TểNG d u y t h a n h A S (LCH s PHT RIN v QU T) VB XUT BN I HC V TRUNG HC CHUYấN NGHIP H NI 1977 MC LC Trang 17 Li núi õu M u PHN TH NHT KHI NIM C BN CC PHNG PHP CHXC, r MT S KHI NIM c BN V QU TRèNH TRM TCH NGUYấN Lí HIN Ê>I c S CA PHN TCH TNG B V Cề Lí 21 KHI NIM C 23 BN Vẩ TNG S THNH TO TRM TCH TRONG BIN V LC A HIN TI 25 Phn b trũm tớch trong' bin hin ti 25 Bin v dcrng, hỡnh thỏi ỏy bin Phõn bừ trm tớch v sinh vt bin Kha vc ven b : a) Miờn vnh kớn v vng bin b) Min ca sụng ln, tam giỏc rhõu Khu vc gõn b Khu vc sn lc (bin sõu) Khu vc bin thm P hõn b trm tớch trờn lc a Khu Khu Khu Khu vc vc vc vc khớ hu tn khớ hu khụ hn, sa mc hn i trc nỳi v thunglng gia nỳi 25 26 27 27 28 28 29 30 31 SI 31 31 CHSG '1 PHNG PHP NGHIấN c u LCH s CC CHUYN BNG KIN TO Phirngphỏp phõn tớch tng ỏ v b y trm tớch Phng phỏp phõn tớch cỏc giỏn oan v bt chnh hp Phng phỏp phõn tớch quy lut sp xp ca cỏc tng, lp Phng phỏp phõn tớch ia mo Phtrng phỏp phõn tớch thnh h ia cht : Cỏc thnh h macma Cỏc thnh h trm tớch v trm tớch phun tro 32 34 35 36 36 37 37 CHNG KHI NIM C BN V CC P H N G PHP CA A TNG HC BNH NGHA V NHNG NGUYấN Lí c BNc C a ba tng hc CC PHNG PHP CA A TNG HC 39 Nhm cỏc ph ng phỏp khụng cb sinh hc Phng phỏp a tng Phng phỏp khoỏng thch Phirng phỏp phõn tớch chuyn ng kiộn to Cỏc phng phỏp c ia lv : Phng phỏp phõn tớch chu Phng phỏp cũ khớ hõu ktrm tớch 40 40 42 44 47 47 48 Cỏc phcrng phỏp a vt lý : 48 Phng phỏp carota Phng phỏp c t tớnh 48 49 Nhúm cỏc phng phỏp sinh a tng 49 Ccr s* khoa hc ca phng phỏp sinh a tng Quỏ trỡnh hỡnh thnh klớoa hc sinh a tng Phirng phỏp húa thach nh tng : 49 50 56 Cỏc dng húa thach ch ao Cỏc phc h húa thch c trng 56 58 Cỏc phng phỏp khỏc ca sinh a tng : 60 4 38 Phng phỏp thừng k Phtrng phỏp tin húa Phng phỏp cũ sinh thỏi Phng phỏp co a lý 61 61 61 61 í ngha vh hn ch ca cỏc phng phỏp sinh a tng 62 c tớnh phõn b ^a lýca sinh gtúi Cỏc dng ia phng Cỏc dng di tha 63 63 64 S di cir ca sinh vt S thiu thn t liu a cht 64 65 PHN CHIA A TNG - CC THANG ATNG 67 Nhng vón chung Thang a tng quC t Thang a tng khu vc (aphng) Danh hiu a tng t 67 69 73 77 XC BNH TUI TUYT BI CA B BNG TUI A CHT 78 C HNG NHNG VN C BN TRONG CU TRC v QU T HIN NAY MNG 82 S i v phỏt trin ca lý thuyt ia mỏng E>c tớnh ca ia mỏng Cu trỳc ca aằmỏng Cỏc loai ia mỏng '2 Vừng a mỏng H ia mỏng Khu vc a mỏng a mỏng Cỏc hỡnh loi a mỏng Cỏc giai oan hoat ng ca a mỏng NN V CU TRC CA NN 82 83 84 85 85 85 87 89 94 c tớnh ccr bn ca nn Cu trỳc ca nn Cỏc tng cu trỳc Phõn loi nn Cỏc dng cu trỳc b mt ca nn 94 95 95 95 96 Nhng cu trỳc v hoat ng c bit ca nn 97 Min vừng ven rỡa Mỏng nn Dang hoat ng tớch cc v macma nn Khu vc tao nỳi nn v khỏi nimia oa NHNG NẫT C BN V CU TRC Y I DNG 97 98 99 99 103 PHN TH HA LCH S V QU T C HNG LCH S V Qll T TRONG TIN CAMBRI f>C IM CHUNG V NGUYấN TC PHN CHIA BA TNG TIN CAMBRI 108 PHN B V BC IM CA TRM TCH TIN CAMBRI 109 TIN CAMBRI MT S NI TRấN TH GII 113 Khiờn B antic Phc Phc Phc Phc h h h h Svioni Botni Careli Jotne Khiờn Canaa 114 114 115 116 117 Phc h Kivatin Phc h Timiskaining Phirc h Huron 117 118 119 Loat Bruce Loat Coban Loat Animiki 119 119 119 Phc h Kivinau 120 Trm tớch Tn Cambri Vit N am Phc h Sụng Hng Trm tớch Tin Cambri Fansipan, Sụng Mõ Pha Hot Trm tớch Tin Cambri nõng Cụng-Tum 120 120 121 122 V CC PHN V BA TNG c u l TIN CAMBRI 122 Sini f Trung Quc Riớei v Venõa Liờn Xụ Inacambri v Eocambri Tõy u 122 125 126 C MM CC GIAI ON LCHs TRONG TIN CAMBRI Giai Giai Giai Giai 13 oa on oan oan nguyờn ca qu t Ackời (Thỏi c) Protero/.oi Sini 128 129 130 133 CHSG6 K CAMBRI TH GII SINH VT 137 Dang chộn c Tay cun Bo ba thựy 138 139 139 LCH S PHT TRIN CC BJA MNG H2 a mỏng i Ty Dng 143 H a mỏng Grampian 143 a mỏng ia Trung Hi 145 Phn tõy ia Trung Hi 146 Khu vc Tõy u : 146 Ba gia Phỏp Ti) H a mỏng Trung u H a mỏng Nam u Phn ụng a Trung Hi (chõu 147 147 147 ) Khu vc Cụn Luõn Tn Lnh Khu vcBụng Do-ng &ai a mỏng Uran Mụng c Khu vive Uran Thiờn Sn Khu vive Cazactan Mụng C Khu virc Antai Saian ia mỏng Thỏi Bỡnh Dircrng Khu vc Catazia Khu vc c Khu vc Coie v Aneớ (tõy chõu M) Khu vc ụng Bc LCH S CC KHU VC NN Nn Nn Nn Nn Nn -Bụng u Sibờri Trung Quc Bc M Gonvana HON CNH C >A Lí 148 148 148 149 149 150 150 151 151 152 152 153 153 153 156 156 157 157 NHNGHOT NG MA CHT CH YU 159 CHNG K OOVIC TH Gll SINH VT 161 Bỳt Bo ba thỡiv Tay cun 162 16 '-} 163 Da gai Ruụt khoang 165 165 LCH S PHT TRINA MNG 167 Bai a H mỏng Tõy Dng a mỏnp Grampian 167 167 a Khu Khu Khu mỏng a Trung Hi vc Tõy u vc Cụn Luõn Tn Lnh vc ụng Dng 1Ê9 t>ai a mỏng Khu vc Khu vc Khu vc Uran Mụng c Uran Thiờn Strn Cazactan Mụng c Antai Saian ia mỏng Thỏi Bỡnh Dirng Khu vc Cataziu Khu vc ụng c Cỏc khu vc Tõy chõu M Khu vc ụng Bc chõu LCH s CC KHU VC NN Nn Nn Nn Nn Nn 169 170 271 172 172 173 ]! 73 173 173 174 74 174 175 75 175 275 176 277 Bụng u Sibờri Trung Quc Bc M Gonvana HON CNH Cễ BA Lí' NHNG HOT NG BA CHT CHI Y 177 CHX G s K SILUA - NHNG NẫT LN TRONG HOT NG A CHT PALEOZOI SM TH GII SINH VT Bỳt ỏ Bo ba thựy 179 180 jgQ Rut khoang Tay cun Thõn mm 180 183 183 LCH S PHT TR1ẩN BA MNG a mỏng i Tõy Dirng H a mỏng Grampian ng Bc M v Groenlen F>ai a mỏng Khu vc Khu vc Khu vc ÊMa Trung Hi Tõy u Cn Luõn Tn Lnh ụng Dng 185 185 185 186, 187 187 18 W.0 Bai a mỏng Thỏi Bỡnh Dirng Khu vc Catazia Khu vc ụng Bc Cỏc khu vc Tõy Mv Khu vc Bụng c 191 191 191 192 192 a mỏng Khu virc Khu vc Khu vc 192 192 193 193 Uran Mụng C Uran Thiờn Sn Cocsetap Kiecghi v Antai Saian Cazactan Mụng C LCH S CC KHU VC NN 193 Nn Trung Quc Nn Sibờri Nn Gonvana 193 195 196 HON CNH C BA Lí 197 NHNG NẫT LN V HOT NG A CHT TRONG PALEOZOI SM CHUYN NG CA v QU ằT Cỏc khu vc ia mỏng Cỏc khu vc nn Cỏc khu vc baicalit 198 198 198 200 202 BIU KIN KH HU TRONG PALEOZOI SM 202 CH NG !> K EVON TH GII SINH VT Ruụt khoang Tay cun 204 205 Thõn mm Cỏ giỏp v lng c c Da gai Bo ba thựy Thc vt 207 209 209 209 211 LCH S PHT TRIN B MNG 213 Bai ia mỏng Khu vc Khu vc Khu virc a Trung Hi Tõy u Cụn Luõn Tn Lnh Ê>ụng Dng 213 213 217 218 a mỏng Khu vc Khu vc Khu vc Thỏi Bỡnh Dng ụng Bc Bụng ỳ v Tõy M 220 Ê>ai a mỏng Uran Mụng C Khu vc Uran Thiờn SBKhu virc Cazactan Mụng C LCH S MT S-KHU VC CALEONIT Khu vc Tõv Au Khu vc ntai Saian v Trung Khu vc CataziaLCH S CC KHU VC NN Nn Nn Nn Nn 221 221 221 221 222 223 223 223 225 225 225 >ụng Au Sibờri v Trung Quc Bc M Govanna 225 228 228 229 HON CNH Cề A Lí 229 CHNG 10 K CACBON TH GII SINH VT 234 F>ng vt bin 234 234 234 287 237 Bng vt nguyờn sinh Ruụt khoang Tay cun Thõn mm >ng vt trờn can Thc võt 10 237 239 H ỡnh 18-2 Cỏc k i u s n g ũ i cụ P ite c a n t r o p ; S in a n t r o p ; N e a n e c ta n ; H o m o sa p ie n s ( n g ũ i C rụm an h ụn g ) Vo niờn i cỏch õy khong 350 nghỡn nm, u Pleixtoxen thng xut hin ngi Xeanectan (Homo neanderthcilcnsis hay Homo primigenius) õy l mt mc mi lch s phỏt trin loi ngi Di tớch u tiờn phỏt hin thung lng Neanectan gn usenocph (c) vố sau phỏt hin nhiu ni khỏc thuc chõu u, chõu Phi v chõu Cựng vi khớ c bng ỏ, ngũ'i Neanectan ó dựng khớ cu bng xng, bit to la v dựng hang lm ni trỳ ng Ngi Neanectan cú rt nhiu c dim gn gi vi ngi hin nav, ỏng chỳ ý ho'n c l dung tớch hp s ó gn nlnr s ngi hin Tuv vy ngi Neanectan cng cũn nhiu c im gn gi vi ngi nh mt di, vnh g dũ trốn h mt, trỏn thp (h^ ltS-2), tay di chõn ngn, th dng cha hon ton thng ng Yc gia ca Pleixtoxen thng xut hin nhng dng u tiờn cựa ngi hin i ( Homo sapicns) Mt nhng i biu ú l ngi Grụmanhụng c c im cu to gn ging n h ngi hin H ó dựng khớ c v xng 40 v cng cú kh nõng sng tỏc ngh thut Ngi ta ó phỏt hin nhng tranh v cựa h khỏ tinh t cỏc hang Khoa nhõn chng hc, kho c hc cho bit Homo sapiens, tc ngi hin i ó cú cựng ngun gc v cú trỡnh phỏt trin vố cu to gii phu, nóo b nh nhan mi nũi ngi hin i Kho c hc phn bit lch s kv t theo lch s phỏt trin ca ngi lm thi k c, thi kv ỏ gia, thi kv ỏ mi v thi k kim Thi k ỏ cự (Paleolit) bt du t u B t v gm ; S k ỏ c vi c trng l ngi chỡ bit dựng ô cui ằ gom nhng hũa cui t nhiờn, to v khụng c gt o Nhng ôcui húa ằ ny thuc vờ Austraopitec Sau ú l ngi bit dựng nhng mnh vừ' ớt'c tu sa (Pitecantrop) vo t gia Trimg )- cu cú nhng c c' trung bỡnh c tu sa t nhng mnh dỏ v (mnh tc) ca ngi Neanectan Hu k ỏ cú nhng ỏ c ch tỏc tinh t an, xiil hin nh ng hoa trm tr trờn xcvng thuc nhúm ngi u tiờn ca Homo sapiens Thi k 'ụ ỏ gia (Mezolit) cú ln ln nhng dng c ỏ thụ v dung c ỏ mi nlựớn u tiờn Thi k ũ ỏ m i (Xeolit) cú nhng khớ c ỏ tinh t mi nhitn v xut hin gm Thi k kỡm lỳc u l ng ri st Nố'u nh mt quóng thũ'i gian di ca thi k ỏ c v múi s tin húa, phỏt trin ca ngi din mt cỏch chm chp phng lng thỡ vo giai on mi, t bit s dng kim khớ, loi ngũi ó i nhng búC rt di v nhanh chng ca s phỏt trin húa Vit Xam di tớch rng ngi vivn dó c phỏt hin Hỡnh Gia (Lng Sn) Nhng di tớch húa cui thuc u thũi kv (l ỏ cfớ ó c phỏt hin di ch Nỳi (Thanh Húa) v Xuõn Lc Nhng c bng bazan ' di ch Xỳi c ghố o thụ s thnh nhng mnh tc l nhng di tớch c nht v hot ng ca ngi Vit Nam Di tớch ca u thi kv o (ỏ gia (mezolit) thuc nn húa Sn Vi diỡ c phỏt hin - hng chc (la iờm ca Vnh Ph Khi c ỏ ca nn húa ny hao gm nhng cui (èU-'C ghố o thụ s Tip sa l nn húa Hũa Bỡnh (thi gia'; v húa Bc Sn (du thi k ỏ múi) Ngi nguyờn'thv thuc húa Bc Scrn ó biốt kv thut mi ch tỏc nhng rỡu ỏ v (t) gm 4'hi k u ng thau ó bt u cr Vit Nam khong trờn nghỡn nm Nhiu di chi kho c ni ting ó (Urc phỏt hin v nghiờn cu thuc cc giai (lon Phựng Nguyờn (dớỡu thi k ong thau), fng u (gia thũi k ng thau : 407 o()7() + 100 liọm v ;>;>28 T 100 nm), (ũ Mun (304() T 120 nam) v Bng Sn \ (cui thũi kv nq thau u thi kv st : 23f)0 + 100 nm) Trong giai on Phựng Nguyờn, kv thut ch tỏc o ỏ ó rt tinh t Cỏc rin, i.ic, vũng tay, hoa tai bII* ỏ dc ch to khỏ hon thin v trau chut, d gm cú hỡnh ỏng p, chỏc khụi' Trong cỏc giai on Dng Bu v (ũ Mun cựng vi i) ỏ l nhiu c v vự kh bnô ũn thau nh liri cu, rill, c, mi giỏo, mi tờn v.v Cựng v'i (li tớch cỏc khớ c l (li licli ca nhiu loi xng gia sỳc v ng cc, chng t vo thi gian ny ngi dó pliỏt trien chỏn nuụi v trt, D'c hit húa tỡớ* Sn l mt nhng nn húa kho c rt ni ting ong tlnic húa Dụng Sn rt da dng, phong ph v ó phỏt hin c nhớou noi t bỏc n nam Ngoi cỏc cụng c (nh luừi cy, rỡu), vfl khớ (dao giớm, giỏo, luỏc v.v ) cũn cú nhieu trang tri trang sc v kh cu õm nhc ngh Ihul nh trng dng, chuụng, lng ngũi v th vt, v.v Theo khớớo c lic v s hc thỡ thũi kv ng than ng vi thi kv nirc Yớn Lang v thi cỏc vua Mựng ca lch s Vit Nam KH HU BNG GI CA K B T Khi hu lnh giỏ to thnh hin tng úng bng trờn nhng lónh th rng ln l mt s kớn ln bc nht lch s kv t D tớch ca hot nô hng -c xỏc nhn nh nlnrng lot trm tớch sũng bỏng, h bng rt ph bin (V cỏc vỡ tuyn cao ỏng chỳ ý nht l nhng lot tilit cui tng ỏ sột trũn nhón, b kliớa vch bốn ngoi xv xỏt b vỡ cun trụi theo sụng bng Bng únô trờn i b phn ca bỏn cu hc, nhiu noi b dv ca bng t ti m T nhng trung tm cc hc bng kộo xung n v tuvn 40 Bc M ế0 ' chõu u v '60 chõu (h 18-3) Xa hcrn vờ phớa nam tuv mt t k hụ n g hon lOn b bng ph, n h n g l p ỏo bng cng trựm phn l n cỏ c di nỳi Anp, Cacpat, Thiờn Sn, Antai, Saian v.v Hin tng nô bng khng bao trựm lon b thũi gian ca k t m in cú giai on NgmVi ta xỏc nhn l cú nhiu k úng bng cỏch qua nhng k gian hng cú khớ hu m ỏp Trong k gian bng cỏc hng chỡ cũn li phn cc bac, din bng ph thu hp li rt nhiu v cng cú kh nng b tan ht Kt qu ngliiốn cu cho thy rng bỏn cu bc, t khũng it hon k úng bng Gia nh ng kv úng bng ú khớ hu m ỏp to iờu kin phỏt trin thc vt cng nh ng vt a hu m Th d ehu u kv gian bng Minen Ris (sia k úng bng thù hai Minden v k úng bng th ba Ris) ph bin thc vt m c trng l Rhododendron ponticus hin ang sng no'i nhit trung bỡnh hng nm 14 18 c ng vt cú vỳ lỳc nựv cng khỏ phong phỳ v l nhng dng a m n h voi Elephaa anliquus, h mó Hippopotamus m ajor, t giỏc Rhinoceros mercki, gu nõu Ursus speleus 408 Ilỡn h IH-'.i l hn b cựa k bang c c i tro n g D tớr ( t h e o V.I ( ir o m o v ) ló n h th o k h ụ n g b ba ng p h ; b i n ; n h g i i c a b iin g l c a cụ ; b im g x p ( tu y t (l n g h t k h ụ n g t a n ) ; b ng t r ũ i ( d i n g t r r i b ie n ) ; b n g vựng n ỳ i c a o ; n h g i i ( k i n c a l c (la a u B t S l-ng k úng hng v gian bng nhnô khu vc kliỏc cha c xỏc minh l cú ging hay khụng Thi gian xy cỏc k úng bng cỏc khu vc cung cú thờ l khụng trựng kli-p Tuy vv cỏc nh nghiốn cu u thng nht ý kin l k ng bng ln nht cỏc khu vc u xy ' gia Pleixtoxen : llis ' Tv , Dneprov Liờn Xụ (pl)n chõu u), Samarov k th hai bn kv úng bng Sibộri chựn u trung tõm ca bng l vựng bỏn o Scanina vvựng nỳi Anpo\ vựng Anp (tó xỏc lp bn k ng bng l Gun, Minden, Ris v Vurma Liốn \ (phn chu u) dó theo dừi c ba k úng bng l Ocski, Dnoprov v Validai tirant! ng vi MiniMi, His vự Yurma (xem l)ng 18-1) Gia cỏc k ng bng l cỏc kv gian bng (ỡun Minden, Minden Ris v Ris Vurma Tõv u v Benlove/, Lilhvin v Miculia Liờn x Chu cú din hng ph nh hn so vúi chõu u v ch bao gm n vựng h lu sụng Lốna, phn bc di Tran, tõy bc Sibờri Trong Pleixtoxen c hn k úng bng, ú k bnô cc di diừn Pleixtoxen gia Ngoi hng cựng ph trờn nhn g din tớch rng ln ca cỏc (li nỳi Thin Sn, Antai v.v (h.18-3) 409 Bc Mfi l lỳc (la b bng ph ln nht, õy bng ph xung n v (l 40 v chim n C0o lónh th Ngi la chia lm bn k úng bng ln l Grinlen, Labrao, Cnetin v Coie Ranh gi-i cựa bng n quỏ phớa nam vựng H Ln Bn cu nam núi chung khụng b bng ph m ch nhng di nỳi cao mi c du vt cựa hot ng sụng bng () nhiu ni ngv trờn nỳi cao nht cng khụng c bng thỡ Pleixtoxen ó cú bng nhng cao khụng ln liô Riờng Niu Zelan (Tn Tõy Lan) bng t xung gn n mc nc bin ()' Xam M bng phự sut di Anet, chõu Phi di Atlat v vựng nỳi Kờnia ' chõu ỳc bng cú trờn cao 1000/ (ngy chõu ỳ c hon ton khụng cú bng tuyờỡ) Hin tng hu lnh, bng giỏ choỏn khong thi gian ch yu ca k\^ t Lỳc u khớ hu t kh du v l k tha ca khớ hõu m ỏp ca Ncogen Tip ú bt u k úng bng th nht ri cỏc k ng bng, gian bng k tip sut Pleixtoxen v cú th c u Holoxen (k hng mun Tardiglaciaire Ty u) Khớ hu ch tr li m ỏp t khong di 10 nghỡn nm trc y Trong lch s v qu t ngi ta bit cú my k bng giỏ, di tớch ca nhng k bng giỏ ú c xỏc nhn nh tilit cỏc trm tich Sini Proterozoi mun), Cacbon v t Ngoi cng cú dn liu, tuv ớt i, v tilit trm tớch evon h Xam Phi (vựng nỳi Can) Cho n nav nguyờn nhõn ca hin tng ng bng k t cng nh lch s v qu t l cha ' C gii quyt Tuy cú nhiu lun thuyt gii thớch hin tng nv, nhng cha c lun thuyt no c tha nhn Lot lun thuyt th nlỡt gii thớch hin tcvng bng giỏ cú nguyờn nhõn v tr Thuyt cựa Poatsng cho rng h mt tri theo chu k i qua vựng lnh v v ự ng m ca k ho n g k hụ n g v tr ú gy nờn n h n g thi k m v lnh trờn qu t ; thũi k lnh lo hin tng úng bng trờn mt t Lun thuyt ny cng nh nhng lun thuyt v s thay ụi cú chu k hot ng v tr ca qu t u khụng c tha nhn, vỡ thi gian ca chu k h tớnh li khng phự hp vi giỏn cỏch thi gian ca cỏc kv bng giỏ ó bit trờn v qu t Mt s nh thiờn coi khớ hu lnh m tho chu k- trờn v qu t c ngun gc t s thay i vố cng bc x ca mt tri, xy s thay i c chu k)' v nghiờng ca hong o, thay ụi ly tõm ca qu o qu t v.v Nh toỏn hc Nam T Milancovich li ó tinh c 650 nghỡn nm gn õy ó cú bn ln cng bc x ca jcnt tri cc tiờu trờn v qu t Bn ln bc x cc liu ú ng vi bn k\Túng bng Gun, Minen, Ris v Vurma chõu u, k ng bng lu nht Ris cng trựng vi ln bc 410 x nh nht Theo cch tinh ny Milancoviclvcng cho bit c khong thi gỡau ko di ca tng k úng bng v gian bng Cỏch lun gii ca Milancovich thot u c v hp lý, song Simsn (M) li ó chng minh ngc li Theo ụng thỡ chớnh s tng cng bc x ca mt tri ini gõv hin tng úng bang Cng bc x tng dn n s chờnh lch nhit nhiu hn gia xich (to v a cc T ú gõy nờn s tng cng hot ng hon lu quyờn v tuvt sằ ri nhiu hn a cc, cui cựng lm phỏt trỡn v bng Lot un tm y et th hai cho rng khớ hu bng gỏ c nguvờn nhõn t cc hin tng xõy trờn quõ t, í kin ph hin ca nhiu nh a cht cho rng s nõng cao cựa lc (a sau mi chu k to nỳi m dn n hỡnh thnh khớ hu lnh giỏ, ubouin ó th hin mt cỏch dớ dm nim ny : ô Cú th b sung vo nim ni tinô ca Bectrng, nu mừi di nỳi ớ1) u cú flit, raolat, bin cht v granit thỡ cng c s úng bng cựa n ằ chng mỡnh cho lp lun ny ngi ta i chiu thy rng cc k únô bng Sini, evon h 2), Cacbon v t u ng vi sau nghch o to nỳi cựa cỏc chu k baican (asintic), caleoni, hecxin v anpi Hin nav nhit (l trung bỡnh cựa nc ci dng l + 3,8 ú nc ca cỏc bin kớn v k lc a cao hon nhiu : biờn Bantic + ,0, Bin Ben + 9, a Trung Ili 13,3 v Bin r- 21,5 Nh vv l nhit ca mt tri chiu vo lc a ó -c d tr li n h n g n c Iic a v gn lp a Ngun nhit nv s bo sung li cho lc a vo lỳc nhit chung h thp Mt diu na l nhit ca mt tri cng c gi khỏ nhiu hoi nc khụng kh hi nc gim dn t xớch o v a cc, m nhit v phớa a cc cng giõm, ngi ta ó tớnh rng ' vựng xớch o hcri nc ó hp th 70% nhit ca tia nng, cũn a cc 30% Sau nhitg chuyờn ng nghch o kin to, bin rỳt trờn i h phn lc a Din tớch lc a tng, bin kin v hin ni a ớt, khụng nhit b sung cho lc a, ú m nhit cng h thp h nhit d nhiờn khụng ũng u theo v , cng gn v a cc giõm ny cng lún S chờnh lch nhit gv nờn s hon lu khớ quyn gia vựng cc v xớch o, ho-i nc dy c khớ quyờn trờn i dng trn v a cc gõv ma tuyt, t to nờn nhng m bng (trung tm bng) lc a Lun thuvt trờn õy cng ó lm ộn lũng c nliiu ngi mun tim hiu ngiivờn nhn ca hin tirng bng giỏ t Song cõu hi t m lun thuyt ny khụng gii ỏp ir'c l ti bung giỏ sau caleo-ni, hecxin ch cú bỏn cu nam, cũn bng gi t li ch ' bỏn cu bc ? gii thớch iu (1) T c l m i k t o n i, n g h c h o sau m i c h u k ý k i n t o (2) N h tr n k ia ó n ú i, k v ú n g b n g H c v o n sỏ m ch a d c xỏc n h n v ỡ c h m '., s l , PleiI o "- n h ó o dn liu xỏc M n ,1 nhih, e iờu va nờu- Trn b ml thởm lue a, - sõu d-i 0 ,,, 414 ( c ú nliiii ni c h 60 m ) h i n n av CềI1 di lớch c a n h n g thung lng sng c cng nh di tớch ca ỏm tiờu san hụ Giiia Nht Bn v ụng Bc Trung Quc cũn cú dn liu vờ sinh vt Trong cỏ nc ngt ca sụng Nht /m v Bũng Bc T n m ớằ Quc c nhiờu dng chung Chng khụng the di c qua vựng nc mn ca biờn hin nav 'c m ng trao i ó c thc hin t Pleixtoxen Nht Bn v ng Bc lc a clỡu cũn gn lin ng vt trờn cn gia ch 11 v Bỏc M cng giao 'lu vúi Pleixtoxen qua cu ni m nav l eo bien Hờrinh chõu All, dúi ỏy biờn Mngs v bien Bc (gia Anh v Phỏp) ngũi ta tỡm c thung lng c ca sũng Hanh v sũng Xen Ngi ta cng xỏc nhn c sụng Thờmz Anh vo Pleixtoxen l ph lu ca sụng Ranh v ca sụng cui cựng bin vựng gia Anh v Scanina hin nav Giai on ih hai gn lin vi hot ng bin tin sau thi k úng bng v kộo di n hin Bin lin v s sp chỡm nhiu khu vc, hỡnh thnh nhiu vựng biờn mi nh vựng thm lc a phớa ụng v ụng nam Vit Nam ngn cỏch ụng Dng v Boneo, Inonexia, vựng bin ụng Trung Quc, gia Nht Bn v lc a chõu A Mc nc dõng cao k bin tin ny Irimg bỡnh t ti 50m Hon ton c kh nng v mi liụn quan cht ch gia S kin úng bnt, tan bng v bin lựi, bin tin k t Thũ'i k úng bng ng vi k bien lựi v t Hol ox en , bng lan eớng bt u bin tin ln, v CO1 bn kộo di n hin nav Ngi ta tinh t bin tin ny ó lm mc nc bien dõng cao khng ớt hn 50/17, chớnh vỡ vy m (tó thnh hỡnh nhớng khu bin tr nh Bantic v bin Bc (gia Anh v Phỏp), bien ng nam ũng Dng ngn cỏch Iiionexia v Yit Nam chu All ngi ta cũn xỏc nh irac nhng -t bin lựi, bin tin xen k ng vi cỏc k úng bng v gian bng Pleixtoxen c iem ca mt s khu c khụng úng bang Trong k l mt phn lô lnh th cựa chõu , chõu Phi, ỳc, Nam M k h ụ n g b 1'P bng lc a bao ph n h n g khu v c ny hot n g p ho n g ha, bo mũn v tớch t trm tớch lc a ó cú nhng tỏc ng ln Trong phm vi Ali A, khu vc khụng úng bng c khớ hu am v c vựng b úng ba k gian bng ó hỡnh thnh lp ph thc vt dm ly to iu kin thun li cho vic hỡnh thnh than bựn nhir ' Sibờri v nhiu vỡmg Bụng Nam v.v nhiu ni thon bỡm t ó c khai thỏc ựng lm phỏn bún v cht t Khỏc vi nhng vựng kh hu a in va núi, nhiu ni n h Trung , Mũng C, bc Lrimg Quc v.v iu kin khớ hu khũ, thc vt kộm phỏt trin, k hụ n g to than bựn m quỏ trỡnh phon[...]... tấc giả cũng cố gắng trình bày đề nội dung sách cũng có thè dùng cho đối tượng rộng rãi hơn, phục vụ cho việc giảng dạy và học tạp mơn Địa sử ở cấc ngành địa chất, địa ỉỷ của cảc trương đại học khác và Trung học Địa chất Ngồi ra, các cản bộ địa chất, địa lỷ đang cơng tấc cũng có thề tìm th ấ y tron g sảch những nội du ng Cữ bản ; phục vụ cho cơng tác chun mơn của mình Địa sử là một trong những mơn bọc... tạo và địa m ạo, thạch học V.V cung cấp t ư liệu cơ sở cho khoa học địa sử, ngược lại n h ữ ng kết luận, tồng hợ p của khoa học địa sử lại làm sảng tỏ cho cơng tác nghiên cứu của các mặt khoa học địa chất v ừ a nêu Ngồi mổi lièn quan trự c tiếp với các khoa học vừa nêu, địa sử còn cò mối quan hệ hỗ turrrng với nhiều khoa học địa chất khác n h ư khoảng vật Ỉ1ỌC, địa hóa học, kh ống sàng học, địa vật... cùa giáo trình Lịch sử phát trtền vỏ quả đất nối chung Mặt khá ổ cổ gắng trình bày vội dung thích hợp với người Việt Nam, đặc 'biệt lưu ỷ trong việc sứ dụng thuật ngữ khoa hợc sao cho vừa phù hợp với ỵtu cầu của khoa học hiện đại, vừa'phù hợp với các nguyin tắc cơ bản của liếng Việt 17 Tuy đã có trực tiếp giảng nhiìu Vân hoặc theo dõi việc giảng mơn học Địa sử cho các chuyẽn ngành địa chất và địa lý... về p h â n ticn lư ở n g đá ồ co địa lý đỏng một vai trò qn't định N hiệm vạ th ử ba của địa sử là xảc lập lại các giai đoạn p h á t triền của vỏ q đất, lịch s ử và quy luật hình thành các cấu trúc của nỏ Khoa học địa s ử tồng h ợp các tài liệu của địa chất các khu vực đế rút ra kết luận chung cho lịch sử p h á t triền trèn tồn bộ vỏ q đất, do đỏ mà địa s ử và địa chất k h u vực hình thành nhỏm khoa... sờ của khoa học địa chất được giảng dạy trong cắc chun Tĩgành địa chất và địa ỉỷ ở nhieu trường đại học và trung học chun nghiệp Do đó cần thiết có một cuốn sách thích hợp vê mơn học ĩĩàx đề đáp ứng cho yiu cầu của cơng tấc đào tạo cấn bộ địa chất và địa lý Việt Nam Cho đến nay chỉ mới cổ một tài liệu nghiêm túc bằng tiếng Việt vẽ mơn học này được ấn hành và sủ dụng hơn 15 năm qụa trong cơng tác giảng... h các đá, các cấu trúc địa chất và hồn cẳnh t ự nhiên thành lạo chúng Đế làm đư ợ c nhiệm VỊ1 đó khoa học địa sử phải d ự a vào các thành tựu của nhiều ngành khoa học mà trưức hết !à'các kh oa học địa chất T h e o n h ữ n g nhi ệm vụ cơ bản của nó mà' khoa học địa sử có nh ững m ối qu a n hệ chặt cl ẽ nhất vời mộ t SƯ ngành khoa học d ưứ i dây N hiệm vụ đần lỉền của địa sử là xác định tuồi của đá mà... Thứ hai, trong mấy chục năm gần dây khoa học địa chất đã đạt được nhữu thành tựu mới, tác giả cố gắng đưa vào vội dang của sách những thành hru mới, thích hợp với cơng việc giảng dạy và học tập mơn học,-mà mình cỏ điêu kiện tham khảo Trong việc Việt Nam hỏa nội đutig mơn học, một mật tấc giả đưa vàò giáo trình những thành tựu của khca họe địa chất Việt Nam và Đơng Nam Á được đa số thừa nhận, trong khn... sách do phòng in can của Cục Bân đề địa chất vẽ Tác giã xin chăh thành cảm ơn các bạn đồng nghiệp và co- quan vừa nêu đã nhiệt tình giúp đỡ tác giả hồn thành bản thảo cuốn sách Bàn thảo của cuốn sách đã được góp ỷ và thơng qua tại Hội đồng khoa học Địa lý — Địa chất Đại học Tbng hợp Hà Nội với sự tham gia của các ơng Võ Năng Lạc, khoa Địa chất thăm dò Đại học Mỏ — Địa chất và Trương Cam Bảo, ngun là giảng... Các ơng Trương Cam Bảo, ngun cán bộ giảng dạy Cề sinh — Đ ịa sử ở Đ ại học Mơ — Địa chất, Nguyễn Cằn, bộ mdn Địa chất Đại học Tong hợp, đã góp nhiều ý kiến đe tác giả hồn thiện bản thảo Ơng Vã Khúc, ngưòi nghiên cứu về Triat đã giúp đỡ tấc giả trong việc viết phần thể giới sinh vật của Trung sinh (Mezozoi) Cấc bạn đong nghiệp trong bộ mơn B ịa chất Đại học Tơng hợp đã động viên tác giả hồn thành bản thảo... lịch sử phát triền cùa vỏ quả đắt chì có thề đ ư ợ c làm sáng tỏ sau khi đã xác định đ ư ợ c tuồi và trình t ự sắp xếp của các đá tạo nên vỏ quả đất Do đó địa s ử t r ư ở c hết liên q n a n h ữ u cơ với địa tàng học — khoa học nghiên cứu về trình t ự sắp xếp và mối qu a n hệ của các tằng đá Ngàv nay trong nhiều t r ư ờ n g hợ p đã dùng chắt phỏng xạ đẽ định tuồi tuyệt đối của đá, tuy vậy trong địa tầng