BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI KHÚC QUỲNH MAI PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG TẠI PHÂN VIỆN - BỆNH VIỆN QUÂN Y NĂM 2018 LUẬN VĂN THẠC SĨ DƯỢC HỌC HÀ NỘI 2019 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI KHÚC QUỲNH MAI PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG TẠI PHÂN VIỆN - BỆNH VIỆN QUÂN Y NĂM 2018 LUẬN VĂN THẠC SĨ DƯỢC HỌC CHUYÊN NGÀNH: TỔ CHỨC QUẢN LÝ DƯỢC MÃ SỐ: 8720212 Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Nguyễn Thanh Bình Thời gian thực hiện: Từ tháng 09/2019 đến tháng 03/2020 HÀ NỘI 2019 MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG DANH MỤC HÌNH ĐẶT VẤN ĐỀ CHƯƠNG TỔNG QUAN 1.1 TỔNG QUAN VỀ DANH MỤC THUỐC BỆNH VIỆN 1.1.1 Khái niệm danh mục thuốc 1.1.2 Xây dựng danh mục thuốc bệnh viện 1.1.3 Các phương pháp phân tích danh mục thuốc 1.2 THỰC TRẠNG SỬ DỤNG THUỐC TRONG CÁC BỆNH VIỆN TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY 12 1.2.1 Tình hình cấu thuốc sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý 12 1.2.2 Tình hình sử dụng thuốc YHCT Việt Nam 13 1.2.3 Tình hình sử dụng thuốc sản xuất nước, thuốc nhập 14 1.2.4 Tình hình sử dụng thuốc biệt dược gốc, thuốc generic 15 1.2.5 Tình hình sử dụng thuốc theo đường dùng 15 1.2.6 Tình hình sử dụng thuốc so với số lượng trúng thầu 16 1.2.7 Phân tích ABC/VEN 16 1.3 VÀI NÉT VỀ PHÂN VIỆN – BỆNH VIỆN QUÂN Y 17 1.3.1 Chức năng, nhiệm vụ biên chế tổ chức bệnh viện 17 1.3.2 Chức nhiệm vụ tổ Dược 19 1.4 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI 20 CHƯƠNG ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 22 2.1 ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU 22 2.1.1 Đối tượng nghiên cứu 22 2.1.2 Thời gian địa điểm nghiên cứu 22 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 22 2.2.1 Xác định biến số nghiên cứu 22 2.2.2 Thiết kế nghiên cứu 24 2.2.3 Nội dung nghiên cứu 25 2.2.4 Phương pháp thu thập số liệu 25 2.2.5 Mẫu nghiên cứu 26 2.2.6 Xử lý phân tích số liệu 26 CHƯƠNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED CHƯƠNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 32 3.1 MÔ TẢ CƠ CẤU DMT SỬ DỤNG TẠI PHÂN VIỆN – BỆNH VIỆN QUÂN Y THEO MỘT SỐ CHỈ TIÊU 32 3.1.1 Cơ cấu DMT sử dụng theo thuốc tân dược thuốc Y học cổ truyền 32 3.1.2 Cơ cấu DMT sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý 32 3.1.3 Cơ cấu DMT sử dụng theo nguồn gốc xuất xứ 35 3.1.4 Cơ cấu DMT tân dược theo thuốc biệt dược gốc thuốc generic 37 3.1.5 Cơ cấu DMT theo thành phần có thuốc 38 3.1.6 Cơ cấu DMT sử dụng theo đường dùng 39 3.2 XÁC ĐỊNH MỘT SỐ VẤN ĐỀ BẤT CẬP CỦA DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG TẠI PHÂN VIỆN - BỆNH VIỆN QUÂN Y NĂM 2018 ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED 3.2.1 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích ABC Error! Bookmark not defined 3.2.2 Phân tích thuốc nhóm A theo nhóm tác dụng dược lý Error! Bookmark not defined 3.2.3 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích VEN Error! Bookmark not defined 3.2.4 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo ma trận ABC/VEN Error! Bookmark not defined 3.2.5 Tình trạng sử dụng thuốc trúng thầu Error! Bookmark not defined 3.2.6 Thuốc nhập thay thuốc sản xuất nước Error! Bookmark not defined CHƯƠNG BÀN LUẬN 40 4.1 CƠ CẤU DMT SỬ DỤNG TẠI PHÂN VIỆN – BỆNH VIỆN QUÂN Y THEO MỘT SỐ CHỈ TIÊU 55 4.1.1 Cơ cấu DMT sử dụng theo thuốc tân dược thuốc Y học cổ truyền 55 4.1.2 Cơ cấu DMT sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý 56 4.1.3 Cơ cấu DMT sử dụng theo nguồn gốc xuất xứ 57 4.1.4 Cơ cấu DMT tân dược theo thuốc biệt dược gốc thuốc generic 58 4.1.5 Cơ cấu DMT sử dụng theo thành phần có thuốc 58 4.1.6 Cơ cấu danh mục thuốc sử dụng theo đường dùng 59 4.2 XÁC ĐỊNH MỘT SỐ VẤN ĐỀ BẤT CẬP CỦA DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG TẠI PHÂN VIỆN – BỆNH VIỆN QUÂN Y NĂM 2018 60 4.2.1 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích ABC 60 4.2.2 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích VEN 61 4.2.3 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo ma trận ABC/VEN 62 4.2.4 Tình trạng sử dụng thuốc trúng thầu 64 4.2.5 Thuốc nhập thay thuốc sản xuất nước 65 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 67 KẾT LUẬN 67 KIẾN NGHỊ 69 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt BHYT Bảo hiểm y tế BYT Bộ Y tế DMT Danh mục thuốc GT Giá trị GTSD Giá trị sử dụng HĐT&ĐT Hội đồng thuốc điều trị NK Nhập PIC/S Pharmaceutical Inspection Co- operation Scheme SD Sử dụng SKM Số khoản mục SLSD Số lượng sử dụng STT Số thứ tự SXTN Sản xuất nước TDDL Tác dụng dược lý TT Thông tư VEN Vital, Essential, Non-essential WHO World Health Organization YHCT Phân tích cần thiết, thiết yếu, khơng cần thiết Tổ chức Y tế giới Y học cổ truyền LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới GS.TS Nguyễn Thanh Bình người thầy trực tiếp hướng dẫn, bảo động viên tơi suốt q trình thực hồn thành luận văn Tơi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, phòng Kế hoạch tổng hợp, Tổ dược Phân viện 7, Bệnh viện Quân Y - nơi trực tiếp thực đề tài giúp đỡ tạo điều kiện cho nghiên cứu hồn thành luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn giúp đỡ, hỗ trợ nhiệt tình thầy cô giáo môn Tổ chức quản lý Dược – Trường Đại học Dược Hà Nội – người thầy chia sẻ giải đáp vướng mắc tơi q trình làm luận văn Tơi xin gửi lời cảm ơn tới thầy cô giáo Trường Đại học Dược Hà Nội - người thầy dìu dắt tơi suốt thời gian học tập trường Cuối cùng, xin bày tỏ lịng u thương, biết ơn tới gia đình, bạn bè ln động viên, giúp đỡ tơi q trình học tập hồn thành luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 20 tháng 03 năm 2020 Học viên Khúc Quỳnh Mai DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1 Tiêu chuẩn để phân tích VEN 10 Bảng1.2 Sơ đồ ma trận ABC/VEN 11 Bảng 1.3 Mơ hình bệnh tật phân viện bệnh viện quân y năm 2018 18 Bảng 2.4 Các biên số nghiên cứu cho mục tiêu 22 Bảng 3.5 Danh mục thuốc tân dược, thuốc YHCT 32 Bảng 3.6 DMT sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý 33 Bảng 3.7 Danh mục thuốc theo nguồn gốc xuất xứ 36 Bảng 3.8 Danh mục nguồn gốc xuất xứ thuốc 36 Bảng 3.9 Danh mục thuốc theo thuốc biệt dược gốc thuốc generic 37 Bảng 3.10 Danh mục thuốc theo thành phần có thuốc 38 Bảng 3.11 Danh mục thuốc theo đường dùng 39 Bảng 3.12 Tỷ lệ thuốc nhóm A, B, C Error! Bookmark not defined Bảng 3.13 Thuốc nhóm A theo tác dụng dược lý Error! Bookmark not defined Bảng 3.14 Danh mục thuốc theo phân tích VEN Error! Bookmark not defined Bảng 3.15 Phân tích ma trận ABC/VEN Error! Bookmark not defined Bảng 3.16 Cơ cấu thuốc tiểu nhóm AE theo tác dụng dược lý Error! Bookmark not defined Bảng 3.17 Cơ cấu thuốc tiểu nhóm AN Error! Bookmark not defined Bảng 3.18 Tình hình sử dụng thuốc trúng thầu phân viện Error! Bookmark not defined Bảng 3.19 Phân loại thuốc sử dụng phân viện theo mức độ sử dụng Error! Bookmark not defined Bảng 3.20 Cơ cấu thuốc nhập sử dụng phân viện Error! Bookmark not defined Bảng 3.21 Chênh lệch GTSD thuốc nhập thuốc SXTN có hoạt chất Error! Bookmark not defined DANH MỤC HÌNH Hình 2.1 Tóm tắt nội dung nghiên cứu 25 kết tương tự, tỷ lệ thuốc dùng đường tiêm truyền cao chiếm tới 83,6% kinh phí dùng thuốc Điều lý giải mơ hình bệnh tật thời điểm viện phức tạp, nhiều ca bệnh nặng, đa bệnh lý nên cần điều trị phương pháp tác dụng nhanh để can thiệp kịp thời Tuy nhiên, cần có phân tích sâu cụ thể đánh giá có hay khơng việc lạm dụng thuốc tiêm truyền điều trị? Và bệnh viện thật phải ưu tiên đường tiêm truyền điều trị cần quản lý thuốc chặt chẽ chuẩn bị chu đáo biện pháp phòng ngừa tai biến xảy thực đường dùng thuốc để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân sử dụng 4.2 Xác định số vấn đề bất cập danh mục thuốc sử dụng Phân viện – Bệnh viện Quân y năm 2018 4.2.1 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích ABC Theo quy định thông tư 21/2013/TT-BYT ngày 08/8/2013 quy định tổ chức hoạt động Hội đồng thuốc điều trị bệnh viện, nhóm thuốc hạng A chiếm 75 – 80% giá trị tương ứng với 10 - 20% tổng số sản phẩm, hạng B chiếm 15 – 20% giá trị tương ứng với 10 – 20% tổng số sản phẩm hạng C chiếm – 10% giá trị tương ứng với 60 – 80% tổng số sản phẩm So với quy định Bộ Y tế kết phân tích ABC danh mục thuốc Phân viện tương đối phù hợp giá trị sử dụng số khoản mục Kết nghiên cứu chúng tơi có tương đồng với kết nghiên cứu bệnh viện đa khoa Quảng Ninh năm 2017 giá trị sử dụng nhóm A, B, C, giá trị sử dụng nhóm nghiên cứu nhóm A (79,98%), nhóm B (15,01%) nhóm C (5,01%) Tuy nhiên, lại có khác biệt số khoản mục nghiên cứu, tỷ lệ số khoản mục nhóm A,B nghiên cứu cao nhóm C có tỷ lệ thấp [11] Sự khác biệt lý giải mơ hình bệnh tật khác 60 địa phương nên việc xây dựng sử dụng danh mục thuốc bệnh viện khác Thuốc nhóm A chiếm 79,83% giá trị sử dụng, nhóm có chi phí điều trị cao nên việc xem xét thay thuốc nhóm A thuốc rẻ có tác dụng tương đương để giảm chi phí việc làm cần thiết Nhóm A có 69 mặt hàng chia làm 13 nhóm tác dụng dược lý, nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn chiếm tỷ lệ cao giá trị sử dụng nhóm có số khoản mục lớn (17 khoản mục) Tuy nhiên, nhóm A cịn có nhóm thuốc YHCT, nhóm vitamin khống chất nhóm thuốc khơng thiết yếu Đặc biệt nhóm thuốc YHCT nhóm thuốc chưa có chứng khoa học rõ mặt tác dụng dược lý Việc sử dụng nhóm thuốc với chi phí cao phân viện điều cần phải cân nhắc điều chỉnh cho hợp lý, nhằm giảm chi phí điều trị 4.2.2 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích VEN Để xây dựng danh mục thuốc hợp lý cho năm bệnh viện cần phải phân tích danh mục thuốc sử dụng năm trước theo phương pháp phân tích ABC phân tích VEN Nếu phương pháp phân tích ABC nhóm thuốc sử dụng nhiều phương pháp phân tích VEN lại cấu, chi phí hữu ích chưa hữu ích bệnh viện việc sử dụng thuốc Kết phân tích danh mục thuốc theo phương pháp VEN Phân viện cho thấy, nhóm thuốc thiết yếu E chiếm tỷ lệ cao với số khoản mục chiếm 82,08% giá trị sử dụng chiếm 73,06% Nhóm thuốc sống cịn (V) có tỷ lệ cao thứ số khoản mục giá trị sử dụng với 11,0% số khoản mục 15,47% giá trị sử dụng Nhóm thuốc khơng thật cần thiết (N) có tỷ lệ thấp nhất, nhiên 61 chiếm 11,47% giá trị sử dụng Vì vậy, phân viện cần xem xét lại công tác lựa chọn sử dụng thuốc hợp lý Một số nghiên cứu địa phương khác cho kết tương đồng Như nghiên cứu bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Kạn năm 2014 [16], nhóm thuốc thiết yếu (E) chiếm tỷ lệ cao số khoản mục (68,7%) giá trị sử dụng (74,7%) Nhóm thuốc sống cịn (V) xếp vị trí thứ 2, chiếm 22,4% số khoản mục 17,7% giá trị sử dụng Nhóm thuốc N có tỷ lệ thấp số khoản mục (8,9%) giá trị sử dụng (7,6%) Một nghiên cứu khác bệnh viện YHCT tỉnh Vĩnh Phúc cho kết tương tự nhóm thuốc E chiếm tỷ lệ cao số khoản mục (64,8%) giá trị sử dụng (58,4%) Nhóm thuốc V đứng thứ với giá trị sử dụng chiếm 39,4% số khoản mục chiếm 26,7% Nhóm thuốc N chiếm tỷ lệ thấp với 2,3% giá trị sử dụng 8,5% số khoản mục [10] Từ kết cho thấy, việc phân tích danh mục thuốc theo phương pháp VEN quan trọng, từ rút kinh nghiệm quý báu công tác lựa chọn sử dụng thuốc hợp lý bệnh viện Những nhóm thuốc E, V cần tập trung mua sắm để đảm bảo công tác điều trị bệnh bệnh viện, hạn chế việc kê đơn sử dụng thuốc nhóm N để giảm chi phí điều trị Tuy nhiên, khó khăn thách thức để thay đổi thói quen tâm lý bệnh nhân bác sĩ cần phải có thời gian phương pháp hợp lý 4.2.3 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo ma trận ABC/VEN Kết phân tích ma trận ABC/VEN có ý nghĩa lớn bệnh viện, đặc biệt bệnh viện có ngân sách hạn hẹp Việc phân tích giúp Khoa Dược, Hội đồng thuốc điều trị có nhìn tổng quan sử dụng thuốc bệnh viện, từ giúp nhận biết kiểm sốt nhóm thuốc cần quan tâm để có kế hoạch lựa chọn, mua sắp, sử dụng dự trữ hợp lý 62 Năm 2018, Phân viện – Bệnh viện Quân Y ưu tiên sử dụng nhiều loại thuốc thiết yếu (E) - Tiểu nhóm AE có số khoản mục lớn nhất, chiếm 17,92% có giá trị sử dụng cao nhất, chiếm 55,94% - Tiểu nhóm CV có số khoản mục cao thứ nhóm I lại có giá trị sử dụng thấp nhóm chiếm tỷ lệ 0,36% - Tiểu nhóm khơng cần thiết nhóm I AN, nhiên chiếm 9,69% giá trị sử dụng 1,57% số khoản mục Do đó, cần tập trung kiểm sốt thuốc nhóm A để lựa chọn sử dụng cách hợp lý - Tiểu nhóm BE, CE tiểu nhóm cần thiết cho trình điều trị chiếm tỷ lệ lớn số khoản mục giá trị sử dụng BE chiếm 17,29% số lượng khoản mục 12,7% giá trị sử dụng Trong đó, CE chiếm tỷ lệ cao số lượng khoản mục (46,86%) thấp giá trị sử dụng (4,42%) so với BE Kết phân tích ABC/VEN bệnh viện YHCT tỉnh Vĩnh Phúc năm 2017 cho thấy: Tiểu nhóm AE có giá trị sử dụng cao 1.606,3 triệu đồng chiếm 43,5% giá trị sử dụng với 20 khoản mục, chiếm 9,5% tổng số khoản mục thuốc sử dụng Tiểu nhóm khơng cần thiết AN có giá trị sử dụng 40,5 triệu đồng chiếm 1,1% giá trị sử dụng với khoản mục, chiếm 0,5% tổng số khoản mục Tiểu nhóm CV nhóm quan trọng, cần thiết cho điều trị có giá trị sử dụng thấp 44,5 triệu đồng chiếm 1,2% giá trị sử dụng với 15 khoản mục, chiếm 7,1% số khoản mục [10] Nhóm thuốc AN nhóm thuốc khơng cần thiết chiếm tỷ lệ đáng kể giá trị sử dụng (575,8 triệu đồng), bao gồm thuốc mà hiệu điều trị chưa khẳng định rõ ràng lâm sàng, mang tính chất hỗ trợ điều trị Vì vậy, Phân viện cần quan tâm nhóm thuốc xây dựng danh mục thuốc, để giảm chi phí sử dụng hiệu nguồn kinh 63 phí, ưu tiên tập trung ngân sách cho nhóm thuốc cần thiết điều trị nhóm thuốc AV, AE 4.2.4 Tình trạng sử dụng thuốc trúng thầu Kết thuốc trúng thầu năm 2018 Phân viện có 439 khoản mục, có 318 khoản mục thuốc sử dụng phục vụ cho cơng tác phịng bệnh chữa bệnh phân viện, chiếm 72,44% tổng số khoản mục 87,22% giá trị sử dụng Tuy nhiên, 121 khoản mục thuốc không sử dụng, chiếm 27,56% tổng số khoản mục 12,78% giá trị sử dụng Điều lý giải lý sau Theo quy định Bộ Y tế việc xây dựng danh mục thuốc bệnh viện phải vào mơ hình bệnh tật địa phương cấu bệnh tật bệnh viện thống kê hàng năm [4] Tuy nhiên, mô hình bệnh tật cấu bệnh thay đổi thời điểm khác khơng có ổn định Bên cạnh đó, bệnh viện phải đảm bảo số lượng thuốc danh mục thuốc sống thuốc thiết yếu phù hợp nên phân viện phải có kế hoạch dự trù thuốc theo quy định để phục vụ tốt cho cơng tác phịng bệnh chữa bệnh Cũng điều mà tất bệnh viện không sử dụng hết danh mục thuốc trúng thầu Tuy nhiên, tỷ lệ đáng kể thuốc khơng sử dụng gây lãng phí nguồn ngân sách bệnh viện, vậy, việc xây dựng danh mục thuốc phù hợp sử dụng thuốc trúng thầu cách tối đa hợp lý điều quan trọng không với Phân viện mà cần thiết tất bệnh viện Bên cạnh việc sử dụng thuốc hiệu quả, an tồn cần sử dụng thuốc hợp lý, vừa tiết kiệm chi phí điều trị, vừa tránh lãng phí nguồn ngân sách bệnh viện quốc gia Để có nhìn tổng quan việc sử dụng thuốc trúng thầu Phân viện năm 2018, tiến hành phân tích chi tiết tình trạng sử dụng thuốc trúng thầu theo mức độ sử dụng Kết thu thuốc sử dụng ≥ 80 % ≤ 120% có tỷ lệ cao nhất, chiếm 69,25% số khoản mục 64 71,34% giá trị sử dụng Các thuốc sử dụng < 80% chiếm 30,75% số khoản mục 28,66% giá trị sử dụng, khơng có thuốc sử dụng vượt mức 120% Kết bước đầu phù hợp với cấu phân viện năm gần đâu, có số bệnh có xu hướng gia tăng bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp vơ căn, thối hố khớp, hen phí cho điều trị bệnh tương đối lớn Bên cạnh đó, số bệnh có số lượt điều trị ổn định nhiễm khuẩn cấp đường hô hấp trên, viêm phế quản tràn khí phổi, tiêu chảy, nhiễm khuẩn đường ruột Trong đó, bệnh dày – tá tràng, đại tràng có xu hướng giảm Vì vậy, số lượng thuốc lựa chọn sử dụng điều trị khác nhau, có nhiều thuốc sử dụng vừa đủ theo danh mục thuốc trúng thầu, bên cạnh có thuốc sử dụng với tỷ lệ thấp số thuốc bị thiếu phải lập dự trù bổ sung Như vậy, năm 2018, Phân viện chủ yếu sử dụng thuốc danh mục trúng thầu, lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu bổ sung Tuy nhiên, kết cho thấy số bất cập cần xem xét quan tâm mức để có điều chỉnh phù hợp Đây quan trọng giúp bệnh viện rà soát lại danh mục thuốc, kiểm tra, giám sát tình hình sử dụng thuốc khoa phòng, thuốc tồn trữ kho để kịp thời điều chỉnh, phân bổ thuốc hợp lý, đồng thời rút kinh nghiệm cho công tác xây dựng danh mục thuốc năm 4.2.5 Thuốc nhập thay thuốc sản xuất nước Thực theo đề án “Người Việt Nam ưu tiên dùng thuốc Việt Nam” nên danh mục thuốc gồm 318 khoản mục sử dụng phân viện số lượng thuốc sản xuất nước chiếm tỷ lệ cao Và 118 khoản mục thuốc nhập tỷ lệ thuốc thay thuốc sản xuất nước chiếm ưu với 64,41% số khoản mục 65,22% giá trị sử dụng Tuy nhiên, thuốc nhập không thay chiếm tỷ lệ cao với 35,59% số khoản mục 34,78% giá trị sử dụng Điều 65 lý giải nhóm thuốc tim mạch, điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn hay nhóm hormon chất tác động vào hệ nội tiết sử dụng phân viện với tỷ lệ cao, mà thuốc đa số thuốc biệt dược gốc Thêm vào đó, có hoạt chất có chế phẩm sản xuất nước, số hoạt chất chưa sản xuất Việt Nam mà phải nhập hoàn toàn nước ngồi Vì vậy, giá trị sử dụng thuốc nhập chiếm tỷ lệ cao Sau tiến hành phân tích thêm, chúng tơi đưa chênh lệch thuốc nhập thuốc sản xuất nước có hoạt chất Điều cho thấy, thay thuốc nhập thuốc sản xuất nước giúp cho phân viện tiết kiệm nhiều nguồn ngân sách dành cho thuốc Cụ thể, nghiên cứu Phân viện năm 2018, thay giúp phân viện tiết kiệm 1,169 tỷ đồng tiền thuốc, chiếm 19,69% tổng giá trị tiền thuốc sử dụng Điều có ý nghĩa lớn không Phân viện mà giúp bệnh viện rút kinh nghiệm việc lựa chọn thuốc để xây dựng danh mục thuốc phù hợp Bệnh viện cần trọng việc tìm hiểu, lựa chọn thuốc, ưu tiên thuốc sản xuất nước có hiệu điều trị tương đương với thuốc nhập mà chi phí thấp Từ xây dựng danh mục thuốc phù hợp với nguồn ngân sách bệnh viện mà đáp ứng yêu cầu điều trị hiệu an toàn 66 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ KẾT LUẬN Mô tả cấu DMT sử dụng Phân viện – Bệnh viện Quân y theo số tiêu Năm 2018, DMT sử dụng Phân viện gồm 318 thuốc chia thành nhóm thuốc tân dược thuốc YHCT Trong đó, thuốc tân dược chiếm tỷ lệ lớn giá trị sử dụng (92,03%) số lượng khoản mục (98,11%) Nhóm thuốc tân dược chia làm 21 nhóm tác dụng dược lý, nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn chiếm tỷ lệ cao số khoản mục (17,61%) giá trị sử dụng (23,22%) Trong tổng số thuốc sử dụng Phân viện năm 2018, thuốc sản xuất nước chiếm tỷ lệ cao thuốc nhập với 62,89% số khoản mục 56,59% giá trị sử dụng Thuốc generic chiếm đa số tổng số khoản mục với 91,99% giá trị sử dụng cao thuốc biệt dược gốc với 96,0% Thuốc đơn thành phần chiếm ưu thuốc đa thành phần chiếm 86,79% số khoản mục 79,83% giá trị sử dụng Trong đường dùng, đường uống đường đưa thuốc ưu tiên phân viện, chiếm 70,31% giá trị sử dụng 56,92% số khoản mục Xác định số vấn đề bất cập danh mục thuốc sử dụng Phân viện – Bệnh viện Quân Y năm 2018 Phân tích DMT sử dụng theo phương pháp phân tích ABC cho kết phù hợp với thông tư “Quy định tổ chức hoạt động hội đồng thuốc điều trị bệnh viện” Thuốc nhóm A có giá trị sử dụng cao nhất, chiếm 79,83%, thuốc nhóm B chiếm 15,14% giá trị sử dụng, thuốc nhóm C có giá trị sử dụng thấp chiếm 5,03% 67 Phân tích theo phương pháp VEN thu kết quả: thuốc nhóm E có giá trị sử dụng cao nhất, chiếm 73,06%, thuốc nhóm V chiếm 15,47% giá trị sử dụng Nhóm thuốc khơng thiết yếu (N) chiếm 11,47% giá trị sử dụng Tiểu nhóm AE nhóm cần thiết cho điều trị có số khoản mục lớn nhất, chiếm 17,92% có giá trị sử dụng cao nhất, chiếm 55,94% Tiểu nhóm khơng cần thiết AN chiếm tỷ lệ đáng kể giá trị sử dụng (575,8 triệu đồng) Danh mục thuốc trúng thầu năm 2018 Phân viện có 439 khoản mục, có 318 khoản mục thuốc sử dụng phục vụ cho cơng tác phịng bệnh chữa bệnh phân viện, chiếm 72,44% tổng số khoản mục 87,22% giá trị sử dụng Thuốc không sử dụng 121 khoản mục, chiếm 27,56% tổng số khoản mục 12,78% giá trị sử dụng Các thuốc sử dụng ≥ 80 % ≤ 120% có tỷ lệ cao nhất, chiếm 69,25% số khoản mục 71,34% giá trị sử dụng Sự thay thuốc nhập thuốc sản xuất nước giúp tiết kiệm 1,169 tỷ đồng tiền thuốc, chiếm 19,69% tổng giá trị tiền thuốc sử dụng phân viện Kết thu để phân viện làm sở xây dựng danh mục thuốc sử dụng năm tiếp theo, giúp tiết kiệm chi phí xây dựng kế hoạch lựa chọn, mua sắm, sử dụng, dự trữ thuốc cách khoa học hợp lý 68 KIẾN NGHỊ Với mong muốn góp phần nâng cao hiệu công tác xây dựng danh mục thuốc năm Phân viện – Bệnh viện Quân y nhằm giảm chi phí điều trị sử dụng thuốc hợp lý hơn, xin phép đưa số kiến nghị sau: - Trước xây dựng danh mục thuốc mới, phân viện cần phải tổ chức đánh giá lại danh mục thuốc sử dụng năm/kỳ trước cách sử dụng phương pháp/công cụ đánh giá cách khoa học phân tích ABC/VEN để từ tìm vấn đề bất cập cịn tồn liên quan đến thuốc sử dụng/tiêu thụ bệnh viện Trên sở bất cập đó, để đưa giải pháp can thiệp phù hợp, chẳng hạn ưu tiên cho thuốc tối cần thuốc thiết yếu, cắt giảm ngân sách thuốc không thiết yếu/khơng cần thiết để tiết kiệm chi phí - Tiếp tục ưu tiên sử dụng thuốc sản xuất nước, thay thuốc biệt dược gốc đắt tiền thuốc sản xuất nước có hiệu điều trị tương đương mà giá thành thấp - Ưu tiên sử dụng thuốc đơn thành phần, tiếp tục ưu tiên sử dụng thuốc đường uống , giảm số ngày điều trị nhằm tiết kiệm chi phí điều trị cho bệnh nhân - Giảm ngân sách cho việc mua thuốc nhóm AN thuốc YHCT, vitamin khống chất, tập trung nguồn kinh phí cho nhóm thuốc quan trọng cần thiết AV, AE - Xây dựng danh mục thuốc sát với tình hình cụ thể phân viện mơ hình bệnh tật, nhu cầu thực tế khả tài bệnh viện Từ đó, rút kinh nghiệm việc sử dụng thuốc để tránh tồn dư thuốc, gây lãng phí nguồn ngân sách bệnh viện 69 TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 10 11 12 13 14 Bộ Y tế (2011), Thông tư 23/2011/TT-BYT quy định hướng dẫn sử dụng thuốc sở y tế có giường bệnh., Bộ Y tế (2012), Thông tư số 01/2012/TTLT-BYT-BTC ngày 19/01/2012 việc hướng dẫn đấu thầu mua thuốc sở y tế., Bộ Y tế (2013), Thông tư 21/2013/TT-BYT ngày 08/08/2013 Quy định tổ chức hoạt động HĐT&ĐT bệnh viện., Bộ Y tế (2014), Thông tư số 40/2014/TT-BYT ngày 17/11/2014 ban hành hướng dẫn thực danh mục thuốc tân dược thuộc phạm vi toán quỹ Bảo hiểm y tế., Bộ Y tế (2015), Thông tư 05/2015/TT-BYT Hà Nội, ngày 17 tháng năm 2015 Ban hành Danh mục thuốc đông y, thuốc từ dược liệu vị thuốc y học cổ truyền thuộc phạm vi toán quỹ bảo hiểm y tế Bộ Y tế (2016), Thông tư 11/2016/TT-BYT ngày 11 tháng 05 năm 2016 quy định việc đấu thầu thuốc sở y tế công lập Bộ Y tế (2019), Thông tư số 03/2019/TT-BYT Danh mục thuốc sản xuất nước đáp ứng yêu cầu điều trị, giá thuốc Cục Quản lý Dược (2018), "Báo cáo triển khai luật Dược Hội nghị trực tuyến tổng kết công tác y tế năm 2018, triển khai kế hoạch năm 2019 Ngành Y tế", Hàn Hải Yến (2017), Phân tích danh mục thuốc sử dụng Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015, Luận văn chuyên khoa cấp I, Đại học Dược Hà Nội., ed Lê Thị Thu Hiền (2019), Phân tích danh mục thuốc sử dụng bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Vĩnh Phúc năm 2017, Luận văn Dược sĩ chuyên khoa cấp 1, Đại học Dược Hà Nội., ed Mai Huyền Trang (2019), Phân tích danh mục thuốc sử dụng bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ninh năm 2017, Luận văn Dược sĩ chuyên khoa cấp I, Đại học Dược Hà Nội., ed Nguyễn Đức Chung (2018), Phân tích danh mục thuốc sử dụng Bệnh viện Quân y 7C năm 2017, Luận văn thạc sĩ dược học, Đại học Dược Hà Nội., ed Nguyễn Thị Lài (2017), Phân tích danh mục thuốc sử dụng bệnh viện Đa khoa huyện Bá Thước tỉnh Thanh Hóa năm 2016, Luận văn dược sỹ chuyên khoa I, đại học Dược Hà Nội., ed Nguyễn Thị Lương (2016), Phân tích danh mục thuốc sử dụng Bệnh viện 70 Hữu nghị đa khoa Nghệ An năm 2017, Luận văn Dược sĩ chuyên khoa cấp I, Đại học Dược Hà Nội., ed 15 Nguyễn Trương Thị Minh Hồng (2016), Phân tích danh mục thuốc sử dụng Bệnh viện đa khoa Bà Rịa - tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu năm 2015, Luận văn Dược sĩ chuyên khoa cấp I, Đại học Dược Hà Nội., ed 16 Phạm Thị Bích Hằng (2015), Phân tích cấu danh mục thuốc sử dụng bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Kạn năm 2014, Luận văn chuyên khoa cấp I, T Đại học Dược Hà Nội., ed 17 Quốc hội (2006), Luật Dược., 18 Quốc hội (2013), Luật đấu thầu., 19 THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ (2014), định sô 68/qđ-ttg phê duyệt chiến lược quốc gia phát triển ngành dược việt nam giai đoạn đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030., 20 Tổ chức y tế giới (2004), "Hội đồng thuốc Điều trị - Cẩm nang hướng dẫn thực hành, Chương trình hợp tác Việt Nam- Thụy Điển", 21 Trần Thị Ngọc (2017), Phân tích danh mục thuốc sử dụng Bệnh viện Quận Thành phố Hồ Chí Minh năm 2017, Luận văn Dược sĩ chuyên khoa I Đại học Dược Hà Nội., ed 22 Vũ Thị Thu Hương (2012), Đánh giá hoạt động hội đồng thuốc điều trị xây dựng thực danh mục thuốc số bệnh viện đa khoa, Luận án Tiến sĩ dược học Đại học Dược Hà Nội , ed 23 Vương Minh Việt (2018), Phân tích danh mục thuốc sử dụng bệnh viện Trung ương quân đội 108 năm 2017, Thạc sĩ dược học, Đ h D H Nội., ed Tiếng Anh 24 G A v c Devnani M (2010), "ABC and VED Analysis of the Pharmacy Store of a Tertiary Care Teaching, Research and Referral Healthcare Institute of India", J Young Pharm, 2(2)(201-205 25 Guseinzade M G (2005), "[Pharmacoeconomic analysis (ABC, VEN and frequency analysis) of treatment of non-complicated duodenal ulcer associated with Helicobacter pylori in the specialized in-patient clinic]", Eksp Klin Gastroenterol, 2(88-94 26 Holloway K et al (2003), "Drugs and Therapeutics Committee - A Practica; Guide", WHO, 39-45 27 Lyombe T.H (2013), Analysis of medicines expenditures and pharmaceutical inventory control management at Muhimbili national hospital, Master of Science in Pharmaceutical Management, Muhimbili University of Health and Allied Sciences, Tanzania., ed 28 Titarenko A.F Yevstigneev S.V Abakumova T.R (2015), "Towards the 71 rational use of medicines", International Journal of Risk & Safety in Medicine., 29 WHO (2014), "Management Sciences for Health, Drug and Therapeutics Committee Training Course", 30 WHO (2019), "Model List of Essential Medicines", Website 31 Cục Quản lý Dược http://dav.gov.vn, xem 32 Phòng Bảo hiểm xã hội Hải Phòng https://bhxhhaiphong.vn/, xem 33 Thực trạng sử dụng thuốc bệnh viện địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc https://sokhcn.vinhphuc.gov.vn, xem 72 Phụ lục Biểu mẫu thu thập số liệu DMT sử dụng Nhó S m TT TD DL (1) (2) Tên hoạt chất (3) Tên BDG Đường Hàm Công Phân Thành Nguồn thuốc /ko dùng lượng ty SX loại phẩn gốc (4) (5) (6) (7) … 73 (8) (9) (10) (11) Số Nước Đơn sản vị xuất tính (12) (13) (14) Giá lượng Thành sử tiền dụng (15) (16) Số lượng thầu (17) Tỷ lệ % SD so với thầu (18) Phụ lục Biểu mẫu thu thập số liệu DMT theo ABC/VEN Tên STT hoạt chất (1) (2) Tên Hàm Đơn vị thuốc lượng tính (3) (4) (5) Giá (6) … 74 Số lượng Thành Tỷ lệ Cộng sử dụng tiền % dồn (7) (8) (9) (10) ABC VEN (11) (12) Nhóm TDDL (13) BDG/ko (14) Nguồn gốc (15) ... Phân tích danh mục thuốc sử dụng Phân viện 7- Bệnh viện Quân Y năm 2018 Xác định số vấn đề danh mục thuốc sử dụng Phân viện - Bệnh viện Quân Y năm 2018 Mô tả cấu danh mục thuốc sử dụng Phân viện. .. tiêu sau: Mô tả cấu danh mục thuốc sử dụng Phân viện 7- Bệnh viện Quân Y năm 2018 theo số tiêu Xác định số vấn đề bất cập danh mục thuốc sử dụng Phân viện - Bệnh viện Quân Y năm 2018 Chương TỔNG... cấu DMT sử dụng Phân viện – Bệnh viện Quân y theo số tiêu 3.1.1 Cơ cấu DMT sử dụng theo thuốc tân dược thuốc Y học cổ truyền Năm 2018, danh mục thuốc sử dụng Phân viện – Bệnh viện Quân y tổng