SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI TRƯỜNG PHỔ THÔNG TRUNG HỌC HOÀNG VĂN THỤ Ngày soạn: 01/08/2008 Tiết dạy: Chương 1: Khái niệm hệ sở liệu §1 Một số khái niệm I Mục đích yêu cầu  Biết số vấn đề phải giải toán quản lý cần thiết phải có CSDL  Biết vai trị CSDL học tập sống  Biết mức thể cảu CSDL  Biết yêu cầu hệ CSDL II Chuẩn bị giáo viên học sinh: Sách GK tin 12 - 1, Sách GV tin 12, đĩa chứa chương trình minh họa (quản lý học sinh:gv biên soạn), tranh ảnh chụp sẵn III Phương pháp: Thuyết trình, hỏi đáp, đặt vấn đề, so sánh IV Tiến trình học: A: Ổn định lớp kiểm tra sỹ số Sỹ số: Vắng ……P …….K B: Kiểm tra cũ: Không kiểm tra C: Vào Hoạt động giáo viên - Muốn quản lý thông tin điểm học sinh lớp ta nên lập danh sách chứa cột nào? Gợi ý:Để đơn giản vấn đề cột điểm nên tượng trưng vài môn Hoạt động học sinh Nội dung §1 Một số khái niệm Bài toán quản lý: Để quản lý học sinh nhà - Cột Họ tên, giới tính, trường, người ta thường lập ngày sinh, địa chỉ, tổ, điểm biểu bảng gồm cột, hàng để toán, điểm văn, điểm tin chứa thông tin cần quản lý Stt, hoten, ngaysinh, giới tính, đồn viên, tốn, lý, hóa, văn, tin - Em nêu lên công việc thường gặp quản lý thông tin đối tượng ? - Tạo lập hồ sơ gì? Một biểu bảng thiết lập để lưu trữ thông tin điểm hs sau(h.1) - Đó cơng việc tạo lập, Các công việc thường gặp cập nhật khai thác hồ xử lý thông tin tổ chức: sơ a) Tạo lập hồ sơ: Cần thực công việc sau: - Tuỳ thuộc nhu cầu tổ chức mà xác định chủ thể - Xác định chủ thể cần quản lý VD: ví dụ chủ thể cần quản lý học sinh, Giáo viên thực hiện: Đoàn Phan Hùng SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI TRƯỜNG PHỔ THƠNG TRUNG HỌC HỒNG VĂN THỤ Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh cần quản lý - Dựa vào yêu cầu cần quản lý thông tin chủ thể để xác định cấu trúc hồ sơ - Thu thập, tập hợp hồ sơ thông tin cần thiết cho hồ sơ từ nhiều nguồn khác lưu trữ chúng theo cấu trúc xác định HS: Sửa chữa hồ sơ việc GV: Cập nhật hồ sơ thay đổi vài thông tin gì? hồ sơ khơng cịn - Cần bổ xung thêm cho cá thể tham gia vào tổ chức - Cần xoá hồ sơ cá thể mà tổ chức khơng cịn quản lý HS: - Sắp xếp hồ sơ theo tiêu chí phù hợp GV: Khai thác hồ sơ với cầu cần quản lý gì? tổ chức - Tìm kiếm việc tra cứu thơng tin có sẵn hồ sơ - Thông kê cách khai thác hồ sơ dựa tính tốn để đưa thơng tin đặc trưng khơng có sẵn hồ sơ Nội dung - Xác định cấu trúc hồ sơ - Thu thập, tập hợp hồ sơ thông tin cần thiết cho hồ sơ từ nhiều nguồn khác lưu trữ chúng theo cấu trúc xác định b) Cập nhật hồ sơ: - Sửa chữa hồ sơ - Chèn thên hồ sơ - Cần xoá hồ sơ c) Khai thác hồ sơ: Gồm công việc như: - Sắp xếp hồ sơ - Tìm kiếm - Thơng kê - Lập báo cáo - Lập báo cáo việc sử dụng kết tìm kiếm, thơng kê xếp hồ sơ để tạo lập hồ sơ D Củng cố: Hệ thống toàn Hướng dẫn hs trả lời câu hỏi cuối có liên quan đến tiết học Dặn hs nhà làm tập sgk sách tập E Dặn dò: Về nhà học bài, làm tập sách tập đọc Giáo viên thực hiện: Đoàn Phan Hùng SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI TRƯỜNG PHỔ THƠNG TRUNG HỌC HỒNG VĂN THỤ V Rút kinh nghiệm: ===================================================================== Ngày soạn: 02/08/2008 Tiết dạy: §1 Một số khái niệm (tiếp) I Mục đích yêu cầu  Biết số vấn đề phải giải toán quản lý cần thiết phải có CSDL  Biết vai trị CSDL học tập sống  Biết mức thể cảu CSDL  Biết yêu cầu hệ CSDL II Chuẩn bị giáo viên học sinh: Sách GK tin 12 - 1, Sách GV tin 12, đĩa chứa chương trình minh họa (quản lý học sinh:gv biên soạn), tranh ảnh chụp sẵn III Phương pháp: Thuyết trình, hỏi đáp, đặt vấn đề, so sánh IV Tiến trình học: A: Ổn định lớp kiểm tra sỹ số Sỹ số: Vắng ……P …….K B: Kiểm tra cũ: Nêu vai trò CSDL sống? Nêu công việc thường gặp xử lý thông tin tổ chức? C: Vào Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu kn CSDL hệ QT CSDL:  Tìm hiểu SGK để trả lời câu hỏi Hệ sở liệu a) Kn CSDL hệ quản trị - CSDL lưu giấy - Máy tính lưu trữ dl khổng lồ, tốc CSDL: khác CSDL lưu độ truy xuất xử lý dl nhanh - CSDL: SGK máy tính điểm nào? Ví dụ (h.1): Hồ sơ lưu - Cơ sở liệu (CSDL-Database) trữ nhớ máy tập hợp liệu có liên quan với tính xem csdl - CSDL gì? nhau, chứa thông tin tổ chức (gọi csdl lớp) (như trường học, bệnh viện, ngân hàng, nhà máy ), lưu trữ thiết bị nhớ để đáp ứng nhu Giáo viên thực hiện: Đoàn Phan Hùng SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI TRƯỜNG PHỔ THƠNG TRUNG HỌC HỒNG VĂN THỤ Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung cầu khai thác thông tin nhiều người sử dụng với nhiều mục đích khác - CSDL ứng dụng Trong hầu hết lĩnh vực xh hầu hết lĩnh vực xh Nó - CSDL ứng Nó trở lên phổ biến quen trở lên phổ biến quen dựng đâu? thuộc thuộc - Nêu số ứng dụng csdl xh? - Phần mềm giúp người sử dụng tạo CSDL máy tính gọi gì? - Hiện có hệ quản trị CSDL? Các hệ quản trị CSDL phổ biến nhiều người biết đến MySQL, Oracle, PostgreSQL, SQL Server, DB2, v.v Phần lớn hệ quản trị CSDL kể hoạt động tốt nhiều hệ điều hành khác Linux, Unix MacOS ngoại trừ SQL Server Microsoft chạy hệ điều hành Windows - Trong thư viện, ngành hàng không, ngành ngân hàng, bưu điện, - Hệ quản trị CSDL : - Hệ quản trị CSDL (Database Management System) phần mềm cung cấp môi trường thuận lợi hiệu để tạo lập, khai thác thông tin CSDL Hệ QT CSDL: SGK Thuật ngữ “Hệ CSDL” để csdl với hệ qtcsdl quản trị khai thác csdl * Để lưu trữ khai thác thơng tin máy tính cần phải có: - CSDL - Hệ QTCSDL - Các thiết bị vật lý (máy tính, đĩa cứng, mạng máy tính ) Lắng nghe Hoạt động 2: Tìm hiểu mức thể CSDL - Tại cần chia  Tìm hiểu SGK để trả lời câu hỏi b) Các mức thể mức thể Để lưu trữ thông tin cách hiệu CSDL: quả, hệ csdl xây dựng bảo - Có mức: csdl? Như vậy, yêu cầu mức trì dựa nhiều yếu tố KT máy + Mức vật lý: Cho biết dl hiểu csdl khác tính Tuy nhiên để thuận tiện cho nhiều nhau: Có mức hiểu người dùng, hệ csdl phải thiết kế cho, tương tác đơn csdl: giản với hệ thống, người dùng khai thác thơng tin mà không cần đến chi tiết phức tạp lưu trữ Ví dụ: CSDL lớp: tệp lưu trữ vùng nhớ nào, dl hs chiếm byte? Là tập hợp tệp dl tồn thiết bị nhớ Giáo viên thực hiện: Đoàn Phan Hùng SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI TRƯỜNG PHỔ THƠNG TRUNG HỌC HỒNG VĂN THỤ Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung - Như mức vật lý? Những dl lưu trữ csdl? dl có mối quan hệ nào? CSDL lớp gồm Lắng nghe thông tin: Họten, ngaysinh, Như CSDL lớp mô tả bảng, cột thuộc tính, hàng tương ứng dl học sinh - Mức khung nhìn có Quan sát hình vẽ h.6, h.7 sgk vai trị gì? + Mức khái niệm: Cho biết dl lưu trữ csdl liệu có quan hệ với + Mức khung nhìn: Thể phần csdl mà người dùng cần khai thác D Củng cố: Hệ thống toàn Hướng dẫn hs trả lời câu hỏi cuối có liên quan đến tiết học Dặn hs nhà làm tập sgk sách tập E Dặn dò: Về nhà học bài, làm tập sách tập đọc V Rút kinh nghiệm: ===================================================================== Ngày soạn: 03/08/2008 Tiết dạy: §1 Một số khái niệm (tiếp) I Mục đích yêu cầu  Biết số vấn đề phải giải tốn quản lý cần thiết phải có CSDL  Biết vai trò CSDL học tập sống  Biết mức thể cảu CSDL  Biết yêu cầu hệ CSDL II Chuẩn bị giáo viên học sinh: Sách GK tin 12 - 1, Sách GV tin 12, đĩa chứa chương trình minh họa (quản lý học sinh:gv biên soạn), tranh ảnh chụp sẵn III Phương pháp: Giáo viên thực hiện: Đoàn Phan Hùng SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI TRƯỜNG PHỔ THÔNG TRUNG HỌC HỒNG VĂN THỤ Thuyết trình, hỏi đáp, đặt vấn đề, so sánh IV Tiến trình học: A: Ổn định lớp kiểm tra sỹ số Sỹ số: Vắng ……P …….K B: Kiểm tra cũ: Nêu khái niệm CSDL hệ QT CSDL? Phân biệt CSDL hệ QT CSDL? Nêu mức thể CSDL? C: Vào Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu yêu câu hệ csdl  Tìm hiểu SGK để trả lời câu hỏi c) Các yêu cầu - Thế tính cấu - DL CSDL lưu trữ theo hệ csdl: trúc? - Tính cấu trúc: DL cấu trúc xác định CSDL lưu trữ theo cấu trúc xác định - Thế tính tồn - Các giá trị dl lưu trữ - Tính tồn vẹn:Các giá trị dl vẹn? csdl phải thảo mãn số ràng lưu trữ csdl phải buộc tuỳ thuộc vào số hoạt thảo mãn số ràng buộc động tổ chức mà csdl phản ánh tuỳ thuộc vào số hoạt động tổ chức mà csdl phản ánh - Thế tính - Sau tháo tác cập nhật dl, - Tính quán:Sau quán? có cố (phần cứng tháo tác cập nhật dl, hay phần mềm) xẩy qn có cố (phần cứng trình cập nhật, liệu csdl hay phần mềm) xẩy phải đảm bảo tính đắn qn trình cập nhật, liệu csdl phải đảm bảo tính đắn - Thế tính an - CSDL cần bảo vệ an tồn, - Tính an tồn bảo mật toàn bảo mật phải ngăn chặn truy thông tin:CSDL cần thông tin? xuất không phép phải khơi bảo vệ an tồn, phải phục csdl có cố ngăn chặn truy xuất - DL cần phải độc lập với ứng không phép phải dụng, không phụ thuộc vào số khơi phục csdl có tốn cụ thể, khơng phụ thuộc cố - Thế tính độc vào phương tiện lưu trữ xử lý - Tính độc lập lập? + Độc lập mức vật lý + Độc lập mức khái niệm Hoạt động 2: Tìm hiểu số ứng dụng hệ CSDL: Giáo viên thực hiện: Đoàn Phan Hùng SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI TRƯỜNG PHỔ THƠNG TRUNG HỌC HỒNG VĂN THỤ Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh  Tìm hiểu SGK để trả lời câu hỏi - Nêu số ứng - Cơ sở GD & ĐT cần quản lý dụng CSDL mà thông tin người học, môn học, KQ em biết? học tập - CSDL gì? - CSDL ứng dựng đâu? - Nêu số ứng dụng csdl xh? - Phần mềm giúp người sử dụng tạo CSDL máy tính gọi gì? - Cơ sở kinh doanh cần có CSDL thông tin KH, SP, bán hàng - Cơ sở SX cần quản lý dây chuyền thiết bị vè theo dõi việc sx SP, hàng tồn kho, đơn đặt hàng - Tổ chức tài cần lưu thơng tin cổ phần, tình hình kinh doanh, mua bán tài cổ phiếu, tín dụng - Cơ quan điều hành giao dịch qua thẻ tín dụng cần quản lý bán hàng thẻ tín dụng, xuất báo cáo tài định kỳ (theo ngày, tuần, tháng ) - Ngân hàng cần quản lý tài khoản, khoản vay, giao dịch hàng ngày - Hãng hàng không cần quản lý chuyến bay, việc đăng ký vé lịch bay - Tổ chức viễn thông cần ghi nhận gọi, hoá đơn hàng tháng, tính tốn số dư cho thẻ nạp trả trước, - Những ứng dụng khác Nội dung d Một số ứng dụng - Ngành GD - Ngành kinh doanh, mua bán hàng - Ngành tài ngân hàng - Ngành hàng không - Ngành viễn thông - Trong quân đội D Củng cố: Hệ thống toàn Hướng dẫn hs trả lời câu hỏi cuối có liên quan đến tiết học Dặn hs nhà làm tập sgk sách tập E Dặn dò: Về nhà học bài, làm tập sách tập đọc V Rút kinh nghiệm: ===================================================================== Ngày soạn: 03/08/2008 Tiết dạy: Giáo viên thực hiện: Đoàn Phan Hùng SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI TRƯỜNG PHỔ THƠNG TRUNG HỌC HỒNG VĂN THỤ §2 Hệ quản trị sở liệu I Mục đích yêu cầu  - Biết khái niệm hệ QT CSDL  - Biết chức hệ QT CSDL: Tạo lập CSDL, cập nhật dl, tìm kiếm, kết xuất thơng tin  - Biết hoạt động tương tác thành phần hệ QT CSDL  - Biết vai trò người làm việc với hệ CSDL  - Biết bước xây dựng CSDL II Chuẩn bị giáo viên học sinh: Sách GK tin 12 - 2, Sách GV tin 12, tranh ảnh chụp sẵn III Phương pháp: Thuyết trình, hỏi đáp, đặt vấn đề, so sánh IV Tiến trình học: A: Ổn định lớp kiểm tra sỹ số Sỹ số: Vắng ……P …….K B: Kiểm tra cũ: Nêu yêu cầu hệ CSDL? Nêu số ứng dụng CSDL mà em biết? C: Vào Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu chức hệ QTCSDL:  Tìm hiểu SGK để trả lời Các chức hệ câu hỏi QTCSDL: a) Cung cấp môi trường tạo lập - Em cho biết - Có chức chính: CSDL chức + Cung cấp mơi trường tạo lập - Khai thác cấu trúc ghi cho hệ QT CSDL? CSDL bảng dl csdl + Cung cấp môi trường cập - Chỉnh sửa cấu trúc nhật khai thác DL - Xem cấu trúc ghi + Cung cấp cơng cụ kiểm sốt, bảng điều khiển truy cập vào dl b) Cung cấp môi trường cập nhật - Thế cung cấp khai thác DL môi trường tạo lập - Khai thác cấu trúc ghi - Xem nội dung liệu CSDL? - Cập nhật dl (nhập, sửa, xoá) cho bảng dl csdl - Chỉnh sửa cấu trúc - Sắp xếp, tìm kiếm thơng tin - Xem cấu trúc ghi - Kết xuất báo cáo - Thế cung bảng c) Cung cấp công cụ kiểm sốt, cấp mơi trường cập - Xem nội dung liệu điều khiển truy cập vào dl nhật khai thác DL? - Cập nhật dl - Đảm bảo an ninh, ngăn ngừa - Sắp xếp, tìm kiếm thông tin truy cập không phép Giáo viên thực hiện: Đoàn Phan Hùng SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI TRƯỜNG PHỔ THƠNG TRUNG HỌC HỒNG VĂN THỤ Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh - Kết xuất báo cáo Nội dung - Duy trì tính qn dl - Tổ chức điều khiển truy cập đồng thời - Thế cung cấp công cụ kiểm - Đảm bảo an ninh, ngăn ngừa soát, điều khiển truy truy cập không phép cập vào dl.? - Duy trì tính qn dl - Tổ chức điều khiển truy cập đồng thời Hoạt động 2: Tìm hiểu hoạt động hệ csdl:  Tìm hiểu SGK để trả lời câu Hoạt động hệ csdl: Khi có yêu cầu người dùng: Hệ hỏi QT CSDL gửi yêu cầu đến xử - Hệ QT CSDL có  Quan sát h.12 sgk: lý truy vấn, có nhiệm vụ thơng thành phần? ☺ Có thành phần: quan Bộ quản lý liệu yêu cầu + Bộ xử lý truy vấn hệ điều hành tìm số tệp chức - Nêu hoạt động + Bộ quản lý liệu ☺ Hệ QT CSDL gửi yêu cầu đến thông tin cần thiết Các thông tin hệ CSDL? xử lý truy vấn, có nhiệm vụ tìm thấy trở lại thông qua Bộ thông quan Bộ quản lý liệu yêu quản lý liệu chuyển đến Bộ cầu hệ điều hành tìm số tệp xử lý truy vấn để trả kết cho chức thông tin cần thiết Các thông người dùng tin tìm thấy trở lại thơng qua Bộ quản lý liệu chuyển đến Trình ứng dụng Bộ xử lý truy vấn để trả kết cho người dùng Truy vấn Bộ xử lý truy vấn Bộ quản lý liệu Truy vấn CSDL D Củng cố: Hệ thống toàn Hướng dẫn hs trả lời câu hỏi cuối có liên quan đến tiết học Dặn hs nhà làm tập sgk sách tập E Dặn dò: Về nhà học bài, làm tập sách tập đọc V Rút kinh nghiệm: Giáo viên thực hiện: Đoàn Phan Hùng SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI TRƯỜNG PHỔ THƠNG TRUNG HỌC HỒNG VĂN THỤ ===================================================================== Ngày soạn: 05/08/2008 Tiết dạy: §2 Hệ quản trị sở liệu (tiếp) I Mục đích yêu cầu  - Biết khái niệm hệ QT CSDL  - Biết chức hệ QT CSDL: Tạo lập CSDL, cập nhật dl, tìm kiếm, kết xuất thơng tin  - Biết hoạt động tương tác thành phần hệ QT CSDL  - Biết vai trò người làm việc với hệ CSDL  - Biết bước xây dựng CSDL II Chuẩn bị giáo viên học sinh: Sách GK tin 12 - 2, Sách GV tin 12, tranh ảnh chụp sẵn III Phương pháp: Thuyết trình, hỏi đáp, đặt vấn đề, so sánh IV Tiến trình học: A: Ổn định lớp kiểm tra sỹ số Sỹ số: Vắng ……P …….K B: Kiểm tra cũ: Nêu chức hệ QT CSDL? Nêu hoạt động hệ CSDL? C: Vào Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu vai trị người làm việc với hệ csdl  Tìm hiểu SGK để trả lời câu hỏi Vai trò người làm việc ☺ Quản lý tài nguyên, cài đặt csdl vật lý, cấp với hệ csdl: - Vai trò người phát quyền truy nhập, cấp phần mềm, phần a) Người quản trị quản trị csdl? csdl: cứng, trì hoạt động hệ thống b) Người lập trình - Vai trị người ☺ Xây dựng trình ứng dụng đáp ứng nhu ứng dụng: lập trình ứng dụng? cầu khai thác nhóm người dùng c) Người dung (cuối): - Vai trò người ☺ Người khai thác thông tin từ CSDL, dùng? thường phân nhóm Mỗi nhóm có quyền truy nhập khai thác khác Hoạt động 2: Tìm hiểu bước xây dựng CSDL: Giáo viên thực hiện: Đoàn Phan Hùng ... Biết mức thể cảu CSDL  Biết yêu cầu hệ CSDL II Chuẩn bị giáo viên học sinh: Sách GK tin 12 - 1, Sách GV tin 12 , đĩa chứa chương trình minh họa (quản lý học sinh:gv biên soạn), tranh ảnh chụp sẵn... Biết mức thể cảu CSDL  Biết yêu cầu hệ CSDL II Chuẩn bị giáo viên học sinh: Sách GK tin 12 - 1, Sách GV tin 12 , đĩa chứa chương trình minh họa (quản lý học sinh:gv biên soạn), tranh ảnh chụp sẵn... số công việc xây dựng csdl đơn giản  II Chuẩn bị giáo viên học sinh: Sách GK tin 12 - thực hành 1, Sách GV tin 12 , tranh ảnh chụp sẵn III Phương pháp: Thuyết trình, hỏi đáp, đặt vấn đề, so sánh