Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình LỜI CẢM ƠN Trong trình thực đề tài tốt nghiệp, tơi giúp đỡ nhiệt tình thầy giáo bạn sinh viên khoa Sinh - KTNN Đặc biệt giúp đỡ tận tình chu đáo thầy Trương Đức Bình giảng viên mơn phương pháp dạy học Trường ĐHSPHN Tôi xin bày tỏ cảm ơn chân thành sâu sắc tới thầy giáo Trương Đức Bình thầy giáo bạn sinh viên khoa Sinh - KTNN Tôi xin cảm ơn thầy cô tổ Sinh - Hóa Trường THPT Ỷ La Trường THPT Thác Bà tận tình ủng hộ tơi q trình hồn thành khóa luận tốt nghiệp Tơi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng năm 2013 Sinh viên Lê Thị Thảo SV: Lê Thị Thảo Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan vấn đề tơi trình bày khóa luận kết nghiên cứu riêng thân hướng dẫn tận tình Thầy Trương Đức Bình, không trùng với kết nghiên cứu tác giả khác Nếu sai tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm Hà Nội, tháng năm 2013 Sinh viên Lê Thị Thảo SV: Lê Thị Thảo Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Đọc CNH – HĐH Cơng nghiệp hố - Hiện đại hố CT Chương trình CTC Chương trình chuẩn GD Giáo dục GV Giáo viên HS Học sinh KL Kết luận KN Khái niệm KT - XH Kinh tế - Xã hội PHT Phiếu học tập PPDH Phương pháp dạy học SGK Sách giáo khoa TB Tế bào THPT Trung học phổ thơng TTC Tính tích cực VD Ví dụ VSV Vi sinh vật VK Vi khuẩn SV: Lê Thị Thảo Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình MỤC LỤC PHẦN I: MỞ ĐẦU 1 Lí chọn đề tài Mục đích nghiên cứu Giả thuyết khoa học Đối tượng, khách thể nghiên cứu Nhiệm vụ nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu 6.1 Nghiên cứu lí thuyết 6.2 Điều tra 6.3 Phương pháp chuyên gia Những đóng góp đề tài Giới hạn nghiên cứu PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương 1: Cơ sở lí luận thực tiễn đề tài 1.1 Tổng quan tài liệu 1.1.1 Mục tiêu việc điều chỉnh nội dung dạy học 1.1.2 Nội dung giảm tải 1.2 Cơ sở lí luận 14 1.2.1 Định hướng đổi phương pháp dạy học 14 1.2.2 Tính tích cực học tập 15 1.2.2.1 Khái niệm tính tích cực học tập 15 1.2.2.2 Cấp độ tính tích cực học tập 16 1.2.2.3 Biểu tính tích cực học tập 16 1.2.2.4 Đặc trưng PPDH tích cực 17 1.3 Cơ sở thực tiễn đề tài SV: Lê Thị Thảo Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình 1.3.1 Thuận lợi khó khăn thực theo chương trình giảm tải 1.3.1.1 Thuận lợi 1.3.1.2 Khó khăn 10 1.3.2 Giải pháp 14 1.4 Một số phương pháp dạy học tích cực cần phát triển trường Trung học phổ thông để dạy môn sinh học 18 1.4.1 Phương pháp vấn đáp 18 1.4.2 Dạy học nêu vấn đề 19 1.4.3 Phương pháp hoạt động nhóm 21 Chương 2: Phân tích nội dung 23 2.1 Yêu cầu chuẩn kiến thức - kĩ dạy học Sinh học 10 23 2.1.1 Yêu cầu kiến thức 23 2.1.2 Yêu cầu kĩ 25 2.2 Phân tích nội dung 26 Chương 3: Thiết kế số giáo án 43 3.1 Một số thiết kế 43 3.2 Nhận xét đánh giá GV THPT 82 3.3 Kết 82 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 83 Kết luận 83 Kiến nghị 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO 84 SV: Lê Thị Thảo Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình PHẦN I: MỞ ĐẦU Lí chọn đề tài Chúng ta sống xu hội nhập quốc tế tồn cầu hố ngày sâu rộng tất lĩnh vực kinh tế - xã hội, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ Ngày sức mạnh quốc gia không phụ thuộc vào nguồn tài nguyên thiên nhiên mà phụ thuộc chủ yếu vào trí tuệ lực sáng tạo nguồn lực xã hội Trong bối cảnh đó, phát triển giáo dục - đào tạo yếu tố định yêu cầu cấp bách nghiệp phát triển kinh tế - xã hội quốc gia giới Nhận thức tầm quan trọng giáo dục - đào tạo chiến lược phát triển kinh tế - xã hội Đảng ta khẳng định: “Giáo dục đào tạo quốc sách hàng đầu, phát triển giáo dục đào tạo tảng, nguồn nhân lực chất lượng cao động lực quan trọng thúc đẩy CNH - HĐH, yếu tố để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh bền vững” Thực Nghị Đảng năm qua ngành giáo dục đào tạo nói chung giáo dục phổ thơng nói riêng có chuyển biến tích cực Đặc biệt việc nghiên cứu xây dựng chương trình, biên soạn SGK bậc phổ thông quan tâm đạo tổ chức thực nghiêm túc, kế hoạch đảm bảo chất lượng Đây coi khâu đột phá, có ý nghĩa định tạo động lực thúc đẩy đổi nội dung phương pháp dạy học Từ năm 2002 tiến hành xây dựng chương trình, biên soạn SGK từ tiểu học đến THPT Năm 2006 - 2007 SGK Sinh học 10 thực đại trà nước với chương trình: CTC nâng cao Nội dung SGK sinh SV: Lê Thị Thảo Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình học 10 thiết kế lại theo hướng tiếp cận hệ thống gồm phần: Giới thiệu chung giới sống, sinh học tế bào, sinh học Vi sinh vật Nội dung chương trình sinh học 10 đổi kiến thức cách trình bày Tuy nhiên q trình triển khai, khó khăn sở vật chất, điều kiện dạy học, trình độ nhận thức hoc sinh chưa phù hợp với nội dung SGK Sinh học 10 Vì việc thực SGK Sinh học 10 gặp nhiều khó khăn hạn chế chất lượng dạy học Nhận thấy chưa phù hợp đó, Bộ Giáo dục Đào tạo có điều chỉnh phù hợp, đưa phân phối chương trình theo hướng giảm tải môn Sinh học 10 (CTC) Xuất phát từ lí với mong muốn tập dượt nghiên cứu khoa học giáo dục, góp phần khắc phục cao chất lượng dạy môn Sinh học 10 chọn đề tài: “Thiết kế hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải” Mục đích nghiên cứu - Thiết kế hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải Giả thuyết khoa học Nếu thiết kế hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải thành cơng góp phần nâng cao chất lượng dạy học trường phổ thông Đối tượng, khách thể nghiên cứu - Nội dung giảm tải chương trình Sinh học 10 - Các hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải SV: Lê Thị Thảo Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu sở lí luận TTC học tập, PPDH tích cực - Điều tra thực trạng tình hình sử dụng PPDH tích cực dạy học Sinh học 10 theo chương trình giảm tải - Phân tích nội dung, xác định mục tiêu dạy học, kiến thức trọng tâm, nội dung giảm tải, thuận lợi khó khăn, giải pháp thiết kế hoạt động dạy học tích cực có nội dung giảm tải chương trình Sinh học 10 - Thiết kế hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải - Soạn số giáo án sử dụng PPDH tích cực dạy học Sinh học 10 theo chương trình giảm tải - Lấy ý kiến đánh giá chất lượng hoạt động dạy học tích cực xây dựng Phương pháp nghiên cứu 6.1 Nghiên cứu lí thuyết Nghiên cứu tài liệu liên quan làm sở lí luận thực tiễn cho đề tài khố luận tốt nghiệp 6.2 Điều tra Thông qua việc thăm dò ý kiến GV thiết kế hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải 6.3 Phương pháp chuyên gia Gặp gỡ, trao đổi trực tiếp, xin ý kiến giảng viên, giáo viên THPT việc thiết kế hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải Những đóng góp đề tài Thiết kế hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải làm tư liệu tham khảo cho GV sinh viên sư phạm trường SV: Lê Thị Thảo Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình Giới hạn nghiên cứu Trong giới hạn nghiên cứu đề tài chúng tơi tìm hiểu có thay đổi lớn nội dung SGK theo nội dung giảm tải Bộ Giáo dục - Đào tạo SV: Lê Thị Thảo Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 10 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương 1: Cơ sở lí luận thực tiễn đề tài 1.1 Tổng quan tài liệu 1.1.1 Mục tiêu việc điều chỉnh nội dung dạy học Theo hướng dẫn thực điều chỉnh nội dung dạy học môn Sinh học, cấp THPT Bộ Giáo Dục Đào Tạo Điều chỉnh nội dung dạy học để dạy học phù hợp với chuẩn kiến thức kĩ mục tiêu giáo dục, phù hợp với thời lượng dạy học điều kiện thực tế nhà trường Điều chỉnh nội dung dạy học theo hướng cắt giảm nội dung khó, trùng lặp, chưa thật cần thiết HS, câu hỏi, tập đòi hỏi phải khai thác sâu kiến thức lí thuyết, để GV, HS dành thời gian cho nội dung khác, tạo thêm điều kiện cho GV đổi phương pháp dạy học theo yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 1.1.2 Nội dung giảm tải T T Chương Bài Trang Nội dung điều chỉnh Hướng dẫn thực - Tăng thêm tiết cho này, đặc biệt tăng Phần I Bài Trang Toàn nội thời gian nhiều dung cho mục II Đặc điểm chung cấp tổ chức sống Phần II Chương I SV: Lê Thị Thảo Bài Bài Trang Hình 4.1 19 Trang - Khơng giải thích chi tiết hình Mục I Cấu Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 10 of 103 - Chỉ dạy sơ lược Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 76 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình nêu đặc điểm chu trình Crep? Nhóm 3: Câu hỏi: Hoàn thành phiếu học tập, nêu đặc điểm chuỗi truyền electron hơ hấp? + Nhóm 4: Câu hỏi: Tính số lượng ATP tạo qua giai đoạn hô hấp tế bào? 1NADN=3ATD 1FADH =2ATP - HS tách nhóm theo yêu cầu, nhận câu hỏi tiến hành thảo luận theo hướng dẫn GV Đường phân + Nhóm 1: Giai doạn đường phân - Vị trí: xảy bào tương Giai đoạn - Chất tham gia (nguyên liệu Đường phân Vị trí Glucôzơ) Nguyên liệu - Diễn biến: Glucôzơ bị biến đổi Diễn biến - Sản phẩm: Sản phẩm + phân tử axit Piruvic +2 ATP +2 NADH Chu trình Crep + Nhóm 2: Chu trình Crep Giai đoạn - Vị trí: Chất ti thể Chu trình Crep - Nguyên liệu: A Piruvic  Vị trí Axêtyl-CoA + 2NADH SV: Lê Thị Thảo 71 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 76 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 77 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình Nguyên liệu - Diễn biến: Axêtyl-CoA  CO2 + Diễn biến lượng Sản phẩm - Sản phẩm: + CO2 +2ATP, 6NADH, 2FADH Chuỗi chuyền Electron hơ hấp + Nhóm 3: Chuỗi chuyền electron hơ - Vị trí: màng ti thể - Nguyên liệu: 10NADH, hấp Giai đoạn Chuỗi chuyền FADH Electron hô hấp - Diễn biến: Electron từ NADH Vị trí FADH chuyền đến O qua Ngun liệu phản ứng ơxi hóa khử Diễn biến - Sản phẩm: Sản phẩm + H2O + 34 ATP + Nhóm 4: Giai đoạn Đường phân Chu trình Crep Chuỗi chuyền ehô hấp Tổng Số lượng ATP 2 34 38 - GV: Gọi đại diện nhóm lên trả lời - HS: Trả lời nhóm khác bổ SV: Lê Thị Thảo 72 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 77 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 78 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình sung - Thảo luận chung lớp - GV: Nhận xét, đánh giá Củng cố Câu 1: Hô hấp tế bào gì? Hơ hấp tế bào chia làm giai đoạn? Câu 2: Q trình hơ hấp VĐV luyện tập diễn mạnh hay yếu? Vì sao? Dặn dò - Xem lại học, chuẩn bị ơn tập chuẩn bị thi học kì I 3.1.5 Bài 25 : Sinh trưởng vi sinh vât Bài 26: Sinh sản vi sinh vật CHƯƠNG II: SINH TRƯỞNG VÀ SINH SẢN CỦA VI SINH VẬT Tiết 25: SINH TRƯỞNG VÀ SINH SẢN CỦA VI SINH VẬT I Mục tiêu Kiến thức - Trình bày đặc điểm chung sinh trưởng vi sinh vật - Giải thích sinh trưởng chúng điều kiện nuôi cấy liên tục không liên tục - Phân biệt kiểu sinh sản vi sinh vật Kĩ - HS phân biệt thời gian tốc độ sinh trưởng pha - HS phân tích, so sánh chiều hướng tiến hố hình thức sinh sản VSV 3.Thái độ SV: Lê Thị Thảo 73 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 78 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 79 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình - Giáo dục học sinh nguyên tắc ý nghĩa phương pháp ni cấy liên tục, hình thức sinh sản vi sinh vật ứng dụng vào thực tế đời sống II Phương tiện dạy học - Các hình vẽ sách giáo khoa - Phiếu học tập III Phương pháp dạy học - Vấn đáp + Trực quan - Thảo luận nhóm IV Hoạt động dạy - học 1.Ổn định lớp Kiểm tra cũ Bài * ĐVĐ: Vi sinh vật có khả sinh trưởng sinh sản nhanh Vậy sinh trưởng có đặc điểm nội dung nghiên cứu Hoạt động 1: Khái niệm sinh trưởng tốc độ sinh trưởng VSV Hoạt động GV HS Nội dung - GV nêu VD: I Khái niệm sinh trưởng - VD1: trẻ sơ sinh (3kg) 1năm Sinh trưởng quần thể VSV 10kg Sự sinh trưởng quần thể VSV - VD2: 1VK E.Coli 1ngày 20phút 2VK tăng số lượng tế bào quần thể vô số VK Qua VD em có nhận xét gì? - HS quan sát, suy nghĩ nhận xét VD: Sự sinh trưởng động vật đa bào SV: Lê Thị Thảo 74 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 79 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 80 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình VD: Sự sinh trưởng VSV - GV: Ở vi khuẩn E.coli 20 phút Thời gian hệ (g) gọi thời gian hệ Vậy Thời gian tính từ TB sinh thời gian hệ VSV gì? Cho tế bào quần thể VD? tăng gấp đôi - HS trả lời: Thời gian từ sinh VD: Vi khuẩn E.côli điều kiện tế bào TB phân ni cấy thích hợp 20 phút tế bào chia phân đôi lần - GV treo tranh hình vẽ trang 99 SGK - GV hướng dẫn học sinh nhận xét Sau thời gian hệ số tế bào quàn hể biến đổi nào? VD: Sau VK E.Coli phân chia lần (n) => n? - HS nhận xét, trả lời: Số lượng tăng lên gấp đôi - GV hướng dẫn học sinh sử dụng 3.Công thức tổng quát phiếu học tập cá nhân Nội dung Số lần Tổng số so sánh phân tế bào chia tạo Số lượng TB ban đầu 5TB VKEcôli ? ? T/g: 2giờ SV: Lê Thị Thảo 75 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 80 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 81 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình 10 TB VK ecoli sau ? ? - GV: Qua phiếu học tập em rút - Số TB tạo thời gian t công thức tổng quát? Nt = No 2n Gọi No: Số TB ban đầu n: Số lần phân chia No: Số tế bào ban đầu Nt: Số TB tạo thời n: Số lần phân chia gian t Nt: Số tế bào tạo thời gian t - HS trả lời: Phiếu học tập - HS trả lời: Nt = No 2n - GV: Cơng thức có tất trường hợp hay không? Chúng ta sang phần II để giải thích vấn đề Hoạt động 2: Tìm hiểu sinh trưởng quần thể vi khuẩn Hoạt động GV HS Nội dung - GV: Để VK phân chia liên tục II Sự sinh trưởng quần thể vi nguồn vật chất môi trường khuẩn nào? 1.Nuôi cấy không liên tục - HS trả lời: Môi trường đầy đủ chất a Khái niệm: Môi trường nuôi cấy dinh dưỡng không liên tục môi trường nuôi - GV nêu VD: Nuôi cấy chủng VK cấy không bổ sung chất dinh môi trường cố định sau thời dưỡng không lấy SV: Lê Thị Thảo 76 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 81 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 82 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình gian, số lượng cá thể giảm dần Vì sản phẩm chuyển hố sao? - HS trả lời: Do môi trường bị cạn kiệt nguồn dinh dưỡng - GV treo tranh vẽ hình 25 SGK hướng dẫn HS quan sát - GV ?: Sự sinh trưởng quần thể b Các pha sinh trưởng quần VK nuôi cấy không liên tục thể VK nuôi cấy không liên tục gồm pha? Nội dung bảng phụ PHT - HS trả lời: Yêu cầu nêu Sinh trưởng quần thể VK nuôi cấy không liên tục gồm pha: + Pha tiềm phát + Pha lũy thừa + Pha cân + Pha suy vong - GV hướng dẫn học sinh sử dụng phiếu học tập → pha sinh trưởng (theo nhóm) - HS quan sát tranh - HS thảo luận → làm tập phiếu - GV hỏi: Để thu số lượng TB tối đa nên dừng pha nào? - HS trả lời: Pha cân - GV đặt câu hỏi → phần + Để khơng xảy pha suy vong SV: Lê Thị Thảo 77 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 82 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 83 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình phải làm gì? - HS: Trả lời + Mơi trường ln đổi cách bổ sung chất dinh dưỡng + Lấy lượng dịch nuôi cấy tương đương - GV: Thế môi trường nuôi 2.Nuôi cấy liên tục cấy liên tục? a Khái niệm + Nguyên tắc phương pháp Môi trường nuôi cấy liên tục mơi gì? trường bổ sung liên tục chất - HS: Thảo luận nhóm cử đại diện dinh dưỡng loại bỏ khơng ngừng trình bày chất thải q trình ni cấy - GV hỏi: b.Đặc điểm + Mục đích phương pháp này? - Điều kiện môi trường ổn định + Ý nghĩa phương pháp này? - Sinh trưởng pha lũy thừa kéo dài - HS trả lời: - Mật độ vsv tương đối ổn định Để quần thể vi khuẩn sinh trưởng - Khơng có pha tiềm phát liên tục tránh suy vong c Ý nghĩa - Để sản xuất sinh khối thu nhận prôtêin đơn bào - Sản xuất hợp chất hoạt tính sinh học cao: Hc mơn, axit amin, kháng sinh, enzim Hoạt động 3: Tìm hiểu sinh sản vi sinh vật Hoạt động GV HS - GV ?: SV: Lê Thị Thảo Nội dung III Sinh sản vi sinh vật 78 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 83 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 84 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình + Thế sinh sản VSV? * Khái niệm: Là tăng số lượng cá + Có hình thức sinh sản vi thể VSV sinh vật nhân sơ? Sinh sản vi sinh vật nhân sơ + Q trình phân đơi vi sinh vật a Phân đơi: Là hình thức sinh sản nhân sơ diễn ? chủ yếu vi khuẩn - HS: Đọc thông tin SGK b Nảy chồi: Là hình thức sinh sản - GV ?: Những sinh vật có hình 1số vi sinh khuẩn sống thức sinh sản cách nảy chồi nước Tế bào mẹ tạo thành chồi tạo thành bào tử ? cực, chồi lớn dần tách tạo - HS trả lời: Xạ khuẩn, vi khuẩn thành vi khuẩn quang tía… - GV ?: c Bào tử: Là hình thức sinh sản + Nội bào tử ? 1số vi sinh khuẩn ( VK sinh metan) + Nội bào tử có phải hình thức Bào tử hình thành bên ngồi tế sinh sản khơng ? bào sinh dưỡng - HS: Trả lời - GV: Nội bào tử lọt vào thể phát triển trở lại ruột, máu gây bệnh nguy hiểm - GV: Ở VSV nhân thực có Sinh sản vi sinh vật nhân hình thức sinh sản? - HS trả lời: thực Hình thức sinh sản a Phân đơi VSV nhân thực - Sinh sản phân đôi: Nấm men + Phân đôi rượu rum, tảo lục… + Nẩy chồi - TB mẹ phân đôi -> 2TB + Sinh sản bào tử b Nẩy chồi - GV: Sinh sản nẩy chồi sinh sản - Sinh sản nẩy chồi: Nấm men SV: Lê Thị Thảo 79 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 84 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 85 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình phân đơi giống khác điểm rượu, nấm phổi… ? - Từ TB mẹ mọc chồi nhỏ -> - HS: Nghiên cứu SGK trang 104 tách khỏi TB mẹ -> thể độc lập + Giống: Đều hình thức sinh sản hay hợp tử vơ tính c Sinh sản bào tử + Khác: Cách tạo thể - Vơ tính bào tử kín hay bào tử - GV ?: Sinh sản VSV nhân thực trần nhân sơ khác điểm ? - Hữu tính cách tiếp hợp - HS : VSV nhân thực bắt đầu có tế nấm sợi bào sinh sản riêng : bào tử sinh sản Đáp án PHT : Đặc điểm pha sinh trưởng quần thể vi khuẩn kiện nuôi cấy không liên tục Các pha Đặc điểm Số lượng tế bào quần thể - Vi khuẩn thích nghi với mơi - Số lượng tế bào chưa Tiềm phát trường tăng - Enzim hình thành → phân giải chất - Vi khuẩn sinh trưởng với tốc độ - Tăng lên theo lũy thừa Lũy thừa lớn & không đổi thời gian đat cực đại Trao đổi chất mạnh mẽ Cân - Số tế bào sinh = số tế bào chết - Đạt cực đại không đổi - Sinh trưởng trao đổi chất giảm - Số lượng tế bào giảm Suy vong dần chất dinh dưỡng cạn dần, chất độc hại tăng SV: Lê Thị Thảo 80 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 85 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 86 of 103 Khóa luận tốt nghiệp SV: Lê Thị Thảo GVHD: Th.S Trương Đức Bình 81 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 86 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 87 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình Củng cố Câu 1: Sinh trưởng quần thể VSV nuôi cấy không liên tục tuân theo quy luật với đường cong gồm pha ? A pha B pha C pha * D pha Câu 2: Đặc điểm pha cân bằng? A Số lượng VK quần thể đạt đến cực đại không đổi theo thời gian, số lượng TB sinh số lượng Tb chết đi.* B VK thích nghi với mơi trường, số lượng tế bào quần thể chưa tăng C Số lượng sống quần thể giảm dần tế bào quần thể bị phân huỷ ngày nhiều D Vi khuẩn sinh trưởng với tốc độ lớn không đổi Câu 3: Nuôi cấy vi khuẩn E.Coli nhiệt độ 400C số lượng tế bào (N) sau thời gian nuôi cấy : A N = 8.105.* C N = 7.105 B N = 7.105 D N = 3.105 Câu 4: Đa số vi kghuẩn có hình thức sinh sản: A phân đơi * B nẩy chồi tạo thành bào tử C Sinh sản bào tử hữu tính Câu 5: Hình thức khơng phải hình thức sinh sản? A Phân đôi B nẩy chồi tạo thành bào tử C Hình thành nội bào tử * D Hình thành bào tử hữu tính Dặn dò - Học theo nội dung câu hỏi sách giáo khoa - Đọc trước nội dung sách giáo khoa SV: Lê Thị Thảo 82 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 87 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 88 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình 3.2 Nhận xét đánh giá GV THPT Sau phân tích nội dung, thiết kế số học có nội dung giảm tải, lấy ý kiến giáo viên số trường phổ thông với mục đích thăm dò hiệu quả, khả ứng dụng tính khả thi đề tài với việc triển khai nội dung giảm tải Sinh học 10 3.3 Kết Thông qua trao đổi nhận xét đánh giá chúng tơi nhận thấy có thống cao ý nghĩa lý luận thực tiễn đề tài  Về ý nghĩa lý luận Đa số giáo viên chí để chuẩn bị giảng phải thực theo quy trình: Phân tích nội dung, tài liệu tham khảo có liên quan, để định sử dụng phương pháp dạy học tích cực hợp lý với nội dung học, viết soạn Đây công việc vô quan trọng, định đến kết tiết dạy giáo viên Đặc biệt chương trình SGK với nội dung giảm tải đòi hỏi người giáo viên phải học hỏi nhiều hơn, phải thực nghiêm túc Việc xác định mục tiêu học, kiến thức trọng tâm, quan trọng giáo viên trường thực theo chương trình SGK kèm nội dung giảm tải Việc thiết kế học theo phương pháp dạy học tích cực yêu cầu thực tiễn  Về ý nghĩa thực tiễn Các thiết kế học xác định mục tiêu, kiến thức trọng tâm, logic kiến thức Các thiết kế học thể vai trò tổ chức, đạo GV, hoạt động độc lập HS trình lĩnh hội kiến thức Các thiết kế học có tính khả thi phù hợp với xu hướng nhu cầu đổi PPDH sinh học, sử dụng làm tài liệu tham khảo cho GV, đặc biệt GV trường, sinh viên sư phạm trình học tập lý luận dạy học thực hành rèn luyện kĩ dạy học SV: Lê Thị Thảo 83 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 88 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 89 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận Với kết nghiên cứu rút số nhận xét sau: 1.1 Thông qua trao đổi hầu hết GV khẳng định SGK Sinh học 10 CTC có nhiều đổi nội dung phương pháp tiếp cận Để thực có hiệu nội dung SGK kèm nội dung giảm tải GV phải phân tích kĩ nội dung bài, xác định logic kiến thức, kiến thức trọng tâm 1.2 Đa số GV THPT cho giảm tải Bộ Giáo dục đưa hợp lí cần thiết, vùng điều kiện khó khăn, sở vật chất thiếu thốn 1.3 Đối với việc đổi PPDH theo hướng phát huy tính tích cực học tập HS thực cần thiết Song khó khăn tài liệu tham khảo thiếu, sở vật chất, thiết bị dạy học thiếu chưa dồng 1.4 Chúng tơi thiết kế giảng theo hướng phát huy tính tích cực học tập HS bài: 1; 8; 9; 10; 13; 16; 25+26 Trong thiết kế thể vai trò tổ chức, đạo, cố vấn GV, vai trò chủ động, tính tích cực học tập HS trình tự lực khám phá, lĩnh hội kiến thức mới, GV THPT đánh giá có tính khả thi, áp dụng góp phần nâng cao chất lượng dạy học chương trình sinh học 10 - CTC Kiến nghị Sinh học môn khoa học thực nghiệm nên cần tăng cường đưa sở vật chất phương tiện phục vụ cho dạy học trường phổ thông Cần có sách cụ thể tạo điều kiện thuận lợi khuyến khích GV vận dụng phương pháp dạy học tích cực vào chương trình sinh học phổ thông cách phổ biến đồng Trang bị cho trường phổ thông phương tiện đại máy chiếu, hình ảnh động, mơ hình động Chúng tơi mong muốn đề tài tiếp tục nghiên cứu thực rộng dạy học SV: Lê Thị Thảo 84 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 89 of 103 Lớp: K35A SP Sinh Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 90 of 103 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Trương Đức Bình TÀI LIỆU THAM KHẢO Đinh Quang Báo (2003), Lý luận dạy học sinh học, Nxb Giáo dục Đinh Quang Báo - Nguyễn Đức Thành, Lý luận dạy học sinh học, Nxb Giáo dục.H.2000 Nguyễn Thành Đạt (Chủ biên) - Nguyễn Văn Đính - Hồng Thị Kim Huyền - Đinh Thị Kim Nhung - Nguyễn Chí Tâm - Nguyễn Xuân Thành Nguyễn Đình Tuấn, Thiết kế giảng sinh học 10, Nxb Giáo dục Việt Nam Nguyễn Thành Đạt (Tổng Chủ biên) - Phạm Văn Lập (Chủ biên) - Trần Dụ Chi - Trịnh Nguyên Giao - Phạm Văn Ty, Sinh học 10, Nxb Giáo dục Việt Nam Nguyễn Thành Đạt (Tổng Chủ biên) - Phạm Văn Lập (Chủ biên) - Trần Dụ Chi - Trịnh Nguyên Giao - Phạm Văn Ty, Sách giáo viên Sinh học 10, Nxb Giáo dục Việt Nam Trần Bá Hoành (2007), Đổi phương pháp dạy học, chương trình SGK, Nxb ĐHSP Trần Bá Hoành, Kỹ thuật dạy học sinh học Ngô Văn Hưng (chủ biên) - Nguyễn Hải Châu - Lê Hồng Diệp - Nguyễn Thị Hồng Liên, Hướng dẫn thực chuẩn kiến thức, kĩ môn sinh học lớp 10, Nxb Giáo dục Trần Khánh Phương, Thiết kế giảng sinh học 10 (cơ bản), Nxb Hà Nội 10 Tạp chí giáo dục SV: Lê Thị Thảo 85 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 90 of 103 Lớp: K35A SP Sinh ... giảm tải, thuận lợi khó khăn, giải pháp thiết kế hoạt động dạy học tích cực có nội dung giảm tải chương trình Sinh học 10 - Thiết kế hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm. .. cứu - Thiết kế hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải Giả thuyết khoa học Nếu thiết kế hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải thành cơng góp... động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải Những đóng góp đề tài Thiết kế hoạt động dạy học tích cực Sinh học 10 theo chương trình giảm tải làm tư liệu tham khảo cho GV sinh