Từ thực tế đó, chúng tôi nhận thấy việc tìm ra những biện pháp tư vấn đặc biệt là tư vấn tâm lí với học sinh có nhiều căng thẳng, áp lực trong học tập cũng như khó khăn trong định hướng
NỘI DUNG
Cơ sở lí luận
1.1 Tư vấn tâm lí học đường
1.1.1 Tư vấn và tư vấn tâm lí
Tư vấn là hoạt động chuyên môn giúp cá nhân đưa ra quyết định và giải quyết vấn đề, đồng thời nâng cao năng lực thông qua các phương pháp và nghiệp vụ chuyên sâu Người thực hiện vai trò này được gọi là nhà tư vấn.
Trong lĩnh vực tư vấn tâm lý, tư vấn không chỉ đơn thuần là việc "cho lời khuyên", mà còn là một quá trình mà nhà tư vấn sử dụng tri thức, phương pháp và kỹ năng nghề nghiệp để giúp đối tượng nhận ra bản thân Qua đó, họ có thể tự thay đổi hành vi và thái độ, từ đó tái lập lại sự cân bằng tâm lý ở mức độ cao hơn.
Tư vấn cho học sinh là một phương pháp giáo dục quan trọng, nhằm hỗ trợ những em gặp khó khăn về tâm lý và tình cảm Những bức xúc và thắc mắc trong học tập, sinh hoạt, hướng nghiệp và tìm kiếm việc làm cần được giải quyết bởi những người có kiến thức và trách nhiệm Qua đó, tư vấn giúp học sinh tìm ra cách xử lý phù hợp, ổn định đời sống tinh thần và thực hiện được nguyện vọng cá nhân.
Tư vấn tâm lý học đường là hoạt động hỗ trợ học sinh trong việc chia sẻ và giải quyết các vấn đề liên quan đến tâm lý, học tập và mối quan hệ với bạn bè, gia đình Qua đó, dịch vụ này giúp học sinh cân bằng cảm xúc, tự định hướng tương lai và phát hiện sớm những sai lệch trong cảm xúc, hành vi hay nhận thức để can thiệp kịp thời, cả trong cuộc sống và môi trường học đường.
Tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thông không chỉ hỗ trợ rèn luyện kỹ năng sống mà còn tăng cường ý chí, niềm tin và bản lĩnh Điều này giúp học sinh có thái độ ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ xã hội, đồng thời rèn luyện sức khỏe thể chất và tinh thần, góp phần xây dựng và hoàn thiện nhân cách.
Theo Thông tư 31/2017/TT - BGDĐT, hoạt động tư vấn tâm lí trong trường phổ thông nhằm hỗ trợ học sinh nâng cao hiểu biết về bản thân, gia đình và mối quan hệ xã hội Điều này giúp học sinh phát triển cảm xúc tích cực và khả năng tự quyết định trong các tình huống khó khăn mà họ gặp phải trong quá trình học tập.
Tư vấn và hỗ trợ học sinh trong giáo dục là hoạt động quan trọng của giáo viên và các bên liên quan, nhằm đảm bảo sức khỏe thể chất và tâm lý cho tất cả học sinh Hoạt động này tạo điều kiện thuận lợi cho các em trong việc học tập, rèn luyện và phát triển bản thân.
Như vậy quá trình tư vấn, hỗ trợ học sinh trong giáo dục và dạy học không chỉ dừng
Việc tư vấn và hỗ trợ học sinh không chỉ giúp các em vượt qua khó khăn trong cuộc sống, mà còn bao gồm các hoạt động phòng ngừa dành cho tất cả học sinh trong trường Những hoạt động này giúp học sinh nâng cao nhận thức về bản thân, gia đình và mối quan hệ xã hội, từ đó phát triển toàn diện hơn.
Việc này giúp học sinh phát triển cảm xúc tích cực và khả năng tự quyết định trong những tình huống khó khăn khi học tập tại trường, đồng thời tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển phẩm chất và năng lực theo mục tiêu giáo dục đã đề ra.
1.1.2 Đặc điểm tâm sinh lí của học sinh trung học phổ thông
Học sinh THPT, từ 15 đến 18 tuổi, đang ở giai đoạn đầu của tuổi thanh niên, nơi họ bắt đầu suy nghĩ về tương lai và lựa chọn nghề nghiệp Đây là thời kỳ quan trọng trong việc bồi dưỡng kiến thức văn hóa, giúp các em trưởng thành về tư tưởng và tâm lý Các em tích cực tham gia vào học tập và lao động để chuẩn bị cho cuộc sống sau này Đồng thời, sự phát triển não bộ ở lứa tuổi này cho thấy khả năng lập luận của các em đã cải thiện, tuy vẫn đang trong quá trình phát triển để đạt đến mức độ lập luận của người lớn.
Hệ thần kinh của trẻ em phát triển mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực động lực so với nhận thức, giúp các em có động lực lớn khi đối mặt với cơ hội nhận phần thưởng và chấp nhận rủi ro Về mặt thể chất, trẻ em đã có cơ thể phát triển gần tương đương với người lớn, với các chức năng sinh lý đạt mức cao, cho phép thực hiện các công việc nặng nhọc và kỹ thuật tốt hơn Sự phát triển của não bộ, hệ thần kinh trung ương và các giác quan giúp trẻ tiếp thu nhanh chóng kiến thức văn hóa, khoa học kỹ thuật và thông tin mới từ xã hội.
Học sinh THPT có sự quan tâm sâu sắc đến đời sống tâm lý, phẩm chất nhân cách và năng lực của bản thân, với khao khát tự hoàn thiện Tuy nhiên, nếu tự ý thức sai lầm, các em có thể bảo vệ quan điểm đó một cách cứng nhắc Do đó, giáo dục cần tác động đến yếu tố tự ý thức và tự điều chỉnh Ở lứa tuổi này, yếu tố đạo đức và tình cảm hình thành mạnh mẽ, với các mối quan hệ gia đình, bạn bè và tình yêu nam nữ đóng vai trò quan trọng Gia đình ảnh hưởng lớn đến sự phát triển nhân cách, trong khi bạn bè trở thành chỗ dựa tinh thần, giúp giải quyết những vấn đề quan trọng Tình yêu thường phát triển từ tình bạn, với nhận thức đúng đắn rằng "yêu là quan trọng phải tìm hiểu cẩn thận" Do đó, nhà trường cần cung cấp kiến thức về giới tính, gia đình, tình bạn và tình yêu cho học sinh.
Trong quá trình giáo dục, các nhà giáo dục và phụ huynh cần kiên trì áp dụng phương pháp thuyết phục và rèn luyện thực tế Nếu học sinh gặp vấn đề tâm lý, việc can thiệp kịp thời của chuyên gia tâm lý là rất quan trọng để ngăn chặn những suy nghĩ và hành động tiêu cực.
Trong bối cảnh khám phá sự tự lập, giới trẻ ngày càng có nhu cầu được tôn trọng và công nhận trong xã hội Họ mong muốn được xem như người lớn, được chấp nhận trong cộng đồng và nhận được sự ngưỡng mộ từ bạn bè Để đạt được điều này, các em thường tìm cách thích nghi và khẳng định vị trí của mình trong nhóm bạn.
1.1.3 Một số dấu hiệu cơ bản cần tư vấn tâm lí ở nữ sinh THPT
Theo hướng dẫn của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo năm 2022, học sinh THPT gặp phải vấn đề lo âu có thể biểu hiện qua nhiều dấu hiệu khác nhau.
Bảng 1: Bảng kiểm tra dấu hiệu lo âu
Bảng 2: Bảng kiểm tra dấu hiệu trầm cảm
Bảng 3: Bảng kiểm tra dấu hiệu chống đối
Bảng 4: Bảng kiểm tra dấu hiệu bị xâm hại tình dục
1.1.4 Nguyên tắc đạo đức trong tư vấn tâm lí cho học sinh
Cơ sở thực tiễn
2.1 Thực trạng hoạt động tư vấn tâm lí và công tác giáo dục KNS cho nữ sinh THPT hiện nay
2.1.1 Tác động của xã hội đến sự phát triển tâm lí nữ sinh
Sự phát triển kinh tế - xã hội hiện nay đã tạo ra nhiều biến động trong đời sống tâm lý của học sinh, đặc biệt là nữ sinh, với những biểu hiện đáng lo ngại Các em thường gặp khó khăn trong học tập, mối quan hệ với thầy cô, gia đình, bạn bè và định hướng nghề nghiệp Nếu không được hỗ trợ kịp thời, những vấn đề này có thể dẫn đến hệ lụy nghiêm trọng như chán học, bỏ học, trầm cảm, bạo lực học đường, thậm chí là tự tử hoặc gây án mạng.
Theo ThS Mai Thị Mỹ Hạnh, Phó trưởng Khoa Tâm lý học - Trường ĐH Sư phạm TP HCM, khảo sát về hành vi tự hủy hoại bản thân của 3.400 trẻ vị thành niên ở các đô thị phía Nam Việt Nam cho thấy khoảng 37% trẻ có nguy cơ tự hủy hoại bản thân Nghiên cứu sâu hơn chỉ ra rằng 6,1% (213 trẻ) đã cố ý thực hiện hành vi gây hại cho chính mình từ 1 đến 4 lần mỗi năm, trong khi 5,6% có mức độ tự hủy hoại nặng, với xu hướng xảy ra rất thường xuyên và để lại hậu quả nghiêm trọng.
Theo Tiến sĩ Cao Hưng Thái, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế, lĩnh vực tâm thần là một chuyên ngành đặc thù và chuyên biệt Đây cũng là một trong những lĩnh vực sức khỏe cộng đồng thường bị bỏ qua nhiều nhất.
Tại Việt Nam, 1 trong 7 người mắc ít nhất một trong 10 chứng rối loạn tâm thần phổ biến Đặc biệt, tỷ lệ trẻ em và vị thành niên gặp vấn đề sức khỏe tâm thần dao động từ 8% đến 29% Đáng chú ý, tỷ lệ tự tử trong nhóm trẻ vị thành niên chiếm 2,3% tổng số ca tử vong.
Thực trạng tâm lý học đường tại Việt Nam đang ở mức nghiêm trọng, cho thấy sự cần thiết phải triển khai các hoạt động tư vấn tâm lý kịp thời cho trẻ em trong môi trường học đường.
2.1.2 Thực trạng kỹ năng sống của nữ học sinh THPT trong bối cảnh xã hội hiện nay
Trong bối cảnh kinh tế xã hội phát triển, học sinh hiện nay đang chịu tác động từ nhiều yếu tố tiêu cực, dẫn đến những biểu hiện nhận thức lệch lạc và xa rời giá trị đạo đức truyền thống Nhiều thanh thiếu niên có xu hướng sống thực dụng, ích kỷ, ít quan tâm đến cộng đồng và thiếu ý thức rèn luyện bản thân Tình trạng bạo lực học đường và vi phạm pháp luật ngày càng gia tăng, cùng với tỷ lệ nạo, phá thai ở độ tuổi 15-19 cao Nguyên nhân chính được chỉ ra là do thiếu kỹ năng sống Do đó, việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, đặc biệt là nữ sinh, là vô cùng cần thiết và đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ từ nhà trường, gia đình và xã hội.
2.1.2 Thực trạng công tác tư vấn tâm lí và giáo dục KNS cho nữ sinh tại trường THPT Diễn Châu 3
2.1.2.1 Thực trạng công tác tư vấn tâm lí tại trường THPT Diễn Châu 3
Trường THPT Diễn Châu 3 có đội ngũ giáo viên chất lượng, bao gồm 2 giáo viên là cán bộ cốt cán của Sở trong lĩnh vực tư vấn tâm lý cho giáo viên và 2 cán bộ cốt cán chuyên về tư vấn tâm lý học sinh Nhà trường đã tổ chức các hoạt động hỗ trợ tâm lý nhằm nâng cao sức khỏe tinh thần cho cả giáo viên và học sinh.
Trường To Read là một trong hai trường tại tỉnh Nghệ An thí điểm chương trình tư vấn học đường, với việc tổ chức tập huấn định kỳ hàng tháng cho tất cả giáo viên chủ nhiệm Đồng thời, trường cũng được Bộ và Sở Giáo Dục lựa chọn là đơn vị thí điểm cho chương trình công tác xã hội – tư vấn tâm lý học đường, thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn cho giáo viên chủ nhiệm Trong hai năm qua, trường đã thành lập tổ tư vấn tâm lý học đường và hoạt động hiệu quả.
Đội ngũ cán bộ tư vấn tâm lý tại trường chủ yếu là giáo viên kiêm nhiệm, thiếu chế độ đãi ngộ và nhân lực chuyên trách, dẫn đến khó khăn trong tổ chức hoạt động tư vấn Học sinh thường ngại ngần khi đến phòng tư vấn, lo ngại về việc bị đánh giá hoặc bí mật riêng tư bị tiết lộ, trong khi thời gian học tập đã kín Khi gặp phải vấn đề tâm lý, thay vì chia sẻ với gia đình hoặc thầy cô, các em thường tìm đến diễn đàn mạng xã hội để tâm sự với bạn bè.
Để hiểu rõ những khó khăn tâm lý mà học sinh, đặc biệt là nữ sinh, đang gặp phải, chúng tôi đã tiến hành khảo sát ảnh hưởng tâm lý đến việc học của 80 nữ sinh ở các khối 10, 11 và 12 Kết quả khảo sát cho thấy những yếu tố tâm lý có tác động đáng kể đến quá trình học tập của các em.
Bảng kết quả khảo sát ảnh hưởng các yếu tố xã hội đến tâm lí nữ sinh trường THPT Diễn Châu 3
Kết quả khảo sát cho thấy học sinh đang đối mặt với nhiều khó khăn tâm lý, đặc biệt liên quan đến tình cảm cá nhân, áp lực học tập và thi cử, cũng như các vấn đề từ mạng xã hội và mối quan hệ bạn bè Do đó, việc tư vấn tâm lý trở nên cần thiết, giúp giáo viên và cán bộ tư vấn nhận diện kịp thời những khó khăn của học sinh, từ đó cung cấp hỗ trợ để các em vượt qua giai đoạn khó khăn này.
2.1.2.2 Thực trạng công tác giáo dục kỹ năng sống cho nữ sinh tại trường THPT Diễn Châu 3
Trường THPT Diễn Châu 3 đã chú trọng đến giáo dục kỹ năng sống (KNS) cho học sinh thông qua việc triển khai hiệu quả các nội dung như rèn luyện sức khoẻ và ý thức bảo vệ sức khoẻ, phòng chống đuối nước, tai nạn giao thông và các tai nạn thương tích Ngoài ra, nhà trường còn tập trung vào kỹ năng ứng xử văn hoá và phòng ngừa bạo lực, góp phần nâng cao ý thức và kỹ năng cho học sinh.
Trong giáo dục kỹ năng sống (KNS), nhà trường vẫn gặp một số hạn chế như việc lồng ghép và tích hợp các môn học chưa hiệu quả Cơ sở vật chất và thiết bị chỉ đáp ứng nhu cầu giảng dạy kiến thức, chưa hỗ trợ đầy đủ cho hoạt động giáo dục KNS Bên cạnh đó, công tác đào tạo và bồi dưỡng giáo viên dạy KNS còn ít, dẫn đến kỹ năng tổ chức của giáo viên chưa linh hoạt, nội dung giảng dạy chưa phong phú và phương pháp còn hạn chế, làm giảm hiệu quả giáo dục.
Theo số liệu khảo sát, tỷ lệ học sinh gặp khó khăn về tình cảm, áp lực học tập, thi cử, cũng như các vấn đề liên quan đến mạng xã hội và mối quan hệ với bạn bè là rất cao Do đó, việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, đặc biệt là nữ sinh, để giúp các em vượt qua những rào cản tâm lý này là vô cùng cần thiết.
Các yếu tố ảnh hưởng đến tâm lí và học tập
Thái độ các thành viên trong gia đình 19 23,75 34 52,50 21 26,25
Kết quả học tập, thi cử 10 12,50 28 35,00 42 52,50
2.2 Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác tư vấn tâm lí học đường 2.2.1 Nâng cao nhận thức về vai trò công tác tư vấn tâm lý của giáo viên Để làm tốt công tác tư vấn cần nâng cao nhận thức của giáo viên về vai trò của công tác tư vấn
Khảo sát tính cấp thiết và mức độ khả thi của các giải pháp đề xuất
Bài viết này nhằm đánh giá tính cấp thiết và khả thi của các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tư vấn tâm lý học đường và giáo dục kỹ năng sống cho nữ sinh tại trường THPT Diễn Châu 3 Từ đó, chúng tôi sẽ đề xuất những biện pháp phù hợp nhất cho giáo viên và học sinh của nhà trường.
3.2 Đối tượng và phương pháp khảo sát
3.2.1 Đối tượng khảo sát Để khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các giải pháp đề xuất, tôi sử dụng phương pháp lấy phiếu trưng cầu ý kiến của các cán bộ quản lý, cán bộ đoàn và giáo viên Cụ thể như sau:
Bảng 5: Đối tượng khảo sát
TT Đối tượng khảo sát Số lượng
Tổng số người khảo sát 96
3.2.2 Phương pháp khảo sát Để đánh giá về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất nêu trên tác giả tiến hành khảo nghiệm bằng phiếu trưng cầu ý kiến, lựa chọn khách thể điều tra, lấy ý kiến khảo sát và xử lý kết quả theo các bước sau:
* Bước 1: Xây dựng phiếu trưng cầu ý kiến
Để nâng cao hiệu quả công tác tư vấn tâm lý học đường và giáo dục kỹ năng sống cho nữ sinh trường THPT Diễn Châu 3, chúng tôi đề xuất một số biện pháp hỗ trợ giáo viên thực hiện công tác này Các biện pháp sẽ được đánh giá dựa trên hai tiêu chí chính: tính cấp thiết và tính khả thi, với các mức độ từ rất cấp thiết đến không cấp thiết, và từ rất khả thi đến không khả thi Việc này nhằm đảm bảo rằng các giải pháp được đưa ra phù hợp với nhu cầu thực tế và có thể triển khai hiệu quả trong môi trường học đường.
- Một số biện pháp nâng cao năng lực tư vấn học đường
+ Tăng cường công tác quản lý, nâng cao nhận thức về vai trò công tác tư vấn tâm lý của giáo viên
+ Khuyến khích, động viênhocj sinh tham gia các hoạt động trải nghiệm, các sân chơi bổ ích, tạo môi trường sư phạm thân thiện, lành mạnh, an toàn
+ Tăng cường phối hợp giữa gia đình và nhà trường, xã hội để nâng cao hiệu quả công tác tư vấn tâm lý
Giáo viên có thể nâng cao hiệu quả sử dụng mạng xã hội trong công tác tư vấn để nắm bắt tâm tư và nguyện vọng của học sinh, đồng thời sử dụng nó như một công cụ hữu ích để hỗ trợ tư vấn Ngoài ra, vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp cũng rất quan trọng trong việc tư vấn tâm lý cho học sinh, giúp họ hiểu rõ hơn về các vấn đề mà học sinh đang gặp phải.
- Tổ chức giáo dục một số kỹ năng sống cho nữ sinh
+ Kỹ năng tạo những ranh giới an toàn
+ Kỹ năng giữ an toàn internet, mạng xã hội và tin nhắn
+ Chuẩn bị tốt cho bài thi
+ Kỹ năng tìm hiểu về định hướng nghề nghiệp cho bản thân
* Bước 2: Lựa chọn khách thể điều tra
Nguyên tắc lựa chọn khách thể điều tra trong nghiên cứu giáo dục bao gồm các lực lượng chủ chốt trong nhà trường, cụ thể là cán bộ quản lý giáo dục như Hiệu trưởng và ba Phó Hiệu trưởng, giáo viên chủ nhiệm, cán bộ tư vấn, cùng với học sinh.
*Bước 3: Lấy ý kiến khảo sát
Để đánh giá tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả tư vấn tâm lý học đường và giáo dục kỹ năng sống cho nữ sinh THPT Diễn Châu 3, cần thực hiện bước xử lý kết quả bằng cách định lượng ý kiến đánh giá thông qua hệ thống cho điểm.
- Mức độ rất cấp thiết, rất khả thi: 04 điểm
- Mức độ cấp thiết, khả thi: 03 điểm
- Mức độ ít cấp thiết, ít khả thi: 02 điểm
- Mức độ không cấp thiết, không khả thi: 01 điểm
Cách tính toán: Lập bảng thống kê điểm trung bình cho tất cả các biện pháp đã được khảo sát, xếp theo thứ bậc và đưa ra kết luận
Phần mềm sử dụng khảo sát ý kiến giáo viên và học sinh: Google Forms
Phần mềm tính điểm trung bình: excel
3.3 Kết quả khảo sát tính cấp thiết của các giải pháp giáo dục đã được đề xuất
Bảng khảo sát tính cấp thiết của các giải pháp giáo dục đã đề xuất
Số lượt bình chọn về tính cấp thiết Tổng số điểm Điểm
+ Nâng cao nhận thức về vai trò công tác tư vấn tâm lý của giáo viên 83 8 5 0 336 3,81 1
+ Khuyến khích, động viên học sinh tham gia hoạt động trải nghiệm, các sân chơi bổ ích 70 19 7 0 351 3,66 3
Kết quả trên link khảo sát tính cấp thiết của các biện pháp nâng cao năng lực tư vấn tâm lí học đường
+ Tăng cường phối hợp giữa gia đình và nhà trường, xã hội để nâng cao hiệu quả công tác tư vấn tâm lý 70 19 7 0 351 3,66 3
Giáo viên có thể tối ưu hóa hiệu quả việc sử dụng mạng xã hội trong công tác tư vấn, giúp nắm bắt tâm tư và nguyện vọng của học sinh Đồng thời, mạng xã hội trở thành một công cụ hữu ích để cung cấp thông tin và hỗ trợ tư vấn cho các em.
+ Phát huy vai trò giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác tư vấn tâm lý học sinh
79 12 5 0 362 3,77 2 Điểm TB của 5 giải pháp 3,69
Số lượt bình chọn về tính cấp thiết
1 + Kỹ năng tạo những ranh giới an toàn 90 6 0 0 378 3,94 1
2 + Chuẩn bị tốt cho bài thi 82 6 8 0 362 3,77 3
3 + Kỹ năng tìm hiểu về định hướng nghề nghiệp cho bản thân 87 4 5 0 370 3,85 2 Điểm TB của 3 giải pháp 3,85
Kết quả link khảo sát tính cấp thiết của các biện pháp tổ chức giáo dục KNS cho nữ sinh THPT Diễn Châu 3
Biểu đồ biểu thị kết quả khảo sát tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất
Biện pháp 1 Biện pháp 2 Biện pháp 3 Biện pháp 4 Biện pháp 5
Kết quả khảo sát tính cấp thiết của các biện pháp nâng cao hiệu quả tư vấn tâm lí học đường Điểm trung bình
Các biện pháp nâng cao hiệu quả công tác tư vấn tâm lý học đường là rất cần thiết, với giải pháp chủ yếu là nâng cao nhận thức của giáo viên về vai trò của công tác này Để đạt hiệu quả cao, giáo viên cần hiểu đúng về tư vấn học đường và giáo dục kỹ năng sống cho nữ sinh Vai trò của giáo viên chủ nhiệm cũng rất quan trọng, vì họ là người gần gũi và được học sinh tin tưởng Ngoài ra, khuyến khích học sinh tham gia hoạt động trải nghiệm và tạo môi trường sư phạm an toàn, thân thiện là cần thiết Việc tăng cường phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội cũng góp phần nâng cao hiệu quả tư vấn tâm lý Đặc biệt, giáo viên nên sử dụng mạng xã hội để nắm bắt tâm tư và tư vấn cho học sinh Trong giáo dục kỹ năng sống cho nữ sinh tại trường THPT Diễn Châu, kỹ năng tạo ranh giới an toàn được đánh giá cao nhất, tiếp theo là kỹ năng định hướng nghề nghiệp và chuẩn bị cho bài thi Sự quan tâm đến việc tạo ranh giới an toàn trong cuộc sống và trên mạng xã hội, cũng như lựa chọn nghề nghiệp cho tương lai, là điều mà cả giáo viên, học sinh và gia đình đều lo ngại.
Bảng khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp giáo dục đã đề xuất
Số lượt bình chọn về tính khả thi Tổng số điểm Điểm
1 + Nâng cao nhận thức về vai trò công tác tư vấn tâm lý của giáo viên 81 10 5 0 364 3,79 2
2 + Khuyến khích, động viên học sinh tham gia hoạt động trải nghiệm, các sân chơi bổ ích 85 8 3 0 370 3,85 1
+ Tăng cường phối hợp giữa gia đình và nhà trường, xã hội để nâng cao hiệu quả công tác tư vấn tâm lý 81 10 5 0 364 3,79 2
+ Giáo viên phát huy hiệu quả việc sử dụng mạng xã hội trong công tác tư vấn nhằm nắm bắt tâm tư nguyện vọng 70 18 8 0 350 3,65 4
49 đồng thời là phương tiện để tư vấn cho học sinh
5 + Phát huy vai trò giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác tư vấn tâm lý học sinh
75 20 1 0 362 3,77 3 Điểm TB của 5 biện pháp 3,69
Số lượt bình chọn về tính khả thi Tổng số điểm Điểm
1 + Kỹ năng tạo những ranh giới an toàn
3 + Chuẩn bị tốt cho bài thi 86 10 1 0 377 3,91 1
4 + Kỹ năng tìm hiểu về định hướng nghề nghiệp cho bản thân
85 9 2 0 370 3,86 2 Điểm TB của 3 biện pháp 3,90
Kết quả link khảo sát tính khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả tư vấn tâm lí
Kết quả link khảo sát tính khả thi của các biện pháp tổ chức giáo dục KNS cho nữ sinh THPT Diễn Châu 3
Biểu đồ khảo sát cho thấy tính khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả tư vấn tâm lý học đường được xếp hạng như sau: tổ chức hoạt động trải nghiệm và sân chơi bổ ích, tạo môi trường sư phạm thân thiện, lành mạnh, an toàn (3,85); nâng cao nhận thức về vai trò của giáo viên trong công tác tư vấn tâm lý (3,79); tăng cường phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội (3,79); phát huy vai trò giáo viên chủ nhiệm trong tư vấn tâm lý học sinh (3,77).
Biện pháp 1 Biện pháp 2 Biện pháp 3 Biện pháp 4 Biện pháp 5
Kết quả kháo sát tính khả thi của các biện pháp nâng cao năng lực tư vấn học đường Điểm trung bình
Việc sử dụng mạng xã hội trong công tác tư vấn giúp nắm bắt tâm tư nguyện vọng của học sinh và là công cụ hiệu quả để tư vấn cho các em Sự chênh lệch trong đánh giá tính khả thi của các giải pháp không lớn, với mức chênh lệch cao nhất chỉ 0,2 Điều này chứng tỏ rằng tất cả các giải pháp được đề xuất đều có tính khả thi cao và được chú trọng trong môi trường giáo dục THPT.
Tính khả thi của các nội dung tổ chức giáo dục KNS cho nữ sinh được đánh giá cao với điểm trung bình 3,90 Giải pháp 1, về kỹ năng tạo ra ranh giới an toàn, đạt điểm cao nhất 3,92, tiếp theo là kỹ năng chuẩn bị cho bài thi và tìm hiểu định hướng nghề nghiệp Sự chênh lệch trong tính khả thi giữa các giải pháp không lớn, với mức chênh lệch tối đa chỉ 0,06 Khảo sát cho thấy cả ba giải pháp đều được cán bộ quản lý, tư vấn, giáo viên chủ nhiệm và học sinh đánh giá cao về tính khả thi và sự phù hợp với môi trường giáo dục THPT Nếu các giải pháp này được thực hiện đồng bộ và phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, sẽ tạo ra chuyển biến tích cực trong quản lý giáo dục tại trường THPT Diễn Châu 3 cũng như các trường THPT khác trong giai đoạn hiện nay.
Hiệu quả sáng kiến
Qua quá trình thực hiện đề tài tại trường THPT Diễn Châu 3, chúng tôi thu được kết quả như sau:
Công tác tư vấn tâm lý giúp học sinh rèn luyện kỹ năng sống, tăng cường ý chí, niềm tin và bản lĩnh, đồng thời cải thiện thái độ ứng xử trong các mối quan hệ xã hội Học sinh được trang bị khả năng tạo ranh giới an toàn và ứng xử phù hợp trên mạng, cũng như có tâm lý vững vàng cho các kỳ thi Đồng thời, việc tư vấn tâm lý cần đảm bảo quyền tham gia, tự nguyện và bảo mật thông tin của học sinh theo quy định pháp luật Hầu hết học sinh tin tưởng vào thầy cô, cảm thấy được quan tâm và tạo điều kiện học tập từ nhà trường.
Phòng tư vấn tâm lý học đường đã hoạt động hiệu quả hơn, kết hợp với giáo dục kỹ năng sống để hỗ trợ học sinh nâng cao ý thức học tập Qua đó, các em được giúp đỡ vượt qua khủng hoảng tinh thần do áp lực học tập hoặc chưa quen với môi trường mới Tư vấn cung cấp kiến thức về đời sống và sức khỏe vị thành niên, từ đó nâng cao kỹ năng mềm cho học sinh Bên cạnh đó, tư vấn hướng nghiệp cũng giúp học sinh gặp khó khăn trong việc chọn ngành và trường, góp phần định hướng nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở trường của các em.
Công tác quản lý học sinh và an ninh trong trường học được thực hiện chặt chẽ, đảm bảo nề nếp ổn định Trường học được duy trì môi trường xanh, sạch, đẹp và an toàn Đặc biệt, trường đã nhận được đánh giá cao trong tỉnh về nề nếp cũng như chất lượng dạy và học.
Đời sống tâm lý học đường của học sinh đã được cải thiện đáng kể, với sự nâng cao hiểu biết về tâm sinh lý lứa tuổi và kỹ năng sống Nhiều học sinh thể hiện sự phấn khởi và tự tin, phát huy năng lực bản thân Trường học khuyến khích sự năng động, sáng tạo và ứng xử văn minh, không có học sinh vi phạm đạo đức hay pháp luật Đặc biệt, thông qua công tác tư vấn tâm lý và giáo dục kỹ năng sống, nhiều học sinh, đặc biệt là nữ sinh, từ hoàn cảnh khó khăn như mồ côi hoặc gia đình nông dân nghèo, đã vượt qua thử thách và đạt thành tích xuất sắc trong học tập.
Em Võ Trung Hiếu, học sinh lớp 12D1, là một tấm gương vượt khó khi bị tàn tật cả hai chân và không thể tự đi lại Nhờ sự động viên và hỗ trợ nhiệt tình từ thầy cô và bạn bè, Hiếu đã vượt qua mặc cảm bản thân và nỗ lực học tập Trong suốt ba năm liền, em luôn đạt danh hiệu học sinh xuất sắc, khẳng định ý chí và nghị lực của mình trong năm học 2023.
2024 em đạt giải nhì cấp tỉnh môn tiếng anh, thi ielts đạt 7.5
Đinh Thị Thu Phương, học sinh lớp 12D1, đến từ một gia đình khó khăn, nhưng luôn nỗ lực vượt qua mọi thử thách trong học tập Em đã đạt danh hiệu học sinh xuất sắc trong suốt 3 năm liền và tiếp tục phấn đấu trong năm học 2023.
2024 em đạt giải nhì cấp tỉnh môn tiếng anh, thi ielts đạt 8.0, huy chương vàng toán học Timo
Em Hiếu và Phương nhận khen thưởng HSG tỉnh, em Phương thay mặt học sinh lớp 12 đọc quyết tâm 90 ngày thi TN THPT
Em Nguyễn Văn Thịnh, học sinh lớp 12A5, đến từ một gia đình khó khăn, đã vượt qua những thiệt thòi về mặt tình cảm gia đình Với sự hỗ trợ và hướng dẫn tận tình từ các thầy cô giáo, em đã xuất sắc giành giải 3 trong Hội Khỏe Phù Đổng cấp tỉnh môn nhảy cao.
Trong hai năm học qua, nhiều học sinh đã nhận được sự tư vấn kịp thời từ giáo viên, giúp họ vượt qua khó khăn tâm lý và rèn luyện kỹ năng cần thiết để đạt kết quả cao trong học tập Việc thực hiện đồng bộ và chặt chẽ các biện pháp phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường sẽ tạo ra chuyển biến tích cực về chất lượng giáo dục tại trường THPT Diễn Châu 3 cũng như các trường THPT khác trong giai đoạn hiện nay.
