ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRUNG TÂM ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG GV LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ ĐỖ THỊ BÍCH HUỆ PHÁT TRIỂN DU LỊCH THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ CHÍNH TRỊ HÀ NỘI- 2008 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRUNG TÂM ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG GV LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ ĐỖ THỊ BÍCH HUỆ PHÁT TRIỂN DU LỊCH THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Kinh tế trị Mã số : 60 31 01 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ CHÍNH TRỊ Người hướng dẫn khoa học: PGS,TS Phan Huy Đường HÀ NỘI- 2008 MỤC LỤC Mở đầu Chƣơng 1: Cơ sở lý luận thực tiễn du lịch phát triển du lịch 1.1 Khái quát chung hoạt động du lịch ………………………………… 1.2 Vai trò ngành du lịch kinh tế quốc dân ……………… 18 1.3.Khái quát tình hình phát triển du lịch Việt Nam ……………… 22 1.4 Kinh nghiệm phát triển du lịch số nước khu vực số địa phương nước ta …………………………………………… 29 Chƣơng 2: Thực trạng phát triển du lịch thành phố Hà Nội thời gian qua ……………………………………………………… 39 2.1 Tiềm phát triển du lịch thành phố Hà Nội …………………… 39 2.2 Tình hình phát triển ngành Du lịch thành phố Hà Nội …………………45 2.3 Đánh giá tình hình phát triển du lịch Thành phố Hà Nội thời gian qua …… 55 Chƣơng 3: Quan điểm, định hƣớng giải pháp chủ yếu phát triển du lịch thành phố Hà Nội ………………………………………… 66 3.1 Quan điểm, định hướng phát triển du lịch thành phố Hà Nội ………… 66 3.2 Một số giải pháp nhằm phát triển du lịch thành phố Hà Nội ………… 73 Kết luận …………………………………………………………………… 99 Tài liệu tham khảo …………………………………………………… 101 MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Du lịch, nhu cầu thiếu, tượng phổ biến đời sống xã hội hoạt động kinh tế nước Kinh tế du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng chiếm tỷ trọng ngày tăng thu nhập kinh tế quốc dân Đặc biệt nước phát triển, du lịch ngành kinh tế phát triển động khởi sắc nhất, góp phần chuyển đổi cấu kinh tế yếu tố quan trọng để thúc đẩy ngành kinh tế khác phát triển Được mệnh danh ngành “cơng nghiệp khơng khói”, du lịch thực “xuất chỗ” loại hàng hố vơ hình, thơng qua hàng hố du lịch dạng tiềm Càng xuất khẩu, tài nguyên du lịch không bảo tồn, tôn tạo mà ngày gia tăng giá trị kinh tế, đất nước, người ngày văn minh phát triển Ở nước ta, ngành du lịch hình thành từ lâu phát triển mạnh mẽ kể từ sau đổi Đảng, Nhà nước quan tâm Hiện thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố - đại hoá đất nước, chuyển đổi hoạt động kinh tế – xã hội theo hướng tiên tiến, đại nhằm mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh bảo vệ vững độc lập tổ quốc du lịch có vai trị quan trọng Vì vậy, nghị hội nghị TW lần thứ (khoá VII) rõ “phát triển mạnh du lịch, hình thành ngành cơng nghiệp du lịch có quy mơ ngày tương xứng với tiềm du lịch ngày to lớn nước ta” [10, tr.16] Đây chủ trương đắn vừa phù hợp với xu phát triển chung khu vực giới, vừa gắn với điều kiện thực tế, với tiềm yêu cầu thiết vủa phát triển đất nước ta Nghị Đại hội lần thứ IX Đảng nhấn mạnh: “phát triển du lịch thật trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; nâng cao chất lượng hiệu hoạt động sở khai thác lợi điều kiện tự nhiên, sinh thái, truyền thống văn hoá, lịch sử, đáp ứng nhu cầu du lịch nước phát triển nhanh du lịch quốc tế, sớm đạt trình độ khu vực Xây dựng nâng cấp sở vật chất, hình thành khu du lịch trọng điểm, đẩy mạnh hợp tác, liên kết với nước” [8, tr.178] Thành phố Hà Nội thủ đô, trung tâm kinh tế – văn hoá - xã hội nước, đầu mối giao lưu kinh tế nước ta với nước Đơng Nam Á giới phía Bắc Thành phố Hà Nội địa bàn có lợi tiềm du lịch lớn Nhiều năm qua, hoạt động du lịch thành phố đóng góp phần lớn vào ngân sách thành phố nói riêng kinh tế nước ta nói chung Tuy nhiên, năm gần đây, du lịch nước ta, có du lịch Thành phố Hà Nội chưa thực thể ngành kinh tế động, nhiều hạn chế vấp phải nhiều thách thức quan thơng tấn, báo chí khảo sát đưa số liệu đáng lưu ý, số du khách nước đến Việt Nam có 14,5% du khách trở lại lần thứ hai 13,5% du khách trở lại lần thứ ba Đây vấn đề buộc phải suy nghĩ, việc hoạch định chiến lược làm động lực cho du lịch phát triển chưa quan tâm Để nghiên cứu tiềm phát triển ngành du lịch Thành phố Hà Nội với mục tiêu đưa khoa học đề xuất giải pháp thúc đẩy phát triển hoạt động có hiệu quả, tác giả chọn đề tài: “Phát triển du lịch Thành phố Hà Nội” làm luận văn thạc sỹ Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Có thể thấy, để phát triển du lịch việc khai thác tiềm du lịch có hiệu cần thiết Trên giới, lý luận phát triển du lịch nghiên cứu tương đối cụ thể Các nước có cơng nghiệp du lịch phát triển Mỹ, Pháp, Thái Lan, Nhật Bản…đã có nhiều thành cơng việc khai thác tiềm nhằm phát triển du lịch Đối với nước phát triển, nước nhỏ, nghèo Việt Nam việc khai thác tiềm du lịch có cố gắng cịn nhiều hạn chế Vì vậy, du lịch chưa thực trở thành ngành kinh tế mũi nhọn kinh tế quốc dân Liên quan đến vấn đề du lịch phát triển kinh tế du lịch nước ta có cơng trình khoa học nhà nghiên cứu quan tâm Chẳng hạn: Nguyễn Mạnh Cầm (2002), “Để du lịch thực trở thành ngành kinh tế mũi nhọn”, Tạp chí Du lịch Việt Nam, số 2, trang 2; Vũ Đức Cường (2003), “Phát triển kinh tế du lịch Quảng Ninh: Thực trạng, phương hướng giải pháp”, Luận văn tốt nghiệp Lý luận Chính trị cao cấp, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội; Phạm Quang Huy (2004), “Du lịch Việt Nam tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế”, Tạp chí Du lịch Việt Nam, số 7, trang 10; Doãn Quang Thiện, “Đổi chế quản lý ngành du lịch nước ta giai đoạn nay”, Luận án phó tiến sỹ khoa học Kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội; Trần Nhạn, “Du lịch kinh doanh du lịch”, Nhà xuất Văn hố thơng tin Hà Nội; Nguyễn Quang Lân (2003), “Khai thác triệt để điều kiện thuận lợi phát triển du lịch”, Tạp chí Du lịch Việt Nam, số 1, trang 8; Đổng Ngọc Minh – Vương Đình Lơi (2000), “Kinh tế du lịch du lịch học”, Nhà xuất Trẻ… Ở Hà Nội có số đề tài nghiên cứu du lịch góc độ, phạm vi khác nhau, song chủ yếu đề cập đến khía cạnh liên quan như: lao động du lịch, tài nguyên môi trường du lịch, nhu cầu khách du lịch… Việc đánh giá thực trạng tiềm năng, hoạt động du lịch để đề phương hướng, giải pháp cho phát triển du lịch Thành phố Hà Nội cịn mẻ, cần tiếp tục nghiên cứu Dưới góc độ kinh tế trị, luận văn cố gắng làm rõ vấn đề Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu đề tài Mục đích nghiên cứu luận văn thơng qua việc phân tích hoạt động du lịch Thành phố Hà Nội năm vừa qua để hoạch định phương hướng giải pháp phát triển du lịch Thành phố Hà Nội năm tới Để thực mục đích luận văn thực nhiệm vụ: - Đánh giá vai trò du lịch xu hướng vận động du lịch kinh tế đại - Đánh giá tiềm du lịch ý nghĩa phát triển du lịch Thành phố Hà Nội - Phân tích phát triển du lịch Thành phố Hà Nội năm vừa qua, vấn đề đặt đường phát triển - Đề xuất phương hướng giải pháp chủ yếu để thúc đẩy phát triển du lịch Thành phố Hà Nội Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu phát triển du lịch Hà Nội - Phạm vi nghiên cứu: địa bàn Thành phố Hà Nội năm 1991 đến Phƣơng pháp nghiên cứu Vận dụng phương pháp vật biện chứng chủ nghĩa Mác – Lênin, kết hợp với phương pháp lôgic – lịch sử Vận dụng sách Nhà nước vấn đề du lịch phát triển du lịch Việt Nam Luận văn sử dụng phương pháp chung phổ biến nghiên cứu phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê… để làm rõ vấn đề thực tiễn du lịch phát triển du lịch Thành phố Hà Nội Đóng góp luận văn - Hệ thống hoá sở lý luận thực tiễn phát triển du lịch vai trò du lịch phát triển kinh tế xã hội nói chung, Thành phố Hà Nội nói riêng - Nêu mặt đạt được, tồn nguyên nhân du lịch Thành phố Hà Nội trình phát triển - Đề xuất số giải pháp góp phần thúc đẩy phát triển du lịch Thành phố Hà Nội thời gian tới Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục tài liệu tham khảo, luận văn gồm chương với kết cấu sau: Chương 1: Cơ sở lý luận thực tiễn du lịch phát triển du lịch Chương 2: Thực trạng phát triển du lịch Thành phố Hà Nội thời gian qua Chương 3: Quan điểm, định hướng giải pháp chủ yếu phát triển du lịch Thành phố Hà Nội Chƣơng CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DU LỊCH VÀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH 1.1 Khái quát chung hoạt động du lịch 1.1.1 Khái niệm du lịch phát triển du lịch 1.1.1.1 Du lịch Trong giới đại, du lịch trở thành hoạt động kinh tế phổ biến với tốc độ phát triển ngày nhanh Hội đồng Lữ hành du lịch quốc tế (World Travel and Tourism Council – WTTC) khẳng định du lịch ngành kinh tế lớn giới Trong phạm vi quốc gia, du lịch nguồn thu ngoại tệ lớn kinh tế đối ngoại, ngành kinh tế hàng đầu, ngành kinh tế mũi nhọn nhiều nước Sở dĩ có xu hướng phát triển du lịch đã, trở thành nhu cầu thiếu, gắn liền với sống hàng ngày hàng triệu người Theo Tổ chức Du lịch giới (UNWTO) “năm 2000 số lượng khách du lịch toàn cầu 698 triệu lượt người với doanh thu đạt 467 tỷ USD; năm 2002 lượng khách 716,6 triệu lượt với doanh thu 474 tỷ USD; dự tính đến năn 2010 có khoảng 1.006 triệu lượt khách du lịch với doanh thu dự tính khoảng 900 tỷ USD”[12, tr.8] Mặc dù hoạt động du lịch xuất sớm lịch sử có tốc độ phát triển ngày nhanh, song nhận thức khác du lịch kinh tế du lịch Trên sở tổng hợp lý luận thực tiễn hoạt động du lịch giới Việt Nam năm gần đây, nhà nghiên cứu Khoa Du lịch Khách sạn – Trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội – Việt Nam cho rằng: “Du lịch ngành kinh doanh bao gồm hoạt động tổ chức hướng dẫn du lịch, sản xuất, trao đổi hàng hoá dịch vụ doanh nghiệp, nhằm đáp ứng nhu cầu lại, lưu trú, ăn uống, tham quan, giải trí, tìm hiểu nhu cầu khác khách du lịch Các hoạt động phải đem lại lợi ích kinh tế , trị – xã hội thiết thực cho nước làm du lịch cho thân doanh nghiệp” [12, tr.20] Tại điều 4, chương I, Luật Du lịch Việt Nam, thuật ngữ “Du lịch” hiểu sau: “Hoạt động du lịch hoạt động khách du lịch, tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch, cộng đồng dân cư quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến du lịch” [22, tr.2] Nhìn chung, du lịch hoạt động có nhiều đặc thù, bao gồm nhiều thành phần tham gia, tạo thành tổng thể phức tạp hoạt động du lịch khơng có đặc điểm ngành kinh tế mà cịn có đặc điểm kinh tế – xã hội Thực tiễn nhiều nước giới chứng minh hoạt động du lịch khơng đem lại lợi ích kinh tế mà cịn lợi ích trị, văn hố, xã hội Cách 28 năm, Hội nghị Du lịch giới họp Manila Philippin (1980) tuyên bố Manila du lịch, điều khẳng định: Trước ngưỡng cửa kỷ 21 trước triển vọng vấn đề đặt nhân loại, đến lúc cần thiết phải phân tích chất du lịch, chủ yếu sâu vào bề rộng mà du lịch đạt kể từ người lao động quyền nghỉ phép năm, chuyển hướng du lịch từ phạm vi hẹp thú vui sang phạm vi lớn sống kinh tế xã hội Phần lớn đóng góp du lịch vào kinh tế quốc dân thương mại quốc tế làm cho trở thành yếu tố quan trọng cho phát triển giới Vai trò thiết thực du lịch hoạt động kinh tế quốc dân, trao đổi quốc tế cân cán cân toán, đặt du lịch vào vị trí số ngành hoạt động kinh tế giới quan trọng [12, tr.20-21] 1.1.1.2 Phát triển du lịch Du lịch tượng xã hội, đời từ cuối xã hội nguyên thuỷ; từ lúc đó, hoạt động du lịch kèm với hoạt động kinh tế thương mại người với người 10 - Thị trường khách du lịch người Việt Nam định cư nước (Việt Kiều) Theo thống kê có khoảng triệu người Việt Nam sống 70 nước, tập trung chủ yếu nước phát triển Mỹ, Pháp Đức… - Thị trường khách nước khu vực ASEAN, Bắc Đông Bắc Á - Thị trường khách cựu chiến binh hai chiến tranh (Pháp, Mỹ) - Thị trường khách du lịch Châu Âu, Châu Mỹ số nước khác Song song với chiếm lĩnh thị trường khách quốc tế, cần trọng khai thác thị trường khách nội địa, đặc biệt thị trường khách chỗ, Thành phố Hồ Chí Minh khu vực đồng Bắc Bộ Đối với thị trường quốc tế, giải pháp lớn để phát triển du lịch doanh nghiệp cần trọng không bỏ thị trường xa phải chuyển mạnh sang thị trường gần Malaixia, Trung Quốc… để tranh thủ lợi địa lý dân số 3.2.2.2 Đa dạng hoá nâng cao chất lượng chương trình, sản phẩm du lịch Một giải pháp có hiệu việc phát triển du lịch Hà Nội huy động nguồn tài nguyên tạo thành sản phẩm du lịch phong phú đa dạng Về sản phẩm lữ hành Sản phẩm đặc trưng Hà Nội du lịch văn hoá lịch sử, sinh thái kết hợp với du lịch tham quan nghỉ dưỡng Ngành du lịch Hà Nội cần phối hợp chặt chẽ với ngành địa phương có liên quan để tổ chức tốt chương trình du lịch, xác định điểm du lịch, cụm du lịch, tuyến du lịch tạo sản phẩm du lịch Các doanh nghiệp du lịch Hà Nội phát triển tour du lịch ngắn ngày dài ngày điểm du lịch Hà Nội phụ cận sau: 97 - Chương trình du lịch tham quan nội thành Thành phố thành chuỗi từ khu vực hồ Hoàn Kiếm trung tâm văn hoá - thương mại truyền thống, qua khu vực Ba Đình trung tâm trị nước, đến Hồ Tây trung tâm du lịch – dịch vụ Chương trình du lịch khai thác: tài nguyên nước (Hồ Tây), di tích lịch sử văn hố (hồ Hoàn Kiếm vùng đất quanh hồ), khu phố cổ- khu phố cũ Có thể nói chương trình du lịch khai thác tài nguyên du lịch đặc trưng tranh “sơn thuỷ hữu tình” Thủ lịch lãm Ngồi tổ chức tuyến City tour chuyên đề như: tuyến tham quan di tích lịch sử văn hố: Văn Miếu – Quốc Tử Giám, đền Quán Thánh – chùa Trấn Quốc; tuyến tham quan viện bảo tàng: Lịch sử, Cách Mạng, Phụ nữ, Quân đội…; tuyến tham quan danh thắng: Hồ Tây, Hồ Hoàn Kiếm…; tuyến tham quan cơng trình kiến trúc cổ: khu phố cổ, khu phố cũ… - Chương trình du lịch nội thành – ngoại thành Hà Nội Trong tương lai, sông Hồng trở thành trung tâm thành phố Thủ đô mở rộng phát triển hai phía sơng Hồng Điều có ý nghĩa lớn phát triển hợp lý không gian du lịch thành phố Nhờ đó, khai thác mạnh tiềm du lịch, có ý nghĩa đặc biệt việc khai thác loại hình tham quan di tích, danh thắng, sinh thái, thể thao, giải trí, chương trình du lịch nối nội thành Hà Nội – Cổ Loa, sân golf, làng nghề Bát Tràng, đầm Vân Trì, khu sinh thái Sóc Sơn - Tuyến du lịch sơng Hồng tàu thuỷ: tiếp tục nâng cao chất lượng tuyến Chương Dương- đền Lộ- Bát Tràng kết hợp tổ chức tour ngược chiều với việc dùng kết hợp phương tiện thuỷ – bộ, tiết kiệm thời gian tránh làm cho du khách bị nhàm chán phải quay đường cũ Nên chuẩn bị kỹ quảng cáo cho tuyến du lịch ngược sông Hồng lên cầu Thăng Long CK9 Ba Vì Đây tuyến du lịch có nội dung phong phú hấp dẫn đầu tư thích đáng - Các chương trình du lịch nối Hà Nội với tỉnh phụ cận như: 98 + Điểm du lịch Ba Vì- Suối Hai: điểm du lịch nằm huyện Ba Vì (Hà Tây), cách nội thành Hà Nội 60 km phía Tây với đường giao thơng thuận lợi lên tới tận khu vực đỉnh núi ven hồ Đây trở thành khu nghỉ cuối tuần Thủ đô Hà Nội + Điểm du lịch hồ Đại Lải thuộc huyện Mê Linh (Vĩnh Phúc) cách Hà Nội 50 km, hình thành sở hồ chứa nước nhân tạo (rộng 525 ha) Điểm du lịch đáp ứng nhu cầu nghỉ ngơi, giải trí cuối tuần người dân Hà Nội khách nước ngoài, nghỉ ngơi để chữa bệnh, gặp gỡ, hội nghị, hội thảo… + Điểm du lịch Tam Đảo cách Hà Nội khoảng 60 km nằm địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, khí hậu mát mẻ có độ cao 800m, xung quanh đồi núi Tam Đảo nơi nghỉ cuối tuần hấp dẫn Ngồi hình thức du lịch tham quan, tìm hiểu thiên nhiên, văn hố, lịch sử, nghỉ dưỡng sức… cần phát triển thêm loại hình sản phẩm du lịch mua sắm (thông qua hội chợ ẩm thực, chợ đêm, chợ cuối tuần…) kiện thàng khuyến mại giảm giá… có chất lượng tốt Để có sản phẩm du lịch phù hợp với thị trường, cần đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu thị trường, xác định thị trường trọng điểm thích hợp với loại hình sản phẩm du lịch Hình thành trung tâm mua sắm đại cho du khách nước quốc tế trung tâm du lịch lớn Hơn cần tập trung xây dựng sản phẩm du lịch có chất lượng cao, quy mơ lớn để có khả khai thác số lượng khách lớn, có khả chi trả cao, tăng thời hạn lưu trú mức chi du khách Về sản phẩm vui chơi giải trí Thật thành phố nước lại có cảnh quan đẹp Thủ Hà Nội Song, Hà Nội lại thiếu hấp dẫn khu vui chơi giải trí Các khu vui chơi giải trí Hà Nội chưa đáp ứng nhu cầu số lượng chất lượng 99 Dựa quy hoạch không gian du lịch thành phố Hà Nội giai đoạn 1998- 2010, doanh nghiệp du lịch Hà Nội thiết lập tuyến du lịch nối khu trung tâm giải trí đại (hình 3.2.2.2) Ngồi thiết lập tuyến du lịch phụ trợ nối khu vui chơi giải trí Hà Nội nhằm làm kỳ nghỉ du khách trở nên tích cực Khu vui chơi giải trí tổng c hợp Cổ Loa Khu thể thao giải trí Mễ Trì Khu du lịch Hồ Tây Đường Láng – Hồ Lạc Khu du lịch vui chơi giải trí Vân Trì Khu du lịch vui chơi giải trí Vân Trì Khu thể thao giải trí Mễ Trì Hai tuyến du lịch Khu du lịch vườn sinh thái Châu Quỳ Khu vui chơi giải trí Linh Đàm Quốc lộ Bắc Ninh Hình 3.2.2.2: Các tuyến du lịch Hà Nội Thiết kế chương trình du lịch chất lượng cao làm bật nét đặc sắc Thủ Nâng cao trình độ nhà quản lý thiết kế tour thông qua đào tạo bồi dưỡng nước học tập kinh nghiệm nước – nước có 100 cơng nghiệp du lịch phát triển khu vực Trung quốc, Thái Lan, Malaysia… Tổ chức điểm, tuyến du lịch kỹ lưỡng, có tham gia nhà kinh doanh, hướng dẫn viên giàu kinh nghiệm chuyên gia lĩnh vực du lịch Xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với nhà cung ứng dịch vụ, tạo phối hợp nhịp nhàng, đồng việc thoả mãn nhu cầu khách du lịch Xây dựng quy trình thiết kế chương trình du lịch đảm bảo chất lượng gồm bước: xác định nhu cầu thị trường, xác định khả cung ứng, xác định chương trình du lịch: mục đích, giới hạn thời gian, tuyến hành trình, dịch vụ cấu thành tour, giá thành giá bán, quy định chương trình Xây dựng quy trình tiêu chí cho việc kiểm tra, đánh giá chất lượng chương trình du lịch doanh nghiệp Xây dựng số chương trình du lịch mẫu cho thị trường trọng điểm để thực thí nghiệm đưa vào cung ứng cho du khách Tăng cường giám sát, kiểm tra việc thực chương trình du lịch Thực nghiêm túc hợp đồng ký kết với công ty lữ hành gửi kkhách đồng thời kiểm tra chặt chẽ việc thực hợp đồng nhà cung ứng dịch vụ Thường xuyên khảo sát chương trình du lịch, kiểm tra đột xuất số diểm chương trình du lịch, đánh giá chất lượng việc thực chương trình du lịch Xây dựng thường xuyên kiểm tra quy chế đoàn dành cho hướng dẫn viên, thường xuyên kiểm tra nhật ký hướng dẫn viên Điều tra, lấy ý kiến khách hàng chất lượng thực chương trình du lịch Đầu tư kinh phí thoả đáng cho việc phát triển chương trình du lịch Điều tra, khảo sát thị trường, khảo sát chương trình du lịch Quảng bá hình ảnh doanh nghiệp Tạo chương trình du lịch hấp dẫn 101 Xu hướng tiêu dùng sản phẩm chất lượng ngày cao khách du lịch đòi hỏi hãng lữ hành cần nâng cao chất lượng chương trình du lịch Để tạo sản phẩm du lịch hấp dẫn, doanh nghiệp lữ hành cần có kết hợp tài nguyên du lịch để tạo chương trình du lịch độc đáo Khách du lịch có nhu cầu tiêu dùng sản phẩm du lịch lạ, khác với nơi cư trú thường xuyên họ, vậy, tạo sản phẩm lạ quan trọng việc thu hút du khách Một số doanh nghiệp tạo loại hình du lịch mạo hiểm, sinh thái… hấp dẫn khách Các doanh nghiệp lữ hành Hà Nội có lợi lớn tạo chương trình du lịch nối Hà Nội với tỉnh phụ cận Trong điều kiện nay, doanh nghiệp lữ hành cần tạo sản phẩm du lịch hấp dẫn khách quốc tế khách nội địa, không nên phụ thuộc vào thị trường quốc tế bất ổn tình hình trị giới, tình hình dịch bệnh khu vực Các doanh nghiệp lữ hành cần coi trọng phát triển loại hình du lịch cuối tuần, du lịch sinh thái, du lịch văn hoá mạnh du lịch Hà Nội, phù hợp với xu hướng phát triển du lịch giới Về sản phẩm lưu trú Để phù hợp với tình hình cung cầu thị trường du lịch, vấn đề đặt khách sạn Hà Nội cần giảm giá, đồng thời nâng cao chất lượng phục vụ Bên cạnh ngành Du lịch Hà Nội cần phải tăng cường biện pháp quản lý hữu hiệu cách thống giá công ty du lịch khách sạn, chấp nhận giảm thu nhập số năm để củng cố chất lượng sở lưu trú, tạo dựng uy tín khách sạn ngành Du lịch Hà Nội cần tiến hành kiểm tra, rà soát lại chất lượng kinh doanh khách sạn theo thứ hạng công nhận định kỳ năm Điều đảm bảo cho khách sạn kinh doanh với chất lượng ổn định hơn, đồng thời khuyến khích khách sạn nâng cao chất lượng dịch vụ cung ứng 102 Bên cạnh việc nâng cao chất lượng sở lưu trú doanh nghiệp du lịch Hà Nội cần đầu tư phát triển đa dạng loại hình sở lưu trú phát triển hộ cho thuê độc lập, biệt thự nhỏ phù hợp với quy mơ gia đình, giá phải chăng… cần có kế hoạch bố trí sở gần điểm du lịch để tạo thuận lợi cho du khách Các doanh nghiệp du lịch cần lưu ý phát triển khu du lịch cắm trại ngoại ô thành phố hay tỉnh phụ cận (liên kết du lịch) vào mùa khơ, xu loại hình du lịch cuối tuần hoà nhập vào thiên nhiên hoang dã ngày ưu thích người dân thủ Đối với doanh nghiệp lớn có khả tài mạnh nên đầu tư phát triển khách sạn hội nghị, hội thảo tiềm du lịch Hà Nội lớn 3.2.2.3 Phát triển sở vật chất kỹ thuật, đảm bảo điều kiện sẵn sàng đón tiếp phục vụ khách du lịch Trên thực tế, có ba yếu tố tạo nên sản phẩm dịch vụ du lịch thoả mãn nhu cầu du khách, là: tài nguyên du lịch, sở vật chất kỹ thuật du lịch lao động ngành kinh tế du lịch Cơ sở vật chất kỹ thuật tác động to lớn đến chất lượng dịch vụ cung ứng cho khách hàng đóng vai trị quan trọng trình sản xuất tiêu thụ sản phẩm du lịch Phát triển sở vật chất kỹ thuật du lịch góp phần thu hút khách du lịch, kéo dài thời gian lưu trú khách địa phương nơi đến du lịch, thúc đẩy du lịch phát triển Có thể nói rằng, trình độ phát triển sở vật chất kỹ thuật du lịch điều kiện, đồng thời thể trình độ phát triển du lịch địa phương Vì vậy, doanh nghiệp du lịch Hà Nội cần trọng đến phát triển sở vật chất kỹ thuật nhằm nâng cao điều kiện phục vụ du khách, tăng tỷ lệ quay trở lại khách du lịch theo hai xu hướng sau: - Phát triển sở vật chất kỹ thuật theo hướng đại hoá phù hợp với nhu cầu chất lượng dịch vụ ngày cao khách hàng, đáp ứng yêu cầu nghiệp công nghiệp hoá - đại hoá kinh tế thúc đẩy hội nhập quốc tế lĩnh vực dịch vụ 103 - Phát triển sở vật chất kỹ thuật theo hướng tạo không gian thoải mái, thuận tiện cho khách hàng nhân viên phục vụ Môi trường có tính văn hố cao làm cho quan hệ nhân viên phục vụ khách hàng trở nên dễ chịu thoải mái Để phát triển sở vật chất kỹ thuật theo hai hướng trên, doanh nghiệp du lịch cần thực hiện: - Quy hoạch lại mạng lưới kinh doanh doanh nghiệp Các doanh nghiệp du lịch ngày mở rộng quy mô kinh doanh, đòi hỏi sở, chi nhánh, văn phịng trực thuộc phải hoạt động kinh doanh có hiệu quả, đảm bảo chất lượng đồng Quy hoạch lại mạng lưới sở trực thuộc doanh nghiệp giúp đảm bảo yêu cầu - Đầu tư có mục đích vào sở vật chất kỹ thuật Đầu tư doanh nghiệp du lịch gồm hai loại: đầu tư đầu tư bổ sung nhằm trì, kéo dài nâng cao lực sản xuất tài sản Tuy vậy, việc đầu tư gặp khó khăn số lĩnh vực địi hỏi có lượng vốn lớn khách sạn, phương tiện vận chuyển… Do vậy, doanh nghiệp du lịch phải có chiến lược đầu tư dài hạn ngắn hạn, nhằm huy động nguồn tài kịp thời - Nâng cao hiệu sử dụng sở vật chất kỹ thuật Cho dù đầu tư nhiều mà sở vật chất kỹ thuật lại khơng sử dụng tốt hiệu đầu tư kém, khả thu hồi vốn thấp Vì vậy, song song với việc đầu tư sở vật chất kỹ thuật doanh nghiệp du lịch cần đưa biện pháp: tăng cường sử dụng tài sản vào trái vụ, nâng cao hệ số ca kíp, tận dụng hết cơng suất trang thiết bị máy móc Muốn vậy, giải pháp phải gắn liền với giải pháp nhằm thu hút khách hàng doanh nghiệp du lịch 3.2.2.4 Đẩy mạnh liên kết hoạt động marketing nhằm nâng cao sức cạnh tranh doanh nghiệp du lịch Hà Nội Trung tâm du lịch Hà Nội trung tâm du lịch lớn nước Song so với Trung tâm du lịch thành phố Hồ Chí Minh lượng khách thu hút 104 chưa phải nhiều Nâng cao sức cạnh tranh doanh nghiệp du lịch Hà Nội nâng cao lượng khách du lịch quốc tế nội địa đến Hà Nội Muốn vậy, doanh nghiệp du lịch Hà Nội tỉnh phụ cận phải liên kết theo mơ hình marketing mix gồm yếu tố: sản phẩm, giá cả, phân phối, xúc tiến bán, người, quan hệ đối tác, sản phẩm trọn gói dịch vụ khách hàng hoạt động liên kết marketing thực thông qua biên thoả thuận hợp tác doanh nghiệp - Thống sách giá (giá phân biệt, giá chiết khấu, giá trọn gói) đối tượng khách Tạo mức giá linh hoạt mềm dẻo phù hợp với chấp nhận khách hàng giá trị, bù đắp chi phí, có lợi nhuận nâng cao khả cạnh tranh sản phẩm Trong điều kiện nay, biện pháp hữu hiệu để nâng cao sức cạnh tranh doanh nghiệp du lịch Hà Nội giảm giá chương trình du lịch Việc giảm giá phải có thống chặt chẽ doanh nghiệp du lịch - Phối hợp nhiều kênh phân phối sản phẩm, từ kênh phân phối truyền thống: mở rộng mạng lưới môi giới, đại lý, quan hệ đối tác khắp tỉnh phụ cận, đến kênh đại: thư điện tử, mạng internet, tham gia chương trình bán phịng thơng qua hệ thống giữ chỗ tồn cầu - Liên kết chặt chẽ hoạt động quảng cáo, khuyến mại, tuyên truyền quan hệ công chúng Dành ngân sách định cho hoạt động quảng cáo đánh giá hiệu hoạt động quảng cáo cách thường xuyên Việc liên kết doanh nghiệp du lịch Hà Nội phụ cận hoạt động xúc tiến bán đem lại lợi ích khơng nhỏ, doanh nghiệp có điều kiện giảm cho phí quảng cáo thu hút khách - Phối hợp phân loại sử dụng lao động, đội ngũ hướng dẫn viên du lịch Điều khắc phục tình trạng thiếu hướng dẫn viên địa phương doanh nghiệp du lịch Hà Nội thực tour Hà Nội – phụ cận Các doanh nghiệp du lịch tỉnh đáp ứng nhu cầu sử dụng hướng dẫn viên thành thạo ngoại ngữ đón tiếp đồn khách quốc 105 tế Bên cạnh lợi ích giải mâu thuẫn cung cầu lao động du lịch Hà Nội tỉnh phụ cận, việc phối hợp chặt chẽ sử dụng lao động nâng cao chất lượng phục vụ khách đến du lịch - Thiết lập mối quan hệ đối tác doanh nghiệp du lịch Hà Nội phụ cận với doanh nghiệp cung cấp dịch vụ khác Việc thiết lập mối quan hệ tạo lợi ích cho bên tham gia Doanh nghiệp du lịch cần mở rộng mối quan hệ đối tác mặt: tạo sản phẩm trọn gói cho du khách; cung cấp dịch vụ hậu cần cho sản phẩm nhau; quảng cáo, khuyến mại cho sản phẩm doanh nghiệp khác; dành khoản triết khấu giá; phân phối tiêu thụ sản phẩm - Phát triển dịch vụ khách hàng Đối với du lịch, lĩnh vực dịch vụ có ý nghĩa lớn người, kinh tế phát triển vấn đề chăm sóc khách hàng cần doanh nghiệp trọng Dịch vụ khách hàng phải bao gồm dịch vụ doanh nghiệp Trong chuyến du khách từ Hà Nội đến tỉnh phụ cận, du khách phát sinh nhiều nhu cầu nhiệm vụ doanh nghiệp du lịch đáp ứng tối đa nhu cầu khách Các nhu cầu giải trí phát sinh địi hỏi doanh nghiệp du lịch phải phát triển dịch vụ: thuê xe, mua vé xem ca nhạc, mua sắm hàng hoá… Phối hợp cung cấp dịch vụ khách hàng doanh nghiệp du lịch Hà Nội doanh nghiệp du lịch tỉnh phụ cận cách thức tối ưu đáp ứng nhu cầu ngày cao du khách tối ưu hố lợi ích dành cho khách du lịch Các doanh nghiệp cần phải rà sốt lại tồn việc đăng ký thương hiệu, quyền thương hiệu sản phẩm để tổn thất kinh doanh 106 KẾT LUẬN Hoạt động du lịch ngày phát triển mạnh mẽ trở thành ngành kinh tế quan trọng với hiệu kinh tế cao, đem lại nguồn ngoại tệ lớn đóng góp đáng kể vào nghiệp cơng nghiệp hố - đại hố đất nước Song du lịch cịn ngành kinh tế tổng hợp, tự thân phát triển đơn điệu kinh tế mà cần có kết hợp đồng với ngành kinh tế khác Sự nghiệp đổi Đảng ta, đặc biệt đường lối đối ngoại rộng mở, đa phương hoá, đa dạng hoá tạo điều kiện to lớn cho nghiệp phát triển ngành du lịch Việt Nam Đảng Nhà nước ta quan tâm tạo môi trường thuận lợi cho ngành du lịch phát triển Điều thể rõ qua việc Việt Nam sau thời kỳ đổi hợp tác trở thành thành viên thức tổ chức ASEAN, bình thường hoá quan hệ với Mỹ, ký hiệp định khung với liên minh Châu Âu, thành viên tổ chức APEC gia nhập WTO Từ kiện đối ngoại trên, để du lịch Việt Nam hội nhập bình đẳng với nước khu vực giới, từ ngành du lịch phải không ngừng đổi tổ chức, quản lý, đa dạng hoá sản phẩm dịch vụ du lịch, nâng cao toàn diện chất lượng du lịch Tăng cường đổi tổ chức, quản lý du lịch cịn nhằm nâng cao mức đóng góp ngành vào thu nhập quốc dân, tạo nhiều việc làm cho xã hội, nâng cao nhu cầu sinh hoạt văn hố người dân Ngồi ra, du lịch cịn góp phần thực sách đối ngoại rộng mở Đảng Nhà nước Du lịch giấy thơng hành hồ bình, tăng cường hợp tác quốc tế hiểu biết lẫn quốc gia, dân tộc giới Là trọng điểm kinh tế phía Bắc nước, Thành phố Hà Nội xác định du lịch ngành kinh tế mũi nhọn thủ đô Trên sở đánh giá khẳng định tiềm du lịch Hà Nội lớn, việc định 107 hướng chiến lược phát triển du lịch giai đoạn cần thiết Trên sở định hướng mà có kế hoạch đầu tư khai thác, thực kinh doanh du lịch mang lại hiệu cao Tuy nhiên, ngành kinh tế tổng hợp nên có thiếu đồng thiên lệch dẫn đến trì trệ, cản trở tiến hành đổi ảnh hưởng tới ngành kinh tế – xã hội khác Nếu biết khắc phục tồn thực đổi toàn diện khâu du lịch chắn Thành phố Hà Nội trở thành trung tâm du lịch lý tưởng nước khu vực Đơng Nam Á Muốn đạt lý tưởng đó, việc xác định chiến lược đầu tư hướng, tận dụng có hiệu tài nguyên có, đạo tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu cho công nghiệp du lịch phát triển đôi với việc bảo vệ môi trường cần thiết Phát triển du lịch Thành phố Hà Nội thời mở cửa có nhiều thuận lợi khơng cho phép ỷ lại vào lợi thế, nhu nhược trước khó khăn mà phải ln học tập, nghiên cứu, tìm tòi để đưa sách phù hợp với thực tế thủ đô giai đoạn phát triển Quá trình cần đạo chặt chẽ Thành uỷ – Uỷ ban nhân dân thành phố, Tổng cục du lịch, cần hợp tác chặt chẽ với quan hữu quan nước Thành phố Hà Nội Với nỗ lực phấn đấu, định du lịch Thành phố Hà Nội vươn lên thực trở thành ngành kinh tế mũi nhọn thủ đô./ 108 TÀI LIỆU THAM KHẢO Báo Du lịch Việt Nam (2006,2007,2008) Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (14/10/1994), Chỉ thị số 46-CT/TW lãnh đạo phát triển du lịch tình hình Trần Hữu Bình (10/2005), “Phát triển du lịch Hà Nội theo hướng cơng nghiệp hố- đại hoá”, Báo Du lịch (1-2) Trần Thanh Bình (2005), Thị trường du lịch địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020, Luận văn thạc sỹ khoa học kinh tế, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Bộ Văn hố- Thể thao Du lịch (2007), Quyết định ban hành Chương trình hành động ngành Du lịch Vũ Đức Cường (2003), Phát triển kinh tế du lịch Quảng Ninh: thực trạng, phương hướng giải pháp, Luận văn thạc sỹ khoa học kinh tế, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Chính phủ nước Cộng hồ xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2002), Quyết định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam 2001-2010 Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội Đảng tồn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 10.Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị Hội nghị Trung ương lần thứ khoá VII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 11.Đảng Thành phố Hà Nội (200), Văn kiện Đại hội Đại biểu lần thứ… , Hà Nội 12.Nguyễn Văn Đính Trần Thị Minh Hồ (2004), Giáo trình Kinh tế Du lịch, Nxb Lao động – xã hội, Hà Nội 109 13.Nguyễn Hồng Giáp (2002), Kinh tế du lịch, Nxb Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh 14.Nguyễn Thị Nguyên Hồng (2005), Giải pháp khai thác tiềm du lịch thủ đô phụ cận nhằm phát triển du lịch Hà Nội đến 2010, Luận án Tiến sỹ kinh tế, Đại học Thương mại, Hà Nội 15.Phan Quang Huy (2004), “Du lịch Việt Nam tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế”, Tạp chí Du lịch Việt Nam (7), tr.10-49 16.Nguyễn Thị Hồng Lâm (2005), Kinh tế du lịch tỉnh Thanh Hoáthực trạng giải pháp phát triển, Luận văn thạc sỹ khoa học kinh tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh 17.Nguyễn Thị Hoa Lệ (2003), “Để du lịch Việt Nam trở thành ngành kinh tế mũi nhọn”, Tạp chí Du lịch Việt Nam, (1), tr.16 18.Bùi Thị Nga (1996), Những giải pháp chủ yếu để phát triển du lịch địa bàn Hà Nội, Luận án Tiến sỹ kinh tế, Đại học Thương mại, Hà Nội 19.Đinh Trung Kiên (2003), “Đào tạo nguồn nhân lực du lịch trước yêu cầu mới”, Tạp chí Du lịch Việt Nam, (2), tr.75 20.Phạm Thị Khánh Ngọc (1999), Du lịch Hải Phòng – Thực trạng, phương hướng giải pháp, Luận văn thạc sỹ khoa học kinh tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh 21 Phan Dũng Nguyên (1999), “Khả phát triển du lịch Việt Nam – ASEAN số học kinh nghiệm”, Tạp chí Kiến thức ngày (183) 22.Quốc hội nước Cộng hồ xã hội chủ nghĩa Việt Nam khố IX (2005), kỳ họp thứ 7, Luật Du lịch, Hà Nội 23.Sở Văn hoá- Thể thao Du lịch Hà Nội (2003,2004,2005,2006,2007), Báo cáo tổng kết năm 24.Sở Văn hoá- Thể thao http://www.hanoitourism.gov.vn 110 Du lịch Hà Nội, Website 25 Sở Văn hoá- Thể thao Du lịch Hà Nội (2008), Báo cáo triển khai Quy hoạch phát triển Du lịch Hà Nội giai đoạn 2001 – 2010 26.Trần Đức Thanh (1999), Nhập môn khoa học du lịch, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội 27.TS Phạm Đức Thành Ths Trương Duy Hồ (2002), Kinh tế nước Đơng Nam Á - Thực trạng triển vọng, Nxb Khoa học xã hội , Hà Nội 28.Tổng cục Thống kê (2005), Thống kê số liệu năm 2000-2004, Nxb Thống kê, Hà Nội 29.Tổng cục Du lịch (2005), Báo cáo tóm tắt thành tích 45 năm xây dựng trưởng thành ngành Du lịch Việt Nam 30.Tổng cục Du lịch, Website http://www.vietnamtourism.gov.vn 31.Uỷ ban nhân dân Thành phố Hải Phòng, Website http://www.Haiphongcity.com 32.Uỷ ban Thường vụ Quốc Hội (1999), Pháp lệnh Du lịch, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 33.Nguyễn Vân (1998), “Những kinh nghiệm phát triển quản lý du lịch Trung Quốc”, Tuần Du lịch (31) 34.Viện Nghiên cứu phát triển du lịch, Website http://itdr.com.vn 35.Robert Lanquar (1993), Kinh tế du lịch, Nxb Thế Giới 111 ... tiễn du lịch phát triển du lịch Thành phố Hà Nội Đóng góp luận văn - Hệ thống hoá sở lý luận thực tiễn phát triển du lịch vai trò du lịch phát triển kinh tế xã hội nói chung, Thành phố Hà Nội. .. yếu phát triển du lịch thành phố Hà Nội ………………………………………… 66 3.1 Quan điểm, định hướng phát triển du lịch thành phố Hà Nội ………… 66 3.2 Một số giải pháp nhằm phát triển du lịch thành phố Hà Nội. .. 39 2.1 Tiềm phát triển du lịch thành phố Hà Nội …………………… 39 2.2 Tình hình phát triển ngành Du lịch thành phố Hà Nội …………………45 2.3 Đánh giá tình hình phát triển du lịch Thành phố Hà Nội thời gian