I ĐẶT VẤN ĐỀ Lí chọn đề tài: - Trong năm trở lại đây, phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” triển khai hưởng ứng mạnh mẽ cấp học, việc nâng cao chất lượng giáo dục, đơn vị trường học ngày trọng tới công tác giáo dục đạo đức, kĩ sống cho học sinh - Bên cạnh đó, mục tiêu giáo dục giúp học sinh hình thành sở ban đầu cho phát triển đắn lâu dài đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ kĩ bản, góp phần hình thành nhân cách người Việt Nam XHCN Yêu cầu nội dung giáo dục tiểu học phải đảm bảo cho học sinh có hiểu biết đơn giản, cần thiết tự nhiên, xã hội người; có kĩ nghe, nói, đọc, viết tính tốn; có thói quen rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh; có hiểu biết ban đầu nghệ thuật Tuy nhiên, nội dung giáo dục nhà trường tiểu học xem trọng việc dạy chữ, dạy kĩ sống cho học sinh nặng tính lí thuyết - Để thực thành cơng nhiệm vụ giáo dục kĩ sống cho học sinh khơng nhắc đến vai trò giáo viên chủ nhiệm lớp, người giáo viên chủ nhiệm người gần gũi với em học sinh trình học tập sinh hoạt Mặc khác, giáo viên chủ nhiệm người nhà trường giao trách nhiệm trực tiếp tổ chức hoạt động giáo dục cho học sinh Người giáo viên chủ nhiệm cầu nối nhà trường, gia đình giáo viên khác q trình giáo dục học sinh Khơng thế, giáo viên chủ nhiệm vừa người thầy, vừa người mẹ thứ hai học sinh, người uốn nắn, điều chỉnh hành vi đạo đức theo hướng tích cực Vì vậy, việc giáo dục kĩ sống thông qua công tác chủ nhiệm điều cấp thiết - Xác định tầm quan trọng việc giáo dục kĩ sống cho học sinh giai đoạn làm để giáo dục kĩ sống cho học sinh có hiệu nhất, mạnh dạn chọn đề tài: “ Giáo dục kĩ sống cho học sinh thông qua công tác chủ nhiệm lớp 1/3 Trường Tiểu học Vạn Thạnh - Thành phố Nha Trang - Tỉnh Khánh Hồ” Mục đích nghiên cứu: - Giáo dục kĩ sống cho học sinh thông qua công tác chủ nhiệm Cụ thể: + Giáo dục kĩ sống qua việc thực nội quy trường lớp + Gi áo dục kĩ sống thong qua môn học + Giáo dục kĩ sống qua tiết sinh hoạt chủ nhiêm + Giáo dục kĩ sống qua hoạt động lên lớp Đối tượng phạm vi nghiên cứu: a Đối tượng nghiên cứu: - Các hoạt động công tác chủ nhiệm để giáo dục kĩ sống cho học sinh b Phạm vi nghiên cứu: * Nội dung: Sáng kiến này, tập trung nghiên cứu giáo dục kĩ sống cho học sinh thông qua công tác chủ nhiệm lớp 1/3 Trường Tiểu học Vạn Thạnh - Thành phố Nha Trang - Tỉnh Khánh Hòa * Thời gian: Từ tháng 9/2017 đến tháng 1/2018 Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp quan sát, theo dõi - Phương pháp tổng kết, đúc rút kinh nghiệm - Phương pháp điều tra - Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp trắc nghiệm - Đọc tài liệu II GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Cơ sở lí luận: - Kĩ sống trải nghiệm có hiệu quả, giúp giải đáp ứng nhu cầu suốt trình tồn phát triển người Đó kĩ tâm lí – xã hội bản, giúp cá nhân vững vàng trước thách thức sống Kĩ sống bao gồm hành vi vận động thể tư não người Kĩ sống hình thành cách tự nhiên, thông qua giáo dục rèn luyện người - Dạy trẻ kĩ sống điều cần thiết, đặc biệt trẻ tiểu học, trẻ học lúc trẻ tiếp xúc với xã hội, cần hoàn thiện phát triển kĩ sống cho riêng Những kĩ sống đầu đời theo em suốt quãng đời Vì việc dạy kĩ sống cho học sinh giúp em làm chủ thân, thích ứng biết cách ứng phó với khó khăn sống ngày; rèn cho em cách sống có trách nhiệm với thân, gia đình; mở hướng suy nghĩ tích cực tự tin, tự giải lựa chọn hành vi đắn Việc dạy trẻ kĩ sống góp phần tránh tình trạng thụ động, giúp trẻ hình thành kĩ để từ có điều chỉnh, ứng xử phù hợp với thay đổi diễn ngày - Mặc dù em sống môi trường công nghệ thông tin phát triển vũ bão kĩ sống em nhiều hạn chế, phần em chưa nhận thức đắn kĩ sống, mặc khác em sống môi trường đầy đủ, lo lắng ăn, mặc sinh hoạt bố mẹ làm thay Chính mà kĩ nhận diện vấn đề, cách xác định tình huống, kỹ giao tiếp, kĩ định… nhiều hạn chế Đó tồn lí mà tơi định chọn đề tài “ Giáo dục kĩ sống cho học sinh thông qua công tác chủ nhiệm” để nghiên cứu tìm giải pháp Thực trạng: - Năm học 2017 - 2018, nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 1/3 với tổng số học sinh 35, có 15 nữ - Qua tháng tìm hiểu, tơi thấy lớp chủ nhiệm có số thuận lợi khó khăn sau: a Thuận lợi: - Học sinh lớp độ tuổi (sinh năm 2011với tỉ lệ 100%) - Sĩ số lớp không đông (35 học sinh) - Trong trình dạy học, thân tham gia buổi sinh hoạt chuyên môn nhà trường tổ chức giáo dục kĩ sống cho học sinh thông qua môn học, tiết sinh hoạt chủ nhiệm - Về phía học sinh nhà trường trang bị đầy đủ sở vật chất nhằm phục vụ tốt cho trình học tập như: bàn ghế ngồi hai chỗ, bóng điện đủ thắp sáng, đặc biệt máy chiếu gắn cố định phục vụ riêng cho khối lớp - Học sinh tham gia nhiều buổi sinh hoạt ngoại khoá bổ ích lí thú nhà trường tổ chức như: diễn văn nghệ chào mừng ngày lễ lớn tháng, tham gia nghe kể chuyện trước cờ, sinh hoạt sao, múa dân vũ… b Khó khăn: - Ngay từ ngày đầu nhận lớp, thấy đa số em rụt rè, nhút nhát, chí có em bám lấy bố mẹ không dám bước vào lớp Một số khác ngồi khóc ln hướng mắt cửa lớp trơng ngóng người nhà - Các em nam hay khỏi chỗ, nói chuyện riêng nhiều, thích đem đồ chơi lên lớp chọc phá bạn nữ ngồi kế bên - Bên cạnh đó, số em khơng có kĩ tự phục vụ nên chưa thể tự vệ sinh, thân em lại xếp đồ dùng cá nhân cho ngăn nắp Đa số em cần giúp đỡ thầy khơng thích tham gia nhiệm vụ học tập, thích chơi thích học - Trong tiết học, em diễn đạt ý chậm, chưa biết nói đủ ý, trả lời trống không, cách trình bày ý kiến cá nhân; kĩ nghe, nói, kĩ hợp tác nhóm kĩ nhận thức giới xung quanh nhiều hạn chế - Một số em hay nói tục chửi thề (theo cảm tính), xưng mày tao với bạn học, chưa biết chào hỏi, thưa gửi gặp người lớn - Hiện lớp có hai em chưa nói đươc rõ từ, 1em hay la lớn khơng vừa lòng, 1em thường chơi nói chuyện Ngồi khó khăn trên, để nắm bắt rõ số kĩ học sinh lớp chủ nhiệm, tiến hành khảo sát lấy ý kiến giáo viên môn lớp 1/3 thông qua số nội dung kĩ sống học sinh với nhiều tiêu chí khác Sau thu thập ý kiến, tổng hợp kết khảo sát sau: Nội dung điều tra khảo sát Rất thường xuyên Thường xuyên Thỉnh thoảng Hiếm Không SL % SL % SL % SL % SL % Em biết tập trung lắng nghe thầy cô giảng 14,3 20 20 10 28,6 17,1 Em mạnh dạn trao đổi, nêu ý kiến cá nhân 17,1 22,9 20 17,1 22,9 Em biết tự học, tự phục vụ cho thân 14,3 25,7 20 22,9 17,1 Em biết trao đổi, hợp tác bạn học 17,1 25,7 25,7 14,4 17,1 Em biết yêu thương giúp đỡ bạn 11,4 25,7 10 28,6 14,3 20 17,1 10 28,6 10 28,6 11,4 14,3 14,3 10 28,6 10 28,6 14,3 14,2 Em biết lễ phép, lời người lớn Em biết nói lời hay, làm nhiều việc tốt Qua bảng khảo sát, nhận thấy số học sinh chưa tập trung nghe giảng bài: em, chưa mạnh dạn nêu ý kiến: em, chưa biết tự phục vụ: em, chưa biết hợp tác bạn: em, chưa biết giúp đỡ bạn: em, chưa biết lời người lớn: em, chưa biết làm nhiều việc tốt: em Như số học sinh chưa thực số kĩ chiếm tỉ lệ cao c Nguyên nhân: Để tìm hiểu ngun nhân khó khăn trên, tơi tiến hành thu thập thông tin học sinh qua phiếu sơ yếu lý lịch sau: LÝ LỊCH HỌC SINH Họ tên HS:…………………………………………………………… Ngày, tháng, năm sinh: ………………… Dân tộc: …………… Nơi sinh: ……………………………………… Tôn giáo: ………… Chỗ nay: ………………………………………………………… Họ tên cha: …………………………………… Năm sinh: ………… Nghề nghiệp: ………………………………… Điện thoại: ………… Họ tên mẹ: …………………………………… Năm sinh: ………… Nghề nghiệp: ………………………………… Điện thoại: ………… Là thứ……trong gia đình 10 Số anh chị, em gia đình: 11 Hồn cảnh gia đình: 12 Diện ưu tiên: 13 Ai người giúp em học tập nhà: 14 Sở thích: 15 Khi cần liên hệ với ai: Điện thoại: Kết thu qua điều tra lí lịch học sinh sau: Nội dung Số lượng (Người) Gia đình Gia đình làm nghề bn bán Gia đình làm nghề lao động tự 14 Gia đình làm cơng nhân 14 Gia đình bố mẹ li Gia đình có bố mẹ Gia đình đơng con( con) Với kết thấy rằng: số học sinh có bố mẹ cơng nhân lao động tự đông: 28 người Theo trao đổi với phụ huynh, biết bố mẹ em phải làm việc xa nhà, số khác lại làm ca đêm nên đa số em ông bà đưa đón chăm sóc Đã tâm lí ơng bà lại thương cháu nên việc ông bà làm thay cho cháu - Nhiều phụ huynh bận nhiều cơng việc nên quan tâm, trò chuyện em buổi sinh hoạt gia đình Vì làm ca tối làm xa nhà nên trẻ tự chơi mình; điều làm cho kĩ giao tiếp trẻ bị hạn chế Những gia đình có nhân rạn nứt làm ảnh hưởng đến tâm hồn ngây thơ trẻ, lúc trẻ buồn phiền, khơng thích chơi bạn, khơng thích trò chuyện dẫn đến tình trạng trẻ lầm lì, nói, thụ động, có trường hợp em: Gia Hy, Ngọc Anh, Phúc Khang - Vì khơng có thời gian bên cạnh chăm sóc nên đa số phụ huynh không trọng đến việc học tập giáo dục trẻ, trọng đến việc chơi nên em suốt ngày chăm vào điện tử điện thoại thơng minh, trò chơi làm cho em xa lánh với môi trường sống thực tế thiếu tương tác người với người làm cho kĩ giao tiếp học sinh ngày kém; điều dẫn đến tình trạng học sinh trở nên ích kỉ, khơng quan tâm đến cộng đồng Một số khác lại trọng đến kiến thức học tập, suốt ngày bắt trẻ học mà khơng có thời gian rèn kĩ sống cho trẻ như: kĩ tự phục vụ, tự giải vấn đề, kĩ ứng phó trước tình huống… - Địa bàn em sinh sống lại gần khu vực chợ, nơi có nhiều thành phần giai cấp xã hội, môi trường em dễ thích nghi với xấu chửi bậy, nói thề, cờ bạc… - Thêm nguyên nhân em vừa chuyển từ giai đoạn học sinh mầm non lên học sinh tiểu học, sinh hoạt nề nếp xa lạ chưa vào kỉ luật định, chưa thể thích nghi với mơi trường mới, em chưa quen với cách học Hoạt động em vui chơi nên kĩ tiếp nhận thơng tin lạ lẫm với trẻ Các biện pháp tiến hành: Giáo dục kĩ sống cho học sinh trình giáo dục lâu dài, thường xun , đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải áp dụng nhiều biện pháp, hình thức tổ chức giáo dục khác Để làm tốt điều trước hết thầy giáo cần ý đến việc hướng dẫn, đạo hoạt động lớp theo mục đích giáo dục tồn diện Giáo viên có đạo, quản lí lớp tốt việc giáo dục kĩ sống cho học sinh đạt hiệu Bằng kinh nghiệm nhiều năm công tác chủ nhiệm giáo dục học sinh, xin trình bày số biện pháp nhằm nâng cao hiệu giáo dục kĩ sống cho học sinh sau: 3.1 Giáo dục kĩ sống qua việc thực nội quy trường lớp Để trang bị cho em hành vi, thói quen lành mạnh việc làm giáo viên chủ nhiêm lớp hướng dẫn em thực tốt nội quy trường lớp Việc thực tốt nội quy trường lớp giúp em có ý thức sinh hoạt tập thể, rèn tính chủ động, tự giác khả làm chủ thân Để giáo dục tốt điều từ đầu năm tơi có kế hoạch cụ thể sau: a/ Xây dựng nội quy nề nếp sinh hoạt: * Xếp hàng vào lớp: Đây việc làm diễn hàng ngày, tưởng chừng học sinh thực được, thực tế việc làm không đơn giản, văn hóa xếp hàng đòi hỏi phải có ý thức tự giác cá nhân học sinh Để làm tốt công tác này, tiến hành bước sau: - Quy định em xếp hàng vào lớp em đứng thành hàng, em thấp đứng trước, em cao đứng sau Riêng trưởng nhóm đứng đầu hàng, nhóm phó đứng sau để dễ quan sát, quản lí nhóm gọi tên nhắc nhỡ bạn vi phạm - Những ngày đầu xếp hàng, cho em đếm số thứ tự yêu cầu học sinh phải nhớ số thứ tự để khơng nhằm vị trí đứng Những bạn số cầm tay di chuyển, quên vị trí đứng số thứ tự bị tập thể nhắc nhở yêu cầu đứng vị trí - Trong học nhóm di chuyển sang phòng học có máy chiếu, tơi hướng dẫn em hàng theo kiểu luân phiên, thường xuyên quan sát yêu cầu em không chen lấn, tập cho thói quen biết xếp hàng - Vào về, tơi tạo cho em thói quen hàng đôi, di chuyển xuống cầu thang ln bên tay phải Sau tập hợp thành hai hàng dọc trước cổng để chờ bố mẹ đón Với em chưa dược bố mẹ đón ngồi chờ ghế đá, tránh chạy nhảy gây thương tích Với em vi phạm có nhóm trưởng ghi tên, thông báo lại giáo viên chủ nhiệm vào ngày hơm sau - Để việc làm có kết cao, tơi quy định phần thưởng bí mật hàng tuần cho tập thể nhóm cá nhân thực tốt quy định xếp hàng * Trang phục, tác phong: Ngày họp phụ huynh đầu năm, sau thông báo số quy định trang phục, gợi ý cho phụ huynh nên mua trang phục thể dục từ đến hai bộ, riêng đồng phục học sinh nên mua ba trở lên, tránh trường hợp trời mưa, áo quần khơng khơ, khơng có trang phục đến lớp.Trước vào tiết học, giao nhiệm vụ cho nhóm trưởng kiểm tra tác phong, bạn ăn mặc gọn gàng vào lớp, bạn chưa thực tốt mời nhà vệ sinh chỉnh chu lại áo quần vào lớp Ngồi ra, tơi thường xun kiểm tra vệ sinh cá nhân hai tuần/ lần nhằm phát trường hợp áo quần sứt chỉ, móng tay, tóc dài để báo cho phụ huynh biết khắc phục Trong chơi, tơi bố trí nhiều góc sinh hoạt như: góc thư viện, góc trò chơi dân gian để em tham gia đọc chuyện vui chơi lớp, tránh chạy nhảy, rượt đuổi làm bẩn quần áo Với việc làm vậy, nề nếp đồng phục ln trì từ đầu buổi học hết buổi học Quần áo sẽ, tóc tai gọn gàng, ăn mặc tác phong trở thành thói quen hàng ngày em * Giữ gìn vệ sinh chung: Giáo dục em tiêu tiểu quy định, tạo thói quen giữ vệ sinh chung như: dội nước, rửa tay sau vệ sinh Để giáo dục kĩ này, cho bạn nhóm vệ sinh để nhắc nhở Tơi thường xun kiểm tra việc xếp góc học tập, cho em dọn dẹp hộc bàn vào cuối buổi học Đầu giờ, bàn trưởng có nhiệm vụ kiểm tra hộc bàn bạn bên cạnh, tiết học theo dõi ghi tên bạn xả rác Riêng ban vệ sinh kiểm tra việc thực vệ sinh nhóm cách theo dõi nhắc nhở nhóm * Một số quy định khác: Về việc học giờ, khơng nói tục, chửi thề, ăn quà vặt, chơi trò chơi nguy hiểm,… áp dụng biện pháp cho ban cán lớp theo dõi, ghi tên Lần đầu vi phạm nhắc nhở, cho học sinh thấy lỗi sai để khắc phục Lần sau vi phạm phê bình trước lớp Những lần mời phụ huynh lên làm việc kết hợp hình thức trách phạt nhẹ nhàng như: lau bảng, giặt khan lau bảng, tưới cây, việc làm giáo dục cho em kĩ lao động, tự phục vụ Nếu em có tiến bộ, việc khen ngợi, giáo viên tặng phần quà ý nghĩa như: truyện, bút, quà bánh… b/ Xây dựng nội quy học tập: Ngoài số quy định chung nề nếp sinh hoạt việc hướng dẫn học sinh thực nề nếp học tập vô quan trọng Đây việc làm giáo dục kĩ tự học, kĩ hợp tác cho em Để thực tốt yêu cầu nề nếp học tập, tiến hành sau: -Trưởng ban học tập có nhiệm vụ điều khiển lớp ôn kiến thức cũ cách đọc đồng 15 phút đầu Trong tiết học nghỉ giải lao phút tiết, sau tiết học nghỉ giải lao phút, trưởng ban văn nghệ cho bạn thư giãn, thoải mái trò chơi vui, múa hát tập thể tập thể dục chống mệt mỏi…đồng thời hướng dẫn bạn chuẩn bị sách vở, đồ dùng học tập cho tiết học sau tốt Giờ chơi, ban văn thể mỹ hướng dẫn cho bạn mượn sách truyện, qua rèn đọc cho bạn - Rèn kĩ phát biểu bài: Khi cô giáo “ mời ” tư đứng nghiêm trả lời đủ ý, thành câu khơng nói leo trả lời vuốt đuôi Rèn cách trả lời ngắn gọn, đủ ý Khi đọc bài, giáo viên xây dựng nề nếp đọc nối tiếp câu, nối tiếp đoạn theo dãy bàn, theo nhóm để hình thành thói quen quan sát tập trung Khi đưa tay phát biểu dùng tay phải, cùi chỏ chóng lên bàn, ngồi ngắn, khơng chồm lên Khi cầm sách đọc không gấp đôi sách tránh làm nhăn sách Trong giảng bài, không quên quan sát nhắc nhở học sinh ý nghe giảng, uốn nắn sửa chữa kịp thời trường hợp lơ Với bạn không ý, thường gọi lên để trả lời câu hỏi lên sửa tập - Tập cho học sinh chấm chữa ( bút chì) mơn tả, tập chép, tốn Trong lúc viết có lỗi sai, tơi hướng dẫn học sinh dùng bút chì gạch ngang chữ đó, tránh trường hợp bơi bẩn sửa chồng lên Ngồi ra, tơi thường xun nhắc nhở cách cầm bút viết cách sử dụng bút lâu dài - Tơi có số qui định riêng cho việc giữ gìn sách đồ dùng học tập: bao theo màu, nhãn phải điền đầy đủ thông tin Tránh vẽ bậy vào bìa làm Tôi thường xuyên kiểm tra việc xếp sách em ngăn bàn, cặp để giáo dục em tính gọn gàng cẩn thận - Tuyên dương khen thưởng kịp thời cá nhân, nhóm có nhiều cố gắng việc học tập, giữ gìn nề nếp lớp tốt, để làm gương cho bạn khác noi theo Tôi nhẹ nhàng nhắc nhở, động viên, phân tích việc nên khơng nên làm em mắc phải sai phạm ảnh hưởng đến nề nếp chung lớp - Ngoài ra, q trình dạy học, tơi ý đến số quy định kí hiệu viết bảng sử dụng tiếng gõ nhịp que Các em cần nhìn nghe hiệu lệnh tự giác thực ngay, tránh trường hợp giáo viên phải nói nhiều Một số kí hiệu: - (VBT) Làm tập in - (VT) Làm tập vào trắng - (G) Thực hành ghép chữ - (N) Sinh hoạt nhóm - (B) Lấy bảng con, lấy phấn, khăn xóa bảng để bàn - (SGK 6) Lấy SGK trang Bài : … que sách để bàn - Dùng que bảng (nhẹ nhàng ) - Một nhịp úp bảng xuống - Hai nhịp đưa bảng lên - Ba nhịp hạ bảng xuống (đọc nội dung bảng, xóa bảng ) Tóm lại : Học sinh thực tốt nội quy trường trường lớp, bước đầu hình thành kĩ tự phục vụ, tự quản, rèn tính tự giác, ý thức kĩ luật, sở để tiếp tục phát triển khả ứng xử phù hợp với tình hàng ngày 3.2 Giáo dục kĩ sống thông qua môn học Mục tiêu giáo dục kĩ qua môn học trang bị cho học sinh kiến thức, giá trị thái độ kĩ phù hợp Trên sở hình thành cho học sinh thói quen, hành vi lành mạnh, loại bỏ thói quen tiêu cực mối quan hệ, tình sinh hoạt Để đạt mục tiêu đòi hỏi người giáo viên phải có nghệ thuật truyền đạt, phải làm mà tiết học diễn nhẹ nhàng uyển chuyển, học mà chơi, chơi mà học Thực tế cho thấy, chương trình lớp một, thân phân môn chứa nhiều nội dung liên quan đến kĩ sống Ngồi việc hình thành kiến thức, người giáo viên cần vận dụng nhiều phương pháp dạy học khác nhằm phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo học sinh * Với môn Tiếng Việt, kể chuyện: “Rùa thỏ”, tiến hành tổ chức giáo dục kĩ sống sau: - Ở bước khám phá: để kích thích tìm tòi, khám phá học sinh, tơi cho em trả lời câu hỏi sau: Con rùa lại nào? Con thỏ lại nào? Có phải lại nhanh nhẹn quan trọng không? Tại sao? - Bước kết nối: Cho học sinh quan sát tranh thảo luận nhóm + Tranh vẽ gì, tên truyện gì? + Em biết về tính cách vật Sau học sinh phám phá nội dung tranh, kể cho em nghe nội dung câu chuyện Để kích thích ý trí tưởng tượng học sinh dừng lại hỏi: theo em điều xảy tiếp theo? Việc làm rèn cho em kĩ phản hồi tích cực - Bước thực hành: Trước kể, tơi cho học sinh thảo luận lời kể nhân vật Sau đó, tơi cho học sinh thực hành kể phân vai theo tranh với câu hỏi gợi ý tranh Tùy đối tượng học sinh, lựa chọn yêu cầu kể chuyện khác nhau: với học sinh khó khăn cần nêu nội dung tranh; với học sinh khiếu kết hợp thêm điệu bộ, cử Cuối phần kể chuyện, tổ chức cho lớp bầu chọn nhóm kể hay theo tiêu chí giáo viên đưa - Bước vận dụng: Cho học sinh nêu ý nghĩa câu chuyện nêu ví dụ trường hợp mà em gặp Qua nội dung ý nghĩa câu chuyện giúp em nhận biết giá trị sống để từ học sinh có cách ứng xử phù hợp mối quan hệ với người thân, bạn bè * Với môn đạo đức bài: “Em học sinh lớp một” - Khởi động học sinh hát quen thuộc: “Lớp chúng mình” để lớp học thoải mái - Giới thiệu câu hỏi gợi mở: Em kể tên số bạn lớp Sau giáo viên giới thiệu bài: Mới vào lớp một, em chưa biết tên nhiều bạn, học hôm giúp em làm quen với bạn lớp - Hoạt động 1: Trò chơi ném bóng Qua trò chơi giáo dục kĩ thể tự tin trước đám đơng Tơi chia lớp thành nhiều nhóm, nhóm em, nhóm tập hợp thành vòng tròn Một bạn nhóm tung bóng cho bạn Bạn nhận bóng giới thiệu tên sở thích cho bạn nghe, sau tung bóng lại cho bạn khác Cứ tung hết lượt - Hoạt động 2: Kể ngày học Ở hoạt động này, giáo dục học sinh kĩ trình bày ý kiến Tơi tiến hành tổ chức cho chơi trò chơi em làm phóng viên Phóng viên hỏi: Bạn chuẩn bị cho ngày đầu đến lớp? Ai đưa bạn đến trường ngày hôm ấy? 10 Cây nội quy dùng tiết sinh hoạt chủ nhiệm, em thống gắn nội quy làm tuần lên nội quy Những nội quy chưa làm gắn bên nội quy nhằm nhắc lớp khắc phục tuần Ảnh 6: Cây nội quy lớp 17 * Góc thư viện: Thư viện lớp học khu vực bố trí riêng biệt lớp, nơi để tài liệu tham khảo (từ điển, sách, báo, truyện,…) thư viện nhà trường hỗ trợ, giáo viên học sinh sưu tầm, cha mẹ học sinh cộng đồng đóng góp.Thư viện lớp học công cụ quan trọng tạo hội cho học sinh học tập cách tích cực, chủ động hiệu Đồng thời tạo điều kiện cho học sinh phát triển kĩ đọc yêu thích đọc; tạo điều kiện phát triển kiến thức sống, người giới xung quanh Ảnh 7: Góc thư viện Trang trí lớp theo mơ hình lớp học tạo cho em môi trường học tập thân thiện Các em cảm nhận trường học ngơi nhà thứ hai mình,mỗi học sinh thấy ngày đến trường ngày vui Từ giúp học sinh phát huy kĩ tự tìm hiểu, tự khám phá, tư sáng tạo… • Hoạt động theo chủ điểm hàng tháng Nội dung hoạt động theo chủ điểm tháng gồm chủ đề: Chủ đề tháng 9: Mái trường thân yêu em 18 Chủ đề tháng 10: Vòng tay bè bạn Chủ đề tháng 11: Biết ơn thầy cô giáo Chủ đề tháng 12: Uống nước nhớ nguồn Chủ đề tháng 1:Ngày tết quê em Chủ đề tháng 2: Em yêu tổ quốc Việt Nam Chủ đề tháng 3: Yêu quý mẹ cô giáo Chủ đề tháng 4: Hòa bình hữu nghị Chủ đề tháng 5: Bác Hồ kính u Với chủ đề tháng, tơi chuẩn bị tư liệu, phương tiện, vốn kiến thức cần thiết để tiến hành hoạt động Ví dụ chủ đề tháng 11: Biết ơn thầy cô giáo với nội dung: “ Thầy giáo cô giáo em”, cho em trình bày hát thầy cô em biết Hoạt động cho tham gia làm thiệp chúc mừng đến thầy cô Tổ chức cho em làm theo nhóm Sau làm xong, cho em trưng bày sản phẩm trước lớp Giáo viên trao nhiều phần thưởng cho sản phẩm đẹp, ý nghĩa Ảnh 2: Thiệp chúc mừng 20/11 Ngồi hình thức trên, hàng tuần tơi chuẩn bị nhiều trò chơi có tính giáo dục cao chẳng hạn như: trò chơi bỏ rác vào thùng, trò chơi sóng biển, trò chơi 12 giáp…Bên cạnh đó, chuẩn bị nhiều mẫu chuyện ý nghĩa, câu đố, thơ hay để em trao đổi, học tập lẫn Kết hợp phụ huynh học sinh tổ chức tiết mục văn nghệ đặc sắc nhằm chào mừng ngày lễ lớn năm như: Tết trung thu, 20/10, 20/11, 8/3, Tết cổ truyền… tạo cho em tự tin, mạnh dạn trước đám đông Vào ngày tháng, tổ chức sinh nhật cho em có tháng sinh, giúp tập thể lớp đồn kết, gần gũi 19 Ảnh 3: Mừng sinh nhật tháng Riêng ngày lễ tháng nhà trường tổ chức, kịp thời nắm bắt kế hoạch nhà trường để xây dựng kế hoạch riêng cho lớp chủ nhiệm Tơi vận động phụ huynh hỗ trợ, hướng dẫn học sinh tham gia phong trào Ảnh 4: Hát múa tết trung thu 20 Theo kế hoạch tháng, tổ chức cho em tham quan số thắng cảnh địa phương: Tháp Bà, Hòn Chồng, biển Nha Trang…để giúp em trải nghiệm thêm sống xung quanh Cuối tuần, học sinh tham gia vệ sinh lớp học, trang trí lại lớp học Lứa tuổi Tiểu học lứa tuổi hiếu động, thích khám phá nên em muốn quan tâm, tham gia vào hoạt động lớp cách nhẹ nhàng, sinh động, vui tươi, phù hợp với sở thích Do vậy, việc giáo viên tổ chức cho em tham gia nhiều dạng hoạt động lên lớp tạo hội cho em thể hiện, bộc lộ, tự khẳng định thân; giao lưu, học hỏi bạn bè Từ đó, em phát triển kĩ sống cần thiết, phát triển phẩm chất tích cực tinh thần đồng đội, khả hợp tác, tinh thần trách nhiệm, tính kỉ luật, tình cảm nhân ái, đồng cảm, tính mạnh dạn… Những nét nhân cách tảng quan trọng cho việc hình thành giá trị cốt lõi người Hiệu quả: Sau thời gian áp dụng biện pháp tác động Tôi nhận thấy học sinh lớp có nhiều thay đổi: - Các em u thích mơn học, nói to rõ ràng, diễn đạt rõ ý, học nhẹ nhàng, sôi nổi, cởi mở giao tiếp, tự quản tốt Trong tiết học, em mạnh dạn nêu ý kiến, tham gia hoạt động lớp tự tin Đặc biệt buổi thảo luận nhóm, lớp tập trung trao đổi nội dung học tập với thái độ nghiêm túc, tích cực so với đầu năm Ảnh 8: Lớp thảo luận nhóm - Các em có ý thức tự chăm sóc thân, vệ sinh cá nhân sẽ, gọn gàng, biết giữ gìn sách vở, xếp đồ dùng học tập ngăn nắp, tự giác hoạt động, tự lập sinh hoạt - Biết yêu thương giúp đỡ bạn, nói lời hay làm nhiều việc tốt, chia sẻ vui buồn, khó khăn bạn 21 - Biết nói lễ phép với người lớn tuổi, nhường nhịn em nhỏ, hòa đồng bạn - Biết cảm ơn giúp đỡ, biết xin lỗi làm phiền lòng người khác, biết chào gặp mặt, tạm biệt chia tay - Tích cực tham gia hoạt động trường tổ chức, mạnh dạn, tự tin, hứng thú Điều thể rõ qua bảng khảo sát lần hai sau: Nội dung điều tra khảo sát Rất thường Thường xuyên xuyên Thỉnh thoảng Hiếm Không SL % SL % SL % SL % SL % Em biết tập trung lắng nghe thầy cô giảng 15 42,8 10 28,6 20 5,7 2,9 Em mạnh dạn trao đổi, nêu ý kiến cá nhân 12 34,3 12 34,3 10 28,6 2,8 Em biết tự học, tự phục vụ cho thân 13 37,1 10 28,6 10 28,6 5,7 Em biết trao đổi, hợp tác bạn học 14 40 10 28,6 25,7 5,7 Em biết yêu thương giúp đỡ bạn 15 42,9 12 34,3 17,1 5,7 Em biết lễ phép, lời người lớn 15 42,9 15 42,9 11,4 2,8 Em biết nói lời hay, làm nhiều việc tốt 15 42,9 13 37,1 14,3 5,7 Nhìn vào kết khảo sát, tơi nhận thấy với biện pháp mà áp dụng, em hình thành nhiều kĩ thói quen tốt - Số em chưa biết tập trung nghe giảng em, kĩ lại khơng em chưa thực 22 - Số lượng học sinh tập trung nghe giảng, biết tự phục vụ, biết lễ phép, biết giúp đỡ bạn chiếm đến 50% học sinh lớp Với thay đổi trên, qua phong trào nhà trường, lớp đạt số thành tích đáng mừng: Đạt giải phong trào văn nghệ mừng Tết Trung thu, đạt giải khuyến khích phong trào thi kể chuyện cấp trường Ảnh 9: Giải Nhất múa hát mừng trung thu 23 Ảnh 10: Giải Khuyến khích kể chuyện III KẾT LUẬN Kết luận: Giáo dục kĩ sống thông qua công tác chủ nhiệm nội dung giáo dục quan trọng Học sinh trang bị kĩ sống cần thiết thấy tự tin bước vào tương lai Trẻ em lứa tuổi tiểu học thật trắng vơ tư Vì muốn muốn đạt mục tiêu giáo dục, người giáo viên cần phải tâm huyết với nghề hơn, thường xuyên trau dồi chuyên môn nghiệp vụ cần nắm vững tâm sinh lí lứa tuổi Việc quan tâm, giúp đỡ giáo viên đến học sinh không phần quan trọng công tác giảng dạy Việc động viên khích lệ kịp thời, gần gũi, ân cần thái độ nhẹ nhàng tạo thân thiện thầy trò Học sinh xem chỗ dựa tinh thần vững chắc, từ biết vượt khó, vươn lên hồn thành tốt nhiệm vụ học tập Để thành cơng giáo dục kĩ sống qua công tác chủ nhiệm lớp, rút số học kinh nghiệm sau: - Người giáo viên phải thật yêu nghề mến trẻ, phẩm chất đạo đức tốt, lập trường tư tưởng vững vàng, gương sáng cho học sinh noi theo, thể người mẹ hiền thứ hai em - Vận dụng linh hoạt, xử lý khéo léo tình huống, tích cực đổi phương pháp dạy học, tạo mơi trường học tập bổ ích vui tươi 24 - Luôn quan tâm đến em hoạt động, phải cư xử mực đặc biệt tôn trọng quyền trẻ em, không áp đặt theo ý - Phải tạo hứng thú học tập với khơng khí vui vẻ để em học tập có kết tốt Phải ln có cơng với tất em, khen chê rõ ràng quan tâm tới tất đối tượng, giáo dục học sinh lúc, nơi - Điều quan trọng người giáo viên chủ nhiệm lớp làm việc xuất phát tự lòng u thương, tơn trọng trẻ, nắm bắt giải vấn đề thật tế nhị, phải ý đến đặc điểm tâm sinh lý học sinh mà đề phương pháp giáo dục hay - Phối hợp nhà trường gia đình để giáo dục học sinh mặt, làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục - Trong q trình giảng dạy học có nội dung liên quan tơi thường gắn vào nội dung giáo dục, liên hệ thực tế vừa mang tính tuyên truyền, tuyên dương vừa mang tính giáo dục nhân diện rộng cho lớp noi gương Khuyến nghị: - Nhà trường cần tạo điều kiện cho học sinh khối lớp tham gia buổi tham quan dã ngoại nhà trường tổ chức - Với giáo viên môn: giáo viên mơn nên phối kết hợp, hỗ trợ tích cực công tác giáo dục học sinh với giáo viên chủ nhiệm tiết dạy buổi hoạt động ngoại khóa nhà trường tổ chức Trên vài biện pháp nhỏ áp dụng công tác chủ nhiệm lớp để giáo dục kĩ sống cho học sinh Rất mong góp ý trao đổi thầy giáo, bạn đồng nghiệp để sáng kiến tơi hồn thiện hơn, góp phần giáo dục học sinh ngày tốt Vạn Thạnh, ngày 10 tháng 01 năm 2017 Người viết 25 IV TÀI LIỆU THAM KHẢO TT TÊN TÀI LIỆU NHÀ XB Tiết sinh hoạt chủ nhiệm với kĩ Nhà xuất Hồng Đức sống Đổi công tác chủ nhiệm lớp Những điều giáo viên chủ nhiệm cần biết NXBLao động Hoạt động dạy học lực sư phạm Bộ GD&ĐT Modun 34 công tác chủ nhiệm lớp Tiểu học Bộ GD&ĐT Hướng dẫn tổ chức hoạt động lên lớp cho học sinh lớp NXB Giáo dục Việt Nam Giáo dục kĩ sống môn học tiểu học lớp NXB Giáo dục Việt Nam Môdun TH1: số vấn đề tâm lí dạy học Tiểu học Bộ GD&ĐT GD thời đại 26 PHỤ LỤC LÝ LỊCH HỌC SINH LỚP 13 – NĂM HỌC: 2017 - 2018 Họ tên: Ngày, tháng, năm sinh: ………………… Dân tộc: Nơi sinh: ……………………………… Tôn giáo: Chỗ nay: Họ tên cha: Năm sinh: Nghê nghiệp: Điện thoại: Họ tên mẹ: Năm sinh: Nghề nghiệp: Điện thoại: Là thứ ………… gia đình 10 Số anh chị, em gia đình: 11 Hồn cảnh gia đình: 12 Diện ưu tiên: 13 Ai người giúp em học tập nhà: 14 Sở thích: 15 Khi cần liên hệ với: Điện thoại: Vạn Thạnh, ngày11 tháng năm 2017 GVCN 27 PHỤ LỤC NỘI DUNG KHẢO SÁT THÁNG 9/2017 STT Nội dung điều tra khảo sát Em biết tập trung lắng nghe thầy cô giảng Em mạnh dạn trao đổi, nêu ý kiến cá nhân Em biết tự học, tự phục vụ cho thân Em biết trao đổi, hợp tác bạn học Em biết yêu thương giúp đỡ bạn Em biết lễ phép, lời người lớn Em biết nói lời hay, làm nhiều việc tốt Rất thường xuyên Thường Thỉnh Hiếm xuyên thoảng Không 28 PHỤ LỤC PHIẾU KHẢO SÁT THÁNG 1/2018 Họ tên……………………… Lớp:………………… PHIẾU KHẢO SÁT HỌC SINH Em đánh dấu x vào ô trống thích hợp STT Nội dung điều tra khảo sát Em biết tập trung lắng nghe thầy cô giảng Em mạnh dạn trao đổi, nêu ý kiến cá nhân Em biết tự học, tự phục vụ cho thân Em biết trao đổi, hợp tác bạn học Em biết yêu thương giúp đỡ bạn Em biết lễ phép, lời người lớn Em biết nói lời hay, làm nhiều việc tốt Rất thường xuyên Thường Thỉnh Hiếm xuyên thoảng Không 29 MỤC LỤC Nội dung I Đặt vấn đề Trang 1 Lí chọn đề tài Mục đích nghiên cứu Đối tượng phạm vi nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu II Giải vấn đề Cơ sở lí luận 2 Thực trạng 3 Các biện pháp tiến hành 3.1 Giáo dục kĩ sống qua việc thực nội quy trường lớp 3.2 Giáo dục kĩ sống thông qua môn học 11 3.3 Giáo dục kĩ sống qua tiết sinh hoạt chủ nhiệm 14 3.4 Giáo dục kĩ sống qua hoạt động lên lớp 18 Hiệu 25 III Kết luận khuyến nghị 28 1.Kết luận 28 2.Kiến nghị 28 30 NHẬN XÉT CỦA PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TP NHA TRANG ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… …………………………………………………… XẾP LOẠI:………… Nha Trang, ngày …… tháng …… năm …… TRƯỞNG PHÒNG 31 ... Tiểu học Bộ GD&ĐT Hướng dẫn tổ chức hoạt động lên lớp cho học sinh lớp NXB Giáo dục Việt Nam Giáo dục kĩ sống môn học tiểu học lớp NXB Giáo dục Việt Nam Môdun TH1: số vấn đề tâm lí dạy học Tiểu học. .. chủ nhiệm giáo dục học sinh, tơi xin trình bày số biện pháp nhằm nâng cao hiệu giáo dục kĩ sống cho học sinh sau: 3.1 Giáo dục kĩ sống qua việc thực nội quy trường lớp Để trang bị cho em hành... (35 học sinh) - Trong q trình dạy học, thân tham gia buổi sinh hoạt chuyên môn nhà trường tổ chức giáo dục kĩ sống cho học sinh thông qua môn học, tiết sinh hoạt chủ nhiệm - Về phía học sinh