KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ Ngày soạn: 10/1/2017 Ngày dạy: từ ngày 10/12/16 đến ngày 14/12/16 Tuần: từ tuần 13 đến tuần 15 Tiết: 50-53-59 Tên chủ đề: TỤC NGỮ A PHẦN CHUNG I Cơ sở hình thành chủ đề: Dựa học SGK Ngữ văn - tập phân phối chương trình Ngữ văn Tục ngữ thiên nhiên lao động sản xuất tiết 73 Tục ngữ người xã hội tiết 77 II Thời gian dự kiến: tiết Tục ngữ thiên nhiên lao động sản xuất: tiết Tục ngữ người xã hội tiết III Mục tiêu (chung cho chủ đề) Kiến thức: - Nắm khái niệm tục ngữ; - Nội dung tư tưởng, ý nghĩa triết lí số hình thức nghệ thuật câu tục ngữ Kỹ năng: - Đọc- hiểu, phân tích lớp nghĩa tục ngữ - Vận dụng số câu tục ngữ vào đời sống - Củng cố, bổ sung thêm hiểu biết tục ngữ Thái độ: - Tự hào kinh nghiệm dân gian VN; - Có thái độ học tập nghiêm túc Năng lực cần hình thành cho học sinh qua chủ đề - Năng lực sử dụng ngôn ngữ; - Năng lực giao tiếp tiếng Việt; - Năng lực giải vấn đề; - Năng lực hợp tác; - Năng lực tự học - Năng lực sáng tạo IV Bảng mô tả mức độ nhận thức chủ đề Nội dung Tục ngữ thiên nhiên lao động sản xuất Tục ngữ người xã hội Nhận biết Thông hiểu - Hiểu, cảm nhận đặc sắc giá trị nội dung Bước đầu biết nghệ thuật phân biệt số câu tục thành ngữ ngữ: dạng nghị luận ngắn gọn, tục ngữ khúc chiết, đúc kết học kinh nghiệm tự nhiên, xã hội, người, nghệ thuật sử dụng biện pháp tu từ, đối, hiệp vần Vận dụng thấp - Tìm số câu tục ngữ có nội dung tương tự Vận dụng cao Phân tích giá trị số câu tục ngữ V Hệ thống câu hỏi/ tập tương ứng với mức độ yêu cầu mô tả Câu 1: Thế tục ngữ? Câu 2: Thành ngữ tục ngữ có khác nhau? Câu 3: Dấu hiệu nhận biết tục ngữ gì? Câu 4: Có thể chia tục ngữ thiên nhiên lao động sản xuất thành nhóm? Câu 5: Câu “đêm tháng năm chưa nằm sáng” sử dụng nghệ thuật gì? Câu 6: Câu tục ngữ có ý nghĩa đời sống? Câu 7: Tìm số câu tục ngữ có nội dung tương tự? Câu 8: Viết đoạn văn trình bày cách hiểu em câu tục ngữ “ Đói cho sạch, rách cho thơm”? B PHẦN KẾ HOẠCH CHI TIẾT Tiết : 73 Thời gian dự kiến: 45 phút TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT A MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Kiến thức: - Hiểu sơ lược tục ngữ - Hiểu nội dung tư tưởng, ý nghĩa triết lí số hình thức nghệ thuật( kết cấu, nhịp điệu, cách lập luận) ý nghĩa câu tục ngữ học Kĩ năng: - Đọc hiểu , phân tích lớp nghĩa cuả câu tục ngữ - Vận dụng mức độ định số câu tục ngữ thiên nhiên lao động sản xuất Thái độ: - Tình yêu thiên nhiên, thích lao động -Có thêm số kinh nghiệm lao động sản xuất Năng lực hình thành cho học sinh: - Năng lực tự học; - Năng lực giao tiếp; - Năng lực sử dụng ngôn ngữ; - Năng lực giải vấn đề B CHUẨN BI: Giáo viên: Ca dao tục ngữ Việt Nam, bảng phụ Học sinh: Soạn sưu tầm số câu ca dao, tục ngữ lao động sản xuất C PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC 1/ Phương pháp: - Thảo luận nhóm - Nghiên cứu tình 2/ Kĩ thuật dạy học: - Kĩ thuật chia nhóm - Kĩ thuật đặt câu hỏi - Kĩ thuật “ trình bày phút” - Kĩ thuật đồ tư D CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC I Ổn định II Kiểm tra cũ: - Nêu quan hệ ý nghĩa vế câu ghép? Cho ví dụ? III Bài Hoạt động giáo viên học sinh Ghi bảng Hoạt động 1: Khởi động I/ TÌM HIỂU CHUNG: Hoạt động 2: Đọc văn tìm hiểu chung * Tục ngữ gì? - Nắm khái niệm tục ngữ ( Chú thích * SGK/ - Phân biệt thành ngữ tục ngữ - Năng lực tự học, giải vấn đề GVH: Theo giới thiệu cô em hiểu tục ngữ? HS: Dựa vào phần thích * SGK để trình bày GV: Chốt GV: Theo em thành ngữ có khác nhau? Dấu hiệu dễ nhận biết tục ngữ? Hs trả lời, gv chốt ý II TÌM HIỂU VĂN BẢN: Hoạt động 3: Tìm hiểu học: -Rèn kĩ đọc - Hiểu nội dung tư tưởng, ý nghĩa triết lí số hình thức nghệ thuật( kết cấu, nhịp điệu, cách lập luận) ý nghĩa câu tục ngữ học - lực giải vấn đề, hợp tác HS: Đọc lại câu tục ngữ GVH: thảo luận Có thể chia tám câu tục ngữ thành nhóm? Mỗi nhóm gồm câu nào, Gọi tên nhóm đó? HS: nhóm: -Tục ngữ thiên nhiên( 1-4) -Tục ngữ lao động sản xuất(5-8) Tìm hiểu câu đầu HS: Đọc lại câu tục ngữ đầu HS: Đọc lại câu GVH: Em hiểu câu tục ngữ nào? GVH: Câu tục ngữ có đặc biệt cách nói? ( Nói quá) GVH: Cách nói có tác dụng gì? ( Nhấn mạnh đặc điểm ngắn đêm tháng năm ngày tháng mười-> gây ấn tượng độc đáo khó quên) GVH: Ở nước ta , tháng năm thuộc mùa hạ, tháng mười thuộc mùa đông, từ suy câu tục ngữ có ý nghĩa gì? GVH: Ngoài cách nói , câu sử dụng nghệ thuật gì? (Đối xứng) GVH: Phép đối xứng hai vế câu có tác dụng gì? GVH: Bài học rút từ ý nghĩa câu tục ngữ gì? GVH: Bài học áp dụng thực tế? HS: Trả lời GV: Nhận xét -chốt phần bên HS : Đọc lại câu GVH: Hãy giải thích ý nghiã câu tục ngữ trên? GVH: Kinh ngiệm đúc kết từ tượng gì?( trông đoán thời tiết mưa nắng) GVH: Trong thực tế đời sống, kinh nghiệm áp dụng nào? HS: Trả lời GV: nhận xét -chốt phần bên HS: Đọc lại câu GVH: Em hiểu ý nghĩa câu tục ngữ nào? GVH: Kinh nghiệm đúc rút từ tượng ráng Tục ngữ đúc rút kinh nghiệm từ thiên nhiên: a Câu1: Câu tục ngữ giúp người có ý thức chủ động để nhìn nhận, sử dụng thời gian, công việc, sức lao động vào thời điểm khác năm Câu 2: - Ngày đêm trước trời có nhiều nắng ngược lại Giúp người có ý thức biết nhìn để dự đoán thời tiết, xếp công việc .Câu 3: - Ráng vàng xuất phía chân trời ,ấy điềm có bão - Biết dự đoán bão có ý thức chủ động giữ gìn nhà cửa, hoa màu Câu4: - Kiến vào nhiều vào tháng bảy âm mỡ gà gì? GVH: Theo em thời đại câu tục ngữ có giá trị hay không? GVH: Em tìm thêm câu tục ngữ nói nội dung này?( Tháng bảy heo may, chuồn chuồn bay bão) HS: Trả lời GV: nhận xét -chốt phần bên HS: Đọc lại câu GVH: Em hiểu nghĩa câu nào? GVH: Kinh nghiệm đúc rút từ tượng Kiến bò tháng bảy này? GVH: Bài học thực tiễn từ kinh nghiệm dân gian gì? GVH: Câu tục ngữ có dị bản?( Tháng kiến đàn, đại hàn hồng thuỷ) HS: Trả lời GV: Nhận xét -chốt phần bên Tìm hiểu câu tiếp : Gv cho hs thảo luận tìm hiểu ý nghĩa câu Đại diện nhóm trả lời Gv chốt ý Hoạt động 4: Luyện tập -Tìm số câu tục ngữ có nội dung tương tự -Kĩ trình bày -Năng lực sáng tạo GV: Hướng dẫn HS thực phần Luyện tập HS: Các nhóm trình bày phần sưu tầm nhóm mìnhNhóm sưu tầm nhiều thắng lịch lụt - Vẫn phải lo đề phòng lũ lụt sau tháng bảy AL Tục ngữ kinh nghiệm lao động sản xuất: Câu 5: - Đất quí vàng - Giá trị đất đai đời sống lao động sản xuất người vô hạ Câu 6: - Muốn làm giàu cần đến phát triển thuỷ sản - Giúp người biết khai thác tốt điều kiện , hoàn cảnh tự nhiên để tạo cải vật chất Câu7: - Trong nghề làm ruộng phải đảm bảo bốn yếu tố, hàng đầu nước lúa tốt , mùa màng bội thu Câu 8:Trong trồng trọt cần đảm bảo hai yếu tố thời vụ đất đai, yếu tố thời vụ quan trọng hàng đầu III/ Tổng kêt 1/ Nghệ thuât Sử dụng cách diễn đạt ngắn gon, cô đúc Sử dụng kết cấu diễn đạt theo kiểu đối xứng, nhân quả, tượng ứng xử cần thiết Tạo vần nhịp cho câu văn dễ nhớ 2/Ý nghĩa: không tục ngữ kinh nghiệm quí giá nhân dân E Dặn dò: Học thuộc lòng nắm đặc điểm tục ngữ Học thuộc lòng phần GN SGK nắm ý nghĩa, học kinh nghiệm rút từ câu tục ngữ học Làm tập SBT Sọạn ca dao QN quê hương người QN F RKN: Tiết : 77 Thời gian dự kiến: 45 phút TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Kiến thức: Hiểu nội dung, ý nghĩa số hình thức diễn đạt câu tục ngữ học Kĩ năng: Củng cố, bổ sung thêm hiểu biết tục ngữ; Đọc – hiểu phấn tích lớp nghĩa tục ngữ; Vận dụng nhât định người xã hội dời sống Thái độ: Biết cách ứng xử với người xã hội Năng lực hình thành cho học sinh: - Năng lực tự học; - Năng lực giao tiếp; - Năng lực sử dụng ngôn ngữ; - Năng lực giải vấn đề B CHUẨN BI: Giáo viên: Ca dao tục ngữ Việt Nam Học sinh: Soạn - Sưu tầm số câu ca dao, tục ngữ người xã hội C Phương pháp kĩ thuật dạy học 1/ Phương pháp: - Thảo luận nhóm - Nghiên cứu tình 2/ Kĩ thuật dạy học: - Kĩ thuật chia nhóm - Kĩ thuật đặt câu hỏi - Kĩ thuật “ trình bày phút” - Kĩ thuật đồ tư D Các hoạt động dạy học I Ổn định II Kiểm tra cũ: Em đọc câu tục ngữ đúc rút kinh nghiệm từ thiên nhiên lao động sản xuất? Nêu nội dung, ý nghĩa cuả câu tục ngữ mà em thích nhất? HS làm tập trắc nghiệm( bảng phụ) III Bài Hoạt động giáo viên học sinh Ghi bảng Hoạt động 1: Khởi động GV: Giới thiệu Hoạt động 2: Tìm hiểu chung -Nắm khái quát ý nghĩa câu tục ngữ - Năng lực tự học Những câu tục ngữ thuộc chủ đề có ý chung? Hoạt động 3: Tìm hiểu văn bản: Nắm nội dung , nghệ thuật câu tục ngữ; Rèn kĩ đọc, phân tích; Năng lực hợp tác, giải vấn đề, sáng tạo, sử dụng ngôn ngữ GVđọc văn Hs đọc lại GVH: Chín câu tục ngữ văn chia thành nhóm nào? GV: Hướng dẫn HS vào tìm hiểu câu tục ngữ Tìm hiểu câu tục ngữ tôn vinh giá trị, phẩm chất người: Câu 1: HS: Đọc câu GVH: Dựa vào phần thích SGK em giải thích câu tục ngữ này? GVH: Phép so sánh câu có ý nghĩa gì? GVH: Kinh nghiệm dân gian đúc kết câu tục ngữ này? GVH: Bài học từ kinh nghiệm sống gì? GVH: Các biểu đời sống chứng tỏ tác dụng I TÌM HIỂU CHUNG: Những học kinh nghiệm người xã hội nội dung quan trọng tục ngữ II TÌM HIỂU VĂN BẢN: 1/Tục ngữ thể truyền thống tôn vinh giá trị người: Câu 1: - Con người thứ cải quí - Câu tục ngữ đề cao giá trị người so với cải của câu tục ngữ này? HS: Trả lời GV: Nhận xét- chốt phần bên Câu 2: HS: Đọc câu GVH: Em hiểu góc người câu tục ngữ theo nghĩa phần thể hay dáng vẻ đường nét người? GVH:Vậy tóc câu nhận xét phương diện sức khoẻ hay mĩ thuật? GVH: Răng tóc chi tiết nhỏ Vậy nghĩa câu tục ngữ gì? GVH: Kinh nghiệm dân gian đúc kết câu tục ngữ này? GVH: Lời khuyên từ kinh nghiệm gì? HS: Trả lời GV: Nhận xét- chốt phần bên Câu 3: HS: Đọc câu GVH: Hình thức câu tục ngữ có đặc biệt? Tác dụng? GVH: Đói rách câu tục ngữ tượng người? GVH: Sạch thơm điều người? GVH: Câu tục ngữ có ý nghĩa gì? GVH: Kinh ngiệm sống đúc rút từ câu tục ngữ này? GVH: Từ kinh nghiệm dân gian muốn khuyên điều gì? GVH: Em tìm câu tục ngữ gần nghĩa với câu này? HS: Trả lời GV: Nhận xét- chốt phần bên Tìm hiểu câu tục ngữ nêu kinh nghiệm học việc học tập tu dưỡng Câu 4: HS: Đọc câu GVH: Câu từ lặp lại nhiều lần? Tác dụng? GVH: Dân gian nhận xét việc ăn nói người câu tục ngữ nào? HS: Trả lời GV: Nhận xét- chốt phần bên Câu 5: HS: Đọc câu Câu 2: - Răng tóc phần thể hình thức, tính tình, tư cách người - Câu tục ngữ khuyên biết hoàn thiện từ điều nhỏ Có thể xem xét tư cách người từ biểu nhỏ người Câu - Dù thiếu thốn vật chất phải giữ phẩm giá - Câu tục ngữ có ý nghĩa giáo dục người phải có lòng tự trọng 2/ Tục ngữ khuyên cách ứng xử cho người nhiều lĩnh vực Câu 4: Con người phải học từ việc nhỏ đến việc để hoàn thiện nhân cách Câu5: - Không thầy dạy bảo không làm điều thành GVH: Em hiểu câu tục ngữ gì? GVH: Kinh nghiệm đúc rút câu tục ngữ này? GVH: Em rút học kinh nghiệm qua câu tục ngữ này? HS: Trả lời GV: Nhận xét- chốt phần bên Câu 6: HS: Đọc câu GVH: Em hiểu câu tục ngữ gì? GVH: Kinh nghiệm đúc rút câu tục ngữ này? GVH: Từ kinh nghiệm dân gian muốn khuyên điều gì? GV: Chỉ cho HS thấy tượng phổ biến tục ngữ Việt Nam GV: Chuyển sang câu HS: Đọc câu GVH: Em hiểu câu tục ngữ gì? GVH: Kinh nghiệm đúc rút câu tục ngữ này? GVH: Từ kinh nghiệm dân gian muốn khuyên điều gì? GVH: Tìm số dẫn chứng thực tế đời sống để chứng minh cho đắn câu tục ngữ này? HS: Trả lời GV: Nhận xét- chốt phần bên Câu 8: HS: Đọc câu GVH: Em hiểu câu tục ngữ gì? GVH: Kinh nghiệm đúc rút câu tục ngữ này? GVH: Bài học rút từ kinh nghiệm đó? GVH: Hãy tìm số câu tục ngữ có ý nghĩa tương tự? HS: Trả lời GV: Nhận xét- chốt phần bên Câu 9: HS: Đọc câu GVH: Em hiểu câu tục ngữ gì? GVH: Kinh nghiệm đúc rút câu tục ngữ này? GVH: Em rút học kinh nghiệm qua câu tục ngữ này? GVH: Từ chín câu tục ngữ học em hiểu quan công - Câu tục ngữ khuyên phải tìm thầy giỏi có thành đạt Không quên công lao dạy dỗ thầy, người cô Câu 6: - Cách học theo lời dạy thầy có không cách học tự theo gương bạn bè - Phải tích cực chủ động học tập , muốn học tốt phải mở rộng học xung quanh liên kết với bạn bè đồng nghiệp Câu 7: -Câu tục ngữ khuyên người phải biết yêu thương người xung quanh thân Câu 8: Khi hưởng thành phải nhớ đến người có công gây dựng nên, phải biết ơn người giúp Câu 9: Đoàn kết tạo thành sức mạnh phải có tinh thần tập thể lối sống làm việc Tránh lối sống cá nhân điểm thái độ sâu sắc nhân dân? GVH: Về hình thức văn tục ngữ có đặc biệt? Vì nhân dân ta lại chọn hình thức ấy? GVH: Cảm nghĩ em sức sống câu tục ngữ đời sống tại? Gv tổng kết lại nội dung nghệ thuật, ý nghĩa văn III/ TỔNG KẾT: Gvh: Em tìm số câu tục ngữ có nội dung tương 1/ Nghệ thuật: tự Sử dụng cách nói ngắn gọn, cô đúc Sử dụng so sánh, ẩn dụ, đối, điệp ngữ Tạo vần, nhịp cho câu văn dễ nhớ 2/ Ý nghĩa văn bản: Không tục ngữ kinh nghiệm quí báu nhân dân cách sống, cách đối nhân xử E Dặn dò: Học thuộc lòng câu tục ngữ Soạn Tinh thần yêu nước nhân dân ta PHT Nguyễn Ngọc Thanh TTCM Trần Thị Nhân 10 GVBM Nguyễn Thị Chín ... ngữ - Vận dụng mức độ định số câu tục ngữ thiên nhiên lao động sản xuất Thái độ: - Tình yêu thiên nhiên, thích lao động -Có thêm số kinh nghiệm lao động sản xuất Năng lực hình thành cho học sinh:...Nội dung Tục ngữ thiên nhiên lao động sản xuất Tục ngữ người xã hội Nhận biết Thông hiểu - Hiểu, cảm nhận đặc sắc giá trị nội dung Bước đầu biết nghệ thuật phân biệt số câu tục thành ngữ ngữ: dạng... trình bày cách hiểu em câu tục ngữ “ Đói cho sạch, rách cho thơm”? B PHẦN KẾ HOẠCH CHI TIẾT Tiết : 73 Thời gian dự kiến: 45 phút TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT A MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: