LỜI CẢM ƠN Để hồn thành khóa luận này, ngồi nỗ lực thân, tơi nhận giúp đỡ nhiệt tình nhiều cá nhân, tập thể ngồi trường; Trước hết tơi xin chân thành cảm ơn tập thể thầy cô giáo Khoa kinh tế phát triển nông thôn trường Đại học Nơng Lâm Thái Ngun hết lòng giúp đỡ, truyền đạt cho kiến thức quý báu trình học tập trường Đặc biệt tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo , người định hướng, trực tiếp hướng dẫn góp ý cụ thể cho kết cuối để hồn thành khóa luận này; Tơi xin trân thành cảm ơn lãnh đạo Ủy ban nhân dân xã Tân Minh ban chuyên môn xã khu Gằn, khu Mang Bảo, khu Đồng Giao toàn thể hộ gia đình tạo điều kiện thuận lợi giúp tơi hồn thành khóa luận này; Xin cảm ơn giúp đỡ, động viên tất bạn bè, đồng nghiệp, gia đình người thân tơi suốt q trình học tập rèn luyện; Tôi xin cam đoan nội dung số liệu thống kê biểu mẫu điều tra, thống kê khóa luận hồn tồn thật, sai tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm; Do thời gian có hạn, đề tài hẳn khơng tránh khỏi hạn chế thiếu sót Vì tơi mong nhận đóng góp thầy giáo toàn thể bạn đọc Xin chân thành cảm ơn! Tân Minh, ngày….tháng……năm…… TÁC GIẢ MỤC LỤC Số TT 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Nội dung Trang Lời cảm ơn Mục lục Danh mục bảng biểu Danh mục viết tắt Phần I: Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết chuyên đề 1.2 Mục tiêu nghiên cứu chuyên đề 1.3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 1.4 Phương pháp nghiên cứu Phần II: Kết nghiên cứu 2.1 Đặc điểm xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ 2.1.1 Điều kiện tự nhiên xã 2.1.2 Điều kiện kinh tế xã hội 2.2 Thực trạng phát triển kinh tế nông thôn xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ 2.2.1 Tình hình phát triển kinh tế nông hộ địa bàn xã Tân Minh 2.2.2 Tình hình phát triển kinh tế nơng thơn qua hộ điều tra thôn xã Tân Minh 2.3 Các yếu tố ảnh hưởng, thuận lợi khó khăn q trình phát triển kinh tế nơng thôn xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ 2.3.1 Các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển kinh tế nông hộ xã Tân Minh 2.3.2 Một số thuận lợi trình phát triển kinh tế hộ nông dân xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ 4.4 Đề xuất số kiến nghị nhằm phát triển kinh tế nông hộ xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ Phần III: Kết luận khuyến nghị 3.1 Kết luận 3.2 Khuyến nghị Tài liệu tham khảo Phiếu điều tra hộ nông dân 5 8 12 12 12 16 24 24 33 54 56 59 65 65 66 68 69 DANH MỤC BẢNG BIỂU Số TT 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Nội dung Bảng 2.1 Đất đai tình hình sử dụng đất đai xã qua năm 2013 – 2015 Bảng 2.2 Kết sản xuất kinh doanh xã qua năm 2013 – 2015 Bảng 2.3 Tình hình dân số lao động xã qua năm 2013 – 2015 Bảng 2.4 Tình hình lao động hộ năm 2015 Bảng 2.5 Đất đai tình hình sử dụng đất hộ năm 2015 Bảng 2.6 Vốn nguồn vốn nhóm hộ điều tra ( bình quân/hộ) Bảng 2.7 Phương tiện sản xuất nhóm hộ Bảng 2.8 Nhà tiện nghi sinh hoạt hộ Bảng 2.9 Tình hình đầu tư cho trồng lúa nhóm hộ điều tra Bảng 2.10 Tình hình đầu tư cho trồng màu nhóm hộ điều tra Bảng 2.11 Tình hình đầu tư cho chăn ni nhóm hộ điều tra Bảng 2.12 Kết sản xuất nơng nghiệp hộ nhóm I năm 2012 Bảng 2.13 Kết sản xuất nông nghiệp hộ nhón II năm 2010 Bảng 2.14 Kết sản xuất nơng nghiệp hộ nhón III năm 2010 Bảng 2.15 Hiệu kinh tế sản xuất nơng nghiệp nhóm hộ Bảng 2.16 Kết sản xuất ngành nghề phi nơng nghiệp nhón hộ điều tra Bảng 2.17 Thu nhập cấu thu nhập nhóm hộ điều tra Bảng 2.18 Chi tiêu cấu chi tiêu nhóm hộ điều tra Trang 14 17 19 25 27 29 31 32 34 37 39 41 42 44 46 49 51 53 DANH MỤC VIẾT TẮT BQC: BVTV: CC: CNH - HĐH: DV: ĐTV: GĐ: GT: HTX: KD: NHCS: N I: N II: N III: TTCN: TSCĐ: Tr.đ: Bình quân chung Bảo vệ thực vật Cơ cấu Cơng nghiệp hóa – đại hóa Dịch vụ Đơn vị tính Gia đình Giá trị Hợp tác xã Kinh doanh Ngân hàng sách Nhóm I Nhóm II Nhóm III Tiểu thủ cơng nghiệp Tài sản cố định Triệu đồng PHẦN I MỞ ĐẦU 1.1 Tính cấp thiết đề tài Việt Nam quố gia phát triển, có kinh tế dựa vào sản xuất nông nghiệp với 70% lao động hoạt động sản xuất lĩnh vực nông nghiệp năm tới phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn ngành kinh tế quan trọng Vì vậy, nơng nghiệp, nông thôn nông dân ba vấn đề quan trọng đặt lên hàng đầu mục tiêu phát triển kinh tế xã hội đất nước Nó Đảng nhà nước ta quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế nông hộ phát triển Vấn đề ưu tiên hàng đầu mục tiêu phát tiển kinh tế cơng nghiệp hóa – hiệu đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn; Trong điều kiền nay, mà nước ta thành viên thức tổ chức thương mại giới WTO; q trình cơng nghiệp hóa đại hóa diễn mạnh mẽ, lan vùng quê Nó tạo nhiều hội thách thức cho phát triển kinh tế xã hội nông thông Việt Nam; Mục tiêu phát triển kinh tế đất nước ta hiệu là: Bảo đảm vững Quốc phòng – An ninh, ổn định trị, phấn đầu mức tăng trưởng kinh tế hàng năm 7,5% trở lên, tạo chuyển dịch cấu kinh tế theo hướng tích cực Trong đó, nơng nghiệp ( lương thực, thực phẩm) phải phát triển vững chắc, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, đại hóa số ngành mạnh, khai thác phát huy lợi đất đai nông – lâm – ngư nghiệp, xây dựng cơng trình kinh tế - xã hội, bố trí kinh tế vùng miền nhằm phục vụ đáp ứng tối đa mục tiêu chiến lược đất nước năm tới; Để vùng quê bắt kịp với nhịp độ công nghiệp hóa đại hóa, khơng bị tụt hậu với xu phát triển chung xã hội, nắm bắt điểm mạnh, điểm yếu địa phương từ tận dụng tốt hội tránh thách thức từ bên ngồi u cầu đặt địa phương cấp ngành có thẩm quyền sở trung ương phải có giải pháp sách phát triển kinh tế, xã hội cho phù hợp với vùng cụ thể; Việc Đảng nhà nước công nhận kinh tế hộ gia đình thành phần kinh tế tự chủ thành phần kinh tế kinh tế quốc dân khuyến khích phát triển kinh tế hộ gia đình điều kiện kinh tế thị trường động, sáng tạo hoạt động sản xuất kinh doanh thực lực hộ định hướng giúp đỡ nhà nước; Với việc thừa nhận hộ gia đình kinh tế tự chủ, nước có 10 triệu hộ giai đình, có 70% hộ gia đình làm nơng nghiệp, chủ hộ tự định hình thức sản xuất phân phối sản phẩm trình tiêu thụ chấp nhận rủi ro Hộ sản xuất kinh doanh khơng hiệu hộ bị thua lỗ Do hộ nông dân chịu khó tìm tòi học tập kinh nghiệm để phát triển kinh tế gia đình cho hiệu Chính việc phát triển kinh tế hộ gia đình tự chủ giải phần lớn việc làm nơng thơn cho xã hội Kinh tế hộ giai đình phần chứng tỏ phù hợp với đặc thù riêng sản xuất nông nghiệp, nâng cao thu nhập, góp phần xây dựng sống nông thôn Sản phẩm nông nghiệp sản xuất ngày phong phú đa dạng, chất lượng sản phẩm dần nâng cao đáp ứng nhu cầu ngày cao khách hàng nước ngồi nước Chúng ta có nhiều sản phẩm nơng nghiệp có thương hiệu tiếng nước giới Mặc dù q trình cơng nghiệp hóa nông nghiệp, nông thôn đạt nhiều hiệu kinh tế cao vậy, trình phát triển, kinh tế hộ gia đình giặp phải hay nói nảy sinh mâu thuẫn cần phải giải cho phù hợp với hoàn cảnh là: Thứ nhất: Trình độ người lao động cán quản lý cấp sở thấp chưa đáp ứng yêu cầu sản xuất nơng nghiệp hàng hóa Việc ứng dụng tiến khoa học kỹ thuật vào sản xuất gặp phải nhiều khó khăn; Thứ hai: Dưới tác động cơng nghiệp hóa đại hóa, dẫn tới phân công lao động nông thôn phân cơng lao động chưa ổn định nhiều biến động; Thứ ba: Sản xuất nông nghiệp hộ manh mún theo kiểu tự sản tự tiêu Quy mô sản xuất nhỏ lẻ, chuyển đổi diện tích đất sản xuất hộ nơng dân chậm; Thứ tư: Mâu thuẫn thực tế kinh tế hộ nông dân thiếu vốn lớn, chiếm đa số Nhưng vay vốn thủ tục rườm rà, lượng vốn vay ít, có trường hợp vay vốn không dùng vào sản xuất mà chuyển thành chi tiêu cho sinh hoạt gia đình; Thứ năm: Sản xuất kinh tế hộ chủ yếu hộ sản xuất nông nghiệp yêu cầu sản xuất hàng hóa ứng dụng tiến khoa học kỹ thuật vào sản xuất bị kìm hãm diện tích đất manh mún quy mô nhỏ kết chia đất bình quân; Thứ sáu: Mâu thuẫn tăng dân số thiếu việc làm nông thôn, kết hợp với tính thời vụ nơng nghiệp tạo tượng dư thừa lao động nông thôn kết bình quân thu nhập đầu người thấp nhu cầu người ngày tăng; Thứ bẩy: Sự kết hợp nhà sản xuất nơng nghiệp thấp, chưa nhân rộng đại trà; Tân Minh xã nông nghiệp huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ, nằm cách trung tâm huyện khoảng 30km, với tổng diện tích đất tự nhiên…….ha, đất nơng nghiệp….ha chiếm…% Tồn xã có……nghìn hộ và……nhân phân bổ khu Xã có đường giao thơng lại tương đối hoàn chỉnh Tuy nhiên xã nằm cách xa trung tâm huyện, thu nhập nhân dân chủ yếu từ sản xuất nông nghiệp Trong điều kiện nay, sản xuất nơng nghiệp phụ thuộc thiên nhiên thiên tai, hạn hán, úng lụt dịch bệnh, suất trồng, vật ni thấp Bên cạnh hoạt động dịch vụ chậm phát triển, sở hạ tầng thấp chưa đáp ứng nhu cầu phục vụ sản xuất, dẫn đến tỷ lệ hộ nghèo cao so với tiêu chí phấn đấu Vì vậy, việc nghiên cứu nhằm tìm ta giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế hộ góp phần tăng thu nhập cải thiện đời sống nhân dân xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ nói riêng nước nói chung có ý nghĩa đặc biệt quan trọng Đó lý tơi chọn chun đề “ Phát triển kinh tế nông hộ xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ: Thực trạng kiến nghị” 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Đánh giá thực trạng phát triển kinh tế nông hộ địa bàn xã thời giai qua sở đề xuất số giải pháp chủ yếu nhằm tiếp tục đẩy mạnh phát triển kinh tế hộ nông dân địa phương thời gian tới 1.2.2 Mục tiêu cụ thể Đánh giá thực trạng phát triển kinh tế nông hộ điều kiện xã Tân Minh Chỉ nguyên nhân ảnh hưởng đến phát triển kinh tế hộ thời gian qua Đề xuất số kiến nghị nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế hộ xã thời gian tới 1.3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 1.3.1 Đối tượng nghiên cứu Các hộ nông dân hoạt động sản xuất kinh doanh hộ nông dân 1.3.2 Phạm vi nghiên cứu Không gian nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn , tỉnh Phú Thọ Số liệu nghiên cứu: Từ năm 2013 đến năm 2015 1.4 Phương pháp nghiên cứu 1.4.1 Chọn điểm nghiên cứu Chọn xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ với số khu địa bàn xã khu Để đạt mục tiêu nghiên cứu thực trạng phát triển kinh tế hộ địa bàn xã, dự kiến chọn khu đại diên cho xã có điều kiện kinh tế hộ khác có đặc điểm hệ thống trồng, vật nuôi thuận lợi, khó khăn định ảnh hưởng đến việc phát triển kinh tế khu để điều tra cụ thể: + Khu phát triển kinh tế mạnh chọn khu Gằn; + Khu phát triển kinh tế chọn khu Mang Bão; + Khu phát triển kinh tế trung bình chọn khu Đồng Giao Chọn hộ điều tra vào mức thu nhập nhóm hộ, cụ thể tiêu chí để phân loại hội sau: + Nhóm I hộ khá, giàu có mức thu nhập > 520.000đ/người/tháng; + Nhóm II hộ có mức thu nhập trung bình từ 410.000 – 520.000đ/người/tháng; + Nhóm III hộ nghèo có thu nhập < 400.000đ/người/tháng 1.4.2 Phương pháp thu thập tài liệu a Số liệu thứ cấp: Nguồn số liệu xã, thu thập từ sách báo, tạp chí khoa học phương tiện thông tin đại chúng khác… b Số liệu sơ cấp: Thu thập thông tin qua điều tra vấn hộ nông dân địa phương với số hộ chọn điều tra 72 hộ 03 khu khu 24 hộ Trong nhóm hộ khá, giàu 27 hộ, nhóm hộ trung bình 39 hộ, nhóm hộ nghèo hộ để điều tra tình hình phát triển kinh tế nơng hộ Đây số liệu quan trọng chuyên đề để từ xử lý rút xu hướng vận động phát triển kinh tế hộ nông dân 1.4.3 Phương pháp phân tích số liệu a Phương pháp thống kê mô tả Để đạt mục tiêu nghiên cứu đề ra, kết đạt qua q trình điều tra phân tích qua tiêu thống kê mô tả thực trạng phát triển kinh tế hộ địa bàn nghiên cứu b Phương pháp so sánh Phương pháp dùng để so sánh yếu tố sản xuất đất đai, lao động, vốn…, kết sản xuất nhóm hộ nhằm tìm mối liên hệ yếu tố sản xuất kết sản xuất, từ thấy xu hướng thay đổi kinh tế hộ nông dân c Công cụ xử lý số liệu Số liệu thu thập xử lý phần mềm Excel Đồng thời tiến hành tổng hợp theo tiêu phân tích 1.4.4 Hệ thống tiêu nghiên cứu a Các tiêu điều kiện phát triển kinh tế hộ Chỉ tiêu trồng trọt: Diện tích đất đai, suất, sản lượng loại trồng Chỉ tiêu chăn nuôi: Sản lượng vật nuôi ( Gia súc, gia cầm…) giá trị sản lượng để đánh giá hiệu kinh tế chăn nuôi Chỉ tiêu ngành nghề: Số lượng giá trị ngành nghề dịch vụ loại hoạt động kinh tế khác - Một số tiêu bình quân: + Lao động bình quân/1 hộ, nhóm hộ + Giá trị tư liệu sản xuất bình quân/1 hộ, nhân khẩu, lao động + Chỉ tiêu phát triển nguồn nhân lực lao động ( trình độ dân trí) b Các tiêu thể kết sản xuất nông hộ Tổng giá trị sản xuất (GO) Chi phí trung gian ( IC) 10 2.3 Các yếu tổ ảnh hưởng, thuận lợi khóa khăn phát triển kinh tế nơng hộ xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ 2.3.1 Các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển kinh tế hộ nông dân xã Tân Minh Nông hộ hệ thống tồn nơng hộ liên quan đến sản xuất tiêu dùng Đã có nhiều đề tài nghiên cứu kinh tế nông hộ, chủ yếu nghiên cứu lĩnh vực sản xuất mà chưa ý nghiên cứu đến tiêu dùng nông hộ Các hoạt động hộ có trì hay khơng, phụ thuộc nhiều vào tiêu dùng hộ ngược lại, hộ có tồn đáp ứng nhu cầu tiêu dùng hộ Khả trì hoạt động hộ biểu lượng tiền thu từ hoạt động hàng năm nơng hộ Có đủ trang trải cho khoản chi tiêu hộ với hoạt động tại: sản xuất đời sống hay không Trong phải trang trải đủ khoản sản xuất tiêu dùng tối thiểu như: ăn, mặc, ở, quan hệ xã hội, y tế giáo dục Đồng thời lý khấu hao tài sản cố định có khả toán khoản nợ dự kiến Nhìn chung, đời sống hộ xã Tân Minh ổn định Sự ổn định hộ bị ảnh hưởng nhiều yếu tố, có yếu tố trực tiếp định tổng thu tổng chi Chúng gọi yếu tố nội Các yếu tố ảnh hưởng đến yếu tố gọi yếu tố ngoại Quan tìm hiểu thực tế có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến khả trì hộ mức độ ổn định nông hộ * Nhân lực: Trong sản xuất đời sống nguồn nhân lực có ảnh hưởng đến kết sản xuất chi tiêu đời sống nông hộ Các tiêu dùng cho đánh giá nguồn nhân lực bao gồm: Số nhân nơng hộ, lao động\, trình độ chủ hộ, năm kinh nghiệm làm việc chủ hộ 61 Số năm kinh nghiệm chủ hộ thể ảnh hưởng kỹ chuyên môn nghề nghiệp mà chủ hộ thực cơng việc sớm hay mn Số năm mà hộ đầu tư cho đào tạo nguồn lực người Nhân lớn có quan hệ chặt chẽ với nhu cầu tối thiểu làm hoạt động phi nơng nghiệp gia đình Đặc biêt số người ăn theo nhiều ( 16 tuổi) làm cho mức chi tiêu tối thiểu tăng lên, tất nhiên làm cho khả trì hộ giảm Số năm đào tạo chủ hộ có ảnh hưởng lớn đến việc định sản xuất sản xuất hộ Nó trực tiếp định đến khả có trì hoạt động nơng hộ hay khơng Nhất chủ hộ có trình độ đào tạo bậc trung cấp, cao đẳng hay đại học sản xuất ngành nghề phi nông nghiệp * Nhóm đất đai: Đất đai yếu tố thể quy mơ sản xuất nơng hộ Nó tư liệu sản xuất chủ yếu đặc biệt thay thế, sử dụng đất nhóm hộ xã Tân Minh chưa thực hiệu * Nhóm nguốn vốn: Vốn phương tiện chủ yếu cho trình sản xuất Cơ cấu vốn thể khả sản xuất khả toán hộ biểu số nợ, tài sản có nơng hộ Vay nhiều mà hiệu sử dụng cao nhanh chóng bù đắp số vốn vay ngược lại Trong sản xuất vay vốn cần thiêt, vay mức khơng có khả tốn vốn lãi khả trì hoạt động sản xuất hộ giảm * Khả làm nghề phi nông nghiệp nông hộ: Chỉ tiêu phản ánh khả lao động nông hộ làm ngồi nơng nghiệp Thực tế cho thấy hộ có số lao động làm ngồi nơng nghiệp nhiều cho thu nhập cao Họ tận dụng thời gian nhàn rỗi để kiếm thêm thu nhập Số ngày làm ngồi nơng nghiệp giả thiết có ảnh hưởng đến tồn kinh tế nông hộ Nghĩa số ngày làm việc ngồi nơng nghiệp tăng lên làm cho nguồn thu nhập tăng lên hộ có khả trì hoạt động 62 Tóm lại, có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến ổn định nông hộ, chủ yếu yếu tố nhân khẩu, nguồn vốn, đất canh tác, thu nhập từ phi nông nghiệp, số năm kinh nghiệm… 2.3.2 Một số thuận lợi phát triên kinh tế hộ nông dân xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ Thuận lợi phát triển kinh tế nông hộ xã có chủ trương, đường lối nhà nước, tỉnh, huyện, xã Trong năm qua có nhiều sách tỉnh, huyện nhằm phát triển kinh tế hộ như: đầu tư sở hạ tầng phục vụ phát triển nông nghiệp; hỗ trợ đưa tiến kỹ thuật, cây, cho suất cao vào sản xuất; chương trình hỗ trợ vay vốn cho nơng hộ; hỗ trợ tăng cường giới hóa sản xuất nông nghiệp; phát triển mạnh mẽ hệ thống khuyến nơng sở…Từ góp phần nâng cao thu nhập cho nơng hộ Bên cạnh đó, nơng hộ xã Tân Minh có vị trí địa lý thuận lợi, có quỹ đất rộng thích hợp cho nhiều loại trồng, nguồn nước dồi Lao động cần cù, chịu khó, có nhiều kinh nghiệm sản xuất nơng nghiệp, cố số ngành nghề thủ công truyền thống nhiều ngành nghề dịch vụ phát triển mạnh mẽ tác động q trình thị hóa cơng nghiệp hóa Do vậy, điều kiện thuận lợi cho việc phát triển kinh tế nông hộ 2.3.3 Một số khó khăn phát triển kinh tế hộ nông dân xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ Kết tổng hợp ý kiến đánh giá hộ nông dân địa bàn xã cho thấy hộ nông dân gặp phải số khó khăn ảnh hưởng đến phát triển kinh tế hộ * Thiếu đất canh tác: Do chịu ảnh hưởng mạnh q trình cơng nghiệp hóa, đất nông nghiệp ngày bị thu hẹp phải chuyển số diện tích đất nơng nghiệp sang phát triển sản xuất công nghiệp thương mại dịch vụ quy hoạch xây dựng khu tái định cư Đất canh tác nông nghiệp ngày bị thu hẹp nguyên nhân làm hạn chế thu nhập từ nông nghiệp hộ nông dân 63 * Thiếu vốn: Đây dường vấn đề mà loại hộ nhiều địa phương hỏi nói đến tầm quan trọng vốn đầu tư để mở rộng sản xuất Điều cho thấy vai trò vốn việc phát triển sản xuất hộ nông dân chưa đáp ứng Do thiếu vốn nên việc mua sắm tài sản cố định cộng cụ phục vụ sản xuất nông nghiệp giới hạn công cụ thủ công gia đình Tuy nhiên, cần phải nói thêm rằng, việc hộ mua sắm công cụ sản xuất thủ cơng quy mơ sản xuất gia đình nhỏ bé manh mún Ngoài ra, thiếu vốn nên việc đầu tư cho tái sản xuất kinh doanh nông hộ thấp Tuy việc thiếu vốn vậy, việc vay vốn để sản xuất vấn đề vướng mắc Trên thực tế có nhiều sách ưu tiên nhà nước việc hỗ trợ người nghèo, hộ nông dân muốn vay vốn để sản xuất gặp phải nhiều thủ tục phiền hà phức tạp Vì vậy, hộ giàu thường phải hạn chế mở rộng quy mơ kinh doanh để giảm thiểu vay vốn hộ nghèo việc vay vốn gần có tính chất bắt buộc học cần phải bù đắp thiếu hụt sinh hoạt hay để tái sản xuất giản đơn sức lao động gia đình Để khắc phục hạn chế thủ tục vay vốn, nhiều hộ nơng dân tự tìm cách vay từ quỹ vay vốn họ hàng, anh em hay tư nhân… * Kiến thức sản xuất phương thức sản xuất khó khăn nay: Thiếu kiến thức sản xuất đề nhiều hộ nông dân đề cập tới việc phát triển kinh tế hộ Rõ ràng yếu tố đầu vào đặc biệt đất đai ( tư liệu sản xuất sản xuất nơng nghiệp) hạn chế ngày bị thu hẹo hiệu kinh tế đợn vị canh tác vấn đề hầu hết hộ nông dân quan tâm Tuy vậy, làm để nắm rõ quy trình sản xuất hay áp dụng chuyển giao tiến khoa học kỹ thuật vào phục vụ cho sản xuất hộ nông dân vấn đề cần phải đẩy mạnh dù ngành cấp quan tâm thực chưa đáp ứng nhu cầu hộ nông dân 64 * Giá vật tư nông nghiệp đầu vào tăng mạnh: Đây yếu tố làm ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập nông nghiệp hộ nông dân * Chính sách hỗ trợ nhà nước chưa thực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế nông hộ: Theo kết vấn hộ điều tra xã cho thấy: Ngồi sách giao quyền sử dụng đất nơng nghiệp lâu dài, hầu hết sách hỗ trợ cho phát triển kinh tế hộ chưa đến chưa nhiều với hộ nông dân sách: Đấu thầu sử dụng quỹ đất xã, Chuyển đổi diện tích sang đào ao thả cá, Đào tạo qua tập huấn khuyến nông, Trợ cấp xã hội, chương trình hỗ trợ khoa học kỹ thuật công nghệ, Được cung cấp thông tin thị trường qua tổ chức quản lý nhà nước 2.4 Đề xuất số kiến nghị nhằm phát triển kinh tế nông hộ xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ Muốn khắc phục thực trạng khó khăn phát triển kinh tế nông hộ, nhu cầu nâng cao thu nhập cho nơng hộ u cầu thân nơng họ phải chủ động khắc phục khó khăn việc tìm phương hướng sản xuất phù hợp phân công lao động gia đình cách hợp lý đem lại hiệu kinh tế cao phát triển kinh tế nông hộ * Về đất đai: Hiện nay, xã thực chủ truơng dồn điền đổi nhỏ thành ô lớn làm giảm số mảnh ruộng trung bình hộ từ – 10 xuống – ruộng hộ diện tích nhỏ chưa đáp ứng nhu cầu sản xuất nông nghiệp hàng hóa quy mơ lớn Do xã cần tổ chức vận động tạo điều kiện để hộ dồn điền đổi cho nhau, thuận lợi cho hộ thâm canh sản xuất Hơn khuyến khích hộ khơng có có nhu cầu sử dụng đất nơng nghiệp cho hộ có nhu cầu sử dụng đất nông nghiệp thuê với thời gian phù hợp để hộ yên tâm đầu tư phát triển sản xuất * Về vốn: Tạo điều kiện thuận lợi cho nông hộ vay vốn qua kết điều tra nhóm hộ cho thấy, phần lớn số nơng hộ thiếu vốn để đầu tư vào sản xuất Phần lớn hộ có nguyện vọng vay vốn đầu tư cho sản xuất Bên 65 cạnh có hộ thiếu vốn khơng dám vay vốn vay khơng biết sản xuất để có khả hồn trả vốn Nên cấp cần có chương trình giúp đỡ họ để họ vay vốn sử dụng vố hợp lí có hiệu kinh tế cao Hơn nữa, thủ tục cho vay vốn rườm rà, khoản vay nhỏ bé dẫn đến việc sử dụng vốn không hiệu Cần phải thực đồng thời tổ chức tạo việc thống cho việc: - Cho vay đối tượng - Cải thiện thủ tục cho vay, đảm bảo tổ chức tín dụng tổ chức kinh tế nông hộ khách hàng cho vay vốn kết hợp với công tác khuyến nông - Nên mở rộng hình thức cho vay cho sinh hoạt tiêu dùng - Tăng lượng vốn vay cho mục đích sản xuất kinh doanh nông hộ sản xuất kinh doanh cho hiệu sử dụng kinh tế cao - Mở rộng hình thức cho vay - Điều chỉnh lãi suất cho phù hợp với đối tượng tình hình thực tế * Về kiến thức phương thức sản xuất: Trong điều kiện cơng nghiệp hóa đại hóa diễn với diện rộng với vị trí địa lý thuận lợi nguy diện tích đất nơng nghiệp ngày thu hẹp cao, thay vào khu cơng nghiệp, sở hạ tầng… Do vậy, để phát triển kinh tế nơng hộ hộ phải quan tâm đến lĩnh vực đào tạo trình độ cho người lao động thân nông hộ lao động trẻ thời đại kinh tế tri thức lao động có trình độ có khả tìm việc làm tốt cho thu nhập cao ổn định Hơn với lao dộng có trình độ đơn vị diện tích đất sản xuất nhỏ họ tính tốn, đưa loại trồng vật nuôi cách hợp lý với giá trị sản 66 xuất cao chi phí thấp hiệu kinh tế/1 đồng vốn bỏ cao - Đối với lao động trẻ nhóm hộ chủ hộ nên khuyến khích cho em thi học trường đại học, cao đẳng, trung cấp, trung tâm dạy nghề, khuyến khích họ đến tư vấn trung tâm hướng nghiệp đào tạo việc làm để họ lựa chọn ngành nghề phù hợp với khả họ - Đối với lao động nói chung có tuổi hoạt động tích cực sản xuất nơng nghiệp đặc biệt nhóm hộ II III họ nên chủ động tham gia lớp tập huấn: Các họp, buổi hội thảo mà xã tổ chức, chí họ nên chủ động đề nghị với quyền địa phương mời chuyên gia giảng dạy vấn đề mà họ coi xúc sản xuất mà họ tự giải thành lập hội sản xuất giỏi nông nghiệp để giao lưu học hỏi kinh nghiệm giúp sản xuất - Còn với lao động lĩnh vực dịch vụ kinh doanh chủ yếu nhóm hộ I ngành nghề họ yêu cầu chủ hộ động nhanh chóng nắm bắt thời biết đươc nhiều thông tin thị trường muốn phát triển sản xuất kinh doanh ổn định họ nên theo học khóa học kinh doanh dịch vụ đảm bảo cho họ nắm vững nghiệp vụ kinh doanh dịch vụ - Để tránh rủi ro tối đa hóa lợi nhuận nơng hộ nên đa dạng hóa sản xuất kết hợp với chun mơn hóa Sản xuất nơng sản hàng hóa cách tận dụng tối đa lực sẵn có thân hộ - Đa dạng hóa: Đa dạng hóa khơng có nghĩa hộ sản xuất đồng thời nhiều loại sản phẩm mà có nghĩa hộ mạnh khác tập trung sản xuất loại sản phẩm khác - Trong trồng trọt: Đa dạng hóa loại trồng đặc biệt loại trồng cho hiệu kinh tế cao Với vị trí thuận lợi xã nên trồng loại rau màu phục vụ cho xuất như: Bắp cải, ớt, dưa bao tử……đối với 67 lúa lựa chọn giống lúa có chất lượng cao để sản xuất như: Tám thơm, nếp hoa vàng… - Trong chăn ni: Đa dạng hóa loại vật ni giống vật ni có giá trị kinh tế cao lợn siêu nạc, gia cầm, ngan…và chăn nuôi theo quy trình khoc học Đa dạng hóa sản xuất phải kết hợp với chun mơn hóa chun mơn hóa khơng mâu thuẫn với đa dạng hóa mà làm chi phí đơn vị sản phẩm, mở rộng quy mơ theo hướng tăng chi phí biến đổi giảm chi phí khấu hao TSCĐ Cụ thể nơng hộ nên đầu tư máy móc, kỹ thuật cơng nghệ vào q trình sản xuất Để thực tốt giải pháp yêu cầu chủ hộ hay lao động hộ phải có tính chủ động tình điều kiện thực tế mà quan quyền chưa tham gia có hiệu cơng tác định hướng vai trò trung gian, tính động chủ động nông hộ định đến thành bại trình sản xuất cụ thể người nơng dân nên chủ động trong: - Việc tìm kiếm thông tin nhu cầu thị trường sản phẩm, tìm thị trường đầu - Việc chủ động vốn sản xuất - Chủ động học hỏi kinh nghiệm sản xuất kinh doanh cách tham gia lớp học khóa đào tạo ngắn hạn, dài hạn, hội thảo… Tạo điều kiện cho hộ đào tạo lao động nâng cao trình độ Xây dựng củng cố sở hạ tầng đẩy mạnh công tác khuyến nông - Xây dựng củng cố sở hạ tầng đơn sơ xuống cấp 68 - Hoàn thiện nâng cấp hệ thống giao thông đặc biệt tuyến đường nhựa liên xã cần phải nâng cấp Cũng tuyến đường thơn xóm hình thức Nhà nước cấp phần kinh phí phần lớn người dân đóng góp phần nhỏ kinh phí sức lao động - Xây dựng hồn thiện cơng tác thủy lợi cách kiên cố hóa kênh mương nội đồng Khơi thông mương tiêu nước đảm bảo cho việc tưới tiêu nước sản xuất nơng nghiệp tốt - Nâng cao trình độ cho khuyến nông viên sở để đảm bảo cho khuyến nông viên người chuyển giao tập huấn kỹ thuật sản xuất mà làm cơng tác khuyến nông thông tin đến hộ nông dân - Cần thường xuyên mở lớp tập huấn cho nơng hộ tìm hiểu kỹ thuật tiến đưa vào sản xuất * Về thị trường giải pháp cần thiết phải có giúp đỡ cấp quyền địa phương khuyến nơng viên sở Vì sản xuất nông hộ chịu rủi ro điều kiện tự nhiêm mà chịu rủi ro thị trường Người nông dân sản xuất theo kiểu manh mún tự phát nên hiệu kinh tế thấp không ổn định cấp quyền sở hợp tác xã nên làm công tác trung gian cung cấp thông tin đến cho người dân đứng ký kết hợp đồng thay cho tổ chức cá nhân xã Trong sản xuất nông nghiệp nên tăng cường mở rộng mối liên kết bốn nhà là: Nhà nơng – nhà doanh nghiệp – nhà khoa học Nhà Nước * Chính sách hỗ trợ Nhà nước ngồi sách giao đất nơng nghiệp lâu dài Nhà nuớc nên khuyến khích tạo điều kiện cho hộ có khả tham gia đấu thầu nhau, đất dự trữ đất mặt nước chưa sử dụng, để mặt phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho nông hộ, mặt khác đưa đất đai địa phương vào sử dụng đầy đủ, hợp lý Tuy nhiên, hình thức đấu thầu nên lâu dài tái thầu hết thời hạn nơng hộ có nguyện 69 vọng sử dụng Làm vậy, nông hộ thực yên tâm mạnh dạn đầu tư cho sản xuất Bên cạnh quan tổ chức cá nhân, đặc biệt cấp quyền tạo điều kiện cho người lao động nơng hộ học tập nâng cao trình độ tay nghề cách: - Mở trung tâm đào tạo việc làm hướng nghiệp cho người lao động - Có biện pháp khuyến khích họ học tập nâng cao trình độ tay nghề - Khi khu cơng nghiệp mở địa phương ưu tiên lao động địa phương trước vào làm khu công nghiệp Chính quyền xã nên tổ chức buổi giao lưu nhà sản xuất kinh doanh giỏi để họ trao đổi kinh nghiệm học tập lẫn Trong sản xuất nơng nghiệp cấp quyền thường xuyên mời chuyên gia chuyển giao kỹ thuật tiến sản xuất cho người nông dân kết hợp cho họ tham gia lớp tập huấn, tham gia buổi trình diễn kỹ thuật, tham quan mơ hình kinh tế nơng nghiệp tiên tiến xuất sắc để họ tích cực học tập học hỏi kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp lẫn nhau, thực tốt cơng tác khuyến nơng Tóm lại: Trong giải pháp để phát triển kinh tế nông hộ xã Tân Minh nhận thấy: Đối với thân nơng hộ giải pháp đào tạo lao động hộ quan trọng người lao động có trình độ họ tìm công việc ổn định cho thu nhập cao Hơn người lao động có trình độ họ tận dụng tốt nguồn lực bên hộ, thời bên ngoài, hạn chế khắc phục yếu điểm hộ Còn giải pháp ngồi hộ giải pháp tăng cường mở rộng liên kết, đặc biệt mối liên kết bốn nhà 70 PHẦN III KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 3.1 Kết luận Quan nghiên cứu đề tài “ Phát triển kinh tế nông hộ xã Tân Minh, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ: Thực trạng kiến nghị” nhận thấy: - Tân minh xã có vị trí địa lý thuật lợi cho phát triển kinh tế nơng hộ Là xã có tốc độ phát triển kinh tế huyện Thanh Sơn, xã có tỷ lệ hộ nghèo thấp, theo tiêu chuẩn nghèo có…% số hộ nghèo - Trong sản xuất nơng nghiệp thì: + Hệ số sử dụng ruộng đất thấp có ….lần/năm ( năm 2012) + Thu nhập từ nơng nghiệp nhóm hộ tập trung chủ yếu từ ngành trồng trọt, thu từ lúa chiếm tỷ lệ cao + Ngành chăn nuôi xã chủ yếu chăn nuôi lợn gia cầm, chủ yếu chăn nuôi lợn với quy mơ tương đối lớn Hình thức ni lợn tận dụng thức ăn thừa từ sinh hoạt gia đình xã khơng nhiều mà chủ yếu ni cơng nghiệp, hình thức ni tận dụng thức ăn sinh hoạt gia đình diễn số hộ trung bình hộ nghèo + Sản xuất nơng nghiệp nông hộ chủ yếu tự sản tự tiêu - Trong xã hộ nơng chiếm tỷ lệ cao nghành nghề phụ xã chưa phát triển 71 - Lao động phi nông nghiệp xã tăng dần qua năm, chủ yếu lao động có trình độ thấp ( lao động trẻ) Lực lượng lao động hoạt động chủ yếu công ty, nhà máy, khu công nghiệp tỉnh Thu nhập từ lao động làm thuê chiếm tỷ lệ cao cấu lao động nhóm hộ hộ thuộc nhóm I nhóm II - Ngành nghề kinh doanh – dịch vụ xã ngày phát triển nhanh cho thu nhập cao Hộ hoạt động lĩnh vực chủ yếu hộ thuộc nhóm I - Chi tiêu nhóm hộ xã tương đối cao, chi tiêu phục vụ đời sống, giáo dục nhóm hộ chiếm tỷ lệ cao tổng mức chi tiêu - Chi cho sản xuất nhóm hộ xã chủ yếu chi cho sản xuất nơng nghiệp, chi cho trồng lúa chăn ni lợn chiếm đa số - Vai trò công tác khuyến nông xã chưa tốt, khuyến nơng viên cấp quyền địa phương chưa làm tốt vai trò định hướng cung cấp thông tin sản xuất đến cho người dân 3.2 Khuyến nghị 3.2.1 Đối với Nhà nước + Có sách phù hợp thúc đẩy phát triển kinh tế chuyển đổi cấu kinh tế nông hộ + Tạo thể chế cho lĩnh vực đào tạo nâng cao dân trí, bồi dưỡng kiến thức cho tồn dân + Hồn thiện sách đất đai đảm bảo cho người dân an tâm sản xuất + Chính sách đầu tư công, nông nghiệp phải đồng hiệu + Tăng cường công tác khuyến nông thông tin sản xuất nông nghiệp 3.2.2 Đối với địa phương + Cần thực tốt chủ trương sách Đảng Nhà nước để phát triển kinh tế nông hộ 72 + Các quan quyền địa phương tăng cường nâng cao trình độ kinh tế quản lí, chủ động việc đưa định hướng phát triển kinh tế cho nông hộ chủ động việc cung cấp thông tin sản xuất thường xun cho nơng hộ Hơn quan quyền địa phương tham gia làm trung gian ký kết hợp đồng mua bán sản phẩm nông nghiệp đầu tư sản xuất nông nghiệp cho người nông dân với tổ chức kinh tế + Các cấp quyền cá tổ chức cá nhân địa phương tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế hộ nông dân phát triển ổn định 3.2.3 Đối với hộ nông dân Là người trực tiếp định việc nâng cao thu nhập gia đình Mỗi hộ cần xác định điều kiện kinh tế, khả gia đình để bố trí cấu ngành nghề, cấu trồng vật nuôi cho hợp lý nhất, đầu tư hướng để đem lại hiệu kinh tế cao Các hộ giàu cần giúp đỡ hộ nghèo vốn, khoa học kỹ thuật, kinh nghiệm ăn để hộ nghèo có khả nâng cao thu nhập, khỏi cảnh nghèo Hơn hết hộ nông dân đặc biệt hộ nghèo, muốn nâng cao thu nhập cho thân sau xã hội tự thân họ phải cố gắng, nỗ lực quan trọng họ phải có ý chí vươn lên làm giáu./ 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO Giáo trình “ Kinh tế nơng nghiệp” Trường Đại học Kinh tế Quốc dân; Giáo trình Quản trị doanh nghiệp nông nghiệp Trường Đại học Kinh tế Quốc dân; Giáo trình kinh tế hộ nơng dân Đào Thế Tuấn ( 1997), NXB trị quốc gia Hà Nội; Kinh tế VAC trình phát triển nông nghiệp, nông thôn Đặng Thọ Xương ( 1996), Nhà xuất Chính trị Quốc gia Hà Nội; Kinh tế hộ nông thôn Việt Nam Chu Văn Vũ ( 1995), Nhà xuất Khoa học xã hội Hà Nội; Giáo trình kinh tế hộ nông dân phát triển nông nghiệp ( 1993) NXB Nông Nghiệp; Phát triển kinh tế hộ theo hướng sản xuất hàng hóa Lê Đình Thắng ( 1993), Nhà xuất Nơng nghiệp Hà Nội; Giáo trình thống kê nông nghiệp NXB nông nghiệp; Tạp chí kinh tế nơng nghiệp; Tạp chí nơng nghiệp ngày nay; 10 Niên giám thống kê năm 2013, 2014, 2015 cục thống kê tỉnh Phú Thọ; 11 Chương trình, kế hoạch, quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội giai đoạn 2011 – 2015 Ủy ban nhân dân xã Tân Minh; 74 12 Các báo cáo kết thực nhiệm vụ kinh tế, xã hội năm 2013, 2014, 2015 Ủy ban nhân dân xã Tân Minh; 13 Tham khảo qua báo cáo tốt nghiệp khóa trước 75 ... lục Danh mục bảng biểu Danh mục viết tắt Phần I: Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết chuyên đề 1.2 Mục tiêu nghiên cứu chuyên đề 1.3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 1.4 Phương pháp nghiên cứu Phần II: Kết... xuất nông nghiệp hộ nhóm I năm 2012 Bảng 2.13 Kết sản xuất nơng nghiệp hộ nhón II năm 2010 Bảng 2.14 Kết sản xuất nông nghiệp hộ nhón III năm 2010 Bảng 2.15 Hiệu kinh tế sản xuất nơng nghiệp nhóm... Tính cấp thiết đề tài Việt Nam quố gia phát triển, có kinh tế dựa vào sản xuất nơng nghiệp với 70% lao động hoạt động sản xuất lĩnh vực nông nghiệp năm tới phát triển kinh tế nông nghiệp, nông