CHƯƠNG I CHUYỂN HĨA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG A.Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở thực vật Bài 1 (Tiết 1) TRAO ĐỔI NƯỚC Ở THỰC VẬT I. Mục tiêu bài học : Sau khi học xong bài này, HS phải có khả năng: − Mơ tả được q trình hấp thụ nước ở rễ và q trình vận chuyển nước ở thân . − Trình bày được mối liên quan giữa cấu trúc của lơng hút với q trình hấp thụ nước − Nêu được các con đường vận chuyển nước từ lơng hút vào mạch gỗ của rễ ,từ mạch gỗ của rễ lên mạch gỗ của thân và lên mạch gỗ của lá . − Biêt sử dụng các hình vẽ để minh họa và hiểu rõ hơn các kiến thức của bài . − Thấy rõ tính thơng nhất giữa cấu trúc và chức năng trong các cơ quan của thực vật . II. Những vấn đề cần lưu ý: 1. Vể nội dung : − Q trình hấp thụ nước ở rễ với 2 con đường : Thành tế bào – gian bào và ngun sinh – khơng bào ,thực hiện trên cơ sở chênh lệch áp suất thẩm thấu,theo hướng tăng dần từ đất đến mạch gỗ của rễ. − Q trình vận chuyển nước ở thân ( từ rễ lên lá ) được thực hiện do sự phối hợp giữa lực hút của lá ,lực đẩy của rễ và lực trung gian ( lực liên kết giữa các phân tử nước và lực bám giữa các phân tử nước với thành mạch ). 2. V ề phương pháp : Kết hợp nhiều phương pháp để phát huy tính chủ động sáng tạo của HS:  Trực quan.  Hỏi đáp tìm tòi. 3. Về hình thức tổ chức dạy học :Theo lớp hoặc theo nhóm. 4. Về phương tiện dạy học: − Tranh vẽ cấu tạo của hệ rể sgk hình 1.1,1.2,1.3,1.4,1.5 5. Về kiểm tra đánh giá: Bằng câu hỏi để củng cố trọng tâm của bài Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngơ Quyền –Biên Hòa 1 III. Ti n trỡnh t chc bi ging : 1. M bi : Cõy hp th nc bng cỏch no ? Cõy hỳt nc qua min lụng hỳt ca r ,mt s cõy thy sinh hp th nc qua ton b b mt ca cõy .R l c quan chớnh hp th nc .Nc cú vai trũ gỡ i vi thc vt,quỏ trỡnh trao i nc thc vt nh th no ?Nc khụng th thiu c trong i sng TV,cú vai trũ ln i vi nh : m bo bn vng ca cỏc cõu trỳc trong c th, m bo mụi trng thun li cho phn ng trao i cht 2. Bi mi : Hot ng ca GV v hc sinh Ni dung ẹeồ HS nờu ủửụùc caực vai trũ chung ca nc i vi thc vt . - GV: cho HS tr li cõu hi Vai trũ ca nc i vi cõy ? - HS tr li :Nc nh hng n QT sinh trng phỏt trin ca cõy, thiu nc 1 lng ln v kộo di, cõy cú th cht. Vỡ Nc m bo bn vng ca cỏc cu trỳc trong c th, nc l dung hũa tan c cht trong c th, s thoỏt hi nc va cú tỏc dng iu hũa nhit ca c th li va giỳp cho s xõm nhp tt CO2 t khụng khớ vo lỏ ,cung cp cho quỏ trỡnh QH. (Nc l N.liu l MTcho phn ng din ra, giỳp QT quang hp ,QT thoỏt hi nc ca cõy ) - GV:Cho HS tr li cõu hi SGK: Nc trong cõy cú my dng ? - HS : tr li cú 2 dng : Liờn kt v dng t do. - Dng t do :l dng nc cha trong cỏc TP ca t bo ,trong cỏc khong gian bo ,trong cỏc mch dn - Dng liờn kt : l dng nc b cỏc PT tớch in hỳt bi 1 lc nht nh hoc cỏc liờn kt húa hc cỏc thnh phn . - GV: R cõy hp th nc dng no? - HS: dng t do v 1 phn dng nc liờn kt. - GV: R cú c im phự hp vi chc nng nhn nc t r ? - HS: - Thnh t bo mng ,khụng thm cutin. I. Vai trũ c a nc v nhu cu nc i vi thc vt. 1. Cỏc dng nc trong cõy v vai trũ ca nú : 2 dng - Nc t do - Nc liờn kt: l mt ch tiờu ỏnh giỏ tớnh chu núng v chu hn ca cõy. 2. Nhu cu nc i vi thc vt : - Nc nh hng n QT sinh trng phỏt trin ca cõy, thiu nc 1 lng ln v kộo di, cõy cú th cht. - Vỡ Nc m bo bn vng ca cỏc cu trỳc trong c th, nc l dung hũa tan c cht trong c th, s thoỏt hi nc va cú tỏc dng iu hũa nhit ca c th li va giỳp cho s xõm nhp tt CO2 t khụng khớ vo lỏ ,cung cp cho quỏ trỡnh QH. II. Quỏ trỡnh hp th nc r. 1. c im ca b r liờn quan n quỏ trỡnh hp th nc: - Thnh t bo mng ,khụng thm cutin. - Ch cú mt khụng bo trung tõm ln - p sut thm thu rt cao do hot ng hụ hp ca r mnh.Vỡ vy cỏc dng nc t do v nc liờn kt khụng cht cú trong t c lụng hỳt hp th d dng nh s chờnh lch v ỏp sut thm thu gia t bo lụng hỳt v dung dch t. Giỏo ỏn lp 11 nõng cao GV: Nguyn Th Minh PhngTHPT Ngụ Quyn Biờn Hũa 2 - Chỉ có một không bào trung tâm lớn. - Áp suất thẩm thấu rất cao do hoạt động hô hấp của rễ mạnh.(nước di chuyển từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao) - GV: Có bao nhiêu con đường hấp thụ nước từ lông hút vào mạch gỗ ?Mô tả mỗi con đường ? - HS: theo 2 con đường + Con đường qua thành tế bào – gian bào(đi qua các khe hở của tế bào ): Nước từ đất vào lông hút → gian bào của các tế bào vỏ tới đai caspari → vào trung trụ → mạch gỗ + Con đường qua chất nguyên sinh – không bào (qua các tế bào ): nước từ đất vào lông hút → tế bào vỏ → đai caspari → vào trung trụ → mạch gỗ. - GV : Nêu vị trí và vai trò của vòng đai caspari ? - HS: Đai caspari nằm ở phần nội bì của rễ ,có vai trò kiểm soát các chất đi vào trung trụ ,điều hòa vận tốc hút nước của rễ . GV: Tại sao nước vận chuyển theo một chiều ? - HS : Dòng nước một chiều từ lông hút vào mạch gỗ của rễ qua các tế bào vỏ, nội bì : Các tế bào cạnh nhau từ tế bào lông hút đến các tế bào nhu mô vỏ ,nội bì ,mạch gỗ do QT nhận nước của rễ và QT thoát hơi nước ở lá ,dẫn đến sự chênh lệch về sức hút nước theo hướng tăng dần từ ngoài vào trong - Sơ đồ vận chuyển nước từ rễ lên lá: 2. Con đường hấp thụ nước ở rễ : - Con đường qua thành tế bào – gian bào(đi qua các khe hở của tế bào ): Nước từ đất vào lông hút → gian bào của các tế bào vỏ tới đai caspari → vào trung trụ → mạch gỗ - Con đường qua chất nguyên sinh – không bào (qua các tế bào ): nước từ đất vào lông hút → tế bào vỏ → đai caspari → vào trung trụ → mạch gỗ. 3. Cơ chế để dòng nước một chiều từ đất vào rễ lên thân: - Nước từ đất vào lông hút ,rồi vào mạch gỗ của rễ theo cơ chế thẩm thấu : từ nơi có áp suất thẩm thấu thấp đến nơi có áp suất thẩm thấu cao . - Hiện tượng rỉ nhựa : - Hiện tương ứ giọt: Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngô Quyền –Biên Hòa 3 GV: Áp suất rễ ? -HS: Áp suất rễ là nước bị đẩy từ rễ lên thân do 1 lực đẩy . GV: QS hình 1.5 mô tả con đường vận chuyển nước ,chất khoáng hòa tan và chất hữu cơ trong cây ? - HS: Nước ,muối khoáng từ rễ lên lá theo mạch gỗ .Các chất hữu cơ từ lá xuống rễ theo mạch rây. - GV: Động lực của dòng mạch rây? Động lực của dòng mạch gỗ ? - HS: Dòng mạch râylà do sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan cho (lá ) và cơ quan nhận (mô ,củ ,phần dự trữ ) ĐL dòng mạch gỗ:có 3 động lực : +Áp suất của rễ tạo ra sức nước từ dưới lên + Lực hút do thoát hơi nước ở lá . + Lực LK các PT nước với nhau và với vách mạch gỗ . - GV: Hai con đường này có liên quan với nhau ? - HS: Có liên quan với nhau tùy theo thế nước trong mạch rây . - GV: TP của dịch mạch gỗ ,mạch rây ? - HS: +Mạch gỗ : nước ,các ion khoáng, chất hữu cơ. +Mạch rây: đường saccarozơ,các aa, vitamin,hoóc môn TV . III. Quá trình vận chuyển nước ở thân 1. Đặc điểm của con đường vận chuyển nước ở thân : Vận chuyển theo một chiều từ rễ lên lá 2. Con đường vận chuyển nước ở thân: - Nước và muối khoáng từ rễ lên lá theo mạch gỗ (xilem). - Các chất hữu cơ từ lá xuống rễ theo mạch rây (phlôem). 3. Cơ chế đảm bảo sự vận chuyển nước ở thân: - Lực hút của lá là lực đóng vai trò chính - Lực đẩy của rễ - Lực trung gian . IV. Củng cố : Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngô Quyền –Biên Hòa 4  Nêu đặc điểm của lơng hút liên quan đên QT hấp thụ nước của rễ?Lơng hút hình thành từ tế bào biểu bì rễ,các tế bào này có đặc điểm cấu tạo phù hợp với chức năng nhận nước và các chất khống từ đất như : - Thành tế bào mỏng ,khơng thấm cutin. - Chỉ có một khơng bào trung tâm lớn. - Áp suất thẩm thấu rất cao do hoạt động hơ hấp của rễ mạnh.  Trao đổi nước ở thực vật bao gồm những q trình nào ?  Hiện tượng ứ giọt xảy ra trong điều kiện nào ?  Tại sao hiện tương ứ giọt chỉ xảy ra ở những cây bụi V. Dặn dò : Học bài và trả lời câu hỏi SGK trang 11,đọc và chuẩn bị bài 2 Bài 2 ( Tiết 2) TRAO ĐỔI NƯỚC Ở THỰC VẬT ( Tiếp theo ) I. Mục tiêu bài học : Sau khi học xong bài này, HS phải có khả năng: − Minh họa được ý nghĩa của q trình thốt hơi nước . − Trình bày được 2 con đường thốt hơi nước ở lá cùng với những đặc điểm của nó .Mơ tả được các phản ứng đóng mở khí khổng . − Nêu được mối liên quan giữa các nhân tố mơi trường với q trình trao đổi nước − Nêu được cơ sở khoa học của vấn đề tưới nước hợp lý cho cây trồng . − Xây dựng ý thức quan tâm và tìm hiểu những vấn đề thực tiễn nơng nghiệp. II. Những vấn đề cần lưu ý: 1. Về nội dung : Sau khi học xong bài này, HS phảinắm được 3 nội dung: − Q trình thốt hơi nước ở lá: Ý nghĩa của q trình thốt hơi nước ,con đường thốt hơi nước ở lá ,sự điều chỉnh q trình thốt hơi nước . − Ảnh hưởng của điều kiện mơi trường đến q trình trao đổi nước . − Cơ sở khoa học của việc tưới nước hợp lý cho cây trồng . 2. V ề phương pháp : Kết hợp nhiều phương pháp để phát huy tính chủ động sáng tạo của HS: 1. Trực quan. 2. Hỏi đáp tìm tòi. 3. Về hình thức tổ chức dạy học : Theo lớp hoặc theo nhóm. 4. Về phương tiện dạy học : − Tranh vẽ cấu tạo của khí khổng sgk hình 2.1,2.2. 5. Về ki ể m tra đánh giá : Bằng câu hỏi để củng cố trọng tâm của bài III. Ti ến trình tổ chức bài giảng : 1. Mở bài : Bài trước chúng ta đã nói đến một trong những động lực giúp cho dòng nước di chuyển từ rễ lên lá .Vậy ngồi ý nghĩa trên ,thốt hơi nước còn có ý nghĩa đối với cây ?Cây thốt hơi nước bằng cách nào ? 2. Bài mới : Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngơ Quyền –Biên Hòa 5 Hoạt động của GV và học sinh Nội dung - GV: lượng nước thoát ra ngoài chiếm bao nhiêu %? - HS: 99% nước thoát ra ngoài ở dạng hơi qua lá còn lại 1% ,trong đó 0,8-0,9 % không tham gia tạo chất khô, còn lại tham gia tạo chất khô - GV: Tại sao cây phải thoát hơi nước là cần thiết ? Vai trò ? - HS: là cần thiết tạo động tận cùng đầu trên của lá cho QT vận chuyển nước từ ngoài vào trong cây .Giúp cây không bị đốt nóng ,khi thoát hơi nước khí khổng mở ra để CO2 đi vào lục lạp cần cho QH. GV: các con đường thoát hơi nước ? HS: Con đường qua khí khổng và con đường qua bề mặt của lá –qua cutin. GV: Cung cấp số lượng khí khổng trên bề mặt lá của một số cây như: Tên cây Mặt lá Số lượng khí khổng /mm2 Thoát hơi nước(mg/24 g) Thược dược trên dưới 22 30 500 600 Cây đoạn Trên Dưới 0 60 200 400 Thường xuân Trên Dưới 0 80 0 180 _ Nhận xét sự phân bố của khí khổng mặt trên và mặt dưới của lá cây ?Từ đó có nhận xét gì về sự thoát hơi nước của cây ? HS: mặt trên của lá có ít khí khổng hơn mặt dưới →Mặt dưới lá cây thoát hơi nước nhiều hơn mặt trên của lá. GV: Mặt trên của lá cây đoạn không có khí khổng mà vẫn thoát hơi nước → Có những con đường nào thoát hơi nước ở lá cây ? HS:Có 2 con đường là : Con đường qua khí khổng và Con đường qua bề mặt lá – qua cutin. GV: 2 con đường này có đặc điểm gì IV.Thoát h ơi nước ở lá : 1. Ý nghĩa của sự thoát hơi nước : - Tạo lực hút nước - Điều hòa nhiệt độ cho cây - Tạo điều kiện cho CO2 từ không khí vào lá thực hiện chức năng QH. 2. Con đường thoát hơi nước ở lá : a. Con đường qua khí khổng có đặc điểm : + Vận tốc lớn +Được điều chỉnh bằng đóng mở khí khổng b. Con đường qua bề mặt lá – qua cutin có đặc điểm: + Vận tốc nhỏ,thoát hơi nước ít + Không được điều chỉnh . 3. Cơ chế điều chỉnh thoát hơi nước : a. Các phản ứng đóng mở khí khổng: + Phản ứng mở quang chủ động + Phản ứng đóng thủy chủ động . b. Nguyên nhân : + Ánh sáng là nguyên nhân gây ra sự đóng mở khí khổng . + Khí khổng mở chủ động ngoài ánh sáng + Một số cây khi thiếu nước khí khổng đóng lại để tránh sự thoát hơi nước + Sự đóng chủ động của khí khổng khi thiếu nước là do axít abxixic (AAB) tăng khi thiếu nước. - Khí khổng đóng hoàn toàn vào ban ngày. Khi mặt trời lặn khí khổng mở để thu nhận CO2 thực hiện quang hợp . c. Cơ chế đóng mở khí khổng : - Mép trong của tế bào khí khổng dày ,mép Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngô Quyền –Biên Hòa 6 khác nhau ? HS: Con đường qua khí khổng có đặc điểm : + Vận tốc lớn,thoát hơi nước nhiều. + Được điều chỉnh bằng đóng mở khí khổng Con đường qua bề mặt lá – qua cutin có đặc điểm: + Vận tốc nhỏ,thoát hơi nước ít + Không được điều chỉnh . GV: Nguyên nhân gây ra sự đóng mở khí khổng ? HS: Ánh sáng là nguyên nhân gây ra sự đóng mở khí khổng GV: Nguyên nhân dẫn đến khí khổng đóng hoặc mở ? HS: - Khi đưa cây ra ngoài sáng ,lục lạp trong tế bào khí khổng quang hợp làm thay đổi nồng độ CO2 và pH.Kết quả: hàm lượng đường tăng → tăng áp suất thẩm thấu trong tế bào → 2 tế bào khí khổng hút nước ,trương nước → khí khổng mở. - Khi cây bị hạn ,hàm lượng ABA trong tế bào tăng → kích thích các bơm ion hoạt động → các kênh ion mở → các ion bị hút ra khỏi tế bào khí khổng → áp suất thẩm thấu giảm → sức trương nước giảm → khí khổng đóng . ngoài mỏng ,do đó : + Khi tế bào trương nước → mở nhanh + Khi tế bào khí khổng mất nước → đóng nhanh . - Cơ chế ánh sáng : Khi đưa cây ra ngoài sáng ,lục lạp quang hợp làm thay đổi nồng độ CO2 và pH. Hàm lượng đường tăng → tăng áp suất thẩm thấu trong tế bào → 2 tế bào khí khổng hút nước ,trương nước → khí khổng mở. - Cơ chế axít abxixíc : Khi cây bị hạn ,hàm lượng ABA trong tế bào tăng → kích thích các bơm ion hoạt động → các kênh ion mở → các ion bị hút ra khỏi tế bào khí khổng → áp suất thẩm thấu giảm → sức trương nước giảm → khí khổng đóng . V.Ảnh hưởng của điều kiện môi trường đến quá trình trao đổi nước: 1. Ánh sáng : ảnh hưởng chủ yếu đến quá trình thoát hơi nước ở lá với vai trò tác nhân gây đóng mở khí khổng. 2. Nhiệt độ : Ảnh hưởng 2 QT hấp thụ nước ở rễ và thoát hơi nước ở lá. 3. Độ ẩm và không khí: 4. Dinh dưỡng khoáng: VI .Cơ sở khoa học của việc tưới nước hợp lý cho cây trồng: 1. Cân bằng nước của cây trồng: 2. Tưới nước hợp lý cho cây: IV. Củng cố :Trao đđổi nước ở thực vật bao gồm 3 quá trình - Hấp thụ nước - Vận chuyển nước - Thoát hơi nước .Ba quá trình này liên quan với nhau để đưa được các phân tử nước từ đất vào rễ cây ,sau đó đưa lên tận ngọn cây. GV: Yêu cầu học sinh hoàn thành bài tập: Chọn ý đúng trong các câu sau: 1. Nguyên nhân chủ yếu nào sau đây sẽ làm cây héo rũ và chết khi ta bón phân cho cây quá liều lượng? A. Phân bón làm cây nóng quá gây nên cháy lá, khô thân. B. Phân bón làm cây quá thừa dinh dưỡng gây ngộ độc. C. Phân bón tạo ra áp suất thẩm thấu ngoài đất quá cao. D. Phân bón làm đen rễ và thối rễ cái lẫn rễ con. Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngô Quyền –Biên Hòa 7 2. Nước từ lông hút vào đến mạch gỗ của rễ theo những con đường nào? A. Không bào - Gian bào và ẩm bào - Thực bào. B. Nguyên sinh chất - không bào và thành tế bào - Gian bào. C. Thành tế bào - nội bào và Nguyên sinh chất - thực bào. D. Ngoại bào - thành tế bào và Lưới nội chất - không bào. 3. Lực chủ yếu vận chuyển nước từ thân lên lá đó là: A. Lực hút của lá qua quá trình thoát hơi nước. B. Áp suất rễ được hình thành qua quá trình hút nước của rễ C. Lực liên kết giữa các phân tử nước và giữa nước với thành mạch. D. Cơ chế thẩm thấu được hình thành do sự chênh lệch nồng độ. Học sinh chọn ý đúng nhất trong các câu sau: 1. Chất nào sau đây tăng lên ở lá thì có tác dụng gây đóng khí khổng? A. A.Piruvic B. Axit Abxixic C. A.Axêtic D. A.Phosphoric 2. Trong hoạt động của cây, dạng nước nào sau đây chiếm tỉ lệ cao nhất? A. Lượng nước thoát qua lá dưới dạng hơi. B. Lượng nước tham gia vào thành phần của NSC. C. Nước tham gia tạo chất khô ở cây. D. Nước tham gia tổng hợp chất hữu cơ do quang hợp tạo ra. 3. Đặc điểm của cây xương rồng là: A. Khí khổng đóng vào ban ngày và cả ban đêm để tiết kiệm nước. B. Khí khổng đóng vào ban đêm và mở ra ban ngày. C. Khí khổng đóng vào ban ngày và mở ra ban đêm. D. Không có khí khổng. Dặn dò : Học bài và trả lời câu hỏi SGK trang 16,đọc và chuẩn bị bài 3. PHỤ LỤC Bài tập 1: Xác định điều kiện để khí khổng đóng mở chủ động và nguyên nhân cơ bản của hiện tượng này? Loại cây Điều kiện Hiện tượng khí khổng Nguyên nhân Bình thường, đủ nước - Tối ra sáng. - Sáng vào tối - . - . . - Thiếu ánh sáng Bị hạn Thiếu nước nhưng vẫn có ánh sáng đầy đủ. Đóng. AAB tăng lên. Chịu hạn Khô cằn và có ánh sáng Đóng vào ban ngày và mở vào ban đêm. Thiếu nước thường xuyên. Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngô Quyền –Biên Hòa 8 Đáp án của bài tập 1: Loại cây Điều kiện Hiện tượng khí khổng Ngun nhân Bình thường, đủ nước - Tối ra sáng. - Sáng vào tối - Mở. - Đóng Ánh sáng tác động. - Thiếu ánh sáng Bị hạn Thiếu nước nhưng vẫn có ánh sáng đầy đủ. Đóng. AAB tăng lên. Chịu hạn Khơ cằn và có ánh sáng Đóng vào ban ngày và mở vào ban đêm. Thiếu nước thường xun. Bài tập 2 : Khí khổng có cấu tạo như thế nào để phù hợp với sự đóng mở trong q trình thốt hơi nước của cây? Đáp án của bài tập 2: - Khí khổng gồm 2 tế bào hạt đậu ghép lại ,mép trong tế bào rất dày ,mép ngồi mỏng .Do đó khi trương nước tế khí khổng mở rất nhanh ,Khi mất nước tế bào đóng lại cũng rất nhanh. Bài tập 3: Ngun nhân nào làm cho khí khổng trương nước và mất nước? - Khi cây được chiếu sáng: . - Khi thay đổi áp suất tế bào của khí khổng . - Trường hợp bị hạn thiếu nước . Đáp án bài tập 3: - Khi cây được chiếu sáng, quang hợp làm thay đổi nồng độ CO 2 , pH, làm tăng lượng đường, tăng áp suất thẩm thấu. Tế bào khí khổng hút nước, trương nước và khí khổng mở . - Hoạt động bơm ion tế bào khí khổng làm tăng hoặc giảm hàm lượng ion làm thay đổi áp suất thẩm thấu và sức trương nước - Khi cây bị hạn hàm lượng AAB tăng, các ion rút khỏi tế bào khí khổng làm tế bào giảm áp suất thẩm thấu ,giảm sức trương nước và khí khổng đóng . Bài 3 (Tiết 3) TRAO ĐỔI KHỐNG VÀ NI TƠ Ở THỰC VẬT I. Mục tiêu bài học : Sau khi học xong bài này, HS phải có khả năng: − Phân biệt được 2 cách hấp thụ các chất khống ở rễ : Chủ động và bị động. Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngơ Quyền –Biên Hòa 9 − Trình bày được vai trò của các ngun tố đại lượng ,vi lượng . − Giải thích bằng hình vẽ 2 con đường dẫn truyền nước ,các chất khống và chất hữu cơ trong cây . − Chứng minh được tính thống nhất và mối liên quan chặt chẽ giữa các q trình trao đổi chất trong các cơ quan khác nhau của cây . II. Những vấn đề cần lưu ý: Về nội dung : Sau khi học xong bài này, HS phảinắm được 3 nội dung: − Các ngun tố khống được rễ hấp thụ từ đất như thế nào ? − Các ngun tố khống giữ các vai trò gì trong cấu trúc và các q trình sinh lý của cây . V ề phương pháp : Kết hợp nhiều phương pháp để phát huy tính chủ động sáng tạo của HS: 1. Trực quan. 2. Hỏi đáp tìm tòi. Về hình thức tổ chức dạy học : Theo lớp hoặc theo nhóm. Về phương tiện dạy học: − Tranh vẽ sgk hình 3.1,3.2a; 3.2b. Về ki ể m tra đánh giá : Bằng câu hỏi để củng cố trọng tâm của bài III. Ti ến trình tổ chức bài giảng : Mở bài : Làm thí nghiệm ,giải thích thí nghiệm nêu trong bài để dẫn học sinh vào nội dung đầu tiên là sự hấp thụ các chất khống ở rễ. Bài mới : Hoạt động của GV và học sinh Nội dung - HS: trình bày thí nghiệm SGK ,từ đó rút ra nhận xét : + Khi ngâm bọ rễ vào dung dịch xanh metylen ,các PT này hút bám trên bề mặt và dừng lại ở đó ,khơng đi vào trong tế bào vì nó khơng cần cho cho tế bào và do tín thấm hút của màng sinh chất . Khi nhúng bộ ễ vào dung dịch CaCl2 thì các ion Ca2+ và Cl- sẽ bị hút vào rễ và đẩy xanh mêtylen ra ngồi và làm cho dung dịch có màu xanh .(màu xanh của metylen). GV: cho HS rút ra nhận xét về cơ chế hút bám trao đổi của màng tê bào ? HS: Các ngun tố khống được hấp thụ vào cây dưới dạng ion đi qua hệ thống rễ . - GV: Quan sát các hình 3.1 ; 3.2a; 3.2b SGK → rút ra kết luận các ngun tố khống được hấp thụ từ đất vào cây theo những cách nào ? I. S ự hấp thụ các ngun tố khống . 1. H ấp thụ bị động : - Các ion khống khuếch tán theo sự chênh lệch nồng độ từ cao xuống thấp. -Các ion khống hòa tan trong nước và theo nước vào rễ . -Các ion khống hút bám trên bề mặt keo đất và trên bề mặt rễ, trao đổi với nhau khi có sự tiếp xúc giữa rễ và dung dịch đất . 2. H ấp thụ chủ động : - Các chất khống vận chuyển từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao ở rễ.Sự hấp thụ này cần năng lượng ATP. Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngơ Quyền –Biên Hòa 10 [...]... của bộ máy quang hợp, vừa tham gia vào các hoạt động của nó - Do đó ,dinh dưỡng khống có vai trò quan trọng và liên quan chặt chẽ với cường độ, hiệu suất quang hợp (Bài 10) I.Quang hợp quyết định năng suất cây trồng - Vì quang hợp tạo ra 90 - 95% tổng lượng chất hữu cơ trong cây II.CÁC BIỆM PHÁP NÂNG CAO NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG THƠNG QUA QUANG HỢP 1 Biểu thức mối quan hệ giữa hoạt động quang hợp và năng... lũy trong cơ quan kinh tế - FCO2 (khả năng quang hợp): Gồm cường độ quang hợp - L(diện tích quang hợp ):gồm chỉ số diện tích lá - Kf (hệ số hiệu quả quang hợp ): là tỉ số giữa phần chất khơ còn lại và tổng số chất khơ quang hợp được - Kkt (hệ số kinh tế ):là tỉ số giữa số chất khơ tích lũy trong cơ quan kinh tế và tổng số chất khơ quang hợp được - n : thời gian hoạt động của bộ máy quang hợp GV: Cho... độ quang hợp và hơ hấp bằng - Nhiệt độ từ 25 - 35oC là quang hợp mạnh nhất,sau đó giảm nhau  Điểm bão hòa ánh sáng : Cường độ ánh - Nhóm thực vật C4 và CAM thích ứng với nhiệt độ cao trong quang hợp sáng để cường độ quang hợp đạt cực và sinh trưởng đại Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngơ Quyền –Biên Hòa 30 GV: Từ sơ đồ sau nêu đặc điểm mối quan hệ giữa nhiệt độ và quang hợp?... ánh sáng đỏ và xanh tím • Nhóm sắc tố crơtenơit sau khi hấp thụ ánh sáng thì truyền năng lượng cho diệp lục ▲GV : Giải thích tại sao lá cây màu xanh ? HS : Vì lá cây chỉ hấp thụ ánh sáng đỏ và xanh tím, khơng hấp thụ màu xanh Do đó lá có màu xanh IV Củng cố : Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngơ Quyền –Biên Hòa 22 1 Ghi chú hình vẽ Tại sao nói :Lá là cơ quan quang hợp của thực... cho quang hợp - Điểm bù CO2 : nồng độ CO2 để cường độ quang hợp và cường độ hơ hấp bằng nhau - Điểm bão hòa CO2: nồng độ CO2 để cường độ quang hợp đạt cao nhất II Cường độ ,thành phần quang phổ ánh sáng Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngơ Quyền –Biên Hòa 29 Cường độ qung hợp Cường độ QH cao mhất Điểm bão hòa CO2 Điểm bù CO2 - Ánh sáng là yếu tố cơ bản để tiến hành quang hợp... quang hợp và ánh sáng quan hệ chặt chẽ,trực tiếp với quang hợp - Điểm bù ánh sáng :Cường độ ánh sáng để cường độ quang hợp và hơ hấp bằng nhau - Điểm bão hòa ánh sáng : Cường độ ánh sáng để cường độ quang hợp đạt cực đại Đồ thị mối quan hệ giữa cường độ QH và nồng độ CO2 GV: Phân tích sơ đồ sau để thấy rõ mối quan hệ giữa quang hợp với ánh sáng ? Cường độ qung hợp Cường độ QH cao mhất Điểm bão hòa ánh... các khoảng gian bào lớn - Có hệ mạch dẫn dày đặc đưa các sản phẩm quang hợp đến các cơ quan - Có số lượng khí khổng lớn ▲GV: Quan sát và phân tích hình cấu trúc lục lạp ,và cho biết cấu trúc của lục lạp phù hợp với việc thực hiện 2 pha Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngơ Quyền –Biên Hòa 21 quang hợp như thế nào ? HS: -Pha sáng : thực hiện trên cấu trúc hạt grana - Pha tối... diện tích lá - Nâng cao hiệu số hiệu quả quang hợp và hệ số kinh tế - Chọn giống cây trồng có thời gian sinh Nkt = ( FCO2.LKf Kkt )n (tấn /ha ) 2.Năng suất cây trồng phụ thuộc vào các yếu tố - Khả năng quang hợp của giống cây trồng (FCO2) - Nhịp điệu sinh trưởng của bộ máy quang hợp (L) bộ lá - Khả năng tích lũy chất khơ vào cơ quan kinh tế(Kf; Kkt) - Thời gian hoạt động của bộ máy quang hợp(n) 3.Biệm... khơ) BÀI 7 (Tiết 5) QUANG HỢP I Mục tiêu bài học : 1 Kiến thức: - Học sinh nhận thức rõ hơn khái niệm quang hợp ở cơ thể thực vật cơ sở hiểu biết về khái niệm quang hợp ở tế bào (học lớp 10) - Trình bày được vai trò của quang hợp - Giải thích được bản chất hóa học của q trình quang hợp - Giải thích được mối quan hệ chặt chẽ giữa hình thái ,giải phẫu lá ,lục lạp với chức năng quang hợp - Phân biệt được... mối quan hệ giữa QH và cường độ ánh sáng III Nhiệt độ - Hệ số Q10 : Chỉ mối quan hệ giữa nhiệt độ với tốc độ phản ứng của pha sáng và pha tối HS: Trả lời sau đó GV hồn thiện và bổ sung - Pha sáng Q10 = 1,1 – 1,4 ; pha tối  Ánh sáng là yếu tố cơ bản để tiến hành Q10= 2 – 3 - Khi nhiệt độ tăng thì cường độ quang hợp và ánh sáng quan hệ chặt quang hợp tăng rất nhanh (thể hiện chẽ,trực tiếp với quang hợp . chỉnh sửa phiếu học tập dán vào vở - Làm bài tập 1,2,3,4 trang 24 SGK 11 nâng cao Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngô Quyền –Biên. bầu khí quyển,cân bằng không khí. II. Bộ máy quang hợp : 1.Lá -là cơ quan quang hợp . Giáo án lớp 11 nâng cao – GV: Nguyễn Thị Minh Phương–THPT Ngô Quyền