Bài giảng Chính sách hình sự - Những vấn đề lý luận và thực tiễn cấp bách: Chương 2 - LS. TS. Trần Thị Quang Vinh

Bài giảng Chính sách hình sự - Những vấn đề lý luận và thực tiễn cấp bách - Chương 2: Nội dung của chính sách hình sự cung cấp cho người học các kiến thức: Chính sách về tội phạm và hình phạt, chính sách tổ chức đấu tranh phòng chống tội phạm. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Ch ươ ng 2

CHÍNH SÁCH HÌNH SỰ

LS. TS TR N TH  QUANG VINHẦ Ị

1. CHÍNH SÁCH V  T I PH M VÀ HÌNH  Ề Ộ Ạ

PH T Ạ

1.1 Chính sách t i ph m ộ ạ

1.2 Chính sách hình ph t ạ

h ướ ng cho vi c xác đ nh ph m vi nh ng hành  ệ ị ạ ữ

vi b  coi là t i ph m ị ộ ạ

1.1  CHÍNH SÁCH V  T I PH M  Ề Ộ Ạ

Khi ho ch đ nh chính sách t i ph m c n: ạ ị ộ ạ ầ

 Ph i đ t trong m i liên h  c a nh ng chuy n  ả ặ ố ệ ủ ữ ể

bi n xã h i, nh ng quá trình có  nh h ế ộ ữ ả ưở ng 

đ n yêu c u dùng bi n pháp c ế ầ ệ ưỡ ng ch  hình  ế sự

  Xác đ nh m ị ứ c đ  c n thi t ph i dùng đ n  ộ ầ ế ả ế

các bi n pháp c õng ch  hình s  đ  xác đ nh  ệ ư ế ự ể ị

gi i h n c a t i ph m hóa, phi t i ph m hóa ớ ạ ủ ộ ạ ộ ạ

  D  ki n n ự ế h ng  ữ hệ qu   ả XH c a nh ng ủ ữ  quy 

đ nh m i v  t i ph m và HP ị ớ ề ộ ạ  

1.1  CHÍNH SÁCH V  T I PH M  Ề Ộ Ạ

N I DUNG C A CHÍNH SÁCH V  T I PH MỘ Ủ Ề Ộ Ạ

 Ho ch đ nh m c đ  c n thi t c a ph m vi đi u  ạ ị ứ ộ ầ ế ủ ạ ề

ch nh b ng PLHS trên c  s  nh n th c đúng tính  ỉ ằ ơ ở ậ ứ

ch t và đ c đi m c a các quan h  XH và nh ng  ấ ặ ể ủ ệ ữ đòi h i c p bách c a xã h i  ỏ ấ ủ ộ

 Đ t đ n m c t i đa v  s  rõ ràng trong quy đ nh  ạ ế ứ ố ề ự ị

c a PLHS. S  rõ ràng đó v  v n đ : ủ ự ề ấ ề

 V  gi i h n c a t i ph m hoá (ph m vi  ề ớ ạ ủ ộ ạ ạ

các hành vi b  coi là t i ph m) và gi i h n  ị ộ ạ ớ ạ

c a phi t i ph m hóa (ph m vi các hành vi  ủ ộ ạ ạ không còn b  coi là t i ph m n a) ị ộ ạ ữ

1.1  CHÍNH SÁCH V  T I PH M  Ề Ộ Ạ

 XÁC Đ NH CHÍNH SÁCH T I PH M CÓ:Ị Ộ Ạ

KH  NĂNG 1Ả

PLHS quy đ nh r ng các m c đ  c a hành vi b  coi là t i ph mị ộ ứ ộ ủ ị ộ ạ

Nhi u t i ph m ít nghiêm tr ng không m y khác v i vi ề ộ ạ ọ ấ ớ

1.2  CHÍNH SÁCH V  HÌNH PH T Ề Ạ

N i dung chính c a CSHP th  hi n t i Đ.3  ộ ủ ể ệ ạ

BLHS

 B o đ m công b ng và nghiêm minh  ả ả ằ

trong x  lý t i ph m (K.1& 2 Đ.3  ử ộ ạ BLHS)

  Th c hi n nghiêm tr  k t h p v i  ự ệ ị ế ợ ớ

khoan h ng, c ồ ưỡ ng ch  v i thuy t ph c  ế ớ ế ụ giáo d c ụ

*   B o đ m công b ng và công minh trong  ả ả ằ

Công b ng ằ

­ M i ng ọ ườ ề i đ u bình đ ng tr ẳ ướ c PL, không 

phân bi t nam n , dân t c, tín ng ệ ữ ộ ưỡ ng, tôn  giáo, thành ph n, đ a v  xã h i ầ ị ị ộ

­ Xác đ nh đúng đ i l ị ạ ượ ng đo TNHS

Công minh x  lý t i ph m ử ộ ạ

­ M i t i ph m ph i đ ọ ộ ạ ả ượ c phát hi n k p th i,  ệ ị ờ

x  lý nhanh chóng, công minh theo đúng PL ử

*   Nghiêm tr  k t h p v i khoan h ng,  ị ế ợ ớ ồ

Nghiêm trị : đ i v i ng ố ớ ườ i ch  m u, c m đ u,  ủ ư ầ ầ

ch  huy, ngoan c  ch ng đ i, l u manh, côn  ỉ ố ố ố ư

đ , tái ph m nguy hi m, l i d ng ch c v   ồ ạ ể ợ ụ ứ ụ quy n h n đ  ph m t i, ng ề ạ ể ạ ộ ườ i ph m t i  ạ ộ dùng th  đo n x o quy t, có t  ch c, có tính  ủ ạ ả ệ ổ ứ

ch t chuyên nghi p, c  ý gây h u qu  nghiêm  ấ ệ ố ậ ả

tr ng  ọ

Đ ườ ng l i nghiêm tr  đ ố ị ượ ụ ể c c  th  hóa trong m t  ộ

s  quy đ nh c a BLHS ố ị ủ

*   Nghiêm tr  k t h p v i khoan h ng,  ị ế ợ ớ ồ

Nghiêm trị : BLHS 1999

­ Quy đ nh các tình ti t tăng n ng TNHS (Đ.48) ị ế ặ

­ Quy đ nh nh ng t/h không đ ị ữ ượ c áp d ng th i hi u  ụ ờ ệ

truy c u TNHS (Đi u 24 BLHS) ứ ề

­ Quy đ nh nh ng t/h không áp d ng th i hi u thi hành  ị ữ ụ ờ ệ

*   Nghiêm tr  k t h p v i khoan h ng,  ị ế ợ ớ ồ

Khoan h ng ồ  đ i v i ng ố ớ ườ ự i t  thú, thành kh n  ẩ

khai báo, t  giác ng ố ườ ồ i đ ng ph m, l p công  ạ ậ chu c t i, ăn năn h i c i, t  nguy n s a  ộ ộ ố ả ự ệ ử

ch a ho c b i th ữ ặ ồ ườ ng thi t h i gây ra ệ ạ

Đ ườ ng l i khoan h ng đ ố ồ ượ ụ ể c c  th  hóa  trong m t s  quy đ nh c a BLHS ộ ố ị ủ

­ Quy đ nh không áp d ng hình ph t tù chung thân, t   ị ụ ạ ử

hình đ i v i m t s  đ i t ố ớ ộ ố ố ượ ng

­ Quy đ nh h  th ng bi n pháp mi n gi m TNHS ị ệ ố ệ ễ ả

­ Không áp d ng HP b  sung đ i v i ng ụ ổ ố ớ ườ i ch a  ư

thành niên. Án đ ượ c tuyên đ i v i ng ố ớ ườ ướ i d i 16 

tu i thì không tính đ  xác đ nh tái ph m, tái ph m  ổ ể ị ạ ạ nguy hi m ể

­ Quy đ nh CTTP gi m nh  trong Ph n Các t i ph m ị ả ẹ ầ ộ ạ

­ Mi n TNHS đ i v i 1 s  t/h PT c  th  (K3.Đ80; K6.  ễ ố ớ ố ụ ể

Đ.289; K.6 Đ.290; K.2 và K.3 Đ.314 BLHS)

*   C ưỡ ng ch  v i thuy t ph c giáo d c ế ớ ế ụ ụ

­ Phân hóa gi a các m c đ  n ng nh  c a  ữ ứ ộ ặ ẹ ủ

hành vi ph m t i (lo i TP. Lo i CTTP,  ạ ộ ạ ạ giai đo n PT,  ạ

­ Phân hóa theo m c tu i ng ứ ổ ườ i ph m t i ạ ộ

­ Phân hóa theo m c tu i ng ứ ổ ườ ị ạ i b  h i

­ Phân hóa theo d u hi u l i ấ ệ ỗ

2.1 Chính sách t  ch c phòng ng a t i  ổ ứ ừ ộ

ph m ạ

 Chính sách phòng ng a t i ph m là m t b  ph n  ừ ộ ạ ộ ộ ậ

c a CSHS nh m xác đ nh nh ng ph ủ ằ ị ữ ươ ng h ướ ng c   ơ

b n có tính ch t ch  đ o c a Nhà n ả ấ ỉ ạ ủ ướ c trong vi c  ệ nghiên c u nguyên nhân và đi u ki n c a tình hình  ứ ề ệ ủ

t i ph m, đ  ra các ch ộ ạ ề ươ ng trình và các bi n pháp  ệ

đ u tranh phòng và ch ng t i ph m c a qu c gia,  ấ ố ộ ạ ủ ố tăng c ườ ng h p tác qu c t  và ch ng t i ph m  ợ ố ế ố ộ ạ

xuyên qu c gia.  ố

 Nói cách khác, chính sách phòng ng a t i ph m là  ừ ộ ạ

h  th ng nh ng quan đi m ch  tr ệ ố ữ ể ủ ươ ng b o đ m  ả ả tính khoa h c, tính th c thi và hi u qu  c a vi c  ọ ự ệ ả ủ ệ

đ y lùi và ngăn ch n t i ph m ẩ ặ ộ ạ

   N i dung chính sách t  ch c phòng ng a  ộ ổ ứ ừ

t i ph m ộ ạ

 B o đ m tính thả ả ường xuyên và đ u đ n c a h  th ng th ng ề ặ ủ ệ ố ố

kê hình s  và đăự ng ký t i ph m, độ ạ ồng th i ti n hành phân tích ờ ế

m t cách có h  th ng tính ch t, c  c u, diộ ệ ố ấ ơ ấ ễn bi n c a các lo i ế ủ ạ

t i ph m nh m đánh giá chính xác tình hình t i ph mộ ạ ằ ộ ạ

 Phân tích có h  th ng khách quan và toàn di n các nguyên ệ ố ệ

nhân và đi u ki n c a tình hình t i ph m đ  k p th i đ  ra các ề ệ ủ ộ ạ ể ị ờ ề

chương trình và bi n pháp phòng ch ng TP có hi u quệ ố ệ ả

 Đánh giá th c tr ng h  th ng các bi n pháp phòng ng a t i ự ạ ệ ố ệ ừ ộ

ph mạ

 Tăng cường s  giao h p tác qu c t  và trao đ i thông tin trong ự ợ ố ế ổ

đ u tranh phòng ch ng các t i ph m qu c t  và t i ph m ấ ố ộ ạ ố ế ộ ạ

xuyên qu cố  gia

 Có chính sách nâng cao kh  năng chuyên môn nghi p v , s  ả ệ ụ ử

d ng phụ ương ti n k  thu t, KH, công ngh  trong phòng ng a ệ ỹ ậ ệ ừTP

   Các c p đ  phòng ng a t i ph m ấ ộ ừ ộ ạ

 C p đ  th  nh t ấ ộ ứ ấ : Chính sách phòng ng a t i ph m   ừ ộ ạ ở

c p đ  vĩ môấ ộ  là nh ng ch  trữ ủ ương, phương hướng gi i ảquy t các v n đ  t i ph m trong m i quan h  v i vi c ế ấ ề ộ ạ ố ệ ớ ệtri n khai các gi i pháp l n v  kinh t  ­ xã h i, chính tr , ể ả ớ ề ế ộ ị

t  tư ưởng và văn hoá

 C p đ  th  hai ấ ộ ứ : Chính sách phòng ng a t i ph m là ừ ộ ạ

nh ng ch  trữ ủ ương phương hướng tác đ ng vào các ộ ti u ể

môi trường xã h iộ  nh m lo i tr  nhân t  tiêu c c có ằ ạ ừ ố ự

kh  năng d n đ n t i ph m và nh m t o ra môi trả ẫ ế ộ ạ ằ ạ ường lành m nh và tích c c   các lo i c ng đ ng dân c  nh  ạ ự ở ạ ộ ồ ư ưnhóm b n bè, l p h c, c  quan, t  ch c n i thành viên ạ ớ ọ ơ ổ ứ ơcông tác, sinh ho tạ

 C p đ  th  ba ấ ộ ứ : Chính sách phòng ng a t i ph m là ch  ừ ộ ạ ủ

trương, phương hướng phòng ng a các ừ t i ph m c  ộ ạ ụ

thể

 CH ƯƠ NG TRÌNH QU C GIA PHÒNG  Ố

CH NG T I PH M Ố Ộ Ạ

 C p đ  vĩ mô ấ ộ

 C p đ  ti u môi tr ấ ộ ể ườ ng

 Phòng ch ng t i ph m c  th ố ộ ạ ụ ể

CH ƯƠ NG TRÌNH QU C GIA PHÒNG  Ố

CH NG T I PH M Ố Ộ Ạ

*  C p đ  vĩ mô ấ ộ : 

T o ra s  chuy n bi n m nh m  v  tr t t  an toàn  ạ ự ể ế ạ ẽ ề ậ ự

xã h i, gi  v ng k  c ộ ữ ữ ỷ ươ ng pháp lu t, xây d ng m t  ậ ự ộ môi tr ườ ng s ng lành m nh, n p s ng và làm vi c  ố ạ ế ố ệ theo pháp lu t; làm gi m m t cách c  b n các lo i  ậ ả ộ ơ ả ạ

t i ph m, ph c v  có hi u qu  công cu c xây d ng  ộ ạ ụ ụ ệ ả ộ ự

và phát tri n đ t n ể ấ ướ c.

  CH ƯƠ NG TRÌNH QU C GIA PHÒNG  Ố

CH NG T I PH M Ố Ộ Ạ

 C p đ  ti u môi tr ấ ộ ể ườ : T ng b ng ừ ướ c xây d ng môi  ự

tr ườ ng s ng lành m nh t i các c ng đ ng dân c ,  ố ạ ạ ộ ồ ư

trong các nhà tr ườ ng và gia đình, t o ra nh ng  ạ ữ

chuy n bi n rõ r t v  tr t t  an toàn xã h i. Nâng  ể ế ệ ề ậ ự ộ

cao ý th c tôn tr ng pháp lu t trong c ng đ ng và  ứ ọ ậ ộ ồ

đ y m nh tính ch  đ ng, sáng t o c a các c p c  s   ẩ ạ ủ ộ ạ ủ ấ ơ ở trong công tác phòng, ch ng t i ph m.  ố ộ ạ

   CH ƯƠ NG TRÌNH QU C GIA PHÒNG  Ố

CH NG T I PH M Ố Ộ Ạ

* Phòng ch ng t i ph m c  th ố ộ ạ ụ ể: 

­ T ng b ừ ướ c làm gi m các lo i t i ph m có s  d ng  ả ạ ộ ạ ử ụ

b o l c, đ c bi t là các t i ph m gi t ng ạ ự ặ ệ ộ ạ ế ườ i, c ướ p  tài s n, hi p dâm, ch ng ng ả ế ố ườ i thi hành công v , các  ụ

t i ph m xâm h i tr  em, b t cóc và mua bán ph   ộ ạ ạ ẻ ắ ụ

n , tr  em, lôi kéo tr  em vào con đ ữ ẻ ẻ ườ ng s  d ng và  ử ụ nghi n hút ma túy, t i ph m ng ệ ộ ạ ườ i ch a thành niên  ư

và các lo i t i ph m có t  ch c, có s  d ng vũ khí  ạ ộ ạ ổ ứ ử ụ

ho c có tính ch t côn đ , hung hãn.  ặ ấ ồ

­ Kiên quy t truy b t b n t i ph m còn l n tr n, th c  ế ắ ọ ộ ạ ẩ ố ự

hi n tri t đ  công tác thi hành án hình s   ệ ệ ể ự

CH ƯƠ NG TRÌNH QU C GIA PHÒNG  Ố

CH NG T I PH M Ố Ộ Ạ

 Đ  án th  nh t ề ứ ấ : Phát đ ng toàn dân tham gia phòng ng a,  ộ ừ

phát hi n, t  giác t i ph m; c m hóa, giáo d c, c i t o  ệ ố ộ ạ ả ụ ả ạ

ng ườ i ph m t i t i gia đình và c ng đ ng dân c ạ ộ ạ ộ ồ ư

 Đ  án th  hai ề ứ : Xây d ng và hoàn thi n pháp lu t v   ự ệ ậ ề

phòng, ch ng t i ph m; tăng c ố ộ ạ ườ ng tuyên truy n giáo d c  ề ụ pháp lu t và trách nhi m công dân v  b o v  an ninh tr t  ậ ệ ề ả ệ ậ

t ự

 Đ  án th  ba ề ứ : Đ u tranh phòng, ch ng các lo i t i ph m  ấ ố ạ ộ ạ

có t  ch c, t i ph m hình s  nguy hi m và t i ph m có  ổ ứ ộ ạ ự ể ộ ạ tính qu c t ố ế

 Đ  án th  t ề ứ ư: Đ u tranh phòng, ch ng các lo i t i xâm  ấ ố ạ ộ

h i tr  em, t i ph m trong l a tu i v  thành niên ạ ẻ ộ ạ ứ ổ ị  

đ  l t t i ph m, không làm oan ng ể ọ ộ ạ ườ i vô 

t i ộ

 Hay nói cách khác: là ch  tr ủ ươ ng, chính 

sách và h  th ng gi i pháp v  t  ch c các  ệ ố ả ề ổ ứ

c  quan t  pháp hình s  và v  th  t c  ơ ư ự ề ủ ụ TTHS 

Khái quát m t s  đ nh h ộ ố ị ướ ng chi n l ế ượ c 

đ u tranh phòng ch ng t i ph m ấ ố ộ ạ

 Dân ch  hóa h  th ng đ u tranh phòng ch ng t i ph m, ủ ệ ố ấ ố ộ ạ

tăng kh  năng tham gia c a nhân dân, c a d  lu n xã h i ả ủ ủ ư ậ ộvào quá trình đ u tranh phòng ch ng TPấ ố

 Tăng cường các y u t  b o đ m tính th ng nh t c a PL ế ố ả ả ố ấ ủ

và các yêu c u pháp chầ ế

 Coi tr ng phọ ương pháp phòng ng a k t h p đ u tranh có ừ ế ợ ấ

hi u qu  trên t ng đ a bàn c  thệ ả ừ ị ụ ể

 Phân đ nh rõ ch c năng và th m quy n c a các c  quan ị ứ ẩ ề ủ ơ

ti n hành t  t ng và các c  quan t  ch c khác tham gia ế ố ụ ơ ổ ứTTHS, tăng cường c  ch  và kh  năng ph i h p c a các ơ ế ả ố ợ ủ

c  quan t  ch c đóơ ổ ứ

 Tăng cường b o đ m và kh  năng v  cán b , chuyên môn ả ả ả ề ộ

nghi p v , tài chính, khí tài cho l c lệ ụ ự ượng đ u tranh ấ

ch ng TP ố

BÀI T P CÁ NHÂN Ậ  

1. Nêu các b  ph n c u thành chính sách hình s   ộ ậ ấ ự

2. Chính sách t i ph m là gì? Phân tích n i dung c a  ộ ạ ộ ủ

nó. Đánh giá khoa h c v  chính sách TP trong BLHS  ọ ề 1999

3. Chính sách hình ph t là gì? Phân tích n i dung c a  ạ ộ ủ

C M  N ĐàTHEO DÕI Ả Ơ