GIỚI THIỆU VỀ KINH TẾ HỌC VÀ KINH TẾ Y TẾ Nguyễn Quỳnh Anh Bộ môn Kinh tế Y tế Trường Đại học Y tế Công cộng TÀI LIỆU THAM KHẢO Slide bài giảng Vũ X P., (2007) Giáo trình Kinh tế y tế, Đại học Y tế công cộng (tài liệu bắt buộc) Phạm Trí Dũng, Nguyễn Thanh Hương (2002) Những vấn đề bản của Kinh tế y tế M Drummond, M Sculpher (2005) Methods for the Economic Evaluation of Health Care programmes, 3rd edition NỘI DUNG BÀI HỌC Giới thiệu kinh tế học Sự khan và chi phí hội câu hỏi bản kinh tế thị trường và tác động chính phủ Nguồn lực kinh tế và hàm sản xuất/tăng trưởng kinh tế Đường giới hạn khả sản xuất Lợi tuyệt đối, lợi so sánh và thương mại quốc tế Đường cong Lorenz phân phối thu nhập Một vài số kinh tế vĩ mô TẠI SAO CẦN NGHIÊN CỨU KINH TẾ HỌC? Bởi vì, nghiên cứu Kinh tế học nhằm giải vấn đề trung tâm kinh tế là: Làm để dung hòa mâu thuẫn giữa ham muốn gần vô hạn của người hàng hoá, dịch vụ khan của nguồn lực cần thiết để sản xuất hàng hoá, dịch vụ KINH TẾ HỌC LÀ GÌ? KINH TẾ HỌC Theo khái niệm chung nhất, kinh tế học là môn khoa học giúp cho người hiểu cách thức vận hành kinh tế nói chung và cách thức ứng xử tác nhân tham gia vào kinh tế nói riêng Vấn đề khan nguồn lực yêu cầu kinh tế hay đơn vị kinh tế phải giải lựa chọn Do vậy, nhà kinh tế cho rằng: Kinh tế học là "khoa học của lựa chọn" KINH TẾ HỌC Kinh tế học tập trung vào việc sử dụng và quản lý nguồn lực hạn chế để đạt được/thỏa mãn tối đa nhu cầu vật chất người Kinh tế học có hai phận cấu thành hữu là kinh tế học vĩ mô và kinh tế học vi mô KINH TẾ HỌC VĨ MÔ Là phận Kinh tế học Nghiên cứu kinh tế quốc dân và kinh tế toàn cầu, xem xét xu hướng phát triến và phân tích biến động cách tổng thể, toàn diện cấu trúc kinh tế và mối quan hệ phận cấu thành kinh tế Ví dụ? KINH TẾ HỌC VI MÔ Là phận Kinh tế học Nghiên cứu định cá nhân và doanh nghiệp và tương tác định này thị trường Kinh tế học vi mô giải đơn vị cụ thể kinh tế và xem xét cách chi tiết cách thức vận hành đơn vị kinh tế hay phân đoạn kinh tế Kinh tế vĩ mô ≠ Tập trung vào mục tiêu chung quốc gia Kinh tế vi mô Tập trung vào đơn vị/tế bào kinh tế (hãng, doanh nghiệp, người tiêu dùng) Cung, cầu Tổng cung, tổng cầu, chính sách tài khóa, tiền tệ Lựa chọn tiêu dùng tối ưu GNP, GDP và tăng trưởng kinh tế Chi phí sản xuất, giá cả, lợi nhuận Việc làm, tiền lương, thất nghiệp Cạnh tranh và độc quyền Lạm phát Phối hợp chính sách kinh tế vĩ mô Thất bại, hạn chế kinh tế thị trường và vai trò điều tiết nhà nước Tính toán chi chi phí hội cận biên (2) Trong khoảng B-C, chi phí hội cận biên xe máy = 4/3 tivi = (75-55)/(45-30) Lãng phí nguồn lực Vượt khả sản xuất Tăng trưởng kinh tế Chuyên môn hóa thương mại quốc tế Adam Smith: tăng trưởng kinh tế nhờ vào chuyên môn hóa và phân công lao động Chuyên môn hóa đặt người vào công việc phù hợp với kỹ và sở thích Giảm thiểu thời gian chuyển đổi từ việc này sang việc khác Chuyên môn hóa và thương mại quốc tế có gắn kết chặt chẽ với Lợi tuyệt đối (absolute advantage) Lợi so sánh (comparative advantage) Lợi tuyệt đối: cá nhân (quốc gia) có suất lao động cao cá nhân (quốc gia) khác Lợi so sánh: cá nhân (quốc gia) sản xuất hàng hóa với chi phí hội thấp cá nhân (quốc gia) khác Lưu ý: Lợi so sánh luôn tồn cho cá nhân/quốc gia Ví dụ: Hoa Kỳ Nhật Bản Giả định Hoa Kỳ và Nhật Bản sản xuất loại hàng hóa: máy ảnh và gạo Với mức đầu tư lao động và đồng vốn, đồ thị biểu diễn sản lượng loại hàng hóa này Lợi tuyệt đối Nước nào có lợi tuyệt đối cao sản xuất máy ảnh và gạo? Lợi so sánh Nước nào có lợi so sánh cao sản xuất loại hàng hóa? Ích lợi từ thương mại quốc tế Chi phí hội sx máy ảnh Hoa Kỳ = gạo Chi phí hội sx máy ảnh Nhật Bản = 4/3 gạo Nếu Nhật Bản chuyên sản xuất máy ảnh, Hoa Kỳ chuyên sản xuất gạo và bên mua bán với với mức giá: 4/3 gạo < giá máy ảnh < gạo cả nước có lợi Tự thương mại Lợi ích mang lại từ thương mại quốc tế đến từ lợi so sánh (chứ không phải từ lợi tuyệt đối) Nếu quốc gia tập trung sản xuất loại hàng hóa mà có lợi so sánh, tổng sản lượng hàng hóa sản xuất và tiêu thụ toàn cầu và nước tăng lên KINH TẾ Y TẾ KTYT là lĩnh vực quản lý kinh tế ngành y tế, sử dụng lý thuyết kinh tế nhằm nâng cao lực hoạch định chính sách, điều hành lĩnh vực y tế, và sử dụng cách có hiệu quả nguồn lực ngành để chăm sóc và nâng cao sức khoẻ cộng đồng, đảm bảo công và phát triển xã hội CHỨC NĂNG KINH TẾ Y TẾ Tạo nguồn lực cho ngành y tế Thiết lập mục tiêu CSSK Phân tích việc sử dụng nguồn lực Lựa chọn vấn đề ưu tiên Phân tích và đánh giá hiệu quả v.v CHÚNG TA HỌC ĐƯỢC GÌ? XIN CÁM ƠN! ... cầu vật chất người Kinh tế học có hai phận cấu thành hữu là kinh tế học vĩ mô và kinh tế học vi mô KINH TẾ HỌC VĨ MÔ Là phận Kinh tế học Nghiên cứu kinh tế quốc dân và kinh tế toàn cầu, xem... nguồn lực y u cầu kinh tế hay đơn vị kinh tế phải giải lựa chọn Do v y, nhà kinh tế cho rằng: Kinh tế học là "khoa học của lựa chọn" KINH TẾ HỌC Kinh tế học tập trung vào việc sử dụng và... cấu trúc kinh tế và mối quan hệ phận cấu thành kinh tế Ví dụ? KINH TẾ HỌC VI MÔ Là phận Kinh tế học Nghiên cứu định cá nhân và doanh nghiệp và tương tác định na y thị trường Kinh tế học vi