Luận văn tốt nghiệp  BÁO CÁO THỰC TẬP Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho kiểm toán Báo cáo tài Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam thực Giáo viên hướng dẫn : Ts Chu Thành - ĐHKTQD Sinh viên thực :  DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Sơ đồ 1: Mối quan hệ phần hành kiểm toán Sơ đồ 2: Tổ chức chứng từ nhập kho 10 Sơ đồ 3: Tổ chức chứng từ xuất kho .10 Sơ đồ 4: Trình tự hạch toán hàng tồn kho (KKTX) 13 Sơ đồ 5: Trình tự hạch toán hàng tồn kho (KKĐK) 14 Sơ đồ 6: Dòng vận động chu trình hàng tồn kho 19 Sơ đồ 7: Bộ máy quản lý CIMEICO 42 Bảng 1: Mục tiêu kiểm toán hàng tồn kho 20 Bảng 2: Một số tiêu CIMEICO 41 Bảng 3: Phân tích số liệu BCĐKT công ty E 53 Bảng 4: Phân tích sơ BCKQKD công ty E 54 Bảng 5: Phân tích số liệu BCĐKT công ty F 55 Bảng 6: Phân tích sơ BCKQKD công ty F 55 Bảng 7: Phân tích số liệu BCĐKT công ty H 56 Bảng 8: Phân tích sơ BCKQKD công ty H 56 Bảng 9: Bảng xác định tính nhạy cảm 57 Bảng 10: Bảng xác định mức trọng yếu kế hoạch công ty F 59 Bảng 11: Tổng hợp hàng tồn kho công ty F 72 Bảng 12: Tổng hợp hàng tồn kho công ty H 72 Bảng 13: Tổng hợp kết kiểm kê nguyên vật liệu công ty E 78 Bảng 14: Bảng tính giá thành sản phẩm công ty E 82 Bảng 15: Thư xác nhận hàng gửi bán công ty E 83 Bảng 16: Bảng câu hỏi hệ thống kiểm soát nội 95 Bảng 17: Các mức rủi ro 97 Bảng 18: Các tiêu phân tích dọc hàng tồn kho 98 Bảng 19: Bảng kê chênh lệch 99 Bảng 20: Bảng kê xác minh 99 Mẫu biểu 1: Bảng tổng hợp hàng tồn kho công ty E 71 Mẫu biểu 2: Giấy làm việc số 2E 73 Mẫu biểu 3: Giấy làm việc số 2H 75 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Mẫu biểu 4: Giấy làm việc số 3H 76 Mẫu biểu 5: Giấy làm việc số 3E 80 Mẫu biểu 6: Giấy làm việc số 4E 84 Mẫu biểu 7: Giấy làm việc số 5E 86 Mẫu biểu 8: Giấy làm việc số 6H 87 Mẫu biểu 9: Giấy làm việc số 3F 87 Mẫu biểu 10: Giấy làm việc số 4F .88 Mẫu biểu 11: Giấy làm việc số 4H 89 Mẫu biểu 12: Giấy làm việc số 5H 89 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Diễn giải Hàng tồn kho…………………………………………………… Báo cáo tài chính……………………………………………… Kê khai thường xuyên………………………………………… Kiểm kê định kỳ………………………………………………… Giá vốn hàng bán……………………………………………… Tài sản…………………………………………………………… Tài sản lưu động………………………………………………… Kiểm soát nội bộ………………………………………………… Nguyên vật liệu………………………………………………… Chi phí…………………………………………………………… Báo cáo kết kinh doanh Bảng cân đối kế toán Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Từ viết tắt HTK BCTC KKTX KKĐK GVHB TS TSLĐ KSNB NVL CP BCKQKD BCĐKT Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp LỜI MỞ ĐẦU Trong điều kiện bước đầu hội nhập kinh tế giới, môi trường kinh doanh Việt Nam tiến dần đến ổn định Nhiều hội mở cho doanh nghiệp, kèm với thách thức, rủi ro né tránh Ngành kiểm toán nói chung kiểm toán độc lập nói riêng không nằm xu hướng Từ trước đến nay, Báo cáo tài đối tượng chủ yếu kiểm toán độc lập Báo cáo tài gương phản ánh kết hoạt động khía cạnh trình sản xuất kinh doanh doanh nghiệp Điều đòi hỏi thông tin đưa Báo cáo tài phải đảm bảo tính trung thực, hợp lý Trên Báo cáo tài doanh nghiệp, hàng tồn kho thường khoản mục có giá trị lớn, nghiệp vụ phát sinh xoay quanh hàng tồn kho phong phú, phức tạp Sự phức tạp ảnh hưởng đến công tác tổ chức hạch toán việc ghi chép hàng ngày, làm tăng khả xảy sai phạm hàng tồn kho Thêm vào đó, nhà quản trị doanh nghiệp thường có xu hướng phản ánh tăng giá trị hàng tồn kho so với thực tế nhằm mục đích tăng giá trị tài sản doanh nghiệp, minh chứng cho việc mở rộng quy mô sản xuất hay tiềm sản xuất tương lai… Các sai phạm xảy hàng tồn kho có ảnh hưởng tới nhiều tiêu khác Báo cáo tài doanh nghiệp Chính vậy, kiểm toán chu trình hàng tồn kho đánh giá phần hành quan trọng kiểm toán Báo cáo tài Là sinh viên chuyên ngành kiểm toán, qua tập Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam (CIMEICO VIETNAM), em có điều kiện tốt để tiếp cận thực tế, vận dụng kiến thức trang bị nhà trường vào thực tiễn để sở củng cố kiến thức, sâu tìm hiểu nắm bắt cách thức tổ chức công tác kiểm toán loại hình Trên sở em chọn đề tài: “Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho kiểm toán Báo cáo tài Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam thực hiện” Nội dung chuyên đề gồm phần chính: Chương I: Lý luận chung kiểm toán chu trình hàng tồn kho kiểm toán Báo cáo tài Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Chương II: Thực trạng kiểm toán hàng tồn kho kiểm toán Báo cáo tài Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam Chương III: Phương hướng hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho Do phạm vi nghiên cứu có nhiều hạn chế nên viết em không tránh khỏi thiếu sót, em mong nhận quan tâm đóng góp ý kiến thầy cô Em xin chân thành cảm ơn hướng dẫn TS Chu Thành- ĐH KTQD, Anh Nguyễn Đắc Thành- Phó Giám đốc - Trưởng phòng Nghiệp vụ Kiểm toán số CIMEICO anh chị Công ty giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề CHƯƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM TOÁN CHU TRÌNH Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp HÀNG TỒN KHO TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH I Khái quát kiểm toán Báo cáo tài chính: 1.Khái niệm chung: Có nhiều cách hiểu khác hoạt động kiểm toán nhìn chung kiểm toán hiểu việc xác minh bày tỏ ý kiến thực trạng hoạt động cần kiểm toán hệ thống phương pháp kỹ thuật kiểm toán chứng từ kiểm toán chứng từ kiểm toán viên có trình độ nghiệp vụ tương xứng thực sở hệ thống pháp lý có hiệu lực Kiểm toán tài hoạt động đặc trưng kiểm toán, với mục tiêu cụ thể “đưa ý kiến xác nhận Báo cáo tài có lập sở chuẩn mực chế độ kế toán hành (hoặc chấp nhận), có tuân thủ pháp luật liên quan, có phản ánh trung thực hợp lý khía cạnh trọng yếu hay không” (theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam 200/11) Diễn giải cụ thể mục tiêu nêu Chuẩn mực sau: - Mục tiêu tổng quát: hiểu tìm kiếm chứng kiểm toán để đưa ý kiến tính trung thực, hợp lý thông tin trình bày Bảng khai tài - Mục tiêu kiểm toán chung: việc xem xét đánh giá tổng thể số tiền ghi chu trình, sở cam kết chung trách nhiệm nhà quản lý thông tin thu qua khảo sát thực tế đơn vị kiểm toán (đồng thời xem xét tới mục tiêu chung khác bao gồm mục tiêu có thực, đầy đủ trọn vẹn, mục tiêu tính xác học, mục tiêu định giá hay phân loại trình bày, mục tiêu quyền nghĩa vụ) Đối tượng trực tiếp kiểm toán Báo cáo tài Bảng khai tài chính, Báo cáo tài định nghĩa Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam 200/ 04 sau: Báo cáo tài hệ thống báo cáo lập theo chuẩn mực chế độ kế toán hành (hoặc chấp nhận) phản ánh thông tin kinh tế, tài chủ yếu đơn vị Ngoài ra, Bảng khai tài bao gồm bảng kê khai có tính pháp lý khác Bảng kê khai tài sản cá nhân, Bảng kê khai tài sản đặc biệt… Các bảng khai chứa đựng thông tin lập thời điểm cụ thể sở tài liệu kế toán tổng hợp chi tiết Hiểu theo cách khác, tiêu Báo cáo tài chứa đựng nhiều mối quan hệ Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… theo hướng khác như: nội dung kinh tế tiêu với tiêu khác, chu trình với chu trình khác… Việc nhận diện đối tượng kiểm toán phân tích mối quan hệ thông tin, tiêu Báo cáo tài quan trọng ảnh hưởng đến việc lựa chọn cách tiến hành kiểm toán Báo cáo tài Có cách để tiếp cận Báo cáo tài thành phần hành kiểm toán: phân theo chu trình phân theo chu trình, có cách tiến hành kiểm toán Báo cáo tài *Kiểm toán Báo cáo tài theo chu trình: kiểm toán viên phân chia máy móc chu trình hay số chu trình theo thứ tự Báo cáo tài vào phần hành Cách tiếp cận đơn giản song hiệu tách biệt chu trình vị trí khác lại có quan hệ chặt chẽ với *Kiểm toán Báo cáo tài theo chu trình: cách phân chia thông dụng vào mối liên hệ chặt chẽ lẫn chu trình, trình cấu thành, yếu tố chu trình chung hoạt động tài Theo đó, kiểm toán viên quan niệm có nhiều tiêu Báo cáo tài có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, thể liên kết trình hoạt động kinh doanh, lấy ví dụ như: tiêu “Hàng tồn kho- Giá vốn- Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh” thể mối quan hệ trình từ mua vào, sản xuất đến lúc tiêu thụ thành phẩm… Theo đó, kiểm toán Báo cáo tài thường bao gồm chu trình sau: - Kiểm toán chu trình bán hàng- thu tiền - Kiểm toán tiền mặt (tại két, ngân hàng chuyển) - Kiểm toán chu trình mua hàng- toán - Kiểm toán tiền lương nhân viên - Kiểm toán Hàng tồn kho - Kiểm toán vốn tiền Mối quan hệ chu trình thể qua sơ đồ: Sơ đồ 1: Mối quan hệ phần hành kiểm toán Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Vốn tiền Bán hàng thu tiền Tiếp nhận hoàn trả vốn Mua hàng toán Tiền lương nhân viên Hàng tồn kho Qua thấy chu trình hàng tồn kho có quan hệ với tất chu trình khác, khác góc độ trực tiếp hay gián tiếp Đặc biệt mối quan hệ mật thiết với chu trình Mua hàng- toán, tiền lương nhân viên, bán hàng- thu tiền Đó chu trình, đầu mối quan trọng với khách hàng công ty kiểm toán Cụ thể hơn, công tác kế toán doanh nghiệp, kết hàng tồn kho không ảnh hưởng đến tiêu Bảng cân đối kế toán mà ảnh hưởng trực tiếp tới kết hoạt động sản xuất kinh doanh Đối với kiểm toán, kết kiểm toán chu trình hàng tồn kho giúp kiểm toán viên kết hợp, đối chiếu kiểm tra kết chu trình khác (mua hàng, tiền lương ) từ tiết kiệm thời gian, chi phí, nâng cao hiệu công tác Chính từ đặc điểm nêu trên, kiểm toán viên xác định kiểm toán hàng tồn kho trọng tâm tiến hành kiểm toán Báo cáo tài Phương pháp kiểm toán kiểm toán tài Kiểm toán tài hoạt động đặc trưng hoạt động kiểm toán nói chung để thực chức xác minh bày tỏ ý kiến, kiểm toán tài sử dụng phương pháp kiểm toán chứng từ (kiểm toán quan hệ Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… cân đối, đối chiếu trực tiếp, đối chiếu logic) kiểm toán chứng từ (Kiểm kê, thực nghiệm, điều tra) Do loại kiểm toán có chức cụ thể khác nhau, đối tượng kiểm toán khác quan hệ chủ thể, khách thể kiểm toán khác nên cách thức kết hợp phương pháp kiểm toán khác Trong kiểm toán tài chính, phương pháp kiểm toán triển khai theo hướng kết hợp lại chi tiết tuỳ tình cụ thể suốt trình kiểm toán Trong trình thực kiểm toán, người ta chia phương pháp kiểm toán thành hai loại: - Các thử nghiệm bản: việc thẩm tra lại thông tin biểu tiền phản ánh bảng tổng hợp thông qua việc thực phương pháp kiểm toán chứng từ kiểm toán chứng từ theo trình tự xác định - Thử nghiệm tuân thủ: phương pháp dựa vào kết hệ thống kiểm soát nội hệ thống tồn có hiệu lực (để biết hệ thống kiểm soát nội tồn có hiệu lực phải khảo sát đánh giá hệ thống này) Do đối tượng cụ thể kiểm toán tài Báo cáo kế toán bảng tổng hợp tài đặc biệt khác, bảng tổng hợp vừa chứa đựng mối quan hệ kinh tế tổng quát vừa phản ánh cụ thể loại tài sản, nguồn vốn với biểu kinh tế, pháp lý lập theo trình tự xác định Kiểm toán tài phải hình thành trắc nghiệm đồng thời kết hợp với việc sử dụng phương pháp kiểm toán để đưa ý kiến đắn bảng tổng hợp Trong kiểm toán tài có ba loại trắc nghiệm: - Trắc nghiệm công việc: cách thức trình tự rà soát nghiệp vụ hoạt động cụ thể quan hệ với tồn có hiệu lực hệ thống kiểm soát nội bộ, trước hết hệ thống kế toán Trắc nghiệm công việc bao gồm hai loại: + Trắc nghiệm độ vững chãi: cách thức, trình tự rà soát thông tin giá trị hệ thống kế toán, hướng tới “độ tin cậy thông tin” hệ thống kiểm soát nội + Trắc nghiệm đạt yêu cầu: cách thức, trình tự rà soát thủ tục kế toán thủ tục quản lý có liên quan đến đối tượng kiểm toán Trắc nghiệm đạt Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp yêu cầu sử dụng tương đối đa dạng, tập trung chủ yếu vào việc đánh giá diện hệ thống kiểm soát nội hướng tới mục tiêu đảm bảo tuân thủ hệ thống kiểm soát nội - Trắc nghiệm trực tiếp số dư: cách thức kết hợp phương pháp cân đối, phân tích, đối chiếu trực tiếp với kiểm kê, điều tra thực tế để xác định độ tin cậy số dư cuối kỳ Sổ ghi vào Bảng cân đối kế toán Báo cáo kết kinh doanh Đây cách thức chủ yếu Kiểm toán viên thu thập chứng từ nguồn độc lập, chứng kiểm toán thu thập theo cách có độ tin cậy cao - Trắc nghiệm phân tích (thủ tục phân tích): Là cách thức xem xét mối quan hệ kinh tế xu hướng biến động tiêu kinh tế thông qua việc kết hợp phương pháp đối chiếu trực tiếp, đối chiếu logic, cân đối trị số tiền tiêu điều kiện khác tiêu tổng hợp với phận cấu thành Trắc nghiệm phân tích sử dụng nhiều giai đoạn trình kiểm toán thống kiểm soát nội … Bên cạnh đó, lập kế hoạch, công ty kiểm toán phải có chuẩn bị phương tiện nhân viên cho việc triển khai thực chương trình xây dựng Bước 2: Thực kế hoạch kiểm toán Các kiểm toán viên sử dụng phương pháp kỹ thuật thích ứng với đối tượng cụ thể để thu thập chứng kiểm toán Thực chất trình việc triển khai cách chủ động tích cực kế hoạch, chương trình kiểm toán nhằm đưa ý kiến xác thực tính trung thực hợp lý thông tin Báo cáo tài dựa vào chứng kiểm toán đầy đủ, có giá trị Đây giai đoạn kiểm toán viên thực thủ tục kiểm toán hình thành từ loại trắc nghiệm, thủ tục kiểm soát, thủ tục phân tích thủ tục kiểm tra chi tiết Thủ tục kiểm toán hình thành đa dạng vào kết đánh giá hệ thống kiểm soát nội khách hàng, từ đến định sử dụng thủ tục khác Nếu đánh giá ban đầu kiểm soát nội có hiệu lực kiểm toán viên tiếp tục thực công việc với trắc nghiệm đạt yêu cầu, đồng thời với việc xác minh thêm sai sót có Trong trường hợp ngược lại, kiểm toán viên sử dụng trắc nghiệm độ vững chãi quy mô lớn Quy mô, trình tự phương pháp kết hợp cụ thể phụ thuộc lớn vào kinh nghiệm khả phán đoán cá nhân kiểm toán viên Bước 3: Kết thúc kiểm toán, lúc kiểm toán viên đưa kết luận kiểm toán Các kết luận nằm báo cáo biên kiểm toán Để đưa ý kiến xác, kiểm toán viên phải tiến hành công việc cụ thể như: xem xét khoản nợ dự kiến, xem xét kiện xảy sau ngày kết thúc niên độ, xem xét tính liên tục hoạt động đơn vị, thu thập thư giải trình Ban Giám đốc… Cuối cùng, kiểm toán viên tổng hợp kết quả, lập nên Báo cáo kiểm toán đồng thời có trách nhiệm giải kiện phát sinh sau lập Báo cáo kiểm toán Tùy theo kết quả, kiểm toán viên đưa ý kiến: chấp nhận toàn phần, chấp nhận phần, ý kiến không chấp nhận ý kiến từ chối 3.Khái quát quy trình kiểm toán Báo cáo tài chính: Trong kiểm toán Báo cáo tài chính, để thu thập đầy đủ chứng kiểm toán có giá trị để làm cho kết luận kiểm toán viên tính trung thực hợp lý thông tin Báo cáo tài đồng thời đảm bảo tính hiệu quả, kinh tế, tính hiệu lực kiểm toán, kiểm toán viên phải xây dựng quy trình cụ thể cho kiểm toán Thông thường, quy trình kiểm toán chia thành bước: Lập kế hoạch kiểm toán Thực kiểm toán Kết thúc kiểm toán Bước 1: Lập kế hoạch kiểm toán Theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 300 kiểm toán viên công ty kiểm toán phải lập kế hoạch kiểm toán mô tả phạm vi dự kiến cách thức tiến hành công việc kiểm toán Kế hoạch kiểm toán phải đầy đủ, chi tiết để làm sở cho chương trình kiểm toán Trong bước công việc này, thư mời kiểm toán, kiểm toán viên tìm hiểu khách hàng với mục đích hình thành hợp đồng đưa kế hoạch chung Kiểm toán viên cần thu thập thông tin cụ thể khách hàng, tìm hiểu đánh giá hệ Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 10 II Kiểm toán chu trình Hàng tồn kho kiểm toán Báo cáo tài chính: Khái quát chung hàng tồn kho: Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 11 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Hàng tồn kho chu trình quan trọng Báo cáo tài doanh nghiệp, phần ta xét đền vấn đề liên quan đến công tác kế toán hàng tồn kho, từ sổ sách đến tài khoản sử dụng phương pháp theo dõi, hạch toán ghi sổ hàng tồn kho Cụ thể: 1.1 Khái niệm: Theo Chuẩn mực kế toán quốc tế hàng tồn kho (ISA2) Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 02 “Hàng tồn kho” hàng tồn kho tài sản: + Được giữ để bán kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường; + Đang trình sản xuất kinh doanh dở dang; + Nguyên liệu, vật liệu, công cụ dụng cụ để sử dụng trình sản xuất kinh doanh cung cấp dịch vụ Từ thấy có nhiều tiêu thức sử dụng để phân loại hàng tồn kho Trước hết phải thấy hàng tồn kho tài sản lưu động doanh nghiệp biểu hình thái vật chất, mua tự sản xuất để phục vụ vào mục đích sản xuất Trong doanh nghiệp thương mại hàng tồn kho bao gồm: hàng hóa mua chờ bán (có hàng hóa tồn kho, hàng mua đường, hàng gửi bán, hàng gửi gia công chế biến) Còn doanh nghiệp sản xuất hàng tồn kho bao gồm loại sau: nguyên- nhiên vật liệu, công cụ dụng cụ tồn kho, gửi gia công chế biến mua đường, sản phẩm dở dang (là sản phẩm chưa hoàn thành hoàn thành chưa làm thủ tục nhập kho), chi phí dịch vụ dở dang, thành phẩm hoàn thành chờ bán 1.2 Kế toán hàng tồn kho: 1.2.1 Công tác tổ chức chứng từ: Tổ chức chứng từ việc tổ chức vận dụng phương pháp chứng từ ghi chép kế toán để ban hành chế độ chứng từ vận dụng chế độ Đồng thời, tổ chức chứng từ việc thiết kế khối lượng công tác kế toán hạch toán khác hệ thống chứng từ hợp lý, hợp pháp theo quy trình luân chuyển định Đối với hàng tồn kho công tác tổ chức chứng từ bao gồm chứng từ nhập kho xuất kho Quy trình tổ chức thể qua sơ đồ: Sơ đồ 2: Tổ chức chứng từ nhập kho Những người có liên quan Người nhập kho Ban kiểm nghiệm Phụ trách phòng cung tiêu Cán cung ứng Thủ kho Kế toán HTK Nghiệp vụ nhập kho Các bước công việc chứng từ kèm theo Bảo quản lưu trữ Đề nghị nhập kho Biên kiểm nghiệm Phiếu nhập Ký duyệt Nhập kho ghi thẻ kho Ghi sổ kế toán Sơ đồ 3: Tổ chức chứng từ xuất kho Những người có liên quan Người đề nghị xuất kho Giám đốc, kế toán trưởng Cán cung ứng Thủ kho Kế toán HTK Nghiệp vụ xuất kho Các bước công việc chứng từ kèm theo Bảo quản lưu trữ Đề nghị xuất kho Duyệt xuất kho Phiếu xuất kho Xuất kho ghi thẻ kho Ghi sổ kế toán 1.2.2 Tổ chức sổ kế toán: Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 12 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 13 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Để theo dõi, phản ánh đầy đủ thông tin có liên quan đến hàng tồn kho, doanh nghiệp phải tự xây dựng cho hệ thống tài khoản có khả bao quát toàn nghiệp vụ kinh tế phát sinh Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải thiết lập hệ thống sổ sách hợp lý sổ kế toán cụ thể hóa phương pháp đối ứng tài khoản thực tế công tác kế toán Sổ kế toán bao gồm nhiều loại tùy thuộc vào yêu cầu quản lý bao gồm loại sổ chi tiết sổ tổng hợp Theo chế độ kế toán Việt Nam hành doanh nghiệp lựa chọn số hình thức ghi sổ sau: Nhật ký chung, Chứng từ ghi sổ, Nhật ký- Sổ cái, Nhật ký chứng từ… 1.2.3 Phương pháp tính giá hàng tồn kho: Tính giá hàng tồn kho công việc quan trọng tổ chức hạch toán hàng tồn kho, việc dùng tiền để biểu giá trị hàng tồn kho * Các phương pháp tính giá hàng tồn kho: - Đối với nguyên vật liệu, dụng cụ, hàng hoá nhập kho: Giá hàng tồn kho tính theo giá thực tế mua vào: Hàng Thuế Giá Giá ghi Chi phí Chiết - mua bị + nhập thực = + thu khấu trả lại Tế hoá Mua thương (nếu có) đơn mại Mức độ xác phương pháp tuỳ thuộc vào yêu cầu quản lý lực nghiệp vụ kế toán viên trang thiết bị xử lý thông tin doanh nghiệp Tuy nhiên dù lựa chọn phương pháp tính giá doanh nghiệp phải đảm bảo tính thống phương pháp tính giá loại vật tư hàng hoá kỳ kế toán, có thay đổi phương pháp tính giá doanh nghiệp cần phải có giải trình hợp lý 1.2.4 Tổ chức hạch toán hàng tồn kho: Để chuẩn bị ghi chép nghiệp vụ phát sinh liên quan đến hàng tồn kho, doanh nghiệp xây dựng cho hệ thống tài khoản bao quát hàng tồn kho gồm tài khoản bản: TK 151, TK 152, TK 153, TK 154…, tài khoản tập hợp chi phí TK 621, TK 622, TK 627… Kế toán doanh nghiệp dựa vào hệ thống chứng từ gốc, sổ chi tiết, sổ tổng hợp loại vật tư, báo cáo nhập- xuất- tồn vật tư để tiến hành hạch toán, ghi chép Công tác hạch toán hàng tồn kho bao gồm hạch toán chi tiết hạch toán tổng hợp: a, Hạch toán chi tiết hàng tồn kho: Hạch toán chi tiết hàng tồn kho đòi hỏi phản ánh giá trị, số lượng, chất lượng loại vật tư, hàng hóa theo kho bảo quản người phụ trách Thực tế có phương pháp hạch toán chi tiết hàng tồn kho là: phương pháp thẻ song song, phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển cách hạch toán theo sổ số dư Trong hạch toán theo thẻ song song áp dụng tương đối rộng rãi có cách ghi chép không phức tạp, tránh trùng lắp - Đối với nguyên vật liệu, dụng cụ, hàng hoá xuất kho: Giá vật tư hàng hoá nhập kho ghi theo giá thực tế đơn giá lần nhập vào thời điểm khác khác nhau, xuất kho kế toán có nhiệm vụ phải xác định giá thực tế vật tư hàng hoá xuất kho Theo chế độ kế toán Việt Nam doanh nghiệp sử dụng phương pháp tính giá sau để áp dụng cho việc tính giá thực tế xuất cho tất loại hàng tồn kho riêng loại: Phương pháp giá thực tế đích danh; Phương pháp giá bình quân gia quyền; Phương pháp nhập trước xuất trước; Phương pháp nhập sau xuất trước; Phương pháp bình quân sau lần nhập; b, Hạch toán tổng hợp hàng tồn kho: Có cách để hạch toán tổng hợp hàng tồn kho, kê khai thường xuyên kiểm kê định kỳ Tùy theo đặc điểm kinh doanh doanh nghiệp, yêu cầu công tác quản lý hay trình độ kế toán viên, quy định hành chế độ kế toán mà đơn vị lựa chọn cho phương pháp thích hợp - Phương pháp kê khai thường xuyên: phương pháp theo dõi phản ánh tình hình biến động hàng tồn kho cách thường xuyên liên tục sở tài khoản phản ánh loại hàng tồn kho Sơ đồ hạch toán tổng hợp hàng tồn kho theo phương pháp trình bày sơ đồ - Phương pháp kiểm kê định kỳ: không theo dõi vật tư cách thường xuyên mà phản ánh giá trị tồn kho đầu cuối kỳ sở kiểm kê cuối kỳ, xác định Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 14 15 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp lượng tồn kho thực tế doanh nghiệp Cụ thể doanh nghiệp sử dụng phương pháp có cách hạch toán tuân theo sơ đồ Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 16 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 17 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp 1.3 Đặc điểm Hàng tồn kho ảnh hưởng đến công tác kiểm toán: Hàng tồn kho chiếm tỷ trọng lớn tổng tài sản doanh nghiệp chiếm vị trí quan trọng công tác kế toán hoạt động kiểm toán Có nhận xét đặc trưng hàng tồn kho, cụ thể sau: - Hàng tồn kho có tỷ lệ lớn tổng tài sản lưu động doanh nghiệp, chu trình chủ yếu Báo cáo tài nên dễ xảy sai sót gian lận lớn, gây ảnh hưởng trọng yếu chi phí kết kinh doanh - Hàng tồn kho đa dạng chủng loại, bảo quản quản lý nhiều địa điểm (kho) khác nhau, nhiều người phụ trách vật chất (thủ kho) Điều kiện bảo quản loại hàng tồn kho khác Chính thế, thực công việc kiểm soát vật chất, kiểm kê chất lượng giá trị phức tạp, khả xảy sai sót, gian lận nhiều so với tài sản khác Cụ thể: có nhiều hàng tồn kho khó phân loại định linh kiện điện tử phức tạp, công trình xây dựng dở dang hay kim khí qúy…(đòi hỏi có ý kiến chuyên gia nên mang tính chủ quan cao) - Có nhiều phương pháp để định giá hàng tồn kho, với loại hàng tồn kho xây dựng cách tính khác phương pháp bình quân gia quyền, phương pháp giá thực tế đích danh hay phương pháp nhập trước- xuất trước (FIFO)… Với cách tính đem lại kết khác nhau, bên cạnh việc xác định giá trị hàng tồn kho lại có ảnh hưởng trực tiếp đến giá vốn hàng bán, ảnh hưởng trọng yếu tới việc xác định lợi nhuận năm tài Vì để thu thập chứng kiểm toán đầy đủ có hiệu lực, kiểm Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 18 toán viên thực kiểm toán phải nắm bắt phương pháp tính giá hàng tồn kho mà khách hàng sử dụng với việc áp dụng thực tiễn Thực tế có doanh nghiệp không áp dụng quán cách xác định trị giá hàng tồn kho niên độ kế toán, điều dễ dẫn đến sai sót đáng kể - Hàng tồn kho nhiều loại tài sản khác, phải chịu ảnh hưởng hao mòn hữu hình hao mòn vô hình (bị hư hỏng sau khoảng thời gian định, dễ bị lỗi thời…) Điều yêu cầu kiểm toán viên phải có hiểu biết cụ thể loại hàng tồn kho có doanh nghiệp xu hướng biến động chúng, từ xác định xác giá trị hao mòn loại - Chu trình hàng tồn kho có liên quan trực tiếp gián tiếp với chu trình khác, tiến hành kiểm toán, phải có xem xét mối liên hệ chu trình này, xảy sai sót mang tính chất dây chuyền giai đoạn trình sản xuất 1.4 Các chức Hàng tồn kho với trình kiểm soát nội doanh nghiệp: Như phần 1.3 nêu, đặc điểm bật hàng tồn kho có liên quan đến nhiều chu trình khác hoạt động sản xuất kinh doanh, chu trình có chức sau: - Chức mua hàng; - Chức nhận hàng; - Chức lưu kho vật tư, hàng hóa; - Chức xuất kho; - Chức sản xuất; - Chức lưu kho thành phẩm; - Chức xuất thành phẩm tiêu thụ Tùy theo đặc điểm cụ thể quy trình hoạt động mục tiêu quản lý thời điểm mà doanh nghiệp xây dựng cho hệ thống kiểm soát nội hàng tồn kho hợp lý để kiểm soát tốt dòng vận động hàng tồn kho, đảm bảo tính độc lập phận việc kiểm tra Theo đó, Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 19 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp kế toán trưởng XK 1189 26/12/04 XK 1205 31/12/04 X2: Chứng từ số PN 182 bị tẩy xoá số tiền ghi hoá đơn, kế toán trưởng giải thích chất lượng lô hàng so với hợp đồng Công ty yêu cầu nhà cung cấp giảm Xuất đầu VCD K2 Xuất đầu k.t số 632 15531 225,452,098 225,452,098 632 1554 69,574,254 69,574,254 X2 Đã đối chiếu khớp hoá đơn với chứng từ vận chuyển, hợp đồng mua bán, giá chấp nhận kế toán sửa đơn giá số tiền chứng từ phiếu xuất kho, sổ sách kế toán X3: Qua kiểm tra thấy công tác bảo quản chứng từ không tốt, nghiệp vụ không X Có sai sót phát hiện, cụ thể: tìm thấy phiếu chi tiền mặt tương ứng X1: Trên phiếu xuất có dấu hiệu tẩy xóa nhân viên kế toán giải thích nhầm lẫn X4: Không có đầy đủ chữ ký xác nhận kế toán trưởng chứng từ gốc kèm ghi chép, thông qua để sửa chữa dấu hiệu phê theo chuẩn Kết luận: Với số lượng mẫu chọn theo tiêu chí đặt ra, kiểm toán viên nhận thấy có khả X2: kế toán ghi chép không thời gian Trên phiếu xuất 1205 ghi ngày phát sinh xảy sai sót trọng yếu Chính kiểm toán viên định mở rộng quy mô mẫu chọn, 02/01/2005 sổ ghi ngày 31/12/2004 Kiểm toán viên đề nghị điều chỉnh: không giới hạn qúy I qúy IV mà mở rộng năm Qua đưa nhận xét: Chứng Năm 2004: ghi tăng GVHB Nợ TK 155 (1554): 69.574.254đ từ, sổ sách kế toán đơn vị bảo quản chưa tốt, số nghiệp vụ thiếu chứng từ Việc Có TK 632: 69.574.254đ ghi sổ chưa khoa học, có biểu tẩy xóa Một số chứng từ gốc dấu vết kiểm tra Năm 2005: ghi giảm GVHB Nợ TK 632: 69.574.254 hay phê duyệt cấp lãnh đạo (thiếu chữ ký kế toán trưởng) Tuy nhiên, số liệu sổ sách kế toán tương đối khớp Có Tk 155 (1554): 69.574.254đ Kết luận: Nhìn chung nghiệp vụ phát sinh có đầy đủ chứng từ gốc đính kèm, ngoại trừ Đối với nghiệp vụ xuất vật tư, hàng hóa, thủ tục kiểm tra đối chiếu số sai sót nêu Nghiệp vụ xuất ngày 12/01/2004 cần xác minh lại tiến hành tương tự Kiểm toán viên chọn mẫu kiểm tra nghiệp vụ xuất thành phẩm từ suy rộng nghiệp vụ khác Kết thu được: quan đến hàng tồn kho thực chưa tốt, thủ tục phê chuẩn chưa đầy Mẫu biểu 4: Giấy làm việc số 3H CIMEICO VN Khách hàng: Công ty TM H Nội dung thực hiện: Kiểm tra nghiệp vụ xuất thành phẩm………… Năm kết thúc: ……31/12/2004…………… Chứng từ SH NT XK 015 XK035 XK 089 ……… XK 1037 XK 1096 XK 1165 Nội dung Người T.H Người K.T TK ĐƯ Nợ Có Tên Ngày ……… ……… …… …… đủ Bước 3: Đối chiếu số dư cuối kỳ (31/12/2004): ……… Mã số … ……… Trang … Số tiền Sổ sách Thực tế 03/01/04 09/01/04 12/01/04 Xuất TV 21inch Xuất TV 29inch Xuất đầu VCD K1 632 1551 195,326,350 195,326,350 632 1552 125,342,754 125,342,754 632 15531 124,896,328 124,896,328 09/12/04 15/12/04 21/12/04 Xuất đầu DVD Xuất TV hình F Xuất đầu VCD K1 632 15532 180,284,635 180,284,635 632 15511 230,924,255 230,924,255 632 15531 270,504,332 270,504,332 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Kiểm toán viên nhận thấy công tác ghi chép nghiệp vụ phát sinh liên *Công ty E: Công tác kiểm soát nội công ty E tiến hành tương đối chặt chẽ, Biên kiểm kê lập theo tháng kho riêng biệt, số liệu bảo quản phòng kế toán Qua đánh giá, kiểm toán viên đến định đối chiếu số dư cuối kỳ chu trình hàng tồn kho với Biên kiểm kê Ghi đơn vị lập (thành phẩm, NVL tồn kho, CCDC tồn kho…), bỏ qua việc trực tiếp tiến hành kiểm kê Ý kiến kiểm toán viên đưa chấp nhận số lượng hàng tồn kho tồn đến ngày 31/12/2004 hợp lý X1 *Công ty F: Do số lý khách quan nên kiểm toán viên tiến hành quan sát kiểm kê thực tế hàng tồn kho thời điểm 31/12/2004 kiểm toán viên định tiến hành kiểm kê chọn mẫu số lượng hàng tồn kho 78 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 79 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp công ty F từ suy rộng tổng thể Để chuẩn bị kiểm kê, kiểm toán viên trao đổi với Ban giám đốc công ty F ngày thực hiện, địa điểm kiểm kê với mẫu chọn nguyên vật liệu Thời gian tiến hành ngày 21/01/2005, kiểm toán viên kiểm kê thử nguyên vật liệu tồn kho đơn vị Kết thúc kiểm kê vào chiều ngày, kết kiểm toán viên ký xác nhận vào biên Căn vào sổ chi tiết nguyên vật liệu từ ngày 01 đến ngày 21/01/05, báo cáo sử dụng vật tư tính đến ngày 21/01, hóa đơn mua hàng… sau kiểm tra tính có thật, tính đầy đủ, tính xác học nghiệp vụ có liên quan tính đến 21/01; kiểm toán viên trừ lùi ngày 31/12/2004 sổ sách đơn vị.Nguyên vật liệu tồn kho Công ty bao gồm: nguyên vật liệu (các loại hotcoil Zn), vật liệu phụ (các loại hoá Nhận xét: kiểm toán viên phát có chênh lệch thực tế sổ sách công chất, dây cacbon, Pb…) Kết thu bảng: Bảng 13: Tổng hợp kết kiểm kê nguyên vật liệu công ty F Tổng hợp kết kiểm kê nguyên vật liệu công ty F ĐV SL kiểm kê Số lượng thực Số lượng sổ tính thực tế tế 31/12/2003 sách 21/01/2004 Dầu chống gỉ lít 3.274 Chênh lệch 31/12/2004 2.986 2.984 Acid lít 152 135 134,696 0,304 Hotcoil (3.0x150) kg 432.560 445.832 445.776 56 Hotcoil (2,35x1184) kg 364.87 326 326 Kẽm kg 231 164 164 ngày 31/12/2004 sổ sách đơn vị hợp lý *Công ty H: Do công ty H khách hàng kiểm toán năm nên kiểm toán viên có mặt thời điểm diễn kiểm kê cuối năm tài (vào ngày 31/12/2004) Tương tự công ty Thép F, kiểm toán viên định tiến hành kiểm kê mẫu số hàng tồn kho Công ty H vào ngày 10/02/2005, từ suy rộng tổng thể hàng tồn kho Công ty trừ lùi lại đến ngày 31/12/2004 nhằm khẳng định số dư hàng tồn kho ngày 31/12/2004 Mẫu chọn để kiểm kê thành phẩm Kết thu không thấy có chênh lệch sổ sách thực tế, từ kết luận kết kiểm kê xác, phản ánh số lượng hàng tồn kho có doanh nghiệp Giá xuất hàng tồn kho = Số lượng tồn đầu kỳ + Số lượng nhập kỳ Qua vấn nhân viên kế toán, kiểm toán viên nhận thấy phương pháp tính giá xuất hàng tồn kho đơn vị thay đổi kiểm toán viên tiến hành kiểm tra chọn mẫu hàng tồn kho để tính toán lại giá xuất (số lượng mẫu chọn nhỏ) thấy sai sót Nhận xét kiểm toán viên ghi giấy làm việc “ Việc tính giá xuất hàng tồn kho công ty đảm bảo tính xác học” … Bước 5: Thực kiểm tra bảng tính giá thành: Đây bước công việc quan trọng có liên quan đến hầu hết phần hành kiểm toán khác kiểm toán chu trình mua hàng- toán, chu trình tiền lương- nhân viên, chu trình bán hàng- thu tiền… *Xét cụ thể bước công việc tiến hành Công ty E: + Số lượng hotcoil (3.0x150) thực tế kiểm kê chênh lệch so với sổ sách 56 x3.902,58 = 218.544 VNĐ Trong định mức hao hụt 0.01% + Dầu chống gỉ thực tế kiểm kê chênh lệch với sổ sách x 22.800 = 45.600 VNĐ Trong định mức hao hụt 0.3% Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… công ty F quy định Do kiểm toán viên chấp nhận số lượng hàng tồn kho Bước 4: Kiểm tra việc tính giá xuất hàng tồn kho khách hàng: Qua thực tế khách hàng trên, nhận thấy khách hàng tiến hành tính giá xuất theo phương pháp bình quân gia quyền, giá xuất hàng tồn kho tính sau: Giá trị tồn đầu kỳ + Giá trị nhập kỳ Công ty F Nguyên vật liệu ty F Tuy nhiên theo tính toán chênh lệch nằm định mức hao hụt mà Kiểm tra chi tiết chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: 80 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 81 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Kiểm toán viên thực hịên việc kiểm tra chi tiết chi phí nguyên vật liệu để khẳng định việc xuất dùng cho đối tượng có hạch toán xác kỳ hay không.Mục đích phần việc nhằm tránh việc hạch toán khoản chi phí xuất dùng cho sản xuất nhầm sang chi phí bán hàng hay quản lý Thủ tục tiến hành tương tự kiểm tra tính có thật nghiệp vụ phát sinh PC 905 Kiểm tra chi tiết chi phí nhân công trực tiếp: Kiểm toán viên kiểm tra, xem xét việc phân bổ chi phí tiền lương cho đối tượng chịu phí có đắn không Việc kiểm tra chi tiết chi phí nhân công trực tiếp thực kiểm toán tiền lương- nhân viên, để khẳng định lại kết kiểm toán viên kiểm tra chi phí nhân công trực tiếp cho đơn vị sản phẩm thực tế với định mức Kiểm tra chi phí sản xuất chung: Chi phí sản xuất chung chi tiết thành: chi phí vật liệu, chi phí tiền lương, chi phí khấu hao, chi phí công cụ, chi phí khác Tại công ty E, phần việc kiểm tra chi tiết CP sản xuất chung kế thừa từ kết kiểm toán chu trình khác chu trình tiền lương- nhân viên, chu trình tài sản cố định… Đối với chi phí phát sinh tiền khác, kiểm toán viên tiến hành đối chiếu số liệu sổ TK 627 (phần đối ứng TK 111, 331…) với chứng từ gốc phiếu chi, hóa đơn người bán… để kiểm tra tính có thật, tính xác nghiệp vụ phát sinh Khách hàng: ………CT DL E Nội dung thực hiện: ……TK 627………… Năm kết thúc: …………31/12/2004…… Người T.H Người K.T Ngày ……… ……… …… …… 6272 112 PC 2811 09/11/04 Chi phí nước cho sản xuất T10 6272 111 1.893.875 PC 2925 23/11/04 Chi phí thiết bị phục vụ phân xưởng 6278 111 21.835.000 PX 703 6273 153 1.869.530 NH 835 08/12/04 Chi phí điện mua T11 6272 112 60.935.755 PC 3036 09/12/04 Chi phí nước cho sản xuất T11 6272 111 2.053.622 PC 3095 22/12/04 Chi phí thuê khác 6278 111 1.235.116 HĐ 0354 30/12/04 Chi thuê gia công sản phẩm 6277 331 4.535.900 07/12/04 Chi phí CCDC sản xuất Mã số ………… Trang ………… Số tiền hoá đơn đỏ, giấy báo nợ Ngân hàng, … x : Chứng từ số PC 1157 ngày 17/03/04 có phiếu chi, chứng từ kèm Chứng từ số PC 2925 ngày 23/11/04: mua thiết bị phục vụ cho phân xưởng, thực tế kiểm tra chứng từ hoá đơn mua bàn ghế salong cho phòng quản đốc phân xưởng 1, có đầy đủ chứng từ kèm Chứng từ số PC 1157 kế toán giải thích thuê thợ sửa bên nên hoá đơn chứng từ kèm Chứng từ số PC 2925 ngày 23/11/04 đề nghị kế toán điều chỉnh tăng tài sản cố định Bút toán 1: Nợ TK 111 : 21.835.000 Có TK 627 Nợ TK 211 : 21.835.000 : 21.835.000 NT Có NH 10 03/01/04 Chi thuê gia công sản phẩm 6277 112 5.649.325 NH 26 08/01/04 Thanh toán tiền điện T12/03 6272 112 59.623.875 PC 703 09/01/04 Thanh toán tiền nước T12/03 6272 111 1.953.224 NH 97 08/02/04 Thanh toán tiền điện T1/04 6272 112 61.309.482 : 21.835.000 Nợ TK 627(6278) : 363.917 Có 214 Ghi : 363.917 Kết luận: Nhìn chung nghiệp vụ có chứng từ gốc hợp lệ SH Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… X : Đã đối chiếu khớp số sổ chứng từ gốc, có đầy đủ chứng từ: Bút toán 2: Tài khoản dư 58.959.760 X hao bổ sung cho tài sản Kế toán trưởng đồng ý điều chỉnh bút toán sau: Tên Nợ 2.205.397 1.054.300 NH 779 08/11/04 Chi phí điện mua T10 Bút toán 3: Nội dung 111 111 …… Có TK 111 Chứng từ 6272 6278 ghi giảm chi phí sản xuất chung Kiểm toán viên xác định phải thực trích khấu Mẫu biểu 5: Giấy làm việc số 3E CIMEICO VN 09/02/04 Thanh toán tiền nước T1/04 PC 1157 17/03/04 Chi phí sửa máy sản xuất Đồng thời với việc kiểm tra chi tiết chu trình chi phí đó, kiểm toán viên kiểm tra cách phân bổ chi phí vào giá thành sản phẩm, đánh giá giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ tính giá thành sản phẩm: 82 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 83 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Tại công ty E, khâu sản xuất diễn xí nghiệp Dệt Kiểm toán viên tiến hành thủ tục: - Phỏng vấn nhân viên kế toán quy trình phân bổ chi phí sản xuất chung cho đối tượng, việc tổng hợp chi phí sản xuất sản phẩm TK 154 - Soát xét lại công việc kế toán tuân thủ quy định đối tượng phân bổ, định mức chi phí sản xuất chung phân bổ cho đối tượng - Thực tính toán để xác định đắn số liệu phân bổ, giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ - Đối chiếu thẻ tính giá thành với chứng từ gốc, phân bổ, sổ tài khoản có liên quan để kiểm tra việc tập hợp chi phí có chi tiết thẻ tính giá thành theo đối tượng không Qua kiểm tra chọn mẫu số nghiệp vụ xuất dùng vật tư, công cụ dụng cụ kiểm tra số liệu sổ chi tiết sổ TK 627 số phần hành khác có liên quan, kiểm toán viên nhận thấy việc tập hợp ghi chép chi phí sản xuất chung Công ty đắn hợp lý Tại đơn vị, giá trị sản phẩm dở dang xác định theo giá trị nguyên vật liệu trực tiếp, phương pháp mang tính phổ biến cao Sau vấn nhân viên kế toán, kiểm toán viên đến nhận định giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ hợp lý Kiểm toán viên kiểm tra công thức tính giá thành thực tính toán lại số thành phẩm sản xuất kỳ công ty Qua kiểm tra, kiểm toán viên thấy kế toán E tuân thủ quy định công ty, phép tính thực xác, có phê chuẩn kế toán trưởng Bảng 14: Bảng tính giá thành sản phẩm công ty E Chỉ tiêu Chi phí NVL trực tiếp Chi phí NC trực tiếp Chi phí sản xuất chung Tổng giá thành sản phẩm Tổng giá thành SP 35.292.990.314 628.493.737 2.273.756.502 38.205.240.553 *Công ty F: Tương tự công ty E, kiểm toán viên thực bước kiểm toán công ty F, kết thu được: Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… - Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung tập hợp vào bảng tính giá thành - Việc phân bổ chi phí sản xuất thực xác, quy định đơn vị - Giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ kế toán công ty xác định hợp lý *Công ty H: Đối với giá thành đơn vị sản phẩm, đặc trưng sản phẩm kỹ thuật công ty H có tiêu chuẩn riêng chủng loại sản phẩm, mà việc tính giá thành sản phẩm phức tạp, định mức chi phí sản phẩm tuỳ thuộc vào đặc trưng kỹ thuật riêng loại sản phẩm Do sản phẩm kỹ thuật có tính xác cao nên nguyên vật liệu sản xuất cho sản phẩm không đổi vậy, chi phí nguyên vật liệu sản phẩm không đổi (trừ nguyên vật liệu thay nguyên vật liệu khác có biến động chi phí nguyên vật liệu sản phẩm) Trường hợp xem xét kỹ tiến hành kiểm toán nội địa hoá sản phẩm doanh nghiệp kỳ Do vậy, tiến hành kiểm toán hàng tồn kho kiểm toán viên không sâu kiểm tra chi phí nguyên vật liệu mà tiến hành xem xét chi phí nhân công chi phí sản xuất chung chi phí sản xuất sản phẩm Các thủ tục kiểm toán thực tương tự Bước 6: Xác nhận hàng gửi bán (nếu có): *Riêng công ty Dệt lụa E: cấu hàng tồn kho có tồn hàng gửi bán nên kiểm toán thực việc gửi thư xác nhận số hàng gửi bán Đơn vị tiến hành gửi thư xác nhận đến số đối tượng số dư khách hàng không cao Số dư hàng gửi bán lại chưa xác nhận 78.453.008đ tập trung vào đối tượng Công ty Thương mại Hải Phòng Kiểm toán viên tiến hành lập thư xác nhận, đưa cho công ty E để gửi cho công ty TM Hải Phòng Nếu xác nhận số dư cuối kỳ hàng gửi bán đại diện công ty TM Hải Phòng đóng dấu gửi ngược lại cho kiểm toán viên, ngược lại có sai sót, không chấp nhận phải ghi rõ lý Kết thu công ty TM Hải Phòng xác nhận số dư đúng, số hàng gửi bán có thật Thư xác nhận trả lời sau: Bảng 15: Thư xác nhận hàng gửi bán công ty E 84 Kính gửi Công ty Thương mại Hải Phòng Phòng kế toán Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 85 Kính gửi Qúy Ông (Bà) ể Về việc: Xác nhận kiểm toán ể ế Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Đảm bảo hàng tồn kho phản ánh kỳ Công việc: Đối chiếu số dư đầu năm với Báo cáo kiểm toán năm 2003 Đối chiếu số dư ngày 31/12/2004 với sổ chi tiết, sổ cái, bảng cân đối số phát sinh Đối chiếu số liệu kiểm kê ngày 31/12/2004 Biên kiểm kê với số liệu sổ sách vào ngày Kiểm tra phương pháp tính giá xuất Kiểm tra bảng tính giá thành Gửi thư xác nhận hàng gửi bán Kết quả: Số dư đầu năm phù hợp với Báo cáo kiểm toán Số dư ngày 31/12/2004 phù hợp Sổ chi tiết, sổ Bảng cân đối số phát sinh Số liệu sổ phù hợp kiểm kê thực tế Tính giá theo phương pháp bình quân gia quyền Các loại chi phí tập hợp đắn Kế toán phân bổ chi phí tính giá trị sản phẩm dở dang hợp lý Hàng gửi bán xác nhận có thật Kết luận: Số dư hàng tồn kho có thật, đánh giá chuyển sổ Có số nghiệp vụ phản ánh không kỳ nhìn chung công tác kiểm toán hàng tồn kho thỏa mãn yêu cầu doanh nghiệp đặt *Công ty F: Khác với công ty Dệt lụa E, công ty F, kế toán tiến hành gửi thư xác nhận số dư hàng gửi bán thời điểm kết thúc năm tài 2004 Trong trình tiến hành trên, sai phạm mà kiểm toán viên phát trao đổi thông qua với nhân viên kế toán đơn vị tổng hợp điều chỉnh giấy làm việc giai đoạn kết thúc Lúc kiểm toán viên đưa nhận xét: “Số dư hàng tồn kho công ty Dệt lụa E có thực, đánh giá chuyển sổ đúng”, phản ánh giấy làm việc: Khách hàng: ………Cty DL E……… Người T.H Nội dung thực hiện: …Tổng hợp 1… Năm kết thúc: 31/12/2004…………………… Người K.T Tên Ngày ……… ……… …… …… Sau tiến hành bước công việc trên, kiểm toán viên trao đổi với kế toán đơn vị sai phạm phát Có thể nhận thấy mức độ trọng yếu sai phạm không cao, kiểm toán viên nhận xét: “Số dư hàng tồn kho công ty Thép F *Công ty H: hàng gửi bán Dựa vào chứng thu được, kiểm toán viên đến kết luận: nhìn chung, số dư hàng tồn kho công ty H có thật, đánh giá chuyển Tuy nhiên, công tác bảo quản chứng từ không tốt, quy trình kiểm soát không chặt chẽ (các phiếu nhập xuất chữ ký phê duyệt kế ……… Mã số … ……… Trang … Mục tiêu: Đảm bảo số dư Hàng tồn kho có thực, đánh giá chuyển sổ Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… bán công ty F có thật có thực, đánh giá chuyển sổ đúng” (Mẫu tương tự công ty E) Mẫu biểu 6: Giấy làm việc số 4E CIMEICO VN Kiểm toán viên tiến hành tổng hợp đối chiếu đến kết luận: Số dư hàng gửi 86 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 87 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp toán trưởng…) Các sai phạm khác kiểm toán viên trao đổi với kế toán công ty H để đưa điều chỉnh hợp lý (thể bảng tổng hợp sai sót biểu chỉnh hợp) KẾT THÚC KIỂM TOÁN: Các chứng thu thập trình kiểm toán chu trình hàng tồn kho tập hợp lại cho trưởng nhóm kiểm toán để tiến hành soát xét lại toàn công việc thực đánh giá tính đầy đủ chứng Việc đánh giá dựa mức độ thỏa mãn mục tiêu kiểm toán riêng chu trình hàng tồn kho: đảm bảo số dư hàng tồn kho có thật, đánh giá chuyển sổ đúng; đảm bảo hàng tồn kho định giá xác nghiệp vụ hàng tồn kho phản ánh kỳ Trên sở công việc tiến hành, kiểm toán viên đưa Bảng tổng hợp sai sót Biểu chủ đạo hàng tồn kho + Chứng từ PC 2925 Mua TSCĐ kế toán hạch toán vào CP sản xuất chung Đề nghị điều chỉnh: + Chứng từ PN số 3192: kế toán phản ánh không kỳ phát sinh Đề nghị điều chỉnh: Năm 2004, ghi: Năm 2005, ghi: 111 627 211 111 627 214 21.835.000 331 152 152 331 34.638.127 21.835.000 21.835.000 21.835.000 363.917 363.917 34.638.127 34.638.127 34.638.127 * Công ty Dệt lụa E: Cùng với giấy làm việc số 4E, kiểm toán viên lập Bảng tổng hợp sai sót Biểu đạo Sau soát xét, kiểm toán viên đưa nhận xét Báo cáo kiểm toán phát hành tháng 02/2005 Báo cáo tài năm 2004 công ty Dệt lụa E sau: “Báo cáo tài phản ánh trung thực hợp lý khía cạnh trọng yếu tình hình tài công ty E ngày 31/12/2004, kết kinh doanh luồng lưu chuyển tiền tệ năm tài kết thúc ngày 31/12/2004 phù hợp với chuẩn mực chế độ kế toán hành quy định pháp lý có liên quan” Mẫu biểu 7: Giấy làm việc số 5E CIMEICO VN Khách hàng: …Công ty DL E…………… Nội dung thực hiện: …Tổng hợp htk …… Năm kết thúc: ………31/12/04……… Người T.H Người K.T Tên Ngày ……… …… Mã số ………… ……… …… Trang ………… CIMEICO VN Khách hàng: …Công ty DL E…………… Nội dung thực hiện: …………………… …………Tổng hợp HTK ……………… Năm kết thúc: ……31/12/04… BẢNG TỔNG HỢP SAI SÓT Diễn giải TK ĐƯ Bảng Cân đối kế toán Nợ Có Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Mẫu biểu 8: Giấy làm việc số 6E Báo cáo tài Nợ Có 88 Tên Người T.H Người K.T Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Ngày ……… …… Mã số ………… ……… …… Trang ………… 89 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Nội dung thực hiện:Tổng hợp hàng tồn kho……… Năm kết thúc: ……31/12/04… BIỂU CHỈ ĐẠO Nội dung Tham Số khách hàng Số điều chỉnh chiếu 31/12/2004 Hàng mua đường NVL CCDC CP SXKD dd Thành phẩm HH tồn kho Hàng gửi bán 3.606.385.708 4.574.549 5.399.829.890 15.673.758.885 (23.784.825) 177.535.931 Số kiểm toán Số khách hàng 31/12/2004 31/12/2003 (34.638.127) 3.571.747.581 4.574.549 5.399.829.890 15.673.758.885 (23.784.825) 177.535.931 (20.162) 3.060.975.888 4.948.114 7.416.941.874 12.142.502.868 123.272.204 348.798.273 * Công ty Thép F: Kiểm toán viên đưa Bảng tổng hợp sai sót Biểu đạo có mẫu tương tự công ty E: Mẫu biểu 9: Giấy làm việc số 3F CIMEICO VN Khách hàng: …Công ty DL E…………… Nội dung thực hiện: …Tổng hợp htk …… Năm kết thúc: ………31/12/04……… Người T.H Người K.T Tên Ngày ……… …… Mã số ………… ……… …… Trang ………… BẢNG TỔNG HỢP SAI SÓT Diễn giải + Chứng từ HĐ 150 mua quần áo BHLĐ, kế toán ghi sổ thiếu Điều chỉnh: TK ĐƯ Bảng Cân đối kế toán Nợ Có 153 331 5.637.005 Báo cáo tài Nợ Có 5.637.005 Người K.T ……… …… Trang ………… BIỂU CHỈ ĐẠO Nội dung NVL CCDC CP sxkd dd TP tồn kho Hàng gửi bán Tham Số khách hàng Số điều chỉnh chiếu 31/12/2004 26.010.002.585 13.594.429 7.001.858.452 21.184.235.949 207.146.128 Số kiểm toán Số khách hàng 31/12/2004 31/12/2003 26.010.002.585 5.637.005 19.231.434 7.001.858.452 21.184.235.949 207.146.128 25.519.711.821 5.345.898 5.404.166.997 13.404.321.564 572.482.468 Nhìn chung sai phạm xảy công ty F không trọng yếu nên nhận xét kiểm toán viên đưa Báo cáo kiểm toán Báo cáo tài năm 2004 công ty Thép F tương tự công ty Dệt lụa E: “Báo cáo tài phản ánh trung thực hợp lý khía cạnh trọng yếu tình hình tài công ty E ngày 31/12/2004, kết kinh doanh luồng lưu chuyển tiền tệ năm tài kết thúc ngày 31/12/2004 phù hợp với chuẩn mực chế độ kế toán hành quy định pháp lý có liên quan” (trích Báo cáo tài kiểm toán tháng 01/2005 CIMEICO lập) * Công ty Thương mại H: Từ chứng thu được, kiểm toán viên nhận thấy số liệu kế toán công ty H không xảy sai sót trọng yếu công tác ghi sổ, bảo quản chứng từ nhiều sai phạm Dấu hiệu kiểm soát kế toán trưởng không đồng đều, doanh nghiệp cần nhanh chóng khắc phục nhược điểm để tránh sai phạm lớn có khả xảy Nhìn chung, công tác kế toán đơn vị tuân theo đầy đủ chế độ kế toán theo quy định chung theo quy định Ban giám đốc đặt Kết kiểm toán thể Bảng tổng hợp sai sót Biểu đạo: Mẫu biểu 10: Giấy làm việc số 4F CIMEICO VN Khách hàng: …Công ty DL E…………… Tên Người T.H Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Ngày ……… …… Mã số ………… 90 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 91 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Mẫu biểu 11: Giấy làm việc số 4H CIMEICO VN Khách hàng: …Công ty DL E…………… Nội dung thực hiện: …Tổng hợp htk …… Năm kết thúc: ………31/12/04……… Người T.H Người K.T Tên Ngày ……… …… Mã số ………… ……… …… Trang ………… BẢNG TỔNG HỢP SAI SÓT TK ĐƯ Diễn giải + Chứng từ PX số 1205: kế toán phản ánh không kỳ phát sinh Đề nghị điều chỉnh: Năm 2004, ghi: Năm 2005, ghi: Bảng Cân đối kế toán Nợ Có 155 632 632 155 Báo cáo tài Nợ Có 69.574.254 69.574.254 69.574.254 69.574.254 Mẫu biểu 12: Giấy làm việc số 5H CIMEICO VN Khách hàng: …Công ty DL E…………… Nội dung thực hiện: …………………… …………Tổng hợp HTK ……………… Năm kết thúc: ……31/12/04… Tên Người T.H Người K.T Ngày ……… …… Mã số ………… ……… …… Trang ………… BIỂU CHỈ ĐẠO Nội dung NVL CCDC CP sxkd dd TP tồn kho Hàng hóa tồn kho Tham Số khách hàng Số điều chỉnh chiếu 31/12/2004 3.351.013.375 155.967.745 5.273.942.444 16.951.463.177 7.308.475.860 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Số kiểm toán Số khách hàng 31/12/2004 31/12/2003 3.351.013.375 155.967.745 5.273.942.444 69.574.254 17.021.037.431 7.308.475.860 3.740.835.535 149.403.476 4.939.509.967 1.234.496.798 2.608.291.822 92 CHƯƠNG III: MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KIỂM TOÁN CHU TRÌNH HÀNG TỒN KHO TẠI CIMEICO VIETNAM I Một số đánh giá từ thực tiễn công tác kiểm toán CIMEICO VN: Về chương trình kiểm toán chung Cimeico: Kiểm toán hoạt động mẻ Việt Nam phát triển nhanh với đời hàng loạt công ty kiểm toán CIMEICO Việt Nam hoạt động lĩnh vực năm chịu cạnh tranh gay gắt công ty kiểm toán hoạt động nước ta, đặc biệt công ty kiểm toán nước với nhiều thuận lợi quy mô, kinh nghiệm hoạt động, áp lực cạnh tranh phần tác động đến chất lượng hiệu kiểm toán, gây khó khăn cho công ty trình hoạt động Thực tế nước ta hoạt động kiểm toán độc lập tạo dựng cho hình ảnh ban đầu kinh tế thị trường, chưa khẳng định vai trò công cụ quản lý mạnh nhà quản lý Cho tới nhiều doanh nghiệp chưa hiểu biết hết chất lợi ích việc kiểm toán đem lại hướng dẫn nghiệp vụ củng cố nếp hoạt động tài nhằm nâng cao hiệu quản lý sản xuất kinh doanh doanh nghiệp Nhiều doanh nghiệp thực kiểm toán mục đích để đối phó hay theo yêu cầu cấp mà không xuất phát từ nhu cầu thực tế doanh nghiệp nên nảy sinh thái độ dè dặt, thiếu hợp tác khách hàng gây khó khăn ảnh hưởng đến chất lượng hiệu công tác kiểm toán Trong suốt trình hoạt động mình, công ty cố gắng nâng cao chất lượng dịch vụ mà cung cấp đặc biệt hoạt động kiểm toán Để nâng cao chất lượng công tác kiểm toán, Cimeico VN xây dựng chương trình kiểm toán với chu trình Báo cáo tài nhằm giúp cho kiểm toán viên định hướng công việc cần thực cho hiệu công tác kiểm toán đạt đến mức cao Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 93 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Chương trình chung Cimeico bao gồm ba phần: Lập kế hoạch kiểm toán, thực kiểm toán kết thúc kiểm toán Chương trình xây dựng dựa sở chuẩn mực kiểm toán Việt Nam quy định Bộ tài chính, phù hợp với nguyên tắc kiểm toán quốc tế chấp nhận rộng rãi Việc thiết kế chương trình kiểm toán: việc thiết kế chương trình kiểm toán đòi hỏi phải xây dựng thời gian kiểm toán, phân công công việc cho người đặc biệt phải thiết kế trắc nghiệm kiểm toán cần thực Nhưng việc thiết kế chương trình kiểm toán CIMEICO lại chưa đề cập đến việc thiết kế cụ thể trắc nghiệm tiến hành chu trình, chu trình Lập kế hoạch kiểm toán: Việc lập kế hoạch kiểm toán Cimeico VN thiết lập tuân thủ theo hướng dẫn chuẩn mực kiểm toán Việt Nam Có thể lấy ví dụ số bước công việc như: đầu tiên, kiểm toán viên phải nhận diện lý kiểm toán khách hàng từ đánh giá khả chấp nhận kiểm toán Các kiểm toán viên thu thập thông tin cần thiết, đánh giá hệ thống kiểm soát nội hệ thống có tồn hay không, tồn có đảm bảo tính hiệu lực hay không? Tuy nhiên công việc lập kế hoạch Công ty số vấn đề cần phải xem xét: Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ: công ty đánh giá hệ thống kiểm soát chung hoạt động công ty khách hàng, chưa đánh giá hệ thống kiểm soát nội cho chu trình mà chủ yếu dựa vào kinh nghiệm kiểm toán viên để đánh giá Công việc thực khách hàng kiểm toán năm khách hàng thường xuyên đánh giá lại có thay đổi đáng kể năm kiểm toán Đánh giá tính trọng yếu rủi ro: Việc xác định mức trọng yếu đánh giá rủi ro công việc cần thiết để xác định khối lượng mẫu chọn cần thiết cho kiểm toán cho chu trình Kiểm toán viên tiến hành ước lượng mức trọng yếu cho toàn Báo cáo tài phân chia cho chu trình theo mức độ quan trọng chu trình, chu trình tren Báo cáo tài Thực tế cho thấy công ty đánh đưa mức trọng yếu kế hoạch cho toàn Báo cáo tài mà không chia mức trọng yếu cho chu trình, chu trình cụ thể Kết thúc kiểm toán, sau tổng hợp sai sót Báo cáo tài chính, kiểm toán viên so sánh tổng sai sót với mức trọng yếu kế hoạch Cách đánh giá chủ yếu dựa vào kinh nghiệm kiểm toán viên thông tin thu thập liên quan đến chu trình từ đơn vị khách hàng Do kiểm toán viên không xác định xác số lượng chứng cần thu thập ảnh hưởng đến hiệu kiểm toán Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 94 Thực kiểm toán: Kiểm toán viên tiến hành kiểm toán dựa kế hoạch lập Trong trình kiểm toán, kiểm toán viên bổ sung vấn đề, kiện phát sinh tiếp cận với chu trình Báo cáo tài khách hàng Đối với chu trình mà số lượng nghiệp vụ xảy nhiều kiểm toán viên tiến hành chọn mẫu để tiến hành thủ tục kiểm toán suy rộng tổng thể cần kiểm toán Đối với chu trình mà theo kinh nghiệm đánh giá rủi ro cao số lượng nghiệp vụ xảy kiểm toán viên tiến hành kiểm toán toàn diện Trong bước này, kiểm toán viên kết hợp phương pháp kỹ thuật nghiệp vụ điều tra, đối chiếu, so sánh, phân tích, rà soát… để thực thử nghiệm kiểm soát, thủ tục phân tích thử nghiệm chi tiết Số lượng thử nghiệm, trắc nghiệm phụ thuộc vào thời gian kiểm toán, hữu hiệu hay không hệ thống kiểm soát nội Thông qua thủ tục kiểm toán này, kiểm toán viên đưa chứng đáng tin cậy phù hợp với mục tiêu đặt Tuy nhiên việc chọn mẫu kiểm toán kiểm toán viên thường chọn mẫu theo phương pháp số lớn (lựa chọn số tiền phát sinh lớn) nghiệp vụ phát sinh với giá trị lớn thường chứa đựng rủi ro cao hơn, chưa phải phương pháp chọn mẫu tối ưu sai phạm nghiệp vụ phát sinh với số tiền nhỏ lặp lại nhiều lần thành sai phạm trọng yếu Khi tiến hành thủ tục phân tích, kiểm toán viên chủ yếu sử dụng phân tích thông tin tài (các tiêu phân tích rõ ràng giấy làm việc), không phân tích thông tin phi tài Nếu kết hợp việc phân tích thông tin tài phi tài tiết kiệm chi phí kiểm toán mà hiệu kiểm toán đảm bảo Kết thúc kiểm toán: Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 95 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Các kiểm toán viên nhóm tập hợp chứng thu thập cho trưởng nhóm kiểm toán trưởng nhóm kiểm toán đưa ý kiến cuối dựa giấy tờ làm việc Báo cáo kiểm toán CIMEICO phát hành sở độc lập, khách quan tạo tin cậy cho người sử dụng kết kiểm toán Nhìn chung chương trình kiểm toán Công ty kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam thiết kế hợp lý phù hợp đồng thời thể phong cách riêng so với Công ty kiểm toán khác hàng kiểm kê thử theo quy mô mẫu định Từ đó, kiểm toán viên trừ lùi cộng thêm vào để đưa số vào ngày 31/12 Đối với nghiệp vụ số dư hàng tồn kho, công ty xây dựng hệ thống phương pháp hợp lý để có đầy đủ đối chiếu chứng từ sổ sách, khẳng định nghiệp vụ thực phát sinh số dư hàng tồn kho có thật, phản ánh đúng… Tóm lại, chu trình kiểm toán hàng tồn kho Cimeico VN xây dựng hợp lý, thủ tục kiểm toán sử dụng chương trình kiểm toán đầy đủ cần thiết số lượng chất lượng để từ đưa nhận xét xác chu trình hàng tồn kho Báo cáo tài đơn vị khách hàng Nhận xét chung công tác kiểm toán chu trình hàng tồn kho kiểm toán Báo cáo tài CIMEICO VIETNAM thực hiện: Kiểm toán chu trình hàng tồn kho phần quan trọng kiểm toán Báo cáo tài chu trình có ảnh hưởng trọng yếu tới Báo cáo tài công ty khách hàng mà cụ thể ảnh hưởng tới báo cáo kết kinh doanh thông qua chu trình giá vốn hàng bán Do kiểm toán hàng tồn kho công việc cần thiết quan trọng kiểm toán Cùng với việc xây dựng chương trình kiểm toán chung, công ty xây dựng chương trình kiểm toán riêng cho chu trình kiểm toán hàng tồn kho Căn vào thông tin thu thập được, kiểm toán viên xác định thủ tục kiểm toán cần thực số lượng thủ tục tiến hành Thông thường nội dung chương trình kiểm toán chu trình hàng tồn kho gồm bước bản: đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, thực thủ tục kiểm soát hàng tồn kho, thực kiểm tra chi tiết nghiệp vụ số dư hàng tồn kho Thủ tục phân tích không tách thành bước riêng biệt, kiểm toán viên thực thủ tục phân tích Báo cáo tài đơn vị (trong đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ) Xét riêng với thủ tục kiểm tra chi tiết, số lượng thủ tục phụ thuộc vào độ tin cậy chứng thu thập từ bước công việc Trước hết để khẳng định tính có thật hàng tồn kho ngày kết thúc niên độ, kiểm toán viên tiến hành thủ tục quan sát kiểm kê vật chất hàng tồn kho Đặc biệt trường hợp tiến hành quan sát ngày 31/12 kiểm toán viên phụ trách chu trình hàng tồn kho với công ty kiểm toán thỏa thuận với khách II Định hướng giải pháp hoàn thiện công tác kiểm toán hàng tồn kho kiểm toán Báo cáo tài Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam: Ý nghĩa việc hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho kiểm toán Báo cáo tài chính: So với bề dày lịch sử ngành nghề kiểm toán giới hoạt động kiểm toán Việt Nam bước khởi đầu non trẻ, hoạt động kiểm toán hạn chế góc độ lý luận thực tế, ngành kiểm toán Việt Nam cần phải tự hoàn thiện để phù hợp với xu phát triển chung giới Bên cạnh xu toàn cầu hoá nay, nước ta không ngừng xúc tiến trình hội nhập kinh tế giới, điều mở cho hoạt động kinh tế, tài kế toán, kiểm toán hội phát triển thách thức to lớn Đứng trước hội mở rộng thị phần đồng thời nâng cao tính cạnh tranh, Công ty kiểm toán phải đặt vấn đề hoàn thiện quy trình kiểm toán lên hàng đầu quy trình kiểm toán hiệu lợi cạnh tranh mạnh mẽ đối thủ khác Hiện nước ta ban hành chuẩn mực kiểm toán tạo khung pháp lý chung cho hoạt động kế toán kiểm toán, nhiên chưa tạo dựng hành lang pháp lý với ý nghĩa cho hoạt động kiểm toán Vì kiểm toán cho dù khả phán xét trình độ nghiệp vụ kiểm toán viên có cao tồn khiếm khuyết Để hạn chế nhu cầu hoàn thiện quy trình kiểm toán cần thiết, nói Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 96 97 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp hoàn thiện chương trình kiểm toán tất yếu khách quan Công ty kiểm toán trình hoạt động phát triển Đối với kiểm toán chu trình hàng tồn kho CIMEICO số vấn đề hạn chế: hạn chế việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội hàng tồn kho, hạn chế phương pháp chọn mẫu kiểm toán, điều tra, câu hỏi đóng (tức câu hỏi đưa hai cách trả lời “Có” “Không”) cần phải mở rộng sử dụng thêm câu hỏi mở, cho phép kiểm toán viên linh động trình tìm hiểu đánh giá hệ thống xác minh, thực nghiệm… Các nghiệp vụ hàng tồn kho thường phát sinh với tần suất quy mô lớn thời gian chi phí kiểm toán lại giới hạn việc khảo sát chi tiết nghiệp vụ hàng tồn kho thực hạn chế, gây ảnh hưởng đến chất lượng chứng kiểm toán dẫn đến mắc sai lầm việc đưa kết luận kiểm toán Như việc hoàn thiện công tác kiểm toán hàng tồn kho trở nên cần thiết hàng tồn kho chiếm tỷ trọng lớn tổng tài sản lưu động doanh nghiệp chu trình trọng yếu Báo cáo tài Một số định hướng giải pháp chủ yếu hoàn thiện công tác kiểm toán chu trình hàng tồn kho: Phương hướng hoàn thiện việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ: Đánh giá hệ thống kiểm soát nội công việc quan trọng bước lập kế hoạch kiểm toán, việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội giúp kiểm toán viên hạn chế rủi ro kiểm soát, tiết kiệm chi phí kiểm toán chu trình có tính trọng yếu phức tạp hàng tồn kho Hiện việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội hoạt động kiểm toán CIMEICO chủ yếu dựa vào kinh nghiệm kiểm toán viên, việc kiểm toán viên đặt câu hỏi cho nhân viên Ban giám đốc công ty khách hàng, sở câu trả lời nhận được, kiểm toán viên đạt hiểu biết hệ thống kiểm soát nội công ty Tuy nhiên lĩnh vực kiểm toán viên có kinh nghiệm không nêu lên câu hỏi mang tính đặc thù cho khách hàng Việc đánh giá dựa vào kinh nghiệm kiểm toán viên đưa kết luận thiếu xác hệ thống kiểm soát nội đơn vị Trong bước kiểm toán viên nên sử dụng lưu đồ hay bảng câu hỏi theo dấu hiệu kiểm soát nội để nhận thấy có mặt hay thiếu vắng hoạt động kiểm soát Hệ thống câu hỏi bên cạnh Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 98 Bảng 16: Bảng câu hỏi hệ thống kiểm soát nội Câu hỏi Có Không Ghi Hệ thống chứng từ gốc sử dụng công tác quản lý HTK có đầy đủ không? Sổ sách chứng từ kế toán HTK có lưu trữ sử dụng hợp lý không? Có phân công phân nhiệm riêng biệt người phụ trách ghi chép nghiệp vụ nhập xuất kho với kế toán toán hay thủ kho không? Có phòng riêng biệt thực chức mua hàng người độc lập giám sát công việc mua hàng không? Có phòng kiểm định chất lượng hàng mua, quy định việc kiểm nhận hàng mua ghi chép vào Biên kiểm nghiệm không? Phiếu xuất kho có lập sở phiếu yêu cầu sử dụng vật tư hay đơn đặt hàng phê duyệt đầy đủ không? Đơn vị có thực lập kế hoạch sản xuất? Sản phẩm sản xuất có qua khâu kiểm định chất lượng sản phẩm không? Có thực kiểm kê HTK theo quy định hay không? 10 Có trường hợp mang HTK chấp để vay vốn hay không? 11 Địa điểm bảo quản lưu trữ HTK có an toàn bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật không? 12 Có thực phân loại chu trình HTK chậm Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 99 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp luân chuyển, lỗi thời, hư hỏng không? 13 Khách hàng xác định dự phòng giảm giá HTK chưa? 14 Việc xác định giá trị HTK có quán với năm trước không? 15 Có tính giá thành chi tiết cho loại thành phẩm không? trình chọn mẫu Cách có ưu điểm mang tính xác suất cao đồng thời giúp cho việc vi tính hoá công tác kiểm toán, việc tính toán kiểm toán viên xác hơn, tiết kiệm thời gian Tuy nhiên cần phải kết hợp kinh nghiệm đánh giá kiểm toán viên mẫu chọn để đạt hiệu cao ……………………………………………… Hoàn thiện việc đánh giá tính trọng yếu rủi ro: Công ty CIMEICO thực đán giá mức trọng yếu kế hoạch cho tổng thể Báo cáo tài không phân bổ mức trọng yếu cho chu trình cụ thể, Công ty cần xem xét lại vấn đề xây dựng tỷ lệ trọng yếu phân bổ cho chu trình tuỳ theo tính chất chu trình Đồng thời CIMEICO nên xây dựng bảng đánh giá mức rủi ro (cao, trung bình, thấp) Hoàn thiện thủ tục phân tích: Thủ tục phân tích phương pháp kiểm toán có hiệu cao, cho phép kiểm toán viên tiết kiệm thời gian chi phí, đồng thời phản ánh mối liên hệ chất số dư chu trình Báo cáo tài Từ kiểm toán viên xác định trọng tâm công việc Tuy nhiên, thực tế CIMEICO, kiểm toán viên chủ yếu sử dụng thủ tục phân tích mức độ (so sánh biến động tuyệt đối hàng tồn kho đầu kỳ, cuối kỳ …); thủ tục phân tích chưa tách thành bước riêng biệt Trong thời gian tới, kiểm toán viên lưu ý sử dụng thủ tục phân tích tỷ suất (phân tích xu hướng) công cụ phân tích mạnh Có thể kể tiêu phân tích dọc như: Bảng 18: Các tiêu phân tích dọc hàng tồn kho Bảng 17: Bảng mức đánh giá rủi ro CIMEICO: Mức sai phạm < 10% mức trọng 10%- 15% mức >= 15% mức Chỉ tiêu chu trình hàng tồn kho yếu kế hoạch trọng yếu kế hoạch trọng yếu kế HTK / TS Mức rủi ro Thấp Trung bình hoạch HTK / DT Cao HTK / GVHB Hoàn thiện thiết kế chương trình kiểm toán: CIMEICO VN cần thực việc thiết kế trắc nghiệm kiểm toán cụ thể sở chương trình kiểm toán xây dựng sẵn cho chu trình Việc thiết kế chương trình kiểm toán thực đầy đủ giúp kiểm toán viên thực kiểm toán theo kế hoạch, lịch trình cụ thể đồng thời giúp Ban giám đốc công ty kiểm soát nâng cao chất lượng công tác kiểm toán Xây dựng phương pháp chọn mẫu kiểm toán: Hiện có số công ty kiểm toán tiến hành xây dựng phần mềm chuyên ngành để chọn mẫu kiểm toán Việc chọn mẫu ngẫu nhiên qua máy tính giúp kiểm toán viên tiết kiệm thời gian giảm bớt sai sót Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 100 Năm 2003 Năm 2004 Chênh lệch (%) Ngoài ra, kiểm toán viên cần thực theo thủ tục phân tích khác để đánh giá xác nguyên nhân tạo nên biến động chu trình hàng tồn kho Cụ thể sử dụng số tỷ suất nêu chương I: Tổng lãi gộp Tỷ suất lãi gộp = Tổng doanh thu Tổng GVHB Tỷ lệ quay vòng HTK = Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 101 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Số dư HTK bình quân Bên cạnh việc phân tích thông tin tài chính, kiểm toán viên nên xem xét đến thông tin phi tài để kiểm tra tính hợp lý số dư chu trình cân kiểm toán, từ có nhận xét xác đáng kết hợp thông tin khách hàng cung cấp với thông tin kiểm toán viên tự phát lấy từ nguồn độc lập khác dựa tiêu phi tài Ví dụ việc kiểm tra tính hợp lý số dư hàng tồn kho, khách hàng lưu trữ hàng tồn kho nhiều kho khác nhau, kiểm toán viên so sánh số lượng hàng tồn kho sổ sách với diện tích chứa kho Các tiêu phi tài đặc biệt có ý nghĩa quan trọng việc xem xét trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho công ty khách hàng Đối với công việc quan sát vật chất hàng tồn kho: Khi kết thúc quan sát kiểm kê vật chất hàng tồn kho, kiểm toán viên nên lập Bảng kê chênh lệch Bảng kê xác minh cho loại hàng tồn kho kho vào để quy kết trách nhiệm cho kho đối tượng cụ thể Thông qua kiểm toán viên dễ dàng tổng hợp kết phát được, đánh giá sai phạm xảy thuộc loại rủi ro vấn đề mà kiểm toán viên cần phải xác minh lại Bảng 19: Bảng kê chênh lệch Chứng từ Số Ngày hiệu tháng Số tiền Nội dung (diễn giải) Chênh Sổ sách Thực tế lệch Ghi mức độ sai phạm Bảng 20: Bảng kê xác minh Chứng từ Số Ngày hiệu tháng Đối tượng xác Nội dung (diễn giải) Số tiền Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… minh Trực tiếp Gián tiếp Ghi mức độ sai phạm 102 Nhìn chung để hoàn thiện chương trình kiểm toán chung chương trình kiểm toán chu trình hàng tồn kho cần đến phối hợp công ty kiểm toán, quan quản lý cấp Nhà nước từ công ty khách hàng Riêng công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam nói riêng công ty kiểm toán độc lập nói chung, Ban Giám đốc công ty nên xây dựng sách phát triển, nâng cao trình độ kiểm toán viên biện pháp khác thiết kế chương trình tuyển dụng nhân viên cách chặt chẽ, khuyến khích sức sáng tạo công việc, đưa quy chế nhằm đảm bảo tuân thủ quy chế kiểm soát chất lượng kiểm toán… để hội nhập với xu thể phát triển chung giới Những hoạt động nhằm mục đích đẩy mạnh vai trò, vị trí ngành kiểm toán kinh tế đất nước ngày phát triển KẾT LUẬN Như trình bày trên, hoạt động kiểm toán độc lập nước ta lĩnh vực mẻ, gặp không khó khăn lý luận thực tiễn Để nâng cao chất lượng kiểm toán, nắm bắt kịp với xu chung giới, Công ty kiểm toán độc lập tích cực hoàn thiện hoạt động kiểm toán Với hy vọng đóng góp ý kiến nhỏ bé vào việc hoàn thiện công tác kiểm toán, trình thực tập Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam em có điều kiện nghiên cứu tìm hiểu thực tiễn kiểm toán Báo cáo tài chính, đặc biệt kiểm toán chu trình hàng tồn kho công ty Trong viết em cố gắng liên hệ thực tiễn kiểm toán công ty lý luận để rút số nhận xét ý kiến công tác kiểm toán chu trình hàng tồn kho công ty Do thời gian trình độ hiểu biết hạn chế, số lượng khách hàng tìm hiểu không nhiều, nhiều chu trình tìm hiểu chưa kỹ lưỡng, ý kiến nhận xét mang tính chất chủ quan, giải pháp đưa mang tính gợi mở Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 103 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp chắn nhiều thiếu sót Em mong góp ý thầy cô để em mở rộng kiến thức hoàn thiện viết Cuối em xin gửi lời cảm ơn tới giáo viên hướng dẫn - TS Chu Thành, toàn thể Ban giám đốc Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam, anh Nguyễn Đắc Thành - Phó Giám Đốc Công ty anh chị phòng Kiểm toán I tạo điều kiện cho em hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO “Auditing- Kiểm toán”, Alvin A.Arens, James K Loebbecke Nhà xuất Thống kê 1995 Biên dịch: Đặng Kim Cương, Phạm Văn Được Giáo trình Kiểm toán tài chính- Khoa Kế toán- ĐH KTQD Chủ biên: GS- TS Nguyễn Quang Quynh Giáo trình Lý thuyết Kiểm toán- ĐH KTQD GS- TS Nguyễn Quang Quynh 4.Tạp chí kế toán, kiểm toán năm 2003, 2004 Phân tích hoạt động kinh doanh- PGS Phạm Thị Gái- ĐH KTQD Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam- NXB Tài Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam- trang web:mof.gov.vnn.vn Các tài liệu làm việc kiểm toán viên Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng (CIMEICO) Việt Nam Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 104 105 Luận văn tốt nghiệp Luận văn tốt nghiệp Hà Nội, ngày tháng năm 2005 Hà Nội, ngày tháng năm 2005 NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 106 Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 107 [...]... hành Báo cáo kiểm toán đối với Báo cáo tài chính Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 40 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG KIỂM TOÁN HÀNG TỒN KHO TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY KIỂM TOÁN TƯ VẤN XÂY DỰNG VIỆT NAM I Giới thiệu chung về Công ty kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam (CIMEICO VIETNAM): 1 Quá trình hình thành và phát triển của CimeicoVietNam: Tiền thân của Công ty Kiểm toán và tư vấn. .. kế toán và những ảnh hưởng của nó tới Báo cáo tài chính đã được kiểm toán và thiết kế những thủ tục kiểm toán bổ sung nhằm hạn chế tối đa rủi ro kiểm toán Trong bước này kiểm toán viên phải tiến hành xem xét lại các báo cáo nội bộ, các sổ sách và biên bản được lập sau ngày lập Báo cáo tài chính, thu thập thư kiến Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho. .. thể trong chu trình kiểm toán hàng tồn kho thì mục tiêu hướng tới như sau: tất cả các hàng hóa tồn kho đều biểu hiện hợp lý trên thẻ kho, bảng cân đối kế toán; tất cả các số dư hàng tồn kho trên Bảng cân đối hàng tồn kho và bảng liệt kê hàng tồn kho là hợp lý - Mục tiêu chung khác: các mục tiêu này được cụ thể trong bảng sau Bảng 1: Mục tiêu kiểm toán chu trình hàng tồn kho Hoàn thiện kiểm toán chu trình. .. dụng trong kiểm toán hàng tồn kho: Như các chu trình khác trong kiểm toán Báo cáo tài chính, kiểm toán chu trình hàng tồn kho cũng áp dụng các phương pháp kiểm toán cơ bản nói chung trong đó chú trọng hơn đến các phương pháp: kiểm kê, điều tra, cân đối Có sự khác biệt trên là do đặc điểm của hàng tồn kho, từ đó các kiểm toán viên phải thu Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 24 thập bằng chứng... toán chu trình hàng tồn kho …… 48 3 Khái quát chung về quy trình kiểm toán tại Công ty: CIMEICO VIETNAM được công nhận là công ty kiểm toán tư vấn chuyên nghiệp hoạt động hợp pháp trong lĩnh vực: tư vấn thuế, tư vấn tài chính, kế toán, tư vấn quản lý… tại Việt Nam Số lượng nhân viên tại Công ty là 25 người có trình độ cử nhân kinh tế, cử nhân luật được đào tạo chính quy tại Việt Nam và nước ngoài trong. .. môn của Ban quản lý trong việc theo dõi và kiểm soát các rủi ro này 3.2.3 Kết thúc kiểm toán: Các công việc cần thực hiện: - Tổng hợp các kết quả kiểm toán; - Thảo luận với khách hàng về kết quả kiểm toán và xử lý các sai phạm được phát hiện; Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… - Kiểm toán các hạng mục đầu tư xây dựng cơ bản hoàn thành… Để có... có thể giảm được các thủ tục kiểm tra chi tiết số dư đối với chu trình hàng tồn kho và ngược lại f.Thiết kế chương trình kiểm toán: Theo chu n mực Kiểm toán quốc tế số 310: chương trình kiểm toán là tập hợp các hướng dẫn cho các thành viên tham gia kiểm toán, là phương tiện để kiểm tra Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 30 31 Luận văn tốt nghiệp... tạo kế toán nội bộ cho các tổ chức có nhu cầu 1 Dịch vụ kiểm toán: - Kiểm toán theo luật định và kiểm toán tài chính; - Kiểm toán hoạt động; - Kiểm toán quyết toán vốn đầu tư; - Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ; - Báo cáo thẩm định; - Các đánh giá và xác nhận đặc biệt; - Kiểm tra báo cáo qúy và các báo cáo giữa kỳ; - Chu n bị và tổng hợp báo cáo tài chính Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho. .. kiểm tra chất lượng ở phân xưởng và tính độc lập của bộ phận này với bộ phận kiểm nhận hàng nhập kho - Xem xét quá trình kiểm soát công tác kế toán chi phí của doanh nghiệp thông qua các dấu hiệu kiểm tra sổ sách kế toán chi phí và sự độc lập giữa người ghi sổ kế toán hàng tồn kho với người quản lý hàng tồn kho Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho. .. việc cho trợ lý kiểm toán và phối hợp với các chuyên gia khác để thực hiện công việc kiểm toán. ” Kế hoạch kiểm toán thường được triển khai theo các bước sau: 4.1.1 Chu n bị cho kế hoạch kiểm toán Quy trình kiểm toán chỉ thực sự bắt đầu khi kiểm toán viên và công ty kiểm toán tiếp nhận một khách hàng, trên cơ sở thư mời kiểm toán , kiểm toán viên xác Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho …… 25 Luận