1.TotrinhLuatPCTNsuadoi(gui tham dinh) (1) tài liệu, giáo án, bài giảng , luận văn, luận án, đồ án, bài tập lớn về tất c...
THANH TRA CHÍNH PHỦ DỰ THẢO (gửi thẩm định) CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự - Hạnh phúc Hà Nội, ngày tháng năm 2016 TỜ TRÌNH Về dự thảo Luật phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) Thực Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh Quốc hội Kế hoạch số 3428/KH-TTCP ngày 18/11/2015 việc xây dựng Luật phòng, chống tham nhũng (sửa đổi), Thanh tra phủ chủ trì, phối hợp với quan có liên quan khẩn trương nghiên cứu, xây dựng Dự án Luật phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) Quá trình chuẩn bị Dự án Luật thực theo quy định Luật ban hành văn quy phạm pháp luật văn quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Thanh tra Chính phủ kính trình Chính phủ dự thảo Luật phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) với nội dung sau: I SỰ CẦN THIẾT XÂY DỰNG LUẬT PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG (SỬA ĐỔI) Những bất cập phát qua 10 năm thi hành Luật phòng, chống tham nhũng năm 2005 Sau 10 năm thi hành Luật phòng, chống tham nhũng năm 2005 (Luật PCTN), cơng tác phòng, chống tham nhũng đạt nhiều kết tích cực, quan trọng, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quản lý nhà nước; giúp cải thiện môi trường kinh doanh đạt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội Nỗ lực phòng, chống tham nhũng Việt Nam cộng đồng quốc tế ghi nhận khuôn khổ thực thi Công ước Liên hợp quốc Chống tham nhũng mà Việt Nam thành viên diễn đàn quốc tế khác Luật PCTN bước giúp tạo môi trường thể chế ngày công khai, minh bạch; bước tăng cường tham gia người dân vào cơng tác phòng, chống tham nhũng; chế kiểm sốt cán bộ, cơng chức, viên chức chế độ công vụ ngày cải thiện; việc xử lý người có hành vi tham nhũng tài sản tham nhũng trọng nâng cao hiệu quả; máy quan phòng, chống tham nhũng bước đầu củng cố, kiện toàn Tuy nhiên1, tình hình tham nhũng diễn biến phức tạp, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng chưa đáp ứng yêu cầu, số vụ việc, vụ án tham nhũng phát ít, số vụ việc xử lý kéo dài, chưa nghiêm, thu hồi tài sản tham nhũng đạt kết thấp, gây tâm lý xúc hoài nghi xã hội tâm phòng, chống tham nhũng Đảng Nhà nước ta Nhận định Chỉ thị 50-CT/TW ngày 07/12/2015 Bộ Chính trị tăng cường lãnh đạo Đảng công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng 1 Kết 10 thực Luật PCTN2 cho thấy, bất cập Luật nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, cụ thể sau: - Thứ nhất, quy định cơng khai, minh bạch chưa mang tính bao quát thiếu biện pháp bảo đảm thực hiện, đặc biệt chưa làm rõ nguyên tắc, hình thức, nội dung, thời gian, trách nhiệm thực công khai, minh bạch; nội dung công khai, minh bạch theo ngành, lĩnh vực trùng lặp với quy định công khai nhiều văn pháp luật chuyên ngành; chế độ thông tin, báo cáo, đo lường, đánh giá thực trạng tham nhũng cơng tác phòng, chống tham nhũng chưa cụ thể - Thứ hai, quy định trách nhiệm giải trình chưa phù hợp, hẹp (chỉ thực định, hành vi có ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp cá nhân, tổ chức), chưa tồn diện; trình tự, thủ tục nội dung thực trách nhiệm giải trình chưa rõ ràng, chưa mang tính khả thi, chưa gắn với việc thực biện pháp phòng ngừa khác, đặc biệt biện pháp công khai, minh bạch hoạt động quan, tổ chức, đơn vị - Thứ ba, chưa quy định cách đầy đủ, tồn diện kiểm sốt xung đột lợi ích cán bộ, công chức, viên chức thực nhiệm vụ, công vụ; số biện pháp hiệu hạn chế thiếu chế giám sát, tiếp nhận, xử lý thông tin, phản ánh vi phạm nhận, tặng quà; thiếu biện pháp xử lý cụ thể; chưa khắc phục việc tặng nhận quà người thân thích người có chức vụ, quyền hạn liên quan đến cơng vụ; chưa kiểm sốt hoạt động thu nhập ngồi cơng vụ người có chức vụ, quyền hạn… - Thứ tư, quy định xử lý trách nhiệm người đứng đầu quan, tổ chức, đơn vị để xảy hành vi tham nhũng quan, tổ chức, đơn vị chưa cụ thể, chưa rõ ràng khơng khuyến khích tính chủ động người đứng đầu phòng ngừa, phát hành vi tham nhũng; chế xác định người đứng đầu phân định rõ trách nhiệm người đứng đầu thiếu cụ thể… - Thứ năm, quy định minh bạch tài sản, thu nhập chưa giúp kiểm soát biến động thu nhập; vướng mắc trình tự, thủ tục cơng khai kê khai, giải trình, xác minh tài sản, thu nhập có yêu cầu; chưa quy định rõ việc sử dụng kê khai tài sản vào mục đích phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng; thiếu quy định việc xử lý tài sản, thu nhập khơng giải trình cách hợp lý thời hạn người kê khai tài sản, thu nhập có nghĩa vụ giải trình tài sản, thu nhập Căn vào Báo cáo sơ kết 05 năm thực Luật phòng, chống tham nhũng; báo cáo hàng năm Chính phủ cơng tác phòng, chống tham nhũng (giai đoạn 2006 - 2015); báo cáo khảo sát, nghiên cứu, đánh giá việc thực Luật PCTN Báo cáo số hiệu quản trị hành cơng cấp tỉnh (PAPI) giai đoạn 2010 - 2014; Báo cáo kết khảo sát “Tham nhũng từ góc nhìn người dân, doanh nghiệp cán bộ, công chức, viên chức” năm 2013 Ngân hàng Thế giới (WB) Thanh tra Chính phủ thực hiện; Khảo sát xung đột lợi ích khu vực công: quy định thực tiễn Việt Nam Ngân hàng Thế giới (WB) Thanh tra Chính phủ thực hiện; Khảo sát 10 năm thi hành Luật phòng, chống tham nhũng năm 2005 Thanh tra Chính phủ thực (Vụ Pháp chế triển khai) … Những nhận định, đánh giá sơ tiếp tục bổ sung, hoàn thiện sau kết thúc tổng kết toàn quốc 10 năm thi hành Luật phòng, chống tham nhũng 2 - Thứ sáu, quy định chế phát tham nhũng thơng qua hoạt động quan, tổ chức có thẩm quyền, bao gồm quan kiểm tra Đảng, kiểm toán nhà nước, tra nhà nước quan giám sát chưa phù hợp, đặc biệt chế phối hợp quan tra, kiểm toán với quan điều tra phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng chưa phát huy vai trò quan xử lý vụ việc có dấu hiệu tham nhũng - Thứ bảy, quy định tố cáo giải tố cáo hành vi tham nhũng thiếu biện pháp bảo đảm thực hiện, đặc biệt biện pháp bảo vệ người tố cáo, khen thưởng người có thành tích tố cáo tham nhũng, quy định chưa bao quát hết tình phát sinh thực tế việc tiếp nhận xử lý thông tin, phản ánh hành vi có dấu hiệu tham nhũng - Thứ tám, chưa xác định rõ vị trí, vai trò mối quan hệ Luật PCTN văn khác hệ thống pháp luật dẫn đến cách hiểu vận dụng chưa thống nhất, đặc biệt với quy định Bộ luật hình sự; thiếu quy định biện pháp xử lý phi hình tổ chức, cá nhân có liên quan đến hành vi tham nhũng thiếu quy định trình tự, thủ tục, thẩm quyền để xử lý hành vi vi phạm Luật PCTN Xây dựng Luật PCTN (sửa đổi) nhằm tiếp tục thực chủ trương, nghị Đảng phòng, chống tham nhũng - Kết luận Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) việc tiếp tục thực Nghị Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X đưa nhiều giải pháp cụ thể phòng, chống tham nhũng việc nâng cao biện pháp minh bạch tài sản, thu nhập, tăng cường trách nhiệm người đứng đầu… - Chỉ thị số 33-CT/TW ngày 03/01/2014 Bộ Chính trị tăng cường lãnh đạo Đảng việc kê khai kiểm soát việc kê khai tài sản yêu cầu thực thêm giải pháp nhằm nâng cao hiệu kê khai, kiểm soát tài sản quản lý kê khai việc sử dụng, khai thác liệu kê khai nhằm phát tham nhũng… - Thông báo số 116-TB/BCĐTW ngày 14/5/2015 Ban Chỉ đạo TW PCTN, phiên họp thứ Ban, Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo kết luận cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi toàn diện Luật PCTN năm 2005 để đáp ứng sát yêu cầu PCTN, hạn chế tình trạng tham nhũng vặt… - Chỉ thị số 50-CT/TW ngày 07/12/2015 Bộ Chính trị tăng cường lãnh đạo Đảng công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng yêu cầu thực nhiều giải pháp PCTN nghiên cứu hoàn thiện pháp luật phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng sát với thực tiễn phù hợp với điều ước quốc tế mà Việt Nam thành viên, đặc biệt thống quy định hành vi tham nhũng Bộ luật hình Luật PCTN; hoàn thiện quy định thẩm quyền, trách nhiệm quan tra, kiểm tra, phối hợp quan có thẩm quyền PCTN; kiểm soát tốt tài sản, thu nhập cán bộ, công chức, viên chức; tăng cường trách nhiệm giám sát Quốc hội, Hội đồng nhân dân cấp tổ chức xã hội; áp dụng biện pháp nhằm nâng cao hiệu thu hồi tài sản; tăng thẩm quyền, trách nhiệm thực nhiệm vụ quan, đơn vị chuyên trách PCTN… Xây dựng Luật PCTN (sửa đổi) để đồng với quy định đạo luật quan trọng khác Quốc hội thông qua nhằm nâng cao mức độ tuân thủ Công ước Liên hợp quốc Chống tham nhũng - Trong thời gian qua, Quốc hội thơng qua nhiều đạo luật quan trọng có liên quan đến phòng, chống tham nhũng Luật ngân sách nhà nước, Luật đầu tư, Luật đầu tư công, Luật doanh nghiệp, Bộ luật hình sự, Bộ luật dân sự, Bộ luật tố tụng hình sự, Bộ luật tố tụng dân sự… Các đạo luật đưa nhiều quy định có liên quan quy định cơng khai, minh bạch lĩnh vực tài chính, ngân sách, đấu thầu, quản lý doanh nghiệp nhà nước; quy định tội phạm tham nhũng tội phạm chức vụ (mở rộng phạm vi điều chỉnh bao gồm khu vực nhà nước tội tham ô, đưa hối lộ, nhận hối lộ mơi giới hối lộ; hồn thiện cấu thành số nhóm tội đáp ứng yêu cầu đấu tranh chống tham nhũng; quy định trách nhiệm hình pháp nhân…); quy định quyền khởi kiện vụ án dân quan, tổ chức để bảo vệ lợi ích Nhà nước… Để đảm bảo tính đồng hệ thống pháp luật, Luật PCTN cần sửa đổi, bổ sung cho phù hợp - Kết đánh giá thực thi Công ước Liên hợp quốc Chống tham nhũng Chu trình Chương III hình hóa, thực thi pháp luật Chương IV hợp tác quốc tế cho thấy Việt Nam đáp ứng phần lớn yêu cầu Công ước, đặc biệt yêu cầu mang tính bắt buộc Chu trình đánh giá Chương II phòng ngừa tham nhũng Chương IV thu hồi tài sản năm 2016 đặt nhiều thách thức Việt Nam Theo đó, cần thực biện pháp phòng ngừa tham nhũng khu vực nhà nước nhà nước cách tồn diện, sâu rộng mơ hình quan phòng, chống tham nhũng; biện pháp nhận diện kiểm sốt xung đột lợi ích; xây dựng tuân thủ nguyên tắc liêm hoạt động kinh doanh; thực biện pháp chế thu hồi tài sản tham nhũng hiệu quả… Vì vậy, việc sửa đổi toàn diện Luật PCTN cần thiết II QUAN ĐIỂM CHỈ ĐẠO, ĐỊNH HƯỚNG XÂY DỰNG DỰ THẢO Khẳng định việc sửa đổi toàn diện Luật phòng, chống tham nhũng (PCTN) chủ trương lớn Đảng, Nhà nước tác động đến ổn định, phát triển đất nước Trên sở đó, cần tiếp tục quán triệt sâu sắc cụ thể hóa chủ trương, đường lối, sách có liên quan Đảng, Nhà nước cơng tác phòng, chống tham nhũng, đặc biệt giải pháp đề Nghị Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X); Kết luận Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) kết luận, thị Ban Chỉ đạo Trung ương chống tham nhũng, Bộ Chính trị (khóa XI) Văn kiện Đại hội tồn quốc lần thứ XII Đảng Sửa đổi toàn diện Luật PCTN nhằm tiếp tục củng cố, nâng cao hiệu phòng ngừa, ngăn chặn tham nhũng coi nhiệm vụ then chốt, lâu dài; sửa đổi, bổ sung quy định mà qua thực tiễn cơng tác phòng, chống tham nhũng cho thấy rõ việc thực mang tính hình thức, chưa hiệu quả; lựa chọn vấn đề sửa đổi, bổ sung có trọng tâm, trọng điểm nhằm tạo bước chuyển thực chất cơng tác phòng, chống tham nhũng, đặc biệt bước mở rộng phạm vi điều chỉnh sang khu vực nhà nước; tăng cường trách nhiệm người đứng đầu quan, tổ chức, đơn vị phòng, chống tham nhũng; kiểm sốt hiệu biến động tài sản, thu nhập người có chức vụ, quyền hạn có chế phát thu hồi tài sản tham nhũng; tăng cường trách nhiệm quan kiểm tra Đảng, quan tra Kiểm toán nhà nước việc phát tham nhũng; tiếp tục phát huy vai trò xã hội phòng, chống tham nhũng định kỳ đánh giá, đo lường công khai kết công tác phòng, chống tham nhũng để có giải pháp đấu tranh phù hợp Đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp tính thống Luật phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) với Hiến pháp năm 2013 quy định văn pháp luật khác có liên quan, bảo đảm tính khả thi Luật; tiếp tục có bước phù hợp nhằm nâng cao mức độ tuân thủ yêu cầu Công ước Liên hợp quốc Chống tham nhũng, qua góp phần tạo tiền đề tốt cho Việt Nam Chu trình đánh giá lần hai việc thực thi Công ước Chương II biện pháp phòng ngừa Chương V thu hồi tài sản III QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU VÀ XÂY DỰNG DỰ THẢO Dự án xây dựng Luật PCTN xác định nhiệm vụ trọng tâm, đặc biệt quan trọng Thanh tra Chính phủ Ngay sau giao chủ trì soạn thảo dự án Luật, Thanh tra Chính phủ thành lập Ban soạn thảo, Tổ biên tập bao gồm đại diện quan chủ trì soạn thảo nhiều quan có liên quan: Ủy ban Kiểm tra TW, Ban Nội TW, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, bộ, ngành Trung ương có liên quan (Bộ Tư pháp, Bộ Cơng an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công Thương, Bộ Nội vụ, Bộ Thông tin Truyền thơng, Bộ Ngoại giao, Văn phòng Chính phủ) Cơ quan chủ trì soạn thảo cử trưng tập chuyên gia, cán quản lý có nhiều kinh nghiệm lý luận thực tiễn để tham gia xây dựng dự án Luật Việc xây dựng Dự án Luật tuân thủ trình tự, thủ tục theo quy định Luật ban hành văn quy phạm pháp luật văn quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành cụ thể sau: Tổng kết, đánh giá toàn diện 10 năm thi hành Luật PCTN Xin ý kiến Chính phủ quan Trung ương Đảng định hướng sửa đổi toàn diện Luật PCTN Đánh giá tác động kinh tế, xã hội Dự thảo Luật Tổ chức hội thảo để lấy ý kiến chuyên gia, nhà khoa học, đại diện bộ, ngành, quan trung ương địa phương Đồng thời giới thiệu Dự thảo Cổng thông tin điện tử Thanh tra Chính phủ để lấy ý kiến nhân dân; tổ chức lấy ý kiến thức văn bộ, ngành, địa phương quan có liên quan Trên sở nghiên cứu, quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu tiếp thu hoàn chỉnh dự án Luật Hoàn chỉnh hồ sơ dự án Luật xin ý kiến thẩm định Bộ Tư pháp nghiên cứu, tiếp thu ý kiến thẩm định Bộ Tư pháp IV BỐ CỤC CỦA DỰ THẢO LUẬT Dự thảo Luật bố cục gồm 11 Chương với 128 điều, cụ thể sau: - Chương I “Những quy định chung”, bao gồm 11 Điều (từ Điều Điều 11); - Chương II “Phòng ngừa tham nhũng”, bao gồm 26 Điều (từ Điều 12 - Điều 37); - Chương III “Minh bạch kiểm soát tài sản, thu nhập”, bao gồm 32 Điều (từ Điều 38 - Điều 69); - Chương IV “Phát tham nhũng”, bao gồm 17 Điều (từ Điều 70 - Điều 86); - Chương V “Cơ quan, tổ chức phòng, chống tham nhũng”, bao gồm Điều (từ Điều 87 - Điều 93); - Chương VI “Trách nhiệm người đứng đầu quan, tổ chức, đơn vị phòng, chống tham nhũng”, gồm Điều (Điều 94 - Điều 98); - Chương VII “Vai trò, trách nhiệm xã hội phòng, chống tham nhũng”, bao gồm Điều (từ Điều 99 - Điều 105); - Chương VIII “Phòng, chống tham nhũng hoạt động kinh doanh”, bao gồm 05 Điều (từ Điều 106 - Điều 110); - Chương IX “Hợp tác quốc tế phòng, chống tham nhũng”, bao gồm 03 điều (từ Điều 111 - Điều 113) Chương X “Xử lý tham nhũng vi phạm pháp luật”, bao gồm 13 Điều (từ Điều 114 – Điều 126) Chương XI “Điều khoản thi hành”, bao gồm 02 Điều (từ Điều 127 Điều 128) V NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA DỰ THẢO Về phạm vi điều chỉnh Điều Dự thảo quy định ngắn gọn khái quát: “Luật quy định phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng trách nhiệm quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân phòng, chống tham nhũng” Như so với Luật cũ, dự thảo bỏ cụm từ “người có hành vi tham nhũng” nhằm mở rộng phạm vi điều chỉnh Luật bao gồm việc xử lý người có hành vi tham nhũng, xử lý quan, tổ chức, cá nhân có liên quan xử lý tài sản, thu nhập khơng giải trình cách hợp lý Đồng thời, người có chức vụ, quyền hạn ngồi đối tượng theo quy định Luật hành, Dự thảo bổ sung thêm đối tượng “Người giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc, Giám đốc, Trưởng ban kiểm sốt, Kế tốn trưởng cơng ty đại chúng, tổ chức tín dụng, quỹ đầu tư” “Chủ tịch, Tổng thư ký, Kế toán trưởng, Trưởng ban Kiểm tra tổ chức xã hội” Quy định thể tinh thần bước mở rộng phạm vi điều chỉnh Luật tổ chức, doanh nghiệp khu vực nhà nước Về hành vi tham nhũng Dự thảo giữ nguyên quy định hành vi tham nhũng Luật hành, nhiên có chỉnh lý, làm rõ cho phù hợp đồng với quy định Bộ luật hình tội phạm tham nhũng Theo đó, hành vi tham nhũng bao gồm 12 hành vi có 07 hành vi thuộc nhóm tội phạm tham nhũng quy định Bộ luật hình sự; 04 hành vi thuộc nhóm tội phạm khác 01 hành vi (nhũng nhiễu) quy định Luật (Điều Dự thảo) Về phòng ngừa tham nhũng 3.1 Cơng khai, minh bạch tổ chức hoạt động quan, tổ chức, đơn vị Để tránh trùng lặp với quy định nội dung công khai, minh bạch luật chuyên ngành, Dự thảo Luật quy định theo hướng bao quát Theo đó, Dự thảo Luật bỏ 18 điều Luật hành (từ Điều 13 đến Điều 30) tập trung sửa đổi, bổ sung quy định ngun tắc cơng khai, nội dung cơng khai, hình thức công khai đặc biệt xác định rõ trách nhiệm công khai thuộc người đứng đầu quan, tổ chức, đơn vị, chế độ họp báo, phát ngôn, quyền yêu cầu cung cấp thông tin quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân gắn với việc thực trách nhiệm giải trình quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền có yêu cầu (từ Điều 12 đến Điều 18 Dự thảo) Đồng thời, xác định việc đánh giá, đo lường thực trạng tham nhũng cơng tác phòng, chống tham nhũng đặc biệt quan trọng, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu đấu tranh phòng, chống tham nhũng, Dự thảo quy định Điều 19 Điều 20 việc báo cáo, cơng khai báo cáo tình hình tham nhũng cơng tác phòng, chống tham nhũng Theo đó, quan nhà nước có trách nhiệm tự đánh giá công khai kết đánh giá; đồng thời xã hội, với vai trò Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tiến hành đánh giá công khai kết đánh giá phòng, chống tham nhũng nhằm tạo cách nhìn tồn diện thực trạng tham nhũng cơng tác phòng, chống tham nhũng, qua phát huy tham gia người dân lĩnh vực quan trọng 3.2 Xây dựng chế độ liêm Xây dựng liêm hoạt động quan, tổ chức, đơn vị trụ cột quan trọng phòng, chống tham nhũng Đây chế định quy định Dự thảo sở tập hợp hệ thống hóa số nhóm quy định Luật hành bao gồm: quy tắc ứng xử cán bộ, công chức, viên chức; việc cán bộ, công chức, viên chức không làm; quy định tặng quà nhận quà tặng, quy tắc đạo đức nghề nghiệp, quy tắc đạo đức kinh doanh (từ Điều 23 đến Điều 26) Bên cạnh đó, Dự thảo bổ sung thêm quy định giáo dục liêm trách nhiệm quan quản lý giáo dục, Thanh tra Chính phủ số bộ, ngành có liên quan việc thực giáo dục liêm coi tảng quan trọng việc hình thành, giáo dục nhân cách cho hệ trẻ đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, qua nhằm phòng ngừa tham nhũng xã hội (Điều 27) 3.3 Kiểm sốt xung đột lợi ích Xung đột lợi ích hiểu tình mà cán bộ, công chức, viên chức thực không thực nhiệm vụ giao mang lại lợi ích khơng đáng cho cá nhân họ, cho người thân thích họ Tuy khái niệm Luật hành nhiều văn quy phạm pháp luật khác có quy định Xuất phát từ tầm quan trọng việc kiểm sốt xung đột lợi ích phòng ngừa tham nhũng (loại bỏ điều kiện, hồn cảnh xảy hành vi tham nhũng), Dự thảo Luật quy định thành chế định riêng bao gồm điều khái niệm; trách nhiệm thông tin, báo cáo xung đột lợi ích; trách nhiệm xử lý thơng tin, báo cáo; thẩm quyền quy định thực việc kiểm sốt xung đột lợi ích quan, tổ chức, đơn vị (từ Điều 28 đến Điều 31) 3.4 Thực toán qua tài khoản Đổi phương thức toán, thực hiên toán qua tài khoản khoản thu, chi có giá trị từ triệu đồng trở lên biện pháp hiệu để kiểm soát thu nhập, chi tiêu xã hội nói chung người có chức vụ, qun hạn nói riêng, góp phần tích cực phòng ngừa tham nhũng Vì vậy, dự thảo bổ sung 01 điều quy định việc toán qua tài khoản bắt buộc áp dụng tốn qua tài khoản số trường hợp định Cụ thể Điều 37 Dự thảo Minh bạch kiểm soát tài sản, thu nhập Xuất phát từ tầm quan trọng biện pháp minh bạch kiểm soát tài sản, thu nhập phòng, chống tham nhũng, Dự thảo quy định thành chương riêng với nhiều quy định mới, thực chất nhằm hướng tới việc kiểm sốt tài sản, thu nhập cán bộ, cơng chức, viên chức số người có chức vụ, quyền hạn khác Nội dung Chương bao gồm quy định kê khai tài sản, thu nhập; quản lý kê khai; theo dõi biến động; xác minh tài sản, thu nhập; xử lý tài sản, thu nhập kê khai khơng trung thực, khơng giải trình hợp lý Điều 38 Dự thảo xác định rõ nội hàm mục đích minh bạch tài sản, thu nhập, theo đó: Minh bạch kiểm sốt tài sản, thu nhập nhằm phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, cơng chức, viên chức liêm Đồng thời, để việc kiểm sốt tài sản thu nhập có hiệu quả, dự thảo xác định rõ nội dung minh bạch kiểm soát tài sản, thu nhập (Điều 39) Đặc biệt, để khắc phục tính hình thức việc kê khai, kiểm soát tài sản, thu nhập, Dự thảo lần bổ sung quy định quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập bao gồm: Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng; Thanh tra Chính phủ; Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước Thanh tra bộ, quan ngang bộ, quan, đơn vị phụ trách công tác tổ chức - cán nơi quan tra; Ủy ban Kiểm tra tỉnh ủy, thành ủy; Thanh tra tỉnh (Điều 40) 4.1 Kê khai tài sản, thu nhập - Về nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập (Điều 41): Dự thảo giữ nguyên quy định hành nghĩa vụ kê khai có điều chỉnh cho rõ ràng Theo đó, người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập phải kê khai kê khai bổ sung tài sản, thu nhập mình, vợ chồng chưa thành niên - Về đối tượng kê khai (Điều 42): có điều chỉnh lớn theo tinh thần Nghị Trung ương (khóa X) tất công chức bổ nhiệm vào ngạch; viên chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý; cán bộ, công chức bầu, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, cử giữ chức vụ quan nhà nước, tổ chức trị, tổ chức trị - xã hội, tổ chức trị xã hội - nghề nghiệp tổ chức khác giao biên chế sử dụng kinh phí từ ngân sách nhà nước - Về hình thức thời điểm kê khai (Điều 44): Dự thảo bỏ quy định kê khai hàng năm thay vào kê khai lần đầu kê khai bổ sung Kê khai lần đầu thực với tất người có nghĩa vụ kê khai sau Luật sửa đổi có hiệu lực; người bổ nhiệm vào ngạch công chức người dự kiến bầu, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, dự kiến cử làm đại diện phần vốn nhà nước doanh nghiệp mà chưa kê khai tài sản, thu nhập (Khoản 1) Kê khai bổ sung người kê khai lần đầu dự kiến bầu, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, cử làm đại diện phần vốn nhà nước doanh nghiệp; có biến động tài sản thu nhập có giá trị từ 50 triệu đồng trở lên (Khoản 2) - Về công khai kê khai (Điều 47): Dự thảo kế thừa quy định Luật hành có sửa đổi cho phù hợp gọn hơn, khắc phục tính hình thức Các hình thức công khai Dự thảo theo hướng: (1) Bản kê khai tài sản, thu nhập người có nghĩa vụ kê khai phải công khai quan, tổ chức, đơn vị nơi người thường xuyên làm việc (2) Bản kê khai tài sản, thu nhập người dự kiến bổ nhiệm giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý quan, tổ chức, đơn vị phải cơng khai họp lấy phiếu tín nhiệm tiến hành quy trình bổ nhiệm (Phương án 1) Bên cạnh đó, Dự thảo Luật đưa thêm phương án 2, cơng khai cụ thể theo nhóm đối tượng 4.2 Quản lý kê khai tài sản, thu nhập Theo quy định Luật hành, kê khai tài sản, thu nhập đơn vị/ phận phụ trách công tác tổ chức nhân quan, tổ chức nơi người kê khai công tác quản lý Đối với người có nghĩa vụ kê khai thuộc diện cấp ủy quản lý Ban tổ chức cấp ủy cấp quản lý Đây nhận diện hạn chế Luật hành dẫn đến tình trạng việc xác minh tài sản, thu nhập người có nghĩa vụ kê khai thực 10 năm qua Vì dự thảo Luật quy định việc quản lý kê khai tài sản, thu nhập cách tập trung (Điều 49) Theo quan, đơn vị quản lý tập trung kê khai quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập người có nghĩa vụ kê khai thuộc thẩm quyền Cơ quan, đơn vị có địa vị pháp lý “độc lập tương đối” với quan, đơn vị trực tiếp quản lý, sử dụng người có nghĩa vụ kê khai Phương án giúp cho việc theo dõi, giám sát kiểm soát tài sản, thu nhập người có nghĩa vụ kê khai hiệu hơn, qua kịp thời xác minh để phát hiện, xử lý tham nhũng Đồng thời, Dự thảo quy định trình tự, thủ tục tiếp nhận kê khai, cung cấp thông tin kê khai xây dựng sở liệu quốc gia kê khai (từ Điều 48 đến Điều 51) 4.3 Theo dõi biến động tài sản, thu nhập Theo dõi biến động tài sản, thu nhập quy định Dự thảo nhằm khắc phục tính hình thức quy định hành Dự thảo quy định trách nhiệm quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập việc chủ động thu thập, khai thác thông tin, liệu kê khai tài sản, thu nhập; cập nhật thông tin, liệu tài sản, thu nhập người có nghĩa vụ kê khai; yêu cầu người có nghĩa vụ kê khai quan, tổ chức có liên quan cung cấp thơng tin, liệu nhằm giải trình, làm rõ tài sản, thu nhập tăng thêm định việc xác minh tài sản, thu nhập có quy định (Điều 52) Dự thảo đồng thời quy định trách nhiệm quan quản lý, sử dụng người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập (Điều 53); trách nhiệm quan, tổ chức, đơn vị có liên quan (Điều 54) 4.4 Xác minh tài sản, thu nhập - Căn tiến hành xác minh tài sản, thu nhập (Điều 55): Để đảm bảo cho việc kê khai xác, trung thực nhằm kiểm sốt có hiệu tài sản, thu nhập người kê khai Dự thảo mở rộng xác minh tài sản, thu nhập so với quy định hành, bao gồm: có việc kê khai khơng trung thực, khơng giải trình hợp lý; có tố cáo việc kê khai tài sản, thu nhập; quy định việc xác minh bắt buộc người dự kiến bầu, bổ nhiệm, phân công giữ chức vụ hưởng phụ cấp trách nhiệm từ 0,9 trở lên nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức liêm Ngồi ra, Dự thảo quy định người đứng đầu quan, tổ chức, đơn vị xét thấy cần xác minh tài sản, thu nhập người dự kiến bầu, bổ nhiệm, cử giữ chức vụ hưởng phụ cấp trách nhiệm 0,9 quan, tổ chức, đơn vị - Thẩm quyền xác minh tài sản, thu nhập (Điều 57): Dự thảo quy định quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập tiến hành xác minh tài sản, thu nhập người có nghĩa vụ kê khai theo thẩm quyền quản lý tập trung kiểm soát tài sản, thu nhập cho phù hợp với quy định thẩm quyền quản lý kê khai kiểm soát tài sản, thu nhập Phương án giúp khắc phục quy định chưa rõ ràng pháp luật hành thẩm quyền xác minh tài sản, thu nhập 10 4.5 Xử lý tài sản, thu nhập kê khai khơng trung thực, khơng giải trình cách hợp lý Đây nội dung quan trọng Dự thảo nhằm thể chế hóa đạo Đảng việc nâng cao hiệu thu hồi tài sản tham nhũng (Chỉ thị 50CT/TW ngày 07/12/2015 Bộ Chính trị), cụ thể sau: - Xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực (Điều 67): Dự thảo quy định qua kết xác minh kết luận tài sản, thu nhập thực tế người có nghĩa vụ kê khai lớn tài sản, thu nhập kê khai, quan, đơn vị kiểm sốt tài sản, thu nhập có trách nhiệm u cầu quan quản lý thuế xem xét, xử lý truy thu thuế người có nghĩa vụ kê khai giải trình cách hợp lý nguồn gốc phần tài sản, thu nhập chênh lệch; yêu cầu Tòa án cấp có thẩm quyền xem xét quyền sở hữu phần tài sản, thu nhập chênh lệch người có nghĩa vụ kê khai khơng giải trình cách hợp lý - Xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm khơng giải trình cách hợp lý (Điều 68): Tương tự quy định Điều 67, Dự thảo quy định trường hợp qua xác minh kết luận người có nghĩa vụ kê khai khơng giải trình cách hợp lý nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm, xử lý theo quy định điểm b khoản Điều 67 (yêu cầu Tòa án có thẩm quyền phán quyền sở hữu tài sản, thu nhập tăng thêm) Phát tham nhũng 5.1 Phát tham nhũng thơng qua hoạt động kiểm tra, tra, kiểm tốn, giám sát Đây nội dung Dự thảo Luật nhằm khắc phục hạn chế việc phát tham nhũng thông qua hoạt động kiểm tra, tra, kiểm toán, giám sát tinh thần tăng cường trách nhiệm quan có thẩm quyền kiểm tra, tra, kiểm toán, giám sát việc làm rõ vụ việc có dấu hiệu tham nhũng trước chuyển cho quan tiến hành tố tụng xử lý theo trình tự tố tụng hình xét thấy có đủ yếu tố cấu thành tội phạm; làm rõ việc thực chức giám sát quan dân cử đại biểu dân cử; đồng thời thể chế hóa vai trò hệ thống quan kiểm tra Đảng xử lý người thực hành vi tham nhũng Trên tinh thần đó, dự thảo Luật quy định tiến hành kiểm tra, tra, kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng (Điều 74); thẩm quyền tiến hành kiểm tra, tra, kiểm tốn vụ việc có dấu hiệu tham nhũng (Điều 75); việc xử lý hành vi tham nhũng phát qua hoạt động kiểm tra, tra, kiểm toán (Điều 77); xử lý tài sản có liên quan đến hành vi tham nhũng (Điều 78); công khai kết xử lý… Về việc xử lý hành vi tham nhũng, Dự thảo để theo 02 phương án: - Phương án 1: Trường hợp hành vi tham nhũng có dấu hiệu tội phạm người định kiểm tra, tra từ cấp tỉnh trở lên, người định kiểm toán phải đạo xác minh, làm rõ tính chất, mức độ hành vi tham nhũng, kết luận chuyển hồ sơ vụ việc cho quan điều tra, đồng thời thông báo văn cho Viện kiểm sát cấp biết 11 - Phương án 2: Trường hợp hành vi tham nhũng có dấu hiệu tội phạm người định kiểm tra, tra từ cấp tỉnh trở lên, người định kiểm toán phải đạo xác minh, làm rõ tính chất, mức độ hành vi tham nhũng, kết luận chuyển hồ sơ cho Viện kiểm sát có thẩm quyền để xử lý theo quy định pháp luật 5.2 Thông tin, phản ánh, tố cáo tham nhũng Dự thảo mở rộng hình thức tiếp nhận thơng tin tham nhũng so với quy định Luật hành, bao gồm: thơng tin, phản ánh, tố cáo Qua giúp quan có thẩm quyền việc tiếp nhận, thu thập thông tin tham nhũng nhằm phát xử lý nhanh chóng, kịp thời Quy định giúp khuyến khích quan, tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin liên quan đến hành vi có tham nhũng (Điều 83) Đồng thời, Dự thảo quy định rõ trách nhiệm tiếp nhận xử lý thông tin, phản ánh, tố cáo tham nhũng (Điều 84); quy định cụ thể việc khen thưởng người tố cáo, người có thành tích cung cấp thông tin, ánh, tố cáo tham nhũng (Điều 86)… Về quan, tổ chức phòng, chống tham nhũng - Trách nhiệm Quốc hội quan Quốc hội (Điều 87): Vai trò Quốc hội phòng, chống tham nhũng đề cao so với Luật hành Dự thảo quy định Quốc hội định thành lập Ủy ban lâm thời để điều tra vụ việc tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, xã hội quan tâm theo quy định Điều 88, Điều 89 Luật tổ chức Quốc hội đề xuất Ủy ban thường vụ Quốc hội Quy định nhằm tăng cường giám sát Quốc hội việc xem xét, xử lý vụ việc tham nhũng lớn, nghiêm trọng - Trách nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng (Điều 88): Đây quy định bổ sung Dự thảo, xuất phát từ việc quan có vai trò quan trọng cơng tác phòng, chống tham nhũng, đồng thời quy định sở quy định chức năng, nhiệm vụ Ủy ban Kiểm tra Trung ương Về trách nhiệm người đứng đầu quan, tổ chức, đơn vị phòng, chống tham nhũng Theo Luật hành, nội dung nằm Chương II phòng ngừa tham nhũng Tuy nhiên, qua 10 năm thực Luật PCTN cho thấy, quy định trách nhiệm người đứng đầu nhiều bất cập Chỉ thị số 50-CTTW ngày 07/12/2015 Bộ Chính trị tăng cường lãnh đạo Đảng công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng nêu rõ: “Người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, nhà nước, đoàn thể, quan, đơn vị phải gương mẫu thực có trách nhiệm trực tiếp đạo cơng tác phòng, chống tham nhũng; chủ động tự phát vụ việc có dấu hiệu tham nhũng tổ chức, quan, đơn vị, địa phương Kết cơng tác phòng, chống tham nhũng thước đo đánh giá phẩm chất, lực, trách nhiệm mức độ hoàn thành nhiệm vụ người đứng đầu Xử lý kịp thời, nghiêm minh người đứng đầu để xảy tham nhũng quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp lãnh đạo, 12 quản lý không chủ động phát hiện, xử lý, trường hợp bao che, ngăn cản việc phát hiện, xử lý tham nhũng” Nhằm khắc phục bất cập phát qua thực tiễn thi hành kịp thời thể chế hóa chủ trương Đảng, Dự thảo quy định thành chương riêng sửa đổi, bổ sung nhằm cụ thể hóa đề cao vai trò người đứng đầu Cụ thể: - Dự thảo rõ cụ thể hóa người gọi “người đứng đầu quan, tổ chức, đơn vị” theo quy định luật để thuận lợi cho việc áp dụng cá thể hóa trách nhiệm phòng, chống tham nhũng (Điều 94) Đồng thời, xác định rõ nội dung trách nhiệm người đứng đầu quan, tổ chức, đơn vị để làm xác định trách nhiệm người đứng đầu không thực thực khơng trách nhiệm mình, để xảy hành vi tham nhũng (Điều 95) - Dự thảo quy định trách nhiệm người đứng đầu việc áp dụng biện pháp việc tạm đình cơng tác, tạm thời chuyển sang vị trí cơng tác khác cán bộ, cơng chức, viên chức có dấu hiệu tham nhũng (Điều 96) trách nhiệm người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu quan, tổ chức, đơn vị để xảy hành vi tham nhũng quan, tổ chức, đơn vị quản lý, phụ trách (Điều 97) Đặc biệt, Dự thảo bổ sung quy định theo đó, người đứng đầu quan, tổ chức, đơn vị để xảy tham nhũng quan, tổ chức, đơn vị quản lý, phụ trách mà chủ động từ chức trước xem xét trách nhiệm khơng bị xử lý kỷ luật Quy định nhằm đề cao trách nhiệm trị cá nhân người đứng đầu, giúp hình thành “văn hóa từ chức” để xảy vi phạm quan, tổ chức, đơn vị Về vai trò, trách nhiệm xã hội phòng, chống tham nhũng Dự thảo dành 01 Chương để quy định vai trò, trách nhiệm xã hội (bao gồm: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức thành viên, báo chí; cơng dân, Ban tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng) phòng chống tham nhũng (từ Điều 99 - Điều 101) - Về việc phòng, chống tham nhũng tổ chức xã hội: Dự thảo quy định áp dụng tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức từ thiện tổ chức xã hội khác có tư cách pháp nhân, khơng sử dụng ngân sách nhà nước Bộ trưởng Bộ Nội vụ Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh định thành lập phê duyệt điều lệ (gọi chung tổ chức xã hội) Theo đó, tổ chức có trách nhiệm thực biện pháp phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng hoạt động tổ chức Dự thảo quy định áp dụng bắt buộc chế định công khai, minh bạch tổ chức hoạt động; kiểm soát xung đột lợi ích; trách nhiệm người đứng đầu tổ chức xã hội này; chịu tra việc chấp hành quy định pháp luật phòng, chống tham nhũng quan tra có thẩm quyền Riêng tổ chức xã hội Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh định thành lập phê duyệt điều lệ, thường xuyên huy động khoản đóng góp nhân dân bắt buộc phải thực thêm chế định minh bạch, kiểm soát tài sản, thu 13 nhập theo quy định Luật nhằm bảo vệ lợi ích Nhà nước, người đóng góp thành viên, hội viên (từ Điều 102 - Điều 105) Về xây phòng, chống tham nhũng hoạt động kinh doanh Đây chương bổ sung Dự thảo thể nhấn mạnh vai trò doanh nghiệp phòng, chống tham nhũng Việc xây dựng văn hóa kinh doanh lành mạnh, phi tham nhũng có vai trò quan trọng khu vực nhà nước ngồi nhà nước Vì vậy, Dự thảo quy định trách nhiệm chung tất doanh nghiệp, tổ chức kinh tế nói chung việc xây dựng quy tắc ứng xử, chế kiểm soát nội nhằm xây dựng văn hóa kinh doanh lành mạnh, phi tham nhũng; xác định trách nhiệm doanh nghiệp, tổ chức kinh tế phòng, chống tham nhũng (Điều 106, 107) Đồng thời, Dự thảo quy định việc áp dụng Luật phòng, chống tham nhũng doanh nghiệp, tổ chức kinh tế Theo đó, Dự thảo quy định áp dụng bắt buộc số chế định như: thực công khai, minh bạch tổ chức hoạt động, kiểm sốt xung đột lợi ích, trách nhiệm người đứng đầu, minh bạch kiểm soát tài sản, thu nhập công ty đại chúng, tổ chức tín dụng, quỹ đầu tư Nhóm chủ thể đồng thời phải chịu tra, kiểm tra việc thực pháp luật phòng, chống tham nhũng theo quy định 10 Về hợp tác quốc tế phòng, chống tham nhũng Nội dung kế thừa quy định Luật hành, có bổ sung thêm quy định hợp tác thu hồi tài sản tham nhũng nhằm nâng cao hiệu thu hồi tài sản tham nhũng nâng cao mức độ tuân thủ Công ước Liên hợp quốc chống tham nhũng Theo đó, Viện kiểm sát nhân dân tối cao quan đầu mối quốc gia việc hợp tác với nước thu hồi tài sản tham nhũng; chủ trì thực việc cung cấp thơng tin, tiếp nhận xử lý yêu cầu quan, tổ chức, cá nhân nước thu hồi tài sản tham nhũng Việt Nam tiếp nhận, xử lý yêu cầu quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam việc thu hồi tài sản tham nhũng nước (Điều 113) 11 Xử lý tham nhũng vi phạm pháp luật Đây Chương bổ sung Dự thảo Luật nhằm thể nghiêm minh việc xử lý tham nhũng hành vi vi phạm pháp luật phòng, chống tham nhũng, tăng cường hiệu thực thi Luật phòng, chống tham nhũng hiệu cơng tác phòng chống tham nhũng Dự thảo quy định việc xử lý tham nhũng (Điều 114 đến Điều 117), nhấn mạnh nguyên tắc “người có hành vi tham nhũng cương vị phải bị xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật, kể người nghỉ hưu, việc, chuyển công tác” Đồng thời, Dự thảo đưa quy định việc xử lý hành vi tham nhũng Tổng kết 10 năm thi hành Luật PCTN cho thấy quy định việc xử lý kỷ luật người có hành vi tham nhũng chưa mang tính khả thi, thiếu tính dăn đe Để khắc phục tình trạng này, dự thảo Luật quy định rõ người có hành vi tham nhũng, trừ hành vi nhũng nhiễu, phải bị xử lý theo quy định Bộ luật hình (Khoản Điều 115) Người có hành vi nhũng nhiễu phải bị 14 xử lý kỷ luật theo quy định pháp luật (Khoản Điều 115) Dự thảo quy định nguyên tắc xử lý trách nhiệm trường hợp người có hành vi tham nhũng chủ động khai báo trước bị phát hiện, tích cực hợp tác với quan có thẩm quyền, góp phần hạn chế thiệt hại tự giác nộp lại tài sản tham nhũng (Khoản Điều 115) Quy định nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối Đảng phòng, chống tham nhũng Đối với việc xử lý hành vi vi phạm pháp luật phòng, chống tham nhũng, Dự thảo quy định nguyên tắc xử lý, hình thức xử lý cụ thể vi phạm việc thực biện pháp phòng, chống tham nhũng, thẩm quyền, trình tự, thủ tục xử lý (từ Điều 118 - Điều 126) VI NHỮNG VẤN ĐỀ CÒN Ý KIẾN KHÁC NHAU Quá trình soạn thảo Dự thảo Luật nhìn chung bám sát chủ trương, đường lối Đảng (thể qua Nghị Trung ương khóa X, Nghị Trung ương khóa XI, Kết luận Trung ương khóa XI, Chỉ thị số 33-CT/TW ngày 03/1/2014 Chỉ thị số 50-CT/TW ngày 07/12/2015 Bộ Chính trị phòng, chống tham nhũng); phản ánh hạn chế, bất cập qua 10 năm thực Luật PCTN đạt đồng thuận quan có liên quan Tuy nhiên, q trình soạn thảo, số vấn đề ý kiến khác nhau, quan chủ trì soạn thảo xin ý kiến Chính phủ sau: Về mở rộng phạm vi điều chỉnh sang khu vực nhà nước Luật quy định phòng, chống tham nhũng tổ chức, doanh nghiệp khu vực nhà nước nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn nay, đặc biệt chủ trương thể Bộ luật hình năm 2015 quy định nhóm tội phạm tham nhũng Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi, vào thực trạng phát triển yêu cầu quản lý khu vực nhà nước, quan chủ trì soạn thảo cho cần mở rộng bước, có trọng tâm, trọng điểm theo phương án cụ thể sau: - Đối với doanh nghiệp, tổ chức kinh tế: Dự thảo quy định áp dụng bắt buộc số chế định như: thực công khai, minh bạch tổ chức hoạt động, kiểm sốt xung đột lợi ích, trách nhiệm người đứng đầu, minh bạch kiểm soát tài sản, thu nhập công ty đại chúng, tổ chức tín dụng, quỹ đầu tư Đồng thời, nhóm chủ thể tự tổ chức việc thực biện pháp phòng, chống tham nhũng đưa hình thức xử lý phù hợp có vi phạm, quan quản lý nhà nước tiến hành tra, kiểm tra việc thực pháp luật phòng, chống tham nhũng theo thẩm quyền Đây nhóm chủ thể mà chế quản trị điều hành có phân tách rõ ràng chủ sở hữu người quản lý, đặc biệt lợi ích yếu tố dẫn đến nguy lợi dụng chức vụ, quyền hạn người quản lý Bên cạnh đó, việc lành mạnh hóa nhóm chủ thể có tác động lớn đến phát triển bền vững kinh tế, phù hợp với định hướng đổi kinh tế nước ta Đối với doanh nghiệp khu vực nhà nước khác, Dự thảo đưa quy định mang tính nguyên tắc, khuyến khích doanh nghiệp xây dựng quy tắc ứng xử, chế kiểm soát 15 nội nhằm xây dựng văn hóa kinh doanh lành mạnh, phi tham nhũng - Đối với tổ chức xã hội: Dự thảo quy định áp dụng tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức từ thiện tổ chức xã hội khác có tư cách pháp nhân, không sử dụng ngân sách nhà nước Bộ trưởng Bộ Nội vụ Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh định thành lập phê duyệt điều lệ Cụ thể, tổ chức có trách nhiệm thực biện pháp phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng hoạt động tổ chức Dự thảo quy định áp dụng bắt buộc chế định công khai, minh bạch tổ chức hoạt động; kiểm sốt xung đột lợi ích; trách nhiệm người đứng đầu tổ chức xã hội này; chịu tra việc chấp hành quy định pháp luật phòng, chống tham nhũng quan tra có thẩm quyền Riêng tổ chức xã hội Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh định thành lập phê duyệt điều lệ, thường xuyên huy động khoản đóng góp nhân dân bắt buộc phải thực thêm chế định minh bạch, kiểm soát tài sản, thu nhập theo quy định Luật nhằm bảo vệ lợi ích Nhà nước, người đóng góp thành viên, hội viên Ngồi ra, tương tự với doanh nghiệp khu vực nhà nước, Dự thảo quy định tổ chức xã hội tự thực biện pháp phòng, chống tham nhũng đưa hình thức xử lý phù hợp có vi phạm, quan quản lý nhà nước tiến hành tra, kiểm tra việc thực pháp luật phòng, chống tham nhũng theo thẩm quyền Tuy nhiên, có quan điểm cho rằng, tiếp cận phòng, chống tham nhũng khu vực ngồi nhà nước theo Dự thảo chưa triệt để quan điểm khác lại cho chưa cần đề cập đến phòng, chống tham nhũng ngồi khu vực nhà nước Vì vậy, quan chủ trì soạn thảo xin ý kiến Chính phủ vấn đề Về việc xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực, khơng giải trình cách hợp lý Kinh nghiệm nhiều quốc gia giới cho để minh bạch, kiểm soát tài sản, thu nhập người có chức vụ, quyền hạn có hiệu cần hướng tới quản lý tài sản kiểm soát thu nhập, chi tiêu toàn xã hội Trong chưa thiết lập chế quản lý tài sản kiểm tốn thu nhập, chi tiêu tồn xã hội, số quốc gia áp dụng phương thức thu hồi tài sản tham nhũng khác quy định tội phạm hành vi làm giàu bất thu hồi hình tài sản, thu nhập bất minh thu hồi dân tài sản tham nhũng… Việc đưa giải pháp thu hồi tài sản Việt Nam cần quán triệt chủ trương, đường lối đạo Đảng, Nhà nước dựa nguyên tắc pháp quyền, đảm bảo quyền công dân quyền sở hữu tài sản cá nhân, tổ chức quy định Hiến pháp, pháp luật Theo đó, việc tịch thu tài sản tham nhũng thực thi có án, định hình có hiệu lực Hiện tại, giới có 45 quốc gia vùng lãnh thổ (trong có Trung Quốc, Ấn Độ, Braxin, Liên bang Nga) quy định tội phạm hành vi “làm giàu bất chính” tịch thu theo trình tự tố tụng hình “tài sản tăng lên cách đáng kể mà khơng giải trình cách hợp lý” 16 pháp luật Tòa án hành vi tham nhũng cá nhân tài sản có nguồn gốc từ hành vi tham nhũng Trong bối cảnh đó, để nâng cao hiệu thu hồi tài sản tham nhũng mà tôn trọng đầy đủ nguyên tắc pháp quyền hiến định, Dự thảo đưa phương án xử lý tài sản tham nhũng theo hướng: qua kết xác minh kết luận tài sản, thu nhập thực tế người có nghĩa vụ kê khai lớn tài sản, thu nhập kê khai, quan, đơn vị kiểm sốt tài sản, thu nhập có trách nhiệm yêu cầu quan quản lý thuế xem xét, xử lý truy thu thuế người có nghĩa vụ kê khai giải trình cách hợp lý nguồn gốc phần tài sản, thu nhập chênh lệch; u cầu Tòa án cấp có thẩm quyền xem xét quyền sở hữu phần tài sản, thu nhập chênh lệch người có nghĩa vụ kê khai khơng giải trình cách hợp lý Những nội dung dự thảo Luật có nhiều điểm mới, tác động mạnh mẽ tới hiệu phòng, chống tham nhũng nên cần xin ý kiến Chính phủ Về xử lý hành vi tham nhũng phát qua hoạt động kiểm tra, tra, kiểm toán Dự thảo Luật đưa quy định việc xử lý hành vi tham nhũng phát hoạt động kiểm tra, tra, kiểm toán xuất phát từ thực tiễn đấu tranh chống tham nhũng thời gian qua quan hữu quan Theo đó, quan kiểm tra Đảng, tra nhà nước Kiểm tốn nhà nước, thơng qua thực chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn có điều kiện thuận lợi để phát làm rõ hành vi vi phạm pháp luật nói chung hành vi tham nhũng nói riêng Bên cạnh đó, đối tượng quan kiểm tra Đảng, tra nhà nước, Kiểm toán nhà nước tập trung nhiều lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng Vì vậy, việc tăng cường trách nhiệm quan việc phát làm rõ hành vi tham nhũng cần thiết Trong trình soạn thảo, có 02 nhóm quan điểm vấn đề thể Dự thảo Luật - Phương án 1: Trường hợp hành vi tham nhũng có dấu hiệu tội phạm người định kiểm tra, tra từ cấp tỉnh trở lên, người định kiểm toán phải đạo xác minh, làm rõ tính chất, mức độ hành vi tham nhũng, kết luận chuyển hồ sơ vụ việc cho quan điều tra, đồng thời thông báo văn cho Viện kiểm sát cấp biết - Phương án 2: Trường hợp hành vi tham nhũng có dấu hiệu tội phạm người định kiểm tra, tra từ cấp tỉnh trở lên, người định kiểm toán phải đạo xác minh, làm rõ tính chất, mức độ hành vi tham nhũng, kết luận chuyển hồ sơ cho Viện kiểm sát có thẩm quyền để xử lý theo quy định pháp luật Phương án đảm bảo tính đồng bộ, thống với quy định pháp luật tố tụng hình thẩm quyền điều tra trình tự, thủ tục tiến hành tố tụng nay, nhiên, làm giảm hiệu tính kịp thời việc phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng Trong trình xin ý kiến bộ, ngành, địa phương, đa số ý kiến chọn phương án 17 Tuy nhiên, quan soạn thảo cho phương án phù hợp trường hợp hành vi tham nhũng có dấu hiệu tội phạm việc giao cho quan kiểm tra, tra nhà nước, kiểm tốn nhà nước tiếp tục thu thập thơng tin, làm rõ giúp gắn trách nhiệm quan kết luận kiểm tra, kết luận tra báo cáo kết kiểm toán vụ việc; đảm bảo tính kịp thời phát hiện, làm rõ xử lý hành vi tham nhũng theo thẩm quyền; hướng tới việc kế thừa kết hoạt động quan có thẩm quyền xử lý vụ việc có dấu hiệu tham nhũng Trong trường hợp lựa chọn phương án này, luật tố tụng hình cần sửa đổi để đảm bảo phù hợp, tương thích Về vấn đề này, quan chủ trì soạn thảo xin ý kiến Chính phủ Về vai trò quan Đảng phòng, chống tham nhũng Dự thảo Luật đề cập đến trách nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương phòng, chống tham nhũng (Điều 88) vai trò, trách nhiệm người người đứng đầu tổ chức sở Đảng, cấp ủy (Điều 94) Trong q trình soạn thảo, có ý kiến cho rằng, việc luật hóa vai trò quan Đảng văn quy phạm pháp luật cần cân nhắc kỹ Về vấn đề này, quan soạn thảo thấy rằng, vai trò lãnh đạo Đảng Nhà nước xã hội nguyên tắc hiến định Điều đặc biệt quan trọng cơng tác phòng, chống tham nhũng thể qua nhiều chủ trương, đường lối lớn Đảng Thực tiễn thời gian qua, quan Đảng khẳng định vai trò quan trọng việc phát hiện, đạo, xử lý có hiệu nhiều vụ việc, vụ án tham nhũng lớn, nghiêm trọng, dư luận nhân dân đồng tình, đánh giá cao, góp phần tích cực hiệu cơng tác phòng, chống tham nhũng Đặc biệt, vai trò Ủy ban kiểm tra Trung ương gắn với trình phát hiện, xử lý vụ việc tham nhũng cụ thể liên quan đến Đảng viên Có thể nói rằng, cơng tác phòng, chống tham nhũng khơng đạt hiệu tốt khơng có vai trò vào quan Đảng Đồng thời, lần văn luật có quy định trách nhiệm quan Đảng, số văn luật trước có quy định tương tự Nghị định số 37/2007/NĐ-CP, Nghị định số 78/2013/NĐ-CP minh bạch tài sản, thu nhập Chính vậy, việc ghi nhận trách nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Ủy ban kiểm tra cấp Đảng phòng, chống tham nhũng (trên sở chức năng, nhiệm vụ quan này) dự thảo Luật lần cần thiết Bên cạnh đó, việc quy định phát huy trách nhiệm người đứng đầu quan, tổ chức, đơn vị phòng, chống tham nhũng phù hợp với chủ trương, đường lối Đảng, đặc biệt Nghị Trung ương khóa XI “Một số vấn đề cấp bách xây dựng Đảng nay” thực trách nhiệm nêu gương cán bộ, đảng viên Thực tiễn thời gian qua cho thấy, người đứng đầu có vai trò định đến hiệu lực, hiệu phòng, chống tham nhũng Xuất phát từ đặc thù hệ thống trị nước ta, việc phát huy trách nhiệm người đứng đầu phòng, chống tham nhũng đạt hiệu thực đồng thời tổ chức sở Đảng, cấp ủy cấp 18 quyền Do vậy, quan soạn thảo đề nghị giữ nguyên Dự thảo Luật Đây vấn đề lớn có liên quan đến chủ trương Đảng phát huy tính tiền phong, gương mẫu trách nhiệm người đứng đầu, quan chủ trì soạn thảo xin ý kiến Chính phủ Trên nội dung Dự thảo Luật PCTN (sửa đổi) số vấn đề lớn xin ý kiến Chính phủ Thanh tra Chính phủ kính trình Chính phủ xem xét, định./ Nơi nhận: - Thủ tướng Chính phủ; - Các Phó Thủ tướng Chính phủ; - Tổng tra Chính phủ (để b/c); - Các thành viên Chính phủ; - Văn phòng Chính phủ; - Bộ Tư pháp; - Lưu: VT, PC KT TỔNG THANH TRA PHÓ TỔNG THANH TRA Nguyễn Văn Thanh 19 ... xử lý tham nhũng hành vi vi phạm pháp luật phòng, chống tham nhũng, tăng cường hiệu thực thi Luật phòng, chống tham nhũng hiệu cơng tác phòng chống tham nhũng Dự thảo quy định việc xử lý tham. .. đánh giá cơng khai kết đánh giá phòng, chống tham nhũng nhằm tạo cách nhìn tồn diện thực trạng tham nhũng cơng tác phòng, chống tham nhũng, qua phát huy tham gia người dân lĩnh vực quan trọng 3.2... hành vi tham nhũng Dự thảo giữ nguyên quy định hành vi tham nhũng Luật hành, nhiên có chỉnh lý, làm rõ cho phù hợp đồng với quy định Bộ luật hình tội phạm tham nhũng Theo đó, hành vi tham nhũng