Brexit - bài học kinh nghiệm cho AEC và Việt Nam

Bài viết tập trung đánh giá và phân tích những ảnh hưởng tiêu cực của Brexit đối với kinh tế nước ta, tác giả rút ra những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam nói riêng và AEC nói chung.

TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN Số 22 (47) - Tháng 11/2016

Brexit - bài học kinh nghiệm cho AEC và Việt Nam

Lessons from Brexit for ASEAN Economic Community and Vietnam

TS Nguyễn Thị Vũ ù i h c Tài chính – Marketing ặ C u K ê i h c Tài chính – Marketing

Nguyen Thi Thanh Binh, Ph.D., Saigon University

Vu Thanh Tung, M.BA., University of Finance – Marketing Dang Chung Kien, M.BA., University of Finance – Marketing

Tĩm tắt

Trong ăm 2016, sự k ệ ex t – V ơ quố A bỏ EU l một t o ữ vấ đề k tế í

t ị ĩ ất trên t ế ớ N dâ Anh đã bỏ p ếu lự o đ m o l tốt ất đố vớ đất ớ m uy ê đố vớ ề k tế to ầu tá độ ủ Brexit l xấu y tốt vẫ l một

âu ỏ lớn đ l ả đáp H ểu đ ợ tầm qu t ủ vấ đề b v ết ớ t ệu về Brexit, uyê â ủ uộ t ốt ly y ũ ữ tá độ m ĩ ây o ớ A v EU ê

ơ sở đá á v p â tí ữ ả ở t êu ự ủ ex t đố vớ ề k tế ớ t tá ả út

ữ b k ệm o V ệt N m ĩ ê v AEC ĩ u

Từ khĩa: Brexit, Brexit và Việt Nam, Brexit và AEC

Abstract

Brexit – Britain exit EU – s o e of t e wo ld’s ottest e o om d pol t l ssues in 2016 The British voted for what they thought the best for their country However, whether Brexit positively or negatively affects global economy still remains a big unanswered question This paper gives information about Brexit, explaining reasons for that escape and its effects on Britain and EU By evaluating and analyzing negative impacts of Brexit on Vietnamese economy, the author concludes some lessons of experience for Vietnam in particular and ASEAN Economic Community (AEC) in general

Keywords: Brexit, Brexit and Vietnam, Brexit and AEC

1 Giới thiệu về Brexit

1.1 Quá trình hình thành Brexit

Brexit là thuật ngữ tiếng Anh ghép từ

2 chữ Britain (nghĩa là Liên Hiệp Vương

Quốc Anh) và Exit (nghĩa là thốt khỏi, ra

đi) Cụm từ Brexit nhắ đến sự kiện V ơ

Quốc Anh r i khỏi khối Liên Minh Châu

Âu (EU – Europe Union) thơng qua cuộc

t ầu dân ý (bỏ phiếu) lịch sử ngày

25/06/2016

L ê m âu Âu (EU) đ i từ ăm

1951 với tiền thân là Cộ đồng Than và Thép châu Âu đầu EU đ ợc thành lập bởi 6 quốc gia nhằm tận dụng ho t động

t ơ m i tự do để vực dậy nền kinh tế sau Thế chiến thứ Năm 1957 H ệp

ớc Rome t o nên Cộ đồng kinh tế châu

Âu (EEC) ế ăm 1973 A chính thức

trở thành một thành viên của EU Liên

minh châu Âu hiện cĩ 28 quốc gia thành

viên (Bỉ ức, Hà Lan, Luxembourg, Pháp,

Ý, Anh, Ai-le M ch, Hy L p, Bồ

o N ây N Áo P ần Lan,

Thụy ển, Ba Lan, Estonia, Hungary,

Latvia, Litva, Malta, Séc, Síp, Slovakia,

Slovenia, Bulgaria, Romania, Croatia) với

dân số ơ 500 t ệu dâ DP d ĩ

vào khoảng 16,2 nghìn tỷ U D ăm 2015

Chỉ 2 ăm s u k ập EU, ớ

Anh đã ĩ một cuộ T ầu dâ ý về

v ệ đ y ở Hơ 67% A đã

ở l uy ê đế cuộ T ầu dâ ý

lầ 2 v o ăm 2016 thì kết quả đã khác

Mặ dù ĩ ều qu đ ểm t á ợ

u t ớ đĩ, tuy nhiên vào sáng

25/06/2016 (t eo V ệt N m) vớ số

p ếu ủ ộ ex t l 17.410.742 p ếu

(51,89%) dâ A uố ù đã

lự k ỏ EU Về uyê tắ v ệ

đ y ầ đ ợ Quố ộ v ữ o

A p ê uẩ , t ự tế t ớ

Anh o đã dứt áo k ỏ EU ể o

tất ú đ o t ốt ‘‘ o mụ ’’ y ớ

A sẽ p ả đ m p á l to bộ ệp ớ

đã từ kí kết y t ỏ t uậ vớ EU t ớ

đây vớ t á một quố độ lập

ngồi EU

1.2 Nguyên nhân của Brexit

ây l một b ớ đ bất ng củ ớc

A đối với nhiều nhà phân tích thì

đây l một kết cục tất yếu, cĩ nguyên nhân

sâu xa từ nhiều ăm y Ở đây ĩ t ể

phân tích các nguyên nhân sau:

Chủ nghĩa dân túy

Theo Noëlle Lenoir (2016), sự trỗi dậy

của chủ ĩ dâ túy l một trong những

lý do quan tr ng khiế ớ A đ u

khi Anh phê chuẩn Hiệp ớc Maastricht

v o ăm 1992 í t ị gia Nigel Farage

đã i bỏ ảng Bảo thủ và thành lập ảng

ộc lập V ơ quốc Anh (UK Independence Party) Kể từ đĩ ơ đã to tâm to ý đấu tranh cho việc Anh r i khỏi

EU Luậ đ ệu chủ ĩ dâ tộc của ơng

cĩ hiệu quả là bằng chứng cho thấy t

t ởng dân túy vẫn cịn sức sống m nh mẽ ở

ớc Anh

ã từ lâu, dân Anh nổi tiếng là một sắc dân bảo thủ v t í đứng ngồi cuộc ơ của châu Âu H vẫn luơn tự hào về quá khứ l đội quân duy nhất trên thế giớ đá

b i Napoleon Bonaparte bách chiến bách thắ y m đã từng bá chủ thế giới

t ớc thế chiến thứ 2 Ý thức của phần lớn

i dân vẫn cịn bị ám ảnh bở “ o

qu ” ủ đế quố A ũ ơ “mặt tr i khơng bao gi lặ ” Tinh thần dân tộc của

‘‘Xứ sở s ơ mù’’ rất cao và h khơng dễ chấp nhận các quố ĩ đẳng cấp thấp

ơ đứng ngang hàng với mình Trong giới chính trị gia lẫn ở l ỡng viện, lự l ợng chống đối EU luơn tiềm ẩn và chỉ chực ch

ơ ội thổi bùng lên ng n lửa ly khai Sau khi gia nhập EU, nhiều nghị sĩ Anh vẫn chống l i việc tham gia vào Euro - đồng tiền chung châu Âu Ngồi hiệp ớc chung, các thành viên EU cịn phải tham gia Shengen- hiệp ớc Tự do đ l i N v muốn bảo vệ quyền lợi cho mình và những chố đố t o ớ ớc Anh đã từ chối Shengen

Ở v ơ quốc Anh, ít cĩ ai chống EU

m nh mẽ ơ ơ t ùm t uyề t ơ i

Mỹ – Rupert Murdoch, chủ sở hữu các t báo và kênh truyền hình quan tr ng nhất t i Anh Cựu Thủ t ớ o y l đã từng muố t ầu dân ý về việc sử dụng đồng Eu o ồi phải từ bỏ kế ho ch

vì sợ rằ “bĩ m Rupe t Mu do ” sẽ chống l i kế ho đĩ Chính ơng trùm này với đế chế truyền hình, báo chí của mình từ lâu đã tuyê t uyền m nh mẽ và gây ảnh

ởng sâu sắ đế i dân Anh về một

cuộ đ k ểu Brexit

Khác biệt mục tiêu

áo s M t Feldste (2016) cho

rằng sự quá đ ủ EU đã đẩy ớc Anh ra

đ Giấ mơ về một Hợp chủng quốc châu

Âu không phải là nhữ i Anh

muốn khi h gia nhập EU Khác với các

quốc gia hùng m nh khác trong EU, Anh

không tìm kiếm một đối tr ng châu Âu với

Mỹ, đ ều Konrad Adenauer, thủ t ớng hậu

chiế đầu tiên củ ức, từng lên tiếng cổ

súy N ớc Anh chủ yếu muốn tìm kiếm

những lợi ích của việ tă t ơ m i

và hội nhập thị t l o động trong khối

Và một lý do quan tr ng khác, h l đồng

minh thân cận của Mỹ trong kinh tế, chính

trị lẫn trong cả NATO

Hầu hết các quốc gia tham gia EU đều

vì một lý do rõ ràng và lâu dài Pháp và

ức hợp tác với châu Âu nhằm chữa lành

và xoa dịu vết t ơ ến tranh; n ớc Bỉ

nhỏ bé muố v ơ tầm quốc gia thông qua

các ho t động ngo o; y đối với

nhữ ớc ô Âu mới gia nhập gần

đây, bao gồm Ba Lan, Hungary và Estonia,

EU là tấm khiên bảo vệ h chống l i sự bắt

n t củ ớ N N ớ A t ợc l i,

gia nhập câu l c bộ y v o ăm 1973 một

cách do dự, mục tiêu không rõ ràng và ho t

động không hề nhiệt tình N ớc A

bao gi thực sự muốn trở thành một thành

viên của EU

Cuộc khủng hoảng nợ công châu Âu

Trong nhữ ăm ầ đây cuộc

khủng hoảng nợ công của châu Âu đã đẩy

không ít thành viên EU ơ v o uy ơ vỡ

nợ, với những con nợ chúa chổm Hy

L p, Italia, khiến các quố đầu đ

ức, Anh, Pháp phải chi tiền cứu viện

ây l lý do rõ rệt nhất để thổi bùng nổ lên

ơ ận dữ của dân Anh, vì h cho rằng

nền kinh tế ớc mình – với biểu t l sức m đã đ ợc khẳng định trên thị

t ng thế giới củ đồng bảng Anh, không

đá phải hứng chịu những hậu quả do các

ớc khác trong EU gây ra

Khủng hoảng di dân

Philippe Legrain (2015), cựu cố vấn kinh tế cho Chủ tịch Ủy ban châu Âu, đã nêu ra 4 đ ều kiệ để Anh có thể ở l i EU

s u:

Hình 1: Bố đ ều kiệ để Anh ở l i EU

Nguồn: Philippe Legrain (2015)

Trong các yêu cầu trên, vấ đề lớn nhất nằm ở việc nhập Thành quả từ cam kết cho phép di chuyển tự do giữa các

t v ê t o l ê m vô t đã t o nên gánh nặng từ những làn sóng di dân Anh muốn từ chố k ô o d

từ á ớ EU đ ợ ởng các phúc lợi – bao gồm khoản giảm thuế cho công nhân thu nhập thấp t o 4 ăm N ức và

á ớc khác đã phả đối kịch liệt việc phân biệt đối xử với các công dân EU Các đợt d ồ t từ các quốc gia khác vào Anh

đã k ế dâ ớc này khó chịu, mất

tự do ũ k ô ảm thấy an toàn Farage (2015) đã lập luận rằ i dân Anh sẽ dễ bị tấn công khủng bố nếu Anh không r i khỏi EU và lấy l i quyền

kiểm soát biên giới

1.3 Những tác động của Brexit đến

Anh và EU

ây l âu ỏ ất qu t v ệ

ỉ ở t o t t dự đoá do ex t

ỉ vừ mớ xảy á độ t ự tế sẽ

p ụ t uộ v o á đ ều k oả A đ m

p á vớ EU đặ b ệt l v ệ A ó

đ ợ p ép tự do b ớ v o t ị t u

châu Âu hay không

Đối với nước Anh

ệt k tế l sự t ật k ô t ể

t á k ỏ ậu ex t Theo tính toán ban

đầu ủ í p ủ A ex t ó k ả ă

ây uy ơ tổ t ất k oả 100 tỷ BP

(145 tỷ U D) t o ăm 2020 t ơ

đ ơ 5% GDP; k oả 950.000 sẽ

mất v ệ làm; tỷ lệ t ất ệp sẽ ảy v t

lê 3%; mỗ A sẽ mất 3.200 U D

k k ô đ ợ ậ ỗ t ợ t uế Theo

tí toá ủ Quỹ t ề tệ quố tế (IMF)

(2016) t o t ợp l qu ất k

A vẫ đ ợ t ếp ậ t ị t u

âu Âu v ó xu t bất ổ

DP ủ ớ y ũ sẽ ảm 1 4% v o

ăm 2021 C t o kị bả xấu tứ l

Lo do bị ặ đ v o t ị t

u EU tổ t ất về k tế ữ A v

EU sẽ lê đế 4 5%; t êu dù và

á do ệp A ó t ể t ể t ệt

đế 9 tỷ bả Anh t ề t uế ập k ẩu bổ

su ăm eo ê ứu ủ

t K tế v k o í t ị Luâ

ô (2016) sự sụt ảm về FDI l ê qu

đế ex t ó t ể kéo d 10 ăm kéo FDI

v o A ảm 22%

N y t o buổ sá 25/6/2016, giá

đồ bả A đã sụt ảm đế 10% - tố

độ ảm y ỉ đ ợ ậ 4 lầ t o

lị sử kể từ ăm 1900 Ướ tí 2,08

tỷ U D đã bị uố p ă k ỏ t ị

t ứ k oá to ầu t o p ê

o dị y ôm ấy C ỉ tuầ s u

uộ t ầu dân ý, bả A đã mất á

ất ều so vớ USD o dị p ổ b ế xung quanh mứ 1 28 U D/1 bả A –

mứ á t ấp kỷ lụ mớ ỉ xuất ệ một

lầ duy ất t o lị sử vào ữ ăm

1980 N ữ d ễ b ế xấu y đã k ế

ộ í A đ ả báo ex t

sẽ lập tứ l m o đồ bả A mất á 12% tá độ t êu ự l m á t ự p ẩm

t ề t uê v p í du lị ở âu Âu

tă ố l ệu t ố kê t o t á 7/2016 đã o t ấy ữ dấu ệu ủ sự suy ảm tă t ở k tế ố độ tă

t ở DP ủ A ỉ đ t mứ độ vừ

p ả 0 6% t o quý II/2016 so vớ quý

t ớ đó t ấp ơ ất ều so vớ mứ

2 2% ủ ù kỳ ăm oá

K tá k ỏ EU Lo do ó t ể sẽ

đá mất vị t ế l t u tâm t í ủ châu Âu v t ế ớ t ừ k Mỹ v á

đồ m ó ữ tá độ l m t y đổ

ụ d ệ Vố đầu t t ự t ếp ớ o FDI ũ t eo đó m t m đ đế á

ớ k á ở “lụ đị ” P áp ứ hay It ly ơ m t ị t ở mở v

t ơ đố ổ đị ơ đồ t vẫ

đ ợ ở ữ u đã ủ EU

H ệ ó k oả 1 2 t ệu A

đ s số ở á ớ k á t uộ EU Nếu A EU các công dân vào oặ ra

k ỏ ớ Anh đều sẽ p ả lo về ộ ếu

v á quy đị trú Không ít

ập A ó t ể mất quyề t ếp tụ

số oặ l m v ệ ở EU tệ ơ ữ l bị

t ụ xuất

N o một qu đ dấy lê trong lò ớ A : l ệu ớ y ó ơ

v o t t ‘‘ ậy ô đập l ô ’’ hay không Chính V ơ quố A ó t ể

sẽ t ã k otl d l ủ ộ EU dù

ớ y đã bỏ p ếu để t ở t một

p ầ ủ A v o ăm 2014 Kết quả bỏ

p ếu y 25/6 đã t á ợ vớ suy ĩ

ủ otl d k tỷ lệ ủ ộ ở l

EU ủ ớ y vẫ ất o K ô lo

t ừ k ả ăng S otl d sẽ tổ ứ uộ

ầu dâ ý tá k ỏ A v ắ

I el d s u đó tá ập EU vớ t á

l một quố độ lập

Lợ í t ớc mắt o ớc Anh là sau

khi rút khỏi liên minh, “ ảo quố s ơ

mù” ó t ể tiết kiệm một khoản khá lớn

đó góp vào ngân sách EU Trong quá

trình vậ động cho Brexit củ p e đối lập,

k ẩu ệu “350 triệu bảng 1 tuần” sẽ đ ợc

giữ l i phục vụ o ơ t dịch vụ y

tế quốc gia của Anh thay vì nộp cho EU

đ ợc lặp đ lặp l i đã ây ấ t ợng rất

m nh và lôi cuốn đ ợc nhiều N ớc

Anh sẽ không còn phải gồng gánh những

khoản vỡ nợ lớn củ á ớc thành viên

k á m đ ển hình là Hy L p ũ

không phải chịu đự l só d dâ đ

y tă ữa Tuy nhiên IMF

(2016) l i cảnh báo con số này chỉ n

“muối bỏ bể” t o d n, khi so sánh lợi

nhuận với những tổn thất gây ra do bất ổn

và p í t ơ m tă ấp nhiều lần

Đối với EU

eo OECD (2016) đế ăm 2018

Brex t sẽ l m k tế EU ảm k oả 1%

N ật ảm k oả 0 5% v Mỹ ảm

ừ 0,2% Cựu ộ t ở N o o

ây N ựu P ó C ủ tị ấp o

ủ N â ế ớ , Jean Pisani-Ferry

(2016) đã k uyế áo ớ Anh nên cân

ắ v ệ k ỏ EU ừ qu đ ểm ủ

âu Âu đ ều y t ự sự đá lo Vì

sự đ ủ A sẽ á một đ ặ ề

lê t ế t ộ ập u ủ châu Âu

K tế k u vự châu Âu tháng 7/2016

o t ấy ữ dấu ệu tă t ở ậm

l ố l ệu t ố kê mớ ất từ Eu ost t

(2016) o t ấy tă t ở DP quý II/2016 ủ k u vự y ảm m so vớ quý I/2016 ố kê mớ ất o t ấy

t o 5 t á đầu ăm 2016 tổ k m xuất k ẩu ó ủ k u vự Eu ozo e

đ t 826 6 tỷ EUR ầ ữ uyê

k ô đổ so vớ mứ ủ ù kỳ ăm

oá k m ập k ẩu đ t 721 3 tỷ EUR ( ảm 3% so vớ ù kỳ ăm 2015)

eo quy đị ủ EU ớ A v

á quố t v ê sẽ ó ăm để

đ m p á về v ệ k ỏ k ố y o

t đó á t v ê k á ủa EU

ó t ể t ếp b ớ V ơ quố A k ỏ

l ê m N uy ơ y ể ệ ở ác quố ụy ể M Áo hay Hà Lan - ữ quố ó ều

đ ểm t ơ đồ vớ A t o á vấ đề

l ê qu đế EU; oặ l Hy L p – ơ m

dâ đã quá mệt mỏ vớ á í

sá ‘ ắt l buộ bụ ’ ủ EU và IMF

để đổ lấy á k oả ứu t ợ o uộ

k ủ oả ợ ô H ệu ứ “đôm ô”

đ í l ệ quả í t ị uy ểm

ất m EU đ lo ám đố p ụ

t á á t ị t mớ ổ ủ XP

e u t es Albe to e l (2016) ậ

đị đây k ô ỉ đơ t uầ l một “ ơ bão” l ớt qu EU Qu về sự sụp đổ

ủ EU k ô p ả l k ô ó lý Lị sử

ầ đây đã ó đầy đủ á dẫ ứ về

p ả ứ dây uyề ứ t e l sụp đổ v o ăm 1989 đã kéo t eo ệu ứ dom o ở ô Âu ex t ó t ể k ế

EU tan rã, dẫ dắt đ tă t ở ủ t ế

ớ sụt ảm

N ớ A - ề k tế t ứ 3 t o

L ê m âu ÂU ệ ếm k oả 1/6 DP ủ EU 1/10 á t ị xuất k ẩu ủ

EU tớ A v xuất k ẩu từ A v o EU

ếm 1/2 k m Hầu ết á quố

âu Âu đều ó t ặ d t ơ m vớ

A ê ex t ắ ắ sẽ tá độ t êu

ự đế t ơ m v k tế ủ EU

C ịu ậu quả ặ ề ất ó lẽ l ỉ

I el d H L ứ P áp – ữ b

lớ ủ A

Hầu ết á uyê k tế t ế ớ

đều mo muố A xem xét v ệ ở l v

cho ằ London sẽ p ả á ịu ều

t ệt ếu “dứt áo đ ” ex t t o tâm

lý lo lắ o ớ đầu t to ầu á

đầu t sẽ đổ vố v o ữ t ị t m

o l to ơ Mỹ ứ P áp

Kể ả ữ uyê k tế ủ ộ

ex t ũ p ả t ừ ậ ằ ó ữ

tá độ t êu ự t o ắ v t u

v dự đoá đế ăm 2030 A mớ ó t ể

qu y t ở l u kỳ tă t ở vố ó ủ

m qu ơ ều k tế lo

ằ tâm lý ă t ẳ t ê á t ị

t t í to ầu sẽ d ễ t o

ều t á t ậm í ều ăm

2 Mặt trái của Brexit tác động đến

nền kinh tế Việt Nam

Dù k oả t để o tất v ệ

đ m p á EU dự tí ó t ể d đế ơ

2 ăm ex t l một t ự tế v l một

quyết đị k ô t ể đảo ợ ủ

dân Anh N ữ ậu quả m ó ây sẽ

ó tá độ đế ề k tế to

ầu t o đó ó V ệt N m T eo đá á

ủ ế sĩ L ơ Vă K ô (P ó ám đố

u tâm ô t v Dự báo k tế - Xã

ộ quố ) (2016), Brex t sẽ ây ữ

tá độ t ơ đố xấu vớ V ệt N m ất

l á kê t ơ m v đầu t

2.1 Làm tổn hại Hiệp định thương

mại tự do thương mại Việt Nam – EU

V ệ A EU sẽ l m ậm l t ế

t tự do ó v ộ ập k tế quố tế

Có ều k ả ă ó sẽ l m ả ở tớ

quá t ộ ập ủ ề k tế V ệt

Nam H ệp đị t ơ m V ệt N m –

EU (EVF A) đã í t ứ kết t ú đ m

p á v o y 01/12/2015 v đế y 1/2/2016 to vă vă bả đã đ ợ ô

bố H ệ t bê đ t ế soát

l ộ du ệp đị v lê kế o ký kết t o ăm 2016 để sớm đ EVF A ó

ệu lự từ ăm 2018 V ệ A EU ó

t ể sẽ k ế o kế o ký kết H ệp đ

y bị ậm l v ó t y đổ Hơ ữ sau khi chính thứ kết t ú đ m p á EVFTA V ệt N m sẽ p ả đ m p á ệp

đị t ơ m tự do so p ơ vớ

A do A đã k ỏ EU

2.2 Ảnh hưởng xuất khẩu Việt Nam

- Anh

N ớ A đã t ở t t ị t xuất

k ẩu lớ ủ V ệt N m t o t o k oả

5 ăm t ở l đây vớ tố độ tă t ở

k m b quâ l 22 5%/ ăm K m xuất k ẩu s A ếm 2 4%

DP ủ V ệt N m t ơ đ ơ 4 65 tỷ

U D t o k b quâ tỷ lệ y đố vớ

á ề k tế ô Á ỉ l 0 7%

Hình 2: Xuất ập k ẩu V ệt N m - Anh

đo 2009-2016

Nguồn: Tổng Cục Hải quan (2016)

Nếu A k ỏ EU đồ bả A

sẽ mất á m K đó ó xuất

k ẩu ủ V ệt N m sẽ kém t ơ ,

do sẽ t ở ê đắt ơ k xuất s A

N ữ do ệp ó l ợ đơ lớ xuất k ẩu v o t ị t y oặ đ tập

t u đơ ở t ị t y ó t ể sẽ bị

ả ở xấu Mỗ ăm A ập k ẩu

t ê 1.000 tỉ U D t ơ đ ơ 700 tỉ bả

o k đó V ệt N m mớ xuất k ẩu v o

t ị t A k oả 5 tỉ U D mớ ếm

đ ợ k oả 0 5% D đị p át t ể ất

ều so ex t ó t ể l o ả lớ cho

hàng xuất k ẩu V ệt N m

Hình 3: Xuất k ẩu á mặt

ủ V ệt N m s A

Nguồn: Tổng Cục Hải quan (2016)

2.3 Ảnh hưởng đến FDI

eo dự đoá Brexit sẽ ả ở tớ

đầu t ớ o v o V ệt N m đặ b ệt

l uồ đầu t từ A Quố y ệ

đ đứ t ứ 15 t o số 116 đố tá đầu

t t V ệt N m uy ê tá độ ụ t ể

t ế o t ệ vẫ ó một o số

đị l ợ ụ t ể

Theo GS.TS Nguyễ M (2016) - C ủ

tị H ệp ộ á đầu t ớ o

k k tế t o ớ suy t oá í p ủ

A sẽ o t đầu t ộ đị t o t êm

ô ă v ệ l m o dâ ồ

bả A sẽ mất á ề k tế t o

ắ sẽ o đảo k ế á ông ty

A đầu t ớ o sẽ p ả tí toá

v â ắ l á kế o l m ă

Có một m y mắ ỏ l đầu t t ự

t ếp A v o V ệt N m ệ y k ô quá

lớ eo ập ật ủ Cụ ầu t ớc

o ( ộ Kế o v ầu t ) tí lũy kế

đế ết t á 12/2015 V ơ quố A

đ đầu t v o 241 dự á t V ệt N m

vớ tổ vố đă ký đ t 4 73 tỷ U D;

tí đế 20/6 ăm y số dự á đầu t

ệu lự ủ V ơ quố A đầu t v o

V ệt N m l 266 dự á tổ vố đầu t

3 584 tỷ U D Vố ủ á đầu t đế

từ V ơ quố A tập t u ều ất

t o lĩ vự bất độ sả vớ 8 dự á ó

tổ vố đă ký 2 06 tỷ U D; lĩ vự

ô ệp ế b ế ế t o đứ t ứ

vớ 79 dự á tổ vố đầu t đă ký 1 37

tỷ U D; lĩ vự k k oá đứ t ứ 3

vớ tổ vố đă ký 1 3 tỷ U D

Hình 4: C t ết uồ FDI từ A v o á

lĩ vự t V ệt N m ăm 2015

Nguồn: Tổng cục thống kê (2016)

Có lẽ đá lo ơ o V ệt N m l ở

ều ợ l ầu t ủ ớ t v o

A y tă qu á ăm (xem

biểu đồ 2) eo số l ệu ủ Cụ đầu t

ớ o (2016) lũy kế đế ết ăm

2015 V ệt N m ó k oả 1049 dự á đầu

t t A tổ vố đă ký đ t 2.0774 7

t ệu U D uy ê , tố độ đầu t tí

t eo á t ị ó xu ớ ảm s u đo

2010 ỉ đ t 774 8 t ệu U D Ô

ù N ơ ( ở p N ê ứu

k tế t ế ớ – V ệ K tế C í t ị) (2016) o ằ á dự á đầu t ủ V ệt

N m t A sẽ ịu ả ở ều ơ

“ o k á ớ mất ều ô sứ

để ộ ập ảm m p í t ủ tụ t o

ủ ả ô ă v ệ l m đột ê A

l tá k ỏ EU sẽ ó ất ều uyệ ắ

ố t ệt Cá đầu t đ k t á

u t ế ủ u tá sẽ mất ữ

u t ế ất ả á lợ t ế ộ ở sẽ

mất đ Lú y á đầu t v o A sẽ

p ả t ết lập l t ị t v mất ều

t p í o ữ t ủ tụ k á "

Hình 5: vố đầu t t ự t ếp từ V ệt N m s A đo 1989-2015

Nguồn: Cục đầu tư nước ngoài (2016)

ổ FDI v o A tí tớ t đ ểm

y đ t k oả 1.000 tỷ bả (k oả

1.418 tỷ U D) 50% t o số y l từ á

ớ t v ê EU eo ê ứu ủ

K tế v k o í t ị

Lo do (2016) sự sụt ảm về FDI l ê

qu đế ex t ó t ể kéo d 10 ăm kéo

FDI v o A ảm 22% ù kỳ N ê

ứu ỉ ằ d vố FDI sẽ t áo y

k ỏ ớ A do ữ bất ổ l ê qu

đế á t ỏ t uậ t ơ m t o t ơ

l p í o t độ ủ á ô ty đ

quố tă y ó t ể l v ệ t ếp ậ

t ị t u k ó k ă ơ t ớ

2.4 Ảnh hưởng đến quan hệ làm ăn

EU – Việt Nam

ố vớ V ệt N m, ex t ó tá độ

đế ả t ơ m đầu t du lị lẫ t

í o đó t ơ m sẽ l kê

ịu tá độ ủ yếu ự t ễ t o

đo vừ qu ũ ứ m ằ EU

v A l đố tá t ơ m qu t

ủ V ệt N m do đó ex t sẽ tá độ

t êu ự đế o t độ t ơ m v đầu

t ữ bê

o 10 ăm t ở l đây V ệt N m luô ở vị t ế xuất s êu vớ EU o đổ

t ơ m ều tă m từ 4 5 tỷ

U D ăm 2001 lê đế 36 8 tỷ U D ăm

2014 t o đó V ệt N m xuất k ẩu s

EU 27 9 tỷ U D v ập k ẩu từ EU 8 9 tỷ

U D Năm 2014 EU t ở t t ị t xuất k ẩu t ứ ủ V ệt N m vớ á

sả p ẩm xuất k ẩu ủ yếu đ ệ t o

và l k ệ máy tí sả p ẩm đ ệ tử dệt m y y dép á lo p ê đồ

ỗ dụ t ủy sả Cá mặt

V ệt N m ập k ẩu từ EU tập t u v o

á sả p ẩm ô ệ o máy mó

t ết bị d ợ p ẩm ó ất ôtô xe máy Hàng hóa xuất ập k ẩu ữ V ệt Nam và EU có tính t ơ tá bổ su o

u k á o ứ ẹ ều t ềm ă

o mỗ bê

EU ũ l đố tá đầu t qu t

ủ V ệt N m l đầu t lớ t ứ 6 t

V ệt N m ăm 2014 v lớ t ứ 3 ăm 2015

í đế t á 4/2016 ó 1.809 dự á từ 24

quố t uộ EU ệu lự vớ tổ

vố đầu t đă ký 23 16 tỷ U D ếm

8 7% số dự á ủ ả ớ v ếm 8%

tổ vố đầu t đă ký to V ệt N m

V ệ A EU sẽ k ế đồ Eu o ảm

á m so vớ VN k ế k m

xuất k ẩu ó v dị vụ ủ V ệt

N m v o EU ảm đá kể về mặt á t ị

Do vậy v ệ A EU sẽ tá độ t êu

ự tớ o t độ k do ữ bê

Trong trung và dài xuất k ẩu ủ

V ệt N m s EU dự báo sẽ ịu ả

ở xấu do t ị t EU bị t u ẹp v

tă t ở k tế t á ớ EU l

suy ảm ầu t từ EU s V ệt N m dự

báo ũ yếu đ do t ềm lự t í ủ

á ớ EU suy yếu k A k ỏ

k ố N ữ tá độ t êu ự y sẽ l m

ảm bớt ữ tá độ tí ự m ệp

đị t ơ m tự do EVF A dự báo sẽ

m l o mố qu ệ t ơ m v

đầu t ữ V ệt N m vớ EU

V ệ A EU sẽ ả ở lớ tớ

t ế t tự do ó t ơ m t ế ớ

l m suy ảm tă t ở t ơ m v

đầu t to ầu ả ở tớ t ơ m

v đầu t ủ á đố tá lớ ủ V ệt N m

l Mỹ EU v u Quố ất ả ữ

yếu tố t ê sẽ tá độ kìm hãm u ầu

t ế ớ đố vớ xuất k ẩu ủ V ệt

N m v d vố đầu t ớ o v o

V ệt N m từ đó ả ở tớ tă t ở

k tế ủ ớ t

Một l u ý k á l d vố ỗ t ợ p át

t ể í t ứ (ODA) ủ EU d o

V ệt N m ũ ó t ể sẽ bị ả ở t êu

ự t ậu Brexit ODA ủ EU đã d

o V ệt N m đo 2014 – 2020 vào

k oả 400 t ệu Eu o Dự k ế s u ăm

2020 EU k ó ó t ể d ỗ t ợ ODA lớ

vậy o V ệt N m ữ bở tá độ

ủ ex t

3 Bài học kinh nghiệm cho AEC & Việt Nam từ “Brexit”

3.1 Đối với AEC

N y 08/08/1967 ệp ộ á quố

ô N m Á (Asso t o of out East Asian Nations - A EAN) đ ợ t lập ồm 10 ớ l u e C mpu Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar,

P l pp es po e á L v V ệt

N m vớ mụ t êu t ú đẩy tă t ở

k tế ủ ộ b k u vự v p át

t ể vă ó ữ á t viên Ngày 20/11/2007 t ộ ị đ ợ tổ ứ ở

po e 10 ớ A EAN đã t ố ất đặt á t ụ t ể o á ớ

t v ê A EAN t ự ệ để t

Cộ đồ K tế A EAN – AEC (ASEAN Economic Community) vớ mụ

đí ợp ất á quố t v ê

t một ộ đồ k tế u v o ngày 31/12/2015

uy ộ đồ AEC ỉ mớ í

t ứ ó ệu lự ầ đây b từ

ex t l ất đá suy ẫm ừ t ự t ễ

EU v ớ A t qu x út một số b k ệm s u:

Phải dung hòa chính sách của AEC với lợi ích của người dân các nước ASEAN

ầu dâ ý l một t ứ dâ

ủ đá o ê ó t ể úp

dâ qu tâm đế í t ị ều ơ

N mặt t á l ú đ y bị các nhóm ngoà lề oặ á í t ị dân túy khai thác và sử dụ một ô

ụ í t ị p ề ễu t á quá

Do đó ếu A EAN k ô xem xét v

đ ều ỉ t ế t ộ ập s o o sát

vớ u ầu ủ dâ k ô ằm để

p ụ vụ o á dự á ủ ớ ầm quyề

y lợ í óm t về v ệ một số ớ

t ế t ầu dâ ý để k ỏ

A EAN o to ó t ể xảy

Bài học về hòa hợp chính sách kinh tế

o lý t uyết Hộ ập k tế quố

tế l ss (1961) đã xếp á ấ

t ộ ập sau:

Hình 6: Cá ấ t ộ ập

Nguồn: Balassa (1961)

Cá t ứ ộ ập k tế y ó

t ể dẫ đế ộ ập í t ị qu v ệ

t L ê m C í t ị (Pol t l

U o ) bở ếu một óm ớ đã

t l ê m k tế đơ ất t ắc

ắ ầ p ả ó một í quyề t u

ơ tập t u EU ệ y đ ở mứ

độ ộ ập t đ ợ đồ t ề

u Eu o v một số í sá k tế

ợp ex t o t ấy quá t áp dụ

đồ t ề u oặ áp dụ á í

sá k tế d uyể l o độ vố ầ

p ả đ ợ xem xét t ật t ấu đáo t ớ k

đ đế quyết đị uố ù V ệ áp đặt

ữ í sá t ự sự ợp

t o AEC ó t ể ây p ả ứ ợ đố

vớ á ớ t v ê ều y dẫ tớ

á mâu t uẫ ữ lợ í quố vớ lợ

í tổ ứ v lợ í á t v ê k á

ất l t o á đo k ủ oả

k tế í t ị

Nếu EU p ả mất đế 50 ăm t

A EAN đã “ tắt đó đầu” p át t ể

t ẳ từ mứ K u vự t ơ m tự do

(AFTA) lên Liên minh kin tế ây l một

b ớ t ế quá v t eo ữ m

kết đã ô bố AEC l một ộ đồ

k tế vớ mứ độ l ê kết ỉ o ơ

L ê m t uế qu t eo p â t ê

đây ủ l ss Mứ độ l ê kết ủ

A EAN bằ mứ l ê kết ủ EU

ó đồ t ề u ó Ủy

b đ ều u v N ị v ệ u

ủ ộ đồ ê đó mỗ ớ vẫ

ó í sá k tế ê độ lập v uyê tắ k ô t ệp v o ô v ệ

ộ bộ ủ u Do đó tí mỏ m

ủ AEC o ơ ả EU v uy ơ

đổ vỡ k ô p ả l k ô ó ơ sở

Cảnh giác với tình trạng người nhập cư

Hiện nay, ở A EAN xảy ra tình

tr d ở châu Âu Tuy nhiên, một trong số các yếu tố chính trị cần quan tâm nhất hiệ y đối với AEC chính là nguy

ơ về tình tr ng nhập ủ i Rohingya Cuộc khủng hoả i tị n n

Ro y v o ăm 2015 đã ứng kiến sự

di dân bất hợp pháp củ i Rohingya từ l des v My m v ợt qua eo biển Malacca và biển Andaman,

đ ợc giới cổ súy quốc tế ca tụng l “t uyền

â ” tớ á ớ ô N m Á Indonesia, Malaysia, Thái Lan Cao ủy Liên Hiệp Quốc về i tị n ớc tính

có khoả 25.000 i lên thuyề v ợt biên chỉ t o đo n tháng 1-3/2015 Kinh nghiệm từ Brexit cho thấy chính việc

EU cho phép nhập từ châu Phi vì lý do

â đ o đã k ến châu Âu bắt đầu lâm vào khủng hoảng nghiêm tr ng khi dân các

ớc trong nội bộ EU ũ đu u t ực hiệ t eo N i nhập m t eo ững giá trị khác biệt so với dân bả địa, gây ra mâu thuẫn trong chính sách phúc lợi xã hội, t o ra n uy ơ k ủng bố tiềm t …

ể tránh những hậu quả k ó l ng, AEC cần phải nghiên cứu v suy xét kĩ l ỡng

t ớc khi có những chính sách cụ thể đối

vớ i Rohingya

3.2 Đối với Việt Nam Thực hiện chính sách vị dân

Chính v ớ A k ô ữ đ ợ

l dâ để o ữ ả ở ủ