ĐẠI HỌC HUẾ TR Ư ỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH tế H uế - - ại họ cK in h KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGHIÊN CỨU CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TH ƯƠCỔ ẠI NGPHẦN M CÔNG TH Đ VIỆT NAM – CHI NHÁNH NGHỆ AN Sinh viên thự c hiệ n: Giáo viên h ng dẫ n: Trầ n Thị Dung Th.S Hồ Phan Minh Đứ c Lớ p: K44A-KTKT Niên khóa: 2010-2014 HUẾ, 5/2014 ƯƠ NG Lời cảm ơn Sau tháng thực tập Ngân hàng Công thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An đến đề tài “Nghiên cứu công tác quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng Công thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An” hoàn thành Để hoàn thành khoá luận tốt nghiệp nỗ lực, phấn đấu thân, nhận quan tâm, giúp đỡ, động viên, chia nhiều cá nhân tập thể Trước hết xin chân thành cảm ơn dìu dắt dạy dỗ tận tình suốt năm học trường Đại học thầy cô khoa Kế toán – Tài chính, thầy tế H uế cô trường Đại học Kinh tế Huế thầy cô trường khác Đại Học Huế Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy Ths Hồ Phan Minh Đức, người bảo, hướng dẫn tận tình đưa lời khuyên kịp thời bổ ích ại họ cK in h cho suốt trình viết khoá luận Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Ngân hàng Công thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An, đặc biệt cô, chú, anh, chị phòng tín dụng phòng ban khác tạo điều kiện thuận lợi cho học tập, nghiên cứu thực tập Cuối xin cảm ơn bố mẹ người gia đình bạn bè bên tôi, động viên, an ủi, chia khó khăn đồng hành Đ để hoàn thành khoá luận Mặc dù cố gắng để hoàn thành khoá luận, song thời gian kiến thức hạn chế nên luận văn tránh khỏi thiếu sót, mong nhận quan tâm góp ý quý thầy cô, cô giáo toàn thể bạn để khoá luận hoàn thiện Xin chân thành cảm ơn Huế, ngày 20 tháng 05 năm 2014 Sinh viên Trần Thị Dung i DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Ý nghĩa Ngân hàng thương mại VietinBank Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam KHDN Khách hàng doanh nghiệp KHCN Khách hàng cá nhân TSBĐ Tài sản bảo đảm CBTD Cán tín dụng NHNN Ngân hàng nhà nước TCTD Tổ chức tín dụng XLRR Xử lý rủi ro SXKD Sản xuất kinh doanh TSC Trụ sở ại họ cK in h Trung tâm thông tin tín dụng Ngân hàng nhà nước Đ CIC tế H uế NHTM ii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Bảng 2.1: Tình hình huy động vốn chi nhánh 30 Bảng 2.2: Cơ cấu nguồn vốn huy động 32 Bảng 2.3: Tình hình cho vay chi nhánh qua năm 2011-2013 34 Bảng 2.4: Tình hình thu dịch vụ chi nhánh 37 Bảng 2.5: Thu nhập chi phí 40 Bảng 2.6: Tỷ lệ nợ hạn/tổng dư nợ 42 tế H uế Bảng 2.7: Danh mục cho vay theo thời hạn 49 Bảng 2.8: Danh mục cho vay có TSĐB 50 Bảng 2.9: Tỷ lệ nợ hạn/tổng dư nợ 53 Bảng 2.10: Tỷ lệ nợ xấu/tổng dư nợ 54 ại họ cK in h Bảng 2.11: Tỷ lệ nợ khó đòi/NQH 54 Bảng 2.12: Phân loại nợ 55 Bảng 2.13: Tình hình trích lập dự phòng 56 BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Tình hình huy động vốn 30 Đ Biểu đồ 2.2: Tình hình cho vay 34 iii DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1: Hệ thống cấu tổ chức chi nhánh 27 Đ ại họ cK in h tế H uế Sơ đồ 2.2: Xếp hạng tín dụng nội khách hàng DN 48 iv MỤC LỤC Lời cám ơn i Danh mục chử viết tắt ii Danh mục bảng, biểu iii Danh mục sơ đồ, đồ thị iv Mục lục v PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ tế H uế I.1 Lý chọn đề tài .1 I.2 Mục tiêu nghiên cứu I.3 Đối tượng nghiên cứu I.4 Phạm vi nghiên cứu I.5 Phương pháp nghiên cứu ại họ cK in h I.6 Cấu trúc đề tài nghiên cứu .3 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Những vấn đề chung tín dụng ngân hàng 1.1.1 Khái niệm tín dụng .4 Đ 1.1.2 Vai trò tín dụng 1.1.3 Phân loại tín dụng 1.1.4 Rủi ro tín dụng 1.1.5 Hậu rủi ro tín dụng .10 1.2 Quản trị rủi ro tín dụng 12 1.2.1 Khái niệm 12 1.2.2 Ý nghĩa 13 1.2.3 Nguyên tắc 13 1.2.4 Nội dung quản trị rủi ro tín dụng 13 v CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM (VIETINBANK) CHI NHÁNH NGHỆ AN .25 2.1 Tổng quan ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) - chi nhánh Nghệ An 25 2.1.1 Lịch sử hình thành phát triển 25 2.1.2 Cơ cấu tổ chức, chức nhiệm vụ phòng ban 27 2.1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh chi nhánh năm từ 2011 - 2013 30 2.2 Thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Công Thương tế H uế Việt Nam – chi nhánh Nghệ An 41 2.2.1 Thực trạng rủi ro tín dụng hoạt động kinh doanh chi nhánh 41 2.2.2 Mô hình quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An 43 ại họ cK in h 2.2.3 Công tác quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An 43 2.3 Đánh giá công tác quản trị rủi ro tín dụng chi nhánh giai đoạn vừa qua 58 2.3.1 Những kết đạt 58 2.3.2 Một số hạn chế nguyên nhân 58 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI VIETINBANK – CHI NHÁNH NGHỆ AN .62 Đ 3.1 Mục tiêu đề xuất giải pháp .62 3.2 Định hướng phát triển Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam giai đoạn 2011-2015 62 3.2.1 Định hướng phát triển hoạt động kinh doanh 62 3.2.2 Định hướng phát triển hoạt động tín dụng 63 3.3 Định hướng phát triển Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - chi nhánh Nghệ An đến năm 2015 63 3.3.1 Định hướng phát triển hoạt động kinh doanh 63 3.3.2 Định hướng phát triển hoạt động tín dụng 64 vi 3.4 Giải pháp nâng cao hiệu quản trị rủi ro tín dụng VietinBank – chi nhánh Nghệ An 65 3.4.1 Nâng cao chất lượng thẩm định thực quy trình cho vay chặt chẽ 66 3.4.2 Nâng cao chất lượng giám sát khoản vay .67 3.4.3 Nâng cao lực chất lượng kiểm tra phận kiểm tra kiểm soát nội .69 3.4.4 Tăng cường công tác xử lý nợ nhóm 2, nợ xấu 70 3.4.5 Thực tốt việc cập nhật quản lý thông tin khoản vay hệ thống sơ liệu 71 tế H uế 3.4.6 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 71 3.5 Một số kiến nghị đến cấp có thẩm quyền .72 3.5.1 Đối với Ngân hàng nhà nước 72 3.5.2 Đối với Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam .73 ại họ cK in h 3.5.3 Đối với Ngân hàng Công thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An 74 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 75 Kết luận 75 Kiến nghị 75 Đ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .77 vii PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ I.1 Lý chọn đề tài Trong trình phát triển đất nước, Ngân hàng đóng vai trò quan trọng Nó hệ thần kinh toàn kinh tế quốc dân, kinh tế phát triển với tốc độ cao có hệ thống ngân hàng hoạt động ổn định có hiệu quả, có tăng trưởng hệ thống tổ chức hoạt động Ngân hàng yếu lạc hậu Như đòi hỏi Ngân hàng phải phát triển tương xứng hoạt động có hiệu hoạt động lưu thông tiền tệ Điều hòa lưu thông tiền tệ chủ yếu tế H uế thông qua hoạt động tín dụng huy động vốn Trong hoạt động tín dụng xương sống ngân hàng thương mại, mang lại nhiều lợi nhuận cho Ngân hàng Tuy nhiên lợi nhuận đôi với rủi ro Do hoạt động tín dụng đem lại lợi nhuận lớn nên chứa đựng nhiều rủi ro hoạt động kinh doanh ại họ cK in h ngân hàng Đặc biệt năm vừa qua tình hình giới diễn biến phức tạp, xung đột thiên tai xảy nhiều nơi Cuộc khủng hoảng tài suy thoái kinh tế toàn cầu đánh giá trầm trọng kể từ Đại suy thoái kinh tế giới 1929 – 1933 Nhiều nước công nghiệp phát triển điều chỉnh mạnh sách để bảo hộ sản xuất nước Cạnh tranh liệt nước lớn khu vực diễn biến phức tạp Biển Đông… tác động bất lợi đến phát triển kinh tế nước ta: Đ làm kinh tế tăng trưởng chậm lại, sản xuất kinh doanh đời sống nhân dân gặp khó khăn, thị trường bất động sản đóng băng dẫn đến ứ đọng vốn, hàng tồn kho nhiều; nợ xấu tăng cao Với điều kiện khó khăn nên hoạt động tín dụng NHTM gặp nhiều rủi ro khách hàng khả để trả nợ Tổn thất giai đoạn hệ thống Ngân hàng vô nặng nề Vì môi trường hoạt động đầy rủi ro này, hoạt động kinh doanh tín dụng Ngân hàng đứng trước khó khăn thách thức tiềm ẩn Trong cạnh tranh gay gắt Ngân hàng thương mại sức ép tiến trình hội nhập, hoạt động tín dụng có nhiều văn hướng dẫn thực nhiều bất cập Công tác quản trị rủi ro tín dụng tạo an toàn kinh doanh tín dụng phải coi điều kiện tiên đảm bảo cho trình phát triển Ngân hàng thương mại nói chung Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Nghệ An nói riêng cách bền vững Chính quản trị rủi ro tín dụng mối quan tâm hàng đầu phương diện lý thuyết thực tiễn Xuất phát từ ý nghĩa đó, thực đề tài: “Nghiên cứu công tác quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp để tìm hiểu thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng chi nhánh nào, đồng thời kiến thức học giảng đường đại học, với việc tìm hiểu thực tế đơn vị thực tập để đề I.2 Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu đề tài: tế H uế giải pháp nhằm nâng cao công tác quản trị rủi ro tín dụng chi nhánh - Thu thập liệu điều tra, phân tích thực trạng rủi ro tín dụng công tác quản ại họ cK in h trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An - Trên sở phân tích thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng, từ đưa số giải pháp nhằm nâng cao hiệu công tác quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An I.3 Đối tượng nghiên cứu Xuất phát từ cần thiết đề tài nghiên cứu, sở yêu cầu với khả nghiên cứu, luận văn lựa chọn đối tượng nghiên cứu “Rủi ro tín dụng” Đ “Quản trị rủi ro tín dụng” I.4 Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An - Về thời gian: Đề tài nghiên cứu số liệu khoản thời gian từ năm 2011 đến năm 2013 I.5 Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập thông tin, tài liệu: Phương pháp dùng để tìm kiếm thông tin cần cho khóa luận từ báo cáo, sổ sách, tài liệu, quy định có liên - Tiếp tục nâng cao chất lượng nguồn nhân lực bảo đảm yêu cầu phát triển kinh doanh giai đoạn hội nhập - Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động nghiệp vụ nhằm nâng cao chất lượng nhằm phục vụ khách hàng, đáp ứng nhu cầu khách hàng - Nâng cao chất lượng quản trị điều hành, chất lượng quản trị rủi ro hoạt động ngân hàng - Thực sách khách hàng, giữ vững khách hàng có, thu hút khách hàng mới, đồng thời nâng tầm hợp tác khách hàng có hiệu - Thực tốt sách cán bộ, giữ thu hút cán giỏi, sử dụng phát tế H uế huy tốt nguồn nhân lực 3.3.2 Định hướng phát triển hoạt động tín dụng - Tiếp tục đẩy mạnh phát triển khách hàng thông qua việc tiếp thị sản phẩm có nhằm mở rộng thị trường hoạt động tín dụng tới lĩnh vực, đối tượng ại họ cK in h khách hàng mà pháp luật cho phép Đẩy mạnh cho vay doanh nghiệp quốc doanh, doanh nghiệp vừa nhỏ, đẩy mạnh bán lẻ tư nhân cá thể, hộ gia đình, khu dân cư, khu chung cư Đồng thời điều chỉnh cấu tín dụng hợp lý, nâng cao chất lượng tín dụng, đo lường quản lý rủi ro hoạt động tín dụng nhằm giảm thiểu nợ xấu tổng dư nợ không vượt mức quy định NHNN đồng thời đảm bảo nguyên tắc sau: Tuân thủ pháp luật: Tất cán bộ, nhân viên có trách nhiệm tuân thủ quy Đ định pháp luật hoạt động tín dụng quy định có liên quan Việc cấp tín dụng cho khách hàng dựa sở lợi ích đáng hợp pháp Phù hợp với chiến lược hoạt động kinh doanh VietinBank thời kỳ, mở rộng phát triển tín dụng phải dựa sở chiến lược, định hướng kinh doanh thời kỳ - Hoàn thiện sản phẩm, dịch vụ quy trình cung cấp sản phẩm dịch vụ có thông qua việc tăng cường ứng dụng khai thác công nghệ thông tin nhằm đơn giản hóa thủ tục xử lý công việc, từ đáp ứng cách nhanh yêu cầu khách hàng 64 - Đa dạng hóa sản phẩm tín dụng để phù hợp với đối tượng khách hàng nhằm thực việc chuyển dịch cấu hoạt động tín dụng - Không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, lực xử lý nghiệp vụ cán tín dụng trẻ đặc biệt chất lượng thẩm định, chất lượng hồ sơ trình TSC, đảm bảo đầy đủ tính tuân thủ quy trình, quy định Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam để đẩy nhanh tiến độ cho vay thay đổi cách đánh giá chất lượng thẩm định, chất lượng hồ sơ NHTMCP Công thương Việt Nam chi nhánh để nâng mức thẩm quyền phán tạo tính chủ động xử lý tín dụng - Tăng cường công tác quản lý, giám sát, thường xuyên kiểm tra thực tế hoạt tế H uế động SXKD khách hàng, đặc biệt trình sản xuất, lưu kho… kiểm tra tiến độ dự án công trình cho vay theo dự án đầu tư - Chủ động việc kiểm soát dòng tiền hoạt động kinh doanh để nắm bắt diễn biến khách hàng, kịp thời để có ứng xử tín dụng phù hợp, giám sát chặt chẽ nguồn ại họ cK in h thu từ phướng án cho vay để tránh việc khách hàng sử dụng vốn sai mục đích - Đổi phong cách giao dịch, phục vụ tận tâm, nhiệt tình, hỗ trợ tư vấn khách hàng chuẩn hoá hồ sơ sử dụng sản phẩm dịch vụ theo nhóm đối tượng khách hàng Đặc biệt nhóm khách hàng thuộc chương trình ưu đãi, nhóm khách hàng cá nhân, khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ, phấn đấu trở thành ngân hàng bán lẻ đại, đa tiên phong địa bàn 3.4 Giải pháp nâng cao hiệu quản trị rủi ro tín dụng VietinBank – Đ chi nhánh Nghệ An Những rủi ro tín dụng xảy cho dù có xuất phát từ nguyên nhân khách quan hay chủ quan phản ánh rõ nét yếu công tác quản trị rủi ro tín dụng NHTM Nhận diện nguyên nhân điều kiện để phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng Trong thời gian qua VietinBank – chi nhánh Nghệ An thực nhiều biện pháp hiệu để hạn chế tối đa rủi ro xảy ra, đồng thời định hướng phát triển cho hoạt động tín dụng thời gian tới tinh thần: tăng trưởng tín dụng với chất lượng cao bền vững Tuy nhiên, quản trị rủi ro trình liên tục ngân hàng, nên để hoạt động hiệu quả, bền vững phải không ngừng đề giải pháp để nâng cao 65 hiệu quản trị rủi ro, đặc biệt rủi ro hoạt động tín dụng NHTM muốn hạn chế rủi ro cho thiết phải có hệ thống giải pháp chủ động ngăn ngừa hạn chế rủi ro từ nguyên nhân chủ quan nội hạn chế ảnh hưởng từ phía khách hàng Sự chủ động thể từ xây dựng sách cho vay, quy trình cho vay, thực quy trình, hệ thống kiểm soát nội bộ, yếu tố người kể biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn gian lận từ phía khách hàng đảm bảo an toàn vốn cho ngân hàng khách hàng gặp rủi ro Sau số giải pháp nhằm phòng ngừa, hạn chế rủi ro tín dụng xảy ra: 3.4.1 Nâng cao chất lượng thẩm định thực quy trình cho vay chặt chẽ tế H uế RRTD kết phân tích, thẩm định tín dụng không cẩn trọng, thiếu xác cán thẩm định không tuân thủ quy định cho vay nên dẫn đến định cho vay sai lầm Vì vậy, để hạn chế rủi ro tín dụng với hiệu cao đòi hỏi cán thẩm định thực công tác phân tích ại họ cK in h thẩm định khách hàng thật tốt, phản ánh chất tình hình tài chính, hoạt động khách hàng, tuân thủ quy định cho vay Để giải đòi hỏi chi nhánh cần phải thực phân tích thẩm định xác rủi ro tổng thể khách hàng thông qua việc xác định giới hạn tín dụng theo định kỳ tháng năm Công việc giúp cho chi nhánh có nhìn tổng thể tình hình tài chính, chất lượng kinh doanh đánh giá triển vọng phát triển khách hàng, để từ nhận thấy rủi ro khách hàng, định Đ giới hạn tín dụng hợp lý, nằm giới hạn chịu nợ khách hàng hệ thống Vietinbank Để thực tốt yêu cầu này, cần trọng đến phân tích định lượng, lượng hóa mức độ rủi ro khách hàng qua đánh giá số liệu, đồng thời với phân tích định tính (phân tích môi trường vĩ mô, vi mô, môi trường nội doanh nghiệp, lịch sử quan hệ tín dụng với ngân hàng…) để nhận rủi ro tiềm tàng khả kiểm soát, hạn chế rủi ro cho ngân hàng Hệ thống cần thường xuyên điều chỉnh cho phù hợp với thực tế điều kiện kinh tế Việt Nam, không nên cứng nhắc theo tính toán nước có điều kiện không tương đồng Thông qua việc sử dụng mô hình định lượng, mức độ rủi ro lượng hóa hợp lý, 66 phản ánh cách rõ ràng mức độ rủi ro khoản vay dự kiến xây dựng biện pháp phòng ngừa hạn chế rủi ro trước cấp tín dụng khách hàng Cần kết hợp chặt chẽ điều kiện tín dụng hợp đồng tín dụng lãi suất, tỷ lệ vốn tự có tham gia phương án, TSĐB… để đảm bảo lợi ích thu phải tương xứng với mức độ rủi ro Các khách hàng có mức độ xếp hạng tín dụng thấp cần nâng tỷ lệ tham gia vốn tự có, cần lựa chọn TSĐB có tính khoản cao… Các điều kiện pháp lý hợp đồng tín dụng chặt chẽ, đảm bảo quyền lợi chi nhánh có rủi ro xảy ra, đồng thời nâng cao trách nhiệm tế H uế khách hàng sử dụng vốn vay hạn chế rủi ro xảy Mặt khác, cở sở quy trình cho vay có đòi hỏi tất cán làm công tác tín dụng phải thực chặt chẽ giải hồ sơ tín dụng cho khách hàng Nhưng thực tế, để giải hồ sơ nhanh tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng, số ại họ cK in h cán tín dụng thực thẩm định qua loa, giải cho vay trước hoàn chỉnh hồ sơ tín dụng sau Điều dẫn đến việc cán tín dụng không nhìn thấy rủi ro tiềm ẩn khoản vay có nguy giải sai lầm làm ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng Và trình hoàn chỉnh hồ sơ tín dụng, cán tín dụng phát chỗ không phù hợp không đủ điều kiện để cấp tín dụng khả thu hồi lại số tiền cho vay khó, nguy gây tổn thất đồng vốn ngân hàng rât cao Vì vậy, đòi hỏi cán tín dụng giải cho Đ vay cần phải thực chặt chẽ quy trình cho vay hành VietinBank để hạn chế tối đa rủi ro tín dụng xảy 3.4.2 Nâng cao chất lượng giám sát khoản vay Trên thực tế, nguyên nhân để rủi ro tín dụng xảy tất phương án vay vốn hiệu hay khách hàng vay vốn sử dụng sai mục đích mà cán tín dụng không thực việc kiểm tra giám sát chặt chẽ thường xuyên, dẫn đến việc ngân hàng không kiểm soát dòng tiền sau khách hàng kết thúc phương án kinh doanh, không phát kịp thời việc khách hàng dùng nguồn tiền để đầu tư vào mục đích khác hiệu hay không minh bạch… Vì để phòng ngừa rủi ro tín dụng xảy ra, cán tín dụng 67 phải thực công việc kiểm tra giám sát khoản vay cách chặt chẽ thường xuyên Cụ thể: Khi thực giải ngân, cán tín dụng cần phải xem xét tính hợp lý mục đích vay vốn, yêu cầu giải ngân cấu khoản chi phí nhu cầu vốn khách hàng; đảm bảo việc giải ngân phải có đầy đủ chứng từ chứng minh hợp lệ Hạn chế giải ngân tiền mặt trừ trường hợp kinh doanh đặc thù chi trả lương cho công nhân viên, toán tiền hàng cho người dân hay toán cho sở kinh doanh nhỏ lẻ… khuyến khích khách hàng nhận nợ vay hình thức chuyển khoản để việc kiểm soát mục đích sử dụng tiền vay khách hàng dễ tế H uế dàng - Phải có kế hoạch định kỳ kiểm tra tình hình hoạt động thực tế khách hàng vay (tùy thuộc vào kết xếp hạng nội bộ, uy tín khách hàng quan hệ tín dụng…) ại họ cK in h - Thực kiểm tra việc sử dụng vốn vay khách hàng phải dựa số liệu thực tế chứng từ chứng gốc chứng minh hợp lệ - Biên kiểm tra sử dụng vốn vay phải thể đầy đủ thông tin tình hình tài chính, tình hình hoạt động kinh doanh, hàng tồn kho, công nợ khách hàng, trạng giá trị TSĐB thời điểm kiểm tra… Để đánh giá xác hiệu việc sử dụng vốn vay Đồng thời phát kịp thời rủi ro xảy ra, từ có biện pháp phòng ngừa xử lý kịp thời, tránh tình trạng thực Đ kiểm tra mang mục đích sử dụng vốn vay mang tính chất đối phó, qua loa - Cần có phân tích đánh giá kịp thời dấu hiệu rủi ro tín dụng khách hàng vay thường xuyên chậm trả lãi, trả gốc, thay đổi môi trường kinh doanh, tình hình thị trường ảnh hưởng xấu đến phương án kinh doanh… để có biện pháp xử lý chủ động kịp thời rủi ro tín dụng có nguy xảy - Cần vấn tin CIC thường xuyên để nắm bắt kịp thời tình hình quan hệ tín dụng khách hàng, từ có biện pháp ngăn ngừa xử lý kịp thời rủi ro tín dụng phát sinh 68 3.4.3 Nâng cao lực chất lượng kiểm tra phận kiểm tra kiểm soát nội Thực tế, để nâng cao chất lượng tín dụng hạn chế rủi ro tín dụng xảy phòng kiểm tra kiểm soát nội đóng vai trò quan trọng, chất lượng kiểm tra phận kiểm tra kiểm soát nội đánh giá cao Vì vậy, chi nhánh cần phải quan tâm việc đào tạo chuyên môn việc bố trí cán làm công tác kiểm tra kiểm soát nội bộ, để cán có đủ khả trình độ nhận biết, phát sai phạm thiếu sót hồ sơ tín dụng phòng khách hàng, từ có biện pháp phòng ngừa tế H uế xử lý kịp thời nhằm hạn chế tối đa thiệt hại vốn cho chi nhánh Để công việc kiểm tra kiểm soát có hiệu quả, đòi hỏi cán làm công tác kiểm tra kiểm soát nội phải thỏa mãn yêu cầu sau: - Phải có hiểu biết, thông suốt pháp luật, quy trình, quy định ngành ại họ cK in h hệ thống; - Phải có trình độ lực, chuyên môn cao; - phải có khả nhận định, phân tích tình hình tài tốt; Ngoài việc cán kiểm tra kiểm soát nội phải thỏa yêu cầu Trên thực tế, trình kiểm tra giám sát đòi hỏi cán kiểm tra kiểm soát nội phải: - Phát huy vai trò việc kiểm soát hồ sơ tín dụng Đ - Đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật, quy định, quy chế cho vay hệ thống - Công việc kiểm tra giám sát phải phản ánh cách trung thực kịp thời, phát hồ sơ có sai sót phải có biện pháp chỉnh sửa khắc phục Trường hợp không khắc phục phải báo cáo cấp để có biện pháp chấn chỉnh xử lý kịp thời, tránh trường hợp cán làm công tác kiểm tra giám sát nể nả, e dè, sợ va chạm mà bỏ qua rủi ro tín dụng xảy Bộ phận kiểm tra kiểm soát nội thực tốt điều chất lượng quản trị rủi ro tín dụng có hiệu ngày nâng cao 69 3.4.4 Tăng cường công tác xử lý nợ nhóm 2, nợ xấu Ban lãnh đạo chi nhánh cần phải kiên quyết, đạo sát Trong điều kiện nhân phương thức xử lý nợ phòng ban chưa phù hợp phải có đạo cụ thể kịp thời tìm phương án Cần xác định rõ mức độ, trách nhiệm cán lỗi chủ quan dẫn đến khoản vay khách hàng bị chuyển sang nợ xấu, nợ XLRR để nghiêm túc kiểm điểm có biện pháp xử lý, kỷ luật phù hợp, thích đáng qua răn đe tới toàn thể cán CN làm tốt nhiệm vụ, tránh để tình trạng nợ nhóm 2, nợ xấu, nợ XLRR tiếp tục phát sinh Các phòng nghiệp vụ chủ động tăng cường kiểm soát chất lượng nợ nhằm giảm tế H uế thiểu tối đa nguyên nhân chủ quan chậm thu lãi, lỗi tác nghiệp dẫn đến nợ nhóm 2, nợ xấu phát sinh Rà soát chủ động công tác thu lãi, phải có thông báo cho khách hàng biết trước ngày đến hạn từ 07 ngày đồng thời kiểm tra giám sát tình hình hoạt động kinh doanh sát thực để có biện pháp xử lý kịp thời ại họ cK in h Thường xuyên bám sát, phân tích khoản nợ nhóm tiềm ẩn rủi ro chuyển nhóm cao hơn, đặc biệt khoản nợ khách hàng thường xuyên hạn 10 ngày, nợ cấu lại theo Quyết định 493… để có biện pháp xử lý kịp thời: Kiên sàng lọc, chấm dứt quan hệ tín dụng khách hàng yếu trước khách hàng đổ vỡ, khách hàng có dấu hiệu vi phạm pháp luật Trường hợp khách hàng gặp khó khăn tạm thời, có khả phục hồi sản xuất kinh doanh, có thái độ hợp tác, thiện chí việc trả nợ phải tích cực, linh hoạt giải pháp tín dụng, cấu để Đ hỗ trợ khách hàng vượt qua khó khăn, tạo nguồn trả nợ cho ngân hàng Phòng đầu mối (Phòng tổng hợp) cần phát huy vai trò vừa phòng thu nợ trực tiếp, rà soát, giám sát đầu mối điều phối hoạt động thu nợ toàn chi nhánh, tăng cường tham mưu cho Ban lãnh đạo, đề xuất lộ trình, giải pháp, biện pháp cụ thể, có hiệu công tác xử lý nợ xấu, nợ XLRR đồng thời nghiêm túc đánh giá cán thu hồi nợ tham mưu bố trí cán có lực trình độ phù hợp với công tác thu hồi nợ để bố trí giao nhiệm vụ Tiếp tục tăng cường xây dựng mối quan hệ với án, cấp ngành liên quan để phối hợp giải nhanh khoản nợ đưa khởi kiện 70 3.4.5 Thực tốt việc cập nhật quản lý thông tin khoản vay hệ thống sơ liệu Hiện việc cập nhật quản lý thông tin hệ thống liệu chi nhánh thực theo quy định hành Tuy nhiên, tồn trường hợp số nhân viên tiêu kinh doanh, tiêu thi đua nên vào hệ thống liệu điều chỉnh ngày trả lãi, nợ gốc khoản vay thêm thời gian ngắn, điều làm ảnh hưởng đến việc phân loại nợ phản ánh không tính chất nợ khoản vay Vì chi nhánh cần phải thực nghiêm quy định hành, kiên chuyển nợ hạn trường hợp vi phạm hợp đồng tín dụng, có nguy gây rủi ro tín dụng xảy tế H uế rủi ro tín dụng thực trích lập dự phòng theo quy định nhằm bù đắp tổn thất 3.4.6 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Trong kinh tế thị trường, yếu tố người xem yếu tố quan ại họ cK in h trọng, người tảng phát triển, người định đến thành bại hoạt động xảy Đối với hoạt động tín dụng, yếu tố người lại đóng vai trò quan trọng, định đến chất lượng tín dụng, chất lượng dịch vụ hình ảnh ngân hàng, để từ định đến hiệu hoạt động tín dụng ngân hàng Vì vậy, chất lượng tín dụng chi nhánh cần nâng cao tập trung chủ yếu vào vấn đề sau: - Về công tác đào tạo: Phải có kế hoạch thực triển khai liên tục Đ chương trình đào tạo nghiệp vụ cho cán cấp để đáp ứng kịp thời nhu cầu nhân thực mở rộng mạng lưới hoạt đông, tránh trường hợp thiếu nguồn nhân lực dẫn đến việc sử dụng cán không phù hợp với trình độ chuyên môn, vị trí công tác dồn việc nhiều vào số cán bộ, điều dẫn đến việc cán thời gian để kiểm tra quản lý tốt hồ sơ khoản vay Công tác đào tạo nhân quan tâm mực góp phần cho việc hạn chế rủi ro tín dụng xảy - Về lực công tác: Đòi hỏi cán làm công tác tín dụng phải thường xuyên nghiên cứu, học tập, nắm vững, thực quy định hành phải không ngừng nâng cao lực công tác, khả phát hiện, ngăn chặn thủ đoạn lợi dụng khách hàng 71 - Về phẩm chất đạo đức, ý thức trách nhiệm: Yêu cầu cán ngân hàng phải tự giác tu dưỡng phẩm chất đạo đức nghề nghiệp mình, phải có ý thức trách nhiệm công việc, cán trực tiếp làm công tác tín dụng lĩnh vực công tác nhạy cảm dễ bị sa ngã cám dỗ đồng tiền vật chất có trước mắt Vì đòi hỏi chi nhánh phải đặc biệt trọng đến phẩm chất đạo đức người cán ngân hàng Đây yếu tố quan trọng để hạn chế rủi ro tín dụng xảy Ngoài ra, chi nhánh cần phải xây dựng sách đãi ngộ nhân hợp lý, thực chế tài thông thoáng nhằm thu hút nhân tài trì đủ nhân lực tế H uế chất lượng đảm trách hoạt động tín dụng ngân hàng Vì việc tăng trưởng tín dụng ngày không đồng với số lượng chất lượng nhân viên tín dụng phụ trách nên dễ dẫn đến có nhiều rủi ro tiềm ẩn hoạt động tín dụng 3.5 Một số kiến nghị đến cấp có thẩm quyền ại họ cK in h 3.5.1 Đối với Ngân hàng nhà nước - Nâng cao vai trò định hướng quản lý tư vấn cho NHTM: Thông qua việc thường xuyên tổng hợp, phân tích thông tin đưa thị trường, đưa nhận định dự báo khách quan, mang tính khoa học đặc biệt liên quan đến hoạt động tín dụng để NHTM có sở tham khảo, định hướng việc hoạch định sách tín dụng cho vừa đảm bảo phát triển hợp lý vừa phòng ngừa rủi ro Tiếp tục hoàn thiện quy chế cho vay, đảm bảo tiền vay sở bảo đảm Đ an toàn cho hoạt động tín dụng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp NHTM, quy định chặt chẽ trách nhiệm NHTM việc tuân thủ quy chế cho vay bảo đảm tiền vay, hạn chế bớt thủ tục pháp lý phức tạp gây khó khăn cho NHTM - Chống cạnh tranh lành mạnh: Với mở rộng tính tự chủ tự chịu trách nhiệm NHTM, Ngân hàng nhà nước giải phóng tính sáng tạo chủ đạo NHTM hoạt động kinh doanh Tuy nhiên xuất tình trạng cạnh tranh lành mạnh, tranh giành khách hàng vay vốn ngân hàng cho vay để hoàn trả khoản vay ngân hàng khác, hạ thấp tiêu chuẩn, điều kiện vay vốn dẫn đến nguy rủi ro tín dụng tăng cao Do NHNN cần có 72 kiểm tra, kiểm soát có hiệu hoạt động kinh doanh NHTM, đảm bảo phát triển bền vững an toàn - Ứng dụng nguyên tắc giám sát ngân hàng hữu hiệu: Trong thực thi chức quan quản lý nhà nước giám sát thị trường, hoàn thiện phương pháp kiểm soát kiểm toán nội TCTD hướng tới chuẩn mực quốc tế Hệ thống giám sát ngân hàng hoàn thiện theo hướng nâng cao chất lượng phân tích tình hình tài phát triển hệ thống cảnh báo sớm tiềm ẩn hoạt động kinh doanh nói chung cấp tín dụng nói riêng, thực cảnh báo sớm cho NHTM, đảm bảo thị trường phát triển bền vững tế H uế 3.5.2 Đối với Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Hiện nay, công tác kiểm tra, giám sát nội ngân hàng VietinBank nâng cao VietinBank dần hoàn thiện mô hình quản trị ngân hàng để tiếp cận với thông lệ quốc tế, để đạt kết tốt đòi hỏi Ban kiểm tra kiểm toán nội ại họ cK in h bộ, Hội đồng quản trị phải nâng tầm chức Ban theo hướng không giới hạn phạm vi kiểm tra, giám sát tính tuân thủ trình hoạt động mà tiến tới việc phải đánh giá mức độ khả xảy rủi ro phận hoạt động, kinh doanh ngân hàng Thực tế, có số cán kiểm tra kiểm soát nội chi nhánh yếu nghiệp vụ Nguyên nhân thiếu nhân nên phòng kiểm tra kiểm soát nội chi nhánh cán chuyên kiểm tra kiểm soát nghiệp vụ kế toán Đ thực kiểm tra kiểm soát nghiệp vụ tín dụng, tài trợ thương mại… (vừa thực kiểm tra vừa nghiên cứu chế độ) Như vậy, rõ ràng cán chưa nắm rõ quy trình, quy định nghiệp vụ tín dụng, tài trợ thương mại… khó phát sai phạm hồ sơ cấp tín dụng Cho nên, đề xuất Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam tuyển dụng nhân bố trí nhân cho phòng kiểm tra kiểm soát nội bộ, cần phải chọn người đào tạo chuyên ngành, nắm vững quy chế, quy trình tác nghiệp để tiến tới chuyên nghiệp hóa kiểm tra, giám sát Bên cạnh đó, đề xuất ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam sớm hoàn thành việc thành lập phòng kiểm tra kiểm soát nội tất chi nhánh hệ thống 73 để công tác kiểm tra kiểm soát nội chi nhánh thuận lợi tình hình kiểm tra giám sát ngày chặt chẽ 3.5.3 Đối với Ngân hàng Công thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An - Như nói phần hạn chế, chi nhánh chưa có phận đánh giá rủi ro tín dụng Do chi nhánh cần thành lập phận để hạn chế tối đa rủi ro tín dụng xảy nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng - Cần tuân thủ sách tín dụng triệt để để làm tốt công tác tín dụng - Cần thường xuyên thực công tác giám sát sau cho vay việc giám sát khoản vay sau giải ngân nhằm đảm bảo khách hàng sử dụng vốn vay mục tế H uế đích Trường hợp phát khách hàng sử dụng vốn không mục đích, chi nhánh có phải có biện pháp thu hồi nợ kịp thời, hạn chế tổn thất đến mức thấp - Cần trọng vào công tác kiểm tra nội - Thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ Đ ại họ cK in h đạo đức nghề nghiệp cho CBTD chi nhánh phòng giao dịch trực thuộc 74 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận Hoạt động tín dụng hoạt động chủ yếu tạo nhiều lợi nhuận VietinBank – chi nhánh Nghệ An, lĩnh vực dễ xảy rủi ro nhiều cho hoạt động ngân hàng Đặc biệt điều kiện kinh tế đầy biến động phức tạp Để bước lành mạnh hóa tài ngân hàng nhằm tạo điều kiện cho trình hội nhập kinh tế quốc tế, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An phải nâng cao chất lượng tín dụng, tăng cường giải tế H uế nợ tồn đọng hạn chế tối đa nợ hạn phát sinh Do đó, công tác quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng vấn đề cấp thiết Chính từ ý nghĩa thực tiễn đó, luận văn tập trung nêu lên số lý luận rủi ro tín dụng quản trị rủi ro tín dụng NHTM Tìm hiểu thực trạng đánh giá công tác quản trị rủi ại họ cK in h ro tín dụng Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Nghệ An Từ đưa số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quản trị rủi ro tín dụng chi nhánh Tuy nhiên, số nguyên nhân khách quan chủ quan, giới hạn thời gian nghiên cứu giới hạn kiến thức nên luận văn số hạn chế sau: - Chưa phân tích sâu sắc thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng chi nhánh nhánh Đ - Chưa phân tích nguyên nhân gây rủi ro tín dụng chi - Chưa phát hết giải pháp nhằm nâng cao hiệu công tác quản trị rủi ro chi nhánh Kiến nghị Rủi ro tín dụng vấn đề tồn hoạt động kinh doanh ngân hàng Dó đó, công tác quản trị rủi ro tín dụng NHTM quan tâm hàng đầu Vì vậy, tương lai Đề tài nghiên cứu công tác quản trị rủi ro tín dụng NHTM có giá trị thực tiễn sâu sắc Tuy nhiên, hạn chế thời gian tiếp cận với ngân hàng hạn chế mặt kiến thức nên đề tài nghiên cứu phát triển đến 75 mức độ nghiên cứu sách quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng thông qua văn mà ngân hàng cung cấp thực tế việc thực sách có giống văn cung cấp hay không chưa cập nhật nhiều Trong thời gian tới, có hội tiếp xúc với ngân hàng nhiều cố gắng phát triển đề tài mức độ cao thông qua việc khảo sát trực tiếp tình hình rủi ro tín dụng ngân hàng, khảo sát công việc kiểm soát nội ngân hàng để từ đưa biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng xác thiết thực Đồng thời kiến Nghị Ngân hàng VietinBank – chi nhánh Nghệ An thành lập phận đánh giá rủi ro tín dụng phòng khách hàng doanh nghiệp phòng khách hàng Đ ại họ cK in h tế H uế cá nhân để công tác quản trị rủi ro tín dụng hiệu 76 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Ts Nguyễn Văn Tiến (2009), Quản trị rủi ro kinh doanh ngân hàng, Nhà xuất Thống kê – Hà nội Sổ tay tín dụng NHTMCP Công thương Việt Nam Báo cáo kết hoạt động kinh doanh 2011-2013 Ngân hàng VietinBank – chi nhánh Nghệ An Nguyễn Thị Thu Trâm (2013), Luận văn tốt nghiệp: Thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi tế H uế nhánh Nam Thừa Thiên Huế, Khoa Kế toán – Tài chính, Trường Đại Học Kinh tế Huế Quyết định 493/QĐ – NHNN ngày 22/04/2005 Ngân hàng Nhà nước Quyết định 3730/QĐ – NHCT35 NHTMCP Công thương Việt Nam ại họ cK in h Website Bộ tài chính: http://www.tapchitaichinh.vn Website Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: http://sbv.gov.vn Website Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam: Đ https://www.vietinbank.vn 77 Đ ại họ cK in h tế H uế PHỤ LỤC