Tâm lý học quản lý

- Phân tích được các đặc điểm tâm lý, nhân cách người lãnh đạo, quản lý; phong cách, uy tín của cán bộ lãnh đạo; đặc điểm tâm lý của quá trình ra quyết định quản lý; đồng thời phân tích

UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH THANH HOÁ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC

ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT

Học phần

Tâm lý học quản lý

Dùng cho: ĐH TÂM LÝ HỌC (Quản trị nhân sự)

(Đào tạo theo hệ thống tín chỉ)

Mã học phần: 181052.

Bộ môn: Tâm lý- giáo dục

1 Thông tin về giảng viên:

1 Thông tin về giảng viên:

- Họ và tên: Lê Thị Tâm

Chức danh: Giảng viên chính, Thạc sỹ Tâm lý học

Thời gian, địa điểm làm việc: Từ thứ 2- 6, tại VP Bộ môn Tâm lý học P.308 A5.Địa chỉ liên hệ: SN 21, Đường Nguyễn Hiệu, Đông Hương, Tp.Thanh Hoá

Điện thoại: 0373.720 402; DĐ: 0986155909

Email: tamhdu@gmail.com

Thông tin về các hướng nghiên cứu chính: Các học phần thuộc chuyên ngành Tâm lý học như TLH đại cương, TLH lứa tuổi- Sư phạm, TLH giao tiếp, TLH Quản lý kinh doanh, TLH quản lý, hành vi con người và môi trườngxã hội

Thông tin về trợ giảng (nếu có): Không

- Họ và tên: NguyễnThị Phi

Chức danh: Giảng viên chính, Thạc sỹ Tâm lý học

Thời gian, địa điểm làm việc: Từ thứ 2- 6, tại VP Bộ môn Tâm lý học P.308 A5

Địa chỉ liên hệ: Địa chỉ liên hệ: SN 25/13 Tản Đà, P Đông Sơn, Tp.Thanh Hoá.Điện thoại: 0373.910153; DĐ: 0915951319

Email: nguyenthiphi25@gmail.com

2 Thông tin chung về học phần:

- Tên ngành: Tâm lý học (Quản trị nhân sự)

- Khóa đào tạo: K12 (2009 - 2013)

- Tên học phần: Tâm lý học quản lý

- Các học phần tương đương, học phần thay thế: Không

- Giờ tín chỉ đối với các hoạt động:

+ Nghe giảng lý thuyết: 27 tiết+ Bài tập và thảo luận: 27 tiết

- Phân tích được các đặc điểm tâm lý, nhân cách người lãnh đạo, quản lý; phong cách,

uy tín của cán bộ lãnh đạo; đặc điểm tâm lý của quá trình ra quyết định quản lý; đồng thời phân tích được các hiện tượng tâm lý xã hội trong tập thể lao động và những vấn đề tâm lý của người lao động

- Xác định được bản chất giao tiếp trong quản lý, các hình thức giao tiếp trong quản lý, lãnh đạo, những bí quyết đảm bảo cho sự thành công trong các quá trình giao tiếp quản lý, lãnh đạo

- Phân tích được những vấn đề tâm lý trong công tác cán bộ, trong đánh giá cán bộ, những khía cạnh tâm lý của công tác lựa chọn cán bộ

3.2 Về kỹ năng:

Sinh viên hình thành những kỹ năng:

- Vận dụng kiến thức tâm lý học quản lý vào việc giải thích các vấn đề quản lý con người trong các tổ chức xã hội

- Lập kế hoạch quản lý, giao tiếp của cá nhân, giải quyết các tình huống trong giao tiếp, giải quyết xung đột trong tổ chức và kỹ năng đánh giá cán bộ trong tổ chức

- Tổ chức hoạt động học tập và các hoạt động thực tiễn và hoạt động nghề nghiệp sau này

lãnh đạo, đặc điểm tâm lý của quá trình ra quyết định quản lý của người lãnh đạo; Đặc điểm tâm

lý, nhân cách của người dưới ( nhu cầu, động cơ, nguyện vọng, và một số nét tâm lý đặc trưng của người lao động theo các loại hình lao động khác nhau); Những quy luật tâm lý mà nhà lãnh đạo cần quan tâm khi làm việc với người dưới quyền; Đặc điểm tâm lý xã hội của tập thể lao động, những hiện tượng tâm lý xã hội trong thể lao động, các biện pháp tác động đến người lao động và tập thể lao động, xung đột và giải quyết xung đột trọng tập thể lao động; Chức năng, hình thức giao tiếp trong công tác quản lý; Tâm lý học với việc quản lý sử dụng con người và công tác tổ chức cán bộ

5 Nội dung chi tiết học phần:

Ch ương 1 : Những vấn đề chung của tâm lý học quản lý

1 Khái niệm về tâm lý học quản lý

2 Các căn cứ khoa học của tâm lý học quản lý

3 Đối tượng, nhiệm vụ của tâm lý học quản lý

3.1 Đối tượng của tâm lý học quản lý

3.2 Nhiệm vụ của tâm lý học quản lý

4 Vai trò, vị trí, ý nghĩa của tâm lý học quản lý

5 Một số phương pháp nghiên cứu của tâm lý học quản lý

5.1 Phương pháp quan sát trực tiếp

5.2 Phương pháp trưng cầu dân ý

5.3 Phương pháp nghiên cứu sự hoạt động và kết quả hoạt động

5.4 Phương pháp nghiên cứu phân tích các văn bản và tài liệu trong quản lý.5.5 Phương pháp đo đạc xã hội học

6 Lịch sử phát triển của tâm lý học quản lý

6.1 Những tiền đề để hình thành tâm lý học quản lý

6.2.Thuyết quản lý theo khoa học của Frederich Winslow Taylor

6.3.Tâm lý học quản lý trở thành một khoa học

6.4 Sự phát tiển tâm lý học quản lý ở Việt Nam

Ch

ương 2 : Những đặc điểm tâm lý của người quản lý, lãnh đạo.

1 Vị trí, vai trò của người lãnh đạo

2 Những phẩm chất cần thiết của người cán bộ lãnh đạo.

2.1 Những phẩm chất tư tưởng chính trị, đạo đức

2.2 Tính nguyên tắc của người lãnh đạo

2.3 Tính nhạy cảm của người lãnh đạo

2.4 Sự đòi hỏi cao đối với người dưới quyền

2.5 Tính đúng mực, tự chủ, có văn hóa của người lãnh đạo

3 Năng lực quản lý.

3.1 Năng lực quản lý là gì ?

3.2 Các loại năng lực quản lý

3.2 2 Năng lực chuyên môn.

3.2.3 Năng lực hợp tác với mọi người

5.2 Các loại phong cách lãnh đạo

6 Những đặc điểm tâm lý của quá trình ra quyết định quản lý

6.1 Khái niệm về quyết định quản lý

6.2 Những yêu cầu về tâm lý đối với việc thông qua quyết định

6.3 Những yêu cầu tâm lý trong tổ chức thực hiện quyết định quản lý

6.4 Những đặc điểm tâm lý trong kiểm tra thực hiện quyết định quản lý

Ch ương 3: Đặc điểm tâm lý, nhân cách người dưới quyền

1 Bản chất của con người

2 Động cơ hoạt động của con người

2.1 Khái niệm về động cơ

2.2 Các quy luật của động cơ

2.3 Nhu cầu của con người.

2 3.1 Khái niệm chung về nhu cầu

2 3.2 Phân loại nhu cầu

3 Những nguyện vọng chủ yếu của người lao động

3.1 Ham muốn có đời sống kinh tế khá giả, ổn định

3.2 Nhu cầu công bằng xã hội

3.3 Nhu cầu ham thích tự do

3.4 Mong muốn có một gia đình hạnh phúc

3.5 Mong muốn có nhà quản lý, lãnh đạo vừa giỏi vừa tốt

4 Một số nét tính cách người lao động mà nhà quản lý cần quan tâm

5 Một số thay đổi về định hướng giá trị của người lao động hiện nay

6 Những quy luật tâm lý mà nhà lãnh đạo cần quan tâm khi làm việc với người

dưới quyền

6.1 Quy luật về hành vi con người

6.2 Quy luật về lợi ích kinh tế

1 Khái niệm và cấu trúc của tập thể lao động

1.1 Khái niệm về tập thể lao động

1.2 Cấu trúc về tập thể lao động

2 Đặc điểm tâm lý của tập thể lao động

3 Những hiện tượng tâm lý phổ biến trong tập thể lao động

3.1 Sự lây lan tâm lý trong tập thể lao động

3.2 Truyền thống tập thể

3.3 Dư luận xã hội

3.3 Bầu không khí tâm lý tập thể

4 Xung đột và cách giải quyết xung đột trong tập thể lao động

4.1 Khái niệm, bản chất của xung đột

4.2 Nguyên nhân của xung đột

4.3 Những biện pháp ngăn chặn xung đột tiêu cực và giải quyết các xung đột trong tập thể

4.4 Khuyến khích các xung đột có tính chất xây dựng

Ch ương 5 Giao tiếp trong quản lý

1 Khái niệm chung về giao tiếp trong quản lý

1.1 Giao tiếp là gì

1.2 Giao tiếp trong quản lý là gì

1.3 Chức năng của giao tiếp trong quản lý

1.4 Phương tiện giao tiếp trong quản lý

2 Các nguyên tắc giao tiếp trong quản lý

2.1 Tôn trọng nhân cách của nhau

2.2 Đôi bên cùng nhau bàn bạc tìm ra quan điểm chung để hợp tác

2.3 Sống phải biết điều

3 Các hình thức trong giao tiếp quản lý

3.1 Họp hành là một hình thức trong giao tiếp chính thức

3.2 Tọa đàm với cấp dưới

3.3 Mít tinh và các buổi lễ

3.4 Lãnh đạo giao nhiệm vụ cho những người dưới quyền

3.5 Giao tiếp trong tiếp khách

4 Những bí quyết đảm bảo cho sự thành công trong các quá trình giao tiếp quản lý

Ch ương 6 Tâm lý học với việc quản lý và sử dụng con người - Những vấn

đề tâm lý học trong công tác tổ chức - cán bộ

1 Khái niệm về công tác tổ chức - cán bộ.

2 Những vấn đề tâm lý trong công tác tổ chức

3.2.2 Những khía cạnh tâm lý của công tác lựa chọn cán bộ

3.2.3 Những vấn đề tâm lý học của việc bố trí, bổ nhiệm cán bộ

6 Học liệu:

* Học liệu bắt buộc

1 Nguyễn Đình Xuân Chủ biên Giáo trình tâm lý học quản lý Trường ĐH tổng hợp

Hà nội Khoa luật - 1994

2 TS.Võ Thành Khối Tâm lý học lãnh đạo, quản lý NX Bản chính trị Quốc gia - 2005.

3 PGS.TS Vũ Dũng Giáo trình Tâm lý học quản lý NXBĐHSP Năm 2007.

* Học liệu tham khảo:

4 Nguyễn Đình Chỉnh - Phạm Ngọc Uyển Tâm lý học quản lý NXBGD – Năm 1998.

5 Ngô Công Hoàn Tâm lý học xã hội trong quản lý Nhà XBĐH quốc gia Hà nội -

1997

6 Lê Văn Cường - Nguyễn Kim Chi 37 Tình huống quản lý nhân sự điển hình trong doang nghiệp Nhà xuất bản lao động - xã hội Hà nội-2005.

Nội dung 1:

Khái niệm về tâm lý học quản lý

- Vị trí, vai trò của người lãnh đạo

- Năng lực và phẩm chất của người

16t

Nội dung 6:

- Bản chất và động cơ hoạt động của

con người, những nguyện vọng chủ

Nội dung 7:

- Một số nét tính cách, một số thay đổi về

định hướng giá trị của người lao động

hiện nay và những quy luật tâm lý mà nhà

lãnh đạo cần quan tâm khi làm việc với

người dưới quyền

T.luận

16t

Nội dung 8:

- Khái niệm, cấu trúc và những hiện

Khái niệm chung về giao tiếp và các

nguyên tắc giao tiếp trong quản lý

* Thực hành giao tiếp?

BTCNKTTX

Nội dung 11:

- Các hình thức giao tiếp trong quản lý và

những bí quyết đảm bảo cho sự thành

công trong các quá trình giao tiếp quản

lý

- Thực hành giao tiếp trong quản lý

Nội dung 12:

- Khái niệm về công tác tổ chức - cán

bộ và những vấn đề tâm lý trong công

lần4

15t

Nội dung 13:

- Những vấn đề tâm lý của công tác

cán bộ và những khía cạnh tâm lý của

KTTX lần5BTNLần 3

20t

7.2 Lịch trình cụ thể cho từng nội dung.

Tuần 1: Nội dung1.

Ghi chú

2 Các căn cứ khoa học của TLH quản lý

Sinh viên:

- Xác định được khái niệm tâm lý học quản lý và sự phân nhánh của TLH quản lý?

- Phân biệt khái niệm quản

lý và lãnh đạo

- Chỉ ra được căn cứ khoa học của TLH quản lý (Tri thức kinh nghiệm, kết quả NCKH, và các lĩnh vực liên ngành)

- Từ đó SV nhận thức đúng đắn vai trò TLH quản lý đối với quá trình quản lý các tổ chức xã hội

* Đọc tài liệu

- Q1: tr 9-21

- Q4 tr 5-11

* CH: - Phân tích được khái niệm Tâm lý học quản lý? Phân biệt được quản lý với lãnh đạo

- Vai trò của các lĩnh vực khoa học trong việc hình thành TLHQL

- Liên hệ thực tiễn về vấn

đề quản lý các tổ chức xã hội hiện nay?

- So sánh, phân tích và chỉ

ra được quan niệm đúng đắn nhất về vấn đề quản lý con người

- Từ đó vận dụng vào đánh giá và giao tiếp với con người trong thực tiễn

* Đọc tài liệu :Q1: tr 13 - 15

* Viết tóm tắt: Nội dung

tự học 2 trang

- Có những quan niệm nào trong quản lý con người, quan niệm nào là đúng đắn nhất? Tại sao?

Tư vấn - Tr lớp

- VPBM

HD SV tự học

và giải đáp thắc mắc

SV xác định được các vấn

đề cần nghiên cứu và tư vấn

Chuẩn bị các vấn đề, câu hỏi cần hỏi GV

KT-

ĐG

- Trên lớp - KT sự chuẩn

bị của SV về các nội dung lý thuyết tuần 1

- KT sự có mặt và ý thức học của SV

- ĐG ý thức, khả năng của SV trong việc thực hiện nội dung

LT tuần 1.- SV có thái độ chuyên cần tích cực học tập.( trên lớp, tự học.)

- Hoàn thànhBTCN tuần1

Tuần 2: Nội dung 2

L.thuyết

2tiết

Tr.Lớp 3 Đối tượng,

nhiệm vụ của TLH quản lý

4 Vai trò, vị trí,

ý nghĩa của TLH quản lý

Sinh viên:

- Xác định được đối tượng, nhiệm vụ của TLH quản lý

- Phân tích được vị trí, ý nghĩa, vai trò của TLHQL trong sự phát triển xã hội

- Thấy được tầm quan trọng của việc học tập môn TLHQL trong thực tiễn

Sinh viên:

- Xác định được cơ sở và quá trình hình thành, PT của TLH quản lý

- Quá trình hình thành và phát triển của TLH quản

* CH: - Xác định được cơ

sở và phân tích của các lý thuyết hình thành và phát triển TLH quản lý

- Liên hệ với thực tiễn công tác quản lý ở Việt Nam hiện nay?

* TT Nội dung TL 3 trang

- Các nội dung

LT, TLN

Sinh viên:

- Xác định được nội dung,

ưu, nhược điểm của từng phương pháp nghiên cứu TLHQL

- Vận dụng các PPNC trên vào NC một số vấn đề cụ thể trong công tác QL

- Các mục tiêu LT, T.luận

*Đọc tài liệu.-Q1:tr 23- 32; Q3: Tr: 12- 20

* CH:-Trình bày khái niệm, ưu, nhược điểm các

PP nghiên cứu TLHQL

- Vận dụng các PPNC TLHQL để NC một vấn

đề cụ thể trong công tác quản lý tại các tổ chức

- Tv: Các quan điểm về TLHQL

- SV xác định được các vấn đề cần nghiên cứu và

tư vấn Chuẩn bị các vấn đề, câu hỏi cần hỏi GV

KT- ĐG - T lớp - KT sự chuẩn bị

của SV về các nội dung tuần 2

- KT sự có mặt

và ý thức học tập của SV

ĐG ý thức, khả năng của SV trong việc thực hiện nội dung

LT, TL., Thọc tuần 2

- SV có thái độ chuyên cần, tích cực học tập (trên lớp, tự học)

- Hoàn thành BTCN tuần 2

Tuần 3: Nội dung 3

người lãnh đạo.

Sinh viên:

- Xác định được vai trò, nội dung từng phẩm chất cơ bản của người cán bộ quản lý, lãnh đạo

- Từ đó SV xác định đúng đắn được vai trò của người lãnh đạo trong các tổ chức của mình

*ĐọcTL:-Q1:Tr165-168Tr179-187;Q2: tr 64-68;

Q3: Tr:138 - 173

* CH: - Các phẩm chất cơ bản của người lãnh đạo? Tại sao người lãnh đạo lại cần có những phẩm chất

là năng lực đặc trưng nhất của người quản lý, lãnh đạo

- Nắm được cơ sở khoa học, vai trò và biểu hiện của năng lực tổ chức, năng lực chuyên môn, năng lực hợp tác với mọi người Từ đó rút

ra những ứng dụng trong hoạt động quản lý

* Đọc TL :- Q1:tr 178

173 Q2: Tr 88 173 95

* CH :- Năng lực quản lý, các năng lực quản lý cơ bản của nhà lãnh đạo ?

- Trình bày khái niệm, cơ

sở và biểu hiện của từng năng lực quản lý.Trong các năng thì năng lực nào

là NL đặc trưng nhất của

CB quản lý ? Từ đó rút ra ứng dụng trong việc rèn luyện các năng lực cụ thể

- SV nghiên cứu các ND tuần 3

Sinh viên: -Xác định được vị

trí, vai trò của người lãnh đạo trong tổ chức xã hội

- SV chuẩn bị các mục tiêu LT

và thảo luận tuần 3

*ĐọcTL:-Q1:Tr165-168

* CH: - Trình bày vị trí, vai trò của người lãnh đạo Từ

đó rút ra kết luận cần thiết trong hoạt động của tổ chức

SV xác định được các vấn đề cần nghiên cứu và tư vấn

Chuẩn bị các vấn đề, câu hỏi cần hỏi GV

KT-

ĐG

- Tr lớp - KT sự chuẩn

bị của SV về các nội dung của tuần 3

- KT sự có mặt

và ý thức học của SV

- ĐG ý thức, khả năng của SV trong việc thực hiện nội dung

LT, TL., Thọc tuần 3

- SV có thái độ chuyên cần tích cực học tập.( trên lớp, tự học)

- Hoàn thành BTCN tuần3

- Giao BTN lần1: Tìm một

số câu truyện về các anh hùng, các doanh nhân có những đóng góp to lớn cho

sự phát triển dân tộc Qua

đó anh chị rút ra được bài học gì về vai trò của người lãnh đạo?

Tuần 4: Nội dung 4

- Liên hệ với uy tín cán bộ lãnh đạo trong các tổ chức hiện nay

* Đọc tài liệu:Q1:Tr:168 -177: Q5:Tr239-256

*CH: - Trình bày khái niệm bản chất, vai trò và các loại

uy tín quản lý

- Từ đó ứng dụng vào thực tiễn để nâng cao uy tín của

cá nhân và xác định được vai trò của uy tín LĐ trong

- Sinh viên: - Phân biệt khái

niệm phong cách và PC lãnh đạo

- Xác định được bản chất của từng loại phong cách, ưu nhược điểm của từng loại và cách sử dụng các phong cách cho phù hợp từng tình huống

và từng loại hình hoạt động

- Tác dụng của p/cách người lãnh đạo đối với các tập thể người lao động như thế nào ?

* Đọc tài liệu

Q1:tr188-197 : Q3 : Tr174- 180

*CH: - Phong cách lãnh đạo

là gì? Bản chất ưu, nhược điểm của từng loại phong cách lãnh đạo và ứng dụng của từng loại vào trong hoạt động thực tiễn

- Liên hệ với thực tiễn hiện nay loại phong cách nào đem lại hiệu quả ? Vì sao ?

*Ttắt: Nội dung TL 3 trang

Sinh viên: -SV xác định được

bản chất và phân biệt được

uy tín thật và uy tín giả

* Đọc T liệu: Q5:Tr 2564

249 Chuẩn bị BTCN tuần 4

- ĐG ý thức, nội dung làm BTN lần 1

- ĐG ý thức, khả năng của SV trong việc thực hiện nội dung

LT, TL., Thọc tuần 4

- SV có thái độ chuyên cần tích cực học tập.(trên lớp, tự học)

- Hoàn thành báo cáo kết quả BTN ( lần1)

( nội dung giao ở tuần 3)

Sinh viên: - Nắm được khái

niệm quyết định quản lý

- Những năng lực cần thiết để nhà quản lý có khả năng ban hành, thông qua quyết định QL?

- Những cản trở tâm lý cần khắc phục khi triển khai tổ chức thực hiện quyết định QL

- Khi thực hiện các quyết định của tập thể bản thân thường gặp cản trở tâm lý nào? Khắc phục ra sao?

* Đọc tài liệu.: - Q1:tr 197- 210

- Q4: tr 92-105

* CH: - Phân tích khái niệm quản lý và trình bày những yêu cầu tâm lý đối với việc thông qua quyết định QL, tổ chức thực hiện quyết định quản lý

- Lấy một số ví dụ sai lầm thường gặp khi đưa ra QĐ

và tổ chức thực hiện quyết định trong tập thể hiện nay

- SV xác định được nội dung chức năng kiểm tra thực hiện quyết định QL (liên hệ ngược, định hướng, động viên khuyến khích)

* Đọc tài liệu 212

Q1:tr210 Q4:tr105-114 ; http://quyết định quản lý.net.vn

- Liên hệ chức năng KT thực hiện QĐ trong việc thực hiện nhiệm vụ học tập

T.hành

2 tiết Tr.lớp

- Thực hành về phần phong cách

và phong cách lãnh đạo,

- Thực hành về quyết định QL

Sinh viên:

- Nhận dạng được từng loại

phong cách

- Ứng dụng các loại phong cách với từng tình huống, từng lứa tuổi, lĩnh vực nghề nghiệp

- Vận dụng vào thực tiễn về quá trình thông qua quyết định và

- Lấy ví dụ về cách sử dụng phong cách LĐ phù hợp với tình huống và loại hình hoạt động của con người

- Trắc nghiệm về phong cách ?

- Tìm ví dụ thực tiễn về cản trở tâm lý trong quá trình