BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH NGUYỄN ĐÌNH HOÀN HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN DOANH THU BÁN HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VIỆT ANH LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HÀ NỘI - 2012 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH NGUYỄN ĐÌNH HOÀN HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN DOANH THU BÁN HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VIỆT ANH Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60.34.30 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: PGS, TS. Thịnh Văn Vinh HÀ NỘI - 2012 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, độc lập của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn này là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN VĂN NGUYỄN ĐÌNH HOÀN DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang 2.1 Trích số liệu phân tích sơ bộ Bảng cân đối kế toán tại ngày 31/12/2011 của Công ty Xi măng 46 2.2 Trích số liệu phân tích sơ bộ Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh năm 2011 của Công ty Xi măng 49 DANH MỤC SƠ ĐỒ Số hiệu sơ đồ Tên bảng Trang 2.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy của Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh 27 MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các bảng Danh mục sơ đồ MỞ ĐẦU 01 Chương 1: NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUY TRÌNH KIỂM TOÁN DOANH THU BÁN HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 04 1.1. Khái quát về doanh thu và kế toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính 04 1.1.1. Khái niệm doanh thu, phân loại doanh thu bán hàng 04 1.1.2. Kế toán doanh thu bán hàng 05 1.1.3. Đặc điểm của doanh thu bán hàng và ảnh hưởng tới công tác kiểm toán doanh thu bán hàng 07 1.2. Những nội dung cơ bản về kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính 08 1.2.1. Ý nghĩa của kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính 08 1.2.2. Mục tiêu kiểm toán doanh thu bán hàng 09 1.2.3. Căn cứ kiểm toán doanh thu bán hàng 09 1.2.4. Quá trình kiểm soát nội bộ doanh thu và khảo sát kiểm soát nội bộ doanh thu 10 1.3. Quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính 12 1.3.1. Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán 12 1.3.2. Giai đoạn thực hiện kiểm toán doanh thu bán hàng 17 1.3.3. Giai đoạn kết thúc kiểm toán khoản mục doanh thu bán hàng 24 Chương 2: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN DOANH THU BÁN HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VIỆT ANH 25 2.1. Giới thiệu chung về Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh 25 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Việt Anh 25 2.1.2. Đặc điểm tổ chức và hoạt động của Công ty Việt Anh 27 2.1.3. Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính của Công ty Việt Anh 33 2.2. Thực trạng quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Việt Anh 38 2.2.1. Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán 38 2.2.2. Giai đoạn thực hiện kiểm toán doanh thu bán hàng 53 2.2.3. Giai đoạn kết thúc kiểm toán doanh thu bán hàng 57 2.3. Đánh giá thực trạng quy tình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Việt Anh 58 2.3.1. Ưu điểm của quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính do Việt Anh thực hiện 58 2.3.2. Nhược điểm của quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Việt Anh 64 2.3.3. Nguyên nhân của thực trạng 71 2.3.4. Những bài học kinh nghiệm rút ra từ thực trạng quy trình kiểm toán doanh thu tại Việt Anh 73 Chương 3: HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN DOANH THU BÁN HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁI TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VIỆT ANH 75 3.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Việt Anh 75 3.1.1. Định hướng phát triển của Việt Anh 75 3.1.2. Sự cần thiết phải hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Việt Anh 76 3.2. Nguyên tắc và yêu cầu hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Việt Anh 77 3.2.1. Nguyên tắc hoàn thiện 77 3.2.2. Yêu cầu hoàn thiện 77 3.3. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính do Việt Anh thực hiện 78 3.3.1. Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán 78 3.3.2. Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán doanh thu bán hàng 80 3.3.3. Trong giai đoạn kết thúc kiểm toán doanh thu bán hàng 85 3.4. Điều kiện thực hiện các giải pháp 87 3.4.1. Về phía Nhà nước và các cơ quan chức năng 87 3.4.2. Về phía hiệp hội Nghề nghiệp 88 3.4.3. Về phía doanh nghiệp kiểm toán 89 3.4.4. Về phía doanh nghiệp được kiểm toán 90 KẾT LUẬN 91 NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Báo cáo tài chính là hệ thống báo cáo được lập nhằm phản ánh tổng quát, toàn diện tình hình tài chính của doanh nghiệp. Tính trung thực, hợp lý của các thông tin tài chính được phản ánh trên báo cáo tài chính là cơ sở đầu tiên đảm bảo cho việc ra quyết định hợp lý của các đối tượng quan tâm. Và dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính đã ra đời như một nhu cầu tất yếu khách quan nhằm kiểm tra, xác nhận mức độ trung thực, hợp lý tin cậy của các thông tin được trình bày và công bố trên báo cáo tài chính với các tiêu chuẩn, chuẩn mực đã được thiết lập. Trong các loại hình kiểm toán báo cáo tài chính (theo chủ thể kiểm toán), kiểm toán độc lập báo cáo tài chính là hoạt động đặc trưng nhất của nền kinh tế thị trường. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế, số lượng của các công ty kiểm toán ngày càng tăng, quy mô của từng công ty cũng không ngừng được mở rộng. Do vậy, việc đảm bảo và nâng cao chất lượng kiểm toán báo cáo tài chính đã và đang được nhiều đối tượng quan tâm nhất là trong điều kiện bước đầu hội nhập nền kinh tế khu vực và thế giới. Đối tượng của kiểm toán báo cáo tài chính là các báo cáo tài chính, gồm Bảng cân đối kế toán, Kết quả hoạt động kinh doanh, Lưu chuyển tiền tệ và Thuyết minh báo cáo tài chính. Các báo cáo này chứa đựng những thông tin tài chính và thông tin phi tài chính, thông tin định lượng và thông tin không địnhh lượng, phản ánh tình hình tài chính, kết quả kinh doanh, tình hình, kết quả lưu chuyển tiền tệ và các thông tin cần thiết khác để người sử dụng báo cáo tài chính có thể phân tích, đánh giá đúng đắn tình hình và kết quả kinh doanh của đơn vị. 2 Kiểm toán doanh thu bán hàng thường là công việc quan trọng, phức tạp, chiếm nhiều thời gian trong kiểm toán báo cáo tài chính. Trên báo cáo tài chính của doanh nghiệp, doanh thu bán hàng thường là khoản mục có giá trị lớn và ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoạt động kinh, xác định nghĩa vụ phải nộp thuế thu nhập doang nghiệp. Những sai sót trên khoản mục này thường dẫn đến sai sót trọng yếu về kết quả hoạt động kinh doanh nên doanh thu bán hàng thường là khoản mục chứa nhiều rủi ro đối với kiểm toán viên. Do vậy, với mục tiêu không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp, việc nghiên cứu và hoàn thiện quy trình kiểm toán báo cáo tài chính nói chung và đặc biệt là hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng nói riêng là việc làm hết sức cần thiết đối với các công ty kiểm toán độc lập. Mặt khác, xuất phát từ thực trạng kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh đang còn có các hạn chế nên tác giả đã chọn đề tài “Hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh” là cần thiết để góp phần phát triển dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính nói riêng và dịch vụ tài chính nói chung trong tiến trình hội nhập khu vực và quốc tế. 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài Mục đích chính của đề tài là hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản mục doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh. Ðể thực hiện mục đích trên, luận văn tập trung vào các mục đích cụ thể sau: - Hệ thống hóa về mặt lý luận đối với quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính. - Nêu thực trạng cũng như hệ thống và phân tích có cơ sở khoa học trình tự, thủ tục các bước tiến hành kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh thực hiện. 3 - Trên cơ sở khảo sát thực tế, nghiên cứu quy trình kiểm toán khoản mục doanh thu bán hàng trong thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh, luận văn đi vào phân tích, đánh giá thực trạng kiểm toán doanh thu bán hàng, từ đó đề ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty Kiểm toán Việt Anh. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài Ðề tài nghiên cứu về lý luận và thực tiễn quy trình kiểm toán khoản mục doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh. Đề tài không nghiên cứu kiểm toán chu kỳ doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính, không nghiên cứu các thủ tục và nguyên tắc cần tuân thủ khi kiểm toán doanh thu bán hàng trong môi trường tin học. Phạm vi nghiên cứu của đề tài là tập trung vào quy trình kiểm toán khoản mục doanh thu bán hàng trong một cuộc kiểm toán báo cáo tài chính (không nghiên cứu cho một cuộc kiểm toán doanh thu bán hàng độc lập, kết thúc không phải lập báo cáo kiểm toán) do Công ty Kiểm toán Việt Anh thực hiện, dựa trên cơ sở khảo sát tình hình kiểm toán báo cáo tài chính cùng với nghiên cứu quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng tại một số khách hàng được thực hiện bởi Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh. 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Luận văn đã khái quát, hệ thống hóa cơ sở lý luận về kiểm toán doanh thu bán hàng. Phản ánh thực trạng quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính của Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh, từ đó đưa ra những nhận xét, đánh giá về các kết quả đã đạt được, những hạn chế và bất cập cần phải hoàn thiện trong quá trình thực hiện kiểm toán doanh thu bán hàng. Kết hợp giữa lý luận với thực tiễn về quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh, luận văn đã đưa ra một số nội dung chủ yếu để hoàn thiện quy trình và phương pháp kiểm toán khoản mục doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính. [...]... kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh CHƯƠNG 1 NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUY TRÌNH KIỂM TOÁN DOANH THU BÁN HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 1.1 Khái quát về doanh thu và kế toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính 1.1.1 Khái niệm doanh thu, phân loại doanh thu bán hàng 1.1.1.1 Khái niệm doanh thu Theo Chuẩn mực Kế toán Việt Nam số 14- Doanh thu và thu. .. và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được trình bày gồm 3 chương: Chương 1: Những lý luận cơ bản về quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính Chương 2: Thực trạng quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh Chương 3: Hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm. .. chính CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN DOANH THU BÁN HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VIỆT ANH 2.1 Giới thiệu chung về Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh 28 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Việt Anh Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh (gọi tắt là Công ty, Việt Anh) được thành lập trên cơ sở sáp nhập Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn SUP (được... cứ kiểm toán doanh thu bán hàng 11 Tài liệu phục vụ cho kiểm toán doanh thu bán hàng, bao gồm: - Chế độ kế toán, Chuẩn mực Kế toán Việt Nam, các quy định hiện hành về kế toán doanh thu bán hàng; - Các chính sách, quy chế, quy định về kiểm soát nội bộ của doanh nghiệp đối với hoạt động bán hàng; - Báo cáo tài chính của doanh nghiệp như: Bảng Cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo. .. khoản 512- Doanh thu bán hàng nội bộ - Tài khoản 515- Doanh thu hoạt động tài chính - Tài khoản 521- Chiết khấu thương mại - Tài khoản 531- Hàng bán bị trả lại - Tài khoản 532- Giảm giá hàng bán - Tài khoản 3387- Doanh thu chưa thực hiện - Tài khoản 711- Thu nhập khác 1.1.3 Đặc điểm của doanh thu bán hàng và ảnh hưởng tới công tác kiểm toán doanh thu bán hàng 8 Đặc điểm của doanh thu bán hàng chủ yếu... tranh của công ty kiểm toán 1.3.2 Giai đoạn thực hiện kiểm toán doanh thu bán hàng 19 Thực hiện kiểm toán doanh thu bán hàng là giai đoạn kiểm toán viên triển khai thực tế các công việc đã được thiết kế trong kế hoạch kiểm toán và chương trình kiểm toán doanh thu bán hàng Đây là giai đoạn kiểm toán viên thực hiện vận dụng các thủ tục kiểm toán như thử nghiệm kiểm soát hay thử nghiệm cơ bản nhằm thu. .. chương trình kiểm toán doanh thu bán hàng  Bước 1: Chuẩn bị cho cuộc kiểm toán Quy trình kiểm toán được bắt đầu từ khi công ty kiểm toán nhận được đơn đặt hàng của doanh nghiệp Trên cơ sở đó, công ty kiểm toán xác định khả năng chấp nhận đơn đặt hàng, lý do kiểm toán của doanh nghiệp Đồng thời, công ty kiểm toán ước lượng quy mô phức tạp của cuộc kiểm toán và lựa chọn đội ngũ nhân viên kiểm toán thích hợp... phân loại doanh thu theo các tiêu chí sau: phân biệt doanh thu các loại hàng hóa có mức thu suất khác nhau, phân biệt doanh thu nội bộ và doanh thu bán ra bên ngoài, phân biệt doanh thu của doanh nghiệp với doanh thu hàng ký gửi đại lý… Trên đây là những thủ tục kiểm tra chi tiết mà kiểm toán viên thường áp dụng trong việc kiểm tra chi tiết nghiệp vụ doanh thu bán hàng Tuy nhiên, tùy vào từng doanh nghiệp... nội dung cơ bản về kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính 10 1.2.1 Ý nghĩa của kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính Doanh thu bán hàng là một chỉ tiêu quan trọng trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định, nó tác động trực tiếp đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, là cơ sở để xác... đổi theo thời gian của doanh thu bán hàng Với thủ tục phân tích này, kiểm toán viên có thể sử dụng việc so sánh các chỉ tiêu doanh thu bán hàng kỳ này với kỳ trước hoặc so sánh với kế hoạch doanh thu mà doanh nghiệp đặt ra, doanh thu bán hàng được sử dụng để phân tích có thể là tổng doanh thu, doanh thu thuần hoặc doanh thu theo từng mặt hàng Thông qua việc so sánh này, kiểm toán viên có thể nhận thấy . trạng quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh Chương 3: Hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán. trạng quy trình kiểm toán doanh thu tại Việt Anh 73 Chương 3: HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN DOANH THU BÁN HÀNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁI TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VIỆT ANH 75 3.1 kiểm toán doanh thu bán hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Việt Anh đang còn có các hạn chế nên tác giả đã chọn đề tài Hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu