ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH TRẦN THỊ NGỌC THANH HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH TRẦN THỊ NGỌC THANH HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60.34.01.02 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS LƢU NGỌC TRỊNH THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn i LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan Luận văn thạc sĩ kinh tế “Hạn chế rủi ro tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên” đƣợc hoàn thành trình nghiên cứu nghiêm túc với giúp đỡ tận tình giáo viên hƣớng dẫn thầy PGS.TS Lƣu Ngọc Trịnh Tôi cam đoan số liệu, trích dẫn luận văn có nguồn gốc rõ ràng trung thực, kết nghiên cứu chƣa đƣợc công bố công trình đƣợc nghiên cứu từ trƣớc đến Thái Nguyên, ngày 11 tháng 11 năm 2015 Học viên thực luận văn Trần Thị Ngọc Thanh Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ii LỜI CẢM ƠN Trong trình thực đề tài “Hạn chế rủi ro tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên”, nhận đƣợc hƣớng dẫn giúp đỡ, động viên nhiều cá nhân tập thể; xin trân trọng lòng biết ơn sâu sắc Ban giám hiệu nhà trƣờng, phòng quản lý sau đại học, thày cô giáo khoa sau đại học tất thày cô giáo trƣờng Đại học Kinh tế Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho trình học tập thực đề tài Có đƣợc kết vô biết ơn bày tỏ lòng kính trọng sâu sắc thầy giáo PGS.TS Lƣu Ngọc Trịnh, Viện Kinh tế Chính trị Thế giới, ngƣời tận tính hƣớng dẫn giúp đỡ hoàn thành luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo nhân viên NHNo&PTNT Việt Nam - chi nhánh Thái Nguyên tạo điều kiện giúp đỡ trình nghiên cứu thực đề tài Mặc dù có nhiều cố gắng để hoàn thiện luận văn mình, nhiên không tránh khỏi thiếu sót hạn chế Rất mong nhận đƣợc giúp đỡ đóng góp quý báu thầy cô giáo bạn! Thái Nguyên, ngày 11 tháng 11 năm 2015 Học viên thực luận văn Trần Thị Ngọc Thanh Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn iii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Danh mục bảng, biểu vii Danh mục sơ đồ, hình vẽ viii MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết đề tài Mục tiêu nghiên cứu Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu Ý nghĩa khoa học Luận văn Kết cấu luận văn .3 CHƢƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1 Cơ sở lý luận rủi ro tín dụng ngân hàng thƣơng mại 1.1.1 Ngân hàng thƣơng mại: Khái niệm phân loại 1.1.2 Hoạt động ngân hàng thƣơng mại: .7 1.1.3 Rủi ro tín dụng Ngân hàng thƣơng mại 11 1.2 Cơ sở thực tiễn biện pháp phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng ngân hàng thƣơng mại 26 1.2.1 Những biện pháp phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng NHTM 26 1.2.2 Kinh nghiệm phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng số ngân hàng thƣơng mại Việt Nam 31 1.2.3 Bài học Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Thái Nguyên 34 CHƢƠNG PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 37 2.1 Các câu hỏi đặt mà đề tài cần giải 37 2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu 37 2.2.1 Phƣơng pháp tiếp cận 37 2.2.2 Thu thập thông tin thứ cấp 38 Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn iv 2.2.3 Phân tích, xử lý số liệu 38 2.3 Hệ thống tiêu nghiên cứu .40 2.3.1 Tỷ lệ nợ cho vay nguồn vốn huy động 40 2.3.2 Tỷ lệ nợ hạn 40 2.3.3 Tỷ lệ nợ xấu 41 2.3.4 Tỷ lệ vốn 41 2.3.5 Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro tín dụng 41 2.3.6 Mức độ tập trung tín dụng .42 CHƢƠNG THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN 44 3.1 Giới thiệu khái quát Ngân hàng Nông Nghiệp Phát triển Nông thôn Chi nhánh Thái Nguyên 44 3.1.1 Quá trình hình thành phát triển 44 3.1.2 Chức nhiệm vụ 45 3.1.3 Cơ cấu tổ chức 45 3.1.4 Tình hình hoạt động kinh doanh Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 48 3.2 Thực trạng rủi ro tín dụng NHNo&PTNT chi nhánh Thái Nguyên 53 3.2.1 Tình hình chung nợ hạn .53 3.2.2 Tình hình nợ xấu .56 3.2.3 Công tác trích lập dự phòng hạn chế rủi ro tín dụng 58 3.3 Thực trạng biện pháp phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng Ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên thời gian qua 59 3.3.1 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro 59 3.3.2 Các biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng 61 3.3.3 Các nhân tố ảnh hƣởng đến rủi ro tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam – chi nhánh Thái Nguyên 66 Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn v 3.4 Đánh giá rủi ro tín dụng biện pháp phòng ngừa, hạn chế rủi ro tín dụng Ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn Việt Nam - chi nhánh Thái Nguyên 69 3.4.1 Những kết đạt đƣợc 69 3.4.2 Những vấn đề tồn nguyên nhân chủ yếu 72 CHƢƠNG GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN 78 4.1 Định hƣớng mục tiêu phòng ngừa, hạn chế rủi ro tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 78 4.1.1 Định hƣớng 78 4.1.2 Mục tiêu phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam - chi nhánh Thái Nguyên giai đoạn 2015-2020 79 4.2 Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng Ngân hàng nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 81 4.3 Kiến nghị 93 4.3.1 Kiến nghị với Nhà nƣớc 93 4.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nƣớc .94 4.3.3 Kiến nghị với Ngân hàng nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam 96 KẾT LUẬN 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO 102 Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nội dung CBTD Cán tín dụng DNNQD Doanh nghiệp quốc doanh DNNVV doanh nghiệp nhỏ vừa DS Doanh số HĐQT Hội đồng quản trị HTX Hợp tác xã NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc NHNo Ngân hàng nông nghiệp NHNo&PTNT Ngân hàng Nông nghiệp phát triển nông thôn NHTM Ngân hàng thƣơng mại NHTW Ngân hàng trung ƣơng NQH Nợ hạn RRTD Rủi ro tín dụng TCTD Tổ chức tín dụng TD Tín dụng TDH Trung dài hạn VNĐ Đơn vị tiền Việt Nam Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn vii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Bảng 1.1: Hệ thống xếp hạng chất lƣợng tài sản đảm bảo 25 Bảng 3.1: Kết huy động vốn giai đoạn 2011 - 2014 48 Bảng 3.2: Hoạt động tín dụng giai đoạn 2011-2014 49 Bảng 3.3: Tình hình cho vay theo thành phần kinh tế 50 Bảng 3.4: Kết kinh doanh giai đoạn 2012-2014 .52 Bảng 3.5: Tình hình nợ hạn chi nhánh 54 Bảng 3.6: Phân loại nợ hạn theo thời hạn cho vay .55 Bảng 3.7: Thực trạng nợ xấu qua năm 56 Bảng 3.8: Thực trạng nợ xấu phân tích theo thành phần kinh tế 57 Bảng 3.9: Tình hình trích lập dự phòng rủi ro chi nhánh .59 Bảng 3.10: Tình hình trích lập dự phòng xử lý RRTD 64 Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn viii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức NHNo&PTNN Việt Nam- Chi nhánh Thái Nguyên 47 Biểu đồ 3.1: Cơ cấu nguồn nhân lực 47 Biểu đồ 3.2: Tình hình nợ hạn chi nhánh 54 Biểu đồ 3.3: Nợ hạn theo thời hạn cho vay chi nhánh 56 Biểu đồ 3.4: Tình hình nợ xấu phân tích theo thời hạn tín dụng 57 Biểu đồ 3.5: Tình hình nợ xấu phân tích theo thành phần kinh tế 58 Biểu đồ 3.6: Kết trích dự phòng rủi ro tình hình thực xử lý rủi ro 65 Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 89 NHNo&PTNT đƣợc triển khai từ tháng 6/2006 Trang bị cho cán tín dụng kỹ sau: + Kỹ Marketing để quảng cáo, giới thiệu với khách hàng sản phẩm dịch vụ NHNo&PTNT chi nhánh Thái Nguyên, mạnh sản phẩm dịch vụ Ngân hàng + Kỹ thu thập sử lý thông tin có chọn lọc + Kỹ phân tích, khả nhận định, đánh giá tình hình có khoa học để đƣa định tốt + Kỹ đàm phán với khách hàng vấn đề liên quan tới điều khoản hợp đồn vay vốn bảo đảm cho hợp đồng vay vốn đƣợc tuân thủ nghiêm túc Yêu cầu cán tín dụng cán thẩm định Ngân hàng phải ngƣời hiểu biết nhiều lĩnh vực (kinh tế, kỹ thuật, khoa học, pháp luật ) Giải pháp 5: Kiên xử lý nợ tồn đọng, nợ xấu xuống mức thấp Trước hết, NHNo & PTNT - Chi nhánh Thái Nguyên cần nhìn thực trạng dƣ nợ để có biện pháp thích hợp xử lý nợ hạn phát sinh, trình xử lý phải tuân thủ chế hành kết hợp với biện pháp xử lý linh hoạt vừa tránh đƣợc tổn thất cho Ngân hàng, đồng thời giúp khách hàng tháo gỡ khó khăn Thứ hai, NHNo&PTNT - Chi nhánh Thái Nguyên cần tìm hiểu nguyên nhân khách hàng vay vốn không trả đƣợc nợ vay hạn Ngân hàng phân tích nguyên nhân nợ hạn phát sinh đánh giá thực trạng nợ hồ sơ tín dụng theo loại hình kinh tế thời hạn cho vay, khả thu hồi để có biện pháp xử lý Nếu nguyên nhân khách quan NHNo & PTNT - Chi nhánh Thái Nguyên gia hạn nợ để khách hàng có thời gian chuẩn bị trả nợ cho ngân hàng Khi cho giá hạn tuỳ mục đích sử dụng vốn cho vay từ ngắn hạn chuyển lên trung hạn, yêu cầu khách hàng vay vốn bổ sung thêm tài sản chấp, cầm cố để bổ sung thời hạn cho vay với khách hàng có khả trả nợ, có thiện chí trả nợ trình sử dụng vốn khách hàng trả đƣợc phần nợ gốc, trả lãi hàng tháng đầy đủ, có uy tín quan hệ vay vốn với Ngân hàng gặp số khó khăn nguyên nhân bất khả kháng Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 90 Trong trƣờng hợp gia hạn nợ kéo dài thời gian trả nợ Ngân hàng động viên, thuyết phục khách hàng tự nguyện bán tài sản để trả nợ đƣợc giảm trừ chênh lệch lãi suất hạn lãi suất hạn Trong trƣờng hợp doanh nghiệp vay vốn cố tình chây ì Ngân hàng cần tranh thủ tối đa hỗ trợ quan pháp luật, cƣơng buộc khách hàng giao tài sản cho Ngân hàng quản lý thuê phát mại để thu hồi vốn Thứ ba, giao tiêu thu hồi nợ hạn đến cán tín dụng, bình xét trả lƣơng kinh doanh, để đạt danh hiệu thi đua buộc cán tín dụng phải hoàn thành tiêu xử lý nợ hạn Định kỳ quý lần xét thƣởng đột xuất thành tích xử lý nợ hạn tập thể phòng cá nhân hoàn thành tốt nhiệm vụ Giải pháp 6: Tăng cường công tác quản lý hạn chế rủi ro tín dụng Mở rộng hoạt động tín dụng phải đôi với quản lý phòng ngừa rủi ro tín dụng Đây việc làm thật cần thiết NHNo - Chi nhánh Thái Nguyên tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế Cụ thể: Tăng cƣờng giám sát sử dụng vốn vay, tránh trƣờng hợp khách hàng sử dụng vốn vay sai mục đích, không trả nợ mà sử dụng vào việc khác, nợ đến hạn khả trả Trong đặc biệt thực hiện: Kiểm tra thƣờng xuyên đột xuất Thay đổi nội dung kiểm tra, không kiểm tra mục đích vay mà yếu tố khác nhƣ TSĐB, pháp lý, uy tín,… Sau kiểm tra, phải xử lý kết kiểm tra cách đánh giá lại xếp hạng khách hàng xử lý Nâng cao vai trò kiểm tra, kiểm soát nội nhằm ngăn ngừa chấn chỉnh sai sót trình thực nghiệp vụ tín dụng; phát hiện, ngăn chặn rủi ro đạo đức CBTD gây Giải pháp 7: Thực việc phân loại, đánh giá khách hàng khoản vay Để hạn chế rủi ro tín dụng, việc đánh giá phân loại khách hàng cần thiết Trên sở đánh giá, phân loại khách hàng, ngân hàng có sách tín dụng cụ thể áp dụng cho đối tƣợng khách hàng Do hoạt động kinh doanh khách hàng biến động, việc thu thập thông tin, đánh giá khách hàng phải Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 91 thƣờng xuyên để có sách linh hoạt, phù hợp với thời kỳ cụ thể, tránh cứng nhắc, chủ quan Việc đánh giá khách hàng đánh giá qua tiêu: - Đánh giá uy tín khách hàng: Đánh giá uy tín, tính cách, tƣ cách đạo đức, phẩm chất ngƣời vay, ngƣời điều hành uy tín họ với ngƣời xung quanh nhƣ ngƣời thân, bạn bè, đồng nghiệp, đối thủ cạnh tranh, đánh giá lĩnh vực kinh doanh doanh nghiệp an toàn hay mạo hiểm - Đánh giá lực quản lý doanh nghiệp thông qua định thành lập, giấy phép đăng ký kinh doanh, điều lệ hoạt động, đánh giá lực ngƣời đại diện Từ cho biết khả trả nợ ngƣời vay - Phân tích đánh giá lực tài doanh nghiệp: Xem xét báo cáo tài chính, báo cáo kết hoạt động kinh doanh doanh nghiệp ba năm gần thông qua tỷ lệ khả toán, tỷ lệ cấu vốn, tiêu khả sinh lời, sản phẩm doanh nghiệp, thị phần doanh nghiệp thị trƣờng - Phân tích khả tạo lợi nhuận thông qua sản phẩm doanh nghiệp, sách giá cả, chiến lƣợc kinh doanh, vị doanh nghiệp thị trƣờng, ƣa thích sản phẩm doanh nghiệp thị trƣờng, chất lƣợng quản lý chi phí vốn, sử dụng vốn doanh nghiệp Đồng thời phân tích điều kiện kinh doanh Bên cạnh việc đánh giá khách hàng, cán tín dụng cần thƣờng xuyên đánh giá khoản vay, khả thu hồi khoản vay, từ đánh giá mức độ rủi ro có biện pháp thích hợp bảo đảm thu hồi vốn, an toàn hoạt động tín dụng Ngân hàng cần thƣờng xuyên rà soát, quản lý danh mục tín dụng để đảm bảo thực mục tiêu giới hạn, cấu tín dụng đƣợc ngân hàng cấp giao sở vận dụng phù hợp với thực tế địa bàn, khoảng thời gian Giải pháp 8: Linh hoạt sử dụng công cụ để phòng ngừa rủi ro tín dụng Trong nhiều năm qua, kinh tế lớn giới sử dụng công cụ phái sinh để nâng cao lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro Các loại công cụ phái sinh đƣợc sử dụng phổ biến là: hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tƣơng lai, hợp đồng hoán đổi Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 92 hợp đồng quyền chọn Các công cụ không giúp NHTM giảm thiểu rủi ro hiệu mà có nhiều ƣu điểm bật nhƣ: tạo điều kiện cho NHTM trọng phát triển hoạt động lĩnh vực có lợi mà không làm gia tăng rủi ro tập trung vốn, không làm thay đổi kết cấu bảng cân đối tài sản Ngân hàng, NHTM có hội giảm thiểu, phân tán rủi ro mà không ảnh hƣởng đến mục tiêu lợi nhuận Để phòng ngừa rủi ro tín dụng, NHTM sử dụng công cụ nhƣ: hoán đổi lãi suất, hoán đổi liên quan đến vốn, hoán đổi rủi ro vỡ nợ, quyền chọn lãi suất (Caps – Floors – Collars), Vì vậy, bên cạnh việc sử dụng công cụ truyền thống, NH Việt Nam nói chung NHNo & PTNT chi nhánh Thái Nguyên nói riêng cần quan tâm đến công tác phát triển công cụ phái sinh để phòng ngừa rủi ro Giải pháp 9: Thực biện pháp phân tán rủi ro Để hạn chế đến mức tối thiểu rủi ro xẩy ra, đồng thời đạt đƣợc mục tiêu định trƣớc thời gian tới, NHNo & PTNT chi nhánh Thái Nguyên cần tích cực phân tán rủi ro Phân tán rủi ro việc thực nguyên tắc kinh điển kinh doanh tài “Không nên bỏ tất trứng vào rổ” NHNo & PTNT chi nhánh Thái Nguyên nên trọng giải pháp phân tán RRTD sau: * Đa dạng hóa đối tượng đầu tư: Đa dạng hóa đối tƣợng đầu tƣ biện pháp tốt nhất, chủ động để NHNo & PTNT chi nhánh Thái Nguyên phân tán rủi ro Ngân hàng nên chia sẻ nguồn tiền vào nhiều loại hình đầu tƣ, nhiều ngành nghề khác nhƣ nhiều khách hàng địa bàn khác Cách làm vừa mở rộng đƣợc phạm vi hoạt động tín dụng ngân hàng, vừa đạt đƣợc mục đích phân tán rủi ro Để thực đa dạng hóa đối tƣợng đầu tƣ, chiến lƣợc kinh doanh NHNo & PTNT chi nhánh Thái Nguyên cần đƣợc xây dựng theo hƣớng: + Đầu tƣ vào nhiều ngành nghề kinh tế khác nhau, để tránh cạnh tranh tổ chức tín dụng khác việc giành giật thị phần phạm vi hẹp số ngành phát triển nhƣ tránh gặp phải rủi ro sách Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 93 Nhà nƣớc với mục đích hạn chế hoạt động số ngành nghề định kế hoạch cấu lại kinh tế + Đầu tƣ vào nhiều đối tƣợng sản xuất kinh doanh nhiều loại hàng hóa khác nhau, tránh tập trung cho vay sản xuất số loại sản phẩm đặc biệt loại sản phẩm không thiết yếu mà Nhà nƣớc không khuyến khích hay sản phẩm xuất nhiều thị trƣờng + Tránh cho vay nhiều khách hàng, đảm bảo tỷ lệ cho vay định tổng số vốn hoạt động khách hàng để tránh ỷ lại rủi ro bất ngờ khách hàng + Cho vay với nhiều loại thời gian khác đảo đảm cân đối số vốn cho vay ngắn hạn, trung hạn dài hạn, đảm bảo phát triển vững tránh rủi ro tín dụng thay đổi lãi suất thị trƣờng + Tạo lập tỷ lệ thích hợp cho vay VNĐ cho vay ngoại tệ đảm bảo đáp ứng đƣợc nhu cầu vay vốn khách hàng tránh đƣợc rủi ro tín dụng thay đổi tỷ giá hối đoái * Bảo hiểm tín dụng: Bảo hiểm tín dụng biện pháp quan trọng nhằm san sẻ rủi ro Trong thời gian tới, NHNo & PTNT chi nhánh Thái Nguyên nên thực bảo hiểm tín dụng dƣới hình thức sau: + Khuyến khích khách hàng vay vốn tín dụng tham gia mua bảo hiểm cho ngành nghề mà họ kinh doanh, coi khách hàng mua bảo hiểm khách hàng đƣợc ƣu tiên khách hàng không mua bảo hiểm + Yêu cầu khách hàng mua bảo hiểm tài sản đảm bảo tiền vay, coi nhƣ điều kiện để đƣợc vay tín dụng 4.3 Kiến nghị 4.3.1 Kiến nghị với Nhà nước 4.3.1.1 Hoàn thiện ổn định sách phát triển inh tế xã hội Trong năm vừa qua Nhà nƣớc có sách đắn xây dựng kinh tế xã hội ngày phát triển, sở thu hút vốn đầu tƣ Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 94 nƣớc ngoài, tạo điều kiện cho ngành Ngân hàng phát triển môi trƣờng cạnh tranh Song để đồng từ cấp lãnh đạo Trung ƣơng đến địa phƣơng, ngành Nhà nƣớc cần hoàn thiện sách kinh tế - xã hội để kinh tế phát triển nhanh ổn định Đây sở để tạo nên yên tâm bỏ vốn thành phần kinh tế Phát triển kinh tế bền vững tạo điều kiện cho ngân hàng mở rộng huy động cho vay cách an toàn 4.3.1.2 Tạo m i trường inh doanh ổn định bình đẳng cho hoạt động ngân hàng Cần tiếp tục thực mục tiêu kiểm soát tăng trƣởng tín dụng để kiềm chế lạm phát, đồng thời đảm bảo an toàn, hiệu hoạt động tín dụng Bên cạnh tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật tiền tệ hoạt động ngân hàng, nâng cao quyền tự chủ TCTD phù hợp với cam kết chuẩn mực quốc tế, xây dựng luật ngân hàng tạo sở pháp lý cho mô hình NHTW đại phát triển hệ thống TCTD giai đoạn 4.3.1.3 Chủ động hội nhập inh tế Thực lộ trình gia nhập WTO, ngành nghề kinh tế cần có chuẩn mực hƣớng dẫn để mở rộng thị trƣờng quốc tế cách an toàn hiệu Vì hội nhập số lƣợng mà phải chất lƣợng Vậy nên cần có am hiểu sâu sắc bạn hàng quốc tế, phong tục tập quán, luật lệ kinh tế,… Điều bảo đảm cho hội nhập thành công, tránh cú vấp không hiểu kinh tế nƣớc bạn 4.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước 4.3.2.1 Đưa hệ thống văn pháp luật hoàn thiện phù hợp với th ng lệ quốc tế Hiện văn pháp lý thƣờng xuyên đƣợc sửa đổi cho phù hợp với quy định thông lệ quốc tế Tuy nhiên văn kẽ hở để ngân hàng dựa vào để lách luật, trình độ làm luật Một vấn đề văn đề tính tƣơng lai không đƣợc trọng phân tích Chính Thông tƣ 02/2013/TT-NHNN vừa ban hành Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 95 năm 2013 năm 2014 lại phải có số sửa đổi bổ sung Một văn hoàn thành mà sau có nhiều văn để sửa đổi bổ sung cho nó, gây khó khăn cho ngƣời thực văn luật Chính mà ban hành văn tới cho phù hợp với việc quản lý rủi ro tín dụng quốc tế quan Nhà nƣớc cần ý phân tích biểu thị trƣờng ngân hàng tƣơng lai, tính khả thi triển khai quy định Việt Nam, tính chặt chẽ điều luật 4.3.2.2 Tăng cường hiệu hoạt động Trung tâm th ng tin tín dụng Hiện có trung tâm thông tin tín dụng (CIC) có thông tin khoản tín dụng Ngân hàng đƣa lên để ngân hàng khác thực tra cứu thông tin khách hàng Tuy nhiên vấn đề đặt không kiểm soát đƣợc thông tin có xác, kịp thời hay không? Vì thực trạng chung Ngân hàng không báo cáo khách hàng có phát sinh nợ hạn, nợ xấu tổ chức để thông qua khách hàng vay ngân hàng khác trả lại tiền cho ngân hàng Điều gây rủi ro cho ngân hàng đƣợc vay vốn Chính có trung tâm thông tin cần có sách để trung tâm hoạt động có hiệu quả, thông tin cập nhật cách có phận chuyên trách thu thập thông tin Kết hợp thêm số thông tin nhƣ sau: Một là, CIC nên cập nhật thêm thông tin khác nhƣ vấn đề thƣơng hiệu, hoạt động, lực quản lý… doanh nghiệp tiến hành xếp hạng doanh nghiệp sở xây dựng hệ thống bảng điểm cho đối tƣợng doanh nghiệp Tức CIC phải hình thành phận chuyên chấm điểm xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp Điều kết hợp với thông tin ngân hàng báo cáo đƣa nhìn khái quát doanh nghiệp Hai là, CIC nên tổng hợp thông tin ngành nghề kinh tế - xã hội để tổ chức tín dụng có sở để tham khảo thân CIC có hệ thống liệu CNTT phục vụ cho trình thống kê phân tích số lƣợng lớn mẫu thống kê Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 96 NHNN nên nghiên cứu để xây dựng CIC thành trung tâm cung cấp tin chuyên nghiệp xác Trên sở tăng cƣờng công tác giám sát báo cáo lên CIC ngân hàng 4.3.2.3 Đẩy mạnh nghiên cứu áp dụng c ng cụ tài vào thực tế ngành Ngân hàng Việt Nam Một vấn đề vƣớng mắc việc áp dụng công cụ phái sinh vào thị trƣờng tài Việt Nam Hiện có vào công cụ phái sinh đƣợc manh nha sử dụng nhƣ: hoán đổi lãi suất, hoán đổi tiền tệ, kỳ hạn Đây lạc hậu lớn thị trƣờng Tài nói chung ngành Ngân hàng Việt Nam nói riêng, gây cản trở trình phát triển, hội nhập với kinh tế lớn giới NHNN quan quản lý nên bắt tay đẩy mạnh việc nghiên cứu áp dụng công cụ phái sinh vào hoạt động Ngân hàng, cần thiết phải có khoá tập huấn kiến thức nhƣ ban hành quy định, hƣớng dẫn việc sử dụng công cụ phái sinh thay dừng lại việc ban hành quy định đơn lẻ, thiếu đồng nhƣ 4.3.2.4 Triển hai đồng hiệu chiến lược phát triển ngành Ngân hàng đến năm 2020 định hướng đến năm 2030 Tiếp tục triển khai trình công nghiệp hoá, đại hoá ngành Ngân hàng để ứng dụng công nghệ đại quản lý tín dụng khách hàng Đẩy nhanh chƣơng trình tái cấu, nâng cao lực hoạt động khả cạnh tranh TCTD Đẩy nhanh tiến trình cổ phần hoá giảm bớt rào cản liên quan đến cổ phần hoá 4.3.3 Kiến nghị với Ngân hàng nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam NHNo&PTNT Việt Nam cần xây dựng sách quy tắc quản trị chung công tác quản lý tín dụng, quản lý rủi ro toàn hệ thống đáp ứng yêu cầu quản lý mới, bảo đảm an toàn vốn, hạn chế rủi ro Các sách phải đảm bảo việc đạo kiểm soát tập trung thống Giám đốc chi nhánh; vai trò kiểm soát trực tuyến Trung tâm điều hành; cho phép xác định mức RRTD phù hợp, chấp nhận đƣợc giai đoạn; đủ chặt chẽ để trì quy trình Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 97 giám sát đo lƣờng RRTD hợp lý Cụ thể, NHNo & PTNT Việt Nam nên tạo điều kiện cho chi nhánh cách thực số kiến nghị sau: a Xây dựng quy trình tổng thể quản lý rủi ro tín dụng áp dụng hệ thống Ngân hàng n ng nghiệp phát triển n ng th n Việt nam đáp ứng yêu cầu sau - Xây dựng quy trình quản lý tổng thể quản lý rủi ro theo nguyên tắc chuẩn mực Ngân hàng đại Quy trình quản lý rủi ro phải xác định đƣợc phƣơng thức quản lý cho tất rủi ro lẫn rủi ro tƣơng lai sản phẩm tín dụng, kênh tín dụng, nhóm khách hàng, đối tƣợng vay nói chung, theo yếu tố tạo RRTD - Xây dựng thực sách tín dụng rõ ràng, thống với cá quy định “ thận trọng ” kinh doanh ngân hàng (Basel I) với quy định nhà nƣớc phù hợp với điều kiện hoạt động NHNo&PTNT Việt Nam - Đề quy trình giám sát khoản vay cách thƣờng xuyên nhằm phát “dấu hiệu cảnh báo sớm” để có biện pháp khắc phục kịp thời Xây dựng quy trình giám sát phân tích tổng thể danh mục tín dụng, phát tín dụng dẫn đến rủi ro - Thực thống hệ thống chấm điểm xếp loại khách hàng để đánh giá rủi ro tiềm ẩn khoản tín dụng Hệ thống tín điểm cần đƣợc sử dụng đầy đủ thông tin định tính định lƣợng liên quan tới khách hàng vay vốn để tín điểm tổng thể b Tăng cường hiệu lực, hiệu tính độc lập hoạt động máy iểm tra, iểm soát nội trực thuộc Ban iểm soát Một hệ thống kiểm soát nội hợp lý đảm bảo cho việc đánh giá cách thƣờng xuyên hợp lý chất phạm vi rủi ro mà ngân hàng gặp phải Để nâng cao hiệu hệ thống kiểm soát nội cần đảm bảo có phân quyền phù hợp; đảm bảo cán ngân hàng không đƣợc giao trách nhiệm mâu thuẫn quyền lợi với nhau; có quy trình kiểm tra, kiểm soát thống toàn hệ thống Hạn chế kệ thống kiểm tra, kiểm soát nội NHNo&PTNT Việt nam Tổng giám đốc (giám đốc) Ban điều hành vừa chủ quản Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 98 máy kiểm tra, kiểm soát nội bộ, vừa thành viên hệ thống điều hành nên dẫn đến không độc lập, khách quan việc đánh giá hiệu hoạt động hệ thống điều hành Mặt khác, chƣa phân biệt rõ khái niệm kiểm tra, kiểm toán, kiểm soát nội bộ, chƣa cụ thể hóa nhiệm vụ, vị trí, quyền hạn kiểm tra, kiểm soát nội hệ thống, nên đời tổ kiểm tra kiểm soát nội chi nhánh thành viên chứa đựng mâu thuẫn chức giám sát – kiểm tra khâu quy trình hoạt động ngân hàng với chức kiểm toán nội hoàn toàn độc lập với quy trình nghiệp vụ hệ thống điều hành ngân hàng Để hoạt động kiểm tra, kiểm soát có hiệu bên cạnh giải pháp chế, sách, trình độ, kỹ cán cần xây dựng hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội độc lập với Ban điều hành trực thuộc Ban kiểm soát – Hội đồng quản trị để tiếp cận cách có hệ thống tổng thể định hƣớng vào nhiệm vụ phát rủi ro quy trình nghiệp vụ tƣ vấn chiến lƣợc cho ban lãnh đạo c Nâng cao hiệu hoạt động Trung tâm phòng ngừa xử lý rủi ro thuộc Ngân hàng n ng nghiệp Phát triển n ng th n Việt nam Trung tâm phòng ngừa xử lý rủi ro thuộc NHNo&PTNT Việt Nam đƣợc thành lập theo định số 235 ngày 01 tháng 06 năm 2001 Chủ tịch Hội đồng quản trị NHNo&PTNT Việt Nam Qua thời gia hoạt động, Trung tâm phát huy đƣợc nhiệm vụ theo dõi việc trích lập quỹ dự phòng rủi ro chi nhánh thành viên quản lý quỹ dự phòng theo quy định Ngân hàng Nhà nƣớc NHNo&PTNT Việt nam Tuy nhiên, chƣa đủ Trung tâm phòng ngừa xử lý rủi ro cần làm tốt nhiệm vụ tổng hợp, phân tích, theo dõi thông tin rủi ro kinh doanh có biện pháp phòng ngừa trƣớc mắt lâu dài hệ thống nhƣ chi nhánh thành viên để đƣa cảnh báo kịp thời d Đẩy mạnh hoạt động c ng nghệ th ng tin Trƣớc yêu cầu hội nhập kinh tế khu vực giới, hệ thống NHNo&PTNT Việt Nam cần phải đại hóa công nghệ ngân hàng, đẩy mạnh việc xây dựng sở hạ tầng công nghệ thông tin, tạo tiền đề cho việc phát triển, mở rộng hoạt động kinh doanh kênh phân phối sản phẩm Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 99 Hoạt động tín dụng cần đƣợc cung ứng đầy đủ đồng công nghệ thông tin đại, sử dụng thông tin đa dạng, trực tuyến tập trung Với hệ thống công nghệ xử lý tập trung giúp cho cấp lãnh đạo kiểm soát đƣợc chất lƣợng hiệu đầu tƣ tín dụng, nhƣ chấp hành định hƣớng mục tiêu tín dụng đƣợc đề thời kỳ chi nhánh toàn hệ thống Ngoài ra, giúp đội ngũ tín dụng có đủ thông tin để tham mƣu việc định cho vay nhƣ thông tin khách hàng, thông tin rủi ro cạnh tranh ngành, rủi ro thị trƣờng Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 100 KẾT LUẬN Rủi ro hoạt động ngân hàng, đặc biệt rủi ro tín dụng nỗi ám ảnh hệ thống ngân hàng nƣớc mà nỗi ám ảnh chung hệ thống ngân hàng giới Những bất ngờ xảy ra, với ngân hàng giỏi nhất, nhiều kinh nghiệm khó đoán Trong bối cảnh kinh tế nay, chủ thể tham gia vào hoạt động kinh doanh hầu hết doanh nghiệp, đối tƣợng để ngân hàng cung cấp tín dụng Việc phân tích thẩm định đối tƣợng vay phƣơng án vay có vai trò quan trọng với kết hoạt động kinh doanh ngân hàng thƣơng mại Chính lý việc hạn chế rủi ro tín dụng ngày đƣợc NHTM coi trọng hơn, có NHNo&PTNT - Chi nhánh Thái Nguyên Hoạt động tín dụng hoạt động sinh lời chủ yếu định đến hiệu kinh doanh hoạt động kinh doanh Ngân hàng Tín dụng không mang lại lợi nhuận cao cho Ngân hàng mà đóng góp vào trình thực thi, bình ổn sách tiền tệ NHNN, thúc đẩy tăng trƣởng kinh tế Trong điều kiện kinh tế thị trƣờng tăng trƣởng, cạnh tranh biến động mạnh, hoạt động ngân hàng tiềm ẩn nhiều rủi ro, hoạt động tín dụng Thực tế hoạt động tín dụng NHTM địa bàn thành phố Thái Nguyên thời gian qua tăng trƣởng cao nhƣng tồn số khiếm khuyết, hiệu hoạt động chƣa cao, chất lƣợng tín dụng chƣa tốt, thể tỷ lệ nợ hạn cao Trên sở vận dụng tổng hợp phƣơng pháp nghiên cứu, bám sát thực tế, luận văn hoàn thành số nhiệm vụ sau: - Luận văn hệ thống hóa, khái quát hóa vần đề lý luận tín dụng, rủi ro hoạt động ngân hàng Trong sâu nghiên cứu RRTD; khái niệm; dấu hiệu nhận biết RRTD hậu RRTD thân NHTM kinh tế xã hội - Luận văn đánh giá thực trạng rủi ro hoạt động kinh doanh NHNo&PTNT - Chi nhánh Thái Nguyên Trên sở đó, phân tích nguyên nhân dẫn đến RRTD, tìm hiểu giải pháp chi nhánh áp dụng để phòng ngừa Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 101 hạn chế RRTD, đánh giá cụ thể khoa học kết quả, tồn giải pháp chi nhánh áp dụng - Trên sở lý luận thực tiễn, luận văn đƣa giải pháp cụ thể Nhà nƣớc, Ngân hàng Nhà nƣớc Việt nam, NHNo&PTNT Việt nam nằm hoàn thiện môi trƣờng pháp lý, ổn định môi trƣờng kinh tế; đổi nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, xây dụng quy trình có liên quan đến hoạt động cho vay; tập trung đổi công nghệ ngân hàng, góp phần hoàn thiện hoạt động quản lý, phòng ngừa hạn chế RRTD NHNo&PTNT -Chi nhánh Thái Nguyên Hạn chế rủi ro tín dụng đề tài rộng phức tạp, cần đƣợc hoàn thiện thƣờng xuyên lý luận thực tiễn Dù thân cố gắng tìm tòi học hỏi nghiên cứu song luận văn không tránh khỏi khiếm khuyết Vì vậy, mong muốn nhận đƣợc đóng góp ý kiến từ quý Thầy cô giáo; bạn đồng nghiệp ngƣời thực quan tâm đến vấn đề để luận văn đƣợc hoàn thiện ứng dụng có hiệu công tác phòng ngừa hạn chế RRTD NHNo & PTNT - Chi nhánh Thái Nguyên trình hoạt động kinh doanh trƣớc mắt nhƣ lâu dài Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO Nguyễn Thùy Dƣơng, (2014) "Vai trò tín dụng phát triển kinh tế Việt Nam giai đoạn 2010-2013" Tạp chí hoa học đào tạo ngân hàng, số 147, trang Hiệp hội ngân hàng (2015) Các ngân hàng chạy nước rút đưa nợ xấu 3% Tin tài – ngân hàng Tr12 Nguyễn Trí Hiếu (2015), Cần luật riêng để xử lý nợ xấu? – Vietnamnet.vn ngày 04/6/2015 Thùy Linh, Việt Trinh (2014) Quy trình thẩm định tín dụng ngân hàng Hà Nội: NXB Tài Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam, Công văn 02/2013/TT-NHNN: Quy định phân loại tài sản có, mức trích, phƣơng pháp trích lập dự phòng rủi ro việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro hoạt động tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nƣớc Ngân hàng Nhà Nƣớc Việt Nam, Thông tƣ 09/2014/TT-NHNN - Về việc sửa đổi, bổ sung số điều Thông tƣ số 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013 Thống đốc Ngân hàng Nhà nƣớc quy định phân loại tài sản có, mức trích, phƣơng pháp trích lập dự phòng rủi ro việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro hoạt động tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nƣớc Ngân hàng Nhà Nƣớc Việt Nam, Thông tƣ 14/2014/TT-NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam việc sửa đổi, bổ sung số điều Quy định phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng hoạt động ngân hàng Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam – chi nhánh Thái Nguyên, Báo cáo hoạt động kinh doanh năm 2011 - 2014 Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông Việt Nam, 2011 sổ tay tín dụng 10 Nhiều tác giả (2010) Quản trị Ngân hàng Thương mại đại Hà Nội: NXB Phƣơng Đông 11 Nguyễn Thanh Phƣơng (2011) "Vận dụng công cụ tài để phòng ngừa rủi ro theo thông lệ quốc tế Việt Nam", Tạp chí iểm toán số 9/2011 Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 103 12 Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, Luật TCTD số 47/2010/QH12 13 Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, Luật NHNN số 46/2010/QH12 14 Lê Văn Tề (2013) Tín dụng Ngân hàng Hà Nội: NXB Lao Động 15 Thời báo Ngân hàng, Thời báo kinh tế, tạp chí khoa học năm 2013, 2014, 2015 16 Tổng cục Thuế (2013), Công văn 869/TCT-CS việc dự phòng rủi ro tín dụng 17 Nguyễn Hoàng Thụy Bích Trâm (2014) Mối quan hệ nợ xấu tăng trưởng DPG: nghiên cứu trường hợp ngân hàng thương mại niêm yết Việt Nam Tạp chí khoa học đào tạo ngân hàng, số 148, trang 23 18 Trƣơng Thị Thu Trang (2012) Nghiên cứu giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng Ngân hàng n ng nghiệp phát triển n ng th n Việt Nam – chi nhánh Thái Nguyên Luận văn Thạc sĩ Đại học kinh tế quản trị kinh doanh Thái Nguyên 19 Đào Thị Thanh Tú, Học viện Ngân hàng (2014), Xây dựng hệ thống quản trị rủi ro hoạt động ngân hàng thương mại Việt Nam - tapchitaichinh.vn 20 Văn phòng Chính phủ, Công văn 6500/VPCP-KTTH việc trích lập dự phòng rủi ro tín dụng năm 2010 Các website: http://www.sbv.gov.vn http://www.agribank.com.vn http://www.cafef.vn http://ueb.edu.vn http://thoibaonganhang.vn http://tapchi.vnu.edu.vn/tckh http://nckh.hvnh.edu.vn http://moj.gov.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ... RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN 44 3.1 Giới thiệu khái quát Ngân hàng Nông Nghiệp Phát triển Nông thôn Chi nhánh Thái. .. Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam - chi nhánh Thái Nguyên giai đoạn 2015-2020 79 4.2 Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng Ngân hàng nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt. .. ngừa, hạn chế rủi ro tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 78 4.1.1 Định hƣớng 78 4.1.2 Mục tiêu phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng Ngân