Đặc Điểm lâm sàng, x quang phổi bệnh nhân tràn khí màng phổi và một số yếu tố Ảnh hưởng Đến kết quả Điều trị tràn khí màng phổi tại bệnh viện phổi thái nguyên

ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, X QUANG PHỔI BỆNH NHÂN TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI TẠI BỆNH VIỆN PHỔI THÁI NGUYÊN Giảng viên hướng dẫn: Hoà

ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, X QUANG PHỔI BỆNH NHÂN TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI VÀ MỘT SỐ YẾU

TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI TẠI BỆNH VIỆN PHỔI THÁI

NGUYÊN

Giảng viên hướng dẫn: Hoàng Hà

I, ĐẶT VẤN ĐỀ

Tràn khí màng phổi (TKMP) là tình trạng khí xuất hiện trong khoang màng phổi do những thương tổn bệnh lý của phổi, màng phổi gây ra và là một cấp cứu cần được xử trí kịp thời do

có nguy cơ đe dọa tính mạng người bệnh TKMP gồm TKMP tự phát và do các cơ chế chấn thương trong đó TKMP tự phát được chia thành TKMP tự phát nguyên phát (TPNP),

TKMP tự phát thứ phát (TPTP)

Tỷ lệ TKMP tự phát ở Mỹ mỗi năm là 7/100.000 nam và 1/100.000 nữ, tại một vài khu vực khác ghi nhận: châu Âu là 1/100000; Hàn Quốc: 1/67000; Nhật bản: 1/72000 Một số yếu tố nguy cơ của TKMP gồm COPD có tỷ lệ mắc 26/100.000 bệnh nhân, nghiện thuốc lá có tỷ lệ mắc cao gấp 102 lần so với không hút thuốc

Biểu hiện lâm sàng của TKMP thường cấp tính và diễn biến phức tạp Chẩn đoán dựa trên các tiêu chuẩn lâm sàng và chụp X-quang phổi Điều trị TKMP tự phát bằng các cách thức

cụ thể tùy theo tình trạng, mức độ, căn nguyên khác nhau Theo hướng dẫn của bộ y tế, chỉ định mở màng phổi tối thiếu (MMPTT), dẫn lưu khí điều trị TKMP tự phát khá rộng rãi và

có hiệu quả cao tại tuyến bệnh viện cơ sở Bệnh viện phổi thái nguyên thu nhận hằng trăm ca bệnh cấp cứu bệnh phổi từ các tuyến trước mỗi năm, trong đó có nhiều bệnh nhân TKMP cần được tiên lượng và xử lý kịp thời.

Từ thực tế trên, nghiên cứu tiến hành gồm hai mục tiêu:

1 Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, kết quả điều trị bệnh nhân TKMP tự phát.

2 Xác định một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị tại bệnh viện phổi thái nguyên.

II ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

2.1 Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu:

Bệnh nhân TKMP điều trị tại Bệnh viện Phổi Thái Nguyên từ 6/2022 – 6/2023 Tiêu chuẩn lựa chọn:

+ Bệnh nhân được chẩn đoán xác định TKMP theo hướng dẫn của bộ y tế [1]

+ Bệnh nhân đầy đủ thông tin nghiên cứu+ Đổng ý tham gia nghiên cứu

Tiêu chuẩn loại trừ:

+ Bệnh nhân chuyển tuyến sau xử trí cấp cứu ban đầu+ Bệnh nhân không đủ thông tin nghiên cứu

+ Bệnh nhân từ chối tham gia nghiên cứu

2.2 Phương pháp nghiên cứu:

Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang

Cỡ mẫu thuận tiện: Thu toàn bộ bệnh nhân đủ tiêu chuẩn tham gia nghiên cứu Thu được 68 bệnh nhân

Phương pháp thu thập số liệu: Hồi cứu bệnh án điều trị ghi vào bệnh án nghiên

cứu

2.3 Các chỉ tiêu và tiêu chuẩn nghiên cứu

- Chỉ tiêu về đặc điểm lâm sàng của đối tượng nghiên cứu: Tuổi, giới, bim, tiền sử hút

thuốc lá, tiền sử TKMP +TDMP, chẩn đoán muộn (>10h).

- Các chỉ tiêu về đặc điểm lâm sàng, về nguyên nhân tràn khí màng phổi.

- Mức độ TKMP (British thoracic society consensus 2003): TKMP mức độ nhẹ: Khoảng giữa hai lá màng phổi ở ngang mức rốn phổi <1cm, tràn khí khu trú; TKMP mức độ vừa: Khoảng giữa hai lá màng phổi ở ngang mức rốn phổi 1-2 cm; TKMP mức độ nặng:

Khoảng giữa hai lá màng phổi ở ngang mức rốn phổi > 2cm.

- Chỉ tiêu về xquang phổi: Hình ảnh vùng tổn thương khu trú, lan tỏa, phổi trái, phổi phải,

2 phổi, các hình ảnh khác (áp xe, tdmp, kén khí màng phổi, khén khí phổi …).

- Chỉ tiêu về kết quả điều trị TKMP: Kết quả tốt là bệnh nhân hết TKMP ≤ 10 ngày Kết quả không tốt là thời gian TKMP > 10 ngày hoặc có biến chứng phù phổi cấp, tụt huyết

áp, suy thở dẫn đến đã tử vong hoặc phải chuyển tuyến hoặc nặng xin về Đề tài này tập trung nghiên cứu về đặc điểm lâm sàng và điều trị tkmp Các vấn đề lân cận như điều trị căn nguyên copd, bệnh lao, hen, kén khí … chúng tôi chưa khảo sát tại nghiên cứu này.

- Tiêu chuẩn chẩn đoán các bệnh copd, bệnh lao, hen, ung thư, viêm phổi, … dựa vào kết quả chẩn đoán của các bác sĩ chuyên khoa có kết luận tại bệnh án.

2.4 Xử lý số liệu: Nhập liệu bằng phần mềm excel, xử lý số liệu bằng spss 25.0,

toán thống kê y học

2.5 Đạo đức nghiên cứu: Nghiên cứu được thông qua Hội đồng y đức trường Đại

học Y-dược thái nguyên và Bệnh viện Phổi Thái Nguyên

III Kết quả nghiên cứu và bàn

luận

Bảng 1 Đặc điểm lâm sàng bệnh nhân tràn khí màng phổi

Nhận xét: Đa số bệnh nhân thuộc các nhóm: 18-60 tuổi 64,7%, nam giới

80,9%, thể trạng trung bình 72,1%, có hút thuốc 79,4%, có tiền sử TDMP 91,2% BN chẩn đoán muộn chiếm 27,9% Tuổi, thể trạng, tiền sử hút thuốc và chẩn đoán muộn có liên quan tới phân loại TKMP tự phát với p<0,05

TKMP-BẢNG 2 ĐẶC ĐIỂM X QUANG PHỔI TKMPTP NGUYÊN PHÁT

• Nhận xét: TKMP trái và phải gần tương đương nhau lần lượt là

51,5% và 41,2% số ít TKMP cả hai phổi với 7,4% Các tổn thương khác được ghi nhận gồm: TDMP 11,8%, áp xe phổi 7,4%, TKMP khu trú4,4% Mức độ TKMP nhẹ và vừa chiếm đa số với 30,9% và 57,4% Vị trí TKMP, TKMP+TDMP, TKMP+áp xe phổi có liên quan tới phân loại TKMP tự phát với p<0,05

BẢNG 3: CÁC NGUYÊN NHÂN TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI

Bệnh nhân Nguyên nhân

• Nhận xét: TKMP TPNP 43/68(63,2%), TKMP TPTP 25/68(36,8%)

trong đó COPD và lao bắt gặp nhiều với 9 ca và 8 ca, hen 4 BN,

ung thư phổi 2 BN, viêm phổi 2 BN

BẢNG 4: KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI

Bệnh nhân Kết quả điều trị

Số lượng (n = 68)

Tỷ lệ (%) Hết tràn khí màng phổi 67 98,5

Kết quả điều trị tốt 45 66,2

Sự cố y khoa 1 1,5

Tái phát gần 3 4,4

9,3 ± 5,1

• Nhận xét: Tỷ lệ điều trị thành công cao chiếm 98,5%, có

45/68 trường hợp có kết quả điều trị tốt chiếm 66,2%, ghi nhận 1 trường hợp sự cố y khoa (tràn máu màng phổi) Biến chứng gần ghi nhận được 3 trường hợp tái phát gần Ngày nằm viện trung bình 9,3 ± 5,1

BẢNG 5: MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN TỚI KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI TỰ PHÁT

Kết quả điều trị Yếu tố

(2,165-• Nhận xét: Các yếu tố liên quan làm tăng khả năng có kết

quả điều trị không tốt trên bệnh nhân TKMP tự phát với

khoảng tin cậy 95%CI không chứa 1 bao gồm: Tuổi>60

(OR=5,444), thời gian chẩn đoán muộn (OR=5,922), TKMP mức độ nặng(OR=7,588), TKMP TPTP (OR=6,563) Các yếu tố: Hút thuốc và tiền sử TKMP-TDMP không làm tăng khả năng có kết quả điều trị không tốt với khoảng tin cậy 95%CI chứa 1

IV, KẾT LUẬN

TKMP tự phát gặp ở nhiều đối tượng, trong đó TKMP TPNP thường gặp trên nhóm bệnh nhân nam giới trong

độ tuổi lao động và nhóm bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá X-quang phổi có giá trị trong chẩn đoán tiên lượng điều trị TKMP Can thiệp MMPTT với các trường hợp mức độ vừa và nặng là một trong các chiến lược hiệu quả giúp làm giảm thời gian điều trị Tuổi >60, mức độ TKMP nặng, chẩn đoán muộn và TKMP TPTP là các yếu tố liên quan tiên lượng kết quả điều trị không tốt.

TRÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ

ĐỒNG NGHIỆP ĐÃ LẮNG NGHE!