đường lối cách mạng đảng cộng sản việt nam

Với thắng lợi của CM tháng Mười, CN Mác-Lênin từ lý luận đã trở thành hiện thực, đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh của GC CN, nhân dân các nước, và là động lực thúc đẩy sự ra đời các

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

BÀI GIẢNG MÔN HỌC (Lưu hành nội bộ)

ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Ths Trương Thị Xuân Nha Trang, 2014

Mở đầu ĐỐI TƯỢNG, NHIỆM VỤ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU MÔN ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

I ĐỐI TƯỢNG VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

1 Đối tượng nghiên cứu

a, Khái niệm “đường lối cách mạng của Đảng cộng sản Việt Nam”

Đường lối CM của ĐCSVN là hệ thống quan điểm, chủ trương, chính sách về mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp của CMVN

b, Đối tượng nghiên cứu của môn học

Đối tượng chủ yếu của môn học là hệ thống quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng trong tiến trình CMVN – từ CMDTDCND đến CMXHCN

2 Nhiệm vụ nghiên cứu

- Làm rõ rự ra đời tất yếu của ĐCSVN – chủ thể hoạch định đường lối CMVN

- Làm rõ quá trình hình thành, bổ sung và phát triển đường lối CM của Đảng

- Làm rõ kết quả thực hiện đường lối CM của Đảng trong tiến trình CMVN

II PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ Ý NGHĨA CỦA VIỆC HỌC TẬP MÔN HỌC

1 Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp lịch sử

- Phương pháp phân loại

- Phương pháp logic

2 Ý nghĩa của việc học tập môn học

Chủ đề 1

SỰ RA ĐỜI CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM VÀ CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN CỦA ĐẢNG

I HOÀN CẢNH LỊCH SỬ RA ĐỜI ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

1 Hoàn cảnh quốc tế cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX

- CNTB phát triển thành CNĐQ

Một trong những đặc điểm của CNĐQ là xuất khẩu TB, muốn thế phải có thuộc địa, phải đi xâm lược

Từ TK XIX trở đi, các nước ĐQ lần lượt đẩy mạnh cuộc viễn trinh đi xâm lược các nước chậm PT để biến

nó thành thuộc địa với quy mô ngày càng rộng lớn

Vd: Đầu TK XX, diện tích thuộc địa của Pháp là trên 10,6tr km2, trong khi đó diện tích nước Pháp chỉ có 0,5tr km2

- Hậu quả

• Sự du nhập yếu tố TB vào thuộc địa, bộ máy chính trị thay đổi để thực hiện các yêu cầu về KT Vì vậy các

DT thuộc địa bị lôi cuốn vào con đường TB thực dân

• Bao trùm là sự biến đổi về KT, văn hóa bị mất, quyền tự do của con người không còn nữa

• Sự thôn tính DT, áp bức DT, trà đạp DT thuộc địa càng tăng thì mâu thuẫn giữa các DT thuộc địa với ĐQ ngày càng sâu sắc hơn Chính CNĐQ đã tạo ra những phương pháp, phương tiện cho thuộc địa đấu tranh giải phóng

b, Ảnh hưởng của CN Mác – Lênin

• Vào TK XIX, phong trào đấu tranh của GC CN phát triển mạnh, đạt ra yêu cầu bức thiết phải có hệ thống lý luận khoa học với tư cách là vũ khí tư tưởng của GC CN trong cuộc đấu tranh chống CNTB Trong hoàn cảnh đó, CN Mác ra đời, về sau được Lênin phát triển và trở thành CN Mác-Lênin

• CN Mác-Lênin chỉ rõ, muốn giành được thắng lợi trong cuộc đấu tranh thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình,

GC CN phải lập ra ĐCS Sự ra đời ĐCS là yêu cầu khách quan đáp ứng cuộc đấu tranh của GC CN chống

áp bức, bóc lột

• CN Mác – Lênin đã lay chuyển, lôi cuốn quần chúng nhân dân và cả những phần tử ưu tú, tích cực ở các nước thuộc địa vào phong trào cộng sản

c, Tác động của CM tháng Mười Nga và QTCS

• Năm 1917, CM tháng Mười Nga giành thắng lợi, mở ra một con đường giải phóng DT mới – con đường CMVS Với thắng lợi của CM tháng Mười, CN Mác-Lênin từ lý luận đã trở thành hiện thực, đã cổ vũ mạnh

mẽ phong trào đấu tranh của GC CN, nhân dân các nước, và là động lực thúc đẩy sự ra đời các ĐCS Đối với các nước thuộc địa, CM tháng Mười đã nêu tấm gương sang trong việc giải phóng các DT bị áp bức

• Tháng 3-1919, QTCS (QT III) được thành lập Sự ra đời của QTSC có ý nghĩa thúc đẩy sự phát triển mạnh

mẽ phong trào cộng sản và CN QT

2 Hoàn cảnh trong nước

a, Xã hội Việt Nam dưới sự thống trị của thực dân Pháp

Năm 1858, td Pháp nổ súng tấn công xâm lược VN Sau khi cơ bản kết thúc giai đoạn vũ trang xâm lược, td Pháp

tiến hành khai thác thuộc địa Để bóc lột được lợi nhuận thuộc địa tối đa, td Pháp duy trì phương thức SX PK, thiết

lập một cách hạn chế phương thức SX TBCN

• Về kinh tế; chúng thực hiện chính sách độc quyền

• Về chính trị: chuyên chế, “chia để trị”

• Về văn hóa: ngu dân

Những chính sách trên của thực dân Pháp đã làm cho XH VN thay đổi: từ một XH PK độc lập, VN trở thành XH

thuộc địa nửa PK

-Về cơ cấu XH: GC địa chủ, GC CN, GC ND, GC TTS, GC TS

• GC địa chủ: tiêu biểu cho GC này là vua, quan Họ chiếm đất của nông dân, phát canh, thu tô thuế nặng nề

• GC nông dân: Trong XHPK nông dân mâu thuẫn với địa chủ

Trong XH thuộc địa nông dân còn mâu thuẫn với ĐQ

• GC tiểu tư sản: gồm những người buôn bán nhỏ, tiểu thương, tiểu chủ, trí thức, học sinh, sinh viên

• GC tư sản: GC TS VN xuất hiện vào cuối TK XIX đầu TK XX, gồm TS lớn (TS mại bản) và TS nhỏ (TS

DT)

• GC công nhân: Số lượng 10% dân số, họ bị bóc lột nặng nề của GC TS trong và ngoài nước

Tóm lại, xã hội Việt Nam có 2 mâu thuẫn cơ bản:

Toàn thể DTVN với CN thực dân Pháp Nhân dân VN (chủ yếu ND) với địa chủ

b, PT yêu nước theo khuynh hướng PK và TS cuối TK XIX đầu TK XX (tự đọc)

c, Phong trào yêu nước theo khuynh hướng vô sản

• Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị các điều kiện về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho việc thành lập ĐCSVN

Ngày 5-6-1911, Nguyễn Tất Thành rời đất nước ra đi tìm đường cứu nước, Người đã trải qua những bước ngoặt lớn:

- Một là, Nhận ra hạn chế của các nhà yêu nước đương thời

- Hai là, Tìm ra chỗ hạn chế của CMTS là những cuộc CM không giải phóng được công nông và quần

chúng lao động

- Ba là, đi theo con đương CM T10 Nga, đi theo QTCS

NAQ phác thảo đường lối cứu nước từ năm 1921 và thể hiện tập trung trong tập bài giảng ở lớp chính trị tại Quảng Châu, năm 1927 được in thành sách lấy tên là Đường cách mệnh Nội dung cơ bản như sau:

• Chỉ có CMVS là CM triệt để, vì lợi ích của đại đa số dân chúng

• Mục tiêu và con đường đi lên của CMVN là CNXH, muốn xóa bỏ chế độ người bóc lột người, muốn có tự

do, hạnh phúc và bình đẳng thực sự thì phải qua 2 cuộc CM: CMGPDT và CMXHCN Hai cuộc CM này có quan hệ mật thiết với nhau

• Về LLCM: công, nông là gốc của CM, học trò, nhà buôn nhỏ, điền chủ nhỏ là bầu bạn của công nông

• Về PPCM: CM bạo lực nhưng phải có sách lược, mưu chước, kế hoạch và biết khi nào nên làm

• Đoàn kết quốc tế

• CM trước hết phải có Đảng CM lãnh đạo

- Sự ra đời các tổ chức cộng sản ở VN

• Ngày 17-6-1929, tại Hà Nội, đại biểu các tổ chức cộng sản ở miền Bắc họp Đại hội quyết định thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng

• Trước sự ra đời của Đông Dương Cộng sản Đảng và để đáp ứng yêu cầu của phong trào CM, các đồng chí trong Hội VNCMTN hoạt động ở TQ và Nam Kỳ đã thành lập An Nam Cộng sản Đảng (7-1929)

• Sự ra đời của Đông Dương Cộng sản Đảng và An Nam Cộng sản Đảng đã làm cho nội bộ Đảng Tân Việt phân hóa mạnh mẽ, những đảng viên tiên tiến của Tân Việt đã thành lập Đông Dương Cộng sản Liên đoàn (9-1929)

II HỘI NGHỊ THÀNH LẬP ĐẢNG VÀ CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN CỦA ĐẢNG

1 Hội nghị thành lập Đảng

• Nhận được tin về sự chia rẽ của những người cộng sản ở Đông Dương, NAQ rời Xiêm đến TQ Người chủ trì Hội nghị hợp nhất Đảng tại Hương Cảng (TQ) từ ngày 6-1 đến ngày 8-2-1930

• Thành phần Hội nghị gồm có:

Đại biểu QTCS: NAQ

Đại biểu ĐDCSĐ: Trịnh Đình Cửu, Nguyễn Đức Cảnh

Đại biểu ANCSĐ: Châu Văn Liêm, Nguyễn Thiệu

Ngoài ra còn có: Hồ Tùng Mậu và Lê Hồng Sơn

2 Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng

• Phương hướng chiến lược: CMVN là “TS dân quyền CM và thổ địa CM để đi tới XHCS”

• Nhiệm vụ chiến lược: Đánh đổ ĐQCN Pháp và bọn PK, làm cho nước Nam được hoàn toàn độc lập

• Lực lượng CM: Tổ chức quân đội công nông gồm CN, ND, phải hết sức liên lạc với TTS, trí thức, trung nông, Thanh Niên, Tân Việt, để kéo họ đi về phe vô sản GC Đối với phú nông, trung, tiểu địa chủ và TB

An Nam mà chưa rõ mặt phản CM thì phải lợi dụng, ít lâu mới làm cho họ đứng trung lập Bộ phận nào đã

ra mặt phản CM thì phải đánh đổ

• Về lãnh đạo CM: GC VS là lực lượng lãnh đạo CMVN

• Về QHQT: CMVN là một bộ phận của CMTG, phải liên lạc với các DT bị áp bức và GCVS trên TG, nhất là GCVS Pháp

3 Ý nghĩa lịch sử của việc thành lập Đảng

• ĐCSVN ra đời đã quy tụ 3 tổ chức CS thành một ĐCS duy nhất ở VN theo một đường lối chính trị đúng đắn, dẫn đến sự thống nhất về tư tưởng và hành động cuat phong trào CM cả nước, tạo nên truyền thống đoàn kết của Đảng và DT từ đó về sau

• ĐCSVN ra đời là bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử CM nước ta, chấm dứt cuộc khủng hoảng về đường lối cứu nước, là cơ sở dẫn đến những thắng lợi oanh liệt và những bước nhảy vọt lớn trong lịch sử DT những năm sau

Chủ đề 2 ĐƯỜNG LỐI ĐẤU TRANH GIÀNH CHÍNH QUYỀN (1930 – 1945)

I CHỦ TRƯƠNG ĐẤU TRANH TỪ NĂM 1930 ĐẾN NĂM 1939

1 Chủ trương của Đảng trong phong trào CM 1930 – 1935

a, Luận cương chính trị 10-1930

Từ ngày 14 đến ngày 30-10-1930, Hội nghi BCHTU Đảng họp lần thứ nhất tại Hương Cảng (TQ) do đồng chí Trần Phú chủ trì

Hội nghị đã thảo luận và thông qua những nội dung sau:

• Thông qua Nghị quyết về tình hình và nhiệm vụ cần kíp của Đảng

• Dự thảo Luận cương chính trị, Điều lệ Đảng và Điều lệ các tổ chức quần chúng

• Thực hiện chỉ thị của QTCS, Hội nghị đổi tên ĐCSVN thành ĐCSĐD

• Hội nghị cử ra BCHTU chính thức và cử đồng chí Trần Phú làm Tổng bí thư

Nội dung của Luận cương

• Phương hướng chiến lược: Lúc đầu là CMTS dân quyền, sau đó bỏ qua thời kỳ TBCN chuyển sang

CMXHCN

• Nhiệm vụ chiến lược: Đánh đổ PK, thực hành CM ruộng đất triệt để và đánh đổ CNĐQ Pháp Hai mặt đó có quan hệ mật thiết với nhau, trong đó vấn đề ruộng đất là cái cốt của CMTS dân quyền

• Lực lượng CM: GCVS vừa là động lực chính vừa là GC lãnh đạo CM

TS thương mại đứng một phe với ĐQ và địa chủ chống lại CM

TS công nghiệp khi phong trào quần chúng nổi lên sẽ theo ĐQ

Thương gia không tán thành CM

TTS, trí thức, học sinh, SV hăng hái tham gia CM nhưng chỉ lúc đầu

Các phần tử lao khổ ở thành phố vì đời sống cực khổ nên tham gia CM

• Phương pháp cách mạng: “võ trang bạo động”

• Quan hệ quốc tế: CMĐD là một bộ phận của CMTG…

• Về Đảng: Sự lãnh đạo của ĐCS là đk cốt yếu cho thắng lợi của CM

b, Chủ trương khôi phục tổ chức Đảng và phong trào CM (tự đọc)

2 Chủ trương của Đảng trong phong trào CM 1936 – 1939

a, Hoàn cảnh lịch sử

Tình hình thế giới:

• Cuộc khủng hoảng KT TG (1929-1933)

• Sự phát triển của Liên Xô

• Trong bối cảnh đó, giới cầm quyền một số nước TB đã đối phó bằng cách đưa đất nước vào con đường phát xít hóa:

CNPX hình thành đầu tiên ở Italia từ sau chiến tranh thế giới thứ nhất (cuối 1922)

CNPX Đức ra đời năm 1933

CN quân phiệt Nhật Bản hình thành năm 1932

Tháng 7-1935, Đại hội lần thứ VII của QTCS được triệu tập ở Matxcova

• Xác định kẻ thù trước mắt của GC VS và nhân dân thế giới lúc này chưa phải là CNĐQ nói chung, mà là CNPX

• Nhiệm vụ trước mắt của GC CN và nhân dân lao động TG lúc này chưa phải là đấu tranh lật đổ CNTB, giành chính quyền, mà là đấu tranh chống CNPX, chống chiến tranh, bảo vệ dân chủ và hòa bình

• Về công tác tổ chức, thiết lập khối liên minh giữa GC CN và ND, trên cơ sở đó thành lập mặt trận nhân dân rộng rãi

• Đối với các nước thuộc địa, nửa thuộc địa xây dựng mặt trận thống nhất chống ĐQ, mặt trận có tầm quan trọng đặc biệt trong công cuộc đấu tranh của mỗi nước trong thời kỳ này

b, Chủ trương và nhận thức mới của Đảng

Chủ trương đấu tranh đòi quyền dân chủ, dân sinh:

• Nhiệm vụ chiến lược của CMĐD vẫn là “cách mạng tư sản dân quyền – phản đế và điền địa – lập chính quyền của công nông bằng hình thức Xô viết, để dự bị điều kiện đi tới CMXHCN”

• Nhiệm vụ trước mắt: Chống phát xít, chống chiến tranh đế quốc, chống bọn phản động thuộc địa và tay sai, đòi tự do, dân chủ, cơm áo và hòa bình Kẻ thù trước mắt nguy hại nhất của nhân dân ĐD cần tập trung đánh

đổ là bọn phản động thuộc địa và bè lũ tay sai của chúng

• Về tổ chức: Đảng chủ trương thành lập Mặt trận nhân dân phản đế bao gồm các giai cấp, đảng phái, đoàn thể chính trị, xã hội và tín ngưỡng tôn giáo khác nhau, với nòng cốt là liên minh công – nông (Mặt trận dân chủ ĐD)

• Về phương pháp đấu tranh: Chuyển hình thức tổ chức bí mật không hợp pháp sang các hình thức tổ chức và đấu tranh công khai và nửa công khai, hợp pháp và nửa hợp pháp

• Về đoàn kết quốc tế: Đoàn kết chặt chẽ với GCCN trên TG đặc biệt là GCCN và ĐCS Pháp để cùng nhau chống lại kẻ thù chung là bọn phát xít ở Pháp và bọn phản động thuộc địa ở ĐD

II.CHỦ TRƯƠNG ĐẤU TRANH TỪ NĂM 1939 ĐẾN NĂM 1945

1 Hoàn cảnh lịch sử và sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của Đảng

a, Tình hình thế giới và trong nước

Chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng nổ

• Ngày 1-9-1939, Đức tấn công Ba Lan mở đầu cuộc chiến tranh thế giới thứ hai Ngày 3-9-1939, Anh và Pháp tuyên chiến với Đức Phát xít Đức lần lượt chiếm các nước châu Âu Mặt trận nhân dân Pháp tan vỡ ĐCS Pháp bị đặt ra ngoài vòng pháp luật

• Tháng 6-1940, Đức tấn công Pháp Chính phủ Pháp đầu hàng Đức Ngày 22-6-1941, Đức tấn công Liên Xô, cuộc chiến tranh đế quốc chuyển thành chiến tranh giữa các lực lượng dân chủ do Liên Xô làm trụ cột với Phát xít Đức cầm đầu

Tình hình trong nước

• Thực dân Pháp thi hành chính sách thời chiến rất trắng trợn, thẳng tay đàn áp phong trào cách mạng

• Lợi dụng cơ hội Pháp bị Đức chiếm đóng, ngày 22-9-1940 Phát xít Nhật tiến vào Lạng Sơn, đổ bộ vào Hải Phòng Nhật ép Pháp nhượng bộ và ký kết các hiệp ước để:

Thứ nhất, để đàn áp phong trào CMĐD

Thứ hai, để vơ vét sức người, sức của ở ĐD phục vụ cho cuộc chiến tranh của Nhật

Thứ ba, Nhật muốn che bộ mặt xâm lược của mình, đóng vai “người giải phóng” nhân dân châu Á

• Nhân dân ta chịu hai tròng áp bức bóc lột của Pháp - Nhật Mâu thuẫn giữa dân tộc ta với đế quốc trở nên gay gắt

b) Nội dung chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược

• Đưa nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu

- Mâu thuẫn chủ yếu của nước ta là mâu thuẫn giữa DT với ĐQ

- Tạm gác khẩu hiệu CM ruộng đất và nêu khẩu hiệu “tịch thu ruộng đất của bọn đế quốc và Việt gian cho dân cày nghèo”

• Thành lập Mặt trận Việt Minh, đoàn kết, tập hợp các lực lượng cách mạng nhằm mục tiêu giải phóng dân tộc

- Thành lập Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh (Việt Minh) thay cho Mặt trận thống nhất dân tộc phản

đế Đông Dương

- Đổi tên các Hội phản đế thành Hội cứu quốc

• Quyết định xúc tiến chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang là nhiệm vụ trung tâm của Đảng và nhân dân ta trong giai đoạn hiện tại

- Xây dựng lực lượng vũ trang

- Xác định hình thái của cuộc khởi nghĩa

- Xây dựng Đảng có đủ năng lực lãnh đạo cuộc khởi nghĩa thắng lợi

2 Chủ trương phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền

a) Phát động cao trào kháng Nhật, cứu nước và đẩy mạnh khởi nghĩa từng phần

• Đêm 9-3-1945, Nhật đảo chính Pháp

• Ngày 12-3-1945 Ban thường vụ Trung ương Đảng ra chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”

- Chỉ thị xác định: Sau đảo chính Phát xít Nhật là kẻ thù chính, cụ thể trước mắt của nhân dân Đông Dương

và nêu khẩu hiệu “Đánh đuổi Phát xít Nhật”

- Chỉ thị chủ trương: Phát động cao trào kháng Nhật cứu nước mạnh mẽ và rộng khắp làm tiền đề cho cuộc tổng khởi nghĩa

- Chỉ thị dự kiến thời cơ khởi nghĩa:

Quân Đồng minh kéo vào Đông Dương đánh Nhật

Cách mạng Nhật bùng nổ, Nhật bị thất bại trong chiến tranh TGII

b) Chủ trương phát động Tổng khởi nghĩa

• Tháng 5-1945 Hồng quân Liên Xô tiêu diệt Phát xít Đức Ở Châu Á Phát xít Nhật cũng đi gần đến chỗ thất bại hoàn toàn

• Hội nghị Trung ương họp ở Tân Trào từ 13 đến 15-8-1945 nhận định: cơ hội rất tốt cho ta giành chính quyền độc lập đã tới và quyết định phát động toàn dân Tổng khởi nghĩa, giành chính quyền từ tay Phát xít

Nhật và tay sai, trước khi quân đồng minh vào Đông Dương

• Đêm 13-8-1945 Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc ra lệnh tổng khởi nghĩa

c) Kết quả, ý nghĩa, nguyên nhân thắng lợi và bài học kinh nghiệm của cuộc Cách mạng Tháng Tám (tự đọc)

Chủ đề 3 ĐƯỜNG LỐI KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1945-1954)

I CHỦ TRƯƠNG XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG (1945–1946)

1 Hoàn cảnh lịch sử nước ta sau Cách mạng Tháng Tám

* Tình hình thế giới:

• Hệ thống Xã hội chủ nghĩa đã hình thành, uy tín và ảnh hưởng của Liên Xô đang phát triển mạnh mẽ Liên

Xô có vị trí quan trọng trên vũ đài chính trị quốc tế, là trụ cột của cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc, dân chủ

và hòa bình trên TG

• Phong trào cách mạng giải phóng dân tộc có điều kiện phát triển, trở thành một dòng thác cách mạng, làm lay chuyển mạnh mẽ hệ thống thuộc địa của CNĐQ Phong trào dân chủ và hòa bình đã vươn lên

• Hệ thống các nước ĐQCN đang bị chấn động, ba ĐQ Đức, Ý, Nhật đã bị Đồng minh đánh bại, Anh và Pháp suy yếu nhiều, riêng Mỹ đã vượt lên sau chiến tranh, đang ra sức lôi kéo, tập hợp lực lượng phản động ở các nước ĐQ để chống lại lực lượng CM trên TG

* Tình hình trong nước:

• Ở miền Bắc, khoảng 20 vạn quân của Tưởng Giới Thạch, do tướng Lư Hán chỉ huy, lũ lượt kéo vào Hà Nội

và các thành phố, thị xã Quân Tưởng vào Việt Nam nhằm thực hiện ý đồ tiêu diệt ĐCSĐD, phá tan Mặt trận Việt Minh, giúp bọn phản CM đánh đổ chính quyền nhân dân, lập một chính phủ phản động làm tay sai cho chúng (Việt Quốc, Việt Cách)

• Ở miền Nam, quân Anh đồng lõa và giúp Pháp nổ súng chiếm Sài Gòn 6 vạn quân Nhật trong lúc chờ giải giáp đã được Anh sử dụng, đánh vào lực lượng vũ trang của ta, dọn đường cho quân Pháp đánh chiếm SG

và nhiều vùng ở miền Nam

• Hậu quả do chế độ cũ để lại: Nạn đói, dốt, ngân quỹ quốc gia trống không Kinh nghiệm quản lý đất nước non yếu Nền độc lập nước ta chưa được quốc gia nào trên thế giới công nhận và đặt quan hệ ngoại giao Việt gian chống phá cách mạng

• Lúc này Việt Nam có ba giặc (đói, dốt, ngoại xâm) vận mệnh dân tộc như “ngàn cân treo sợi tóc”

2 Chủ trương “kháng chiến kiến quốc” của Đảng

Ngày 25-11-1945 Ban chấp hành Trung ương Đảng ra chỉ thị về kháng chiến kiến quốc, vạch con đường đi lên cho cách mạng

• Chỉ đạo chiến lược: Mục tiêu là dân tộc giải phóng, khẩu hiệu là “dân tộc trên hết, tổ quốc trên hết” và

không phải giành độc lập mà giữ vững độc lập

• Xác định kẻ thù chính: Thực dân Pháp xâm lược

• Về phương hướng, nhiệm vụ: Bốn nhiệm vụ chủ yếu và cấp bách cần khẩn trương thực hiện:

- Củng cố chính quyền

- Chống thực dân Pháp xâm lược

- Bài trừ nội phản

- Cải thiện đời sống cho nhân dân

II ĐƯỜNG LỐI KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC VÀ XÂY DỰNG CHẾ ĐỘ DÂN CHỦ NHÂN DÂN (1946-1954)

1 Hoàn cảnh lịch sử

• 11- 1946 pháp tấn công chiếm đóng Hải Phòng, thị xã Lạng Sơn, đổ bộ lên Đà Nẵng, khiêu khích, tàn sát đồng bào ta Trung ương tìm cách liên lạc với Pháp để giải quyết bằng biện pháp đàm phán thương lượng

• 19-12-1946 BCHTU mở Hội nghị dưới sự chủ trì của Chủ tịch Hồ Chí Minh hoạch định chủ trương đối phó, nhưng không có kết quả, Pháp muốn cướp nước ta một lần nữa Hội nghị quyết tâm phát động cuộc kháng chiến trong cả nước Ngày 19-12-1946 tất cả chiến trường trong cả nước đồng loạt nổ súng Ngày

20-12-1946, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Hồ Chí Minh phát đi trên đài tiếng nói Việt Nam

2 Quá trình hình thành và nội dung đường lối

* Đường lối kháng chiến chống Pháp

Toàn dân, toàn diện, trường kỳ, tự lực cách sinh và nhất định thắng lợi

• Kháng chiến toàn dân: không phân biệt đàn ông, đàn bà, không phân chia tôn giáo…là người Việt Nam

phải đứng lên đánh pháp Mỗi người dân là một chiến sĩ, mỗi xóm làng là một pháo đài

• Kháng chiến toàn diện: Đánh địch về mọi mặt:

• Kháng chiến lâu dài: là để chống âm mưu đánh nhanh, thắng nhanh của Pháp Để có thời gian phát huy yếu

tố “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” của ta chuyển hóa tương quan lực lượng càng có lợi cho ta

• Dựa vào sức mình là chính: “Phải tự cấp, tự túc về mọi mặt”

• Triển vọng kháng chiến: Mặc dù lâu dài, gian khổ, khó khăn, song nhất định thắng lợi

Sự phát triển đường lối kháng chiến của Đại hội II (2/1951)

• Tháng 2-1951 Đảng Cộng sản Đông Dương họp Đại Hội đại biểu lần thứ hai tại Tuyên Quang,

• Ở Việt Nam Đảng ra hoạt động công khai và lấy tên Đảng Lao Động VN

• Chính cương của Đảng Lao Động Việt Nam có nội dung sau:

- Tính chất xã hội Việt Nam: Dân chủ nhân dân; một phần thuộc địa; nửa phong kiến

- Đối tượng cách mạng: Đối tượng chính là chủ nghĩa đế quốc xâm lược (Pháp và bọn can thiệp Mỹ) Đối

tượng phụ là phong kiến (phong kiến phản động)

- Nhiệm vụ cách mạng: có ba nhiệm vụ là: đánh đuổi ĐQ; xóa bỏ những di tích PK, nửa PK; phát triển chế

độ DCND, gây cơ sơ cho CNXH

- Lực lượng cách mạng: Gồm “công nhân, nông dân, tiểu tư sản và tư sản dân tộc, địa chủ yêu nước và tiến

bộ Nền tảng của lực lượng CM là công, nông và lao động trí thức

- Xây dựng Đảng: CN Mác - Lênin là nền tảng tư tưởng của Đ…

III KẾT QUẢ, Ý NGHĨA LỊCH SỬ, NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM

1 Kết quả và ý nghĩa thắng lợi của việc thực hiện đường lối

2 Nguyên nhân thắng lợi và bài học kinh nghiệm

Chủ đề 4 ĐƯỜNG LỐI KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ, THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC (1954-1975)

I ĐƯỜNG LỐI TRONG GIAI ĐOẠN 1954-1964

1 Hoàn cảnh lịch sử cách mạng Việt Nam sau tháng 7- 1954

* Thuận lợi:

• Hệ thống xã hội chủ nghĩa tiếp tục lớn mạnh cả về kinh tế, quân sự, khoa học - kỹ thuật, nhất là của Liên

Xô

• Phong trào cách mạng giải phóng dân tộc tiếp tục phát triển ở châu Á, châu Phi, và khu vực Mỹ La Tinh

• Phong trào hòa bình, dân chủ lên cao ở các nước tư bản

• Miền Bắc hoàn toàn giải phóng, làm căn cứ địa chung cho cả nước

• Thế và lực của cách mạng đã lớn mạnh hơn sau chín năm kháng chiến

• Có ý chí độc lập thống nhất tổ quốc của nhân dân từ Bắc chí Nam

* Khó khăn:

• Mỹ có tiềm lực kinh tế hùng mạnh và có âm mưu bá chủ thế giới

• Thế giới bước vào thời kỳ chiến tranh lạnh, chạy đua vũ trang giữa phe XHCN và phe TBCN

• Có sự bất đồng giữa Liên Xô Và Trung Quốc

• Đất nước bị chia cắt làm hai miền Miền Bắc nghèo nàn lạc hậu, miền Nam trở thành thuộc địa kiểu mới của

Mỹ

• Đế quốc mỹ trở thành kẻ thù trực tiếp của nhân dân ta

• Một Đảng lãnh đạo hai cuộc cách mạng khác nhau, ở hai miền lại có chế độ chính trị khác nhau là đặc điểm lớn nhất của cách mạng Việt Nam sau 7-1954

2 Đường lối của Đảng trong Đại hội III (9/1960)

Đại hội lần thứ III họp tại Hà Nội từ ngày 5 đến 10-9-1960

• Nhiệm vụ chiến lược:

- Miền Bắc: tiến hành cách mạng XHCN

- Miền Nam: cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân (giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước)

- Mối quan hệ của cách mạng hai miền: hai nhiệm vụ có quan hệ mật thiết với nhau và tác động mật thiết để

thực hiện mục tiêu chung là xây dựng một nước Việt nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh

• Vai trò, nhiệm vụ của cách mạng mỗi miền: Miền Bắc xây dựng tiềm lực và bảo vệ căn cứ địa, hậu thuẫn

cho miền Nam Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân miền Nam Giữ vai trò quyết định trực tiếp đối với sự nghiệp giải phóng miền Nam thống nhất nước nhà

• Nhiệm vụ của mỗi miền:

- Miền Bắc: Tăng cường đoàn kết toàn dân, phát huy tinh thần yêu nước nồng nàn và truyền thống phấn đấu anh dũng, lao động cần cù của nhân dân ta, đồng thời tăng cường đoàn kết với các nước XHCN anh em do Liên Xô đứng đầu, đưa miền Bắc tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên CNXH

Công nghiệp hóa XHCN là nhiệm vụ trung tâm của cả thời kỳ quá độ lên CNXH ở nước ta

Kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961-1965) hoàn thành một bước công nghiệp hóa XHCN và cải tạo XHCN

- Miền Nam: Cuộc đấu tranh cách mạng của nhân dân ta còn lâu dài, gian khổ Đó không phải là một quá trình giản đơn mà là một quá trình phức tạp, kết hợp nhiều hình thức đấu tranh linh hoạt từ thấp đến cao, hợp pháp

và không hợp pháp, lấy việc xây dựng, củng cố, phát triển lực lượng cách mạng của quần chúng làm cơ sở

II ĐƯỜNG LỐI TRONG GIAI ĐOẠN (1965-1975)

1 Hoàn cảnh lịch sử

Thuận lợi của ta khi bước vào cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước:

• Cách mạng ở thế tấn công

• Miền Bắc hoàn thành kế hoạch 5 năm lần thứ nhất đã đạt và vượt các chỉ tiêu kinh tế, văn hóa Chi viện sức người, sức của miền Bắc cho cách mạng miền Nam

• Miền Nam vượt qua khó khăn, 1963 cuộc đấu tranh của quân dân ta đã có bước phát triển mới 1965 chiến

tranh đặc biệt với ba công cụ (ngụy quân, ngụy quyền, ấp chiến lược và đô thị) đã bị phá sản

* Khó khăn:

• Bất đồng giữa Liên Xô và Trung Quốc không có lợi cho cách mạng Việt Nam

• Mỹ mở chiến tranh cục bộ và ồ ạt đưa quân đội viễn chinh và các nước chư hầu tiếp tục xâm lược Việt Nam, làm tương quan lực lượng trở nên bất lợi cho ta

2 Đường lối kháng chiến chống Mỹ 1965 – 1975

Hội nghị trung ương lần thứ 11 và 12 đề ra đường lối kháng chiến chống Mỹ cứu nước:

• Về nhận định tình hình và chủ trương chiến lược: chiến tranh cục bộ vẫn là cuộc chiến tranh xâm lược thực

dân mới, Mỹ buộc phải tiến hành trong thế thua, thất bại, bị động cho nên có nhiều mâu thuẫn về chiến lược

Do vậy Đảng quyết định phát động cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước trong toàn quốc đó là nhiệm vụ thiêng liêng của cả dân tộc

• Quyết tâm và mục tiêu chiến lược: Nêu cao khẩu hiệu “quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”

• Phương châm chỉ đạo chiến lược: Chống chiến tranh cục bộ, phát động chiến tranh nhân dân chống chiến

tranh phá hoại của Mỹ ở miền Bắc; thực hiện chiến tranh lâu dài, dựa vào sức mình là chính…tập trung lực lượng cả hai miền mở những cuộc tiến công lớn

• Tư tưởng chỉ đạo và phương châm đấu tranh ở miền Nam: Giữ vững và phát triển thế tiến công, kiên quyết

tiến công; đánh địch trên cả ba vùng: thành thị, nông thôn, rừng núi

• Tư tưởng chỉ đạo đối với miền Bắc: Xây dựng miền Bắc vững mạnh về kinh tế và quốc phòng trong điều

kiện có chiến tranh, tiến hành chiến tranh nhân dân chống chiến tranh phá hoại của Mỹ để bảo vệ miền Bắc XHCN

• Nhiệm vụ và mối quan hệ giữa cuộc chiến đấu ở hai miền: Miền Nam là tuyền tuyến lớn, miền Bắc là hậu

phương vững mạnh Bảo vệ miền Bắc là nhiệm vụ quan trọng để tăng cường sức mạnh chi viện cho miền Nam “tất cả để đánh tháng giặc Mỹ xâm lược”

III KẾT QUẢ, Ý NGHĨA LỊCH SỬ, NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM

1 Kết quả và ý nghĩa thắng lợi

2 Nguyên nhân thắng lợi và bài học kinh nghiệm

Chủ đề 5 ĐƯỜNG LỐI CÔNG NGHIỆP HÓA

I CÔNG NGHIỆP HÓA THỜI KỲ TRƯỚC ĐỔI MỚI

1 Mục tiêu và phương hướng công nghiệp hóa

* Đặc điểm chủ yếu

• Đặc điểm lớn nhất là một nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu tiến lên CNXH không qua giai đoạn phát triển TBCN

• Tiến hành CNH trong điều kiện đất nước bị chia cắt, miền Bắc phải thực hiện vai trò của hậu phương lớn với tiền tuyến lớn miền Nam và sẵn sàng ứng phó với tình huống chiến tranh lan ra miền Bắc

• Tiến hành CNH trong điều kiện các nước XHCN thực hiện CNH theo đường lối ưu tiên phát triển công nghiệp nặng và cách mạng Việt Nam nhận được sự giúp đỡ to lớn, có hiệu quả của các nước anh em

* Mục tiêu, phương hướng CNH

• Đảng ta xác định: CNH XHCN là nhiệm vụ trung tâm trong suốt thời kỳ quá độ lên CNXH ở nước ta

• Mục tiêu cơ bản (ĐH III): xây dựng một nền kinh tế XHCN cân đối và hiện đại; Bước đầu xây dựng cơ sở vật chất và kỹ thuật của CNXH

• Phương hướng (HNTU 7 - III):

- Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng một cách hợp lý;

- Kết hợp chặt chẽ phát triển công nghiệp với phát triển nông nghiệp;

- Ra sức phát triển công nghiệp nhẹ song song với việc ưu tiên phát triển công nghiệp nặng;

- Ra sức phát triển công nghiệp trung ương, đồng thời đẩy mạnh phát triển công nghiệp địa phương

* CNH trên phạm vi cả nước từ 1975- 1985

• Đại hội IV (12-1976)

- Đẩy mạnh CNH XHCN, xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của CNXH, đưa nền kinh tế nước ta từ sản

xuất nhỏ lên sản xuất lớn XHCN

- Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng một cách hợp lý trên cơ sở phát triển nông nghiệp và công nghiệp nhẹ, kết hợp xây dựng công nghiệp và nông nghiệp cả nước thành một cơ cấu kinh tế công - nông nghiệp;

- Vừa xây dựng kinh tế trung ương vừa xây dựng kinh tế địa phương, kết hợp kinh tế trung ương với kinh tế địa phương trong một cơ cấu kinh tế quốc dân thống nhất

• Đại hội V (3-1982)

- Chặng đường đầu tiên lấy nông nghiệp là mặt trận hàng đầu, ra sức phát triển công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng;

- Việc xây dựng và phát triển công nghiệp nặng trong giai đoạn này cần làm có mức độ, vừa sức, nhằm phục

vụ thiết thực, có hiệu quả cho nông nghiệp và công nghiệp nhẹ

2 Đánh giá sự thực hiện đường lối CNH (tự đọc)

II CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA THỜI KỲ ĐỔI MỚI

1 Quá trình đổi mới tư duy về công nghiệp hóa

• Đại hội VI của Đảng đã quyết định đường lối đổi mới, trong đó vạch ra bước đi và nội dung cụ thể của công nghiệp hóa Nền kinh tế phải tập trung thực hiện có hiệu quả ba chương trình lớn:

- Lương thực - thực phẩm,

- Hàng tiêu dùng,

- Hàng xuất khẩu

• Đại hội VII của Đảng đã tổng kết và xác định: “Phải phát huy sức mạnh của các thành phần kinh tế; đẩy

mạnh ba chương trình kinh tế với những nội dung cao hơn trước và từng bước xây dựng cơ cấu kinh tế mới theo yêu cầu công nghiệp hóa… hình thành về cơ bản và vận hành tương đối thông suốt cơ chế quản lý mới”

• Hội nghị Trung ương 7 - VII (tháng 7-1994) khẳng định:

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế, xã hội từ sử dụng lao động thủ công là chính sang sử dụng một cách phổ biến lao động cùng với công nghệ, phương tiện và phương pháp tiên tiến, hiện đại dựa trên cơ sở phát triển của công nghiệp

và tiến bộ khoa học - công nghệ, tạo ra năng suất lao động xã hội cao

• Đại hội VIII (tháng 6-1996) đề ra nội dung cơ bản của công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong những năm còn lại của thập kỷ 90:

Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đặc biệt coi trọng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông

nghiệp và nông thôn

• Đại hội IX (tháng 4-2001) và Đại hội X (tháng 4-2006), Đảng ta tiếp tục bổ sung và nhấn mạnh một số điểm mới về công nghiệp hóa:

- Con đường công nghiệp hóa ở nước ta cần và có thể rút ngắn thời gian so với các nước đi trước

- Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức, coi kinh tế tri thức là yếu tố quan trọng của nền kinh tế và của công nghiện hóa, hiện đại hóa

• Đến Đại hội XI (tháng 1-2011), Đảng ta tiếp tục khẳng định: “Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất

nước gắn với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên, môi trường.” Điều đó thể hiện sự nhất quán, tầm

nhìn xa và tính nhạy bén của Đảng ta về vấn đề này