BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI LƯU THỊ NGỌC BÍCH ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ BỔ SUNG LACTOBACILLUS FERMENTUM THAY THẾ LACTOBACILLUS RHAMNOSUS VÀO SẢN PHẨM DINH DƯỠNG CHO TRẺ EM LUẬN VĂN THẠC SĨ DƯỢC HỌC HÀ NỘI 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI LƯU THỊ NGỌC BÍCH ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ BỔ SUNG LACTOBACILLUS FERMENTUM THAY THẾ LACTOBACILLUS RHAMNOSUS VÀO SẢN PHẨM DINH DƯỠNG CHO TRẺ EM LUẬN VĂN THẠC SĨ DƯỢC HỌC CHUYÊN NGÀNH : HÓA SINH DƯỢC MÃ SỐ : 8720208 Người hướng dẫn khoa học : PGS.TS Trần Thúy Nga PGS.TS Nguyễn Văn Rư HÀ NỘI 2020 LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám Hiệu trường Đại học Dược Hà Nội, Phòng quản lý đào tạo Sau đại học Trường Đại học Dược Hà Nội, thầy Bộ mơn Hóa sinh Trường Đại học Dược Hà Nội tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tơi q trình học tập nghiên cứu để tơi hồn thành luận văn Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành sâu sắc tới PGS.TS Trần Thúy Nga PGS.TS Nguyễn Văn Rư người thầy kính mến tận tình hướng dẫn, dành nhiều thời gian tâm huyết giúp tơi hồn thành luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn anh chị nhóm nghiên cứu Viện Dinh dưỡng Quốc gia, anh chị cán phòng Vi chất dinh dưỡng Viện Dinh dưỡng Quốc gia tận tình giúp đỡ tơi suốt trình triển khai, thu thập số liệu theo dõi, giám sát nghiên cứu Tôi xin cảm ơn bệnh nhi gia đình cháu tham gia vào nghiên cứu, cộng tác viên nghiên cứu, quyền địa phương, nhân viên y tế, cô giáo trường mầm non xã (Hương Lạc, Mỹ Thái Tân Hưng), trung tâm y tế huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang giúp thực nghiên cứu Nhân dịp xin bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc cha, mẹ, người thân gia đình bạn bè dành cho động viên, chia sẻ đồng hành với tơi suốt q trình học tập nghiên cứu Tôi xin chân thành cảm ơn!!! Hà Nội, ngày 15 tháng 04 năm 2020 Học viên Lưu Thị Ngọc Bích i MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN i MỤC LỤC ii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT v DANH MỤC BẢNG .vi DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ vii ĐẶT VẤN ĐỀ Chương TỔNG QUAN 1.1 Probiotic ứng dụng hệ vi khuẩn probiotic 1.1.1 Định nghĩa probiotic .3 1.1.2 Một số chế probiotic 1.1.3 Tổng hợp số nghiên cứu lâm sàng probiotic .5 1.2 Vi khuẩn Lactobacillus fermentum nghiên cứu liên quan 1.2.1 Đặc điểm vi khuẩn Lactobacillus fermentum 1.2.2 Một số chế tác động Lactobacillus fermentum miễn dịch 1.2.3 Một số nghiên cứu lâm sàng Lactobacillus fermentum 10 1.3.Tình hình bệnh tiêu chảy nhiễm khuẩn hơ hấp trẻ em tuổi Việt Nam 13 1.3.1 Tình hình bệnh tiêu chảy trẻ em tuổi Việt Nam 13 1.3.2.Tình hình nhiễm khuẩn hơ hấp trẻ em tuổi Việt Nam 13 1.4 Tình hình thiếu máu trẻ em tuổi Việt Nam 14 1.5 Tình hình suy dinh dưỡng trẻ em Việt Nam giới 16 1.5.1 Định nghĩa phân loại suy dinh dưỡng 16 1.5.2 Tình hình suy dinh dưỡng trẻ em Việt Nam .17 1.5.3 Tình hình SDD trẻ em giới 18 Chương ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 19 2.1 Đối tượng nghiên cứu .19 ii 2.1.1 Tiêu chuẩn lựa chọn 19 2.1.2 Tiêu chuẩn loại trừ 19 2.1.3 Địa điểm nghiên cứu .19 2.1.4 Thời gian nghiên cứu 20 2.2 Phương pháp nghiên cứu 20 2.2.1 Thiết kế nghiên cứu .20 2.2.2 Cỡ mẫu nghiên cứu .21 2.2.3 Phương pháp chọn mẫu chia nhóm đối tượng nghiên cứu 22 2.2.4 Cách tiến hành 26 2.3 Phương pháp thu thập số liệu đánh giá số/ tiêu 28 2.3.1 Thu thập số liệu đánh giá tình trạng miễn dịch thể số nồng độ IgA huyết thanh, khả đề kháng bệnh tiêu chảy, NKHH .30 2.3.2 Thu thập số liệu đánh giá hấp thu dinh dưỡng số nồng độ Hemoglobin máu số nhân trắc .32 2.4 Xử lý phân tích số liệu 33 2.5 Các liện pháp hạn chế sai số 34 2.6 Đạo đức nghiên cứu 34 Chương KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 36 3.1 Đặc điểm đối tượng nghiên cứu thời điểm bắt đầu nghiên cứu .36 3.1.1 Đặc điểm bà mẹ nhóm trẻ tham gia nghiên cứu 36 3.1.2 Đặc điểm phân bố theo nhóm tuổi, giới tính tình trạng dinh dưỡng, sinh hóa trẻ thời điểm bắt đầu nghiên cứu 37 3.2 Hiệu bổ sung Lactobacillus fermentum đến cải thiện nồng độ IgA huyết khả đề kháng bệnh tiêu hóa, nhiễm khuẩn hô hấp trẻ 39 3.2.1 Hiệu can thiệp tới nồng độ IgA huyết 39 3.2.2 Hiệu can thiệp bệnh tiêu chảy 41 iii 3.2.3 Hiệu can thiệp bệnh nhiễm khuẩn hô hấp 43 3.3 Hiệu bổ sung Lactobacillus fermentum đến cải thiện nồng độ Hemoglobin máu số nhân trắc trẻ 44 3.3.1 Hiệu can thiệp đến nồng độ Hemoglobin máu 44 3.3.2 Hiệu can thiệp đến số nhân trắc sau tháng (T6) 46 Chương BÀN LUẬN 51 4.1 Đặc điểm đối tượng nghiên cứu thời điểm bắt đầu nghiên cứu .51 4.2 Đánh giá hiệu bổ sung Lactobacillus fermentum đến cải thiện nồng độ IgA huyết khả đề kháng bệnh tiêu hóa, nhiễm khuẩn hô hấp trẻ 52 4.2.1 Đánh giá hiệu can thiệp đến nồng độ IgA huyết 52 4.2.2 Đánh giá hiệu can thiệp bệnh tiêu chảy 56 4.2.3 Đánh giá hiệu can thiệp bệnh nhiễm khuẩn hô hấp 59 4.3 Đánh giá hiệu bổ sung Lactobacillus fermentum đến nồng độ Hemoglobin máu số nhân trắc trẻ 61 4.3.1 Đánh giá hiệu can thiệp đến nồng độ Hemoglobin máu .61 4.3.2 Đánh giá hiệu can thiệp đến số nhân trắc sau tháng 63 KẾT LUẬN 70 KIẾN NGHỊ 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC iv AAD DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT : Antibiotic-associated diarrhea : Tiêu chảy kháng sinh BAZ : BMI for age DNA : Deoxyribonucleic acid DSS : Dextran sulfate sodium DMT1 : Ivalent metal transporter FOS : Fructo-oligosaccharid FSA : Fluorescein sulfonic acid GOS : Galacto-oligosaccharit HAZ : Height for age Hb : Hemoglobin HMO : Human milk oligosaccharide HRP : Horseradish peroxidase IEC : Intestinal epithelial cells : Tế bào biểu mô ruột IEB : Intestinal epithelial barrier : Hàng rào biểu mô ruột LAB : Lactic acid bacteria : Vi khuẩn sinh acid lactic MS : Maternal separation : BMI theo độ tuổi : Chiều cao theo tuổi : Nhiễm khuẩn hô hấp NKHH SCFA : Acid béo chuỗi ngắn : Short chain Fatty acid : Suy dinh dưỡng SDD TLRs : Toll-like receptor T0 : Thời điểm bắt đầu nghiên cứu T6 : Thời điểm sau tháng nghiên cứu WAS : Water avoidance stress WHO : World Health Organization : Tổ chức Y tế Thế giới WAZ : Weight for age : Cân nặng theo tuổi ZO-1 : Zonula constludens-1 v DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 1.1: Phân loại suy dinh dưỡng trẻ từ 2-5 tuổi 16 Bảng 1.2: Tỷ lệ SDD trẻ tuổi Việt Nam theo khu vực năm 17 2017 Bảng 1.3: Thực trạng suy dinh dưỡng theo khu vực giới 18 Bảng 2.1: Các biến số/ số, tiêu phương pháp thu thập 29 Bảng 3.1: Đặc điểm bà mẹ nhóm trẻ tham gia nghiên cứu 36 thời điểm T0 Bảng 3.2: Một số đặc điểm trẻ thời điểm ban đầu T0 37 Bảng 3.3: Thay đổi nồng độ IgA huyết sau tháng can thiệp (T0- 39 T6) Bảng 3.4: Thay đổi IgA (mg/dL ) huyết (T6-T0) theo nhóm 40 tuổi theo giới Bảng 3.5: Số lần số ngày mắc bệnh tiêu chảy trung bình 41 tháng can thiệp Bảng 3.6: Tỷ lệ bị tiêu chảy theo số lần mắc tháng can thiệp 42 Bảng 3.7 : Số lần, số ngày mắc bệnh NKHH / tháng can thiệp 43 Bảng 3.8: Tỷ lệ mắc NKHH theo số lần mắc tháng can thiệp 43 Bảng 3.9: Thay đổi nồng độ Hemoglobin (g/L) sau tháng can thiệp 44 (T0-T6) Bảng 3.10: Thay đổi số nhân trắc sau tháng can thiệp vi 46 DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Trang Sơ đồ 1.1 Nguyên nhân thiếu máu 15 Sơ đồ 2.1 Sơ đồ nghiên cứu 25 Sơ đồ 3.1 Tỷ lệ thiếu máu trước sau tháng can thiệp 45 Sơ đồ 3.2 Tỷ lệ trẻ SDD thể nhẹ cân nhóm thời điểm ban đầu 49 sau tháng can thiệp Sơ đồ 3.3 Tỷ lệ trẻ SDD thể thấp còi nhóm thời điểm ban đầu sau tháng can thiệp vii 50 ĐẶT VẤN ĐỀ Ngày nay, bên cạnh vai trò dinh dưỡng bao gồm cung cấp chất dinh dưỡng cần thiết cho tăng trưởng phát triển người, số khía cạnh bổ sung ngày trở nên quan trọng, trì sức khỏe chống lại bệnh tật Các báo cáo khoa học lợi ích sức khỏe việc sử dụng vi sinh vật prebiotic dinh dưỡng người Mỗi chủng vi sinh vật sở hữu tính chất khác chúng mang gen khác có tác dụng sức khỏe người, việc tìm kiếm chế phẩm sinh học ngày thúc đẩy Bằng chứng sơ từ phịng thí nghiệm chủng Lactobacillus fermentum thể tính chất sinh học: chúng làm giảm tổn thương mơ học, giảm nồng độ tồn thân cytokine gây viêm tăng nồng độ IgA huyết mơ hình thí nghiệm in vivo viêm đại tràng [55] Lactobacillus fermentum chứng minh in vitro in vivo tương tác với tế bào miễn dịch điều chỉnh đường cụ thể liên quan đến trình miễn dịch tự nhiên miễn dịch thu bệnh viêm khác [106] Nghiên cứu chủng Lactobacillus fermentum Việt Nam chủ yếu dừng lại mức chọn nguồn ngun liệu điều kiện ni cấy thích hợp nghiên cứu Trần Minh Trang chủng Lactobacillus fermentum HA6; hay nghiên cứu chủng probitic nguồn thức ăn chăn nuôi hỗ trợ điều trị bệnh cho động vật Và chưa có nhiều nghiên cứu Việt Nam đánh giá hiệu tác dụng tới sức khỏe chủng vi khuẩn người, trẻ em, thực nghiên cứu đánh giá sản phẩm Optimum Gold có cơng thức ban đầu Optimum Gold có bổ sung chất xơ hịa tan HMO + FOS + probiotic Bifidobacterium BB-12 & Lactobacillus rhamnosus LGG sản phẩm thứ có bổ sung thêm chủng Lactobacillus Lactobacillus fermentum, với tên đề tài “Đánh giá hiệu bổ sung Lactobacillus fermentum thay Lactobacillus rhamnosus vào sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ em” với mục tiêu: 52 Ho Phu Ha and Michelle Catherine Adams (2007), Selection and identification of a novel probiotic strain of Lactobacillus fermentum isolated from VietNamese fermented food, School of Environmental and Life Science, Faculty of Science and Information Technology, The University of Newcastle, Australia, truy cập ngày 10/02/2020 53.Hong Zhang,Chiajung Yeh, Zonglian Jin, Liwei Đinh, Bryan Liu, Li Zhang, H Kathleen Dannelly (2018), “Prospective study of probiotic supplementation results in immune stimulation and improvement of upper respiratory infection rate”, Synthetic and Systems Biotechnology, 3(2), pp 113-120 54 Isolauri E., Sutas Y., Kankaanpaa P., Arvilommi H., Salminen S (2001), “Probiotics: Effects on immunity”, Am J Clin Nutr 73, pp.444–450 55 Jang YJ, Kim WK, Han DH, Lee K, Ko G (2019), “Lactobacillus fermentum species ameliorate dextran sulfate sodium-induced colitis by regulating the immune response and altering gut microbiota”, Gut Microbes 10, pp.1-16 56 J.Maldonado, M.Gil-Campos, J.A.Maldonado-Lobón, M.R.Benavides, K FloresRojas, R Jaldo, I Jiménez del Barco, V Bolívar, A D Valero, E Prados, I Peñalver and M Olivares (2019), “Evaluation of the safety, tolerance and efficacy of 1-year consumption of infant formula supplemented with Lactobacillus fermentum CECT5716 Lc40 or Bifidobacterium breve CECT7263: a randomized controlled trial”, BMC Pediatr 19, pp.361 57 Johnston B.C., Supina A.L., Vohra S (2006), “Probiotics for pediatric antibiotic-associated diarrhea: A meta-analysis of randomized placebocontrolled trials”, Can Med Assoc J 175, pp.377–383 58 Jung-MinYeo, Hyun-JeongLee, Jae-WonKim, Joong-BokLee, Seung-YongPark, In-SooChoi, Chang-SeonSong (2014), “Lactobacillus fermentum CJL-112 protects mice against influenza virus infection by activating T-helper and eliciting a protective immune response”, International Immunopharmacology 18, pp.50-54 59 Kaburagi T, Et Al (2007), "Effect of lactobacillus johnsonii La1 on immune function and serum albumin in aged and malnourished aged mice", Nutrition, 23(4), pp.342-35 60 Kawase, M., He, F., Kubota, A., Harata, G & Hiramatsu, M (2010), “Oral administration of lactobacilli from human intestinal tract protects mice against influenza virus infection”, Lett Appl Microbiol 51, pp.6–10 61 Kawashima, T et al (2011), “Lactobacillus plantarum strain YU from fermented foods activates Th1 and protective immune responses”, Int Immunopharmacol 11, pp.2017–2024 62 King S, Glanville J, Sanders ME, Fitzgerald A, Varley D (2014), “Effectiveness of probiotics on the duration of illness in healthy children and adults who develop common acute respiratory systematic infectious conditions: a review and meta- analysis”, Br Nutr 112(1), pp.41-54 63 Li P., Gu Q (2016), “Complete genome sequence of Lactobacillus plantarum LZ95, a potential probiotic strain producing bacteriocins and Bgroup vitamin riboflavin”, J Biotechnol 229, pp.1–2 64 Kobayashi K, Fujiyyama Y, Hagiwara K, Kondoh H (1987), "Resistance of normal serum IgA and secretory IgA to bacterial IgA protease: evidence for presence of enzyme-neutralizing antibodies in both serum IgG", Microbiol Immunol 31, pp.1097-1106 65 Kuitunen M, Savilahti E (1995), "Mucosal IgA, mucosal cow's milk antibodies, serum cow's milk antibodies and gastrointestinal permeability in infants", Pediatr Allergy Immunol 6, pp.30-35 66 Laursen RP, Larnkjær A, Ritz C, Hauger H, Michaelsen KF, Mølgaard C (2017), “Probiotics and child care absence due to infections: a randomized controlled trial”, Pediatrics 140, pp.07-35 67 Maeda, N et al (2009), “Oral administration of heat-killed Lactobacillus plantarum L-137 enhances protection against influenza virus infection by stimulation of type I interferon production in mice”, Int Immunopharmacol 9, pp.1122–1125 68 Maldonado J, Cañabate F, Sempere L, Vela F, Sánchez AR, Narbona E, LópezHuertas E, Geerlings A, Valero AD, Olivares M, Lara-Villoslada F (2012), “Human milk probiotic Lactobacillus fermentum CECT5716 reduces the incidence of gastrointestinal and upper respiratory tract infections in infants”, J Pediatr Gastroenterol Nutr., 54(1), pp.55-61 69 Manigandan T., Mangaiyarkarasi S.P., Hemaltha R., Hemaltha V.T., Murali N.P (2012), “Probiotics, prebiotics and synbiotics-A review”, Biomed Pharmacol J 5, pp.295–304 70 McCormick S.P (2013), “Microbial detoxification of mycotoxins”, J Chem Ecol 39, pp.907–918 71 Nicholas P West, David B Pyne, Allan W Cripps, William G Hopkins, Dorte C Eskesen, Ashok Jairath, Claus T Christophersen, Michael A Conlon, Peter A Fricker (2011), “Lactobacillus fermentum (PCC®) supplementation and gastrointestinal and respiratory-tract illness symptoms: a randomised control trial in athletes”, Nutr J 50, pp.230-231 72 Nikbakht Nasrabadi E., Jamaluddin R., Abdul Mutalib M.S., Khaza’ai H., Khalesi S., Mohd Redzwan S (2013), “Reduction of aflatoxin level in aflatoxin-induced rats by the activity of probiotic Lactobacillus casei strain”, Appl Microbiol 114, pp.1507–1515 73 Nova E., Warnberg J., Gomez-Martinez S., Diaz L.E., Romeo J., Marcos A (2007), “Immunodulatory effects of probiotics in different stages of life”, Br J Nutr 98, pp.S90–S95 74 Oelschlaeger T.A (2017), “Mechanisms of probiotic actions - A review”, Int J Med Microbiol 300, pp.57–62 75 Ohta A, Motohashi Y, Ohtsuki M, Hirayama M Et Al, (1998), "Dietary fructooligosaccharides change the concentration of calbindin-D9k differently in the mucosa of the small and large intestine of rats", J Nutr 128, pp.934–939 76 Olympus (2006), Serum and plasma IgA determination-ORS 6144 77 Online Medical Dictionary - Lactobacillus Fermentum, truy cập ngày 20/12/2019 78 Pérez-Cano FJ, Dong H, Yaqoob P (2010), “In vitro immunomodulatory activity of Lactobacillus fermentum CECT5716 and Lactobacillus salivarius CECT5713: two probiotic strains isolated from human breast milk”, Immunobiology 215(12), pp.996-1004 79 Pompei A., Cordisco L., Amaretti A., Zanoni S., Matteuzzi D., Rossi M (2007), “Folate production by bifidobacteria as a property”, Appl Environ Microbiol 73, pp.179–185 potential probiotic 80 Puccio G, Cajozzo C, Meli F, et al (2007), "Clinical evaluation of a new starter formula for infants containing live Bifidobacterium longum BL999 and prebiotics", Nutr 23, pp.1–8 81 Rose MA, Stieglitz F, Koksal A, Schubert R, Schultze J, Zielen S (2010), "Efficacy of probiotic Lactobacillus LGG on allergic sensitization and asthma in infants at risk", Clin, Exp, Allergy 40, pp.1398-1405 82 Sanders ME Probiotics International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics, truy cập ngày 01/05/2019 83 Sazawal S, Dhingra U, Hiremath G, Sarkar A, Dhingra P, Dutta A, Menon VP, Black RP (2010), "Effects of Bifidobacterium lactis HN019 and prebiotic oligosaccharide added to milk on iron status, anemia, and growth among children to years old", J Pediatr Gastroenterol Nutr, 51(3), pp.341-346 84 Schachtsiek M Hammes W.P Hertel C (2004) , “Characterization of Lactobacillus coryniformis DSM 20001T surface protein CPF mediating coaggregation with and aggregation among pathogens”, Appl Environ Microbiol 70, pp.7078–7085 85 Schatzmayr G., Zehner F., Taubel M., Schatzmayr D., Klimitsch A., Loibner A.P., Binder E.M (2006), “Microbiologicals for deactivating mycotoxins” Mol Nutr Food Res 50, pp.543–551 86 Sepp E, Julge K, Voor T, and Mikelsaar M (2001), “Allergy development and the intestinal microflora during the first year of life”, J of Aller and Clinic Immunol 108(4), pp.516-520 87 Shankar AH., Prasad AS (1998), “Zinc and immune function: the biological basis of altered resistance to infection”, Am J Clin Nutr 68, pp.447S-463S 88 Silva M, Jacobus NV, Deneke C, Gorbach SL (1987), “Antimicrobial substance from a human Lactobacillus strain”, Antimicrob Agents Chemother 31, pp.1231–1233 89 Smith TD, Watt H, Gunn L, Car J, Boyle RJ (2016), “Recommending oral probiotics to reduce winter antibiotic prescriptions in people with asthma: a pragmatic randomized controlled trial”, Ann Fam Med 14, pp.422-430 90 Szajewska H, Setty M, Mrukowicz J, Guandalini S (2006), “Probiotics in gastrointestinal diseases in children: hard and not-so-hard evidente of efficacy”, J, Pediatr, Gastroenterol, Nutr 42, pp.454-475 91 Triana Bergillos-Meca &Miguel Navarro-Alarcón &Carmen Cabrera-Vique &Reyes Artacho &Manuel Olalla &Rafael Giménez &Miriam MorenoMontoro &Alfonso Ruiz-Bravo &Agustín Lasserrot &Mª Dolores RuizLópez (2012), “The Probiotic Bacterial Strain Lactobacillus fermentumD3 Increases In Vitro the Bioavailability of Ca, P,and Zn in Fermented Goat Milk”, Biological trace element research 151(2), pp.221–238 92 T.Vanhaecke, P.Aubert, P Grohard, T.Durand, Philippe Hulin, Perrine PaulGilloteaux, Antoine P Fournier, Fabian Docagne, Amandine Ligneul, Catherine Fressange-Mazda, Philippe Naveilhan, Hélène Boudin, Pascale le Ruyet, Michel Neunlist (2017), “L fermentum CECT 5716 prevents stressinduced intestinal barrier dysfunction in newborn rats”, Neurogastroenterology and motility, 75(1), pp.178-190 93 UNICEF-WHO-The World Bank, Levels & Trends in Child Malnutrition http://data.unicef.org/resources/2019/webapps/nutrition, http://www.who.int/nutgrowthdb/estimates, http://data.worldbank.org/childmalnutrition, truy cập ngày 20/05/2019 94 Valeria Garcia-Castillo, Ryoya Komatsu, Patricia Clua, Yuhki Indo, Michihiro Takagi, Susana Salva, Md Aminul Islam, Susana Alvarez, Hideki Takahashi, Apolinaria Garcia-Cancino, Haruki Kitazawa, Julio Villena (2019), “Evaluation of the Immunomodulatory Activities of the Probiotic Strain Lactobacillus fermentum UCO-979C”, Front Immunol, pp.1376 95 Vandenbergh P.A (1993), “Lactic acid bacteria, their metabolic products and interference with microbial growth”, FEMS Microbiol Rev 12, pp.221– 238 96 Vendt N, Grünberg H, Tuure T, Malminiemi O, Wuolijoki E, Tillmann V, Sepp E, Korpela R (2006), "Growth during the first months of life in infants using formula enriched with Lactobacillus rhamnosus GG: double-blind, randomized trial", J, Hum, Nutr, Diet, 19(1), pp.51-8 97 Vlieger A M, Afke Robroch, Stef van Buuren, Jeroen Kiers, Ger Rijkers, Marc A Benninga and Rob te Biesebeke (2009), "Tolerance and safety of Lactobacillus paracasei ssp paracasei in combination with Bifidobacterium animalis ssp lactis in a prebiotic containing infant formula: a randomised controlled trial", Br J of Nutr, pp.1-7 98 Vossenkamper A., Blair P.A., Safinia N., Fraser L.D., Das L., Sanders T.J., et al (2013), “A role for gut-associated lymphoid tissue in shaping the human B cell repertoire”, J Exp Med 210, pp.1665–1674 99 Wang Y, Zeng T, Wang SE, Wang W et al, (2010), "Fructooligosaccharides enhance the mineral absorption and counteract the adverse effects of phytic acid in mice", Nutrition 26, pp.305–311 100 WHO (2005), The treatment of diarrhoea: a manual for physicians and other senior health workers, Geneva 101 WHO (2017), "WHO children growth standards http://www.who.int/childgrowth/en/, truy cập ngày 20/05/2019 102 WHO/UNICEF (2009), Global action plan for the prevention and control of pneumonia (GAPP), Geneva, truy cập ngày 20/05/2019 103 WHO (2017), Vitamin and Mineral Nutrition Information System Http://www.who.int/vmnis/database/anaemia/anaemia_data_status_t3/en/in dex.html, truy cập ngày 20/05/2019 104 Wilkins T, Sequoia J (2017), “Probiotics for gastrointestinal conditions: a summary of the evidence”, Am Fam Physician 96, pp.170-178 105 Ya-Ting Li, Hong Xu, Jian-Zhong Ye, Wen-Rui Wu, Ding Shi, Dai-Qiong Fang, Yang Liu, and Lan-Juan Li, (2019), “Efficacy of Lactobacillus rhamnosus GG in treatment of acute pediatric diarrhea: A systematic review with meta-analysis”, World J Gastroenterol 25(33), pp.4999–5016 106 YanZhao, KanHong, JianxinZhao, HaoZhang, QixiaoZhai , WeiChen (2019), “Lactobacillus fermentum and its potential immunomodulatory properties”, Journal of Functional Foods 56, pp.21-32 PHỤ LỤC : CÁC TIÊU CHUẨN LỰA CHỌN VÀ LOẠI TRỪ CÁC TIÊU CHUẨN LỰA CHỌN Có Khơng - Các trẻ nằm nhóm tuổi 24 - 59 tháng - Khơng cịn bú mẹ (đã cai sữa) - Được chăm sóc địa phương chọn - Khơng mắc bệnh mạn tính dị tật bẩm sinh - Không sử dụng sản phẩm quảng cáo có chứa thành phần tương tự suốt giai đoạn nghiên cứu - Có đồng ý bố mẹ cho phép tham gia nghiên cứu tuân thủ hoạt động can thiệp Nếu trả lời câu hỏi KHƠNG, thành phần tham gia Khơng lựa chọn TIÊU CHUẨN LOẠI TRỪ Có - Dị ứng sữa - Đang tham gia tham gia vào thử nghiệm lâm sàng khác thời gian tháng trước giai đoạn bắt đầu nghiên cứu Nếu trả lời câu hỏi CĨ, thành phần tham gia Không lựa chọn Không PHỤ LỤC : PHIẾU THEO DÕI UỐNG SỮA từ : đến Tuần thứ : Theo dõi uống sữa Một suất lúc 9h sáng, suất lúc 3h chiều Các Ngày Xuất trường Số lượng sản phẩm tiêu thụ hợp bất thường Thứ Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt 2 Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Thứ Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Thứ Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Thứ Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Thứ Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Thứ Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Chủ Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt nhật Hết 2/3 1/2 1/3 Hiện không uống Trẻ vắng mặt Đánh dấu X vào ô chọn PHỤ LỤC : BIÊN BẢN HỘI ĐỒNG ĐẠO ĐỨC PHỤ LỤC : THÀNH PHẦN CỦA SẢN PHẨM DINH DƯỠNG DÙNG TRONG NGHIÊN CỨU Giá trị dinh dưỡng trung bình Trong 100g bột Trong 200ml pha (1 ly) Đơn vị Năng lượng 465 177 kCal Chất béo 20 7,6 g Tryptophan 220 83,6 mg Chất đạm 17 6,5 g Acid linoleic 3800 1444 mg Acid Alpha-linolenic 300 114 mg DHA (Docosahexacnoic acid) 83,5 31,7 mg ARA (Arachidonic acid) 11 4,2 mg Hydrat Carbon 53 20,1 g Chất xơ hoà tan 1,1 g Taurin 40 15,2 mg Nucleotid 20 7,6 mg Lutein 136 51,7 mcg Độ ẩm g Natri 250 95 mg Kali 830 315 mg Clorid 470 179 mg Canxi 780 296 mg Phốt 580 220 mg Magiê 89 22,8 mg Mangan 350 133 mcg Sắt 8,5 3,2 mg I ốt 110 41,8 mcg Kẽm 5,4 2,1 mg Đồng 0,35 0,13 mg Selen 21 mcg Vitamin A 1790 680 I,U Vitamin D3 416 158 I,U Vitamin E 10,5 mg Vitamin K1 46 17,5 mcg Vitamin C 90 34,2 mg Vitamin B1 0,75 0,29 mg Vitamin B2 1,4 0,53 mg Vitamin PP 2,7 mg Vitamin B6 0,38 mg Acid folic 180 68,4 mcg Acid pantothenic 3,7 1,4 mg Vitamin B12 2,9 1,1 mcg Biotin 22 8,4 mcg Cholin 156 59,3 mg Bifidobacterium, BB-12TM 1x109 3,8x108 cfu Lactobacillus rhamnosus LGG 1x109 3,8x108 cfu ... ? ?Đánh giá hiệu bổ sung Lactobacillus fermentum thay Lactobacillus rhamnosus vào sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ em? ?? với mục tiêu: - Đánh giá hiệu bổ sung Lactobacillus fermentum thay Lactobacillus rhamnosus. ..BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI LƯU THỊ NGỌC BÍCH ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ BỔ SUNG LACTOBACILLUS FERMENTUM THAY THẾ LACTOBACILLUS RHAMNOSUS VÀO SẢN PHẨM DINH DƯỠNG CHO TRẺ EM. .. tháng học trẻ uống sản phẩm dinh dưỡng trường tháng hè trẻ uống sản phẩm dinh dưỡng nhà) Đối với trẻ không học (24-35 tháng tuổi) uống sản phẩm dinh dưỡng hộ gia đình tháng nghiên cứu Trẻ em nhóm