i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu công trình nghiên cứu độc lập, cố gắng thân, dựa kiến thức học trường nghiên cứu thực tế Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin Số liệu luận văn trung thực, có nguồn gốc rõ ràng TÁC GIẢ LUẬN VĂN NGUYỄN THỊ LIÊN ii LỜI CẢM ƠN Tôi bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến thầy cô giáo khoa Sau đại học toàn thể thầy cô giáo trường Đại học Thương Mại giúp đỡ suốt trình học tập, nghiên cứu trường, để có tảng kiến thức phục vụ trình nghiên cứu hoàn thành đề tài nghiên cứu tốt nghiệp Tôi xin chân thành cảm ơn hướng dẫn giúp đỡ thầy giáo – PGS.TS Đỗ Minh Thành– người hướng dẫn hoàn thành luận văn Tôi xin cảm ơn Giám đốc và tập thể phòng kế toán Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài – Vinacomin đã giúp đỡ về nguồn tư liệu phục vụ cho việc thực hiện đề tài Hà Nội, ngày … tháng … năm 2015 TÁC GIẢ LUẬN VĂN NGUYỄN THỊ LIÊN iii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ii MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT Sơ đồ 1.1: Sơ đồ kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 19 Sơ đồ 1.2: Sơ đồ kế toán chi phí nhân công trực tiếp 21 Sơ đồ 1.3: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất chung .24 Sơ đồ 1.4: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất tính giá thành theo phương pháp kê khai thường xuyên 27 Sơ đồ 1.5: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất giá thành sản phẩm theo phương pháp kiểm kê định kỳ 30 Trong đó: 31 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM THAN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THAN TÂY NAM ĐÁ MÀI- VINACOMIN 39 Bảng 2.1: Bảng thống kê loại sản phẩm năm 2014 .40 Sơ đồ 2.1: Quy trình sản xuất than Công ty Cổ phần than Tây Nam 42 Đá Mài- Vinacomin .42 Sơ đồ 2.2: Sơ đồ máy quản lý công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá MàiVinacomin 44 Sơ đồ 2.3: Sơ đồ máy sản xuất .45 Sơ đồ 2.4: Sơ đồ máy tổ chức kế toán Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 50 Sơ đồ 2-5: Sơ đồ phương pháp kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin .56 Sơ đồ 2-6: Trình tự hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 57 Sơ đồ 2-7: Sơ đồ phương pháp kế toán chi phí nhân công trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 61 Sơ đồ 2-8: Trình tự hạch toán chi phí nhân công trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 62 Sơ đồ 2-9: Sơ đồ phương pháp kế toán chi phí sản xuất chung Công ty 65 iv Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 65 Sơ đồ 2-10: Trình tự hạch toán chi phí sản xuất chung Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 66 KẾT LUẬN CHƯƠNG 79 Chương luận văn phân tích khái quát lịch sử hình thành, đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh, công tác kế toán Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin Đồng thời chương làm rõ thực trạng kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm than Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin Luận văn tìm hiểu đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất, đối tượng tính giá thành, phương pháp tính giá thành, đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ Trên sở luận văn rút ưu, nhược điểm công tác kế toán chi phí tính giá thành sản phẩm than Công ty Cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin làm tiền đề đưa giải pháp hoàn thiện chương 79 CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH .80 GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THAN TÂY NAM .80 ĐÁ MÀI- VINACOMIN 80 Bảng 3.1: BẢNG KÊ XUẤT VẬT LIỆU 87 KẾT LUẬN 95 PHỤ LỤC v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BHXH BHYT BHTN CBCNV CP CĐ CP NCTT CP NVLTT CP SXC CP SXKD DDĐK CP SXKD DDCK Bảo hiểm xã hội Bảo hiểm y tế Bảo hiểm thất nghiệp Cán công nhân viên Chi phí Công đoạn Chi phí nhân công trực tiếp Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Chi phí sản xuất chung Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang đầu kỳ Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang cuối DDĐK HTK KPCĐ KQHĐ KKĐK KKTX KTTCTK NKCT SPDD SXKD TNHH 1TV TSCĐ kỳ Dở dang đầu kỳ Hàng tồn kho Kinh phí công đoàn Kết hoạt động Kiểm kê định kỳ Kê khai thường xuyên Kế toán tài thống kê Nhật ký chứng từ Sản phẩm dở dang Sản xuất kinh doanh Trách nhiệm hữu hạn thành viên Tài sản cố định vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ SƠ ĐỒ LỜI CẢM ƠN ii LỜI CẢM ƠN ii MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT Sơ đồ 1.1: Sơ đồ kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 19 Sơ đồ 1.1: Sơ đồ kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 19 Sơ đồ 1.2: Sơ đồ kế toán chi phí nhân công trực tiếp 21 Sơ đồ 1.2: Sơ đồ kế toán chi phí nhân công trực tiếp 21 Sơ đồ 1.3: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất chung .24 Sơ đồ 1.3: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất chung .24 Sơ đồ 1.4: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất tính giá thành theo phương pháp kê khai thường xuyên 27 Sơ đồ 1.4: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất tính giá thành theo phương pháp kê khai thường xuyên 27 Sơ đồ 1.5: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất giá thành sản phẩm theo phương pháp kiểm kê định kỳ 30 Sơ đồ 1.5: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất giá thành sản phẩm theo phương pháp kiểm kê định kỳ 30 Trong đó: 31 Trong đó: 31 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM THAN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THAN TÂY NAM ĐÁ MÀI- VINACOMIN 39 Bảng 2.1: Bảng thống kê loại sản phẩm năm 2014 .40 Bảng 2.1: Bảng thống kê loại sản phẩm năm 2014 .40 Sơ đồ 2.1: Quy trình sản xuất than Công ty Cổ phần than Tây Nam 42 Sơ đồ 2.1: Quy trình sản xuất than Công ty Cổ phần than Tây Nam 42 Đá Mài- Vinacomin .42 Đá Mài- Vinacomin .42 vii Sơ đồ 2.2: Sơ đồ máy quản lý công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá MàiVinacomin 44 Sơ đồ 2.2: Sơ đồ máy quản lý công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá MàiVinacomin 44 Sơ đồ 2.3: Sơ đồ máy sản xuất .45 Sơ đồ 2.3: Sơ đồ máy sản xuất .45 Sơ đồ 2.4: Sơ đồ máy tổ chức kế toán Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 50 Sơ đồ 2.4: Sơ đồ máy tổ chức kế toán Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 50 Sơ đồ 2-5: Sơ đồ phương pháp kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin .56 Sơ đồ 2-5: Sơ đồ phương pháp kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin .56 Sơ đồ 2-6: Trình tự hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 57 Sơ đồ 2-6: Trình tự hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 57 Sơ đồ 2-7: Sơ đồ phương pháp kế toán chi phí nhân công trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 61 Sơ đồ 2-7: Sơ đồ phương pháp kế toán chi phí nhân công trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 61 Sơ đồ 2-8: Trình tự hạch toán chi phí nhân công trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 62 Sơ đồ 2-8: Trình tự hạch toán chi phí nhân công trực tiếp Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 62 Sơ đồ 2-9: Sơ đồ phương pháp kế toán chi phí sản xuất chung Công ty 65 Sơ đồ 2-9: Sơ đồ phương pháp kế toán chi phí sản xuất chung Công ty 65 Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 65 Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 65 Sơ đồ 2-10: Trình tự hạch toán chi phí sản xuất chung Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 66 Sơ đồ 2-10: Trình tự hạch toán chi phí sản xuất chung Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 66 viii KẾT LUẬN CHƯƠNG 79 Chương luận văn phân tích khái quát lịch sử hình thành, đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh, công tác kế toán Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin Đồng thời chương làm rõ thực trạng kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm than Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin Luận văn tìm hiểu đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất, đối tượng tính giá thành, phương pháp tính giá thành, đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ Trên sở luận văn rút ưu, nhược điểm công tác kế toán chi phí tính giá thành sản phẩm than Công ty Cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin làm tiền đề đưa giải pháp hoàn thiện chương 79 CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH .80 GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THAN TÂY NAM .80 ĐÁ MÀI- VINACOMIN 80 Bảng 3.1: BẢNG KÊ XUẤT VẬT LIỆU 87 Bảng 3.1: BẢNG KÊ XUẤT VẬT LIỆU 87 KẾT LUẬN 95 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trong ngành công nghiệp khai thác tài nguyên khoáng sản nói chung, ngành khai thác than đóng vai trò quan trọng cung cấp nhiên liệu cho ngành công nghiệp khác như: Nhiệt điện, luyện kim Than phục vụ cho sản xuất, đời sống dân sinh mà xuất để trao đổi hàng hoá thu đổi ngoại tệ cho đất nước Vì việc khai thác than cần thiết giai đoạn Với tầm quan trọng Đảng Nhà nước có nhiều biện pháp chủ trương sách ngành than, đầu tư vốn trang thiết bị để phục vụ khai thác chế biến than bước nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho cán công nhân viên ngành than Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin doanh nghiệp khai thác than trình hoạt động không ngừng cải tiến công nghệ khai thác, áp dụng thành tựu khoa học kỹ thuật, tổ chức lao động có nhiều biện pháp tích cực để đưa sản lượng hàng năm tăng lên không ngừng, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường, hạ giá thành sản phẩm, tăng lợi nhuận, ổn định dần cải thiện đời sống cán công nhân viên góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ, hoàn thành nghĩa vụ nhà nước Đối với doanh nghiệp nói chung Công ty Cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin nói riêng chi phí sản xuất giá thành sản phẩm vấn đề cấp thiết đặt Trong bối cảnh kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế để thực nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh, cạnh tranh doanh nghiệp cần tiếp tục đổi sản xuất kinh doanh, hệ thống công cụ quản lý đặc biệt kế toán Kế toán chi phí sản xuất giá thành sản phẩm giữ vai trò quan trọng công tác kế toán doanh nghiệp Trong trình hoạt động cần phải tìm hạn chế kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm Công ty nhằm hạ giá thành sản phẩm Đồng thời hệ thống kế toán chi phí hoàn thiện công cụ hữu hiệu để kiểm soát chi phí Sau thời gian tìm hiểu, nghiên cứu Công ty cổ phần than Tây Nam Đá MàiVinacomin, nhận thấy kế toán chi phí sản xuất tính giá thành công ty có số hạn chế lựa chọn đề tài: “Kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm than Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài - Vinacmomin” cho luận văn thạc sỹ Tổng quan tình hình nghiên cứu Kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp sản xuất công nghiệp đề tài Nhưng doanh nghiệp khai thác than có công trình khoa học hay đề tài nghiên cứu sâu Một số công trình nghiên cứu kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp khai thác như: Luận văn thạc sỹ năm 2006 tác giả Nguyễn Thị Thanh Hương “Hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm công ty địa bàn tỉnh Quảng Ninh” Luận văn hệ thống hóa vấn đề lý luận kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp sản xuất Luận văn khảo sát thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm công ty than, phân tích nêu vấn đề tồn hạch toán chi phí phương pháp tính giá thành sản phẩm đề số giải pháp khắc phục tồn quản lý chi phí, hạch toán phần hành kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm công ty than theo quan điểm kế toán tài quan điểm kế toán quản trị Luận văn thạc sỹ năm 2009 tác giả Nguyễn Thị Bích Huệ “Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất tính giá thành quặng chì- kẽm công ty khai thác mỏ địa bàn tỉnh Tuyên Quang” Về mặt lý luận tác giả trình bày phân tích quan điểm chi phí giá thành, đối tượng tập hợp chi phí, đối tượng, phương pháp, tính giá thành doanh nghiệp sản xuất Về mặt thực tiễn, tác giã khái quát thực tế kế toán chi phí sản xuất tính giá thành số doanh nghiệp khai thác mỏ, phân tích đưa hạn chế tồn hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành, từ để số giải 85 + Chi phí nhân viên công trường, phân xưởng: bao gồm chi phí tiền lương, phụ cấp, tiền thưởng phải trả cho nhân viên công trường, phân xưởng, tiền ăn ca công nhân trực tiếp sản xuất, khoản trích theo lương nhân viên công trường, phân xưởng + Chi phí vật liệu, công cụ dụng cụ: Chi phí vật liệu, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ dùng cho phục vụ quản lý công trường, phân xưởng + Chi phí khấu hao TSCĐ: Là toàn khấu hao TSCĐ sử dụng công trường, phân xưởng Công ty + Chi phí dịch vụ mua ngoài: Chi phí dịch vụ mua phục vụ hoạt động quản lý công trường, phân xưởng: Chi phí thuê nổ mìn, chi phí thuê sửa chữa TSCĐ, … + Chi phí khác tiền: Các khoản chi phí chi tiền phát sinh phận công trường, phân xưởng: chi phí điện, nước, điện thoại,… 3.3.2 Hoàn thiện phân loại chi phí sản xuất Hiện Công ty phân loại khoản mục chi phí mục đích công dụng chi phí Việc phân loại theo tiêu chí chưa phục vụ cho yêu cầu nhà quản trị Vì bên cạnh việc phân loại chi phí kế toán nên phân loại chi phí theo mối quan hệ chi phí với khối lượng hoạt động bao gồm biến phí, định phí chi phí hỗn hợp Việc phân loại kế toán cung cấp cho nhà quản trị thông tin biến động yếu tố chi phí trực tiếp, chi phí gián tiếp, chi phí cố dịnh, chi phí biến đổi, theo đối tượng tập hợp chi phí Khi mức độ hoạt động sản xuất kinh doanh thay đổi nhà quản trị biết chi phí tăng hay giảm giúp công ty kiểm soát chi từ dods đưa định xác phù hợp với loại chi phí Theo cách phân loại chi phí sản xuất bao gồm: Chi phí biến đổi (Biến phí): Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí nhân viên phân xưởng 86 Chi phí cố định (Định phí): Chi phí vật liệu, công cụ dụng cụ dùng phân xưởng để phục vụ quản lý sản xuất, chi phí khấu hao TSCĐ Chi phí hỗn hợp: Chi phí dịch vụ mua ngoài, chi phí khác tiền Bên cạnh phân loại chi phí theo công dụng mục đích kinh tế cần phân loại phụ tùng thay vào chi phí sản xuất chung, tiền ăn ca công nhân trực tiếp sản xuất vào chi phí nhân công trực tiếp 3.3.3 Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí sản xuất * Hoàn thiện kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp - Công ty cần áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý vật tư, phụ tùng, thiết bị để đưa thông tin cho nhà quản lý người sử dụng cách kịp thời, xác, khoa học để tránh thụ động việc cung ứng vật tư, phụ tùng, thiết bị Khi công ty tính chi phí nguyên vật liệu trực tiếp để khai thác than chưa tính đến giá trị nguyên vật liệu cấu thành nên thực thể sản phẩm than, mà tính đến giá thành khai thác than - Tại Công ty, kế toán sử dụng phương pháp đơn giá bình quân kỳ dự trữ để tính giá vật liệu xuất kho, hạch toán xác giá trị vật liệu xuất dùng cho đối tượng sử dụng, nhiên đơn giá thực tế tính bình quân vào cuối tháng nên chưa đáp ứng yêu cầu thông tin nhanh vật tư Để đảm bảo cung cấp thông tin kịp thời nhà quản lý cần xem xét thông tin vật liệu xuất dùng kỳ kế toán Công ty nên áp dụng phương pháp đơn giá bình quân sau lần nhập Theo cách tính ta xác định giá vốn thực tế vật liệu xuất kho hàng ngày cung cấp thông tin cách kịp thời nhanh chóng Khi Công ty sử dụng kế toán máy việc đánh giá không gây khó khăn cho kế toán vật liệu Nó cho phép tính toán phân bổ chi phí vật liệu xuất kho không cần chờ đến cuối tháng Cách tính cụ thể thực sau: Trị giá thực tế vật liệu xuất kho Đơn giá bình quân sau = = Số lượng vật liệu xuất kho Trị giá NVL tồn trước lần nhập n x + Đơn giá bình quân sau lần nhập Trị giá NVL nhập lần n 87 Số lượng NVL tồn trước lần nhập n + Số lượng NVL nhập lần n - Đối với chi phí nguyên vật liệu trực tiếp sản xuất than bao gồm: chi phí nguyên liệu, nhiên liệu sử dụng trực tiếp cho trình sản xuất than Các chi phí tập hợp trực tiếp cho phân xưởng sản xuất Trình tự tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp thực sau: Căn vào kế hoạch sản xuất phân xưởng lập phiếu lĩnh vật tư yêu cầu xuất nguyên vật liệu cho trình sản xuất Trên phiếu yêu cầu lĩnh vật tư cần ghi rõ: đơn vị yêu cầu lĩnh, loại vật tư cần dùng, số lượng, chủng loại vật tư mục đích sử dụng vật tư Thủ kho vào để xuất vật tư định kỳ gửi lên phòng kế toán để tổng hợp số liệu Kế toán vật liệu vào phiếu xuất kho thủ kho chuyển lên tiến hành kiểm tra tính hợp lý, hợp pháp chứng từ sau tập hợp vào bảng kê xuất vật liệu Bảng kê xuất vật liệu mở cho thứ vật tư cụ thể xuất dùng (Bảng 3.1) Bảng 3.1: BẢNG KÊ XUẤT VẬT LIỆU Tháng năm Tên vật liệu: Số danh điểm: Tài khoản: Chứng từ Số Ngày Diễn giải TKĐƯ Số lượng xuất Định mức Thực tế Thành tiền Cộng Cuối kỳ, sở bảng kê xuất thứ vật liệu kế toán tiến hành tổng hợp số liệu để lập sổ chi tiết chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Sổ chi tiết chi phí nguyên vật liệu trực tiếp mở riêng cho phân xưởng sản xuất chi tiết cho loại sản phẩm sản xuất ra, sổ chi tiết kế toán tập hợp chi phí sản xuất công ty mở (Bảng 3.2) Trên sở sổ chi tiết chi phí nguyên vật liệu trực tiếp mở cuối kỳ, kế toán tiến hành cộng, tổng hợp số liệu để lập sổ TK 621 - Đối với phế liệu thu hồi nhập kho công ty phản ánh ghi tăng thu nhập khác chưa phù hợp làm ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm Theo chế độ kế toán doanh 88 nghiệp ban hành theo thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 Bộ trưởng Bộ tài phải hạch toán sau: Nợ TK 152: Phế liệu nhập kho Có TK 154: Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang * Hoàn thiện kế toán chi phí nhân công trực tiếp Với đội ngũ công nhân trực tiếp sản xuất chiếm tỷ lớn, công ty nên thực trích trước tiền lương nghỉ phép công nhân trực tiếp sản xuất để đảm bảo chi phí nhân công trực tiếp dàn tháng để giá thành sản phẩm hoàn thành tháng không bị biến động nhiều Mức trích tính sau: Mức trích trước hàng tháng theo kế hoạch Tỷ lệ trích trước = = Tiền lương thực tế phải trả công nhân trực tiếp tháng x Tỷ lệ trích trước Tổng số tiền lương nghỉ phép theo kế hoạch công nhân trực tiếp sản xuất Tổng số tiền lương theo kế hoạch x 100% công nhân trực tiếp sản xuất Hàng tháng, kế toán trích trước tiền lương nghỉ phép sau: Nợ TK 622: Chi phí nhân công trực tiếp Có TK 335: Chi phí phải trả Khi có công nhân thực tế nghỉ phép, kế toán định khoản: Nợ TK 335: Chi phí phải trả Có TK 334: Phải trả người lao động Đối với tiền ăn ca công nhân trực tiếp sản xuất, công ty lại hạch toán hết vào chi phí sản xuất chung mà không hạch toán vào chi phí nhân công trực tiếp Điều chưa hợp lý, theo thông tư 200/2014/TT– BTC doanh nghiệp sản xuất tiền ăn ca công nhân trực tiếp sản xuất hạch toán vào chi chí nhân công trực tiếp sản xuất Vì vậy, tiền ăn ca công nhân sản xuất phải hạch toán vào chi phí nhân công trực tiếp * Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất chung - Hiện nay, Công ty áp dụng phương pháp khấu hao theo đường thẳng theo thông tư số 45 ngày 25 tháng năm 2013 quy định Căn khả đáp ứng 89 điều kiện lựa chọn phương pháp trích khấu hao phù hợp với loại TSCĐ doanh nghiệp Theo tác giả, Công tác nên áp dụng phương pháp trích khấu hao theo khối lượng sản phẩm Trong Công ty trình đổi đại hoá nhanh máy móc thiết bị đáp ứng cho nhu cầu lực sản xuất thực tế Cụ thể phương pháp khấu hao theo số lượng, khối lượng sản phẩm: Mức trích khấu hao tháng TSCĐ Số lượng sản = phẩm sản xuất Mức trích khấu hao bình x quân tính cho đơn vị tháng sản phẩm Trong đó: Mức trích khấu hao bình quân tính Nguyên giá TSCĐ Sản lượng theo công suất thiết kế cho đơn vị sản phẩm Số lượng sản Mức trích khấu hao bình Mức trích khấu hao = phẩm sản xuất x quân tính cho đơn vị năm TSCĐ năm sản phẩm Phương pháp cố định mức khấu hao đơn vị sản lượng nên với tình = hình sản xuất Công ty nay: - Sản xuất ca (24/24 giờ) - Máy móc thiết bị đại Phương pháp có ưu điểm: không làm cho giá thành than tăng cao Vì Công ty vừa đạt mục đích thu hồi vốn nhanh để tái đầu tư đổi tài sản, vừa đảm bảo làm ăn có lãi đạt hiệu SXKD - Các khoản chi phí sản xuất chung phát sinh không tập hợp cụ thể cho công đoạn Công ty tiến hành tập hợp chung cho sản xuất khai thác than ví dụ: chi phí sản xuất chung phân xưởng điện, ban bảo vệ, tổ cấp dưỡng công trường Theo tác không hợp lý phận phục vụ nhu cầu chung cho toàn phận khai trường khai thác Công ty, khoản phi phí cần phân bổ cho công đoạn khai thác: khoan nổ mìn, khai thác than nguyên khai, sàng tuyển theo công thức sau: 90 Tổng chi phí sản xuất Chi phí sản xuất chung phân bổ cho công đoạn x chung cần phân bổ = Tổng chi phí trực tiếp công đoạn Tổng chi phí trực tiếp tất công đoạn 3.3.4 Hoàn thiện kế toán tính giá thành sản phẩm * Hoàn thiện kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang Giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ bao gồm chi phí mét khoan sâu dở dang, chi phí đất đá nổ tơi dở dang giá trị than nguyên khai dở dang Theo tác giả xác định đơn giá thực tế sản phẩm theo công đoạn cần phải tính đến chi phí khối lượng dở dang đầu kỳ công đoạn tính đến chi phí khối lượng sản phẩm dở dang công đoạn đó: Chi phí sản phẩm dở = dang cuối kỳ Đơn giá thực tế = sản phẩm theo Khối lượng dở dang cuối kỳ x Đơn giá sản phẩm thực tế theo công đoạn thực kỳ CPSX theo công đoạn DDĐK + CP công đoạn phát sinh kỳ Khối lượng theo công đoạn DDĐK + khối lượng sản xuất theo công đoạn phát sinh kỳ * Hoàn thiện tính giá thành sản phẩm - Đặc điểm sản xuất Công ty cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin khai thác than lộ thiên quy trình công nghệ khoan, nổ mìn, bốc xúc, vận chuyển đất, bốc xúc, vận chuyển than, sàng tuyển, phân loại Theo tác giả Công ty nên áp dụng kết hợp phương pháp tính giá thành theo công đoạn có tính giá thành bán thành phẩm Giá thành tính cho công đoạn Giá thành công đoạn xác định theo công thức: - Công đoạn 1: Z1 = DĐk1 + CPS1 - DCK1 - Công đoạn 2: Z2 = Z1 + DĐk2 + CPS2 - DCK2 91 - Công đoạn n: Zn = Zn-1 + DĐkn + CPSn - DCKn - Giá thành sản phẩm: Z = Zn Trong đó: + CPS: Tổng chi phí sản xuất phát sinh kỳ + DĐK: Chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ + DCK: Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ + Zn: Giá thành bán thành phẩm công đoạn N + Z: Giá thành sản phẩm * Hoàn thiện sổ sách kế toán: Kế toán quản trị ngày chiếm vị trí quan trọng kinh tế cạnh tranh để phát triển Nó cánh tay đắc lực giúp nhà quản trị điều hành hoạt động nội công ty Kế toán quản trị cần thiết lập kế hoạch, định Khi đứng trước lựa chọn khác nhà quản lý cần thông tin kế toán quản trị để đánh giá chi phí hội chúng Vì công ty cần phải lập báo cáo quản trị chi phí sản xuất giá thành theo phân xưởng, công đoạn Hệ thống báo cáo kế toán quản trị chi phí sản xuất giá thánh sản phẩm than công ty bao gồm báo cáo sau đây: - Báo cáo thường xuyên có kỳ hạn ngắn: + Báo cáo tình hình sử dụng vật tư + Báo cáo tình hình sử dụng lao động + Báo cáo tình hình sử dụng chi phí chung + Báo cáo tình hình thực tiến độ thực kế hoạch sản xuất, kế hoạch chi phí, - Báo cáo định kỳ (tháng, quý, năm) bao gồm: + Báo cáo chi phí sản xuất phận sản xuất + Báo cáo phân bổ chi phí sản xuất cho đối tượng 92 + Báo cáo chi phí sản xuất kinh doanh dở dang vật tư chưa sử dụng hết phận sản xuất + Báo cáo thực kế hoạch, định mức, dự toán chi phí sản xuất giá thành sản phẩm + Báo cáo sản xuất + Báo cáo tổng hợp giá thành giá thành đơn vị sản phẩm cho sản phẩm sản xuất kỳ 3.3 Những điều kiện thực giải pháp Để thực giải pháp kiến nghị phân tích trình bày trên, cần phải có điều kiện cụ thể làm sở để doanh nghiệp hoàn thiện hệ thống kế toán nói chung kế toán chi phí sản xuất tính giá thành nói riêng Những điều kiện vừa tiền đề vừa điều kiện cần thiết để thực giải pháp điều kiện kinh tế 3.3.1 Về phía Nhà nước tập đoàn công nghiệp than khoáng sản Việt Nam Nhà nước Việt Nam với chức quản lý toàn kinh tế quốc dân thông qua sách kinh tế, tài vĩ mô hệ thống sách quản lý vĩ mô khác cần đảm bảo đầy đủ điều kiện bản, tạo khung pháp lý định hướng cho phát triển chung toàn xã hội - Hoàn thiện ổn định sách kinh tế tài vĩ mô Hiện nước ta, sách vĩ mô hoàn thiện nhằm phù hợp với điều kiện phát triển mới, nhiều sách kinh tế vĩ mô chưa có thống nên ảnh hưởng không đến phát triển chung kinh tế công ty Do đó, cần sửa đổi bổ sung, hoàn thiện sách kinh tế tài vĩ mô theo hướng sau: - Ổn định sách tiền tệ, kiềm chế tăng giá lạm phát: Các chế, sách cần xây dựng hoàn thiện phù hợp với xu thế, bối cảnh hội nhập kinh tế giới nhằm đảm bảo bình đẳng, ổn định, thông thoáng minh bạch - Thống quản lý nhà nước chiến lược phát triển kinh tế phạm vi toàn quốc vùng, lãnh thổ 93 - Xây dựng hoàn thiện hệ thống luật, văn luật, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nói chung công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin nói riêng hoạt động sở tuân thủ pháp luật; thường xuyên rà soát văn pháp quy, xóa bỏ văn không phù hợp theo thời kỳ phát triển đất nước - Hoàn thiện hệ thống chuẩn mực kế toán, hệ thống kế toán Việt Nam văn hướng dẫn thực hệ thống kế toán, chuẩn mực kế toán, tạo thực thống phạm vi nước - Tăng cường nâng cao vai trò Hội nghề nghiệp, đặc biệt Hội kế toán Việt Nam việc hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ công tác kế toán doanh nghiệp nói chung công ty cổ phần than Tây Nam Đá MàiVinacomin nói riêng - Tập đoàn công nghiệp than khoáng sản Việt Nam cần đưa quy định, chế quản lý chi phí, khoán chi phí phù hợp với tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp cụ thể với công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin Đồng thời ban hành quy định cụ thể hướng dẫn cho đơn vị thành viên nội dung liên quan đến tổ chức kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm 3.3.2 Về phía Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin phải nâng cao nhận thức tầm quan trọng hiệu việc thực tốt công tác kế toán chi phí sản xuất giá thành sản phẩm đặc biệt kế toán quản trị chi phí sản xuất giá thành sản phẩm, phải xác định mục tiêu cần thiết trình quản lý Tổ chức đào tạo, tự đào tạo đào tạo lại nhằm nâng cao nhận thức hiểu biết cho đội ngũ cán quản lý kiến thức kinh tế thị trường, văn pháp quy quản lý nói chung chi phí sản xuất giá thánh sản phẩm nói riêng Xác định mục tiêu xây dựng mô hình kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm phù hợp với đặc thù doanh nghiệp Tổ chức xếp, điều chỉnh thiết kế hệ thống kiểm soát chi phí sản xuất cách phù hợp hiệu 94 Tạo điều kiện trang bị, điều kiện vật chất khác để giúp kế toán nâng cao khả thu nhận, xử lý kiểm soát cung cấp thông tin Tóm lại: Từ nhận thức nội dung tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp sản xuất nói chung, sở nghiên cứu đánh giá thực trạng tổ chức kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm than công ty thời gian qua, tác giả đưa yêu cầu, nguyên tắc mục tiêu hoàn thiện tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm than doanh nghiệp sản xuất than Đây định hướng giúp tác giả nghiên cứu đề xuất giải pháp hoàn thiện Trên sở đó, tác giả đề xuất số giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm than công ty, giải pháp trình bày cụ thể phù hợp với nội dung, trình tự kế toán tập hợp chi phí tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp Luận văn trình bày rõ số điều kiện cần thiết làm sở cho việc áp dụng giải pháp kiến nghị vào thực tế doanh nghiệp sản xuất than Giúp cho doanh nghiệp tự hoàn thiện hệ thống kế toán nói chung, kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm nói riêng đáp ứng yêu cầu quản lý cụ thể cho doanh nghiệp 95 KẾT LUẬN Chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm hai tiêu kinh tế phản ánh chất lượng hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp Việc tính tính đủ giá thành dựa sở công tác hạch toán xác chi phí sản xuất Điều khẳng định lại ý nghĩa việc hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp sản xuất nói chung Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin nói riêng Luận văn nêu khái quát đặc điểm tổ chức máy quản lý tổ chức hoạt động kinh doanh công ty Đặc biệt viết sâu phản ánh thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm than công ty Trong năm gần đây, với đổi không ngừng, hoạt động sản xuất Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin nói riêng công ty thuộc Tập đoàn công nghiệp than khoáng sản Việt Nam nói chung đạt thành tích đáng kể: Thu nhập người lao động cải thiện rõ rệt, đặc biệt công nhân trực tiếp sản xuất, tăng nguồn thu đáng kể cho Ngân sách nhà nước Tổ chức kế toán nói chung tổ chức kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm nói riêng Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin có thay đổi đáng kể, song tồn số hạn chế cần khắc phục để phát huy hết vai trò công cụ đắc lực phục vụ công tác quản lý, định nhà quản trị doanh nghiệp Với mục đích nghiên cứu, hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm than Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài, luận văn đạt số kết cụ thể sau: Hệ thống hóa làm sáng tỏ vấn đề lý luận chung chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp sản xuất Trên sở nắm vấn đề thuộc chất, nội dung, cách phân loại chi phí sản xuất giá thánh sản phẩm 96 Luận văn trình bày cụ thể thực trạng tổ chức kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm than Công ty cổ phần than Tây Nam Đá MàiVinacomin giai đoạn vừa qua Trên sở tiến hành phân tích đánh giá rút ưu điểm tồn mà công ty cần khắc phục hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu việc quản lý chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm Nhằm định hướng cho trình hoàn thiện mình, tác giả đưa yêu cầu, nguyên tắc mục tiêu hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất giá thành sản phẩm Luận văn đưa giải pháp hoàn thiện cụ thể theo nội dung kế toán chi phí sản xuất giá thành sản phẩm công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin Luận văn đưa điều kiện phía Nhà nước, quan chức Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin nhằm tạo tiền đề, sở giúp cho giải pháp hoàn thiện áp dụng vào thực tế, từ góp phần nâng cao hiệu quản lý chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm công ty sản xuất than Tuy nhiên, vấn đề đưa mang tính khái quát góp phần không nhỏ để công ty sản xuất than hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất giá thành sản phẩm Trong trình nghiên cứu nhiều điều kiện hạn chế nên luận văn không tránh khỏi thiếu sót, tồn định Rất mong thầy cô giáo bạn đóng góp thêm ý kiến để luận văn hoàn thiện phong phù hơn, có giá trị lý luận thực tế cao Cuối cùng, tác giả xin chân thành cảm ơn thầy giáo PGS- TS Đỗ Minh Thành toàn thể nhân viên kế toán công ty giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn 97 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ tài (1995), Quyết định số 1141-TC/CĐKT ngày 01/11/1995 việc ban hành Chế độ kế toán Doanh nghiệp Bộ tài (1995), Thông tư 81 - TC/CĐKT ngày 10/11/1995 hướng dẫn chuyển sổ áp dụng hệ thống tài khoản kế toán Doanh nghiệp Bộ tài (2000) Hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế, Nhà xuất Tài Bộ tài (2001), Quyết định số 149/2001/QĐ-BTC ngày 31/12/2001 ban hành công bố chuẩn mực kế toán Việt Nam (Đợt 1), Hà Nội Bộ tài (2002), Thông tư 89/2002/TT- BTC ngày 09/10/2002 hướng dẫn thực chuẩn mực kế toán Việt Nam (Đợt 1), Hà Nội Bộ tài (2003), Quyết định số 165/2003/QĐ-BTC ngày 31/12/2001 ban hành công bố chuẩn mực kế toán Việt Nam (Đợt 2) Bộ tài (2006), Quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 việc ban hành Chế độ kế toán doanh nghiệp Việt Nam, Hà Nội Bộ tài (2008) Chế độ kế toán doanh nghiệp Việt Nam Nhà xuất thống kê Bộ Tài Chính (2014), Thông tư số 200/2014/TT- BTC Bộ Tài Chính ban hành ngày 22 tháng 12 năm 2014 10 Nguyễn Hữu Ba (2001), Giáo trình lý thuyết hạch toán kế toán, Nhà xuất tài chính, Hà Nội 111 Vũ Huy Cẩm (1996), Kế toán tập hợp chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm, Nhà xuất thống kê, Hà Nội 12 Ngô Thế Chi (2010), Giáo trình kế toán tài chính, Nhà xuất Tài Chính 13 Phan Đức Dũng (2007), Kế toán chi phí giá thành, Nhà xuất thống kê, Hà Nội 14 Phan Đức Dũng (2006), Kế toán giá thành, Nhà xuất Đại học Quốc gia, Thành phố Hồ Chí Minh 15 Phan Đức Dũng (2009), Kế toán tài chính, Nhà xuất Thống kê, Hà Nội 98 16 Nguyễn Tuấn Duy Đặng Thị Hòa (2010), Giáo trình kế toán tài chính, Nhà xuất Thống Kê 17 Tài liệu chi phí sản xuất tính giá thành Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin PHỤ LỤC ... Kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm than Công ty cổ phần than Tây Nam Đá Mài - Vinacmomin cho luận văn thạc sỹ Tổng quan tình hình nghiên cứu Kế toán chi phí sản xuất tính giá thành. .. Lý luận chung kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp sản xuất Chương 2: Thực trạng kế toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm than Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- ... Công ty 65 Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 65 Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài- Vinacomin 65 Sơ đồ 2-1 0: Trình tự hạch toán chi phí sản xuất chung Công ty Cổ phần Than Tây Nam Đá Mài-