Chế độ song bản vị

I. Chế độ song bản vị 1. Khái niệm. Chế độ song bản vị (bản vị song song): Là chế độ hai bản vị mà trong đó quy định tỷ lệ trao đổi giữa tiền vàng và tiền bạc trong lưu thông phụ thuộc và

I Ch đ song b n v ế ộ ả ị

1 Khái ni m ệ

Ch đ song b n v (b n v song song): Là ch đ hai b n v mà trong đó quy đ nhế ộ ả ị ả ị ế ộ ả ị ị

t l trao đ i gi a ti n vàng và ti n b c trong l u thông ph thu c vào giá tr th c tỷ ệ ổ ữ ề ề ạ ư ụ ộ ị ự ế

c a lủ ượng vàng và lượng b c ch a trong hai đ ng ti n đó quy t đ nh Do đó, giá cạ ứ ồ ề ế ị ả hàng hóa và d ch v trên th trị ụ ị ường t t nhiên đấ ược th hi n b ng ch hai lo i giá c :ể ệ ằ ỉ ạ ả Giá c tính b ng ti n vàng và giá c tính b ng ti n b c Hai lo i giá c này s thayả ằ ề ả ằ ề ạ ạ ả ẽ

đ i theo s thay đ i t giá gi a kim l i vàng và kim lo i b c hình thành t phát trên thổ ự ổ ỷ ữ ạ ạ ạ ự ị

trường, vì v y giá c hàng hóa và d ch v s b h n lo n và d n đ n s h n lo n c aậ ả ị ụ ẽ ị ỗ ạ ẫ ế ự ỗ ạ ủ

th trị ường

2 Hình th c ứ

- Ch đ b n v song song: ti n đúc b ng vàng và ti n đúc b ng b c đế ộ ả ị ề ằ ề ằ ạ ượ ư c l u thông t do theo giá th trự ị ường ) Ví d : năm 1792, 1 ụ USD vàng b ng 1.603 gam vàngằ ròng; 1 USD b c b ng 24,06 gam b c ròng Do đó, tr ng lạ ằ ạ ọ ượng 1 USD b c b ng 15ạ ằ

l n tr ng lầ ọ ượng 1 USD vàng Ch đ này t ng đế ộ ừ ược áp d ng Anh, ụ ở Hoa Kỳ trướ c

th k 19.ế ỷ

- Ch đ b n v kép: ti n đúc b ng vàng và ti n đúc b ng b c đế ộ ả ị ề ằ ề ằ ạ ượ ưc l u thông theo

t giáỷ

3 Đ c đi m: ặ ể

- M i ngọ ườ ượ ựi đ c t do đúc ti n vàng và ti n b c.ề ề ạ

- Ti n vàng và ti n b c đề ề ạ ượ ực t do l u thông trong ph m vi qu c gia và gi a cácư ạ ố ữ

qu c gia v i nhau.ố ớ

* u – nh Ư ượ c đi m c a ch đ song b n v : ể ủ ế ộ ả ị

+ u đi m : Ư ể

- Thúc đ y thẩ ương m i qu c t di n ra nhanh chóng ạ ố ế ễ

- Trong l u thông hàng hoá, vi c s d ng ch đ song b n v có nhi u ti n b h nư ệ ử ụ ế ộ ả ị ề ế ộ ơ

so v i ớ

th i kỳ n n kinh t đ i chác hi n v t ờ ề ế ổ ệ ậ

+ Nhược đi m : ể

- Nhà nước khó ki m soát lể ượng vàng, b c c a m i qu c gia ạ ủ ỗ ố

- Hai thước đo giá tr , hai h th ng giá c còn gây tr ng i trong vi c tính toán vàị ệ ố ả ở ạ ệ

l u ư

thông hàng hoá

** Quy lu t Gresham: ậ “ti n x u tr c xu t ti n t t ra kh i l u thông” T c là,ề ấ ụ ấ ề ố ỏ ư ứ

ti n nào có giá tr danh nghĩa th p h n giá tr th c c a nó trên th trề ị ấ ơ ị ự ủ ị ường d n d n bầ ầ ị quét kh i l u thông, nhỏ ư ường ch cho th ti n có giá tr danh nghĩa l n h n giá tr th cỗ ứ ề ị ớ ơ ị ự

t c a nó N u trong l u thông ch còn m t kim lo i gi vai trò làm ti n t thì đi u đóế ủ ế ư ỉ ộ ạ ữ ề ệ ề cũng có nghĩa là ch đ song b n v k t thúc nhế ộ ả ị ế ường ch cho m t ch đ b n v m i ỗ ộ ế ộ ả ị ớ

4 S s p đ c a ch đ song b n v : ự ụ ổ ủ ế ộ ả ị

T cu i nh ng năm 1860, các m b c đừ ố ữ ỏ ạ ược ph t hi n nhi u, vi c khai thác hangạ ệ ề ệ

lo t khi n b c tr nên m t giá so v i vàng, do đó nhi u qu c gia không còn s d ngạ ế ạ ở ấ ớ ề ố ử ụ

b c làm b n v cho đ ng ti n qu c gia n a, ch đ song b n v bạ ả ị ồ ề ố ữ ế ộ ả ị ước đ u s p đ M tầ ụ ổ ặ khác, t i M , sau s gián đo n do cu c n i chi n năm 1861, vào năm 1879, chính phạ ỹ ự ạ ộ ộ ế ủ chính th c tuyên b không chuy n đ i ti n ra b c n a mà ch chuy n đ i ra vàng Chứ ố ể ổ ề ạ ữ ỉ ể ổ ế

đ song b n v s p đ , hình thành ch đ b n v vàng c di nộ ả ị ụ ổ ế ộ ả ị ổ ể

II Ch đ b n v vàng c đi n ế ộ ả ị ổ ể

1 Khái ni m: ệ

Ch đ b n v vàng là ch đ ti n t , trong đó vàng đóng vai trò là v t ngang giáế ộ ả ị ế ộ ề ệ ậ chung và là c s c a toàn b ch đ l u thông ti n t ơ ở ủ ộ ế ộ ư ề ệ

2 Nguyên t c c b n : ắ ơ ả

- T giá c a các đ ng ti n đỷ ủ ồ ề ược xác đ nh b i m t kh i lị ở ộ ố ượng vàng nh t đ nh Hayấ ị nói m t cách khác m i chính ph n đ nh giá vàng theo đ ng ti n qu c gia, đ ng th iộ ỗ ủ ấ ị ồ ề ố ồ ờ

s n sàng không h n ch mua và bán vàng t i m c giá đã đ nh Ví d , t i M , giá 1 troyẵ ạ ế ạ ứ ị ụ ạ ỹ ounce vàng nguyên ch t (480grains) là $20.67, do đó, s đúc ti n c a M s n sàng vàấ ở ề ủ ỹ ẵ không h n ch mua vàng vào và bán vàng ra m c giá này.ạ ế ở ứ

- T giá h i đoái gi a các đ ng ti n đỷ ố ữ ồ ề ược xác đ nh d a trên nguyên t c ngang giáị ự ắ vàng T c là thông qua giá vàng đứ ượ ấc n đ nh tính b ng các đ ng ti n này Ví d , 1ị ằ ồ ề ụ ounce vàng nguyên ch t Anh có giá là ₤4.24 và M là $20.67, t đó suy ra t giáấ ở ở ỹ ừ ỷ

h i đoái s là $4.87/ ₤ ($20.67/₤4.24) T giá $4.87/₤ đố ẽ ỷ ược duy trì t năm 1880 đ nừ ế 1914

- Dưới ch đ b n v vàng, NHTW luôn ph i duy trì m t lế ộ ả ị ả ộ ượng vàng d tr trongự ữ

m i quan h tr c ti p v i s ti n phát hành Ti n do NHTW phát hành đố ệ ự ế ớ ố ề ề ược “đ mả

b o b ng vàng 100%” và ti n đả ằ ề ược chuy n đ i t do không h n ch ra vàng K t quể ổ ự ạ ế ế ả

là, kh năng thay đ i cung ng ti n chính là s thay đ i lả ổ ứ ề ự ổ ượng ti n có s n trong tayề ẵ

nh ng ngữ ườ ưi c trú Chúng ta có th nh n ra r ng, vai trò c a NHTW trong ch để ậ ằ ủ ế ộ

b n v vàng là mua vàng t ngả ị ừ ườ ưi c trú và thông qua đó phát hành ti n ra l u thông.ề ư

Nh v y, vô hình chung ch đ b n v vàng đã h n ch s năng đ ng c a NHTWư ậ ế ộ ả ị ạ ế ự ộ ủ trong vi c đi u ti t lệ ề ế ượng ti n l u thông.ề ư

- Vàng có th để ược xu t kh u hay nh p kh u không h n ch , đấ ẩ ậ ẩ ạ ế ượ ực t do mua bán trên th trị ường th gi i Do vàng đế ớ ược chu chuy n t do gi a các qu c gia, cho nên tể ự ữ ố ỷ giá trao đ i th c t trên th trổ ự ế ị ường t do không bi n đ i đáng k so v i b n v vàng,ự ế ổ ể ớ ả ị

b i l t t c đ u đở ẽ ấ ả ề ược quy ra vàng

3 Ho t đ ng kinh t vĩ mô d ạ ộ ế ướ i ch đ b n v vàng: ế ộ ả ị

- T giá trên th trỷ ị ường ngo i h i dao đ ng không đáng k xung quanh m c t giáạ ố ộ ể ứ ỷ trên c s b n v vàng Biên đ dao đ ng c a t giá vào kho ng 1% xung quanh m cơ ở ả ị ộ ộ ủ ỷ ả ứ

t giá trên c s b n v vàng tỷ ơ ở ả ị ương đương v i chi phí chuyên ch và b o hi m khiớ ở ả ể chuyên ch vàng gi a các qu c gia Hành đ ng kinh doanh chênh l ch t giá làm tăngở ữ ố ộ ệ ỷ

cung b ng Anh trên th trả ị ường ngo i h i, d n đ n b ng Anh gi m xu ng , có xuạ ố ẫ ế ả ả ố

hướng tr v m c t giá trên c s b n v vàng Do B ng Anh đ nh giá cao nên cácở ề ứ ỷ ơ ở ả ị ả ị nhà nh p kh u M s thanh toán nh p kh u t Anh b ng cách v n chuy n vàng sangậ ẩ ỹ ẽ ậ ẩ ừ ằ ậ ể Anh ,và các nhà nh p kh u Anh s thanh toán nh p kh u t M b ng cách chuy nậ ẩ ẽ ậ ẩ ừ ỹ ằ ể

b ng Anh ra đô la M Đi u này làm tăng cung b ng Anh trên th trả ỹ ề ả ị ường ,làm cho b ngả Anh gi m giá.ả

- H th ng b n v vàng v nguyên t c , duy trì s n đ nh cán cân thanh toán trongệ ố ả ị ề ắ ự ổ ị dài h n Đ i v i qu c gia thâm h t cán cân thanh toán, xu t hi n dòng vàng ch y ra,ạ ố ớ ố ụ ấ ệ ả

lượng ti n l u thông gi m Tác đ ng làm giá và ti n lề ư ả ộ ề ương trong nước gi m.(thi uả ế

m t lộ ượng ti n m t đ mua hàng hoá, làm cho hàng hoá b gi m giá ) Ti n lề ặ ể ị ả ề ươ ng

gi m khi hàng hoá tiêu dùng gi m, tác đ ng làm cho lãi su t l i tăng (do thi u ti nả ả ộ ấ ạ ế ề mua hàng và h ph i đ n ngân hàng đ vay, cho nên lãi su t lúc này s tăng lên) Giáọ ả ế ể ấ ẽ

và lương trong nước gi m có tác đ ng làm cho hàng hóa r h n ,nh p kh u gi m,ả ộ ẻ ơ ậ ẩ ả

xu t kh u tăng Lãi su t tăng có th thu hút v n ch y vào, cán cân thanh toán đấ ẩ ấ ể ố ả ượ ả c c i thi n và tr v tr ng thái cân b ng Đ i v i các qu c gia th ng d cán cân thanh toán,ệ ở ề ạ ằ ố ớ ố ặ ư

xu t hi n dòng vàng ch y vào làm lấ ệ ả ượng ti n l u thông tăng Tác đ ng làm giá vàề ư ộ

ti n lề ương tăng Giá và ti n lề ương tăng tác đ ng làm cho hàng hoá đ t h n, xu t kh uộ ắ ơ ấ ẩ

gi m và nh p kh u tăng Lãi su t gi m kích thích lu ng v n ch y ra, gi m th ng dả ậ ẩ ấ ả ồ ố ả ả ặ ư cán cân thanh toán, cán cân thanh toán có xu hướng tr v tr ng thái cân b ng.ở ề ạ ằ

4 u – nh Ư ượ c đi m c a ch đ b n v vàng: ể ủ ế ộ ả ị

* u đi m:Ư ể

- Giúp cho thương m i và đ u t th gi i phát tri n và h ng th nh Đi u này đạ ầ ư ế ơ ể ư ị ề ượ c

ch ng minh trong th i kỳ 1880-1914, v i hang rào thứ ờ ớ ương m i vàng đạ ược g b hoànỡ ỏ toàn và ki m soát ngo i h i , chu chuy n v n ít khi để ạ ố ể ố ược áp d ng c ng v i vi c khôngụ ộ ớ ệ

có m t s phá giá hay nâng giá nào gi a các đ ng ti n c a các qu c gia l n trên thộ ự ữ ồ ề ủ ố ớ ế

gi i đã gi ps cho th trớ ư ị ường v n qu c t phát tri n v i trung tâm là Londonố ố ế ể ớ

- Khuy n khích phân công lao đ ng qu c t , giúp gia tăng phúc l i th gi i Trongế ộ ố ế ợ ế ớ

ch đ b n v vàng, các nhà đ u t g n nh đế ộ ả ị ầ ư ầ ư ược d m b o ch c ch n trả ả ắ ắ ước nh ngữ

r i ro v t giá, đi u này khi n cho thủ ề ỷ ề ế ương m i và đ u t th gi i phát tri n, lu ngạ ầ ư ế ớ ể ồ

v n l u chuy n t do gi a các qu c gia đ tìm ki m l i nhu n cao nh tố ư ể ự ữ ố ể ế ợ ậ ấ

- C ch đi u ch nh ván vân thanh toán v n hành tr n tru V i c ch dòng vàng –ơ ế ề ỉ ậ ơ ớ ơ ế giá c , nh ng b t cân đ i trong cán cân thanh toán c a các qu c gia s t đ ng đả ữ ấ ố ủ ố ẽ ự ộ ượ c

đi u ch nh v tr ng thái cân b ng.ề ỉ ề ạ ằ

- Mâu thu n quy n l gi a các qu c gia ít khi x y ra vì có s tác đ ng c a c chẫ ề ợ ữ ố ả ự ộ ủ ơ ế dòng vàng- giá c nên nh ng thâm h t hay th ng d trong cán cân thanh toán c a m tả ữ ụ ặ ư ủ ộ

qu c gia đố ược đi u ch nh m t cách t đ ng theo quan h cung c u ph bi nề ỉ ộ ự ộ ệ ầ ổ ế

* Nh ng h n ch c a ch đ b n v vàng:ữ ạ ế ủ ế ộ ả ị

- N n k nh t ph i tr i qua s b t n C ch đi u ch nh cán cân thanh toán qu cề ị ế ả ả ự ấ ổ ơ ế ề ỉ ố

t thông qua s thay đ i m c giá c , lãi su t, thu nh p và th t nghi p.ế ự ổ ứ ả ấ ậ ấ ệ

- Qu c gia có thâm h t cán cân thanh toán qu c t ph i tr i qua th i kỳ kinh tố ụ ố ế ả ả ờ ế đình đ n, t l th t nghi p cao; trong khi đó, qu c gia có th ng d cán cân thanh toánố ỷ ệ ấ ệ ố ặ ư

l i tr i qua th i kỳ l m phát.ạ ả ờ ạ

- Nh ng phát hi n m i v các m vàng có th xu t hi n b t c lúc nào, và làữ ệ ớ ề ỏ ể ấ ệ ấ ứ nguyên nhân làm tăng cung ti n và tăng t l l m phát m t cách đ t bi n.ề ỷ ệ ạ ộ ộ ế

- nh ng qu c gia khan hi m vàng thì cung ng ti n s h n ch và tr thànhỞ ữ ố ế ứ ề ẽ ạ ế ở nguyên nhân kìm hãm tăng trưởng kinh t ế

5 S s p đ c a ch đ b n v vàng: ự ụ ổ ủ ế ộ ả ị

Nguyên nhân sâu xa d n t i s s p đ c a ch đ b n v vàng c đi n chính làẫ ớ ự ụ ổ ủ ế ộ ả ị ổ ể

nh ng h n ch trong chính b n thân nó T đ u th k XX, đ chu n b chi n tranh vàữ ạ ế ả ừ ầ ế ỉ ể ẩ ị ế

c tái thi t sau chi n tranh, h mua quá nhi u hàng hóa, vũ khí đ n m c không còn đả ế ế ọ ề ế ứ ủ vàng đ tr và ph i phát hành ti n gi y nhi u h n là gi i h n để ả ả ề ấ ề ơ ớ ạ ược b o đ m b ngả ả ằ vàng, đ t cặ ược vào k t c c chi n tranh và thu b i thế ụ ế ồ ường chi n tranh nh nế ư ước Đ cứ

đã làm trong Chi n tranh Pháp-Ph 1870 Đ u tiên, chính ph các nế ổ ầ ủ ướ ớc l n ra s c tíchứ

tr vàng, đình ch đ i ti n ngân hàng l y vàng, đình ch xu t kh u vàng, th c hi n chữ ỉ ổ ề ấ ỉ ấ ẩ ự ệ ế

đ b o h m u d ch Ch ng h n nh Ngân hàng Anh không đ i ti n ra vàng k tộ ả ộ ậ ị ẳ ạ ư ổ ề ể ừ năm 1914 Cho đ n cu i Th chi n, nế ố ế ế ước Anh ban hành hàng lo t các quy đ nh sạ ị ử

d ng “ti n lu t đ nh” nh n p thu , tr tr c p xã h i, thu chi chính ph … Tuy nhiên,ụ ề ậ ị ư ộ ế ả ợ ấ ộ ủ

hi u qu c a các chính sách y không nh mong mu n vì các chính ph ph i chi tiêuệ ả ủ ấ ư ố ủ ả quá nhi u Lề ượng ti n m t in ra quá nhi u làm xu t hi n l m phát v i quy mô kh ngề ặ ề ấ ệ ạ ớ ủ khi p, nh siêu l m phát Đ c v i t l l m phát 1000% và sau 2 năm giá c hàngế ư ạ ở ứ ớ ỷ ệ ạ ả hóa tăng 30 t l n Bên c nh đó, lu ng vàng di chuy n gi a các nỷ ầ ạ ồ ể ữ ước không đ ng đ u,ồ ề 2/3 lượng vàng trên th gi i t p trung vào 5 nế ớ ậ ướ ớc l n là Anh, M , Pháp, Đ c, Nga, cònỹ ứ

d vàng các nự ước khác s t gi m nghiêm tr ng làm m t kh năng chuy n ti n gi y raụ ả ọ ấ ả ể ề ấ vàng Ch đ b n v vàng c đi n s p đ , sau h n 40 năm đem l i s th nh vế ộ ả ị ổ ể ụ ổ ơ ạ ự ị ượng cho các nước

III H th ng tài chính – ti n t gi a 2 cu c chi n tranh th gi i: ệ ố ề ệ ữ ộ ế ế ớ

1 Hoàn c nh: ả

Cùng v i s s p đ c a ch đ b n v vàng c đi n, l u thông ti n t gi a cácớ ự ụ ổ ủ ế ộ ả ị ổ ể ư ề ệ ữ

nước g p nhi u khó khăn Đ có m t ch đ ti n t n đ nh, hàng lo t các c g ngặ ề ể ộ ế ộ ề ệ ổ ị ạ ố ắ

c a các nủ ước trong th p niên 1920 đ quay tr l i b n v vàng mà đi đ u là M nămậ ể ở ạ ả ị ầ ỹ

1919 Anh qu c, v i s t v n c a các nhà kinh t h c b o th , đ ng b ng tr l iỞ ố ớ ự ư ấ ủ ế ọ ả ủ ồ ả ở ạ

b n v vàng năm 1925 dả ị ưới th i B trờ ộ ưởng Tài chính Winston Churchill dù ông làm

vi c này m t cách mi n cệ ộ ễ ưỡng B t k giá vàng cao h n và l m phát nghiêm tr ng sauấ ể ơ ạ ọ

Th chi n th nh t ch m d t ch đ b n v vàng, Churchill đã tr l i b n v vàngế ế ứ ấ ấ ứ ế ộ ả ị ở ạ ả ị

m c trứ ước chi n tranhTi p theo đó là Th y Sĩ, Pháp và các qu c gia B c Âu khác cũngế ế ụ ố ắ

l n lầ ượt khôi ph c l i ch đ b n v vàng ụ ạ ế ộ ả ị

Tuy nhiên, h u h t các nầ ế ước lúc b y gi không còn đ vàng đ ch đ b n vấ ờ ủ ể ế ộ ả ị vàng theo ki u c đi n mà ph i th c hi n ch đ b n v vàng m i, không tr n v nể ổ ể ả ự ệ ế ộ ả ị ớ ọ ẹ

hay còn g i là ch đ b n v vàng b c t xén Ch đ b n v vàng m i bao g m ch đọ ế ộ ả ị ị ắ ế ộ ả ị ớ ồ ế ộ

b n v vàng thoi và ch đ b n v h i đoái vàng ả ị ế ộ ả ị ố

2 Ch đ b n v vàng thoi: ế ộ ả ị

Ch đ b n v vàng thoi hay hay là ch đ kim đ nh b n v (gold bullion stardand),ế ộ ả ị ế ộ ị ả ị theo ch đ này ti n gi y không đế ộ ề ấ ượ ực t do đ i ra ti n vàng mà ph i có m t kh iổ ề ả ộ ố

lượng ti n gi y nh t đ nh m i đ i đề ấ ấ ị ớ ổ ược m t thoi vàng Ch đ b n v vàng thoi thiộ ế ộ ả ị hành Anh năm 1925, mu n đ i ti n gi y l y vàng ph i đ i ít nh t 1500 b ng Anh, ở ố ổ ề ấ ấ ả ổ ấ ả ở Pháp năm 1928 con s t i thi u này là 225.000 Franc.ố ố ể

3 Ch đ b n v h i đoái vàng: ế ộ ả ị ố

Ch đ b n v h i đoái vàng hay là ch đ kim hoàn b n v (gold exchangeế ộ ả ị ố ế ộ ả ị stardand) Đ y là ch đ trong đó ti n gi y không đấ ế ộ ề ấ ược đ i tr c ti p ra vàng, mu nổ ự ế ố chu n đ i ra vàng ph i thông qua m t đ ng ti n trung gian khác Thông thể ổ ả ộ ồ ề ường đ ngồ

ti n trung gian là đ ng ti n mình có quan h chuy n đ i ra vàng.ề ồ ề ệ ể ổ

4 Nh ượ c đi m c a ch đ b n v vàng m i: ể ủ ế ộ ả ị ớ

- V n mang nh ng nhẫ ữ ược đi m c a ch đ b n v vàng c đi nể ủ ế ộ ả ị ổ ể

- Áp d ng ch đ b n v vàng m i mang l i nh ng l i ích nh t đ nh cho các nụ ế ộ ả ị ớ ạ ữ ợ ấ ị ướ c

nh Anh làm chính ph Anh l m d ng quy n phát hành B ng Anh khi n đ ng B ngư ủ ạ ụ ề ả ế ồ ả Anh liên t c b kh ng ho ng và m t uy tínụ ị ủ ả ấ

Nh ng n l c nh m quay tr l i v i th i b n v vàng sau Th chi n I đã khôngữ ỗ ự ằ ở ạ ớ ờ ả ị ế ế

được qu n lý đúng cách v i vi c tái áp d ng t l trao đ i nh th i trả ớ ệ ụ ỷ ệ ổ ư ờ ước chi n tranhế

m t s n c m c cho có s xu t hi n c a l m phát, t l trao đ i th p h n

nh ng nữ ước khác và s kìm hãm nh ng c ch đi u ch nh c n thi t.ự ữ ơ ế ề ỉ ầ ế

 Theo các nhà nghiên c u thì đây là bứ ước lùi c a h th ng ti n t TBCN: s liênủ ệ ố ề ệ ự

k t gi a vàng và ti n gi y đã tr nên lõng l o, trong ch đ b n v vàng gián ti pế ữ ề ấ ở ẽ ế ộ ả ị ế

người ta th y s xu t hi n c a hi n tấ ự ấ ệ ủ ệ ượng l m phát.ạ

5 S s p đ c a ch đ b n v vàng m i ự ụ ổ ủ ế ộ ả ị ớ

Cu c kh ng ho ng kinh t th gi i 1929-1933 làm cho hàng ngàn ngân hàng b pháộ ủ ả ế ế ớ ị

s n và hàng lo t ngân hàng r i vào th kh ng ho ng, d n t i tâm lý lo s c a côngả ạ ơ ế ủ ả ẫ ớ ợ ủ chúng, làn sóng đ i ti n gi y l y vàng dâng lên ào t khi n các ngân hàng không cònổ ề ấ ấ ạ ế

đ vàng đ đáp ng nhu c u chuy n đ i Nh ng nủ ể ứ ầ ể ổ ữ ước gi nhi u GBP (đ ng đ u làữ ề ứ ầ Pháp) đã dùng GBP đ săn vàng c a Anh làm cho d tr vàng c a Anh c n d n Đ nể ủ ự ữ ủ ạ ầ ế ngày 21/09/1931, Ngân hàng Anh ph i đình ch đ i ti n gi y l y vàng, tuyên b ch mả ỉ ổ ề ấ ấ ố ấ

d t ch đ b n v vàng thoi Không săn đứ ế ộ ả ị ược vàng c a Anh, các nủ ước chuy n sang sănể vàng c a M Ch trong m t th i gian ng n, M m t luôn 20% d tr vàng, M ph iủ ỹ ỉ ộ ờ ắ ỹ ấ ự ữ ỹ ả tuyên b ch m d t ch đ b n v vàng vào năm 1933 Và các qu c gia khác cũng l nố ấ ứ ế ộ ả ị ố ầ

lượt bu c ph i t b nó trong th i gian Đ i kh ng ho ng nh Th y Đi n năm 1929,ộ ả ừ ỏ ờ ạ ủ ả ư ở ụ ể

B vào tháng 3/1935, Pháp, Hà Lan, Th y Sĩ vào tháng 10/1936…

Ngay t khi ra đ i, ch đ b n v vàng m i đã b c l tính ch t không n đ nh nênừ ờ ế ộ ả ị ớ ộ ộ ấ ổ ị khi cu c đ i kh ng ho ng kinh t th gi i 1929-1933 bùng n đã th t s phá s p hộ ạ ủ ả ế ế ớ ổ ậ ự ậ ệ

th ng ti n t d a trên b n v vàng thoi và b n v h i đoái vàng Đ n đây, ch đ b nố ề ệ ự ả ị ả ị ố ế ế ộ ả

v vàng m i hoàn toàn s p đ dị ớ ụ ổ ưới m i hình th c ọ ứ