ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM VŨ THỊ VUI NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA THỜI VỤ, KHOẢNG CÁCH MẬT ĐỘ TRỒNG ĐẾN NĂNG SUẤT VÀ CHẤT LƯỢNG GIỐNG NGÔ NẾP LAI HN88 TẠI THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG Thái Nguyên, năm 2014 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM VŨ THỊ VUI NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA THỜI VỤ, KHOẢNG CÁCH MẬT ĐỘ TRỒNG ĐẾN NĂNG SUẤT VÀ CHẤT LƯỢNG GIỐNG NGÔ NẾP LAI HN88 TẠI THÁI NGUYÊN Chuyên ngành : Khoa học cây trồng Mã số : 60 62 01 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Trung Kiên Thái Nguyên, năm 2014 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa có ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Mọi trích dẫn trong luận án đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn Vũ Thị Vui ii LỜI CẢM ƠN Trong thời gian thực tập và thực hiện đề tài này, tôi đã nhận được sự quan tâm và giúp đỡ của Ban Giám hiệu trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, phòng Quản lý và Đào tạo sau đại học, Khoa Nông học, UBND phường Gia Sàng – TP Thái Nguyên, các Thày, cô giáo, bạn bè đồng nghiêp, cơ quan và gia đình. Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn thày giáo TS. Trần Trung Kiên, với cương vị là người hướng dẫn khoa học, đã có nhiều đóng góp trong nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Phòng Quản lý đào tạo sau đại học, Khoa Nông học, UBND Phường Gia Sàng – TP. Thái Nguyên, các em sinh viên liên thông K6TT và sinh viên K42TT - Trường ĐHNL Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ quý báu của các thầy cô giáo Khoa Nông học, các thầy cô giảng dạy chuyên ngành đã giúp đỡ Tôi trong 02 năm qua. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, cơ quan luôn quan tâm, chia sẻ và tạo mọi điều kiện giúp đỡ trong thời gian tôi học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 24/10/2014 Tác giả luận văn Vũ Thị Vui iii MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 4. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài 2 4.1. Ý nghĩa khoa học 2 4.2. Ý nghĩa thực tiễn 2 Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài 3 1.2. Tình hình sản xuất ngô trên thế giới và ở Việt Nam 4 1.2.1. Tình hình sản xuất ngô trên thế giới 4 1.2.2. Tình hình sản xuất ngô ở Việt Nam 6 1.2.3. Tình hình sản xuất ngô của tỉnh Thái Nguyên 9 1.3. Tình hình nghiên cứu và sử dụng ngô nếp trên thế giới và ở Việt Nam 11 1.3.1. Tình hình nghiên cứu và sử dụng ngô nếp trên thế giới 11 1.3.2. Tình hình nghiên cứu và sử dụng ngô nếp ở Việt Nam 12 1.4. Nghiên cứu về thời vụ trồng ngô trên thế giới và Việt Nam 16 1.4.1. Nghiên cứu về thời vụ trồng ngô trên thế giới 16 1.4.2. Tình hình nghiên cứu về thời vụ gieo trồng ngô ở Việt Nam 20 1.5. Tình hình nghiên cứu về mật độ và khoảng cách trồng ngô trên thế giới và ở Việt Nam 22 1.5.1. Tình hình nghiên cứu về mật độ và khoảng cách trồng ngô trên thế giới 22 1.5.2. Tình hình nghiên cứu về mật độ và khoảng cách trồng ngô ở Việt Nam 24 Chương 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 27 2.1. Vật liệu nghiên cứu 27 2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 27 2.2.1. Địa điểm tiến hành đề tài 27 2.2.2. Thời gian tiến hành đề tài 27 2.3. Nội dung nghiên cứu 27 iv 2.4. Phương pháp nghiên cứu 28 2.4.1. Phương pháp thí nghiệm 28 2.4.2. Quy trình kỹ thuật 29 2.4.4. Phương pháp xử lý số liệu 35 Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 36 3.1. Ảnh hưởng của thời vụ đến sinh trưởng, phát triển, năng suất và chất lượng giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 36 3.1.1. Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến sinh trưởng và phát dục của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 36 3.1.2. Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến đặc điểm hình thái và sinh lý của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 38 3.1.3. Ảnh hưởng của thời vụ tới khả năng chống đổ của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 40 3.1.4. Ảnh hưởng của thời vụ tới khả năng chống chịu sâu, bệnh của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 41 3.1.5. Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến năng suất bắp tươi và năng suất thân lá của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 43 3.1.6. Ảnh hưởng của thời vụ tới chất lượng thử nếm của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 44 3.1.7. Ảnh hưởng của thời vụ đến trạng thái cây, trạng thái bắp, độ che kín bắp của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 45 3.1.8. Ảnh hưởng của thời vụ đến các yếu tố cấu thành năng suất của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 47 3.1.9. Ảnh hưởng của thời vụ trồng đến năng suất của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 50 3.2. Ảnh hưởng của mật độ và khoảng cách trồng đến sinh trưởng, phát triển, năng suất và chất lượng giống ngô nếp lai HN88 trong vụ Đông 2013 và vụ Xuân 2014 tại Thái Nguyên 51 3.2.1. Ảnh hưởng của mật độ, khoảng cách trồng đến sinh trưởng và phát dục của giống ngô nếp lai HN88 trong vụ Đông 2013 và Xuân 2014 tại Thái Nguyên 51 v 3.2.2. Ảnh hưởng của mật độ, khoảng cách trồng đến đặc điểm hình thái của giống ngô nếp lai HN88 trong vụ Đông 2013 và vụ Xuân 2014 tại Thái Nguyên 53 3.2.3. Ảnh hưởng của mật độ, khoảng cách trồng đến khả năng chống chịu của giống ngô nếp lai HN88 trong vụ Đông 2013 và Xuân 2014 tại Thái Nguyên 55 3.2.4. Ảnh hưởng của mật độ, khoảng cách trồng đến năng suất bắp tươi và năng suất thân lá của giống ngô nếp lai HN88 vụ Đông 2013 và vụ Xuân 2014 tại Thái Nguyên 57 3.2.5. Ảnh hưởng của mật độ, khoảng cách trồng đến chất lượng thử nếm của giống ngô nếp lai HN88 vụ Đông 2013 và vụ Xuân 2014 tại Thái Nguyên 59 3.2.6. Ảnh hưởng của mật độ, khoảng cách trồng đến trạng thái cây, trạng thái bắp và độ che kín bắp của giống ngô nếp lai HN88 vụ Đông 2013 và vụ Xuân 2014 tại Thái Nguyên 60 3.2.7. Ảnh hưởng của mật độ, khoảng cách trồng đến các yếu tố cấu thành năng suất của giống ngô nếp lai HN88 vụ Đông 2013 và Xuân 2014 tại Thái Nguyên 61 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 66 1. Kết luận 66 2. Đề nghị 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO 67 vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT BNNPTNT : Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn CSDTL : Chỉ số diện tích lá CT : Công thức CIMMYT : International Maize and Wheat Improvement Center (Trung tâm Cải tiến Ngô và Lúa mỳ Quốc tế) cs : Cộng sự CV : Coefficient of variation (Hệ số biến động) ĐHNL : Đại học Nông Lâm ĐVT : Đơn vị tính Đ13 : Vụ Đông 2013 Đ/c : Đối chứng FAO : Food and Agriculture Organization of the United Nations (Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc) HSDTL : Hệ số diện tích lá LSD .05 : Least significant difference (Sai khác nhỏ nhất có ý nghĩa 95%) MĐ : Mật độ M 1000 hạt : Khối lượng nghìn hạt NLI : Nhắc lại 1 NLII : Nhắc lại 2 NLIII : Nhắc lại 3 NSLT : Năng suất lý thuyết NSTK : Năng suất thống kê NSTT : Năng suất thực thu Nxb : Nhà xuất bản QCVN : Quy chuẩn Việt Nam QT : Quy trình TB : Trung bình TGST : Thời gian sinh trưởng TPTD : Thụ phấn tự do Tr : Trang TW : Trung ương Đ13 : Vụ Đông 2013 X14 : Vụ Xuân 2014 vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Tình hình sản xuất ngô trên thế giới giai đoạn 1961- 2013 5 Bảng 1.2. Sản xuất ngô của một số nước trên thế giới năm 2013 5 Bảng 1.3. Tình hình sản xuất ngô ở Việt Nam trong giai đoạn 2004- 2013 7 Bảng 1.4. Diện tích, năng suất và sản lượng ngô của tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2003 – 2013 10 Bảng 3.1. Các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của giống ngô nếp lai HN88 qua các thời vụ gieo trồng tại Thái Nguyên 36 Bảng 3.2. Chiều cao cây và chiều cao đóng bắp của giống ngô nếp lai HN88 qua các thời vụ gieo trồng tại Thái Nguyên 38 Bảng 3.3. Số lá trên cây và chỉ số diện tích lá của giống ngô nếp lai HN88 qua các thời vụ gieo trồng tại Thái Nguyên 39 Bảng 3.4. Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến khả năng chống đổ của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 41 Bảng 3.5. Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến mức độ nhiễm sâu bệnh hại của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 42 Bảng 3.6. Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến năng suất bắp tươi và năng suất thân lá của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 43 Bảng 3.7a. Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến chất lượng thử nếm của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 44 Bảng 3.7b. Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến chất lượng thử nếm của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 45 Bảng 3.8. Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến trạng thái cây, trạng thái bắp, độ che kín bắp của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 46 Bảng 3.9.Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến các yếu tố cấu thành năng suất của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 47 Bảng 3.10.Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến các yếu tố cấu thành năng suất của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 48 viii Bảng 3.11. Ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến năng suất thực thu của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 50 Bảng 3.12. Các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của giống ngô nếp lai HN88 qua các khoảng cách trồng khác nhau tại Thái Nguyên 52 Bảng 3.13. Chiều cao cây và chiều cao đóng bắp của giống ngô nếp lai HN88 qua các khoảng cách trồng khác nhau tại Thái Nguyên 53 Bảng 3.14. Số lá trên cây và chỉ số diện tích lá của giống ngô nếp lai HN88 qua các khoảng cách trồng khác nhau tại Thái Nguyên 54 Bảng 3.15. Ảnh hưởng của khoảng cách trồng đến khả năng chống đổ của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 55 Bảng 3.16. Mức độ nhiễm sâu, bệnh của giống ngô nếp lai HN88 qua các khoảng cách trồng khác nhau tại Thái Nguyên 57 Bảng 3.17. Ảnh hưởng của khoảng cách trồng đến năng suất bắp tươi và năng suất thân lá của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 58 Bảng 3.18a. Ảnh hưởng của khoảng cách trồng đến chất lượng thử nếm của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 59 Bảng 3.18b. Ảnh hưởng của khoảng cách trồng đến chất lượng thử nếm của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 59 Bảng 3.19. Ảnh hưởng của khoảng cách trồng đến trạng thái cây, trạng thái bắp, độ che kín bắp của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 60 Bảng 3.20. Ảnh hưởng của khoảng cách trồng đến các yếu tố cấu thành năng suất của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 61 Bảng 3.21. Ảnh hưởng của khoảng cách trồng đến các yếu tố cấu thành năng suất của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 63 Bảng 3.22. Ảnh hưởng của khoảng cách trồng đến năng suất thực thu của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 64 [...]... ra giống có năng suất cao, chất lượng tốt mà chưa nghiên cứu sâu về ảnh hưởng của kỹ thuật canh tác như thời vụ gieo trồng, khoảng cách mật độ trồng đến năng suất và chất lượng sản phảm của ngô nếp Xuất phát từ nhũng cơ sở khoa học và thực tiễn trên tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: Nghiên cứu ảnh hưởng của thời vụ, khoảng cách mật độ trồng đến năng suất và chất lượng của giống ngô nếp lai HN88 tại Thái. .. vụ gieo trồng, các mật độ và khoảng cách trồng khác nhau - Xác định được khả năng chống chịu sâu, bệnh hại và chống đổ của giống ngô nếp lai HN88 qua các thời vụ gieo trồng, các mật độ và khoảng cách trồng khác nhau - Đánh giá được năng suất bắp tươi và thân lá tươi của giống ngô nếp lai HN88 qua các thời vụ gieo trồng, các mật độ và khoảng cách trồng khác nhau - Đánh giá được chất lượng ngô nếp luộc... Thái Nguyên 2 2 Mục đích của đề tài Xác định được thời vụ, mật độ và khoảng cách trồng thích hợp nhất với giống ngô nếp lai HN88 tại Thái Nguyên 3 Yêu cầu của đề tài - Theo dõi thời gian sinh trưởng qua các giai đoạn phát dục của giống ngô nếp lai HN88 qua các thời vụ gieo trồng, các mật độ và khoảng cách trồng khác nhau - Đánh giá đặc điểm hình thái và sinh lý của giống ngô nếp lai HN88 qua các thời. .. nhiều đến năng suất của cây ngô, tuy nhiên đa phần chỉ nghiên cứu trên cây ngô tẻ Chất lượng của ngô nếp do kiểu gen quy định, nhiều nhà khoa học đã tìm ra các giống ngô nếp chất lượng cao bằng lai tạo và gây đột biến Chưa có nghiên cứu nào về các biện pháp kỹ thuật ảnh hưởng tới chất lượng của ngô nếp Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ và khoảng cách đến năng suất và một số... xác định được ảnh hưởng của các mật độ và khoảng cách trồng đến sinh trưởng, phát triển và chất lượng ngô nếp lai 4.2 Ý nghĩa thực tiễn - Đề tài đã xác định được thời vụ gieo trồng thích hợp cho giống ngô nếp lai HN88 tại tỉnh Thái Nguyên - Đề tài đã xác định được mật độ và khoảng cách trồng thích hợp cho giống ngô nếp lai HN88 tại tỉnh Thái Nguyên - Đề tài góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tăng... thời vụ gieo trồng, các mật độ và khoảng cách trồng khác nhau - Đánh giá được năng suất và yếu tố cấu thành năng suất của giống ngô nếp lai HN88 qua các thời vụ gieo trồng, các mật độ và khoảng cách trồng khác nhau 4 Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài 4.1 Ý nghĩa khoa học - Đề tài đã xác định được ảnh hưởng của các thời vụ gieo trồng đến sinh trưởng, phát triển và chất lượng ngô nếp lai. .. và ngoài nước, các Nhà khoa học rất chú trọng tới việc nghiên cứu thời vụ trồng ngô tẻ, còn đối với ngô nếp còn rất ít nghiên cứu Từ đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng (điều kiện ngoại cảnh) đến năng suất và một số chỉ tiêu về chất lượng ngô nếp lai 1.5 Tình hình nghiên cứu về mật độ và khoảng cách trồng ngô trên thế giới và ở Việt Nam 1.5.1 Tình hình nghiên cứu về mật. .. 2009) đối với 3 giống ngô LVN61, VN8960 và C919 cho thấy tất cả các giống ở mật độ 7,1 vạn cây/ha và khoảng cách hàng 50 cm cho năng suất cao nhất 26 Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ và khoảng cách hàng gieo đến năng suất của giống ngô lai LVN66 tại vùng Đông Nam Bộ cho thấy ở mật độ 7,1 vạn cây/ha với khoảng cách 50 cm x 28 cm, vượt năng suất so với mật độ 5,7 vạn cây/ha với khoảng cách 70 cm x... độ và khoảng cách trồng ngô ở Việt Nam Các nghiên cứu về mật độ và khoảng cách gieo trồng ngô ở nước ta đã được nghiên cứu cách đây khá lâu Chúng ta luôn có quan niệm: Mật độ trồng gắn liền với đặc điểm của giống, điều kiện sinh thái và mùa vụ, khả năng đầu tư của nông dân ở từng vùng cụ thể Những năm 1984-1986, Trung tâm Nghiên cứu Ngô Sông Bôi đã trồng giống ngô MSB49 ở các mật độ 9,52 vạn cây/ha... cho năng suất cao hơn rõ rệt so với khoảng cách 75 x 20 cm (Pham Sy Tan và cs, 2006)[54] Theo kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Ngô từ 2006 - 2008 đã xác định được mật độ cho năng suất cao nhất đối với phần lớn các giống thí nghiệm là 8 vạn cây/ha và giống LVN10 là 7 vạn cây/ha, với khoảng cách hàng là 50 cm (hoặc 40 cm) Ở mật độ và khoảng cách này, năng suất các giống cao hơn so với mật độ và khoảng