ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA SƢ PHẠM THÂN THỊ HOA CHI CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TIẾNG ANH CỦA KHOA TẠI CHỨC - ĐẠI HỌC HÀ NỘI TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 05 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Nguyễn Thị Mỹ Lộc HÀ NỘI - 2008 MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU CHƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Những khái niệm đề tài 1.1.1 Quản lý, quản lý giáo dục 1.1.2 Dạy học, hoạt động dạy học 11 1.1.3 Quản lý hoạt động dạy học 12 1.1.4 Đào tạo chức đặc điểm 17 1.2 Tầm quan trọng Tiếng Anh đời sống đại 18 1.2.1 Mục đích vai trị ngoại ngữ 18 1.2.2 Vai trò Tiếng Anh Việt Nam 19 1.3 Quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh bậc đại học theo hình thức vừa học vừa làm 22 1.3.1 Đặc thù chơng trình đào tạo chức (vừa học vừa làm) 22 1.3.2 Những nội dung quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh 23 1.3.3 Đặc thù quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh khoa Tại chức trờng đại học 30 1.4 Tiểu kết 32 CHƠNG THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TIẾNG ANH Ở KHOA TẠI CHỨC - ĐẠI HỌC HÀ NỘI 2.1 Tình hình phát triển Đại học Hà Nội Khoa Tại chức - Đại học Hà Nội 33 2.1.1 Sự phát triển Đại học Hà Nội 33 2.1.2 Sự phát triển Khoa Tại chức Tiếng Anh - Đại học Hà Nội 35 2.2 Thực trạng hoạt động dạy học Tiếng Anh khoa Tại chức 36 2.2.1 Chơng trình đào tạo Tiếng Anh Khoa Tại chức - Đại học Hà Nội 36 2.2.2 Đội ngũ giáo viên khoa chức Tiếng Anh - Đại học Hà Nội 39 2.2.3 Về số lợng sinh viên khoa chức Tiếng anh- Đại học Hà Nội 44 2.2.4 Về nội dung, chơng trình, học liệu 45 2.2.5 Về sở vật chất, thiết bị dạy học 48 -1- 2.3 Thực trạng quản lý, dạy học Tiếng Anh Khoa chức-Đại học Hà Nội 49 2.3.1 Quản lý chơng trình nội dung 49 2.3.2 Quản lý hoạt động dạy học giáo viên 50 2.3.3 Quản lý hoạt động học tập sinh viên 54 2.3.4 Quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá 57 2.3.5 Quản lý phơng pháp dạy học 59 2.3.6 Phân tích, đánh giá cơng tác quản lý dạy học Tiếng Anh Khoa chức - Đại học Hà Nội 61 2.4 Tiểu kết 65 CHƠNG BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC TIẾNG ANH Ở KHOA TẠI CHỨC - ĐẠI HỌC HÀ NỘI 66 3.1 Nguyên tắc chọn lựa biện pháp 67 3.1.1 Nguyên tắc tính kế thừa 67 3.1.2 Nguyên tắc tính hiệu 68 3.1.3 Ngun tắc tơn trọng tính đặc thù q trình tổ chức đào tạo 68 3.2 Các nhóm biện pháp 69 3.2.1 Nhóm nhận thức 69 3.2.2 Nhóm tổ chức q trình dạy học 74 3.2.3 Nhóm biện pháp bổ trợ 87 3.3 Kiểm chứng nhận thức tính cấp thiết khả thi biện pháp 94 3.3.1 Kết khảo sát tính cần thiết biện pháp 94 3.3.2 Kết khảo sát tính khả thi biện pháp 95 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 97 Kết luận 97 Khuyến nghị 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO 99 PHỤ LỤC -2- MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Đất nước ta thực công đổi đất nước với mục tiêu xây dựng xã hội dân chủ, công bằng, văn minh nhằm thực lý tưởng dân giàu, nước mạnh, xã hội phát triển bền vững Cơng đổi đến đạt thành tựu đáng kể giáo dục không nằm ngồi phát triển Tuy nhiên, Nghị Trung ương II khoá VIII Đảng Cộng sản Việt Nam nêu, so với yêu cầu thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam: "Giáo dục - đào tạo nước ta nhiều yếu kém, bất cập quy mô lẫn cấu chất lượng, hiệu chưa đáp ứng kịp đòi hỏi lớn ngày cao nhân lực công đổi kinh tế, xã hội, xây dựng bảo vệ tổ quốc, thực cơng nghiệp hố - đại hố đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa" Nghị Trung ương II khố VIII cịn nhấn mạnh: "Đáng quan tâm chất lượng hiệu giáo dục - đào tạo cịn thấp Trình độ kiến thức, kỹ thực hành, phương pháp tư khoa học, trình độ ngoại ngữ thể lực đa số học sinh, sinh viên yếu" Trong chiến lược phát triển người toàn diện, Đảng nhà nước ta quan tâm đến chất lượng việc dạy học cấp, ngành học hình thức đào tạo Với xu hội nhập, ngoại ngữ đóng vai trò quan trọng lĩnh vực: khoa học kỹ thuật, giáo dục, du lịch, thương mại đời sống hàng ngày Ngoại ngữ môn văn hố bản, có vị trí quan trọng nghiệp giáo dục Ngoại ngữ khơng góp phần trang bị cho học sinh, sinh viên tri thức cần thiết đối tượng nhận thức giới khách quan thuộc lĩnh vực chuyên ngành mà công cụ quan trọng giúp cho họ nắm tri thức sở chuyên ngành khác, đồng thời giúp cho việc phát triển lực trí tuệ họ phát triển Ngoại ngữ công cụ giao tiếp mới, giúp người học nâng cao -3- mở rộng tầm hiểu biết qua việc tiếp xúc, tìm hiểu chọn lọc tri thức văn hố khơng riêng dân tộc mà cịn lồi người Ngoại ngữ nói chung Tiếng Anh nói riêng coi điều kiện tiên quyết, công cụ, phương tiện đắc lực hữu hiệu trình hội nhập phát triển Vấn đề dạy học ngoại ngữ trở lên cấp thiết liệt năm gần Chính vậy, mở rộng mơ hình đào tạo phù hợp cho đối tượng người học ngoại ngữ nhiệm vụ hàng đầu ngành Giáo dục nói chung trường đại học nói riêng Khoa Tại chức chuyên ngành Tiếng Anh - Đại học Hà Nội thành lập 45 năm với hình thành phát triển trường Đại học Ngoại ngữ Hà Nội (nay đổi thành Đại học Hà Nội) Do đặc thù khoa đào tạo ngành Tiếng Anh hệ chức nên đối tượng sinh viên khoa chủ yếu vừa học vừa làm, học chủ yếu ngồi hành hay học tập trung vào ngày Thứ Bảy Chủ nhật Chương trình đào tạo rút ngắn cịn 70% so với khoa Anh quy Hàng năm số lượng đầu vào tăng cao nhu cầu người học chất lượng đầu lại thấp Nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học chức Tiếng Anh không sử dụng ngôn ngữ phương tiện giao tiếp không nghiên cứu tài liệu chuyên ngành Tiếng Anh Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng giảng viên khơng đào tạo chuyên ngành Tiếng Anh cách bản, chủ yếu giảng viên từ khoa Nga chuyển sang, chưa tâm huyết với nghề, chưa có phương pháp dạy phù hợp với chương trình đối tượng hệ chức, sở vật chất nghèo nàn, nhà trường chưa quan tâm nhiều đến việc phát triển Khoa Tâm lý người học thường xem nhẹ chất lượng mơ hình chức, thái độ học tập khơng nghiêm túc, họ quan tâm đến việc có thêm văn chức Tiếng Anh để làm phương tiện xin việc -4- Là giảng viên giảng dạy nhiều năm môn Tiếng Anh thuộc khoa Tại chức, trường Đại học Hà Nội, nhận thấy vấn đề chất lượng việc dạy học chưa thực đáp ứng mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo nhà trường Để đảm bảo nâng cao chất lượng dạy học ngành Tiếng Anh, nghĩ cần phải đánh giá thực trạng, sở đó, xây dựng kế hoạch dạy học biện pháp quản lý hoạt động dạy Tiếng Anh hiệu quả, tạo nên đổi việc dạy học ngoại ngữ, nâng cao nhận thức nghiêm túc tầm quan trọng việc học Tiếng Anh Được nghiên cứu học tập Khoa Sư phạm, Đại học Quốc Gia Hà Nội, với luận văn tốt nghiệp mình, tơi chọn đề tài "Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh khoa Tại chức - Đại học Hà Nội giai đoạn nay" Mục đích nghiên cứu Trên sở phân tích lý luận kinh nghiệm thực tế, đề xuất biện pháp quản lý dạy học Tiếng Anh khoa Tại chức - Đại học Hà Nội nhằm nâng cao chất lượng dạy học Khách thể đối tƣợng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu: Vấn đề dạy học Tiếng Anh hệ chức trường Đại học Hà Nội 3.2 Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh Khoa Tại chức, Đại học Hà Nội Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu sở lý luận đề tài - Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý dạy học Tiếng Anh Khoa Tại chức, Đại học Hà Nội - Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh Khoa Tại chức, Đại học Hà Nội giai đoạn -5- Giả thuyết khoa học Nếu có biện pháp quản lý đồng bộ, hợp lý khả thi công tác quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh chất lượng đào tạo Khoa Tại chức, Đại học Hà Nội nâng cao Phạm vi nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh Khoa Tại chức ngành Tiếng Anh, Đại học Hà Nội năm trở lại Ý nghĩa khoa học thực tiễn đề tài Kết nghiên cứu đề tài tư liệu tham khảo nhà quản lý hoạt động dạy học ngoại ngữ hệ chức ngành Tiếng Anh - Đại học Hà Nội sở đào tạo tương tự Phƣơng pháp nghiên cứu - Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Các phương pháp phân tích, tổng hợp hệ thống vấn đề lý luận có liên quan đến đề tài qua hệ thống sách báo tài liệu tham khảo - Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra phiếu hỏi: sử dụng mẫu phiếu điều tra sinh viên, giảng viên cán quản lý để thu thập thông tin thực trạng dạy học ngoại ngữ; thuận lợi, khó khăn mức độ sử dụng ngoại ngữ học tập phát triển chuyên môn nghiệp vụ; thực tế công tác quản lý chất lượng dạy học Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn trình bày thành chương: Chương 1: Cơ sở lý luận đề tài Chương 2: Thực trạng việc quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh Khoa Tại chức, Đại học Hà Nội Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh Khoa Tại chức, Đại học Hà Nội -6- CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Ngơn ngữ đóng vai trị quan trọng lịch sử phát triển xã hội đến độ khơng có ngơn ngữ lối sống khác biệt hẳn với lối sống Lý người trở thành chúa tể trái đất người tạo hóa ban tặng cho trí thơng minh ưu việt nhiều so với trí thơng minh động vật khác người biết sử dụng "tiếng nói", biết dùng ngơn ngữ để thể cảm xúc vui buồn, lo lắng, hay chia sẻ sáng tạo, trinh phục thiên nhiên siêu nhiên Ngôn ngữ sản phẩm xã hội - lịch sử đặc biệt, gắn liền với văn hóa dân tộc trình hành chức Bên cạnh chức làm công cụ giao tiếp thể tư tưởng tình cảm người, ngơn ngữ cịn thực chức tích lũy, phản ánh văn hóa dân tộc Ngôn ngữ "một thư viện bảo tàng, lưu trữ chứa chất phản ánh thực xung quanh người, tượng xã hội, tượng thiên nhiên, phản ánh mang tính đặc thù dân tộc "Bản thân ngôn ngữ thành tố văn hóa dân tộc, tượng ngôn ngữ từ hệ thống âm đến chữ viết, kho từ vựng, quy tắc ngữ pháp cách sử dụng thực tiễn phương tiện ngôn ngữ giao tiếp thể đậm đà sắc dân tộc Mỗi đất nước, dân tộc có ngơn ngữ riêng họ Để chinh phục mở rộng mối quan hệ kinh doanh, đầu tư, giao lưu hữu nghị họ phải học tiếng nói Chính mà việc học tiếng nước trở nên cần thiết quốc gia, cá nhân sống tại, q trình tồn cầu hóa diễn nhanh chóng hầu hết tất lĩnh vực hoạt động người Vấn đề đặt làm -7- để đẩy nhanh trình học ngoại ngữ làm cho q trình trở nên thực hiệu Trong xu phát triển nhanh chóng xã hội nay, tiếng Anh ngày trở nên thông dụng phổ biến hoạt động đối ngoại, thương mại trao đổi thông tin quốc tế Tiếng Anh trở thành ngôn ngữ quốc tế, tiếng nói chung cho 350 nước chí tiếng Anh có mặt góc nhỏ giới - nhà chung Trước diễn biến toàn cầu trên, nhận định chung nhà chuyên môn, việc dạy học ngoại ngữ nói chung tiếng Anh nói riêng vận hành theo xu thế: - Sự tăng vọt số lượng sinh viên - Sự đa dạng hóa loại hình đào tạo: (Tại chức, chuyên tu, từ xa…) - Sự ràng buộc, lúng túng hạn chế tài chính, trình độ chun mơn - Sự yếu quản lý chất lượng dạy học ngoại ngữ Trước thách thức xu phát triển giáo dục đại học phạm vi toàn cầu đặt ra, nghiệp đào tạo chuyên gia ngoại ngữ cần phải định hướng phù hợp với phát triển thị trường sức lao động đầy biến động có đòi hỏi cao Chúng ta phải đổi mục đích - nội dung - phương pháp quản lý tốt hoạt động dạy học ngoại ngữ tất loại hình đào tạo để mang lại cho thị trường sản phẩm giáo dục có chất lượng, đáp ứng nhu cầu thực xã hội nói chung Việt Nam nói riêng 1.1 Những khái niệm đề tài 1.1.1 Quản lý, quản lý giáo dục 1.1.1.1 Quản lý: Các Mác khẳng định: "Bất lao động xã hội hay cộng đồng trực tiếp thực quy mô tương đối lớn cần chừng mực -8- định đến quản lý Quản lý xác lập tương hợp công việc cá nhân hình thành chức chung, xuất tồn chế sản xuất, khác với vận động phận riêng lẻ nó" [22.tr.195] Harold Koontz, tác phẩm “Những vấn đề cốt yếu quản lý” viết: “Quản lý hoạt động thiết yếu, đảm bảo phối hợp nỗ lực cá nhân, nhằm đạt mục đích nhóm Mục tiêu nhà quản lý nhằm hình thành mơi trường mà người đạt mục đích nhóm với thời gian, tiền bạc bất mãn cá nhân nhất.”[16.tr.188] Các nhà nghiên cứu Việt Nam xuất phát từ góc độ khác đưa khái niệm quản lý Hà Thế Ngữ quan niệm: "Quản lý trình định hướng " [23, tr.24] Theo PGS.TS.Nguyễn Thị Mỹ Lộc TS.Nguyễn Quốc Chí định nghĩa vè quản lý là: "Tác động có định hướng, có chủ đích chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) - tổ chức - nhằm làm cho tổ chức vận hành đạt mục đích tổ chức" Hiện nay, khái niệm định nghĩa cách rõ hơn: "Quản lý trình đạt đến mục tiêu tổ chức cách vận dụng hoạt động (chức năng) kế hoạch hoá, tổ chức, đạo kiểm tra" [10, tr.1] Quản lý tác động có mục đích, có kế hoạch chủ thể quản lý đến tập thể người lao động nói chung khách thể quản lý nhằm thực mục tiêu dự kiến Quản lý trình đạt đến mục tiêu tổ chức cách vận dụng hoạt động (chức năng) kế hoạch hoá, tổ chức, đạo kiểm tra Khái niệm quản lý định nghĩa nhiều cách khác song hiểu quản lý hoạt động có mục đích người quản lý -9- Lúc này, sinh viên đọc được, học kiến thức từ nhiều kênh thơng tin khác họ hồn tồn trao đổi, thắc mắc với thầy vấn đề họ chưa hiểu Để làm việc nâng cao lực chun mơn phải có kế hoạch thường xuyên bám sát đặc thù dạy học ngoại ngữ Giảng viên dạy ngoại ngữ không giỏi ngoại ngữ có kỹ sư phạm mà cịn cần kiến thức văn hoá, xã hội đủ rộng đa dạng, cần phải hiểu biết lịch sử khứ vấn đề có thay đổi, điều chỉnh mơn dạy, kiện, nguyên lý, khái niệm, quan điểm kỹ cần thiết cho mơn Điều có nghĩa họ phải biết nhiều họ phải dạy Người thầy hiểu biết ý tưởng chủ chốt, mà phải biết cấu trúc ý tưởng phải hiểu chúng liên hệ với nào, ý tưởng liên quan đến lĩnh vực khác đời sống thực tiễn Để đáp ứng với nhu cầu đào tạo ngày tăng để mục tiêu dạy học đạt kết mong muốn, nhà trường Bộ môn cần quan tâm đến công tác bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ thực sau: - Lập kế hoạch tổ chức lớp bồi dưỡng thường xuyên nhằm cập nhật thông tin khoa học, theo chuyên ngành giảng dạy cử giảng viên học lớp nâng cao trình độ chun mơn - Mời chun gia (trong nước nước ngồi) nói chuyện chun đề để giảng viên có điều kiện cập nhật kiến thức, mở mang thơng tin Sau buổi nghe nói chuyện đó, nhà trường nên yêu cầu giảng viên có thu hoạch hay báo cáo phản hồi -95- - Nhà trường khoa tổ chức định kỳ sinh hoạt chuyên môn theo chủ đề để giảng viên có điều kiện trao đổi thơng tin, học hỏi lẫn - Giao đề tài nghiên cứu khoa học cho cá nhân nhóm giảng viên hàng năm Nghiên cứu khoa học động thúc đẩy người tìm tịi, sáng tạo, mở mang kiến thức - Quản lý tốt chương trình chi tiết mơn học giảng viên góp phần đáng kể việc nâng cao lực chuyên môn đội ngũ giảng viên, lẽ công cụ hoạt động dạy học thể mức độ cập nhật thông tin, khả mở rộng kiến thức thầy cho trị thơng qua tài liệu tham khảo, tài liệu bổ sung, tài liệu phát tay, tập bổ trợ bổ sung hàng năm Chương trình chi tiết mơn học phận phụ trách chuyên môn lưu giữ để kiểm tra, giám sát thực hiện, đánh giá điều chỉnh Khuyến khích giảng viên không ngừng tự học để nâng cao lực chun mơn thân - Xây dựng đội ngũ giảng viên có tay nghề sư phạm đáp ứng yêu cầu đổi phương pháp dạy học : Hàng năm, Khoa có tổ chức lớp học nghiệp vụ sư phạm, phương pháp giảng dạy cho đội ngũ giảng viên số lượng tham gia đông, thời gian học lại ngắn, nhiều giảng viên không theo đầy đủ buổi học bận lên lớp mà họ chưa phát huy kiến thức học để vận dụng nhiều vào giảng dạy Về cách thực biện pháp này, tác giả mạnh dạn đề xuất ý kiến: để lớp bồi dưỡng có chất lượng lớp bồi dưỡng nên có số lượng hạn chế sâu vào kỹ lên lớp nhằm bồi dưỡng đội ngũ khơng biết nói đổi phương pháp mà cịn thực việc đổi phương pháp dạy học dạy học cụ thể Họ người có lực chuyên môn giỏi tập -96- huấn phương pháp giảng dạy cách kỹ lưỡng vừa bản, vừa nâng cao Từ nhân rộng dần cho đội ngũ giảng viên trường Chúng cho rằng, để tăng cường triển khai đổi phương pháp giảng dạy thời gian tới, Trường nên tổ chức lớp tập huấn theo hướng quan tâm đến thực hành kỹ từ soạn bài, đứng lớp, tổ chức hoạt động nhận thức cho sinh viên Chẳng hạn, sau học lý thuyết, giảng viên lớp phải trình diễn giảng thuộc chun mơn quay Video Sau tổ chức đưa nhận thông tin phản hồi từ giảng viên khác chuyên gia để nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm Đây yếu tố quan trọng để giảng viên cải thiện phương pháp giảng dạy Do đó, thơng tin phản hồi, ý kiến nhận xét phải xác, khách quan mang tính xây dựng 3.2.3.2 Biện pháp 7: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin giảng dạy a Mục đích ý nghĩa biện pháp: Cơ sở vật chất trường học thành tố khơng thể thiếu q trình dạy học giáo dục Sử dụng sở vật chất, trang thiết dạy học đại, tăng cường ứng dụng công nghệ thơng tin vào q trình dạy học nói riêng; đào tạo nói chung vừa yêu cầu, vừa biện pháp góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng dạy học, tạo điều kiện cho sinh viên phát huy lực tư duy, khả sáng tạo học tập nhanh chóng thích hợp với kinh tế thị trường xã hội b Nội dung cách thức thực biện pháp: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) giảng dạy: Hiện nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) giảng dạy trường đại học xu tất yếu trình hội nhập phát triển -97- giáo dục Hai năm gần Khoa Tại chức Tiếng Anh có chương trình dạy học Tiếng Anh qua mạng riêng (English Discovery on line- Edo) Thơng qua chương trình giảng viên sinh viên trao đổi với mạng, giảng viên kiểm tra sửa cho sinh viên mạng Cần đạo tận dụng phát huy ưu điểm việc ứng dụng CNTT việc dạy học ngoại ngữ : *Nâng cao hiệu suất giảng dạy học tập: Nội dung học thể Slides Giảng viên sử dụng máy chiếu để hiển thị giảng lên bảng chiếu cho phép tiết kiệm nhiều thời gian ghi bảng, vẽ hình, sơ đồ minh hoạ Sinh viên phát tài liệu thích hợp trước học giảm bớt thời gian ghi chép cịn tạo thói quen nghiên cứu chủ động Đối với môn học bản, tuý lý thuyết: Do tiết kiệm nhiều thời gian ghi chép lớp mà thày truyền đạt trị lĩnh hội khối lượng kiến thức nhiều hơn, mở rộng sinh viên có nhiều thời gian để tìm tịi, đào sâu suy nghĩ, trình bày ý kiến Đối với mơn học liên quan thực hành, rèn luyện kỹ việc rút ngắn thời gian học lý thuyết làm cho hoạt động tương tác thầy trò phong phú đa dạng Các hoạt động chủ yếu trao đổi, thảo luận, thắc mắc, thuyết trình, diễn kịch nhằm chiếm lĩnh tri thức Qua đó, người giảng viên quán xuyến lớp học *Nội dung giảng kiến thức truyền đạt xác hơn: Khi ứng dụng CNTT giảng dạy, nội dung giảng phải giảng viên chuẩn bị Slides theo trình tự hợp lý Điều giúp họ làm chủ giáo án, trình bày vấn đề cách -98- xác logic Quan trọng hơn, giảng viên thực việc truyền đạt nội dung dạy học theo ý đồ đặt ra: nội dung phải biết, nên biết biết Tuy nhiên, với cách giảng ứng dụng CNTT đòi hỏi người giảng viên soạn phải cân nhắc thật lỹ lưỡng Ứng dụng CNTT, người giảng viên mơ học cách sinh động với từ ngữ, hình ảnh, bảng biểu thạm chí âm Sự hấp dẫn học lôi cuốn, hấp dẫn sinh viên hơn, lẽ họ lĩnh hội kiến thức cách tường minh, cụ thể mà khơng trìu tượng trước Bài soạn giảng phải điều chỉnh, hoàn thiện sau buổi giảng nhằm không ngừng nâng cao hiệu dạy học yêu cầu đặt giảng viên Nội dung học cần phải bổ sung cập nhật thường xuyên; mục tiêu học tường minh, cụ thể; hoạt động dạy thày; hoạt động học trò hoạt động tương tác dạy học thầy trị bổ sung, hồn thiện cách dễ dàng soạn giảng dùng CNTT hỗ trợ Để ứng dụng CNTT vào trình giảng dạy địi hỏi phải có đầu tư ban đầu sở vật chất, trang thiết bị dạy học nguồn nhân lực, bồi dưỡng khả sử dụng CNTT cho giảng viên Để sử dụng thiết bị vào công tác giảng dạy, giảng viên cần có kiến thức tối thiểu sử dụng máy tính Ngồi ra, việc thực tiết giảng máy tính phương tiện nghe nhìn địi hỏi đầu tư, chuẩn bị giảng viên cao nhiều so với cách giảng thông thường Hiệu tiết giảng phụ thuộc nhiều vào công việc soạn Những trình chiếu hình, kết hợp với diễn giảng hoạt động lớp phải giảng viên tính tốn, xem xét chuẩn bị Do đó, giảng viên cần phải đầu tư thời gian trí tuệ phải có kỹ làm cơng việc -99- Tăng cường đầu tư phát triển sở vật chất, trang thiết bị: Khoa Tại chức Tiếng Anh nói riêng Trường Đại học Hà Nội nói chung, phải trọng đầu tư nhiều trang thiết bị đặc biệt thiết bị CNTT vào việc giảng dạy ngoại ngữ nhà trường Cụ thể là: - Cần trang bị cho Khoa chức phòng học Đa chức - Đầu tư phòng học với trang thiết bị dạy học đại bao gồm: máy tính cài phần mềm hỗ trợ giảng dạy; Một máy chiếu; bảng chiếu - Trang bị thư viện đại hơn, tạo điều kiện cho việc tra cứu thông tin - Xây dựng website mơn học, giáo trình điện tử, giảng điện tử Để đáp ứng yêu cầu này, nhà trường cần tiến hành: - Tổ chức lớp tập huấn sử dụng thiết bị đại giảng dạy - Có hình thức khuyến khích xứng đáng giảng viên ứng dụng CNTT dạy học - Tăng cường công tác quản lý giáo án, đánh giá giảng giảng viên theo hướng có ứng dụng CNTT dạy học -100- 3.3 Kiểm chứng nhận thức tính cấp thiết khả thi biện pháp Để kiểm chứng tính cần thiết khả thi biện pháp, khảo sát ý kiến người liên đới tới công tác đào tạo hệ vừa học vừa làm Kết thu sau: 3.3.1 Kết khảo sát tính cần thiết biện pháp: Tính cần thiết STT Tên biện pháp Rất cần thiết Cần thiết Không cần thiết Biện pháp 1: Nâng cao tính trách nhiệm xã hội người tổ chức lớp hệ vừa học vừa làm 85% 15% 0% Biện pháp 2: Nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm giảng viên tham gia giảng dạy lớp chức (vừa học vừa làm) 78% 22% 0% Biện pháp 3: Nâng cao ý thức học tập, nâng cao nhận thức tầm quan trọng mơ hình đào tạo vừa học vừa làm cho sinh viên 90% 10% 0% I NHÓM NHẬN THỨC II NHĨM TỔ CHỨC Q TRÌNH DẠY HỌC Biện pháp 1: Đổi việc xây dựng mục tiêu môn học 75% 20% 5% Biện pháp 2: Đổi việc lựa chọn nội dung, tăng cường học liệu cho người học 65% 25% 10% Biện pháp 3: Quản lý việc đa dạng hố hình thức tổ chức dạy học 65% 20% 15% Biện pháp 4: Cải tiến, đổi phương pháp dạy học 85% 15% 0% -101- Biện pháp 5: Cải tiến công tác kiểm tra - đánh giá 70% 15% 5% Biện pháp 1: Nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ cho giảng viên 85% 15% 0% 10 Biện pháp 2: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin giảng dạy 90% 10% 0% III NHÓM HỖ TRỢ Kết khảo sát cho thấy biện pháp đề xuất đánh giá cần thiết Đặc biệt Biện pháp Nhóm nhận thức, Biện pháp Nhóm tổ chức q trình dạy học Nhóm hỗ trợ đánh giá cần thiết cho hoạt động dạy học Tại chức Tiếng Anh - Đại học Hà Nội giai đoạn 3.3.2 Kết khảo sát tính khả thi biện pháp: Tính khả thi STT Tên biện pháp Rất khả thi Khả thi Không khả thi 60% 35% 5% 85% 15% 0% 75% 15% 10% I NHÓM NHẬN THỨC Biện pháp 1: Nâng cao tính trách nhiệm xã hội người tổ chức lớp hệ vừa học vừa làm Biện pháp 2: Nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm giảng viên tham gia giảng dạy lớp chức (vừa học vừa làm) Biện pháp 3: Nâng cao ý thức học tập, nâng cao nhận thức tầm quan trọng mơ hình đào tạo vừa học vừa làm cho sinh viên -102- II NHÓM TỔ CHỨC QUÁ TRÌNH DẠY HỌC Biện pháp 1: Đổi việc xây dựng mục tiêu môn học 70% 30% 0% 75% 25% 0% 60% 25% 15% 85% 15% 0% 75% 25% 0% 80% 15% 5% 60% 30% 10% Biện pháp 2: Đổi việc lựa chọn nội dung, tăng cường học liệu cho người học Biện pháp 3: Quản lý việc đa dạng hoá hình thức tổ chức dạy học Biện pháp 4: Cải tiến, đổi phương pháp dạy học Biện pháp 5: Cải tiến công tác kiểm tra - đánh giá III NHĨM HỖ TRỢ Biện pháp 1: Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giảng viên 10 Biện pháp 2: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin giảng dạy Kết khảo sát bảng cho thấy biện pháp có tính khả thi Trong biện pháp đánh giá khả thi có khả chủ động thực hiện, bị chi phối yếu tố khách quan chun gia đánh giá có tính khả thi cao, chẳng hạn Biện pháp Nhóm nhận thức, Biện pháp Nhóm tổ chức q trình dạy học Biện pháp Nhóm hỗ trợ -103- KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ Kết luận Đổi giáo dục chủ trương Đảng, Nhà nước ngành Giáo dục Đổi việc dạy học ngoại ngữ hệ thống quốc dân đổi theo hướng cung cấp cho hệ trẻ phương tiện giao tiếp, học tập làm việc hữu hiệu môi trường đa ngôn ngữ xu hội nhập kinh tế quốc tế, đáp ứng yêu cầu Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa đất nước Trong xu đó, Tiếng Anh ngày trở nên thơng dụng phổ biến hoạt động đối ngoại, thương mại trao đổi thông tin quốc tế Tiếng Anh trở thành ngơn ngữ quốc tế, tiếng nói chung cho 350 nước chí tiếng Anh có mặt góc nhỏ giới - ngơi nhà chung Trong bối cảnh chung đó, Khoa Tại chức Tiếng Anh Đại học Hà Nội đổi hoạt động dạy học điều cần thiết nên làm Với nhận thức đó, đề tài tập trung nghiên cứu vấn đề lý luận thực tiễn nhằm đề biện pháp cần thiết có tính khả thi q trình đổi hoạt động dạy học tiếng Anh trường Đại học Hà Nội nói chung Khoa Tại chức Tiếng Anh nói riêng Luận văn nghiên cứu cách có hệ thống lý luận quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, quản lý trình dạy học Đồng thời luận văn tập trung nghiên cứu hệ thống sở lý luận hoạt động dạy học ngoại ngữ trường Đại học Hà Nội nói chung Khoa Tại chức Tiếng Anh nói riêng Ngồi luận văn cịn khẳng định đổi hoạt động dạy học đóng vai trị quan trọng chất lượng hiệu trình dạy học Luận văn cố gắng mô tả đầy đủ thực trạng hoạt động dạy học tiếng Anh Khoa Tại chức Tiếng Anh- Đại học Hà Nội Từ sở lý luận thực tiễn khảo sát, tác giả mạnh dạn đề xuất nhóm biện pháp nhằm -104- đạo triển khai đổi hoạt động dạy học Tiếng Anh Khoa Tại chức Đại học Hà Nội Những biện pháp mà luận văn đưa vận dụng, cụ thể hoá lý luận khoa học quản lý vào thực trạng Khoa với đúc rút kinh nghiệm xin ý kiến chuyên gia Kết khảo nghiệm minh chứng tính cần thiết tính khả thi biện pháp Như giả thuyết khoa học luận văn chứng minh Tác giả hy vọng thời gian tới, biện pháp nêu cán quản lý giảng viên Khoa nghiên cứu sử dụng, góp phần đổi hoạt động dạy học Tiếng Anh Khoa Tại chức Tiếng Anh - Đại học Hà Nội Đề tài bước đầu làm nghiên cứu mang tính khám phá chắn cịn nhiều thiếu sót, tác giả mong đóng góp ý kiến thày cơ, chun gia giáo dục để luận văn tiếp tục hoàn chỉnh Khuyến nghị 2.1 Đối với Bộ Giáo dục Đào tạo: Nhanh chóng triển khai đạo cơng tác đổi hoạt động dạy học ngoại ngữ hệ thống giáo dục quốc dân cho đồng dứt điểm 2.2 Đối với Khoa Tại chức Tiếng Anh - Đại học Hà Nội: Thực đổi hoạt động dạy học, cụ thể:  Đổi mục tiêu mơn học  Đổi nội dung, chương trình, học liệu  Đổi phương pháp dạy học  Đổi hình thức kiểm tra, đánh giá Tạo điều kiện để việc đổi thành cơng nhanh chóng vào nề nếp:  Có kế hoạch sách đào tạo, đào tạo lại cán giảng dạy môn cách hợp lý -105-  Nâng cấp sở vật chất trang bị thêm thiết bị dạy học  TÀI LIỆU THAM KHẢO A Văn kiện Điều lệ Trường Đại học (Ban hành kèm theo Quyết định số 153/2003/QĐ-TTg ngày 30/7/2003 Thủ tướng Chính phủ) Giáo dục Việt Nam 1945 - 2005, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Trung tâm thông tin tư vấn phát triển, Nhà xuất Chính trị quốc gia Kỷ yếu Hội thảo Khoa học “ Đổi tư Giáo dục”, Hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục Việt Nam, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Hội khoa học Tâm lý - Giáo dục Việt Nam, Kỳ - Khoá III - Nha Trang, Khánh Hoà ( 7/ 2005 ) Luật Giáo dục 2005, Nhà xuất Giáo dục Hà Nội Quy chế Công tác Học sinh - Sinh viên trường đào tạo Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo B Tài liệu tham khảo Đặng Quốc Bảo - Nguyễn Đắc Hƣng Giáo dục Việt Nam hướng tới tương lai - Vấn đề giải pháp Nhà xuất Chính trị quốc gia Hà Nội, 2004 Đặng Quốc Bảo Quản lý giáo dục - Quản lý nhà trường Bài giảng Đặng Quốc Bảo Một số khái niệm quản lý giáo dục Trường cán quản lý giáo dục, 1997 -106- Nguyễn Quốc Chí Những sở lý luận Quản lý Giáo dục Tập giảng 10 Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đại cương KHQL - Tập giảng 1996-1998, 200, 2003-2006 11 Nguyễn Đức Chính Chương trình đào tạo đánh giá chương trình đào tạo Tập giảng khoa Sư phạm - Đại học Quốc gia Hà Nội 12 Nguyễn Đức Chính Đo lường đánh giá giáo dục Tập giảng Tập giảng khoa Sư phạm - Đại học Quốc gia Hà Nội 13 Nguyễn Đức Chính Đổi đánh giá kết học tập sinh viên giải pháp đào tạo giảng viên chất lượng cao khoa Sư phạm ĐHQG Hà Nội 14 Vũ Cao Đàm Phương pháp luận nghiên cứu khoa học Nhà xuất Khoa học Kỹ thuật Hà Nội, 2005 15 Đặng Xuân Hải Quản lý thay đổi giáo dục/ nhà trường Tập giảng 2006 Khoa Sư phạm - Đại học Quốc gia Hà Nội 16 Harold Koontz, Cyril Odonnell, Heinz Weirich Những vấn đề cốt yếu quản lý Nhà xuất Khoa học Kỹ thuật Hà Nội, 1998 17 Nguyễn Thị Phƣơng Hoa Lý luận dạy học đại Tập giảng Khoa Sư phạm - Đại học Quốc gia Hà Nội 18 Nguyễn Thị Thu Huyền Biện pháp quản lý dạy học mơn Tiếng Anh Học viện quốc phịng nhằm đáp ứng yêu cầu đào tạo giai đoạn (Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục - Khoá Khoa Sư phạm - Đại học Quốc gia Hà Nội) -107- 19 Đặng Bá Lãm Quản lý Nhà nước Giáo dục- Lý luận thực tiễn Nhà xuất Chính trị quốc gia Hà Nội, 2005 20 Nguyễn Thị Mỹ Lộc Tâm lý học quản lý Giáo trình khoa Sư phạm - Đại học Quốc gia Hà Nội 21 Nguyễn Thị Mỹ Lộc Quản lý nhân lực giáo dục Giáo trình Khoa Sư phạm - Đại học Quốc gia Hà Nội 22 Mác - Ăng ghen Tồn tập (tập 4) NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội, 1993 23 Hà Thế Ngữ Quá trình sư phạm, chất, cấu trúc, tính quy luật NXB trường CBQLGDTW2 TP HCM, 1987 24 Nguyễn Ngọc Quang Bản chất trình dạy - học Tài liệu dùng để nghiên cứu chuyên đề "Giáo dục Đại học" theo chương trình cấp Chứng phục vụ chức danh giáo chức bậc đại học 25 Nguyễn Ngọc Quang Những khái niệm lý luận QLGD trường CBQLTW.Hà Nội, 1998 26 Hoàng Văn Thái Những biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu tự học ngoại ngữ sinh viên trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội (Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục - Khoá Khoa Sư phạm - Đại học Quốc gia Hà Nội) 27 Vũ Văn Tảo Vài nét xu đổi phương pháp dạy - học đại học giới hướng vận dụng vào nước ta 28 Trung tâm đảm bảo chất lượng nghiên cứu phát triển giáo dục ĐHQGHN Giáo dục học đại học Tài liệu lưu hành nội 29 www.ojp.usdoj.gov/BJA/evaluation/glossary/glossary_m.htm -108- 30 strategis.ic.gc.ca/epic/internet/instco-levc.nsf/en/h_qw00037e.html -109- ... việc quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh Khoa Tại chức, Đại học Hà Nội Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh Khoa Tại chức, Đại học Hà Nội -6 - CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN... Anh khoa Tại chức Tiếng Anh, trường Đại học Hà Nội chương II -3 6- CHƢƠNG THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TIẾNG ANH Ở KHOA TẠI CHỨC - ĐẠI HỌC HÀ NỘI 2.1 Tình hình phát triển Đại học Hà Nội Khoa. .. lý hoạt động dạy học Tiếng Anh Khoa Tại chức, Đại học Hà Nội giai đoạn -5 - Giả thuyết khoa học Nếu có biện pháp quản lý đồng bộ, hợp lý khả thi công tác quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh chất