Chương I Tổng quan đối tượng nghiên cứu I.1 Liên minh châu Âu EU I.1.1 Tổng quan liên minh châu Âu Liên minh châu Âu (the European Union, gọi tắt EU) bao gồm 27 nước thành viên: Pháp, Đức, Italia, Bỉ, Hà Lan, Lúc-xăm-bua, Ai Len, Đan Mạch, Hy Lạp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Áo, Thụy Điển, Phần Lan, Séc, Hung-ga-ri, Ba Lan, Slơ-va-kia, Slơ-ve-nia, Lít-va, Lát-via, Exờ-tơ-nia, Man-ta, Síp, Bun-ga-ri, Ru-ma-ni, Thổ Nhĩ Kỳ Croatia Bảng 1: Tổng quan EU, nguồn: www.chinhphu.vn Trụ sở: Số ngơn ngữ thức: Ngày châu Âu: Diện tích: Dân số: GDP (EU 27): Thu nhập bình quân: Brussels (Bỉ) 24 Ngày tháng 4.422.773 km² (nước có diện tích lớn Pháp với 554.000 km2 nhỏ Malta với 300 km2); Khoảng 500 triệu người, chiếm 7,3% toàn giới (thành viên có dân số lớn Đức với 82 triệu, Malta với 0,4 triệu) 17,57 nghìn tỷ USD 32,900 USD/người/năm I.1.2 Cơ cấu tổ chức - EU thực thể kinh tế, trị đặc thù với mức độ liên kết sâu sắc Về bản, EU có định chế là: Hội đồng châu Âu, Hội đồng Bộ trưởng, Nghị viện Châu Âu, Uỷ ban Châu Âu Toà án Châu Âu Hội đồng châu Âu (European Council): - Hội đồng châu Âu quan quyền lực cao EU gồm lãnh đạo 27 nước thành viên, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Chủ tịch EC Hội đồng đưa định hướng ưu tiên trị cho khối, với Nghị viện châu Âu thông qua đạo luật EU ngân sách chung Liên minh Các định Hội đồng châu Âu chủ yếu thơng qua theo hình thức đồng thuận - Chủ tịch Hội đồng châu Âu (President of the European Council) có nhiệm kỳ 2,5 năm (tối đa nhiệm kỳ) Hội đồng Bộ trưởng (tên gọi sau Hiệp ước Lisbon Council of the European Union Council of Ministers The Council): - Hội đồng Bộ trưởng gồm đại diện (thường cấp Bộ trưởng) quốc gia thành viên quan đưa định hướng sách lĩnh vực cụ thể khuyến nghị EC xây dựng đạo luật chung - Ngoài Hội đồng Ngoại trưởng Đại diện cấp cao Chính sách đối ngoại An ninh chung EU làm chủ tịch, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng khác nước Chủ tịch luân phiên đảm nhiệm Nghị viện châu Âu (European Parliament – EP): Nghị viện châu Âu có chức Hội đồng Bộ trưởng ban hành luật pháp; giám sát quan Liên minh châu Âu, đặc biệt Ủy ban châu Âu Nghị viện có quyền thông qua bãi miễn chức vụ ủy viên Ủy ban châu Âu; Hội đồng Bộ trưởng có thẩm quyền ngân sách, việc chi tiêu Liên minh Từ năm 1979, Nghị sĩ Nghị viện EU bầu cử trực tiếp, nhiệm kỳ năm Lần bầu cử vào tháng 6/2009 Trong Nghị viện Nghị sĩ phân chia theo nhóm trị khác mà khơng theo Quốc tịch Ủy ban châu Âu (European Commission - EC) - Ủy ban châu Âu quan hành pháp khối EC hoạt động độc lập, có chức xây dựng, kiến nghị đạo luật EU, thực thi, áp dụng giám sát việc triển khai hiệp ước điều luật EU, sử dụng ngân sách chung để thực sách chung khối theo quy định - Chủ tịch Ủy ban phủ nước thành viên trí đề cử EC có 26 ủy viên 01 Chủ tịch từ 27 nước thành viên, ủy viên bổ nhiệm sở thỏa thuận nước thành viên Nghị viện phê chuẩn, nhiệm kỳ năm Tịa án Cơng lý Liên minh Châu Âu - Có thẩm quyền tư pháp vấn đề liên quan đến luật pháp Liên minh châu Âu Bao gồm hai tịa án chính, “Tịa án sơ thẩm châu Âu” (“European General Court”) Tòa án Cơng lý Châu Âu”(European Court Justice”) I.1.3 Tình hình kinh tế EU Tính đến Quý năm 2017, kinh tế EU liên tục cải thiện, thể thông qua số kinh tế vĩ mô: GDP Liên minh Châu Âu khu vực đồng tiền chung Châu Âu tăng nhẹ quý năm 2017 Theo ước tính nhanh, tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm khu vực đồng euro 2,5% quý năm 2017, tăng nhẹ so với mức 2,3% Q2 Theo ước tính nhanh, tỷ lệ lạm phát hàng năm khu vực đồng euro giảm xuống 1,4% tháng 10/2017, từ mức 1,5% tháng năm 2017 Lạm phát hàng năm nhóm lượng giảm xuống mức 3,0% tháng 10 năm 2017 so với mức 3,9% tháng 9/2017 tỷ lệ lạm phát nhóm thực phẩm chưa chế biến tăng lên 2,8% tháng 10 năm 2017, sau mức 1,5% tháng 9/2017 Trong đó, tăng trưởng GDP tích cực nhiều nước thành viên Tại Latvia, tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm 6,1% quý năm 2017, tăng từ mức 4,8% Q2 Tốc độ tăng trưởng GDP theo quýđạt 1,5% Q3, từ mức 1,4% Q2 Tình hình kinh tế tiếp tục cải thiện ởPháp với tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm quý 2,2%, tăng tốc từ mức 1,8% Q2 Đây mức tăng trưởng cao Pháp kể từ năm 2011 ỞTây Ban Nha, tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm ổn định mức 3,1% Q3 so với Q2 Tốc độ tăng trưởng GDP theo quý giảm nhẹ xuống 0,8% quý năm 2017 so với mức 0,9% quý Bỉ công bố mức GDP hàng năm tăng trưởng 1,7% Q3 2017, cao mức 1,5% Q2 Theo ước tính nhanh Eurostat, so với quý trước, GDP điều chỉnh theo thời vụ tăng 0,6% khu vực đồng euro (EA19) EU quý 3/2017 Trong quý năm 2017, GDP tăng 0,7% hai khu vực So với quý năm trước, GDP điều chỉnh theo thời vụ tăng 2,5% khu vực đồng euro EU quý năm 2017, so với từ mức +2,3% +2,4% quý trước Bán lẻ tăng so với kỳ năm 2016 hai khu vực EA EU Theo ước tính Eurostat, tháng 09/2017 so với tháng 08/2017, lượng hàng hoá bán lẻđiều chỉnh theo thời vụ tăng 0,7% EA19 tăng 0,3% EU27 Trong tháng 08/2017, khối lượng hàng hoá bán lẻ giảm 0,1% EA19 tăng 0,5% EU27 Tháng 09/2017 so với kỳ năm 2016, số bán lẻđiều chỉnh theo lịch tăng 3,7% eurozone 3,5% EU27 Tỷ lệ lạm phát cải thiện so với kỳ năm 2016, nỗi lo giảm phátđãđược giải Theo ước tính nhanh Eurostat, lạm phát theo năm khu vực đồng euro dự kiến mức 1,4% tháng 10/2017, giảm từ 1,5% tháng 09 năm 2017 Tháng 10 năm 2016, tỷ lệ lạm phát hàng năm 0,5% khu vực đồng euro Thất nghiệp tiếp tục giảm Tình hình thất nghiệp châu Âu trì xu hướng giảm ổn định Tỷ lệ thất nghiệp khu vực EU 7,5% tháng 09/2017, ổn định so với tháng 08/2017 giảm so với mức 8,4% tháng 09/2016 Đây mức thấp ghi nhận EU kể từ tháng 11/2008 ECB tiếp tục triển khai biện pháp kích thích kinh tế Ngày 26/10/2017, Hội đồng Quản trị Ngân hàng Trung ương Châu Âu định giữ mức lãi suất hoạt động tái cấp vốn mức 0,00% Ngày 01/11/2017, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ định giữ nguyên mức lãi suất mức 1,25% Trong tháng 10 năm 2017, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản định giữ nguyên số lãi suất chủ chốt mức -0,1% Ngân hàng thuộc Uỷ ban Chính sách Tiền tệ Anh định tăng lãi suất lên 0.5% vào ngày 02/11/2017 Lãi suất tháng khu vực đồng euro, Euribor trì ổn định mức -0,33% tháng 10 so với tháng 09 năm 2017, so với mức -0,32% tháng 12/2016 Các lãi suất dài hạn (lợi suất trái phiếu phủ bình qn hàng tháng kỳ hạn 10 năm) khu vực đồng euro giảm xuống mức 1,06% tháng 09/2017 sau mức 1,07% tháng 08/2017 Lãi suất dài hạn EU giảm xuống 1,28% tháng 09/2017 từ mức 1,29% tháng 08/2017 Tỷ giá euro tăng so với ngoại tệ khác Tỷ giá Euro/USD (trung bình theo tháng) giảm xuống cịn 1,1756đơ la Mỹ tháng 10/2017 từ mức 1,1915 tháng 09/2017 Euro tăng so với Yên Nhật tháng 10/2017 với tỷ giá 132.76 Yên = euro Euro tăng so với Franc Thuỵ Sỹ với tỷ giá euro/SF 1,1546 tháng 10/2017 từ mức 1,1470 tháng 09/2017 Euro giảm nhẹ so với Bảng Anh với tỷ giá euro/GBP 0,8907 tháng 10 từ 0,8947 tháng 09/2017 Dự báo tăng trưởng ổn định khu vực euro Chỉ số tăng trưởng Euro (Euro-Growth Indicator) tính tốn nhóm Euroframe tháng 11 năm 2017 cho thấy tăng trưởng kinh tế khu vực đồng euro tăng tốc mức 0.9% quý Theo ước tính nhanh Eurostat, tăng trưởng GDP khu vực đồng euro dự báo mức 0,6% Q3/2017 Mức thấp không đáng kể so với dự báo trước Euro Growth Indicator Thặng dư thương mại khu vực EU, xuất nhập tăng trưởng so với kỳ Chín tháng đầu năm 2017, xuất hàng hóa ngồi EU đạt 1.390,3 tỷ euro (tăng 9,0% kỳ năm 2016) nhập đạt 1.382,9 tỷ euro (tăng 8,6% so với kỳ năm 2016) Theo đó, EU ghi nhận mức thặng dư 7,4 tỷ euro, so với mức thặng dư 3,1 tỷ euro chín tháng đầu năm 2016 Thương mại nội khối EU tăng lên 2.483,5 tỷ euro chín tháng đầu năm 2017, tăng 7,0% so kỳ năm 2016 Các đối tác xuất EU từ tháng 01-09/2017 Mỹ (279,7 tỷ euro), Trung Quốc (146 ,0 tỷ) Thuỵ Sỹ (113,4 tỷ) đối tác nhập nhiều Trung Quốc (277,0 tỷ), Mỹ (191,6 tỷ), Nga (108,3 tỷ) Thuỵ Sỹ (83,2 tỷ) Nợ công khu vực đồng Euro Theo Eurostat, quý II/2017, nợ công nước khu vực đồng euro mức cao 89,1% GDP, giảm nhẹ so với mức QI/2017 89,2% Mặc dù vậy, nợ cơng khu vực trì xu hướng giảm dần từ QII/2016 Nợ công EU mức 83,4% QII/2017, giảm nhẹ so với mức 83,6% quý I/17 Có thể thấy rằng, số kinh tế vĩ mô Liên minh châu Âu trì ổn định có phần cải thiện năm 2017, EU đối mặt với nhiều thách thức để giải tốn nợ cơng Điều cho thấy chiến nợ công nước châu Âu tiếp diễn lâu dài với nhiều diễn biến khó lường bối cảnh kịch Brexit cịn chưa rõ ràng Kinh tế khu vực đồng euro có diễn biến khó lường chịu ảnh hưởng Brexit Điều kéo theo xáo trộn số kinh tế phụ thuộc nhiều vào thị trường I.1.4 Brexit Brexit cụm từ ghép từ hai từ: “Britain” nước Anh “exit” hành động rời khỏi Liên minh châu Âu - EU Thứ ngày 23 tháng năm 2016 diễn trưng Anh để trả lời cho câu hỏi : “Vương quốc Anh có nên tiếp tục thành viên EU hay nên rời khỏi EU?” Kết trưng cầu người dân Anh định rời khỏi EU với tỷ lệ số phiếu 52% so với số phiếu lại 48% Ảnh hưởng Brexit tới quan hệ hợp tác nước giới Bản thân nước Anh “nạn nhân” hứng chịu hậu nặng nề nhât Brexit Chỉ sau tuần, đồng bảng Anh 12% giá trị nó.Các tổ chức xếp hạng tín dụng Fitch S&P hạ cấp tín dụng Anh EU kinh tế lớn thứ hai khối Anh đi, điều chắn gây ảnh hưởng kinh tế- trị to lớn mà EU phải đối mặt với tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm khủng hoảng nhập cư.Những nước chịu ảnh hưởng kinh tế mạnh mẽ việc Anh rời EU Ireland Đức 32% hàng xuất Ireland đến Anh, Anh thị trường xuất lớn thứ ba Đức.Nhưng viễn cảnh tồi tệ khiến nhiều người lo ngại Brexit gây hiệu ứng “domino”, làm lan tỏa chủ nghĩa nghi ngờ phản đối EU toàn châu Âu Brexit khiến loạt quốc gia Đan Mạch, Áo, Thụy Điển mở trưng cầu dân ý để định tư cách thành viên EU nước Và kết trưng cầu “Ra đi” nguy Liên minh châu Âu tan rã ngày cao Châu Á chịu tác động từ Brexit Theo tính tốn tổ chức Capital Economics, kim ngạch xuất đến Anh chiếm 0,7% tổng G EU nước toàn châu Á Do đó, Anh giảm 25% kim ngạch nhập từ châu Á, G EU toàn khu vực giảm chưa đầy 0,2%.Riêng Trung Quốc, nước có kim ngạch xuất sang Anh chiếm 0,5% G EU , số không lớn, nên ảnh hưởng kinh tế không đáng kể Ảnh hưởng Brexit tới quan hệ hợp tác Việt Nam Hiện tại, Brexit chưa có nhiều tác động tới quan hệ kinh tế Việt Nam Anh, lĩnh vực thương mại đầu tư, Anh chiếm tỷ trọng không lớn.Hiện vốn FDI Anh vào Việt Nam đạt 4,2 tỷ USD, chiếm 1,5% tổng vốn đăng ký FDI Anh vào Việt Nam Vì vậy, dù Anh khơng tham gia vào chế FTA Việt Nam EU, thị trường Anh khơng có nhiều tác động tiêu cực kinh tế Việt Nam Tuy nhiên, việc Anh rời EU làm chậm lại tiến trình tự hóa hội nhập kinh tế quốc tế, ảnh hưởng tới trình hội nhập kinh tế Việt Nam Thực tế, thị trường Anh chiếm 2,5% tổng kim ngạch xuất Việt Nam, với kim ngạch năm 2015 đạt mức 4,65 tỷ USD Tuy nhiên, tăng trưởng xuất Việt Nam sang Anh năm gần tăng mạnh, đạt gần 17%/năm, việc Anh rời EU ảnh hưởng tới thị trường xuất Việt Nam, với mặt hàng chủ lực điện thoại linh kiện, sản phẩm dệt may, da giày…Kinh tế Anh suy giảm kéo theo việc giảm nhu cầu loại hàng hóa Việt Nam, làm giảm xuất thặng dư thương mại Hơn nữa, việc đồng bảng Anh giá khiến cho hàng hóa Việt Nam vào thị trường Anh cạnh tranh Ngoài ra, việc đồng Bảng Anh giá khiến kim ngạch xuất hàng hóa Việt Nam vào Anh giảm đáng kể mặt giá trị Quan hệ kinh tế Việt Nam EU chịu tác động từ Brexit Việt Nam nhiều khả phải đàm phán hiệp định thương mại tự song phương với Anh Anh thức rời EU EU đối tác thương mại đầu tư quan trọng Việt Nam, việc Anh rời EU tác động tiêu cực tới hoạt động thương mại đầu tư hai bên Hàng hóa xuất nhập Việt Nam EU có tính bổ sung cho cao, hứa hẹn nhiều tiềm cho bên.Do vậy, trung hạn, xuất Việt Nam sang EU dự báo chịu ảnh hưởng tiêu cực thị trường EU bị thu hẹp tăng trưởng kinh tế nước EU lại suy giảm Đầu tư từ EU sang Việt Nam dự báo yếu tiềm lực tài nước EU suy yếu Anh rời khỏi khối Như vậy, tác động Brexit tới quan hệ kinh tế Việt Nam Anh không lớn, song Việt Nam EU đáng kể Theo đó, dòng vốn FDI EU vào Việt Nam suy giảm so với kịch Anh không rời EU Tuy nhiên, Brexit không hẳn đem đến tác động tiêu cực mà Việt Nam có số lợi ích định, ngắn hạn lẫn dài hạn Đồng bảng Anh giảm giá đồng nghĩa với Việt Nam đồng tăng giá, người dân Việt Nam mua nhiều hàng hóa Anh Khi châu Âu lâm vào khủng hoảng, nhiều thỏa thuận thương mại tự (FTA) EU với ASEAN, bao gồm nước Thái Lan, Singapore Philippines bị gián đoạn Anh châu Âu có nhiều vấn đề khác cần quan tâm hơn, dẫn đến số phận FTA bị bỏ ngỏ Việt Nam, với ưu nước ASEAN hồn tất thành cơng thỏa thuận FTA với EU, thu hút nhà đầu tư châu Âu chuyển hướng sang Việt Nam người tiêu dùng EU muốn hàng nhập giá rẻ Như vậy,bất chấp biến động thị trường tiền tệ, Brexit làm gia tăng nhu cầu hàng hóa Việt Nam, dẫn đến đầu tư vào số ngành định tăng.Mặc dù Euro Bảng Anh giá cản trở dòng đầu tư từ EU Anh vào Việt Nam, điều bù đắp đầu tư đến từ Mỹ Cùng với Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương ký kết đồng USD tăng mạnh, nhà đầu tư Mỹ có nguồn tài mạnh để đầu tư Việt Nam có khả thu lợi từ dòng đầu tư đến từ Mỹ năm tới I.2 Quan hệ Việt Nam – EU Quan hệ ngoại giao Liên minh châu Âu (EU)-Việt Nam thức thiết lập vào ngày 28-11-1990 Cơ quan đại điện ngoại giao EU - Phái đoàn Đại diện thường trực Việt Namđược thành lập Hà Nội vào năm 1996 I.2.1 Những cột mốc quan trọng quan hệ Việt Nam – EU 1990: Việt Nam Cộng đồng châu Âu thức thiết lập quan hệ ngoại giao 1992: Việt Nam Cộng đồng châu Âu ký Hiệp định dệt may 1995: Việt Nam Cộng đồng châu Âu ký Hiệp định Khung Hợp tác Việt Nam 1996: Ủy ban châu Âu thành lập Phái đoàn Đại diện thường trực Việt Nam 1997: Việt Nam tham gia Hiệp định hợp tác ASEAN – EU 2003: Việt Nam EU thức tiến hành đối thoại nhân quyền 2004: Hội nghị Cấp cao Việt Nam - EU lần thứ I Hà Nội 2005: Việt Nam thơng qua Đề án tổng thể Chương trình hành động đến 2010 định hướng tới 2015 quan hệ Việt Nam - EU 2007: Tuyên bố thức khởi động đàm phán Hiệp định Đối tác Hợp tác toàn diện Việt Nam - EU (PCA) 2008: Đàm phán Hiệp định PCA Việt Nam - EU 2010: Ký tắt Hiệp định PCA Việt Nam – EU 2012: Ký thực hiệp định PCA Việt Nam – EU khởi động đàm phán EVFTA 2015: Ký tuyên bố thức kết thúc đàm phán EVFTA I.2.2 Những nhân tố ảnh hưởng đến hợp tác hai bên Hiệp định thương mại tự Việt Nam – EU (EVFTA) Tháng 3/2010, gặp với Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Ủy viên thương mại EC Ca-ren Gút thức đề nghị đàm phán FTA song phương Việt Nam - EU Ngày 02/12/2015 Brussels, trước chứng kiến Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker, Bộ trưởng Bộ Cơng Thương Vũ Huy Hồng Ủy viên phụ trách Thương mại EC Cecilia Malmstrom ký Tuyên bố việc thức kết thúc đàm phán EVFTA Hầu hết sản phẩm máy móc thiết bị có xuất xứ từ EU nhập vào Việt Nam với mức thuế suất 0% hiệp định có hiệu lực, phần lại thực vòng năm Rượu vang rượu mạnh miễn giảm thuế sau năm Thịt lợn thuế 0% sau năm, thịt bò sau năm, sản phẩm chế biến từ sữa vòng năm nguyên liệu thức ăn tối đa năm Xe máy với động dung tích 150cc miễn thuế sau năm ôtô sau 10 năm, trừ số dịng xe có dung tích lớn (trên 3.000cc cho xe chạy xăng > 2.500cc cho xe chạy dầu) miễn thuế sớm năm Khoảng nửa dòng hàng dược phẩm EU nhập vào Việt Nam có mức thuế 0% giai đoạn đầu hiệp định, phần lại miễn giảm sau năm Với hàng dệt may Việt Nam, thuế giảm 0% sau năm Và nhằm tránh tình trạng hàng hóa, nguyên liệu từ Trung Quốc, để hưởng ưu đãi, Việt Nam cần phải tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc xuất vải may phải sản xuất thực Việt Nam… Quy chế Kinh tế thị trường (KTTT) Sau gia nhập WTO (năm 2007), ta tích cực vận động đối tác sớm cơng nhận quy chế KTTT nhằm tránh bị phân biệt đối xử vụ kiện chống bán phá giá Đến nay, có 62 nước cơng nhận KTTT ta , đồng thời, ta lập chế trao đổi kỹ thuật song phương với đối tác lớn như: EU, Hoa Kỳ Nhật Bản Một số nước thành viên EU (Đức, Anh, I-tali-a, Ét-xtô-ni-a, Lúc-xăm-bua) cam kết thúc đẩy EU sớm công nhận quy chế KTTT Việt Nam.Trong số 05 tiêu chí để cơng nhận nước có KTTT, tháng 8/2015, EC thức cơng nhận Việt Nam đạt hai tiêu chí Quy chế ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) Tháng 3/2013, EU công bố quy chế GSP giai đoạn 2014-2016 theo đó, Việt Nam tiếp tục hưởng GSP, đặc biệt nhóm hàng hóa thuộc mục XII (gồm dày dép, ô dù) GSP giảm thuế cho nước phát triển với mức ưu đãi thấp mức thuế Tối huệ quốc 3,5% Những thỏa thuận thương mại quan trọng Việt Nam EU 1- Hầu hết sản phẩm máy móc thiết bị có xuất xứ từ EU nhập vào Việt Nam với mức thuế suất 0% hiệp định có hiệu lực, phần cịn lại thực vòng năm 2- Rượu vang rượu mạnh miễn giảm thuế sau năm 3- Thịt lợn thuế 0% sau năm, thịt bò sau năm, sản phẩm chế biến từ sữa vòng năm nguyên liệu thức ăn tối đa năm 4- Thịt gà giảm thuế toàn sau 10 năm 5- Xe máy với động dung tích 150cc miễn thuế sau năm ôtô sau 10 năm, trừ số dịng xe có dung tích lớn (trên 3.000cc cho xe chạy xăng > 2.500cc cho xe chạy dầu) miễn thuế sớm năm 6- Khoảng nửa dòng hàng dược phẩm EU nhập vào Việt Nam có mức thuế 0% giai đoạn đầu hiệp định, phần lại miễn giảm sau năm 7- Gần 70% mặt hàng hóa chất mà EU xuất vào Việt Nam chịu thuế 0% hiệp định có hiệu lực, phần cịn lại sau 3,5 năm năm 8- Toàn nguyên liệu dệt may vải vóc từ EU vào Việt Nam miễn thuế nhập hiệp định có hiệu lực 9- Thơng cáo Hội đồng châu Âu cịn cho biết Việt Nam cam kết giảm hàng rào phi thuế quan cho hàng hóa xuất châu Âu 10- Hiệp định bao gồm chương nói vấn đề an toàn vệ sinh kiểm dịch thực vật (SPS), đặc biệt liên quan tới việc tạo điều kiện thương mại dễ cho sản phẩm trồng vật nuôi I.2.3 Thực trạng thương mại Việt Nam – EU Thương mại trụ cột quan trọng quan hệ Việt Nam – EU EU đối tác thương mại lớn thứ hai (sau Trung Quốc) thị trường xuất lớn thứ hai (sau Mỹ) Việt Nam Từ 2001 đến 2015, kim ngạch buôn bán hai chiều tăng lần, từ mức 4,5 tỷ USD năm 2001 lên 41,8 tỷ USD năm 2015 Tổng kim ngạch thương mại hai chiều hết tháng 12/2015 41,8 tỷ USD (tăng 12% so với kỳ năm 2014), xuất 30,8 tỷ USD (tăng 9,4% so với kỳ năm 2014), nhập 11 tỷ USD (tăng 19% so với kỳ năm 2014) EU trở thành đối tác thương mại hàng đầu Việt Nam Hàng xuất Việt Nam chủ yếu hàng nông nghiệp nhẹ(60%), hàng nông lâm thủy sản chế biến(15%), thủ công mỹ nghệ (10%), cịn lại hàng hóa khác Ta nhập tư EU chủ yếu hàng công nghệ cao, hóa chất hóa dược, sản phẩm nơng nghiệp, mỹ phẩm… Bên cạnh mặt tích cực, EU thường xuyên đưa biện pháp kỹ thuật hạn chế xuất ta vào thị trường EU Theo thống kê Hội đồng tư vấn biện pháp phòng vệ thương mại quốc tế (TRC) Kể từ năm 1998 có 10 loại hàng hóa Việt Nam phải chịu thuế chống bán phá giá EU: giày, đèn huỳnh quang, thép không gỉ, ống tuýp thép, xe đạp, bật lửa ga, mỳ chính… I.2.4 Triển vọng thương mại Việt Nam – EU Trước mắt, kinh tế EU phải đối mặt với khủng hoảng nợ cơng, vậyquan hệ kinh tế thương mại hai bên chịu ảnh hưởng tiêu cực Quan hệ kinh tếthương mại hai bên thời gian tới phụ thuộc vào khả EU giải vấn đề nợcông Dự báo nhiều năm tới, EU phải tập trung phục hồi kinh tế Cuộckhủng hoảng nợ công đặt nhiều vấn đề cần phải tư lại cách tiếp cậnđối với thị trường EU Tranh chấp thương mại từ đến 2020 diễn nhiều sốlượng, đa dạng hình thức, gay gắt tính chất thể cán cân kinh tếViệt Nam ngày phát triển, lực sản xuất cung ứng hàng hóa ngày tăng,trong thị trường EU ngày khắt khe với tiêu chuẩn mới, cao kĩthuật Phát triển thương mại với EU giúp ta tiếp tục tiếp cận với công nghệ, thiết bị hiệnđại, phục vụ cho công xây dựng nước ta trở thành nước công nghiệp theohướng đại Trong giao thương với EU, Việt Nam tiếp tục xuất siêu, góp phầncải thiện cán cân thương mại ta Đối với doanh nghiệp nhà đầu tư châu Âu, ViệtNam thị trường tiềm với sức mua lớn, kinh tế tốc độ tăng trưởng caotrong năm qua I.3 Khái niệm FTA, EVFTA FTA Cho tới có nhiều tổ chức quốc gia khác đưa khái niệm FTA cho riêng mình.Điều thể quan điểm khác FTA phát triển đa dạng quốc gia Tuy nhiên theo cách hiểu chung nhất, FTA thỏa thuận hai hay nhiều quốc gia vùng lãnh thổ nhằm mục đích tự hóa thương mại nhóm mặt hàng việc cắt giảm thuế quan, có quy định tạo thuận lợi cho trao đổi hàng hóa, dịch vụ đầu tư thành viên Ngày nay, FTA cịn có nội dung xúc tiến tự hóa đầu tư, chuyển giao công nghệ, lao động, môi trường… Một FTA thơng thường bao gồm nội dung sau:  Thứ quy định việc cắt giảm hàng rào thuế quan phi thuế quan  Thứ hai quy định danh mục mặt hàng đưa vào cắt giảm thuế quan Thông lệ áp dụng chung 90% thương mại  Thứ ba quy định lộ trình cắt giảm thuế quan, khoảng thời gian cắt giảm thuế thường kéo dài không 10 năm  Thứ tư quy định quy tắc xuất xứ Các nội dung khác đề cập tới vấn đề tự hóa lĩnh vực dịch vụ đầu tư, biện pháp hạn chế định lượng, rào cản kỹ thuật, quyền sở hữu trí tuệ, cạnh tranh, mua sắm phủ, lao động, bảo hiểm mơi trường… Có lý sau hình thành nên FTA:  Thứ vòng đàm phán Doha kéo dài lâm vào bế tắc; quốc gia ngày chủ động hội nhập kinh tế quốc tế để mở rộng thị trường, thu hút vốn đầu tư, tăng cường quan hệ ngoại giao… nên họ muốn ký với FTA để thúc đẩy nhanh tiến trình tự hóa thương mại 10 Hiện tại, xuất Việt Nam sang EU chiếm khoảng 0,75% tổng kim ngạch nhập EU, đó, có 40% hưởng thuế 0%, 60% cịn lại phải chịu mức thuế khác Nếu có FTA với EU, thuế nhập vào EU giảm xuống, hàng xuất Việt Nam có hội lớn để thâm nhập tăng thị phần thị trường Theo ông Claudio Dordi, chuyên gia dự án MUTRAP III, FTA Việt Nam – EU ký kết, EU miễn giảm thuế quan hầu hết sản phẩm xuất Việt Nam mang lại lợi so sánh quan trọng cho hàng hóa Việt Nam với đối thủ cạnh tranh khác lưu thông thị trường EU, giảm nguy không hưởng GSP Hiện mức thuế trung bình hàng hóa Việt Nam phải chịu vào EU khoảng 4%, song tính theo tỷ trọng thương mại, mức lên đến 7% phần lớn mặt hàng xuất Việt Nam thuộc nhóm bị đánh thuế nhập cao Như vậy, EVFTA thức thiết lập, hàng hóa Việt Nam vào thị trường EU lợi lớn mặt thuế suất, góp phần làm tăng tính cạnh tranh hàng Việt Nam EU Chỉ riêng việc cắt giảm thuế quan làm hàng hóa Việt Nam xuất sang EU tăng từ 30%–40% so với trường hợp khơng có Hiệp định Các ngành có khả hưởng lợi nhiều từ EVFTA bao gồm: dệt may, giày dép, chế biến thực phẩm… Khu vực dịch vụ theo kỳ vọng mở rộng đáng kể nhờ EVFTA, góp phần làm tăng hiệu suất cho tồn kinh tế Da giày ngành xuất chiến lược VIệt Nam EU thị trường xuất lớn ngành ( đạt 8,8 tỷ dolar Mỹ - chiếm 35% tống kim ngạch xuất ngành năm 2012) Trước hết việc cắt giảm thuế từ 12,4% 0% tạo cho ngành có lợi cạnh tranh so với nước khác với chi phí phù hợp, tăng khả cạnh tranh hướng đến phát triển bền vững Việt Nam hy vọng xuất mặt hàng giầy dép khác tăng từ 7% lên 21% tăng lên từ 14- 16% vào cuối tháng sau biện pháp chống bán phá giá hết hiệu lực Với dệt may, thị trường EU thị trường lớn thứ ngành (chiếm 14,6% tổng kinh ngạch xuất tồn ngành) Việc cắt giảm thuế từ 11,7% xuống cịn 0% chắn động lực tăng trưởng cho dệt may Việt Nam vào EU thời gian tới Cụ thể năm mặt hàng may mặc xuất nhiều hưởng lợi (com-lê nữ, năm 285 triệu 233 triệu USD, áo khoác nam, nữ 211 triệu 207 triệu USD, hàng dệt kim 166 triệu USD) Đồng thời, việc EU giảm thuế hàng may mặc Việt Nam thúc đẩy xuất với mức trung bình 20% Với nông thủy sản, EU thị trường lớn đặc biệt quan trọng ngành thủy sản Việt Nam.Hiện EU áp thuế hang thủy sản 10,8% (cao thuế suất bình quân 3,8%) Vì vậy, EVFTA xóa bỏ thuế suất tạo lợi quan trọng cho Việt NAm với đối thủ khác thị trường EU Có thể thấy, gỡ bỏ hàng rào thuế quan thương mại với EU đem lại nhiều lợi ích cho Việt Nam, phần EU thị trường đa dạng rộng lớn, song mặt khác hàng hóa mạnh bên vốn mang tính bổ trợ cho khơng cạnh tranh cách trực tiếp Các sản phẩm Việt Nam xuất sang châu Âu chủ yếu tập trung vào ngành điện 31 máy, dệt may, da giày, cà phê, thủy sản Ngược lại, EU xuất sang Việt Nam chủ yếu sản phẩm cơng nghệ cao thiết bị máy móc khí, máy bay, dược phẩm Do việc kí kết Hiệp định thương mại tự Việt Nam – EU mở hội cho phía Đặc biệt, EVFTA tạo điều kiện tốt cho doanh nghiệp Việt Nam miễn thuế với khoảng 500 triệu dân đem lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp Việt Nam miễn thuế với 90% số dịng thuế hàng hóa xuất Việt Nam vào EU Gia tăng sức cạnh tranh với mặt hàng loại cua quốc gia khác Hiện hàng hóa Việt Nam hưởng hệ thống ưu đãi thuế quan phổ cập EU (Generalized System of Preferences - GSP) Theo nước phát triển trả thuế thấp hàng hóa xuất sang EU, điều xem xét định kỳ Đây mức thuếthấp so với biểu thuế xuất nhập ưu đãi (Most Favoured Nation - MFN) áp dụng Singapore, Malaysia, Brunei, giúp hàng hóa Việt Nam cạnh tranh so với hàng xuất từ nước Tuy nhiên, tất loại hàng hóa (trừ vũ khí chất nổ) từ nước phát triển Lào, Campuchia Myanmar miễn thuế hàng hóa vào EU nhờ Hiệp ước thứ trừ vũ khí (Everything but Arms – EBA) Do vậy, EVFTA có hiệu lực, khả cạnh tranh hàng Việt Nam tăng lên đáng kể so với nước MFN GSP, giảm chênh lệch với nước phát triển Bảng 8: Ưu đãi thuế EU hàng nhập từ nước ASEAN, nguồn: Bộ Công thương MFN Brunei Malaysia Singapore GSP Indonesia Việt Nam Thái Lan Philippines EBA Lao Campuchia Myanmar Thương mại song phương đẩy mạnh Trong năm 2017, EU thị trường xuất đứng thứ Việt Nam (38,3 tỷ USD), sau Hoa Kỳ (41,5 tỷ USD) Các mặt hàng xuất Việt Nam sang thị trường EU bao gồm: điện thoại loại linh kiện (11,96 tỷ USD); dệt may, da giày (8,44 tỷ USD); máy vi tính, sản phẩm điện tử linh kiện (4,61 tỷ USD); máy móc thiết bị (1,87 tỷ USD); hàng thủy sản (1,46 tỷ USD) hạt điều (~1 tỷ USD) Trong khu vực ASEAN, Việt Nam đối tác quan trọng thứ EU (sau Singapore), song khơng cạnh tranh trực tiếp nhóm hàng thị trường Vì vậy, với EVFTA, xuất Việt Nam tiếp tục hưởng lợi, nhóm ngành hưởng lợi trực tiếp nhiều gồm: dệt may, da giày; thủy hải sản (khơng tính cá ngừ đóng hộp cá viên) số mặt hàng nơng sản (cà phê, hạt tiêu)…Bên cạnh đó, lĩnh vực hưởng lợi gián tiếp nhờ thương mại logistics, cảng biển,… 32 Biểu đồ 1: Thương mại Việt Nam – EU, 2013-2017, nguồn: GSO Tỷ USD 40 35 30 25 20 15 10 Xuất Nhập Cán cân thương mại 2013 2014 2015 2016 2017 Năm Biểu đồ 2: Các mặt hàng xuất Việt Nam vào thị trường EU năm 2017, nguồn: GSO Điện thoại loại linh kiện 23.39% 31.23% Dệt may da giày Máy vi tính, sản phẩm điện tử linh kiện 2.61% 3.81% Máy móc thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác Hàng thủy sản 4.88% Hạt điều 12.04% Khác 22.04% Các lĩnh vực quan trọng EU quan tâm đàm phán đòi hỏi Việt Nam mở cửa thị trường là cơng nghiệp ôtô; điện tử sản phẩm công nghệ cao; rượu vang rượu chưng cất; thực phẩm chế biến, mát ; dược; dịch vụ tài chính, viễn thơng, hàng hải, y tế, giáo dục, phân phối… Đây sản phẩm dịch vụ chất lượng cao có cơng nghệ đại, tiên tiến Ơng Massimiliano Guelfo, Chủ tịch Phịng Thương mại Công nghiệp Italy Việt Nam nhận định rằng: “Việt Nam hưởng lợi từ việc nhập giá rẻ công nghệ nguyên liệu chất lượng cao từ EU Các doanh nghiệp EU xuất dịch vụ chất lượng cao sang Việt Nam doanh nghiệp Việt Nam nhờ có khả cạnh tranh dài hạn” Ngồi ra, Việt Nam hưởng lợi xét từ góc độ nhập Việc cắt giảm thuế nhập hàng hóa chiến lược EU vào Việt Nam giúp nâng cao kỹ thuật ngành cơng nghiệp từ đẩy mạnh hiệu sản xuất xuất Hai số mặt hàng nhập quan trọng bao gồm điện tử máy móc Trong năm từ 2004-2009, tổng kim ngạch nhập hàng điện tử 33 Việt Nam tăng trưởng trung bình mức 33,6% Giá trị nhập mặt hàng tăng từ mức 2,6 tỷ USD năm 2005, sau năm đạt mức 7,6 tỷ USD năm 2008 Việc cắt giảm thuế nhập chắn tác động đến số lượng giá hàng hóa linh kiện điện tử EU vào Việt Nam tối thiểu đủ cân chi phí vận chuyển từ châu Âu Điều giúp Việt Nam có sản phẩm chất lượng cao với chi phí thấp có nhiều lựa chọn nhà cung cấp; góp phần dài hạn giúp tăng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam Việt Nam tạo sức thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước FDI EU nhà đầu tư lớn thứ Việt Nam, với cam kết 1,77 tỷ USD, chiếm 12% tổng FDI năm 2011 Theo nhà phân tích, việc thiết lập FTA với EU góp phần vào q trình tạo môi trường kinh doanh, đầu tư cởi mở, thông thống hơn, từ thúc đẩy đầu tư trực tiếp từ EU nước khác vào Việt Nam Trên thị trường đầu tư trực tiếp FDI, chuyển hướng đầu tư rõ rệt Những năm trước, doanh nghiệp EU đua mở công xưởng Trung Quốc hay quốc gia có mức lương lao động thật thấp Nay họ nhận thấy Trung Quốc khơng cịn nơi cài đặt cơng xưởng lý tưởng, mức lương bổng tăng nhanh, lực lượng lao động già xuất xuống thấp, mơi trường làm việc trở nên khó khăn, từ xuất xu đầu tư "Trung Quốc +" - kiếm nơi thay Trung Quốc để sản xuất Với tất thay đổi trên, Việt Nam có chỗ đứng tốt quốc gia vốn FDI lựa chọn để thiết lập xưởng mới, thay xưởng có Trung Quốc hay quốc gia khác ta biết theo xu hướng Hiện nhiều công ty EU chọn Việt Nam, coi địa điểm đầu tư tốt Các công ty Việt Nam thường thiếu bí quyết, cơng nghệ vốn - yếu tố sẵn có công ty EU với tiềm lực quốc tế lớn mạnh Mặt khác, chi phí lao động EU cao nên không cạnh tranh trường quốc tế Trong đó, cấu chi phí công ty Việt Nam hấp dẫn, lợi Việt Nam đa dạng, chất lượng lao động việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ tốt so với nước khác khu vực Do vậy, hợp tác EU Việt Nam quan hệ mang lại nhiều lợi ích, giúp công ty Việt Nam tiếp cận tri thức, phương thức sản xuất đại phương Tây tăng khả cạnh tranh thị trường Không đầu tư EU vào lĩnh sản xuất hàng công nghệ cao tăng lên, EVFTA thúc đẩy dòng vốn FDI EU vào lĩnh vực dịch vụ chất lượng cao, mà kinh tế Việt Nam cần, như: dịch vụ tài - ngân hàng - bảo hiểm, lượng, viễn thông, cảng biển vận tải biển nhờ giảm bớt điều kiện nhà cung cấp dịch vụ EU Với quy mô tiềm phát triển đầu tư EU, Việt Nam có hội trở thành địa bàn trung chuyển, kết nối cho hoạt động thương mại đầu tư EU khu vực ASEAN Điều giúp ích nhiều cho q trình chuyển dịch cấu kinh tế, chuyển đổi mơ hình tăng trưởng theo hướng tích cực Việt Nam Khi đó, lượng vốn đầu tư FDI EU vào Việt Nam tăng lên 34 Tăng cường nội lực cho doanh nghiệp nước Các cơng ty Mỹ có tiềm lực vốn, công nghệ đại kinh nghiệm quản lý doanh nghiệp kinh doanh quốc tế Do vậy, FTA Việt Nam EU hội để doanh nghiệp nước tăng cường nội lực qua khía cạnh: Tạo mơi trường cạnh tranh cho doanh nghiệp nước; tiếp cận với khoa học, công nghệ đại nguồn nguyên liệu chất lượng cao nước EU Hơn nữa, số FTA mà Việt Nam tham gia, FTA có điều khoản lao động cơng đồn EVFTA ký kết mở giai đoạn việc thúc đẩy, nâng cao tiêu chuẩn lao động Việt Nam phù hợp tiêu chuẩn lao động quốc tế Người lao động tăng hội việc làm tiền lương thu hút đầu tư nước lớn xuất hàng hóa tăng Các cán Việt Nam học tập kinh nghiệm kinh doanh quốc tế đại thông qua tiếp xúc với chun gia nước ngồi, cơng nhân Việt Nam tham gia lớp bồi dưỡng kiến thức, tay nghề phía nước EU tổ chức III.2 Thách thức sau ký EVFTA Là đối tác lớn thương mại quốc tế, EU thường đặt yêu cầu tự hóarất cao.Việt Nam phải đưa thuế nhập 0% đa số dòng thuế, mởcửa thêm thị trường mua sắm công Sức ép cạnh tranh, vậy, chắn tăng lên Bên cạnh đó, EU đề cao nguyên tắc minh bạch hóa, thuận lợi hóa, để sử dụng cơng cụ phịng vệ thương mại Để thực quyền yêu cầu sử dụng biện pháp phòng vệ thương mại (chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ) vốn có ý nghĩa việc bảo vệ ngành sản xuất nội địa trước hành vi cạnh tranh không lành mạnh tăng trưởng thương mại đột biến gây thiệt hại, ngành sản xuất nội địa phải có thơng tin diễn tiến nhập khẩu, khối lượng/số lượng, kim ngạch nhập khẩu, giá nhập khẩu… hàng hóa liên quan Trong đó, Việt Nam, thông tin lại thông tin mà quan hải quan có khơng cho phép công chúng tiếp cận Hệ sau năm gia nhập WTO, sau 10 năm kể từ ngày quyền sử dụng cơng cụ phịng vệ thương mại ghi nhận pháp luật nội địa, Việt Nam có 03 vụ điều tra phịng vệ thương mại.Đây thách thức Việt Nam Quy tắc xuất xứ gây khó khăn choviệc xuất Việt Nam sang EU, đặc biệt ngành dệt may, doanh nghiệpsẽ khó thích ứng với quy tắc kí hiệp định hai bên phải giảm thuế,phá bỏ bớt yêu cầu phi thuế quan thúc đầy xuất nhập hai nước nhưnghàng hóa Việt Nam xuất sang EU chủ yếu hàng nông sản có giá trị gia tăng thấptrong nhập từ EU hàng hóa cơng nghệ có giá trị lớn gây cânbằng cán cân thương mại Khó khăn ngành thủy sản việc xuất sangchâu Âu quy định nghiêm ngặt an toàn thực phẩm, quy tắc xuất xứ vàcác yêu cầu “chứng nhận chất lượng tự nguyện” trách nhiệm môi trường rấtnhiều tổ chức Châu Âu Do gây tốn chi phí lẫn thời gian xuất vào 35 Thiết chế liên quan tới hàng rào kỹ thuật, vệ sinh dịch tễ (SPS) thách thức Việt Nam Trong cam kết WTO FTA, để bảo vệ mục tiêu công cộng quan trọng, Việt Nam có quyền áp đặt hàng rào kỹ thuật, vệ sinh dịch tễ (SPS), tương ứng việc thiết lập thiết chế biên giới nhằm kiểm sốt chất lượng hàng hóa nhập theo tiêu chuẩn TBT, SPS này.Tuy nhiên, thực tế, hạn chế về lực nguồn lực, Việt Nam chưa ban hành thêm hàng rào TBT, SPS nào, việc thực thi biên giới nhằm kiểm sốt hàng hóa nhập với hàng rào TBT, SPS tối thiểu có khơng hiệu Hàng hóa bn lậu, có chât lượng nhập tràn lan, cạnh tranh khơng lành mạnh với hàng hóa nội địa gây ảnh hưởng đáng kể tới sản xuất, tiêu dùng nước Ngồi cịn có rào cản việc xuất thủy sản (IUU) IUU đòi hỏi thayđổi hệ thống từ quan quản lý đến địa phương, ngư dân, doanh nghiệp chếbiến xuất Việc khó khăn, đến nay, Việt Nam chưa có hệthống giám sát, kiểm soát chứng thực đáp ứng điều kiện theo IUU Bộ thànhlập Tổ công tác để triển khai yêu cầu theo Quy định 1005 EC Tuy nhiên, khảnăng hoàn thành yêu cầu EC khó, thời điểm thực IUU cịnvài tháng Vì vậy, IUU tác động không nhỏ đến tăng trưởng xuất hải sản củaViệt Nam vào thị trường này, giai đoạn đầu IUU có hiệu lực Khó khăn cạnh tranh: Trong nước: Cơ hội nhập thiết bị máy móc cơng nghệ cao từ EU; hàng hóa theo tiêu chuẩn Châu Âu; thách thức lực cạnh tranh DN nước chưa cao; giảm nhanh thuế nhập tác động đến sản xuất nước Ngoài nước: Eurozone nước có cơng nghiệp phát triển, tiên tiến Việt Nam nhiều nen mặt hàng Việt muốn vào thị trườngnày phải tuân thủ nhiều hàng kĩ thuật nghiêm khắc, đặc biệt mặt hàng địi hỏi trình độ phát triển cơng nghệ cao Do sách ta họ khác nhau, đặc biệt họ trợ giá cho sản phẩm nội nhiều: ví dụ Vinamilk xuất sữa bột sang thị trường phảichịu áp lực giá lớn sách trợ giá sữa nội nước châuÂu mạnh, mặt hàng sữa ngoại khó khăn tiếp cận thị trường Các hiệp địnhthương mại thường có tác động mạnh mẽ tới quan hệ lao động Khi Hiệp định đối tácxuyên Thái Bình Dương (TPP) FTA EU- Việt Nam ký kết tác động tích cựcđối với ngành dệt may, da giày Việt Nam lại ảnh hưởng lớn tới ngànhcông nghiệp chế biến thủy sản, máy móc, thiết bị, ngành dịch vụ ViệtNam độc quyền như: dược phẩm, tài chính, viễn thông, bảo hiểm, hàng không BàPhạm Thị Thu Lan, trưởng phòng Quan hệ quốc tế (Ban Ðối ngoại, Tổng LÐLÐ ViệtNam) nhận định: “Ðiều có nghĩa NLÐ việc hàng loạt, ảnh hưởng lớn đến đờisống việc làm hàng triệu lao động Khi đó, cơng đồn cần phải thể vai trò địnhhướng chuyển đổi ngành nghề, đào tạo, đào tạo lại, nâng cao tay nghề tìm kiếm việclàm cho NLÐ.” 36 Thách thức thiết chế bảo đảm thực thi nghĩa vụ EVFTA Về mặt nguyên tắc, tương tự đàm phán FTA khác, “không vấn đề thỏa thuận vấn đề thỏa thuận” (nothing is agreed until everything is agreed), chưa nói xác nội dung EVFTA vào thời điểm này, mà đàm phán chưa kết thúc Mặc dù vậy, đề cập, thống FTA hệ mới, EVFTA chắn có mức độ cam kết mở cửa sâu, với diện vấn đề điều chỉnh đa dạng, bao trùm nhiều lĩnh vực thương mại phi thương mại, truyền thống lẫn đại Việc thực thi cam kết EVFTA Việt Nam, vậy, trải rộng nhiều khía cạnh, liên quan tới nhiều lĩnh vực, địi hỏi biện pháp khác nhau, với số lượng chủ thể liên quan lớn Trong bối cảnh đó, việc thiết lập trì (các) thiết chế nhằm bảo đảm thực thi đồng hiệu cam kết tương lai EVFTA đứng trước thách thức lớn, đặc biệt là: Thách thức thiết lập vận hành hiệu thiết chế theo yêu cầu “cứng” EVFTA Trong FTA EU đối tác ký thời gian gần đây, thấy có số thiết chế phải thiết lập thực tế quy định cứng (về mơ hình, chức năng, lộ trình ) nội dung cam kết FTA mà EU đối tác liên quan bắt buộc phải triển khai trình thực thi cam kết Các thiết chế thiết chế chung (do hai Bên thống thành lập thực hiện), thiết chế riêng mà Bên tự triển khai theo u cầu/mơ cam kết Việc hình thành tổ chức/thiết chế này, đặc biệt thiết chế riêng Bên tự tổ chức, đòi hỏi thay đổi, bổ sung máy, chế vận hành, lực cán phụ trách…Trong điều kiện cụ thể nhân lực, vật lực Việt Nam, yêu cầu không dễ dàng thực Thách thức sửa đổi, điều chỉnh thiết chế tồn theo yêu cầu thủ tục, trình tự cam kết EVFTA Trong FTA hệ EVFTA, bên cạnh cam kết mang tính truyền thống mở cửa/tiếp cận thị trường (mở cửa thị trường hàng hóa, dịch vụ), số cam kết mang tính quy tắc (rules), có ý nghĩa ràng buộc cách hành xử sách Bên, lớn, trải rộng nhiều lĩnh vực liên quan tới thương mại, kinh doanh Các cam kết quy tắc thường chia thành 02 nhóm với yêu cầu thực thi tương ứng, bao gồm: nhóm quy tắc nội dung (gắn với yêu cầu ban hành/sửa đổi pháp luật nội địa thực thi) nhóm quy tắc trình tự, thủ tục (gắn với yêu cầu sửa đổi pháp luật thiết chế tổ chức thực thi) Việc thực thi cam kết có liên quan tới trình tự, thủ tục hành địi hỏi việc lúc rà sốt điều chỉnh chế, số trường hợp điều chỉnh máy 37 phương thức thực hiện, lĩnh vực khác Hơn nữa, phần lớn cam kết dạng phải thực FTA phát sinh hiệu lực thời hạn ngắn sau Điều đặt thách thức lớn không lực mà nguồn lực thực thi Việt Nam Thách thức thiết lập chế bảo đảm thực đồng nghĩa vụ cụ thể theo cam kết Một phần lớn cam kết (cả tiếp cận thị trường quy tắc) FTA hệ EVFTA đòi hỏi việc điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung pháp luật nội địa lĩnh vực liên quan cho phù hợp Thơng thường Bên FTA chủ động lựa chọn cách thức thích hợp để triển khai hoạt động mà khơng có ràng buộc mặt thiết chế Mặc dù vậy, kinh nghiệm từ thực thi WTO Việt Nam thời gian qua cho thấy, để đảm bảo việc triển khai thực thi nghĩa vụ theo cam kết cách đồng (thống cách hiểu Bộ ngành, địa phương) có hiệu (tránh trường hợp thực thi “bề mặt” – sửa đổi cho phù hợp với cam kết hình thức khơng sửa đổi quy định có liên quan, khiến cam kết khơng có ý nghĩa thực tiễn triển khai hiệu quả) Do đó, để thực thi hiệu cam kết EVFTA tương lai, từ góc độ nghĩa vụ bắt buộc, cần thiết phải thiết lập chế chung, thống nhất, cấp Chính phủ với mục tiêu rà soát hệ thống pháp luật, để điều chỉnh đồng pháp luật, kiểm soát tiến độ, hiệu điều chỉnh pháp luật theo cam kết …Cách thức vận hành thiết chế cần thiết kế phù hợp để đảm bảo khả đạo thống việc thực thi thực tế Thách thức thiết chế nhằm tận dụng hiệu quyền cam kết EVFTA Trong việc thực thi nghĩa vụ theo cam kết yêu cầu bắt buộc đặt áp lực phải thực thi việc tận dụng hiệu quyền hồn toàn thuộc lựa chọn Bên cam kết Trên thực tế, với nguồn lực hạn hẹp Nhà nước nhận thức hạn chế cộng đồng doanh nghiệp, Việt Nam, câu chuyện vận dụng quyền cam kết thương mại quốc tế để bảo vệ lợi ích hợp pháp cịn quan tâm Điều dẫn tới thực tế Việt Nam chưa tận dụng đầy đủ quyền từ cam kết này, khiến lợi ích kỳ vọng đàm phán khơng thực hóa, tác động bất lợi từ cam kết lại chưa hạn chế tối đa Việc thực hóa quyền cam kết FTA thực tế khơng địi hỏi thay đổi nhận thức hay lực mà đặt thách thức đáng kể mặt thiết chế/cơ chế Thách thức chế minh bạch hóa thơng tin để sử dụng cơng cụ phịng vệ thương mại Theo quy định WTO, để thực quyền yêu cầu sử dụng biện pháp phòng vệ thương mại (chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ) vốn có ý nghĩa việc bảo vệ ngành sản xuất nội địa trước hành vi cạnh tranh không lành mạnh tăng trưởng thương 38 mại đột biến gây thiệt hại, ngành sản xuất nội địa phải có thơng tin diễn tiến nhập khẩu, khối lượng/số lượng, kim ngạch nhập khẩu, giá nhập khẩu… hàng hóa liên quan Trong đó, Việt Nam, thông tin lại thông tin mà quan hải quan có khơng cho phép công chúng tiếp cận Hệ sau năm gia nhập WTO, sau 10 năm kể từ ngày quyền sử dụng cơng cụ phịng vệ thương mại ghi nhận pháp luật nội địa, Việt Nam có 03 vụ điều tra phịng vệ thương mại Thách thức thiết chế liên quan tới hàng rào kỹ thuật, vệ sinh dịch tễ (SPS) Trong cam kết WTO FTA, để bảo vệ mục tiêu công cộng quan trọng, Việt Nam có quyền áp đặt hàng rào kỹ thuật, vệ sinh dịch tễ (SPS), tương ứng việc thiết lập thiết chế biên giới nhằm kiểm soát chất lượng hàng hóa nhập theo tiêu chuẩn TBT, SPS Tuy nhiên, thực tế, hạn chế về lực nguồn lực, Việt Nam chưa ban hành thêm hàng rào TBT, SPS nào, việc thực thi biên giới nhằm kiểm sốt hàng hóa nhập với hàng rào TBT, SPS tối thiểu có khơng hiệu Hàng hóa bn lậu, có chât lượng nhập tràn lan, cạnh tranh khơng lành mạnh với hàng hóa nội địa gây ảnh hưởng đáng kể tới sản xuất, tiêu dùng nước Thách thức tư vấn, hướng dẫn, giải vướng mắc trình thực thi cam kết Trong trình thực thi cam kết, ln xảy tình liên quan tới việc giải thích cam kết, áp dụng cam kết, gắn trực tiếp với quyền lợi ích tổ chức, cá nhân liên quan Với nước phát triển, hội nhập chưa có nhiều kinh nghiệm thực thi cam kết Việt Nam, tượng phổ biến Mặc dù vậy, Việt Nam chưa có đầu mối hay thiết chế thức thực việc tư vấn, hướng dẫn, giải vướng mắc cho tổ chức, cá nhân (phần lớn doanh nghiệp) trường hợp III.3 Giải pháp thách thức Trên sở nhận diện phân tích hội thách thức đến từ EVFTA, để có thể tận dụng hết hội mang lại từ hiệp định thương mại nói chung EVFTA nói riêng, Việt Nam cần phải giải số thách thức liên quan đến nhiều lĩnh vực khác III.3.1 Với nhà nước Thay đổi chế hỗ trợ Doanh nghiệp (DN) Sự can thiệp nhiều sâu không hướng nhà nước vào thị trường làm hạn chế phát triển DN tư nhân, Nhà nước cần có sách chế phù hợp để hỗ trợ DN 39 - DN nhà nước có động lực cạnh tranh yếu làm thất thoát lớn ngân sách, cổphần hóa DN nhà nước để đa dạng hóa tạo sức cạnh tranh cho khu vực đảm bảo bình đẳng DN - Bên cạnh việc tái cấu DN Nhà nước cần phát triển mạnh DN tư nhân Nhược điểm DN tư nhân chưa mạnh dạn, bên cạnh nạn tham nhũng hối lộ làm DN động lực cạnh tranh, trở ngại lớn cho phát triển - Để phát triển xuất hàng hoá Việt Nam nướcngoài, cần tạo thuận lợi cho doanh nghiệp thủ tục hải quan - Khuyến khích, kêu gọi tham gia, phối hợp khu vực tư nhân thiết kế vận hành thiết chế nhằm đảm bảo tính khả thi, hiệu kiểm soát thực tế thiết chế - Tăng cường vai trò hỗ trợ doanh nghiệp quan đại diện đơn vị xúc tiến thương mại thị trường châu Âu - Ban hành quy định tiêu chuẩn DN xuất số mặt hàng gắn việc tạo liên kết lâu dài ổn định nhà xuất nhà sản xuất, chế biến; Gắn việc cấp phép cho DN FDI mở sở bán lẻ thứ hai với việc DN đưa hàng Việt Nam bán hệ thống phân phối nước Khi tham gia ký kết FTA, lợi ích chủ yếu trực tiếp mà Việt Namcó thể hy vọng nhận từ việc giảm thuế hàng hoá xuất Việt Nam Tuy nhiên để tận dụng lợi đó, NN cần: - Lưu ý cho doanh nghiệp quy tắc xuất sứ, tiêuchuẩn sản phẩm… Ngoài ra, NN cần có biện pháp để tổ chức tuyên truyền vàphổ biến cho DN,giúp nâng cao nhận thức việc đối phó với rào cản phi thuế quan, đàm phán lại với đối tác nhập để họ hỗ trợ DN vượt qua rào cản Bảo vệ sản xuất nước Nhà nước cần lưu ý cân đối xuất siêu nhập siêu đặc biệt vấn đề hàng lậu Hiện riêng ngành đường, hàng nhập lậu chiếm tới 30% tổng sản lượng lí DN nước cạnh tranh Việc thực thi chinh sách cần cân nhắc để hỗ trợ phát triển DN - Nên có sách để bảo hộ sản xuất nước, đặc biệt bảo hộ cho ngành nông nghiệp - Đối với mặt hàng có lợi điều kiện tự nhiên nguồn lao động sẵn có thuỷ sản, nông sản, dệt may, điện tử, sản phẩm chế tác cơng nghệ trung bình cần trọng mở cửa thị trường để tăng cường xuất - Một điều quan trọng cần bước phát triển công nghiệp phụ trợ, giảm nhập đầu vào trung gian để tăng giá trị thặng dư cho sản phẩm, hạn chế doanh nghiệp xuất sản phẩm thơ có sách khuyến khích xuất sản phẩm qua chế biến Hoàn thiện chế, sách để phù hợp với chế 40 Trước tiên, NN cần sớm hoàn thiện chế, sách phát triển, đầu tư đáp ứng, phù hợp nối cảnh hội nhập; Sửa đổi sách đầu tư nhằm phát triển công nghiệp hỗ trợ Điều chỉnh dịng vốn FDI theo hướng thu hút có chọn lọc, chấm dứt tình trạng ưu đãi tràn lan, hạn chế dòng vốn FDI vào lĩnh vực khai thác tài nguyên khoáng sản, lĩnh vực kinh doanh bất động sản, số lĩnh vực dịch vụ giải trí…; Xây dựng triển khai thực tốt chương trình tái cấu trúc cấu đầu tư, trọng tâm đầu tư cơng; Chính sách ưu đãi đầu tư cần tập trung khuyến khích cao cho lĩnh vực có khả tăng lực tạo lan tỏa như: cơng nghiệp chế tạo, chế biến có sử dụng cơng nghệ cao, công nghệ tiết kiệm lượng, công nghệ thân thiện mơi trường Hai là, hồn thiện sách thương mại cho phù hợp với điều kiện Việt Nam không gây xung đột với cam kết Hiệp định FTA Việt Nam tham gia Hồn thiện sách thương mại biên giới để nâng cao hiệu hoạt động Khu kinh tế cửa Khu hợp tác thương mại biên giới; Đổi nâng cao hiệu công tác xúc tiến thương mại Chương trình thương hiệu quốc gia… Cần có nghiên cứu đầy đủ sở rà soát yêu cầu EVFTA thực tiễn hội nhập thời gian qua để thiết lập danh mục vấn đề mặt thiết chế cần xử lý; -Cần có hỗ trợ kỹ thuật từ đối tác cho Việt Nam cho hoạt động thiết lập vận hành thiết chế cần thiết cho việc đảm bảo thực thi nghĩa vụ tận dụng hiệu quyền theo cam kết EVFTA Việt Nam, đặc biệt hỗ trợ nâng cao lực, đóng góp kỹ thuật, thiết kế chế hỗ trợ nguồn lực xây dựng, vận hành máy cho thiết chế tương ứng; -Quá trình thiết kế vận hành thiết chế liên quan cần có tham gia sâu Đồn đàm phán Bộ ngành liên quan, người hiểu rõ nhất, chi tiết yêu cầu, mục tiêu cam kết cụ thể liên quan; -Cần nhấn mạnh tham gia, phối hợp khu vực tư nhân thiết kế vận hành thiết chế nhằm đảm bảo tính khả thi, hiệu kiểm soát thực tế thiết chế này; -Mỗi thiết chế cần thiết kế phù hợp với tính chất, chức đảm bảo tính khả thi triển khai (ví dụ thiết chế phục vụ việc kiểm sốt q trình điều chỉnh pháp luật thực thi EVFTA cần thiết kế cấp Chính phủ, đủ khả bao quát hoạt động pháp luật tất Bộ ngành; thiết chế có chức làm đầu mối tư vấn, giải thích, hướng dẫn cam kết EVFTA phải có đủ thẩm quyền thức để đảm bảo hiệu lực tư vấn, giải thích liên quan) Ngồi ra, Việt Nam cần có điều chỉnh Bộ luật Lao động để phù hợp với cơng ước Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) công ước số 111 phân biệt đối xử việc làm nghề nghiệp, công ước số 87 quyền tự hiệp hội việc bảo vệ quyền tổ chức; phù hợp với cam kết EVFTA, đặc biệt cam kết việc cho phép người lao động thành lập tổ chức người lao động DN NN cần đạt thoả thuận hợp lý với đối tác khuôn khổ Hiệp định -NN cần yêu cầu hỗ trợ kỹ thuật từ đối tác cho Việt Nam cho hoạt động thiết lập vận hành thiết chế cần thiết cho việc đảm bảo thực thi nghĩa vụ tận dụng hiệu 41 quyền theo cam kết EVFTA Việt Nam, đặc biệt hỗ trợ nâng cao lực, đóng góp kỹ thuật, thiết kế chế hỗ trợ nguồn lực xây dựng, vận hành máy cho thiết chế tương ứng -Để giảm chi phí tuân thủ tiêu chuẩn (SPS TBT) EU, Việt Nam cần chủ động ký kết thỏa thuận công nhận chung thỏa thuận tương đương trường hợp cụ thể với EU Việc đạt thỏa thuận vậy, đặc biệt lĩnh vực mà hàng xuất Việt Nam có hội tiếp cận thực dạng tiềm vào thị trường EU, mang lại cho nhà sản xuất, xuất kinh doanh Việt Nam lợi so sánh lớn, ưu tiên tiếp cận thị trường, lợi tương đương chí lớn nhượng thuế quan FTA -Các quốc gia liên minh châu Âu áp dụng quy trình nhập chung cho sản phẩm xuất từ Việt Nam Việt Nam cần phải áp dụng thủ tục nhập chung cho sản phẩm xuất xứ từ nước thành viên EU Quy trình phải thực từ EVFTA thông qua; đó, Bộ, ngành quan có thẩm quyền cần phối hợp chặt chẽ để tiến hành bước chuẩn bị cần thiết; EuroCham thành viên sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam q trình -Bên cạnh đó, lĩnh vực dược phẩm, đề xuất gỡ bỏ hoàn toàn yêu cầu thử nghiệm lâm sàng nước thuốc, sinh phẩm vắc-xin phê duyệt quan quốc tế, đồng thời tối ưu hóa quy trình đăng ký thuốc Tạo mơ hình FIE khả thi khung pháp lý rõ ràng để công ty dược phẩm đa quốc gia thành lập pháp nhân Việt Nam với quyền liên quan để kinh doanh hiệu tận dụng tối đa nguồn lực kinh tế việc trì quyền văn phòng đại diện quyền doanh nghiệp nước cấp phép cung cấp dịch vụ kho bãi, vận tải dịch vụ liên quan Việt Nam III.3.2 Với doanh nghiệp Tham gia, đóng góp vào q trình đám phán Vai trị DN tư nhân quan trọng việc tận dụng hội hiệp định Do vậy, DN phải phối hợp với trình đàm phán tham gia tích cực vào q trình đàm phán để hỗ trợ vấn đề kĩ thuật cho đoàn đàm phán Cùng với Nhà nước, doanh nghiệp cần theo dõi để đóng góp ý kiến trình đàm phán; tìm hiểu văn hóa, thị hiếu tiêu dùng thị trường EU để lập kế hoạch kinh doanh Tìm hiểu qui định, tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm EU; khai thác chương trình ưu đãi thuế quan phổ cập GSP FTA song phương tương lai Chỉ sản phẩm sản xuất theo quy trình quy định, người tiêu dùng châu Âu mơi có đủ sở tin tư ởng sản phẩm tốt Các doanh nghiệp bị yêu cầu thực kiểm tra quy trình hoạt động Bởi vậy, doanh nghiệp Việt Nam nên tập trung nhiều hơn, đầu tư nhiều tới vẩn đề an toàn vệ sinh thực phẩm Đổi thiết bị công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm 42 Tăng trưởng xanh kinh doanh bền vững chương trình quan trọng đàmphán Hiệp định thương mại tự Việt Nam EU (EVFTA) Khi tham gia FTA, điềuquan trọng doanh nghiệp phải đáp ứng hệ thống tiêu chuẩn chấtlượng định Do DN nên nỗ lực đổi thiết bị công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, nên tập trung nhiều hơn, đầu tư nhiều tới vẩn đề an toàn vệ sinh thực phẩm Ví dụ doanh nghiệp muốn xuất hàng hóa sang EU,việc quan trọng họ cần chứng minh cách quản lý quytrình sản xuất họ đáp ứng đủ quy định chất lượng mà EU đặt Tập trung phát triển lâu dài, bền vững Về tính phát triển bền vững nhà sản xuất Việt Nam, nay, doanhnghiệp Việt Nam chia làm nhóm: nhóm doanh nghiệp tập trung vàocác lợi ích ngắn hạn Đối với nhóm doanh nghiệp khó để xuất khẩusang thị trường EU dài hạn họ khó gặt hái quyền lợi màHiệp định thương mại tự Việt Nam – EU đem lại Cịn nhóm trọng đầu tư côngnghệ phát triển bền vững dài hạn họ nhanh chóng tiếp cận, hưởng lợi từ Hiệpđịnh để vươn thị trường giới Doanh nghiệp Việt Nam nên tập trung nhiều hơn,đầu tư nhiều cho chiến lược mục tiêu dài hạn lợi nhuận dài hạn Họ cóthêm nhiều hội vươn thị trường châu Âu quốc tế Tập trung vào đối tác quan trọng Ngoài ra, định hướng thị trường DNnên quan tâm nhiều đến chiến lược FTA Đông Á, khu vực động có mạng kết nối 60% buôn bán buôn bán hàng trung gian Đồng thời thị trường thuộc tính bổ sung tính cạnh tranh đứng tác động DN Việt Nam Ngoài nhà kinh tế khẳng định WTO chế cần thiết đặc biệt thể chế tranh chấp xử lí tranh chấp Quản trị tốt nguồn nhân lực Một quy định quan trọng khác nằm khuân khổ quy định lao động, DN phải làm tốt nhân lực quản trị nhân lực tận dụng hội, tránh tình trạng có nhân viên chống lại mục tiêu chung doanh nghiệp Tóm lại, với tính chất FTA hệ mới, EVFTA đặt thách thức lớn cho Việt Nam không đàm phán mà q trình thực thi, đặc biệt từ góc độ thiết chế Việc chuẩn bị yếu tố cần thiết xây dựng tiêu chí, dự liệu giải pháp để vượt qua thách thức này, thực thi tốt EVFTA điều kiện tiên để Việt Nam đạt lợi ích kỳ vọng từ FTA quan trọng 43 KẾT LUẬN Có thể nói, hiệp định thương mại tự (FTA) Việt Nam nước liên minh châu Âu EU hứa hẹn mở nhiều hội cho doanh nghiệp Việt Nam đồng thời ẩn chứa khơng thách thức Nhóm hàng giày da, dệt may nơng thủy sản xuất sang EU có kim ngạch tăng trưởng liên tục đem lại nguồn lợi xuất lớn cho Việt Nam Đồng thời EU vượt qua Mỹ để trở thành thị trường xuất lớn đối tác thương mại lớn thứ Việt Nam Dựa sở đó, việc kí kết FTA với EU thực cần thiết Nó mang lại hội tiếp cận thị trường hàng hóa dịch vụ bên sở đôi bên có lợi Thơng qua FTA, Việt Nam hưởng ưu đãi thuế quan, giảm nhẹ biện pháp phịng vệ thương mại, có hội thâm nhập sâu vào thị trường thông qua hội liên kết với tập đoàn bán lẻ; mở rộng hội lựa chọn nguồn cung chất lượng cao công nghệ tiên tiến từ EU với giá tốt EU kinh tế lớn có trình độ phát triển cao, sức mua lớn đa dạng nên thuận lợi cho việc tiêu thụ mặt hàng xuất ta Tuy nhiên bên cạnh hội thuận lợi, FTA đặt nhiều thách thức đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt Thách thức lớn doanh nghiệp Việt Nam nội lực yếu, dễ bị tổn thương từ biến động toàn cầu nước Khi thương mại tự hóa rộng cịn bị cạnh tranh FTA khác khu vực Do Việt Nam xuất vào EU chủ yếu sản phẩm thơ, hàng hóa thực phẩm rau quả, thủy sản nên gặp khó khăn theo hướng liên hồn, vài sản phẩm khơng đạt u cầu vệ sinh an toàn thực phẩm gây ảnh hưởng dây chuyền đến hàng loạt sản phẩm khác EU đưa yêu cầu kĩ thuật, vệ sinh chất lượng sản phẩm cao, doanh nghiệp đáp ứng đưa hàng vào EU Từ hội thách thức đặt ra, doanh nghiệp Việt Nam phải chủ động, tích cực việc đổi cơng nghệ chiến lược tiếp cận thị trường Từng bước nâng cao chất lượng mặt hàng xuất để đáp ứng nhu cầu ngày cao nước nhập FTA Việt Nam EU mang lại hội cho doanh nghiệp có tiềm lực cạnh tranh thông qua khả nắm bắt nhu cầu thị trường thách thức lớn với doanh nghiệp khơng thay đổi để thích ứng Danh mục tài liệu tham khảo 44 Website Trung tâm WTO – VCCI, chinhphu.vn, tổng cục hải quan, Bộ Công thương, Ủy ban Châu Âu Tác động Hiệp định Thương mại tự Liên minh Châu Âu – Việt Nam kinh tế Việt Nam, PGS.TS Nguyễn Thành Công & Ths Phạm Hồng Nhung, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội Bộ Thương mại (2000).Chiến lược phát triển xuất thời kỳ 2001-2010 Bộ Thương mại Đề án phát triển xuất giai đoạn 2006-2010 2/2006 Lê Xuân Bá (2003), Hội nhập kinh tế áp lực cạnh tranh thị trường đối sách số nước, NXB Giao thông vận tải, Hà Nội Nguyễn Đức Bình, Lê Hữu Nghĩa, & Trần Xn Sầm (2001), Tồn cầu hóa – Phương pháp luận tiếp cận nghiên cứu, Hà Nội: NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội Nguyễn Hữu Khải (2005), Hàng rào phi thuế quan sách thương mại quốc tế, Nhà xuất Lao động – Xã hội Bùi Xuân Lưu (2002), Giáo trình kinh tế Ngoại thương, Nhà xuất Giáo dục Ủy ban Quốc gia Hợp tác Kinh tế quốc tế (2003), Các văn kiện Tổ chức Thương mại giới 45 ... EVFTA Hiệp định EVFTA Hiệp định Thương mại Tự lớn Việt Nam tham gia, kỳ vọng làm thay đổi thể chế sách phát triển kinh tế Việt Nam lên tầm cao thức thực thi Tham gia vào Hiệp định thương mại tự Việt. .. bên Hiệp định thương mại tự Việt Nam – EU (EVFTA) Tháng 3/2010, gặp với Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Ủy viên thương mại EC Ca-ren Gút thức đề nghị đàm phán FTA song phương Việt Nam - EU. .. việc tạo điều kiện thương mại dễ cho sản phẩm trồng vật nuôi I.2.3 Thực trạng thương mại Việt Nam – EU Thương mại trụ cột quan trọng quan hệ Việt Nam – EU EU đối tác thương mại lớn thứ hai (sau