Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BCĐKT BCKQHĐKD BCTC HTKSNB KTV NXB TNHH TP HCM VNĐ USD PTKH : Bảng Cân đối kế toán : Báo cáo Kết Hoạt động kinh doanh : Báo cáo tài : Hệ thống Kiểm sốt nội : Kiểm toán viên : Nhà xuất : Trách nhiệm hữu hạn : Thành phố Hồ Chí Minh : Việt Nam đồng : Đô la Mỹ : Phải thu khách hàng DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1 Kiểm tra chi tiết số dư chương trình kiểm tốn Bảng 1.2 khoản mục phải thu( y : cuối năm: I: năm) Mục tiêu kiểm toán nghiệp vụ nợ phải thu khách Bảng 1.3 Bảng 2.1 Bảng 2.2 Bảng 2.3 Bảng 2.4 Bảng 2.5 Bảng 2.6 Bảng 2.7 Sơ đồ 2.8 Bảng 3.1 hàng Mục tiêu kiểm toán số dư tài khoản nợ phải thu khách hàng Doanh thu qua năm Bộ máy tổ chức Công ty theo cấp bậc Khảo sát đánh giá khách hàng Bảng phân tích hoạt động kinh doanh Chương trình kiểm tốn cho khoản mục nợ phải thu công ty A Bảng minh họa Báo cáo kiểm tốn Cơng ty ASC Bảng trích dẫn thư quản lý gửi Cơng ty A Trình tự kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng Cơng ty ASC Bảng câu hỏi kiểm sốt nội khoản mục Chuyên Đề Cuối Khóa Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 Nợ phải thu khách hàng LỜI MỞ ĐẦU Trong năm gần đây, kinh tế Việt Nam có bước phát triểu vô mạnh mẽ Chúng ta bước vận động theo kinh tế thị trường, hòa nhập vào xu chung kinh tế khu vực giới đặc biệt với kiện trở thành thành viên tổ chức thương mại giới WTO vào năm 2007 đưa tới cho Việt Nam nhiều hội thách thức lớn Để tận dụng thật hiệu nhữ thuận lợi trên, cần thu hút vốn nhà đầu tư nước, nhu cầu minh bạch tài tạo tiền đề cho ngành kiểm toán đời Doanh nghiệp tế bào kinh tế, trình sản xuất kinh doanh DN nằm mối quan hệ ràng buộc với chủ thể khác, khách hàng, nhà cung cấp quan quản lí Nhà nước Chuyên Đề Cuối Khóa Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 Vì vậy, trình thực tập trình thực tập Cơng ty TNHH kiểm tốn ASC, gợi ý hướng dẫn tận tình GV.Giang Thị Xuyến anh chị công ty, em lựa chọn đề tài “Hoàn thiện quy trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm tốn BCTC Cơng ty TNHH Kiểm tốn ASC thực hiện” cho chuyên đề thực tập chuyên ngành Với đề tài lựa chọn, chuyên đề thực tập chuyên ngành em trình bày sở thực trạng quy trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng Cơng ty TNHH kiểm tốn ASC, từ đưa nhận xét, kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình kiểm tốn khoản mục Cơng ty Cụ thể chuyên đề bao gồm phần sau: Chương 1: Những vấn đề lý luận kiểm tốn BCTC qui trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm tốn BCTC cơng ty TNHH kiểm toán ASC Chương :Thực trạng qui trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm tốn BCTC cơng ty TNHH kiểm tốn ASC Chương 3: Một số ý kiến nhằm hồn thiện qui trình kiểm toán Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC cơng ty TNHH kiểm tốn ASC Em mong sau hồn tất chun đề, em thu kiến thức thực tế quy trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng nói riêng quy trình kiểm tốn nói chung Bên cạnh đó, em hy vọng với cố gắng định thân, chun đề có tính ứng dụng cao, sử dụng làm tài liệu tham khảo cho kế toán, kiểm toán viên sinh viên chuyên ngành kế toán, kiểm toán trường đại học Chuyên Đề Cuối Khóa Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT…………………………………… .1 DANH MỤC BẢNG BIỂU……………………………………… LỜI MỞ ĐẦU………………………………………………………… .3 Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KIỂM TỐN BCTC VÀ QUY TRÌNH KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC 1.1 Khái quát kiểm toán BCTC……………………………… 1.1.1 Khái niệm, nội dung, mục tiêu, nguyên tắc kiểm toán BCTC… .8 1.1.2 Một số vấn đề kiểm toán BCTC .10 1.1.3 Quy trình kiểm tốn BCTC…………………………………… 13 1.1.3.1 Lập kế hoạch kiểm toán……………………………… .13 Chuyên Đề Cuối Khóa Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 1.1.3.2 Thực kiểm tốn………………………………… 16 1.1.3.3 Kết thúc cơng việc kiểm toán………………………… 16 1.2 Khái quát kiểm toán Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC 17 1.2.1 Ý nghĩ kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC………………………………………………………… …… 17 1.2.2 Mục tiêu, kiểm toán Nợ phải thu khách hàng 17 1.2.3 Các sai phạm thường xảy kiểm toán Nợ phải thu khách hàng .20 1.3 Qui trình kiểm toán Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC 21 1.3.1 Lập kế hoạch kiểm toán Nợ phải thu khách hàng 21 1.3.2 Thực kế hoạch kiểm toán Nợ phải thu khách hàng 22 1.3.2.1 Khảo sát kiểm soát Nợ phải thu khách hàng .22 1.3.2.2 Áp dụng thủ tục phân tích Nợ phải thu khách hàng 25 1.3.2.3 Kiểm tra chi tiết Nợ phải thu khách hàng 26 1.3.3 Tổng hợp kết kiểm toán Nợ phải thu khách hàng 30 Chương :THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CƠNG TY TNHH KIỂM TỐN ASC 2.1 Tổng quan chung cơng ty TNHH kiểm tốn 31 2.1.1 Quá trình hình thành phát triển cơng ty TNHH kiểm tốn ASC .31 2.1.2 Đặc điểm kinh doanh Công ty TNHH kiểm toán ASC 31 2.1.2.1 Mục tiêu hoạt động công ty 31 2.1.2.2 Đội ngũ nhân viên 32 2.1.2.3 Dịch vụ ASC .32 2.1.2.4 Kết hoạt động kinh doanh công ty TNHH kiểm toán ASC .33 2.1.3 Đặc điểm tổ chức máy công ty TNHH kiểm toán ASC 34 2.1.4 Đặc điểm khách hàng 36 Chuyên Đề Cuối Khóa Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 2.2 QUY TRÌNH KIỂM TỐN BCTC ĐƯỢC THỰC HIỆN TẠI CƠNG TY TNHH KIỂM TOÁN ASC 37 2.2.1 Quy trình kiểm tốn BCTC cơng ty ASC 37 2.2.2 Kiểm soát chất lượng kiểm toán…………………… ….40 2.3 Thực trạng qui trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC 42 2.3.1 Giới thiệu kiểm toán BCTC cho khách hàng A 42 2.3.2 Thực trạng kiểm toán Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC khách hàng A 51 2.3.2.1 Chuẩn bị kiểm toán .51 2.3.2.2 Lập kế hoạch qui trình kiểm tốn khoản mục Nợ phải thu 57 2.3.2.2 Thực kế hoạch kiểm toán………………………… 63 2.3.2.3 Kết thúc kiểm toán 85 2.4 Tổng kết qui trình kiểm tốn Nợ phải thu cơng ty TNHH kiểm toán ASC .88 Chương 3: MỘT SỐ Ý KIẾN NHẰM HỒN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TỐN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG TẠI CƠNG TY TNHH KIỂM TOÁN ASC 3.1 Nhận xét chung qui trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm tốn BCTC cơng ty TNHH kiểm tốn ASC 90 3.1.1 Ưu điểm 90 3.1.2 Hạn chế 91 3.2 Một số kiến nghị nhằm hồn thiện qui trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC cơng ty TNHH kiểm tốn ASC thực 93 3.2.1 Sự cần thiết phải hồn thiện quy trình kiểm toán Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC cơng ty TNHH kiểm tốn ASC thực 94 3.2.2 Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm tốn BCTC Cơng ty ASC thực 95 3.3 Điều kiện để thực kiến nghị 100 Chuyên Đề Cuối Khóa Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 KẾT LUẬN .102 DOANH MỤC THAM KHẢO 103 Chương NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KIỂM TOÁN BCTC VÀ KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC 1.1 TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN BCTC 1.1.1 Khái niệm,nội dung, mục tiêu, nguyên tắc kiểm toán BCTC a Khái Niệm Kiểm toán báo cáo tài hoạt động kiểm tốn viên(KTV) độc lập có lực tiến hành thu thập đánh giá chứng kiểm toánvề báo cáo tài kiểm tốn nhằm kiểm tra báo cáo mức độ Chuyên Đề Cuối Khóa Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 trung thực, hợp lý báo cáo tài kiểm tốn với tiêu chuẩn, chuẩn mực thiết lập Trong kiểm toán báo cáo tài chính, đối tượng kiểm tốn báo cáo tài chính, gồm bảng cân đối kế tốn, Kết kinh doanh, Lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài Các báo cáo chứa đựng thơng tin tài thơng tin phi tài chính, thơng tin định lượng thơng tin khơng định lượng, phản ánh tình hình tài chính, kết kinh doanh, tình hình kết lưu chuyển tiền tệ thông tin cần thiết khác để người sử dụng báo cáo tài phân tích, đánh giá đắn tình hình kết kinh doanh đơn vị b Nội Dung Báo cáo tài kiểm tốn việc chia báo cáo tài thành phận Có hai phượng pháp tiếp cận kiểm tốn báo cáo tài phương pháp trực tiếp phương pháp chu kỳ Do nội dung kiểm toán theo hai phương pháp khác Phương pháp trực tiếp, tiếp cận báo cáo tài theo tiêu nhóm tiêu tiền, hàng tồn kho, tài sản cố định v.v Theo phương pháp nộ dung kiểm toán đối tượng thong tin trực tiếp kiểm toán nên dễ xác định Tuy nhiên, tiêu báo cáo tài khơng hồn tồn độc lập với nên việc triển khai kiểm toán theo hướng thường không đạt hiệu cao Phương pháp tiếp cận kiểm toán chu kỳ, theo phương pháp này, tiêu tiêu có liên quan đến loại nghiệp vụ nghin cứu mối quan hệ với Các nghiệp vụ, tiêu khái quát thành chu kỳ sau: chu kỳ mua vào toán, kỳ bán hàng thu tiền chu kỳ nhân tiền lương, chu kỳ tồn kho chi phí giá thành, chu kỳ huy động vốn hoàn trả cuối tiền Nội dung kiển toán chu kỳ kiểm toán nghiệp vụ kiểm toán số dư số tiền báo cáo tài tiêu có liên quan Kiểm tốn nghiệp vụ chp phép xác định thu hẹp phạm vi kiểm toán số dư số tiền báo cáo tài c Mục Tiêu Chuyên Đề Cuối Khóa Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 Đối tượng kiểm tốn báo cáo tài báo cáo tài chính, hay xác thơng tin báo cáo tài kiểm tốn Dựa chứng thu thập được, đối chiếu với tiêu chuẩn , chuẩn mực, quy định pháp lý kế tốn quy định khác có liên quan, kiểm toán viên phải đến đạt ý kiến mức độ trung thực hợp lý báo cáo tài kiểm tốn mục tiêu kiểm toán BCTC là: ‘‘giúp kiểm toán viên cơng ty kiểm tốn đưa ý kiếm xác nhận báo cáo tài có lập sở chuẩn mực chế độ kế toán hành(hoặc chấp nhận) có tuân thủ pháp luật có liên quan, có phản ánh trung thực hợp lý khía cạnh trọng yếu hay khơng” Ngồi ra‘‘Mục tiêu kiểm tốn báo cáo tài cịn giúp cho đơn vị kiểm toán thấy rõ tồn tại, sai sót để khắc phục nhằm nâng cao chất lượng thơng tin tài đơn vị” Sự đạt mục tiêu kiểm toán biểu thông qua kết cuối kiểm tốn báo cáo tài báo cáo kiểm toán thư quản lý d Nguyên Tắc Báo cáo kiểm tốn khơng khẳng định tính trung thực hợp lý báo cáo tài kiểm tốn có mức độ đảm bảo cao Nhũng nguyên tắc sau chi phối trình đạt đảm bảo ấy: - Tuân thủ pháp luật - Tuân thủ nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp - Tuân thủ chuẩn mực kiểm tốn - Kiểm tốn viên phải có thái độ hồi nghi mang tính nghề nghiệp Tn thủ pháp luật: kiểm tốn phải ln coi trọng chấp hành pháp luật nhà nước trình hành nghề kiểm toán .Tuân thủ nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp: Những nguyên tắc đạo đức nghề kiểm toán kế toán gồm: - Độc lập - Chính trực - Khách quan - Năng lực chun mơn tính thận trọng Chun Đề Cuối Khóa Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 - Tính bảo mật - Tư cách nghề nghiệp - Tuân thủ chuẩn mực chuyên môn 1.1.2 Một số vấn đề kiểm toán BCTC a Rủi ro kiểm toán Những hiểu biết tình hình kinh doanh sở quan trọng để kiểm tốn viên đưa sét đốn chun mơn Mức độ hiểu biết tình hình kinh doanh việc sử dụng hiểu biết cách hợp lý trợ giúp kiểm tốn viên cơng việc: - Đánh giá rủi ro xác định vấn đề cần ý Việc hiểu biết tình hình kinh doanh doanh nghiệp để kiểm toán viên đánh giá rủi ro tiềm tàng rủi ro kiểm sốt Khi tìm hiểu đặc điểm hoạt động kinh doanh, chất sản phẩm dịch vụ Doanh nghiệp cung cấp thị trường chất loại tài sản đơn vị kiểm toán…sẽ giúp kiểm toán viên đánh giá rủi ro tiềm tàng hợp lý kiểm toán hiệu Đặc biệt hiểu biết thực tế kiểm soát nội doanh nghiệp giúp kiểm toán viên đánh giá rủi ro kiểm soát xác định vấn đề bất hợp lý để có lưu ý trọng đầu tư kiểm toán cách mức vào vấn đề - Lập kế hoạch thực công việc kiểm toán cách hiệu - Đánh giá chứng kiểm toán Nếu đơn vị kiểm tốn có hệ thống kiểm sốt nội tốt chặt chẽ, rủi ro kiểm sốt thấp chứng thu đơn vị tin cậy doanh nghiệp, đơn vị có hệ thống kiểm soát nội hiệu - Kiểm toán viên xem xét, cân nhắc để có định hợp lý khả cung cấp dịch vụ tốt cho đơn vị kiểm toán.Nếu kiểm tốn viên có hiểu biết đầy đủ chặt chẽ đơn vị đuợc kiểm tốn kỉêm tốn viên thực kiểm toán từ chối kiểm toán thấy rủi ro xảy đơn vị đựoc kỉêm tốn thấp hay cao có an tồn hay khơng? kiểm tốn Chun Đề Cuối Khóa 10 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 Hợp đồng kiểm toán Tìm hiểu quy trình hoạt động kinh doanh Đánh giá tính trọng yếu Đánh giá ban đầu rủi ro Tìm hiểu hệ thống kế tốn HTKSNB liên quan đến khoản mục Nợ phải thu khách hàng Thiết kế thực thử nghiệm kiểm soát Thiết kế thực thử nghiệm (bao gồm thủ tục phân tích thủ tục kiểm tra chi tiết số dư) Thực thủ tục toán bổ trợ Kết thúc kiểm toán, lập báo cáo kiểm toán thư quản lý Chuyên Đề Cuối Khóa 85 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 Chương BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ PHƯƠNG HƯỚNG HỒN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TỐN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG TẠI CƠNG TY TNHH KIỂM TỐN ASC 3.1 NHẬN XÉT CHUNG VỀ QUY TRÌNH KIỂM TỐN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÔNG TY ASC 3.1.1 Ưu điểm Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán Được đánh giá quan trọng ban lãnh đạo Cơng ty nhân viên trọng đến giai đoạn này,chuẩn bị tốt giai đoạn làm bước đệm tốt cho giai đoạn sau kiểm tốn Đặc biệt bước cơng việc tìm hiểu khách hàng để chấp nhận khách hàng bước đánh giá hệ thống KSNB Cũng Công ty khác, ASC đặt mục tiêu lợi nhuận lên hàng đầu, khơng phải mục tiêu điều có nghĩa khơng phải khách hàng Công ty chấp nhận, ASC tiến hành tìm hiểu khách hàng kỹ để tránh rủi ro xảy ra, đồng thời đảm bảo giữ uy tín Cơng ty thị trường Giai đoạn công ty thu thập đầy đủ thơng tin khách hàng, từ xác định mức trọng yếu, phân bổ cho khoản mục xây dựng kế hoạch kiểm toán cụ thể cho khách hàng Giai đoạn thực kiểm toán Dựa chương trình kiểm tốn xây dựng sẵn, thủ tục kiểm toán thực tương đối đầy đủ, bao gồm: thủ tục kiểm soát; thủ tục phân tích bản; thủ tục kiểm tra chi tiết Các phần hành Chuyên Đề Cuối Khóa 86 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 trưởng đồn kiểm tốn phân cơng phân nhiệm cho kiểm toán viên trợ lý kiểm tốn để giúp cho cơng việc hồn thành nhanh chóng Giai đoạn kết thúc kiểm tốn Đây giai đoạn cuối kiểm toán Ở giai đoạn kiểm tốn viên tổng hợp cơng việc thực để phát hành Báo cáo kiểm toán Và để đưa ý kiến cuối cùng, phải có soát xét cấp kỹ lưỡng: kiểm toán viên chính, trưởng phịng kiểm tốn Ban giám đốc Ngoài ra, ASC phải trọng theo dõi kiện phát sinh sau ngày phát hành Báo cáo kiểm toán 3.1.2 Hạn chế Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm tốn: - Về cơng tác đánh giá hệ thống kiểm soát nội kiểm toán khoản mục Phải thu khách hàng Nghiên cứu đầy đủ hệ thống KSNB khách hàng công việc bắt buộc, cần thiết có ý nghĩa quan trọng kiểm tốn Nó giúp KTV đánh giá tính hiệu hệ thống KSNB, từ xác định thủ tục kiểm toán phù hợp nhằm thu chứng kiểm tốn đầy đủ, thích hợp Nếu kết đánh giá hệ thống kiểm soát nội hoạt động hiệu quả, rủi ro kiểm sốt thấp KTV thu hẹp phạm vi, khối lượng cơng việc kiểm tốn chi tiết tiết kiệm chi phí kiểm tốn Mặt khác đánh giá khơng thực tế hoạt động, độ tin cậy hệ thống KSNB khiến KTV bỏ sót nội dung trọng yếu, làm tăng rủi ro kiểm toán Tuy nhiên số khách hàng thời gian từ ký hợp đồng kiểm toán đến vào thực kiểm tốn khơng nhiều nên KTV khơng trọng việc kiểm tra hệ thống kiểm soát nội bao gồm kiểm tra tồn tại, hoạt động kiểm soát nội kiểm tra hệ thống kiểm sốt nội hoạt động có hiệu hay khơng mà tập trung vào kiểm tra chi tiết Ngồi Chuyên Đề Cuối Khóa 87 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 ra, việc áp dụng câu hỏi khảo sát kiểm sốt nộ vào kiểm tốn cịn mang tính máy móc, nhiều khơng phù hợp với loại hình khách hàng Các câu hỏi mang tính chung chung Điều dẫn tới việc đánh giá rủi ro kiểm soát cho khoản mục phải thu khơng xác phân bổ mức trọng yếu cho khoản mục không phù hợp Bên cạnh đó, đánh giá hệ thống KSNB khách hàng, ASC dừng lại tìm hiểu thủ tục kiểm soát khách hàng mà chưa tiến hành thủ tục kiểm toán để khẳng định chắn thủ tục kiểm sốt thực có hiệu lực - Về công tác phân bổ mức trọng yếu:Phân bổ mức trọng yếu hoàn toàn dựa vào kinh nghiệm trưởng nhóm kiểm tốn Tuy có nhiều kinh nghiệm thực tế, khả xét đốn nghề nghiệp, mức phân bổ mang tính chủ quan khơng đem lại tính xác cao Giai đoạn thực kiểm toán - Chọn mẫu có kích thước lớn, gây lãng phí thời gian tố chi phí - Về việc gửi thư xác nhận kiểm toán khoản phải thu khách hàng Gửi thư xác nhận khoản phải thu thủ tục quan trọng để kiểm tra mục tiêu có thật Trong thực tế kiểm tốn, việc gửi thư xác nhận tốn nhiều thời gian, chi phí có khả khơng nhận hồi đáp Chính kiểm tốn khách hàng KTV chủ yếu dựa vào biên đối chiếu công nợ khách hàng thực với đối tác họ ; cịn khách hàng khơng có biên bán đối chiếu cơng nợ KTV tự tiến hành gửi thư xác nhận thường không gửi cho tất mà chọn mẫu số đối tượng Việc làm tăng khả có dàn xếp trước đối tượng kiểm toán với bên thứ ba Một số hạn chế khác - Về việc ghi chép KTV Chuyên Đề Cuối Khóa 88 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 Tài liệu làm việc KTV cung cấp chứng kiểm toán quan trọng làm sở hình thành ý kiến kiểm tốn viên minh chứng cho việc tiến hành theo chuẩn mực kiểm toán Ý thức tầm quan trọng đó, ASC xây dựng quy định riêng cách thức tổ chức lưu trữ tài liệu làm việc, xây dựng hồ sơ kiểm toán hợp lý, thống khoa học Hệ thống hồ sơ giúp cho KTV ghi chép cơng việc thực cách nhanh chóng, đơn giản mà cịn giúp cho trưởng đồn kiểm tốn Ban giám đốc dễ dàng việc soát xét tồn kiểm tốn Tuy nhiên, qua thực tế xem xét hồ sơ kiểm toán số đơn vị khách hàng ASC, KTV ghi lại kết lên giấy làm việc thơng tin khác q trình tiến hành kiểm tra, trình tự bước cơng việc, dung lượng mẫu chọn, cách thức chọn mẫu … không ghi chép đầy đủ Nguyên nhân chủ yếu phần lớn kiểm toán bị hạn chế mặt thời gian KTV khơng có điều kiện để ghi chép tất cơng việc thực Điều chấp nhận sai sót phát đơn giản, cịn trường hợp có tình phức tạp cách ghi chép tỏ khơng hiệu quả, khiến cho người thực cơng việc sốt xét khó khăn việc nắm bắt vấn đề, khó đưa định yêu cầu KTV tăng lượng mẫu chọn, thu thập thêm chứng hay quy trình thực phù hợp với tình chưa 3.2 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HỒN THIỆN QUI TRÌNH KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC DO CƠNG TY TNHH KIỂM TỐN ASC THỰC HIỆN Chun Đề Cuối Khóa 89 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 3.2.1 Sự cần thiết phải hồn thiện quy trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC cơng ty TNHH kiểm tốn ASC thực Kiểm tốn ngành non trẻ phát triển Việt Nam, ngành kiểm tốn thực có mặt Việt Nam có đời kiểm tốn độc lập vào đầu thập niên 90 Chính thế, đường hồn thiện kiểm toán mặt để phát triển lĩnh vực Việt Nam đường đổi hội nhập, chuyển trước thời thách thức Việc gia nhập WTO đánh dấu, bước ngoặt cho tiến trình phát triển Trong phát triển ấy, lĩnh vực kiểm tốn đóng vai trị quan trọng Ý kiến KTV báo cáo tài khơng giúp nhà đầu tư đưa định đắn kinh doanh mà cịn góp phần nâng cao tính minh bạch thị trường tài Với nỗ lực chung đất nước, ngành kiểm toán có nỗ lực riêng để theo kịp với nhịp độ phát triển Việt Nam giới Những người lãnh đạo lĩnh vực kiểm toán Việt Nam Bộ ngành có nhiều cố gắng việc hoàn thiện hệ thống chuẩn mực kế tốn kiểm tốn, đảm bảo tính thống phù hợp chuẩn mực Việt Nam với chuẩn mực quốc tế Nhận thức rõ điều này, Công ty TNHH Kiểm tốn ASC ln cố gắng hồn thiện phương pháp kiểm tốn quy trình kiểm tốn cho phần hành để đem lại hiệu cao chất lượng tốt cung cấp cho khách hàng Có thể nói, Nợ phải thu khách hàng khoản mục quan trọng BCTC doanh nghiệp nói chung đặc biệt doanh nghiệp sản xuất nói riêng Đối với doanh nghiệp sản xuất, bên cạnh việc sản xuất sản phẩm, trình bán hàng thu tiền thực để Chuyên Đề Cuối Khóa 90 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 đảm bảo hàng hóa lưu thơng thị trường đem lại dòng tiền thu cho doanh nghiệp Một doanh nghiệp sản xuất có quy mơ lớn sản xuất nhiều sản phẩm trình bán hàng thu tiền lại phức tạp Khi việc theo dõi khoản phải thu khách hàng việc quan trọng Xét khía cạnh BCTC, khoản mục có liên quan mật thiết đến khoản mục doanh thu BCKQKD doanh nghiệp Một mặt phản ánh tình hình bán hàng thu tiền doanh nghiệp, mặt khác phản ánh khả kiểm soát quản lý doanh nghiệp khoản doanh thu bán chịu Đồng thời qua phân tích nợ phải thu khách hàng, thấy tình hình khả tốn doanh nghiệp thời kỳ định Hơn kiểm toán Nợ phải thu khách hàng, KTV kiểm tra đến tính phù hợp khoản dự phịng phải thu khó địi Đây số ước tính quan trọng kế tốn có khả xảy nhiều sai sót, gian lận cố tình ước tính sai để làm thay đổi chi phí kỳ Do đó, kiểm tốn khoản dự phịng địi hỏi phải có xét đốn mang tính nghề nghiệp KTV Chính lý trên, nhu cầu hồn thiện quy trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng doanh nghiệp sản xuất nói riêng hồn thiện quy trình kiểm tốn BCTC nói chung vấn đề quan trọng Cơng ty TNHH Kiểm tốn ASC cơng ty kiểm tốn khác hoạt động Việt Nam 3.2.2 Một số kiến nghị nhằm hồn thiện quy trình kiểm toán Nợ phải thu khách hàng doanh nghiệp sản xuất Công ty ASC Giai đoạn lập kế hoạch kiểm tốn - Hồn thiện việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội Hiểu biết HTKSNB khách hàng việc quan trọng giúp cho KTV có định thích hợp việc lên chương Chun Đề Cuối Khóa 91 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 trình kiểm tốn thiết kế thực thử nghiệm kiểm soát Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 500, Bằng chứng kiểm toán: “Bằng chứng kiểm toán thường thu từ nhiều nguồn, nhiều dạng khác nhau” Do đó, trình tìm hiểu HTKSNB khách hàng, KTV áp dụng ba hình thức bảng câu hỏi, bảng tường thuật lưu đồ Khi kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng, Cơng ty ACPA sử dụng bảng tường thuật tương đối hiệu để tìm hiểu đánh giá HTKSNB khách hàng Tuy nhiên có cách thức khác để tìm hiểu đánh giá HTKSNB khách hàng nhanh chóng thuận tiện Đó việc sử dụng “Bảng câu hỏi” (Questionaire) Bảng câu hỏi thiết kế sau: Bảng 3.1: Bảng câu hỏi kiểm soát nội khoản mục Nợ phải thu khách hàng Câu hỏi áp dụng Các khoản bán chịu có xét duyệt trước gửi hàng hay khơng? Các hóa đơn bán hàng có đánh số liên tục trước gửi hàng hay không? Có quy định bắt buộc kiểm tra để bảo đảm hàng hoá gửi lập hóa đơn hay khơng? Chun Đề Cuối Khóa 92 Có Khơng Khơng Yếu Quan Thứ trọng yếu Ghi Trả lời Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 Có bảng giá duyệt để Không áp dụng làm sở tính tiền hố đơn hay khơng? Hố đơn có kiểm tra độc lập trước gửi hay khơng? Hàng tháng có gửi kê công nợ cho khách hàng hay không? Việc nhận hàng bị trả lại có phê chuẩn người có thẩm quyền hay khơng? Đơn vị có thực phân cách trách nhiệm đối chiếu kế tốn theo dõi cơng nợ kế tốn tổng hợp hay không việc đối chiếu thực nào? Việc xố sổ khoản nợ khơng thu hồi có phê chuẩn cấp có thẩm quyền hay khơng? 10 v.v… Chun Đề Cuối Khóa 93 Có Khơng Câu hỏi Yếu Quan Thứ trọng yếu Ghi Trả lời Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 Ngồi ra, Cơng ty sử dụng lưu đồ số trường hợp khách hàng chuẩn bị sẵn tài liệu Trường hợp áp dụng cơng ty khách hàng có quy mơ lớn thiết kế HTKSNB khoa học, lưu đồ thiết kế để tóm tắt thủ tục kiểm sốt khách hàng KTV dễ dàng nắm bắt tình hình khách hàng thơng qua lưu đồ này, đồng thời tiết kiệm thời gian công sức - Vấn đề trọng yếu phân bổ trọng yếu cho khoản mục kiểm toán Trong kiểm toán trọng yếu vấn đề quan trọng Nó định đến việc báo cáo tài cơng ty khách hàng có chấp nhận xem trung thực hợp lý hay không dựa chứng kiểm toán việc chấp nhận điều chỉnh mức độ điều chỉnh Ban giám đốc sai phạm phát Xác định trọng yếu phân bổ trọng yếu hợp lý giúp cho cơng việc kiểm tốn dễ dàng nhờ việc giảm bớt hay tăng lên thử nghiệm thủ tục phân tích khoản mục tiềm tàng sai phạm, xác việc chọn mẫu kiểm tốn từ giảm bớt chi phí cho kiểm toán đảm bảo xác đáng kết luận kiểm toán Gia đoạn thực kiểm toán - Hồn thiện cơng việc chọn mẫu kiểm tốn Khi cơng việc tìm hiểu đánh giá hệ thống kiểm soát nội việc xác định mức độ trọng yếu báo cáo tài đảm bảo tốt đương nhiên số lượng mẫu chọn giảm Song thực tế số lượng mẫu chọn nhiều lớn hạn chế mặt thời gian nên kiểm tốn viên khơng có điều kiện để kiểm tốn tồn chứng từ chi phí phát sinh chọn mẫu để mang lại tính xác cao vấn đè mà kiểm toán viên quan tâm Chuyên Đề Cuối Khóa 94 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 Thực tế tiến hành chọn mẫu kiểm toán, kiểm toán viên thường tiến hành chọn nghiệp vụ phát sinh có số dư lớn chugns có rủi ro cao Mặt khác, kiểm toán viên tên kinh nghiệp kiểm tốn để tiến hành chọn mẫu nghiệp vụ bất thường điều hồn tồn mang tính xét đốn nghề nghiệp, chủ quan kiểm toán viên Trong trường hợp khách hàng thường xuyên nguyên tắc chọn mẫu dễ bị khách hàng nắm bắt Ngoài đơi kho khơng chắn có sái sót xảy nghiệp vụ có số dư lớn mà lại xảy nghiệp vụ có số dư nhỏ tần suất sat sót lại tương đối lớn Từ điều mà đa dạng hóa phương pháp chọn mẫu cần thiết Đối với khoản mục nợ phải thu khách hàng nói riêng khoản mục khác nói chung kiểm tốn viên tiến hành chọn mẫu theo phương pháp dựa theo bảng số ngẫu nhiên đối tượng muẫ phần lớn chứng từ đánh số trước chọn mẫu qua máy tính trương trình cụ thể Cách chọn mẫu mang tính khoa học cao bảo đảm mẫu chọn có tính đại diện cao phần tử tổng thể chọn mẫu, tiết kiệm thời gian, chi phí giảm rủi ro chọn mẫu Việc chọn theo phương pháp đảm bảo tính ngẫu nhiên, tránh lặp lại theo thói quen cũ kiểm toán viên tránh khả đoán khách hàng mẫu chọn Giai đoạn kết thúc kiểm toán - Hồn thiện hồ sơ kiểm tốn Hồ sơ kiểm tốn phương tiện lưu trữ thơng tin khách hàng giấy tờ làm việc kiểm toán viên q trình kiểm tốn Hồ sơ kiểm tốn lưu giữ tất chứng thu thập q trình kiểm tốn, ý kiếm kiểm tốn viên,các chứng minh chuyên môn pháp lý cho cơng việc kiểm tốn để làm sở cho kiểm tốn Cơng ty Chun Đề Cuối Khóa 95 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 TNHH kiểm toán ASC nên trọng phần để hồ sơ kiểm toán đầy đủ khoa học, thủ tục kiểm toán cần lưu lại cụ thể kiểm toán với công ty khách hàng, thông tin số liệu cần thiết với công tác đào tạo cơng ty TNHH kiểm tốn ASC giúp khách hàng thỏa mãn tiếp cận với hồ sơ kiểm tốn Một số vấn đề khác cần hồn thiện - Hoàn thiện vấn đề ghi chép giấy tờ làm việc kiểm toán viên Khi kiểm tra chi tiết so sánh giá trị số liệu kỳ với số liệu kỳ trước, kiểm tốn viên khơng ghi chép số liệu giấy tờ làm việc Điều khiến cho trình kiểm tra sau gặp phải số khó khăn định Vì vậy, để thống tạo điều kiện cho công tác kiểm tra kiểm tốn viên nâng cao hiệu cơng việc, kiểm tốn viên áp dụng mẫu bảng biểu sau kiểm tra số chênh lệch - Với khoản chênh lệch chưa xác minh rõ ràng trình kiểm tra hay sai phạm cụ thể nên đưa vào bảng kê xác minh 3.3 ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN KIẾN NGHỊ Hồn thiện quy trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng nói riêng hồn thiện kiểm tốn nói chung ln địi hỏi có tham gia lớn từ phía quan chức Hiện nay, hệ thống chuẩn mực kiểm toán kế toán Việt Nam ban hành đầy đủ Tuy nhiên với khối lượng kiến thức lớn vừa ban hành, kiểm tốn viên khó nắm bắt hết Nhà nước nên ban hành thông tư hướng dẫn cụ thể việc thực chuẩn mực Bên cạnh đó, hiệp hội nghề nghiệp Hội Kế toán Kiểm toán Việt Nam (VAA), Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) cần tăng cường hoạt động trao đổi bồi dưỡng kiến thức chuẩn mực cho kiểm tốn viên nước Khi có điều kiện thấy cần thiết, cần cập nhật chuẩn Chuyên Đề Cuối Khóa 96 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 mực kế toán, kiểm toán quốc tế với thay đổi quan trọng nhằm giúp lĩnh vực kiểm toán Việt Nam bắt kịp với giới đường hội nhập Ngoài hành lang pháp lý đầy đủ chặt chẽ tạo nên khung luật lệ cần thiết cho hoạt động kiểm toán luật, pháp lệnh kiểm tốn có quy định ngun tắc tổ chức, đối tượng, nội dung kiểm toán,…nâng cao tính pháp lý báo cáo kiểm tốn KẾT LUẬN Nền kinh tế nước ta ngày phát triển, kéo theo lớn mạnh nghành kiểm tốn nước nhà Tuy nhiên, tính chất cạnh tranh công ty nghành nghề kinh doanh khốc liệt Để đứng vững phải có chuêns lược, kế hoạch phát triển đắn, phù hợp với xu thời đại, cần có người có lực, có giả pháp hợp lý nhằm đa dạng hóa dịch vụ cung cấp, chuyên nghiệp hóa Chuyên Đề Cuối Khóa 97 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 cơng tác kiểm tốn Hồn thiện chu trình nợ phải thu khách hàng kiểm tốn báo cáo tài kà giải pháp hữu hiệu kiểm tốn nợ phải thu thường phức tạp thường phần thời gian kiểm tốn tình chất phức tạp, đa dạng trọng yếu nợ phải thu khách hàng Sự xác đầy đủ chứng kiểm tốn kiểm tốn chu trình bán hàng tồn kho định quan trọng đến thành cơng kiểm tốn Em xin chân thành cảm ơn khoa kế toán – Trường Học Viện Tài Chính đặc biệt GV Giang Thị Xuyến tạo điều kiện cho em có hội nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệp bổ ích từ thực tế, giúp em định hướng, phát triển chuyên đề củng cố thêm kiến thức học Giảng Đường Đại Học Trong thời gian khảo sát thực tế cơng ty TNHH kiểm tốn ASC giúp đỡ nhiệt tình cán cơng nhân viên cơng ty em hồn thành chun đề thực tập tốt nghiệp: ‘‘Hồn thiện quy trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm tốn BCTC cơng ty TNHH kiểm toán ASC thực Em mong chuyên đề giúp cơng ty hồn thiện cơng tác kiêm tốn mình, tạo điều kiện cho công ty ngày khẳng định danh tiếng vị nước DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Chuyên Đề Cuối Khóa 98 Phạm Thanh Sơn Lớp CQ44/22.01 Auditinh – kiểm toán ‘‘ Alvin A.Arens, James K Loebbecke Nhà xuất thống kê 1995 Biên dịch :Đặng Kim Cương, Phạm Văn Được Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam Nhà xuất tài Kiểm tốn PTS Vương Đình Huệ, PTS Đồn Xuân Tiên Lý thuyết kiểm toán Gs Ts Nguyễn Quang Quynh Tạp chí kế tốn kiểm tốn Kiểm tốn tài Gs.Ts Nguyễn Quang Quynh Một số luận văn chuyên đề thực tập tham khảo chu trình nợ phải thu khách hàng Các tài liệu làm việc kiểm tốn viên cơng ty TNHH kiểm tốn ASC Chun Đề Cuối Khóa 99 ... hồn thiện qui trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm tốn BCTC cơng ty TNHH kiểm toán ASC thực 93 3.2.1 Sự cần thiết phải hồn thiện quy trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC. .. trình kiểm toán Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC cơng ty TNHH kiểm tốn ASC Chương 3: Một số ý kiến nhằm hồn thiện qui trình kiểm toán Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC cơng ty TNHH kiểm. .. qui trình kiểm tốn Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC 42 2.3.1 Giới thiệu kiểm toán BCTC cho khách hàng A 42 2.3.2 Thực trạng kiểm toán Nợ phải thu khách hàng kiểm toán BCTC khách