MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1 Các khái niệm đề tài 1.2 Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở 1.3 Những yếu tố tác động đến quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở Chương CƠ SỞ THỰC TIỄN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẬN HÀ ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 2.1 Khái quát tình hình giáo dục đội ngũ tổ trưởng chuyên môn cấp trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội 2.2 Tổ chức khảo sát đánh giá thực trạng 2.3 Thực trạng hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội 2.4 Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội 2.5 Đánh giá chung thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường Trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội Chương BIỆN PHÁP VÀ KHẢO NGHIỆM BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẬN HÀ ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 3.1 Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội 3.2 Khảo nghiệm tính cần thiết tính khả thi biện pháp KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 14 14 27 32 39 39 43 45 53 61 69 69 92 100 103 107 MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Sự phát triển khoa học công nghệ, cách mạng công nghiệp 4.0 đặt cho ngành giáo dục cần phải có đổi cách đồng toàn diện tất mặt hoạt động Trong đó, tập trung xây dựng, phát triển đội ngũ giáo viên cán quản lý giáo dục cấp học, bậc học xác định khâu then chốt Đội ngũ giáo viên cán quản lý giáo dục có vai trị quan trọng, có ý nghĩa định đến nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nhà trường, sở đào tạo Văn kiện Đại hội Đảng XI xác định: “Đổi bản, toàn diện giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá hội nhập quốc tế, đó, đổi chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên cán quản lý khâu then chốt” [7, tr.130 - 131] Ở trường trung học sở, với hình thức tổ chức đội ngũ giáo viên thành tổ chun mơn theo nhóm mơn học tổ trưởng chun mơn quản lý, điều hành để hồn thành nhiệm vụ chun mơn giao, có vai trị quan trọng, trực tiếp tác động đến chất lượng dạy học nhà trường Tổ trưởng chuyên mắt xích gắn kết hiệu trưởng với giáo viên để máy hoạt động đồng bộ, hiệu ví “cánh tay nối dài lãnh đạo nhà trường” [2, tr.21] Tổ trưởng chuyên môn giúp hiệu trưởng triển khai nội dung kế hoạch hoạt động nhà trường đến giáo viên; thay mặt hiệu trưởng điều hành, tổ chức thực việc dạy học hoạt động giáo dục; tham mưu cho hiệu trưởng việc bố trí, xếp đội ngũ giáo viên giảng dạy chủ nhiệm cách phù hợp để phát huy tối đa khả họ; tổ chức kiểm tra đánh giá xếp loại dạy giáo viên theo kế hoạch đề Chính vậy, vấn đề cấp thiết trường trung học sở phải thường xuyên quan tâm bồi dưỡng phẩm chất, lực cho tổ trưởng chuyên môn để không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng yêu cầu đổi bản, toàn diện giáo dục đào tạo mà Nghị Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI XII Đảng ta nêu Nhận thức rõ vấn đề cấp thiết nêu trên, năm qua, Phòng Giáo dục hiệu trưởng trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội tích cực chăm lo đến cơng tác xây dựng, bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn đạt nhiều kết đáng khích lệ Đây yếu tố quan trọng, trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường Tuy nhiên, hạn chế nhiều nguyên nhân khách quan chủ quan định mà việc tổ chức hoạt động bồi dưỡng cho tổ trưởng chuyên môn số trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội cịn nhiều bất cập, cơng tác tổ chức quản lý chưa chặt chẽ, việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chưa thật khoa học, tự phát, manh mún; việc đạo tổ trưởng chuyên tự hoàn thiện, tự bồi dưỡng chun mơn cịn mức thấp, nội dung hình thức bồi dưỡng cịn chậm đổi mới, chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt nay, Những hạn chế phần tác động đến trình nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường nói chung chất lượng quản lý chuyên môn tổ trưởng chun mơn nói riêng Xuất phát từ lý trên, tác giả lựa chọn vấn đề “Quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội” làm đề tài luận văn để nghiên cứu Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán quản lý giáo dục nói chung tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đơng, Thành phố Hà Nội nói riêng nội dung quan trọng, thu hút quan tâm nghiên cứu nhiều học nhà khoa học, nhà quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học nhà trường, góp phần đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giảng dạy, giáo dục hệ tương lai xã hội Những năm qua, lên số cơng trình khoa học tiêu biểu nghiên cứu vấn đề là: * Những cơng trình nghiên cứu liên quan đến tổ chuyên môn công tác quản lý tổ chuyên môn nhà trường Jean Valérien (1991) “Quản lý hành sư phạm” [22] Cơng trình nghiên cứu tác giả giới thiệu modul vai trò, chức năng, trách nhiệm, yêu cầu chất lượng nhiệm vụ cán quản lý trường học Đây cơng cụ hữu ích giúp các chủ thể q trình quản lý giáo dục có kiến thức kỹ xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá kế hoạch giáo dục cách khoa học Harold Koontz, Cyril o’donnell Heinz Weihrich (1994), “Những vấn đề cốt yếu quản lý” [32] Các tác giả đề cập sâu sắc, toàn diện kỹ quản lý, yêu cầu chất lượng quản lý hệ thống khoa học quản lý Vì vậy, coi cẩm nang các chủ thể trình quản lý nói chung quản lý giáo dục nói riêng Savin (2009), “Những vấn đề quản lý nhà trường” [33] Tác giả nghiên cứu góc độ lý luận giáo dục học công tác quản lý nhà trường Từ đề cập nêu rõ vai trị, vị trí, chức cán quản lý trường học B.Everad, Geofrey Morris Ian Wilson (2009), “Quản trị hiệu trường học” [2] Nội dung công trình khoa học tác giả bàn vấn đề lý luận chung hoạt động quản lý trường học hiệu quản trị trường học Đã vai trò chủ thể cơng tác này, vai trị hiệu trưởng Đồng thời, tác giả đề xuất biện pháp để nâng cao hiệu quản trị trường học bối cảnh thay đổi mạnh mẽ tình hình kinh tế, trị - xã hội nhu cầu thực tiễn Trần Lê Lưu Phương (2009), “Quản lý hoạt động chuyên môn trường trung học sở quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh theo yêu cầu đổi giáo dục” [36] Tác giả sâu phân tích quản lý hoạt động chuyên môn theo yêu cầu đổi giáo dục nhằm nâng cao chất lượng giáo dục quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn Trên sở khảo sát, đánh giá thực trạng nội dung quản lý ưu, khuyết điểm rõ nguyên nhân khách quan chủ quan trình này, tác giả đề xuất, luận giải biện pháp tổ trưởng chuyên môn nâng cao chất lượng tổ chun mơn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường Nguyễn Thị Thu Hà (2010), “Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn hiệu trưởng trường trung học sở huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh” [15] Tác giả đưa số vấn đề lý luận hoạt động tổ chuyên môn quản lý hoạt động tổ chuyên môn hiệu trưởng trường trung học sở Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động tổ chuyên môn trường trung học sở huyện Vân Đồn, biện pháp quản lý hiệu trưởng trường Từ đó, đề xuất số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn trường trung học sở huyện Vân Đồn Nguyễn Văn Khiêm (2012), “Các biện pháp bồi dưỡng lực lập kế hoạch giáo dục cho cán quản lý trường trung học sở tỉnh Thái Nguyên” [25] Tác giả sâu phân tích chi tiết khía cạnh liên quan đến kỹ lập kế hoạch giáo dục cho cán quản lý trường trung học sở tỉnh Thái Nguyên; nêu bật vai trò hoạt động lập kế hoạch công tác quản lý nhà trường đội ngũ cán quản lý trường trung học sở tỉnh Thái Nguyên Đồng thời, tác giả thực trạng mặt hạn chế tồn hoạt động này, kỹ năng, biện pháp tiến hành Tác giả Hoàng Mạnh Tùng (2014), với đề tài “Quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ cho hiệu trưởng trường tiểu học tỉnh Lạng Sơn” [46] phân tích, đánh giá thực trạng kỹ quản lý hiệu trưởng trường tiểu học tỉnh Lạng Sơn; đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học địa bàn thể tốt vai trò, trách nhiệm cương vị quản lý Bên cạnh đó, tác giả rõ điểm hạn chế tồn xuất phát chủ yếu từ nguyên nhân kỹ năng, phương pháp quản lý hiệu trưởng Trên sở đó, tác giả đề xuất biện pháp bồi dưỡng kỹ cần thiết công tác quản lý cho hiệu trưởng trường tiểu học tỉnh Lạng Sơn để đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục tình hình Trần Thị Kim Oanh (2018), “Quản lý hoạt động tổ chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội bối cảnh đổi giáo dục” [35] Tác giả nghiên cứu sở lý luận quản lý hoạt động tổ chuyên môn trường trung học sở bối cảnh đổi giáo dục; đánh giá thực trạng hoạt động tổ chuyên môn thực trạng quản lý hoạt động tổ chun mơn quận Hà Đơng, từ đề xuất biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đông bối cảnh đổi giáo dục Từ nghiên cứu cho thấy, cơng trình khoa học tác giả tiếp cận, khai thác khía cạnh khác vai trò hoạt động quản lý tổ trưởng chuyên môn việc nâng cao chất lượng giáo dục; luận giải tính cấp thiết chủ thể quản lý thân tổ trưởng chuyên môn phải không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu kỹ điều hành quản lý tổ chun mơn để góp phần tích cực vào trình đổi giáo dục đào tạo Các cơng trình khoa học thể tầm vóc, quy mơ có đóng góp tích cực giá trị lý luận thực tiễn vào khoa học quản lý nói chung quản lý giáo dục, quản lý trường học nói riêng Những kết nghiên cứu cơng trình tài liệu quý giá thiết thực để tác giả kế thừa, tiếp thu trình triển khai nghiên cứu đề tài luận văn * Những cơng trình nghiên cứu liên quan đến hoạt động bồi dưỡng quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn nhà trường nói chung trường trung học sở nói riêng Những năm gần đây, vấn đề quản lý bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn nhà trường trung học sở nhiều học giả, nhà nghiên cứu với cơng trình tiêu biểu như: Nguyễn Tiến Khải (2005), “Biện pháp quản lý bồi dưỡng công tác tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở thành phố Đà Nẵng” [24] Tác giả xây dựng sở lý luận quản lý bồi dưỡng công tác tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở; tiến hành khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý việc bồi dưỡng công tác tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở địa bàn thành phố Đà Nẵng Đồng thời, đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn, nhằm nâng cao chất lượng dạy học giáo dục trường trung học sở địa bàn thành phố Đà Nẵng Hoàng Thị Tam Thanh - Trần Thị Kim Bình (2012), “Một số biện pháp quản lí công tác bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường tiểu học địa bàn quận Sơn Trà, Thành phố Đà Nẵng” [40] Các tác giả sâu nghiên cứu vai trị tổ trưởng chun mơn nhà trường phổ thơng nói chung trường tiểu học nói riêng Tác giả khảo sát, đánh giá hầu hết tổ trưởng chun mơn có nhận thức trị, tư tưởng vững vàng, nhiệt tình, gương mẫu, trội chấp hành chủ trương, sách Đảng, pháp luật Nhà nước Trên sở vấn đề lý luận thực tiễn luận giải, làm rõ, tác giả khẳng định: Trong trường tiểu học, bồi dưỡng nâng cao lực quản lí cho tổ trưởng chun mơn biện pháp đột phá để nâng cao chất lượng hoạt động dạy học Hoàng Thị Phương Thảo (2013), “Nâng cao vai trị tổ trưởng chun mơn quản lí hoạt động chun mơn trường trung học phổ thơng” [42] Cơng trình nghiên cứu luận giải, làm rõ vai trị tổ trưởng chun mơn trường trung học phổ thơng người chịu trách nhiệm cao chất lượng giảng dạy lao động sư phạm giáo viên phạm vi môn học phân công đảm trách Tổ trưởng chuyên mơn người đóng vai trị trung tâm hoạt động quản lý chuyên môn tổ, cầu nối hiệu trưởng giáo viên tổ thông tin hai chiều nhằm mục tiêu cuối nâng cao chất lượng giáo dục - dạy học Tác giả cơng trình đề xuất số biện pháp nâng cao vai trò tổ trưởng chuyên môn trường trung học phổ thông, cụ thể là: Nâng cao nhận thức chức nhiệm vụ, quyền hạn cho tổ trưởng chuyên môn; nâng cao lực chuyên môn cho tổ trưởng chuyên môn; Xây dựng hoàn thiện chế đãi ngộ tổ trưởng chuyên môn nhằm tạo động lực làm việc khuyến khích tự học, tự bồi dưỡng Nguyễn Thị Lệ Thủy (2016), “Quản lí tổ trưởng chun mơn trường tiểu học quận Hai Bà Trưng, Hà Nội” [43] Nội dung cơng trình nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng tổ trưởng chuyên môn trường tiểu học địa bàn quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội Đồng thời, tác giả đề xuất luận giải cần thiết 05 biện pháp tác động nhằm nâng cao hiệu quản lý đội ngũ sở tuân thủ nguyên tắc: Đảm bảo theo đường lối lãnh đạo Đảng; đảm bảo tính dân chủ, tính khoa học, tính thực tiễn hoạt động tổ chuyên môn đảm bảo việc tăng cường phát huy lực cá nhân Bùi Minh Hiền (2017), “Biện pháp nâng cao hiệu quản lí tổ trưởng chun mơn trường tiểu học thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị” [20] Cơng trình nghiên cứu tác giả nêu bật vị trí, vai trị tầm quan trọng tổ trưởng chuyên môn Đồng thời, rõ yêu cầu cấp thiết tổ trưởng chuyên môn trường tiểu học cần bồi dưỡng kiến thức kĩ quản lí với nội dung hình thức phù hợp để họ thực tốt nhiệm vụ Tác giả luận giải rằng, hoạt động tổ chun mơn có hiệu giúp hiệu trường nhà trường lập lại kỉ cương, nếp lĩnh vực giảng dạy, giáo dục nâng cao hiệu quản lí giáo dục phù hợp với đường lối chủ trương Đảng, sách pháp luật Nhà nước Nguyễn Quang Dũng (2019), “Giải pháp nâng cao chất lượng tổ trưởng chuyên môn trường trung học phổ thông huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa” [14] Nội dung cơng trình nghiên cứu tác giả khẳng định: Tổ trưởng chuyên môn trường trung học phổ thơng có vai trị to lớn việc thực nhiệm vụ dạy học, giáo dục nhà trường Đây lực lượng trực tiếp triển khai hoạt động theo mục tiêu, nội dung, phương pháp đổi giáo dục phổ thông Xây dựng tổ trưởng chuyên môn đảm bảo chất lượng công tác trọng tâm, thường xuyên hiệu trưởng để nâng cao chất lượng dạy học Tác giả đánh giá thực trạng đề xuất biện pháp để nâng cao chất lượng tổ trưởng chun mơn là: Tăng cường nhận thức tầm quan trọng việc nâng cao chất lượng tổ trưởng chuyên môn trường trung học phổ thông; lập quy hoạch tổ trưởng chuyên môn; bố trí, sử dụng tổ trưởng chun mơn; tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá hiệu trưởng tổ trưởng chuyên môn; xây dựng môi trường, điều kiện hoạt động, tạo động lực nâng cao chất lượng tổ trưởng chun mơn Có thể thấy, cơng trình khoa học đề cập sâu sắc nhiều phương diện hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn với biện pháp nhiều mức độ khác Đây thật nguồn tư liệu quý báu để tác giả tiếp thu, chọn lọc triển khai hoạt động nghiên cứu đề tài luận văn Tuy nhiên, việc nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cho tổ trưởng chuyên môn chưa đề cập cụ thể Đồng thời, trình thu thập tài liệu triển khai nghiên cứu, tác giả nhận thấy chưa có cơng trình nghiên cứu cách bản, hệ thống, chuyên sâu quản lý hoạt động bồi dưỡng cho tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đơng, Thành phố Hà Nội Vì vậy, việc lựa chọn nghiên cứu đề tài tác giả hướng nghiên cứu độc lập không trùng lặp với cơng trình khoa học cơng bố Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu 10 Trên sở nghiên cứu lý luận thực tiễn, tác giả đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội * Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu sở lý luận quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động bồi dưỡng quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở Quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi biện pháp đề xuất Khách thể, đối tượng phạm vi nghiên cứu * Khách thể nghiên cứu Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội * Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động bồi dưỡng tổ trưởng chuyên môn trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội * Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nội dung: Luận văn nghiên cứu hoạt động cán Phòng Giáo dục đào tạo hiệu trưởng trường trung học phổ thông quận Hà Đông, thành phố Hà Nội bồi dưỡng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn Phạm vi không gian: Luận văn nghiên cứu khảo sát trường trung học sở quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội 11 ... tài luận văn cịn sử dụng làm tài liệu tham khảo cho trình nghiên cứu, giảng dạy nội dung liên quan sở giáo dục, đào tạo Kết cấu luận văn Luận văn kết cấu gồm: Mở đầu, chương (10 tiết), kết luận, ... Hà Nội - Phương pháp hỗ trợ: Tác giả sử dụng phương pháp toán thống kê, kết hợp với công thức Specrman để xử lý số liệu từ kết thu thập Ý nghĩa luận văn Kết nghiên cứu mà đề tài luận văn đạt... sở Phương pháp luận phương pháp nghiên cứu * Phương pháp luận nghiên cứu Tiến hành nghiên cứu đề tài luận văn, tác giả dựa sở quán triệt sâu sắc quan điểm, tư tưởng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng