Li núi u Cựng vi s phỏt trin ca i sng kinh t xó hi, nhu cu bo him cng ngy cng cao Quỏ trỡnh phỏt trin my trm nm ca bo him ó ghi nhn vai trũ v nhng úng gúp to ln ca bo him vic n nh, thỳc y s phỏt trin ca nn kinh t xó hi, v th ca bo him cng c nõng cao cỏc ngnh kinh t quc dõn Ngy nay, s phỏt trin nh v bóo ca cuc cỏch mng khoa hc k thut, quỏ trỡnh ton cu hoỏ, khu vc hoỏ din nhanh chúng ó lm thay i sõu sc b mt ca ngnh bo him Nhng thỏch thc ca th trng bo him l rt khú kim soỏt, cnh tranh ỏc lit v nhng thay i ln v c cu kt hp vi l nhng nột c trng ca hot ng bo him Vit Nam hot ng bo him phỏt trin khỏ mnh vi nm gn õy t chớnh thc m ca th trng bo him Cỏc lnh vc, cỏc nghip v v cỏc sn phm bo him ngy cng c m rng, cỏc hp ng bo him c kớ kt ngy cng nhiu Tuy vy, bo him Vit Nam cha phỏt trin tng xng qui mụ ca nú v cng cha cú mt qui ch phỏp lý vng chc, mt h thng phỏp lut hon thin to c s phỏp lý cho th trng bo him Vit Nam phỏt trin lnh mnh v cú hiu qu Vi mong mun c úng gúp mt phn nh vo vic nghiờn cu v bo him v hp ng bo him, giỳp cho cỏc cỏn b phỏp lý cú thờm cỏch nhỡn mi v hiu rừ hn v bn cht v nhng c bn ca hp ng bo him t ú nhng hng xõy dng lut cng nh ỏp dng cỏc qui phm phỏp lut v bo him mt cỏch chớnh xỏc v hiu qu tụi ó chn ti HP NG BO HIM Hp ng bo him l ti cũn rt mi m v cú rt nhiu phc Tuy õy cha phi l mt cụng trỡnh nghiờn cu hon thin song tụi ó c gng cp n nhng ch yu, then cht nht ca hp ng bo him núi chung cú gn vi thc tin cho phự hp Vi trỡnh v s hiu bit cú hn nờn chc chn tụi khụng th trỏnh nhng s sut Rt mong c bn c v cỏc thy cụ giỏo gúp ý bn Lun ca tụi ngy cng hon thin hn Chng I Lý lun chung v bo him A.Lch s phỏt trin ca bo him I.Vỡ bo him i Lịch sử phát triển bảo hiểm Vì bảo hiểm đời Quỏ trỡnh tn ti v phỏt trin ca loi ngi l quỏ trỡnh u tranh ci to v ho hp vi thiờn nhiờn, quỏ trỡnh ú chu s tỏc ng ca thiờn nhiờn theo hai hng tớch cc v tiờu cc S tỏc ng tiờu cc ca thiờn nhiờn nh bóo, l lt, hn hỏn, ng t, l nhng thiờn tai cú th gõy hu qu thit hi v ngi, ti sn Khụng nhng thiờn tai m ngi cng cú th gõy nhng thit hi v tớnh mng, sc kho, ti sn cho ngi khỏc Nhng thit hi ú gõy cho ngi bao nhiờu khú khn, bt hnh cuc sng v sn xut S tỏc ng ca thiờn tai, tai bin t nhu cu ni ti ca i sng cng ng l ngi phi cú cỏc bin phỏp phũng ngừa, hn ch, khc phc hu qu cú th bng cỏc cỏch nh: buc ngi gõy thit hi phi bi thng tn tht trng hp tai nn xy li ca ngi Bin phỏp phũng ngừa: l bin phỏp c ngi s dng nhn thc c cỏc qui lut ca thiờn nhiờn khc phc v hn ch thit hi nh p chng lt, trng rng phũng h, phũng chỏy, Mc ớch ca bin phỏp phũng ngừa l nhm ngn ngừa ri ro hoc hn ch hu qu phỏt sinh t ri ro Bin phỏp cu tr: l bin phỏp c thc hin khc phc hu qu phỏt sinh t cỏc ri ro S cu t, tr giỳp ca xó hi l mt bin phỏp tớch cc Ngun tr giỳp cú th t ngõn sỏch Nh nc hoc t s úng gúp t thin ca cỏc cỏ nhõn, t chc mang tớnh t nguyn nhm giỳp cỏc t chc cỏ nhõn gp ri ro khc phc cỏc hu qu Bin phỏp ny rt hu hiu nhng trng hp thiờn tai xy phm vi mt vựng, mt b phn dõn c Bin phỏp lp cỏc qu d phũng bự p kp thi tn tht xy Trong nhiu trng hp cỏc bin phỏp trờn t rt hiu qu nhng nhiu trng hp khỏc chỳng li cho thy nhng hn ch vic khc phc hu qu ú l: Cho dự ngi cú chỳ ý n bin phỏp phũng ngừa nhng nhng ri ro, tai nn cú th xy nh ng t, nỳi la Nhng thit hi thiờn tai gõy khụng th buc cỏ nhõn hay t chc no ú bi thng c vỡ khụng cú li Bin phỏp cu tr li kộm hiu qu i vi trng hp thit hi thiờn tai gõy quỏ ln Hay trng hp xy thit hi nhng khụng tỡm th phm hoc thit hi xy li ca chớnh ngi b thit hi khin h b y vo th suy kit kinh t Trong bi cnh ú hỡnh thc bo him i gii quyt c bn nhng hn ch ú Bin phỏp bo him c thc hin thụng qua hot ng lp v s dng qu bo him nhm bự p thit hi, khc phc hu qu ca cỏc ri ro Vy ti bo him li cú kh nng khc phc c nhng thit hi to ln ú tr li cõu hi ny ta tỡm hiu vai trũ ca bo him II.Vai trũ ca bo him Vai trò bảo hiểm Bo him l cụng c x lý ri ro, trỡ i sng v hot ng bỡnh thng ca cỏc t chc, cỏ nhõn xó hi Hot ng bo him c thc hin theo phng thc ly ca s ụng bự cho số ó trung c mt lng ca ci cn thit cú kh nng bự p thit hi cho cỏc t chc v cỏ nhõn gp ri ro thuc din c bo him Chớnh vy m vic tham gia bo him to iu kin cỏc t chc, cỏ nhõn xó hi cú th trỡ i sng v hot ng bỡnh thng gp ri ro Ngay c thit hi quỏ ln hay khụng tỡm thy ngi gõy thit hi thỡ bo him cng m bo c kh nng bi thng thit hi V vỡ mt thit hi xy phm vi bo him ó c chia s cho nhiu ngi cựng gỏnh chu nờn tỏc hi ca him ho khụng cũn ln nh ch cú mt s ngi phi gỏnh chu ton b Vai trũ to ln ca bo him i sng, sn xut kinh doanh th hin l: + em li tõm lý an tõm v mt ti chớnh trc cỏc nguy c xy gõy thit hi + Nhanh chúng c bi thng tn tht ri ro gõy thit hi + Giỳp doanh nghip, cỏ nhõn t tin vic m rng sn xut, kinh doanh hoc tham gia vo lnh vc u t mi Qu bo him trung c coi l ngun bo m ti chớnh vng chc cho cỏc t chc kinh t khc phc hu qu ca him ho, bo ton v phỏt trin ngun ca mỡnh Trong kinh doanh, qui mụ u t cng ln thỡ ri ro cng cao phõn tỏn ri ro, cỏc nh u t thng tham gia bo him H lựa chn v gi gm doanh nghip ca mỡnh vo cỏc loi hỡnh bo him v ti sn Cũn cỏc loi hỡnh bo him v ngi thỡ gúp phn n nh c sn xut v i sng vỡ nú gúp phn bo ton sc lao ng, khụi phc sc kho ca ngi sau cn tai bin Khụng nhng th, bo him cũn úng vai trũ qun lý Nh nc: + Gim gỏnh nng cho ngõn sỏch, gúp phn tng tớch lu cho ngõn sỏch + To cụng n vic lm cho mt b phn ln lao ng xó hi + Gúp phn phũng hn ch tn tht phỏt sinh Bo him gúp phn n nh sn xut v i sng ú gúp phn n nh khon thu cho ngõn sỏch Nh nc nh thu, Bo him cú th b sung hoc thay th mt s khon thu chớnh sỏch (do thiờn tai hoc tai bin xó hi) Do vy bo him gúp phn n nh nn ti chớnh ngõn sỏch trỏnh cho Nh nc phi chi khon ngõn sỏch ln cú thiờn tai, tai nn xy Qu bo him ngy cng chim mt t trng ln ton b cỏc qu trung Trong nhiu tỏc phm ca mỡnh, Mỏc ó nhiu ln cp n s cn thit khỏch quan phi thnh lp qu bo him Mỏc nhn mnh m bo quỏ trỡnh tỏi sn xut m rng, tng sn phm bờn cnh phn dựng bự p t liu sn xut ó tiờu hao v thng d m rng sn xut phi cú mt phn lm qu d phũng hoc qu bo him phũng tai nn v thiờn tai (C.Mỏc - Anghen tuyn tp, III, NXB S tht, H Ni - 10/1, Tr 604) Bo him gúp phn n nh sn xut kinh doanh v i sng xó hi cng chớnh l gúp phn lp li s cõn i mi cho nn kinh t xó hi sau tn tht xy c bit qu bo him cựng vi qu sn xut c coi l m bo ti chớnh vng chc cho s hỡnh thnh v phỏt trin lõu bn ca nn minh xó hi ó núi Qu sn xut v d phũng ca xó hi ó v cũn l c s ca mi tin b xó hi, v chớnh tr v trớ tu (Ph nghen: chng Duyring - NXB S tht, H Ni - 1959, Tr 957) Bo him nõng cao kh nng ngn ngừa ri ro v hn ch hu qu phỏt sinh t ri ro i vi nn kinh t v i sng xó hi Trong nhiu loi hỡnh bo him nh bo him thng mi, lỳc u l quỏn sau ú tr thnh qui tc x s c phỏp lut ghi nhn, nhng ngi tham gia bo him (bờn mua bo him) phi thc hin nhng bin phỏp phũng ngừa ri ro v hn ch hu qu xy ri ro Phỏp lut ca cỏc nc u cú cỏc qui nh v ngha v ca ngi tham gia bo him vic thc hin cỏc bin phỏp phũng ngừa ri ro v hn ch hu qu Nu ngi tham gia bo him vi phm ngha v ny thỡ tu mc m b bờn bo him t chi mt phn hoc ton b s tin bi thng bo him Chớnh vỡ vy, tham gia quan h bo him, cỏc t chc v cỏ nhõn tớch cc thc hin cỏc bin phỏp phũng trỏnh, hn ch hu qu ca ri ro Bo him l cụng c trung Qu bo him c hỡnh thnh trờn c s phớ bo him cỏc t chc v cỏ nhõn tham gia bo him úng v c s dng chi tr cú s kin bo him Do phng thc s dng qu nh vy nờn to kh nng tm thi nhn ri ca tin t S tin t tm thi nhn ri ny c cỏc doanh nghip bo him s dng tham gia cỏc quan h u t Nh vy, v phng din vn, cỏc qu bo him l nhng t im ti chớnh cn c khai thỏc, s dng phc v s nghip phỏt trin kinh t Vi tc phỏt trin kinh t hin nay, bo him phi úng vai trũ quan trng vic h tr u t bng cỏch cung cp nhng sn phm bo him cú cht lng cao v an ton Nhiu cụng trỡnh c cỏc c quan ti chớnh quc t v nc cung cp ti chớnh n 75-90% Nhng ngi cho vay tin mun chuyn giao ri ro cng nhiu cng tt v iu ú ũi hi bo him phi cú kh nng ỏp ng Trong tỡnh hỡnh ú vai trũ ca bo him hay vai trũ ca chuyn giao ri ro v s phỏt trin thói quen qun lý ri ro tr lờn ngy cng quan trng Ngi ta cho rng nn minh u M cú th phỏt trin mnh v tn ti lõu di iu kin thiờn nhiờn v xó hi cú nhiu him ho nh hin l nn kinh t hng hoỏ cựng vi bo him õy ó sm hỡnh thnh v phỏt trin mnh hn cỏc ni khỏc Trong nhiu ni trờn th gii khỏi nim bo him cũn mi l thỡ cỏc nc tiờn tin bo him ó tr thnh mt quỏn, thói quen ca dõn chỳng, l mt nhu cu ca cỏc nh kinh doanh, mt k sỏch qun lý ca Nh nc Vai trũ ca bo him ngy cng quan trng kinh t cng phỏt trin, i sng cng cao, nhu cu bo him cng ln Ngc li bo him cng tỏc ng tr li thỳc y kinh t phỏt trin, n nh i sng xó hi Vit Nam nm 1999 tng s phớ bo him chim 0,5% GDP (s liu ca Bo him s 1/2000) Ngy giao lu kinh t, hoỏ gia cỏc nc cng phỏt trin thỡ bo him cng c m rng III.Lch s phỏt trin bo him trờn th gii giới Lịch sử phát triển bảo hiểm Bo him i rt sm trờn th gii Hỡnh thc lp qu t bo him xut hin rt sm lch s Hn 4000 nm trc cụng nguyờn, Ai Cp nhng ngi th th cụng ó lp Qu tng tr bng s úng gúp ca cỏc thnh viờn v giỳp nn nhõn gp tai nn ngh nghip Cũn Trung Quc cỏc thng nhõn cú hng chuyn trờn tu, thuyn ó bit cỏch phõn tỏn hng ca mi ngi trờn nhiu tu, thuyn trỏnh tỡnh trng mt ngi gp ri ro phi gỏnh chu ton b tn tht Bo him thng mi, vi loi hỡnh u tiờn l bo him hng hi xut hin u tiờn Babylone vo khong 1700 nm trc cụng nguyờn n th k V trc cụng nguyờn, buụn bỏn rt phỏt trin kộo theo s hng thnh ca ngnh chuyn hng hoỏ bng ng bin Vo th k XII, giao lu ng bin ó rt phỏt trin, tn tht thiờn tai, cp bin gõy cng cng nhiu, nờn thi k ny tn ti mt h thng tớn dng kt hp hot ng cho vay vi hot ng bo him i vi hng hoỏ c mua v chuyn bng tin vay Cỏc nh kinh doanh i vay mua hng vi lói sut rt nng Nu chuyn hng gp ri ro tn tht ton b thỡ h khụng phi tr ngi cho vay c v lói Lói sut ny cú th coi chớnh l hỡnh thc s khai ca phớ bo him Sau ny s v tai nn ngy cng nhiu, tn tht ngy cng ln khin cho nhiu nh kinh doanh lõm vo th mo him V m bo an ton cho hot ng kinh doanh ny, hỡnh thc bo him i Cỏc nguyờn tc ca hot ng bo him cựng vi hp ng bo him ngy cng hon thin ó em li s m bo an ton cao cho hot ng bo him Nm 1182 Limbardine (Bc í) hp ng bo him s khai ó i vi tờn gi Police (n mua) Ngi bỏn n ny ký tờn di n Coghataire cam kt cỏc ni dung ghi trờn n ca mỡnh phc v ngi mua n T th k 14, bo him chớnh thc i, u tiờn l Ph lo ren x, Genois v Flauder Xut hin cỏc hp ng bo him m theo ú mt nh bo him cam kt vi mt ngi c bo him qua vic nhn c mt khon phớ, bi thng nhng thit hi v ti sn m ngi c bo him phi gỏnh chu cú thit hi xy trờn bin Khi ú Gene, vo nm 1336, thng c ó sc lnh v bo him B o Nha, mt ch d ca Vua Ferdinand vo na th k sau th k 14, thit lp bo him tng h bt buc i vi ch tu 500 tn tr lờn Cũn Bruge (B) U ban BETHUNE nm 1310, thit lp phũng bo him Hp ng bo him c xa nht m ngi ta tỡm thy ghi ngy 22 thỏng nm 1329, hin cũn lu gi Plorenx S phỏt trin ca bo him hng hi gn cựng vi s phỏt hin ấn Dng v ng nhiờn c vic tỡm Chõu M Vo th k 17, lut v bo him hng hi ó ngy cng phong phỳ bi cỏc b lut v sc lnh c bit l cun sc lnh v hng hi xut bn nm 1680 theo sỏng kin ca Cobert Tỏc phm ny ấn hnh vo nm 1680 m hin ta cú th tỡm thy c, ó a vo cỏc nguyờn tc ln ca bo him hng hi hin i, ó cú nh hng rt rng ln ti nhiu b lut hng hi Th k XVII, nc Anh ó chim v trớ ỏng k buụn bỏn th gii v cng l ni hot ng bo him phỏt trin nht Tim c phờ ca Lloyds ph Tower street sau ny tr thnh ni giao dch kinh doanh bo him, hin ang l mt nhng hóng bo him ln nht th gii n th k 20, cỏc qui nh ca lut hng hi Anh ban hnh nm 1906 di tờn gi Lut bo him hng hi ó ng tr bo him hng hi th gii V t bo him hng hi, cỏc loi hỡnh bo him khỏc k tip i xut phỏt t nhu cu c bo him ca cỏc thng gia, ngi sn xut v cỏc tng lớp dõn c Cú th núi, hot ng bo him phỏt trin sang nhiu lnh vc khỏc nhau: bo him ngi, bo him ti sn, bo him tớn dng, Giai on u bo him hng hi rt phỏt trin, nờn th gii cú phõn hai loi nghip v bo him: bo him hng hi v bo him phi hng hi n th k XVII, bo him nhõn th i v rt phỏt trin, bo him li c phõn chia thnh bo him nhõn th v bo him phi nhõn th Hai cỏch phõn loi nghip v bo him trờn hin c ỏp dng cỏc nc Vit Nam, di thi thuc a cng cú vi ch bo him xó hi i vi cụng nhõn Sau cỏch mng thỏng 8, cỏc ch v bo him xó hi ó i v nhiu ln sa i nhm mc ớch bo v quyn li ngi lao ng Bo him thng mi (bo him Nh nc) c thnh lp thỏng - 1965 theo Quyt nh s 179/CP ngy 17/12/1964 ca Hi ng Chớnh ph Phm vi kinh doanh ca bo him thng mi trung khong 20 nghip v trờn c ba lnh vc: ti sn, ngi v trỏch nhim dõn s Sau ngy 30-4-1975, tt c cỏc cụng ty bo him Nam c Quc hu hoỏ thnh cụng ty bo him v tỏi bo him quc gia Vit Nam (BAVINA) v n nm 1996, BAVINA tr thnh chi nhỏnh ca Bo Vit ti thnh ph H Chớ Minh Trong giai on ny th trng bo him Vit Nam chu s chi phi c quyn ca Bo Vit Vic ban hnh hai Phỏp lnh iu chnh quan h hp ng l Phỏp lnh hp ng dõn s ngy 29-4-1991 v Phỏp lnh hp ng kinh t ngy 25-9-1989, Nh nc ó bt u thit lp nhng c s phỏp lý u tiờn cho vic iu chnh quan h hp ng bo him Nm 1990, vi s i ca B lut hng hi, nh lp phỏp ó qui nh hn mt chng riờng (chng 16) dnh cho hp ng bo him hng hi n ngy 18-12-1993 Chớnh ph ban hnh Ngh nh 100/CP, theo ú th c quyn ca Bo Vit b phỏ v v thay vo ú l s i ca hng lot doanh nghip bo him nhiu loi hỡnh khỏc V c bit l B lut dõn s c Quc hi thụng qua v cú hiu lc ngy 1-7-1996, ginh hn Chng phn mc 11 qui nh v hp ng bo him Tip ú Chớnh ph, B Ti chớnh ó ban hnh mt lot cỏc bn phỏp lut to mt hnh lang phỏp lý cn thit cho quan h hp ng bo him B.Khỏi nim bo him Khái niệm bảo hiểm Bo him l hot ng phõn tỏn ri ro theo qui lut s ụng Ngha l ngi tham gia bo him (ngi mua bo him) chuyn ri ro cho cụng ty bo him theo c ch ngi tham gia bo him tr cho cụng ty bo him mt khon tin (gi l phớ bo him) cú tn tht thiờn tai hoc tai nn gõy thỡ h s c cụng ty bo him bi thng Chớnh vỡ cú nhiu ngi úng phớ bo him nờn s to mt qu ln v cụng ty bo him s ly s tin t qu ny bự p tn tht cho mt s ngi tham gia bo him Rừ rng nu ch cú mt s ngi tham gia bo him thỡ s khụng lp c thnh mt qu ln v nu nh ri ro xy nhiu quỏ mc thỡ cng s khụng th bự p c thit hi Nờn bo him cng cú rt nhiu ngi tham gia v ri ro ú cng khụng th l nhng ri ro mang tớnh khỏch quan Bng cỏch úng phớ bo him to qu ln thỡ tn tht ca mt ngi, mt nhúm ngi hay mt t chc s c chia nhỏ ton th cng ng nhng ngi tham gia bo him Vỡ th m mt tn tht l rt nng nu ch cú mt ngi gỏnh chu s tr lờn chu ng c i vi ngi b tn tht nh cú s gỏnh ca cng ng nhng ngi tham gia bo him Xột trờn khớa cnh kinh t, bo him l mt mi quan h hp ng cũn ng trờn khớa cnh xó hi, bo him l hot ng m bo i sng kinh t cho cỏc thnh viờn xó hi trc cỏc nguy c b mt an ton v kinh t ri ro gõy Trong bo him luụn cú ba nhõn t ú l: ri ro - chuyn giao ri ro - chia nh tn tht - Ri ro: l kh nng xy mt tn tht Cú nhiu nguyờn nhõn gõy ri ro nh: thiờn tai, s phỏt trin ca sn xut cú th kộo theo s thit hi ln hn ri ro xy ra; nh hng ca mụi trng xó hi: tht nghip, ; s phỏt trin ca lc lng sn xut, khoa hc k thut, Bo him ch xột n mt trỏi ca s phỏt trin khoa hc k thut, s phỏt trin ca khoa hc k thut cú th giỳp ngi hn ch hoc kim soỏt mt s ri ro nht nh, mt khỏc nú cng cú th l nguyờn nhõn lm cho mc tn tht tr lờn trm trng ú l cha k n s bt cn ca ngi - Chuyn giao ri ro: cú cỏc cỏch chuyn giao ri ro: + Chuyn giao ri ro thụng qua cỏc bin phỏp phi bo him Ngi ta cú th thc hin thụng qua vic ký kt hp ng qui nh trỏch nhim ca mi bờn ri ro xy + Chuyn giao ri ro thụng qua bo him: ri ro c chuyn giao t ngi tham gia bo him sang cụng ty bo him Trong iu kin nn kinh t phỏt trin cỏc t chc doanh nghip, cỏ nhõn thng cú ti sn cú giỏ tr cao, qui mụ sn xut ln, nhu cu cuc sng cao Mt khỏc, s phỏt trin ca nn kinh t ũi hi h phi cú s t ch v ti chớnh Chớnh vỡ vy vic b chi phớ nht nh cú c s m bo cho tng lai l nhu cu ca bt c t chc, doanh nghip hoc cỏ nhõn no m h cú th thc hin thụng qua bo him Vớ d, mt ngi cú chic xe Toyota, cú kh nng b tn tht ln v ti chớnh tai nn giao thụng xy Thụng qua vic mua bo him, ngi ú chuyn ri ro cho cụng ty bo him - Chia s tn tht: Ri ro c chuyn t ngi tham gia bo him sang cụng ty bo him, cụng ty bo him l ngi chu trỏch nhim bi thng tn tht nhng thc tn tht ny c chia s cho tt c nhng ngi tham gia bo him, tn tht ca ngi ny c chia s cho nhiu ngi khỏc hoc ngc li Bi vỡ cng ng ngi tham gia bo him úng phớ bo him cho cụng ty bo him, cụng ty bo him xõy dng lờn qu bo him gm hp s phớ bo him v bi thng thit hi t qu ú Hot ng bo him luụn phi cú ba nhõn t trờn, thiu mt ba nhõn t ú thỡ hot ng ú khụng phi l hot ng bo him Chng II khỏi nim hp ng bo him A Khỏi nim hp ng bo himKhái niệm hợp đồng bảo hiểm I.Khỏi nim Khái niệm Theo iu 571 B Lut dõn s Vit Nam 1996 thỡ hp ng bo him c nh ngha l s tho thun gia cỏc bờn, theo ú bờn mua bo him phi úng phớ bo him, cũn bờn bo him phi tr mt khon tin bo him cho bờn c bo him xy s kin bo him Hp ng bo him l s tho thun gia cỏc bờn v vic xỏc lp, thay i v chm dt cỏc quyn v ngha v bo him Hp ng bo him hiu theo ngha ch quan ú l mt quan h xó hi c hỡnh thnh t s tho thun ca cỏc bờn Nu ch cú mt bờn th hin ý ca mỡnh m khụng c bờn chp nhn cng khụng th hỡnh thnh mt quan h hp ng c Do ú, ch no cú s th hin v thng nht ý gia cỏc bờn thỡ hp ng bo him mi hỡnh thnh C s u tiờn hỡnh thnh hp ng bo him l vic tho thun bng ý t nguyn ca cỏc bờn Tuy nhiờn hp ng ú ch cú hiu lc phỏp lut (ch c phỏp lut cụng nhn v bo v) ý ca cỏc bờn phự hp vi ý ca Nh nc Cỏc bờn c t tho thun thit lp hp ng, nhng s t phi c t gii hn bi li ích ca ngi khỏc, li ích chung ca xó hi v trt t cụng cng Thụng thng hp ng bo him cú hai bờn tham gia: bờn bo him v bờn tham gia bo him (bờn mua bo him) cng l bờn c bo him Cũn trng hp khỏc cú ba bờn tham gia hp ng c kớ kt vỡ li ích ca ngi th ba Khi ú cú bờn bo him - bờn tham gia bo him (bờn mua bo him) ngi th ba (bờn c bo him) Ngi th ba cú cỏc quyn v ngha v ca ngi c bo him, tr ngha v úng phớ bo him Hp ng bo him gm bo him t nguyn v bo him bt buc Vi hp ng bo him t nguyn, cỏc bờn t tho thun v cỏc iu kin bo him v mc phớ bo him Cú th núi õy l loi hỡnh bo him m ý ca cỏc bờn cú quyn nh ot cao Cũn i vi hp ng bo him bt buc, cỏc iu kin bo him v mc phớ bo him phỏp lut qui nh 10 Hin nay, Vit Nam hin tng khỏch hng trc li bo him bng cỏch khai bỏo thụng tin sai lch l hin tng ph bin v ngy mt tinh vi n c nhng s thng kờ v gian ln bo him sau õy c phỏt hin v x lý kp thi (theo t Th trng Bo him s thỏng 5/2000 ca Bo Vit): + Nm 1997, phỏt hin 183 vụ gian ln v bo him xe c gii vi s tin gian ln 1,473 t ng H Ni, Hu, + Bo him tu thu nm 1998, Bo Vit Súc Trng v Bỡnh nh ó phỏt hin v t chi bi thng s tin l 846 triu ng + Bo him ngi: nm 1998, Khỏnh Ho phỏt hin 90 v, t chi bi thng 638 triu ng, - Trong trng hp bờn c bo him cú li khụng thc hin cỏc bin phỏp phũng ngừa thit hi ghi hp ng, bờn bo him cú quyn n phng ỡnh ch thc hin hp ng hoc khụng tr tin bo him thit hi xy cỏc bin phỏp phũng ngừa ó khụng c thc hin (iu 578 khon B lut dõn s) - Trong trng hp ngi th ba cú li m gõy thit hi cho bờn c bo him v bờn bo him ó tr tin bo him cho bờn c bo him thỡ bờn bo him cú quyn yờu cu ngi th ba bi hon khon tin m mỡnh phi tr (iu 581 khon B lut dõn s) Ngha v Bờn bo him nhn c tin bỏo v ri ro xy i vi i tng bo him cú ngha v thc hin cỏc bin phỏp cn thit xỏc nh nguyờn nhõn v mc thit hi Nu thit hi xy thuc trỏch nhim bo him, bờn bo him phi bi thng cho ngi c bo him Bờn bo him cú ngha v tin hnh giỏm nh tn tht v lp biờn bn giỏm nh Ngha v ny nhm m bo quyn li cho ngi c bo him vỡ ngi c bo him khiu ni ũi bi thng thỡ phi cú c biờn bn giỏm nh tn tht ng thi ú cng l vỡ quyn li ca bờn bo him xỏc nh c mc bi thng chớnh xỏc iu 19 - Qui tc bo him ho hon v cỏc ri ro c bit qui nh: Bo Vit v ngi c bo him cú ngha v tin hnh giỏm nh v lp biờn bn giỏm nh thit hi Trng hp hai bờn khụng tho thun c mc thit hi, cú th mi giỏm nh viờn chuyờn ngnh xỏc nh iu 28 - Qui tc bo him hng hoỏ chuyn bng ng bin qui nh: - Sau kim tra cỏc chng t cú liờn quan n vic khiu ni ngi c bo him gi n v ó xỏc nhn tn tht, ngi bo him s toỏn tin bi thng cho ngi c bo him - Tr cú tho thun khỏc, vic toỏn bi thng s c gii quyt bng loi tin qui nh hp ng hoc giy chng nhn bo him 40 - Khi toỏn bi thng, ngi bo him cú th khu tr vo tin bi thng cỏc khon thu nhp ca ngi c bo him vic bỏn hng hoỏ cu c v ũi ngi th ba. i vi mt s hp ng bo him nh bo him tai nn ngi giỏm nh tn tht cú th khụng t Ch cn bờn c bo him cung cp y h s v v tai nn v cỏc giy t liờn quan n chi phớ cu cha, nm vin, bờn bo him s thc hin ngha v bi thng Trong trng hp h s v tai nn, ri ro xy cha c hon tt nờn cha th tớnh toỏn c mc bi thng thỡ bờn bo him cũn cú ngha v ng trc cho bờn c bo him mt khon tin nu bờn c bo him yờu cu II.Quyn v ngha v ca ngi tham gia bo him Quyền nghĩa vụ ngời tham gia bảo hiểm Di õy xin cp quyn v ngha v ca ngi tham gia bo him trng hp h ng thi l ngi c bo him Quyn - Ngi tham gia bo him cú quyn hng s tin bo him m bờn bo him bi thng cú s kin bo him xy theo tho thun hp ng hoc theo qui nh ca phỏp lut õy l quyn ch yu ca ngi tham gia bo him - Trong mt s hp ng bo him ti sn, ngi tham gia bo him cũn cú mt quyn quan trng ú l quyn t b i tng bo him Quyn ny c thc hin trng hp nguy c i tng b tn tht ton b l khụng trỏnh hoc chi phớ cu cha s quỏ cao so vi giỏ tr ca i tng bo him Nu vic t b i tng bo him c bờn bo him chp nhn thỡ ngi tham gia bo him cú quyn c bi thng tn tht ton b iu 234 B lut hng hi qui nh v t b i tng bo him nh sau: Ngi c bo him cú quyn tuyờn b t b i tng bo him v chuyn cho ngi bo him quyn, ngha v ca mỡnh liờn quan n i tng bo him c nhn tin bi thng tn tht ton b nu vic i tng b tn tht ton b l khụng th trỏnh hoc vic ngn ngừa tn tht ú s gõy cỏc chi phớ quỏ cao so vi giỏ tr ca i tng bo him Quyn t b i tng bo him cú th c ỏp dng trng hp tu bin b mt tớch, b cng ot, b h hỏng tai nn m khụng th sa cha c hoc chi phớ sa cha, phc hi, chuc tu l khụng cú hiu qu kinh t 41 Ngha v - Ngi tham gia bo him cú ngha v úng phớ bo him cho bờn bo him Phớ bo him phi úng v ỳng thi hn, nu khụng bờn bo him cú quyn chm dt hp ng õy l iu kin quan trng trỡ quan h hp ng v l iu kin c hng tin bi thng bo him - Ngi tham gia bo him cú ngha v cung cp cho bờn bo him y thụng tin cú liờn quan n i tng bo him theo yờu cu ca bờn bo him Vic cung cp thụng tin phi m bo s trung thc, kp thi, y Nu thc hin khụng tt ngha v ny thỡ ngi tham gia bo him cú th phi gỏnh chu nhng ch ti nht nh theo tho thun hp ng hoc theo qui nh ca phỏp lut Chng hn bờn bo him cú quyn n phng ỡnh ch thc hin hp ng v thu phớ bo him n thi im ỡnh ch hp ng, hoc cú quyn khụng bi thng tin bo him hoc gim tin bi thng - Khi xut hin s kin bo him ngi tham gia bo him phi thụng bỏo kp thi cho bờn bo him bit v thc hin mi bin phỏp cn thit kh nng cho phộp ngn chn, hn ch thit hi (iu 579 B lut dõn s) Trong qui tc bo him trm cp (do Tng cụng ty bo him Vit Nam ban hnh) qui nh: Khi phỏt sinh bt k s c no cú th dn n vic khiu ni theo hp ng ny, ngi tham gia bo him cú trỏch nhim: a Thụng bỏo cho cụng an v dnh cho h s hp lý h tỡm ra, trng pht k cú ti v tỡm ti sn b mt cp b Thụng bỏo cho Bo Vit bng bn v vũng ngy, sau ú gi cho Bo Vit h s khiu ni bi thng cựng vi tt c nhng bng chng chi tit v c th - Ngi tham gia bo him cú ngha v phũng ngừa thit hi iu 578 B lut dõn s qui nh: Bờn c bo him cú ngha v tuõn th cỏc iu kin ghi hp ng, cỏc qui nh ca phỏp lut cú liờn quan v thc hin cỏc bin phỏp phũng ngừa thit hi Trong trng hp bờn c bo him cú li khụng thc hin cỏc bin phỏp phũng ngừa thit hi ó ghi hp ng v sau mt thi gian c bờn bo him ấn nh thc hin bin phỏp phũng ngừa m khụng thc hin thỡ bờn bo him cú quyn n phng ỡnh ch hp ng hoc khụng tr tin bo him Ngha v ny nhm nõng cao trỏch nhim ca ngi tham gia bo him bi vỡ bo him khụng cú ngha l trỳt mi trỏch nhim cho ngi bo him - Nhng trng hp tn tht xy li ca ngi th ba gõy ra, ngi tham gia bo him cũn cú ngha v trao cho bờn bo him quyn truy ũi ngi 42 gõy thit hi v giỳp bờn bo him cú th thc hin tt quyn ny Ti iu 14 qui tc bo him ho hon cú qui nh Trng hp thit hi thuc phm vi trỏch nhim bo him ngi th ba gõy ra, ngi tham gia bo him cú trỏch nhim bỏo cho Bo Vit v lm nhng th tc phỏp lý cn thit bo lu quyn khiu ni ca Bo Vit, h tr Bo Vit ũi ngi th ba III.Quyn - Ngha v ca ngi th ba hp ng bo him Quyền Nghĩa vụ ngời thứ ba hợp đồng bảo hiểm - Ngi th ba mc dự khụng tham gia ký kt hp ng nhng l ngi cú li ích liờn quan cht ch vi vic ký kt ú, h chớnh l ngi c bo him Vỡ vy m ngi th ba cũn cú mt s quyn v ngha v phỏt sinh t hp ng Xột mi tng quan gia quyn v ngha v thỡ h l ngi c hng quyn nhiu hn C th l ngi th ba cú quyn hng tin bo him, cú quyn trc tip yờu cu bờn bo him thc hin ngha v bi thng i vi tn tht ri ro bo him xy V ngha v, ngi th ba cú ngha v vic bo v i tng bo him, phũng ngừa, hn ch ri ro, cung cp thụng tin, ngha v chuyn quyn truy ũi k gõy hi, Song ngi th ba li khụng phi thc hin ngha v nộp phớ bo him (vn c coi l ngha v nng n nht) m ngha v ny thuc v ngi mua bo him Tuy vy, ngi th ba cng khụng cú quyn thit lp, sa i hp ng bo him B.Thc hin hp ng bo him Thực hợp đồng bảo hiểm Thc hin hp ng bo him l vic cỏc bờn tin hnh cỏc hnh vi m mi bờn tham gia hp ng phi thc hin nhm ỏp ng cỏc quyn tng ng ca bờn Khi thc hin hp ng bo him, cỏc bờn phi thc hin mt cỏch trung thc, theo tinh thn hp tỏc v cú li nht cho cỏc bờn, bo m tin cy ln nhau, khụng xõm phm n li ích Nh nc, cụng cng, quyn, li ích hp phỏp ca ngi khỏc; thc hin ỳng, y cỏc iu khon v i tng bo him, s kin bo him, phớ bo him, s tin bo him, ó xỏc nh hp ng Trong phn ny ch xin cp n mt quan trng nht ú l th tc tr bo him Khi xy s kin bo him, vic bi thng tn tht c thc hin theo cỏc bc sau: - Th nht, giỏm nh tn tht: Giỏm nh tn tht l hot ng kim tra, kt lun ca bờn bo him i vi i tng c bo him xy s kin bo him Theo qui nh ca phỏp lut, ngi c bo him phi kp thi lm giy bỏo v yờu cu bờn bo him n 43 giỏm nh tn tht nhm: xỏc nh tỡnh trng tn tht, mc thit hi vt cht, nguyờn nhõn gõy tn tht Ngi c bo him hoc ngi i din phi nguyờn trng i tng ó b tn tht, khụng lm mt du vt, xỏc trn hoc t ng di chuyn i ni khỏc tr cú s chng kin ti hin trng ca i din cỏc c quan hu quan tm lp biờn bn ch giỏm nh viờn ca bo him n giỏm nh c th Vic giỏm nh phi cú mt ngi c bo him v phi lp thnh biờn bn giỏm nh i vi mt s hp ng bo him ngi vic giỏm nh khụng cn t Hay vi nhng giỏ tr tn tht nh cng khụng cn phi giỏm nh Vớ d bo him vt cht xe c gii, i vi nhng v tai nn c tớnh t 500.000 ng tr lờn thỡ Bo Vit mi tin hnh giỏm nh cũn nhng v tai nn nh di 500.000 ng thỡ khụng cn giỏm nh nhng ch xe phi khai bỏo tht y , chi tit nguyờn nhõn, din bin v vic Nu vic giỏm nh m hai bờn khụng tho thun c mc thit hi thỡ cú th mi giỏm nh viờn chuyờn ngnh tin hnh giỏm nh Biờn bn giỏm nh kốm theo cỏc bn xỏc nhn cú liờn quan khỏc l chng c cú giỏ tr phỏp lý x lý bi thng tn tht - Th hai, khiu ni, ũi bi thng Khiu ni, ũi bi thng l hnh vi ca ngi c bo him yờu cu bờn bo him tr tin bo him trờn c s nhng chng c ngi c bo him a B h s xut trỡnh khiu ni, ũi bi thng phi cú: + n yờu cu bi thng + Giy chng nhn bo him + Biờn bn giỏm nh tn tht + Cỏc ti liu khỏc: nh chng t, hoỏ n lm c s cho vic bi thng Thit hi v ngi bao gm cỏc hoỏ n, chng t vin phớ, lm chõn tay gi, tin tu xe, mai tỏng phớ, Thit hi v ti sn bao gm cỏc chng t hoỏ n liờn quan n chi phớ sa cha, Thi hn khiu ni, ũi bi thng c qui nh cỏc qui tc bo him i vi tng loi hp ng bo him Vớ d thi hn ũi bi thng i vi hp ng bo him trỏch nhim dõn s ca ch xe c gii l thỏng k t xy tai nn, i vi hp ng bo him hng hoỏ chuyn bng ng bin l nm k t xy tai nn, tn tht Trong hp ng bo him tớnh mng thi hn ũi bi thng l thỏng k t ngy ngi tham gia bo him b cht 44 Trong thi hn qui nh k t ngy nhn c b h s, bờn bo him s bi thng hoc tr li t chi bi thng iu 580 B lut dõn s qui nh v trỏch nhim tr tin bo him nh sau: Bờn bo him phi tr tin bo him cho bờn c bo him thi hn ó tho thun; nu khụng cú tho thun v thi hn, thỡ bờn bo him phi tr tin bo him 15 ngy k t nhn c y h s hp l v yờu cu tr tin bo him Trong trng hp bờn bo him chm tr tin bo him thỡ phi tr c lói i vi s tin chm tr theo lói sut n quỏ hn Ngõn hng Nh nc qui nh ti thi im tr tin bo him tng ng vi thi gian chm tr Trong trng hp bờn c bo him c ý xy thit hi, thỡ bờn bo him khụng phi tr tin bo him; nu li vụ ý ca ngi c bo him, thỡ bờn bo him khụng phi tr mt phn tin bo him tng ng vi mc li ca bờn c bo him - Th ba, toỏn tin bi thng: theo nguyờn tc sau: + Bờn bo him ch bi thng bng tin ch khụng bi thng bng hin vt + Bo him ch bi thng phm vi s tin bo him hay giỏ tr bo him tr cú cỏc chi phớ hp lý khỏc + Khi tr tin bi thng, bờn bo him c khu tr nhng khon tin m ngi c bo him ó ũi c ngi th ba iu 581 B lut dõn s cng qui nh mt trng hp riờng Trong trng hp ngi th ba cú li m gõy thit hi cho bờn c bo him v bờn bo him ó tr tin bo him cho bờn c bo him, thỡ bờn bo him cú quyn yờu cu ngi th ba bi hon khon tin m mỡnh ó tr Bờn c bo him cú ngha v phi cung cp cho bờn bo him mi tin tc, bng chng m mỡnh bit bờn bo him thc hin quyn yờu cu i vi ngi th ba Trng hp bờn c bo him ó nhn s tin bi thng thit hi ngi th ba tr, nhng hn s tin m bờn bo him phi tr, thỡ bờn bo him ch phi tr phn chờnh lch gia s tin bo him v s tin ngi th ba ó tr, tr trng hp cú tho thun khỏc C.Sa i, chm dt hp ng bo him I.Sa i hp ng bo him Sửa đổi, chấm dứt hợp đồng bảo hiểm Sửa đổi hợp đồng bảo hiểm Sa i hp ng bo him l vic cỏc bờn ó tham gia giao kt hp ng bo him bng ý t nguyn ca mỡnh tho thun vi ph nhn (lm thay i) mt s iu khon ni dung ca hp ng ó giao kt 45 Cỏc bờn tham gia ký kt hp ng bo him cú th tho thun sa i hp ng v gii quyt hu qu ca vic sa i vic thc hin hp ng phự hp vi hon cnh, iu kin thc t ca mi bờn Nhng cng cú trng hp phỏp lut qui nh khụng c sa i hp ng bo him cho dự cỏc bờn hon ton t nguyn ú l trng hp qui nh iu 416 B lut dõn s ngi th ba ó ng ý hng li ích, thỡ dự hp ng bo him cha c thc hin, cỏc bờn giao kt hp ng cng khụng c sa i hoc hu b hp ng, tr trng hp c ngi th ba ng ý Nhng ngi th ba cng khụng cú quyn sa i hp ng m vic sa i phi thc hin thụng qua ngi tham gia bo him Vic sa i hp ng bo him cng phi c ghi thnh bn II.Chm dt hp ng bo him Chấm dứt hợp đồng bảo hiểm Hp ng bo him chm dt cỏc trng hp sau õy: - Hp ng bo him chm dt theo s tho thun ca cỏc bờn - Khi hp ng bo him ó hon thnh: cỏc bờn tham gia hp ng ó thc hin ton b ni dung cỏc ngha v v vy, mi bờn u ỏp ng c quyn ca mỡnh, thỡ hp ng c coi l hon thnh - Hp ng bo him khụng th thc hin c i tng ca hp ng khụng cũn khụng phi s kin bo him xy Vớ d: hai bờn tham gia ký kt mt hp ng bo him chỏy cho mt ti sn nhng ti sn ny b mt trm - n phng ỡnh ch hp ng: + Trong trng hp bờn mua bo him chm úng phớ bo him theo nh k v ht thi hn c bờn bo him ấn nh m bờn mua bo him khụng úng phớ bo him thỡ hp ng chm dt + Trng hp bờn mua bo him c ý cung cp thụng tin sai nhm giao kt hp ng hng tin bo him thỡ bờn bo him cú quyn n phng ỡnh ch hp ng hoc trng hp bờn c bo him cú li khụng thc hin cỏc bin phỏp phũng ngừa thit hi + Trng hp hp ng bo him ti sn, ch s hu mi ca ti sn m c chuyn giao cú quyn n phng ỡnh ch hp ng nu l bo him t nguyn 46 Mt vi kin ngh Lnh vc bo him nc ta hin ang din rt sụi ng, trờn th trng bo him ó cú rt nhiu doanh nghip bo him v sn phm bo him ang cnh tranh quyt lit Vic to mt c ch phỏp lý nhm i mi v hon thin, nõng cao vai trũ ca bo him nhm ỏp ng cho s phỏt trin ca bo him theo c ch th trng mi l mt ũi hi tt yu ti lun ny cha cp c ht cỏc cng nh vic phõn tớch, ỏnh giỏ v bo him v hp ng bo him mi ch nhng giỏc chung nht, khỏi quỏt nht song nú cng phn no giỳp bn c hiu sõu thờm v lnh vc bo him v hp ng bo him Qua quỏ trỡnh nghiờn cu cỏc bn phỏp lut hin hnh cng nh nghiờn cu hot ng bo him nc ta hin nay, tụi mun a mt vi kin ngh nhm hon thin cỏc bn phỏp lut v bo him v hp ng bo him cho phự hp vi thc tin i mi nc ta 1.Cn phi xõy dng v ban hnh lut kinh doanh bo him Cần phải xây dựng ban hành luật kinh doanh bảo hiểm Hot ng kinh doanh bo him l mt loi hỡnh kinh doanh thuc lnh vc dch v ti chớnh, l cụng c quan trng nhm n nh kinh t i sng nhõn dõn v thỳc y nn kinh t phỏt trin thụng qua vic ngn ngừa hn ch ri ro mi mt hot ng ca xó hi, huy ng u t cho phỏt trin Trc nm 1993 th trng bo him Vit Nam ch cú nht Tng cụng ty bo him Vit Nam hot ng mang tớnh bao cp, c quyn Nhm i mi v phỏt trin a dng hoỏ hot ng bo him phự hp vi hng i mi nn kinh t theo hng th trng cú s qun lý ca Nh nc Qua nm thc hin i mi hot ng bo him (t cú Ngh nh 100/CP ban hnh ngy 18/12/1993) th trng bo him Vit Nam ó cú nhng bc phỏt trin ỏng k Nhng qui mụ ca th trng bo him Vit Nam cũn cha tng xng vi tim nng v yờu cu phỏt trin kinh t xó hi v hi nhp quc t Tng doanh thu phớ bo him mi t 0,58% GDP ú t l ny ti cỏc nc khu vc khong t 3-5% GDP v cỏc nc phỏt trin l 14% Nguyờn nhõn ca tỡnh trng ny thỡ cú nhiu nhng nguyờn nhõn ch yu l h thng phỏp lut cũn phõn tỏn v n gin Hu ht cỏc bn phỏp lut v bo him u B Ti chớnh ban hnh di dng qui tc bo him cho tng nghip v Ngoi cỏc c quan bo him cng t ban hnh mt s qui tc, th l, hng dn nờu cỏc iu kin v nguyờn tc cho hot ng ca mỡnh Cha cú 47 lut chuyờn ngnh to mụi trng phỏp lý y v n nh iu chnh hot ng bo him Hin tng chng chộo ca cỏc bn phỏp lut gõy khú khn khụng nh vic ỏp dng Trong cỏc nghip v bo him hng hoỏ xut nhp khu v tu bin, bo him hng khụng, bo him xõy lp v du khớ, cũn phi ỏp dng lut l ca nc ngoi nờn vic xỏc nh quyn, ngha v ca cỏc bờn hp ng gp khú khn, cú tranh chp thỡ gii quyt rt phc tp, khụng thng nht Xut phỏt t nhng tn ti trờn, nhm hon thin h thng, phỏp lut v bo him, ng b vi phỏp lut hin hnh, to c s phỏp lý cho th trng bo him Vit Nam phỏt trin lnh mnh v cú hiu qu, nõng cao hiu lc qun lý ca Nh nc, vic ban hnh Lut kinh doanh bo him l mt ũi hi cp thit Vic xõy dng Lut kinh doanh bo him nờn theo hng chuyờn bit, ch iu chnh hot ng kinh doanh bo him cỏc doanh nghip bo him tin hnh m khụng ỏp dng i vi hot ng bo him mang tớnh bo m hay tr cp xó hi nh bo him xó hi v bo him y t Nh nc tin hnh nhm thc hin chớnh sỏch phúc li i vi loi hỡnh ny Chớnh ph ó ban hnh Ngh nh s 58/CP ngy 13/8/1998 ban hnh iu l bo him y t, bo him xó hi theo qui nh ti Ngh nh s 12/CP ngy 26/1/1995 ca Chớnh ph ban hnh iu l bo him xó hi Lut kinh doanh bo him nờn gm nhng ni dung c bn nh sau: - Chng 1: Nhng qui nh chung: v cỏc : phm vi iu chnh ca lut, gii thớch t ng, bo m ca Nh nc i vi hot ng kinh doanh bo him, hp tỏc quc t v nhng nguyờn tc c bn hot ng kinh doanh bo him - Chng 2: Hp ng bo him: qui nh nhng c thự v hỡnh thc v ni dung c bn hp ng bo him C th hoỏ tng loi hp ng bo him - Chng 3: Doanh nghip bo him: qui nh ni dung hot ng ca doanh nghip bo him, iu kin v h s cy giy phộp kinh doanh bo him - Chng 4: i lý bo him, doanh nghip mụi gii bo him - Chng 5: Ti chớnh, hch toỏn k toỏn v bỏo cỏo - Chng 6: Qun lý Nh nc v hot ng kinh doanh bo him: qui nh v ni dung qun lý Nh nc, c quan qun lý Nh nc v trỏch nhim ca c quan Nh nc - Chng 7: Khen thng v x lý vi phm 48 2.Cn y mnh cụng tỏc tuyờn truyn bo him nhõn dõn Cần mạnh công tác tuyên truyền bảo hiểm nhân dân đẩy Bo him l cụng c x lý ri ro, úng vai trũ quan trng vic bi thng, khc phc hu qu ca cỏc thiờn tai, tai nn gúp phn n nh nn kinh t xó hi, huy ng cho u t phỏt trin Kinh t cng phỏt trin thỡ nhu cu v bo him cng cao Con ngi cng cú nhiu ti sn thỡ s mt mỏt cng tng lờn Cú rt nhiu nguy him cú th xy n vi ngi gõy nhng thit hi v tớnh mng, sc kho, ti sn Con ngi ngy cng cm thy s mt an ton sng th gii y ry nhng him ho ny Tai nn lao ng, tai nn giao thụng ngy cng cú nguy c ln tỡnh trng ụ th hoỏ, s mỏy múc v phng tin ti tng nhanh, bnh tt lõy lan nhanh chúng (nhiu cn bnh c coi l nan y, him ho ca nhõn loi) Ngay c mụi trng lnh m trc ngi tng bit n thỡ cng cha y nhng c t gõy nguy him cú hi cho sc kho ngi tỡnh trng ụ nhim mụi trng ngy cng trm trng iu ny cho thy bo him l nhu cu tt yu khỏch quan ca cuc sng hin i v s phỏt trin mnh m ca bo him nc ta thi gian qua cho thy iu ú Song s phỏt trin ca bo him Vit Nam cha tng xng vi qui mụ ca cỏc nc phỏt trin ngi dõn rt quen vi vic tham gia bo him v hiu rt rừ v li ích to ln m bo him mang li Cũn Vit Nam nhõn dõn ta cha c tip xỳc nhiu vi bo him v cng cha nhn thc c s cn thit ca bo him Ngi dõn cha thoỏt hn np ngh c trụng ch Nh nc bao cp, tr giỳp khú khn cú tai nn, ri ro Do ú mi ngi cũn xa l vi bo him ớch thc theo c ch mi T thc t ú, cho thy s cn thit phi y mnh cụng tỏc tuyờn truyn qung cỏo bo him cho nhõn dõn Bo him v qung cỏo, qung cỏo vi bo him ó n lỳc khụng th thiu cụng tỏc kinh doanh ca cỏc doanh nghip bo him Mun thc hin tt cụng tỏc tuyờn truyn qung cỏo ngn bo him cn phi kt hp cht ch cựng vi cỏc cp, cỏc ngnh, cỏc on th qun chỳng nh Hi ph n, Hi cu chin binh, on niờn, tham gia ng, nõng cao nhn thc cho ton dõn mi ngi hiu v tham gia bo him va ích nc, va li nh, huy ng sc mnh ca c cng ng tham gia vo vic t thin, nhõn o, cu tr, gii quyt ti chớnh, bo v cuc sng cho nhng ngi b ri ro bt thng cuc sng Vic tuyờn truyn phi kt hp nhiu hỡnh thc: qua truyn hỡnh, phỏt thanh, bỏo chớ, qua cỏc hi ngh, din n, i vi ngi dõn Vit Nam, trm nghe khụng bng mt thy, trm thy khụng bng chng minh thc tin vic lm nờn cỏc cỏn b, nhõn viờn bo him 49 phi luụn ly thc tin cụng vic, nõng cao cht lng phc v khỏch hng khỏch hng ngy cng cú nim tin vo bo him 3.Nõng cao trỡnh ca i ngũ cỏn b lm cụng tỏc bo him ỏp ng tỡnh hỡnh mi Nâng cao trình độ đội ngũ cán làm công tác bảo hiểm để đáp ứng tình hình Cựng vi s phỏt trin mnh m v mi mt, ngnh bo him phi khụng ngng phỏt trin i ngũ cỏn b nhõn viờn v c cht lng v s lng Con ngi bo him ngy cng phi c nõng cao trỡnh nghip v chuyờn mụn thụng qua o to, tỏi o to v tuyn dng mi Hn na vic o to, hun luyn, giỏo dc phi c chuyờn nghip hoỏ Cht lng ca cỏn b, nhõn viờn bo him khụng ch th hin trỡnh bng cp, m cũn cht lng sn phm bo him cung cp cho khỏch hng, phong cỏch v hoỏ kinh doanh Chớnh sỏch ngi l yu t quan trng to mụi trng nhõn viờn bo him phc v khỏch hng tt hn 4.Phỏt trin sn phm mi Phát triển sản phẩm Một danh mc rng cỏc sn phm bo him cn c phỏt trin ỏp ng cỏc nhu cu khỏc ca ngi mua, ch khụng phi ch tho mt vi nhn thc m h v cỏi m cú l khỏch hng mun hoc v cỏi m th trng sn cú iu ú ũi hi phi hiu bit ht sc sõu sc v khỏch hng v v cỏc yờu cu khụng ngng i mi ca h S hiu bit cỏc bn hng trờn th trng v hoỏ, v t nc v ngi phi c t lờn v trớ hng u Phng chõm ca bo him phi l: Phc v khỏch hng mt cỏch tt nht phỏt trin, coi khỏch hng l trung tõm ca mi hot ng 5.Cụng ngh thụng tin Công nghệ thông tin Bo him phi luụn luụn lu ý ti bn thõn mỡnh ti nhng c hi v thỏch thc m vic phỏt trin cụng ngh thụng tin mang li c bit phi ý thc c vai trũ quan trng ca cụng ngh thụng tin i vi phc v khỏch hng v kinh doanh Nhiu cụng ty bo him ln trờn th gii ó thc hin vic cho bỏn bo him trờn cỏc trang Web ca h thng thng mi in t qua ú m doanh số thu tng cao v tit kim c chi phớ bỏn hng Vit Nam cỏc cụng ty bo him cn phi u t h thng c s vt cht cụng ngh thụng tin, ng dng khoa hc k thut mang li hiu qu kinh t v qun lý cao 6.Cn phi n gin hoỏ th tc tr bo him Cần phải đơn giản hoá thủ tục trả bảo hiểm Một cỏc khụng khuyn khớch c ngi tham gia bo him ú l tr bo him Vic tr bo him phi m bo d dng, thun tin v nhanh chúng Cú nh vy tỏc dng khụi phc, n nh sn xut v i sng ca 50 bo him mi c phỏt huy Thc t hin nay, th tc gii quyt bi thng, tr bo him cũn rt phc tp, nhiu trng hp c quan bo him cũn chm tr vic gii quyt h s khiu ni bi thng Cng cũn mt na lm cho vic tr bo him b kộo di, phc ú l cht lng giỏm nh hin cha t yờu cu Do vy, phi cú nhng qui nh cht ch ci tin th tc tr bo him, rỳt ngn thi gian v tit kim chi phớ ca khỏch hng vic ũi bi thng Nờn chng tm ng mt phn tin cú thit hi sau ú tip tc iu tra 51 Ti liu tham kho 1.Tuyn Cỏc-Mỏc - Anghen (tp III - NXB S Tht, H Ni - 1971) tập Các-Mác - Anghen (tập III - NXB Sự Thật, Hà Nội - 1971) Tuyển 2.Bộ Lut dõn s Vit Nam thụng qua ngy 28/10/1995Bộ Luật dân Việt Nam thông qua ngày 28/10/1995 3.Bộ Lut hng hi thụng qua ngy 30/6/1990 ngày 30/6/1990 Bộ Luật hàng hải thông qua 4.Phỏp lnh hp ng dõn s ngy 29/4/1991 Pháp lệnh hợp đồng dân ngày 29/4/1991 5.Ngh nh 100/CP ngy 18/12/1993 ca Chớnh ph v kinh doanh bo him Nghị định 100/CP ngày 18/12/1993 Chính phủ kinh doanh bảo hiểm 6.Ngh nh 115/CP ngy 17/12/1997 ca Chớnh ph qui nh ch bo him bt buc trỏch nhim dõn s ca ch xe c gii Nghị định 115/CP ngày 17/12/1997 Chính phủ qui định chế độ bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân chủ xe giới 7.Cỏc qui tc bo him ban hnh kốm theo cỏc quyt nh ca B Ti chớnh v mt s qui tc th l bo him Tng cụng ty bo him Vit Nam ban hnh Các qui tắc bảo hiểm ban hành kèm theo định Bộ Tài số qui tắc thể lệ bảo hiểm Tổng công ty bảo hiểm Việt Nam ban hành 8.Giỏo trỡnh Lut dõn s Vit Nam II (Trng H Lut - H Ni - 2000) Giáo trình Luật dân Việt Nam tập II (Trờng ĐH Luật - Hà Nội - 2000) 9.Giỏo trỡnh Lut ti chớnh Vit Nam (Trng H Lut - H Ni - 2000) trình Luật tài Việt Nam (Trờng ĐH Luật - Hà Nội - 2000) Giáo 10.Giỏo trỡnh kinh t bo him (Trng H - Kinh t quc dõn - H Ni - 1994) Giáo trình kinh tế bảo hiểm (Trờng ĐH - Kinh tế quốc dân - Hà Nội - 1994) 11.Tp bo him Tng cụng ty bo him Vit nam xut bn hiểm Tổng công ty bảo hiểm Việt nam xuất 52 Tạp chí bảo Mc lc Li núi u Chng I Lý lun chung v bo him A.Lch s phỏt trin ca bo him Lịch sử phát triển bảo hiểm I.Vỡ bo him i Vì bảo hiểm đời .2 II.Vai trũ ca bo him Vai trò bảo hiểm III.Lch s phỏt trin bo him trờn th gii Lịch sử phát triển bảo hiểm giới B.Khỏi nim bo him Khái niệm bảo hiểm Chng II 10 khỏi nim hp ng bo him 10 A Khỏi nim hp ng bo him Khái niệm hợp đồng bảo hiểm 10 I.Khỏi nim Khái niệm .10 II.c im ca hp ng bo him Đặc điểm hợp đồng bảo hiểm 11 B.Ch th ca hp ng bo him Chủ thể hợp đồng bảo hiểm 12 I.Bờn bo him Bên bảo hiểm 12 II.Ngi tham gia bo him Ngời tham gia bảo hiểm 14 III.Ngi th ba hp ng bo him Ngời thứ ba hợp đồng bảo hiểm15 C.S kin bo him Sự kiện bảo hiểm 16 I.Ri ro bo him Rủi ro bảo hiểm 16 II.Tn tht Tổn thất 18 D.i tng ca hp ng bo him Đối tợng hợp đồng bảo hiểm .21 1.i tng bo him l ti sn Đối tợng bảo hiểm tài sản 21 2.i tng bo him l ngi Đối tợng bảo hiểm ngời 22 3.i tng bo him l trỏch nhim dõn s Đối tợng bảo hiểm trách nhiệm dân .23 E.Phõn loi hp ng bo him Phân loại hợp đồng bảo hiểm .24 I.Phõn loi theo i tng bo him: Phân loại theo đối tợng bảo hiểm: 24 II.Phõn loi theo phng thc hot ng Phân loại theo phơng thức hoạt động.27 F.Hỡnh thc v thi im cú hiu lc ca hp ng bo him - Giao kt hp ng bo him Hình thức thời điểm có hiệu lực hợp đồng bảo hiểm - Giao kết hợp đồng bảo hiểm .30 I.Hỡnh thc ca hp ng bo him Hình thức hợp đồng bảo hiểm 30 II.Thi im cú hiu lc ca hp ng bo him Thời điểm có hiệu lực hợp đồng bảo hiểm 30 III.Giao kt hp ng bo him Giao kết hợp đồng bảo hiểm .31 G.Giỏ tr bo him - Số tin bo him - Phớ bo him - Bi thng v ch bo m bo him Giá trị bảo hiểm - Số tiền bảo hiểm - Phí bảo hiểm - Bồi thờng chế độ bảo đảm bảo hiểm 32 I.Giỏ tr bo him Giá trị bảo hiểm 32 II.S tin bo him Số tiền bảo hiểm .32 III.Phớ bo him Phí bảo hiểm 34 IV.Bi thng Bồi thờng 34 V.Ch bo m bo him Chế độ bảo đảm bảo hiểm .36 H.Thi gian bo him - Khụng gian bo him Thời gian bảo hiểm - Không gian bảo hiểm 37 I.Thi gian bo him Thời gian bảo hiểm .37 II.Khụng gian bo him Không gian bảo hiểm .38 Chng III 39 Ni dung ca hp ng bo him 39 A.Ni dung ca hp ng bo him Nội dung hợp đồng bảo hiểm 39 I.Quyn v ngha v ca bờn bo him Quyền nghĩa vụ bên bảo hiểm 39 II.Quyn v ngha v ca ngi tham gia bo him Quyền nghĩa vụ ngời tham gia bảo hiểm .41 III.Quyn - Ngha v ca ngi th ba hp ng bo him Quyền - Nghĩa vụ ngời thứ ba hợp đồng bảo hiểm 43 B.Thc hin hp ng bo him Thực hợp đồng bảo hiểm 43 C.Sa i, chm dt hp ng bo him Sửa đổi, chấm dứt hợp đồng bảo hiểm 45 I.Sa i hp ng bo him Sửa đổi hợp đồng bảo hiểm 45 II.Chm dt hp ng bo him Chấm dứt hợp đồng bảo hiểm 46 Mt vi kin ngh 47 1.Cn phi xõy dng v ban hnh lut kinh doanh bo him Cần phải xây dựng ban hành luật kinh doanh bảo hiểm 47 2.Cn y mnh cụng tỏc tuyờn truyn bo him nhõn dõn Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền bảo hiểm nhân dân .49 3.Nõng cao trỡnh ca i ngũ cỏn b lm cụng tỏc bo him ỏp ng tỡnh hỡnh mi Nâng cao trình độ đội ngũ cán làm công tác bảo hiểm để đáp ứng tình hình .50 4.Phỏt trin sn phm mi Phát triển sản phẩm 50 5.Cụng ngh thụng tin Công nghệ thông tin 50 6.Cn phi n gin hoỏ th tc tr bo him Cần phải đơn giản hoá thủ tục trả bảo hiểm 50 Ti liu tham kho .52 Mc lc 53 [...]... cho ngi b thit hi theo qui nh ca phỏp lut 29 F.Hỡnh thc v thi im cú hiu lc ca hp ng bo him - Giao kt hp ng bo him Hình thức và thời điểm có hiệu lực của hợp đồng bảo hiểm - Giao kết hợp đồng bảo hiểm I.Hỡnh thc ca hp ng bo him Hình thức của hợp đồng bảo hiểm Hỡnh thc ca hp ng bo him l phng tin ghi nhn ni dung m cỏc ch th ó xỏc nh iu 574 B lut dõn s qui nh: hp ng bo him phi c lp thnh cn bn Giy chng nhn... khu du lch ca khỏch du lch c coi l hnh vi giao kt hp ng bo him 31 G.Giỏ tr bo him - Số tin bo him - Phớ bo him - Bi thng v ch bo m bo him Giá trị bảo hiểm - Số tiền bảo hiểm - Phí bảo hiểm - Bồi thờng và chế độ bảo đảm bảo hiểm I.Giỏ tr bo him Giá trị bảo hiểm Giỏ tr bo him l giỏ tr ca i tng bo him õy l khỏi nim ch dựng cho bo him ti sn vỡ i vi tớnh mng, sc kho hay trỏch nhim dõn s thỡ khụng th tớnh... nhim dõn s ca bờn vn chuyn hnh khỏch i vi hnh lý ca hnh khỏch do phng tin giao thụng gp tai nn 23 E.Phõn loi hp ng bo him Phân loại hợp đồng bảo hiểm Dựa vo cỏc tiờu chun khỏc nhau m hp ng bo him c phõn lm nhiu loi: I.Phõn loi theo i tng bo him: Phân loại theo đối tợng bảo hiểm: Hp ng bo him gm cú ba loi c bn: - Hp ng bo him con ngi - Hp ng bo him ti sn - Hp ng bo him trỏch nhim dõn s 1 Hp ng bo him con... khụng phi l mt hnh ng cú hi vỡ nu khụng hnh ng nh vy thỡ tn tht s ln hn Nhng trng hp ny c cụng ty bo him bi thng cho ngi c bo him theo mc úng gúp vo tn tht chung D.i tng ca hp ng bo him Đối tợng của hợp đồng bảo hiểm Khỏi nim: i tng ca hp ng bo him l nhng thc th cú th b ri ro xõm hi (con ngi, ti sn) hoc l trỏch nhim phỏp lý do ri ro m phỏt sinh ngha v dõn s v n bự vt cht (trỏch nhim dõn s) Chớnh vỡ s an...II.c im ca hp ng bo him Đặc điểm của hợp đồng bảo hiểm 1 Hp ng bo him l hp ng cú phỏt sinh ngha v cú iu kin Hp ng cú iu kin l hp ng phỏt sinh hay chm dt hu qu phỏp lý ph thuc vo s kin l iu kin ca hp ng Khi s kin ú xy ra thỡ hp ng phỏt sinh hay... hoc l cú nhng rt ít Quan h gia h vi bờn bo him thng bt u khi bờn bo him thc hin trỏch nhim vt cht v kt thỳc khi bo him thanh toỏn bi thng xong cho ngi c bo him B.Ch th ca hp ng bo him Chủ thể của hợp đồng bảo hiểm i vi hp ng dõn s ch th ca hp ng l nhng ngi tham gia vo quan h hp ng ú Phm vi ngi tham gia vo hp ng bao gm: cỏ nhõn (cụng dõn Vit Nam, ngi nc ngoi, ngi khụng quc tch), phỏp nhõn, h gia ỡnh,... ng bo him c giao kt theo ch bo him bt buc Giy chng nhn bo him cú th l chng ch phỏp lý xỏc nhn ngi s hu giy chng nhn bo him tham gia mt hoc nhiu ch bo him II.Thi im cú hiu lc ca hp ng bo him của hợp đồng bảo hiểm Thời điểm có hiệu lực Khi hp ng bo him ó cú hiu lc, cỏc bờn phi thc hin cỏc ngha v ó c xỏc nh t hp ng ú Hp ng bo him khi ó c ký kt nhng cha phi thc hin m nu xut hin iu kin nh ó tho thun thỡ... bo him cũn cú thi im hiu lc vt cht Thi im hiu lc vt cht l thi im bt u ngi bo him cú trỏch nhim vt cht i vi ngi c bo him, hay chớnh t thi im xut hin s kin bo him III.Giao kt hp ng bo him Giao kết hợp đồng bảo hiểm Giao kt hp ng bo him l vic cỏc bờn by t ý chớ vi nhau theo nhng nguyờn tc v trỡnh t nht nh qua ú xỏc lp nờn hp ng bo him Vic giao kt hp ng bo him nhỡn chung phi tuõn th nhng nguyờn tc m phỏp... li ích ca bn thõn thỡ ngi tham gia bo him cng ng thi l ngi c bo him, cũn i vi hp ng c kớ kt vỡ li ích ca ngi th ba thỡ ngi c bo him l ngi th ba III.Ngi th ba trong hp ng bo himNgời thứ ba trong hợp đồng bảo hiểm Khỏi nim ngi th ba trong hp ng bo him xut hin khi hp ng bo him c kớ kt vỡ li ích ca ngi th ba Ngi th ba trong hp ng bo him l ngi vỡ li ích, quyn li ca ngi ú khin ngi tham gia bo him kớ kt hp... nhn Thu nhp b mt hoc gim sỳt thụng thng 35 c tớnh cho 3 nm Trng hp c bit, nn nhõn sau khi b nn, kinh t gia ỡnh quỏ khú khn thỡ thi gian tớnh toỏn thit hi cú th t 3 n 5 nm V.Ch bo m bo himChế độ bảo đảm bảo hiểm õy l ch qui nh rng buc trỏch nhim gia bờn bo him v ngi c bo him trong thi gian hp ng cú hiu lc 1 Ch bo m bo him theo nguyờn tc trỏch nhim vt gii hn Theo ch ny, bo him ch chu trỏch nhim bi