Nhà văn Tô Nhà văn Tô Hoài Hoài I/ Tìm hiểu chung I/ Tìm hiểu chung : : 1/ Nhà văn Tô Hoài 1/ Nhà văn Tô Hoài - Tên thật là Nguyễn Sen, sinh năm 1920 Tên thật là Nguyễn Sen, sinh năm 1920 - Quê ở làng Nghóa Đô, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Quê ở làng Nghóa Đô, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông (nay thuộc phường Nghóa Đô, quân Cầu Giấy, Hà Nội) Đông (nay thuộc phường Nghóa Đô, quân Cầu Giấy, Hà Nội) - Ông là nhà văn nổi tiếng trước Cách mạng tháng 8 với tác Ông là nhà văn nổi tiếng trước Cách mạng tháng 8 với tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu ký” phẩm “Dế Mèn phiêu lưu ký” - Năm 1943 gia nhập hội văn hóa Cứu quốc, gắn bó với mảnh đất Năm 1943 gia nhập hội văn hóa Cứu quốc, gắn bó với mảnh đất Tây Bắc Tây Bắc - Nhứng tác phẩm chính: Nhứng tác phẩm chính: + Trước CM tháng 8: Dế Mèn phiêu lưu ký (1941), Quê người + Trước CM tháng 8: Dế Mèn phiêu lưu ký (1941), Quê người (1941), O chuột (1942) . (1941), O chuột (1942) . + Sau CM tháng 8: Với hai TP tiêu biểu: + Sau CM tháng 8: Với hai TP tiêu biểu: *Truyện Tây Bắc (1953) giải nhất tiểu thuyết 1956 của hội *Truyện Tây Bắc (1953) giải nhất tiểu thuyết 1956 của hội Văn nghệ Việt Nam. Văn nghệ Việt Nam. *Quê nhà (1981) giải A của Hội văn nghệ Hà Nội *Quê nhà (1981) giải A của Hội văn nghệ Hà Nội - - Năm 1996 được nhà nước phong tặng giải thưởng Hồ Chí Minh Năm 1996 được nhà nước phong tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật (đợt I). về Văn học nghệ thuật (đợt I). 2/Tác phẩm “Vợ chồng APhủ”: 2/Tác phẩm “Vợ chồng APhủ”: a/ Xuất xứ và hòan cảnh sáng tác a/ Xuất xứ và hòan cảnh sáng tác : : - “ “ Vợ chồng Aphủ” trích trong tập truyện Vợ chồng Aphủ” trích trong tập truyện Tây Bắc (1953) gồm 3 truyện: Tây Bắc (1953) gồm 3 truyện: *Cứu đất cứu mường *Cứu đất cứu mường *Mường Giơn giải phóng *Mường Giơn giải phóng *Vợ chồng Aphủ *Vợ chồng Aphủ - Truyện Tây Bắc là kết quả của đợt nhà văn xâm - Truyện Tây Bắc là kết quả của đợt nhà văn xâm nhập thực tế cuộc sống của đồng bào Tây Bắc nhập thực tế cuộc sống của đồng bào Tây Bắc và cũng đánh dấu sự chín muồi về tư tưởng và và cũng đánh dấu sự chín muồi về tư tưởng và tình cảm của nhà văn tình cảm của nhà văn b/ Cốt truyện và chủ đề tác phẩm: b/ Cốt truyện và chủ đề tác phẩm: - - Cốt truyện Cốt truyện : : Tác phẩm kể về cuộc đời Tác phẩm kể về cuộc đời tăm tối,khổ nhục của 2 nhân vật Mò và tăm tối,khổ nhục của 2 nhân vật Mò và APhủ dưới sự đàn áp bóc lột của bọn APhủ dưới sự đàn áp bóc lột của bọn chúa đất và thực dân. chúa đất và thực dân. Bằng sức sống tiềm tàng và khát vọng Bằng sức sống tiềm tàng và khát vọng tự do mãnh liệt, họ đã tự giải thóat, tự do mãnh liệt, họ đã tự giải thóat, đến với cách mạng, tham gia du kích đến với cách mạng, tham gia du kích góp phần giải phóng quê hương. góp phần giải phóng quê hương. -Chủ đề -Chủ đề : : +Tác phẩm phản ánh +Tác phẩm phản ánh cuộc sống khổ nhục, bế cuộc sống khổ nhục, bế tắc và sức sống tiềm tàng, khát vọng tự do của tắc và sức sống tiềm tàng, khát vọng tự do của người dân lao động người dân lao động nghèo miền núi nghèo miền núi dưới sự áp dưới sự áp bức của bọn phong kiến –thực dân. bức của bọn phong kiến –thực dân. +Qua đó thể hiện +Qua đó thể hiện tấm lòng cảm thông và yêu tấm lòng cảm thông và yêu thương sâu sắc của nhà văn với mảnh đất và thương sâu sắc của nhà văn với mảnh đất và con người Tây Bắc. con người Tây Bắc. II. Phân tích: II. Phân tích: 1/ Nhân vật Mò: 1/ Nhân vật Mò: * Trước khi Mò bò bắt về làm dâu gạt nợ cho nhà thống * Trước khi Mò bò bắt về làm dâu gạt nợ cho nhà thống lí Pátra: lí Pátra: - Mò xuất thân trong một gia đình nghèo, lương thiện, Mò xuất thân trong một gia đình nghèo, lương thiện, cần cù lao động, hiếu thảo với cha. cần cù lao động, hiếu thảo với cha. - Mò còn là một cô gái trẻ trung, nhan sắc, yêu đời, Mò còn là một cô gái trẻ trung, nhan sắc, yêu đời, tâm hồn đẹp của nàng ăm ắp khát vọng hạnh phúc. tâm hồn đẹp của nàng ăm ắp khát vọng hạnh phúc. Cô còn có tài thổi kèn lá rất hay và được trai làng Cô còn có tài thổi kèn lá rất hay và được trai làng yêu mến yêu mến => Mò có đủ điều kiện về phẩm chất để được sống => Mò có đủ điều kiện về phẩm chất để được sống hạnh phúc, nhưng “Bông hoa ban tinh khiết của núi hạnh phúc, nhưng “Bông hoa ban tinh khiết của núi rừng Tây Bắc” ấy lại bò nhấn chìm trong kiếp sống rừng Tây Bắc” ấy lại bò nhấn chìm trong kiếp sống tôi đòi-khổ nhục. tôi đòi-khổ nhục. * * Từ khi Mò bò bắt về làm con dâu gạt nợ : Từ khi Mò bò bắt về làm con dâu gạt nợ : + Cuộc sống cùng khổ của Mò: + Cuộc sống cùng khổ của Mò: - - Mò bò đọa đày về thể xác Mò bò đọa đày về thể xác ( ( bò bóc lột sức lao bò bóc lột sức lao động đến tận cùng; bò Asử đánh đập thậm tệ động đến tận cùng; bò Asử đánh đập thậm tệ ). ). - - Mò còn bò áp chế về tinh thần Mò còn bò áp chế về tinh thần ( ( bò chiếm đọat bò chiếm đọat tuổi xuân, không tình yêu, không hạnh phúc; tuổi xuân, không tình yêu, không hạnh phúc; bò giam hãm mất tự do) bò giam hãm mất tự do) => C/S của Mò cùng khổ về vật chất,bế tắc về => C/S của Mò cùng khổ về vật chất,bế tắc về tinh thần, sống kiếp “Người-vật”. tinh thần, sống kiếp “Người-vật”. + Phản ứng của Mò trước cuộc sống cùng khổ: + Phản ứng của Mò trước cuộc sống cùng khổ: - Mò câm lặng trước cuộc sống cùng khổ, - Mò câm lặng trước cuộc sống cùng khổ, nhưng cô không cam chòu số phận. nhưng cô không cam chòu số phận. - Sức sống tiềm tàng và khát vọng tự do của - Sức sống tiềm tàng và khát vọng tự do của Mò được thể hiện qua Mò được thể hiện qua ba lần Mò phản kháng ba lần Mò phản kháng chống lại số phận: chống lại số phận: + + Lần 1 Lần 1 : Mò đònh tự tử bằng lá ngón. : Mò đònh tự tử bằng lá ngón. +Lần 2 +Lần 2 :Đêm mùa xuân Mò muốn đi chơi. :Đêm mùa xuân Mò muốn đi chơi. +Lần 3 +Lần 3 : : Đêm mùa đông ,Mò cắt dây trói cho Đêm mùa đông ,Mò cắt dây trói cho Aphủ, cả 2 cùng trốn khỏi nhà thống lí Aphủ, cả 2 cùng trốn khỏi nhà thống lí pátra. pátra. *Mò đònh tự tử bằng lá ngón, vì: *Mò đònh tự tử bằng lá ngón, vì: + Khi mới bò bắt về làm dâu, bò áp bức …, + Khi mới bò bắt về làm dâu, bò áp bức …, “ “ đêm nào Mò cũng khóc” đêm nào Mò cũng khóc” vì vì ý thức được sự ý thức được sự khổ nhục của kiếp sống “ khổ nhục của kiếp sống “ người-vật người-vật ”. ”. + Nhưng nước mắt đã không giúp Mò nguôi đi + Nhưng nước mắt đã không giúp Mò nguôi đi nỗi đau, Mò đã tìm đến cái chết như một nỗi đau, Mò đã tìm đến cái chết như một phương tiện để giải thóat nỗi đau đớn, tủi phương tiện để giải thóat nỗi đau đớn, tủi nhục. nhục. + Vì thương cha, Mò đã không đành lòng chết. + Vì thương cha, Mò đã không đành lòng chết. Cô phải quay lại để sống trong tủi nhục và Cô phải quay lại để sống trong tủi nhục và câm lặng. câm lặng. **Vì sao Mò đònh tự tử bằng nắm lá ngón? **Vì sao Mò đònh tự tử bằng nắm lá ngón? [...]... tự do c a APhủ:  *Sức sống và khát vọng tự do c a APhủ được thể hiện qua những chi tiết nào trong tác phẩm?  - APhủ là một chàng trai khỏe mạnh, lao động giỏi như “con trâu tốt” c a núi rừng Tây Bắc  - APhủ có khát vọng tự do, sẵn sàng phản kháng đánh lại con nhà giàu  -Bò phạt vạ một cách tàn nhẫn, APhủ vẫn gan lì chòu đựng Bò trói đứng, APhủ dùng hàm răng to khỏe cắn đứt dây trói…  = >A Phủ là... sau: Phân tích nhân vật Aphủ        2/Cảnh ngộ và khát vọng tự do c a APhủ: a/ Cảnh ngộ c a APhủ: *Xuất hiện trong tác phẩm,APhủ có một cảnh ngộ như thế nào? - Mồ côi cha mẹ, tứ cố vô thân - Bò bán cho người Thái, phiêu bạt tới Hồng Ngài, tự sống bằng sức lao động c a mình - Vì đánh ASử ,bò phạt vạ,bò buộc phải vay tiền >thành nô lệ cho thống Lý Ptra =>Cũng như Mỵ, APhủ có một cảnh ngộ bất hạnh,... vượt qua khỏi vòng dây trói để đi theo tiếng sáo =>Bạo lực và dây trói chỉ có thể trói buộc thể xác Mỵ chứ không trói buộc được tình yêu và sự sống c a Mò **Diễn biến tâm lí và ý ngh a hành động cắt dây trói cứu Aphủ c a Mò? *Cắt dây trói cho Aphủ: + Lúc đầu thấy APhủ bò trói, Mò “thản nhiên ngồi thôỉ l a hơ tay” > biểu hiện c a một tâm hồn đã chai lỳ vì đau khổ + Khi thấy hai dòng nước mắt c a APhủ,... nỗi đau c a mình, c a người đàn bà cũng đã bò trói mà chết > Mò muốn cưú APhủ, nhưng lại sợ + Nhưng tình thương ngươì lấn át nỗi thương thân, Mò đã cắt dây trói cho APhủ, cả hai cùng trốn thóat ⇒Giải thóat cho Aphủ cũng là cách Mò tự giải thóat cuộc sống nô lệ, tăm tối c a mình.Tình thương người, và khát vọng tự do đã giúp Mò chiến thắng số phận **Nghệ thuật miêu tả nhân vật Mò: -Cách tạo ra những... chứng tiêu biểu để minh h a khi phân tích  - Bài tập vận dụng:  Phân tích sức sống tiềm tàng và khát vọng tự do c a nhân vật Mỵ trong truyện ngắn Vợ chồng Aphủ c a nhà văn Tô Hoài  *Hướng dẫn sọan tác phẩm Vợ nhặt” c a nhà văn Kim Lân :  1/ Đ ọc tiểu dẫn và tóm tắt những nét chính về tác giả và hòan cảnh ra đời c a tác phẩm  2/Đọc tác phẩm và tóm tắt cốt truyện, chủ đề c a tác phẩm, đồng thời tìm... tính cách c a nhân vật Mò - Nghệ thuật so sánh ( v a tương đồng- v a đòn bẩy); thủ pháp vật h a để cực tả nỗi đau : kiếp người là kiếp vật c a Mò - Cách dùng hình ảnh ẩn dụ độc đáo ( căn buồng c a Mò) gây cảm giác ngột ngạt, bức bối về một nhà tù rùng rợn  đó là hình tượng h a giàu sức khái quát về đ a ngục cuộc sống c a Mò – tê buốt một kiếp người Nhận xét chung về nhân vật Mò? ⇒ Qua các đoạn văn... Diễn biến tâm lí c a Mò trong đêm tình xuân? *Đêm tình xuân Mò muốn đi chơi: - M a xuân ở vùng núi cao, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp cùng âm thanh tiếng sáo gọi bạn tình đã đánh thức tâm hồn ham yêu, ham sống c a Mò - Q a khứ êm đẹp, hiện tại phũ phàng > Mò thấy cô đơn, cay đắng > cô muốn chết - Nhưng tiếng sáo gọi bạn cứ réo rắt, mời g …  Mò muốn đi chơi - Bò Asử trói đứng, đau đớn - tủi nhục,... tác phẩm c a nhà văn?  1/ Nghệ thuật miêu tả:  Cảnh thiên nhiên, cảnh sinh họat c a người dân Tây Bắc chân thực, gần gũi, sinh động mang màu sắc dân tộc  2/ Ngôn ngữ kể chuyện:  Từ ngữ mộc mạc, giàu chất h a, chất thơ  3/ Nghệ thuật xây dựng nhân vật :  Tính cách nhân vật sắc sảo, cách miêu tả tâm lý, tính cách nhân vật sâu sắc  III/ Tổng kết:  - Vợ chồng A Phủ chính là tấm lòng c a nhà văn... Aphủ c a Mò? Gợi ý trả lời: +Nguyên nhân: Từ thương mình => thương người cùng cảnh ngộ +Ý ngh a: Đó không chỉ là hành động cứu người mà còn giải thoát cho mình, thể hiện tình thương yêu con người và tinh thần phản kháng c a Mò +Kết quả: Mò chạy theo Aphủ đến Phiềng Sa, ở đây Mò đã có tình yêu, hạnh phúc => nói lên sự đổi đời lớn lao c a Mò nói riêng và c a đồng bào Tây Bắc nói chung Dặn dò: Tiết sau:... con người Tây Bắc : tác phẩm tha thiết một nỗi niềm c a nhà văn đứng về khổ đau-nước mắt mà phẫn nộ ,yêu thương  -Tác phẩm cũng giúp ta thấy được những đặc sắc về phong cách nghệ thuật c a nhà văn Tô Hoài- nhà văn c a “dòng sông Tô Lòch”  *Hướng dẫn học bài:  - Nắm vững kiến thức cơ bản c a bài học (tác giả, hòan cảgnh sáng tác, cốt truyện, chủ đề, nhân vật trung tâm c a tác phẩm).Học thuộc các dẫn . 2/Tác phẩm Vợ chồng APhủ”: 2/Tác phẩm Vợ chồng APhủ”: a/ Xuất xứ và hòan cảnh sáng tác a/ Xuất xứ và hòan cảnh sáng tác : : - “ “ Vợ chồng Aphủ” trích. APhủ, cả hai cùng trốn thóat . đã cắt dây trói cho APhủ, cả hai cùng trốn thóat . ⇒ Giải thóat cho Aphủ cũng là cách Mò tự giải thóat Giải thóat cho Aphủ