Thay Đổi Văn Hóa Doanh Nghiệp Việt Nam Trong Bối Cảnh Cách Mạng Công Nghiệp 4.0- Tính Cấp Thiết Và Những Rào Cản.pdf

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂNTIỂU LUẬN HẾT HỌC PHẦN VĂN HÓA TỔ CHỨC Đề tài: Thay đổi văn hóa doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0: tính cấp thiết v

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

TIỂU LUẬN HẾT HỌC PHẦN

VĂN HÓA TỔ CHỨC

Đề tài: Thay đổi văn hóa doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0: tính cấp thiết và những rào

cản.

Họ và tên sinh viên: Ngô Thị Anh Tú

Mã sinh viên: 19031604

Mã lớp học phần: MNS1101 1

Số thứ tự trong danh sách lớp: 57 Email sinh viên: ngothianhtu9b@gmail.com Điện thoại: 0862175443

Hà Nội, tháng 6 năm 2021

1

BÀI LÀM

I CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG

1 Khái niệm văn hóa tổ chức

Văn hóa là một khái niệm, có rất nhiều quan điểm khác nhau về văn hóa Do bản thân vấn đề văn hóa rất phức tạp và đa dạng, nên văn hóa là một thuật ngữ đa nghĩa, được dùng để chỉ những khái niệm có nội hàm khác nhau về đối tượng, tính chất và hình thức biểu hiện Khái niệm văn hóa tổ chức phụ thuộc vào quan điểm của chúng ta về văn hóa

Quan điểm hẹp về văn hóa coi nó là một mặt của xã hội liên quan đến các hoạt động văn hóa nghệ thuật, có chức năng giải trí là chính, phục vụ nhu cầu tinh thần của con người, nuôi dưỡng tinh thần Quan điểm rộng về văn hóa cho rằng văn hóa bao gồm tất cả những gì do con người sáng tạo ra, thể hiện trên các mặt của đời sống từ phương thức sinh hoạt tới lối sống của một cộng đồng người

Trong một xã hội rộng lớn, mỗi doanh nghiệp được coi là một xã hội thu nhỏ Xã hội lớn có nền văn hoá lớn, xã hội nhỏ (doanh nghiệp) cũng cần xây dựng cho mình một nền văn hoá riêng biệt Nền văn hoá ấy chịu ảnh hưởng và đồng thời cũng là một bộ phận cấu thành nền văn hoá lớn Như Edgar Schein, một nhà quản trị nổi tiếng người Mỹ đã nói: “ Văn hoá doanh nghiệp gắn với văn hoá xã hội, là một bước tiến của văn hoá xã hội, là tầng sâu của văn hoá xã hội Văn hoá doanh nghiệp đòi hỏi vừa chú ý tới năng suất và hiệu quả sản xuất, vừa chú ý quan hệ chủ thợ, quan hệ giữa người với người Nói rộng ra nếu toàn

bộ nền sản xuất đều được xây dựng trên một nền văn hoá doanh nghiệp có trình

độ cao, nền sản xuất sẽ vừa mang bản sắc dân tộc, vừa thích ứng với thời đại hiện nay” Hiểu một cách tổng quát hơn chính là: văn hóa doanh nghiệp hay văn hóa tổ chức là tổng thể các giá trị vật chất và tinh thần của tổ chức được hình thành nên trong quá trình phát triển của tổ chức, tạo nên bản sắc văn hóa của tổ chức này Nó điều chỉnh và tác động đến toàn bộ hoạt động của tổ chức và hành vi mọi thành viên của tổ chức trong quá trình đạt tới mục tiêu tổ chức

2 Thay đổi văn hóa tổ chức

2.1 Khái niệm thay đổi văn hóa tổ chức

Văn hóa tổ chức có đặc tính là ổn định, bảo thủ, ít thay đổi hơn và khác với sự thay đổi của các kế hoạch, chiến lược kinh doanh hay công nghệ, quy chế, quy định của tổ chức Cũng như cá tính của mỗi con người, văn hoá doanh nghiệp khi

đã được định hình thì “khó thay đổi” Qua thời gian, các hoạt động khác nhau của các thành viên trong tổ chức sẽ giúp các niềm tin, giá trị được tích lũy và tạo thành văn hoá Sự tích lũy các giá trị tạo nên tính ổn định của văn hoá

2

Tuy nhiên, trong một thế giới đang không ngừng thay đổi và phát triển, sẽ rất khó cho một doanh nghiệp nếu như không chịu thay đổi để tích hợp, theo kịp với thời đại Văn hóa tổ chức có thể sẽ tạo một lực cản đối với những mong muốn thay đổi và tăng tính đa dạng để thúc đẩy hiệu quả của tổ chức Điều này sẽ xuất hiện trong một môi trường năng động, thay đổi nhanh chóng Văn hóa tổ chức lúc đó có thể sẽ trở thành lực cản đối với sự thay đổi Mặt khác, tổ chức luôn luôn kếp nạp thêm thành viên và việc tuyển dụng những thành viên mới có nguồn gốc đa dạng

về kinh nghiệm, xuất xứ, dân tộc hay trình độ văn hóa dường như làm giảm bớt những giá trị văn hóa mà mọi thành viên của tổ chức đang cố gắng để phù hợp và đáp ứng Văn hóa tổ chức vì vậy có thể tạo ra sức mạnh ngăn cản mà những người với những kinh nghiệm khác nhau muốn đóng góp cho tổ chức Đây sẽ là thời điểm ban lãnh đạo và toàn thể tổ chức cần phải tính đến việc thay đổi văn hóa tổ chức Điều này xảy đến với bất kỳ tổ chức nào

Thay đổi văn hóa tổ chức là là sự thay đổi một số hoặc toàn bộ các yếu tố tạo nên văn hóa tổ chức như quan niệm về giá trị, tiêu chuẩn đạo đức, triết lý kinh doanh, phương thức quản ý, các nội quy, chính sách… đã được các thành viên trong doanh nghiệp chấp nhận, tuân theo Thay đổi văn hóa cũng chính là quá trình củng cố và phát triển văn hóa doanh nghiệp để đạt được các mục tiêu chung doanh nghiệp đề ra Thay đổi văn hóa để nền văn hóa phù hợp hơn với sự phát triển của doanh nghiệp cũng như sự thay đổi của thời đại Quá trình thay đổi thường diễn ra không đơn giản, đòi hỏi phải có sự cố gắng, đóng góp của tất cả mọi thành viên trong doanh nghiệp, mà trước hết là lãnh đạo doanh nghiệp, thường là người khởi xướng thay đổi

2.2 Tính tất yếu của việc thay đổi văn hóa tổ chức

Trước hết, văn hóa cần được thay đổi khi văn hóa tổ chức không còn giữ được vai trò, tác dụng của nó Tức là khi:

Những triết lý và giá trị đang tồn tại không còn là nền tảng tinh thần của

tổ chức, khi mà các tư tưởng, giá trị, chuẩn mực và sản phẩm của nó không còn ảnh hưởng tích cực, thực sự đối với đời sống của nhân viên và hoạt động của tổ chức đó

Văn hóa tổ chức hiện tại không còn khả năng tạo động lực, tâm thế tốt cho toàn bộ đội ngũ cán bộ, nhân viên của đơn vị làm việc, thực hiện các mục tiêu và trách nhiệm của mình

Văn hóa tổ chức không còn là một phương pháp, công cụ quản trị có hiệu quả và theo phương thức phát triển bền vững Nói cách khác, khi niềm tin của nhân viên đối với lãnh đạo và các quy phạm đạo đức của tổ chức bị xuống thấp dưới mức trung bình

Mặt khác, thay đổi văn hoá tổ chức là cần thiết khi tổ chức phải đối mặt với các điều kiện thách thức sau đây:

3

Khi hai hay nhiều hơn hai tổ chức có nền tảng khác nhau tiến hành sát nhập với nhau và trong các hoạt động của họ có sự dấu hiệu của mối bất hòa triền miên giữa những nhóm nhân viên

Khi một tổ chức đã có nhiều năm hoạt động kinh nghiệm và cách thức hoạt động của nó đã ăn sâu cố rễ đến mức nó cản trở sự thích ứng với những thay đổi của các khung chính sách, pháp luật mới và sự cạnh tranh trên thị trường của chính tổ chức ấy

Khi một tổ chức chuyển sang hoạt động ở một ngành nghề hay một lĩnh vực hoàn toàn mới khác và phương thức hoạt động cũ lúc này lại đe dọa

sự sống còn của công ty đó

Khi tổ chức đứng trước nguy cơ khủng hoảng, trước sự thay đổi to lớn của môi trường xung quanh, cần tạo ra những thay đổi bước ngoặt, có xuất hiện tư tưỏng đổi mới

II SỰ CẤP THIẾT CHO VIỆC THAY ĐỔI VĂN HÓA CỦA DOANH NGHIỆP VIỆT NAM THỜI CÔNG NGHIỆP 4.0

Văn hóa doanh nghiệp là bản sắc riêng, là năng lực cạnh tranh và sức mạnh riêng để các doanh nghiệp phát triển mạnh, bền vững, không chỉ trong hiện tại mà đặc biệt là trong kỷ nguyên của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0

Có thể thấy, cuộc CMCN 4.0 đã tác động mạnh mẽ đến hầu hết các lĩnh vực của đời sống Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư dựa trên nền tảng công nghệ số

và tích hợp các công nghệ thông minh để tối ưu hóa quy trình, phương thức sản xuất; đặc biệt là những công nghệ đang và sẽ có tác động lớn như công nghệ in 3D trong chế tạo sản phẩm, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ tự động hóa, robot, v.v… đang làm thay đổi căn bản cuộc sống, sinh hoạt và làm việc của con người Một trong đối tượng chịu tác động lớn nhất từ cuộc cách mạng này

là các doanh nghiệp Trong xu thế nền kinh tế số hiện nay, làn sóng công nghệ mới

từ cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 giúp các doanh nghiệp nâng cao năng lực sản xuất, đổi mới sáng tạo, giảm tiêu hao nguyên nhiên liệu, chi phí sản xuất - vận hành, đồng thời đáp ứng chính xác hơn nhu cầu của khách hàng, từ đó làm thay đổi mạnh mẽ phương thức sản xuất và giúp doanh nghiệp dễ dàng tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu Việc nắm bắt kịp thời các thành quả của cuộc CMCN 4.0 có thể coi là chìa khóa, cơ hội để tạo bước phát triển mang tính đột phá cho doanh nghiệp

và ngược lại Nếu như doanh nghiệp vẫn còn chưa bắt kịp với sự thay đổi của thời đại thì nguy cơ sụp đổ là rất cao

1 Đặc điểm của văn hóa doanh nghiệp Việt Nam và những hạn chế

Văn hoá doanh nghiệp Việt Nam là một phần quan trọng của văn hoá Việt Nam được lưu truyền và bồi đắp từ thế hệ này đến thế hệ khác mà chúng ta gìn giữ và bồi đắp tiếp trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế Văn hóa doanh nghiệp nước ta tiếp thu những nhân tố văn

4

hóa trong kinh doanh hình thành qua nhiều năm của các nền kinh tế hàng hóa trên thế giới, đồng thời tíêp thu và phát huy những tinh hoa văn hóa trong kinh doanh của cha ông, vận dụng phù hợp với đặc điểm của xã hội ngày nay, đó là hiện đại hóa truyền thống đi đôi với sự truyền thống hóa hiện đại Văn hóa doanh nghiệp Việt Nam chịu ảnh hưởng nhiều từ giá trị văn hóa truyền thống bao gồm nhiều yếu

tố liên quan đến những hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, đó là những khái niệm về thời gian, mối quan hệ cá nhân, cá nhân và động lực nhóm, các vấn đề về giới tính, và tuổi tác

1.1 Đặc điểm khái niệm thời gian

Giống như hầu hết người châu Á, Việt Nam có một khái niệm thời gian dài hơn so với hầu hết người phương Tây Các bản chất xã hội của truyền thống nông nghiệp tập trung vào mùa chứ không phải là ngày hoặc vài tuần, đặc

điểm sản xuất nông nghiệp cần thời gian để thu hoạch và cất giữ làm cho thời gian sản xuất dài hơn, việc không sử dụng nhiều máy móc hỗ trợ làm cho việc tính thời gian trở nên càng dài ra Truyền thống này cũng được củng cố bởi truyền thống Nho giáo tôn trọng cho các thế hệ trước đó của người Việt Nam Những phương thức làm việc này kéo dài khá lâu đã dần trở thành thói quen khó thay đổi cho đến ngày nay, mặc dù điều này đang thay đổi phần nào, chúng ta sẽ có cái nhìn dài hơn về thời gian nhưng còn ở mức tương đối Việc này dẫn đến một lối làm việc chậm chạp, trì trệ, không tuân thủ thời gian, đặc biệt là làm việc trong một

tổ chức hay doanh nghiệp Bởi vì nó không những làm cho hiệu quả công việc giảm xuống mà còn làm xấu hình ảnh của tổ chức và doanh nghiệp nhất là đối với những đối tác nước ngoài cố kị về thời gian

1.2 Đặc điểm giới tính

Với bề ngoài bình đẳng phù hợp với hệ tư tưởng Mác-xít, nhưng vẫn còn

đó mối quan hệ gia trưởng, thái độ của nam giới chiếm ưu thế trong hoạt động kinh doanh được cho là dễ thấy Nữ giới thường xuyên bị đánh giá thấp hơn nam giới, và trong một số trường hợp còn không nhận được sự đồng tình từ đồng nghiệp Tuy nhiên, trong thời đại 4.0 hiện nay – thời đại mà người nào nắm được

và vận dụng được những thành quả của công nghệ số thì chính là người chiến thắng, không phân biệt giới tính mà chỉ quan tâm đến trình độ và hiệu suất làm việc Vì vậy doanh nghiệp nào ở Việt Nam vẫn còn tồn tại nét văn hóa “ trọng nam khinh nữ” cổ hủ này sẽ đem về những hậu quả đáng tiếc cho doanh nghiệp mình,

dễ thấy như họ đánh mất những nhân viên nữ tiềm năng cho doanh nghiệp 1.3 Đặc điểm tuổi

Giống như các nền văn hóa Nho giáo khác, người Việt Nam tin rằng tôn trọng người cao tuổi là một nhân đức hồng y Tuổi thể hiện kinh nghiệm và sự khôn ngoan Các thành viên lâu đời nhất của một đoàn đại biểu thường nhận được tôn trọng cao, bất kể vị trí xếp hạng chính thức của họ.Hệ quả của việc quá tôn trọng tuổi tác taọ nên sự khó khăn trong việc cho những người trẻ tuổi thể hiện

5

năng lực của mình, đặc biệt là khi nói đến chuyên môn kinh doanh hoặc đưa ra những quyết định quan trọng Mặc dù thái độ này có thể thay đổi nhưng vẫn còn hạn chế nhất định Đặc biệt trong một xã hội phát triển như ngày nay, khi mà công nghệ số bắt đầu chiếm dữ mọi khía cạnh của đời sống thì những thế hệ trẻ chính là những nhân tố tiếp cận đầu tiên sự phát triển này Một điều chắc chắn rằng, những người trẻ tuổi sẽ năng động, linh hoạt và hội nhập hơn là những thành viên lớn tuổi mặc dù họ có kinh nghiệm Tuy nhiên, với thời đại 4.0, kinh nghiệm lâu đời có thể quan trọng nhưng chưa phải yếu tố quyết định, bởi sự thay đổi diễn ra hằng ngày, kinh nghiệm đó có thể dừng lại khi chưa xuất hiện công nghệ số, mà hiện tại, công nghệ số đang chiếm dữ toàn cầu Lớp nhân viên “ lão thành” sẽ chưa thể cập nhập kịp thời những thay đổi mới của công nghệ vì thế đây là lúc tin tưởng vào lớp trẻ tiềm năng Họ có tuổi trẻ, có sức khỏe, có sự linh hoạt, sáng tạo và đặc biệt họ sinh

ra trong thời đại công nghệ Hơn ai hết, lớp trẻ chính là nhân tố cập nhập và vận dụng những thành quả của công nghệ số cho doanh nghiệp Đối với những doanh nghiệp vẫn còn coi trọng vấn đề tuổi tác sẽ hoàn toàn bị thụt lùi so với thời đại, không theo kịp được bước chân phát triển của toàn cầu

Từ những đặc điểm trong lối văn hóa ở trên đã hình thành xu hướng phát triển doanh nghiệp chung như sau:

Quản lý theo cung cách “thuận tiện” Các doanh nghiệp Việt Nam phần lớn đều phát triển từ loại hình công ty gia đình nên giai đoạn đầu được quản lý theo kiểu

“thuận tiện”: Mang nặng dấu ấn của người sáng lập, quản lý vì kết quả không theo quy trình,quy phạm.Giám đốc nhúng tay vào hầu hết các quyết định lớn nhỏ của công ty Nhân viên ít có tính sáng tạo, chỉ làm theo những chỉ dẫn của người chủ Doanh nghiệp Việt Nam thường có tầm nhìn ngắn hạn Doanh nghiệp Việt

Nam thích các thương vụ đem lại lợi ích ngay chứ ít chịu xây dựng vật chât và quan hệ với tầm nhìn dài hạn Trong thời đại 4.0, máy móc thông minh dần thay thế con người, việc đầu tư vào trang thiết bị hiện đại cho doanh nghiệp là một nước

đi đúng đắn cho sự phát triển lâu dài cho doanh nghiệp, đồng thời có thể bắt kịp xu thế của thời đại Tuy nhiên, với những tầm nhìn ngắn hạn, không chịu tiếp thu với

sự phát triển của máy móc hiện đại sẽ kéo doanh nghiệp lại phía sau, khó có thể phát triển

Qua việc phân tích đặc điểm của văn hóa doanh nghiệp Việt Nam như trên, chúng ta thấy được sự cần thiết và cấp thiết cho việc thay đổi văn hóa doanh nghiệp Nếu duy trì một số nét văn hóa doanh nghiệp đang tồn tại hiện này của doanh nghiệp Việt Nam, rất có thể chúng ta sẽ bị thụt lại so với thời đại 4.0 này Đối với một doanh nghiệp khi đối mặt với sự thay đổi của cách mạng công nghệ 4.0 thì văn hóa là rào cản lớn nhất và đồng thời nó cũng chịu nhiều ảnh hưởng nhất

từ thời đại mới Cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang diễn ra trên toàn thế giới, với tốc độ lan tỏa nhanh chóng và sức ảnh hưởng mạnh mẽ lên nhiều lĩnh vực và

6

hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp Trong khi đó, do văn hóa doanh nghiệp không phải bất biến mà được bồi đắp dần các giá trị, tư tưởng mới thông qua bối cảnh mới nên tất yếu văn hóa doanh nghiệp sẽ chịu những ảnh hưởng không nhỏ từ Cách mạng công nghiệp 4.0

Cách mạng công nghiệp 4.0 buộc các bước vận hành của doanh nghiệp phải nhanh chóng, thuận lợi nên mọi đối tác trên toàn cầu đều đánh giá văn hóa doanh nghiệp Việt Nam qua tốc độ xử lý các thủ tục, giải quyết công việc Từ đó có thể thấy những lề thói chậm chạp, trì trệ; không tuân thủ thời gian sẽ bị đào thải ngay lập tức Có thể nói, trong thời đại 4.0, quy mô không còn là yếu tố then chốt quyết định sức mạnh cạnh tranh mà chính “văn hóa tốc độ” mới trở thành lợi thế Chính văn hóa tốc độ này bắt buộc nhân viên phải có kỹ năng xuất sắc và tính kỷ luật cao, không có kỹ năng và kỷ luật, không tham gia được cái gọi là thời đại 4.0 Không chỉ dừng lại ở nhân viên, quản lý và lãnh đạo của doanh nghiệp cũng chịu sự tác động từ cách mạng công nghiệp 4.0

Trong Cách mạng công nghiệp 4.0, văn hóa quản lý bằng hiệu quả dần thay cho văn hóa áp đặt Đối với người lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam hiện tại, văn hóa “áp đặt” được áp dụng rất phổ biến để đảm bảo người lao động tuân thủ quy trình, chấp hành nội quy làm việc, từ đó mới nghĩ đến việc đạt kết quả công việc mong muốn Tuy nhiên nếu đặt dưới thời đại 4.0 này, sự áp đặt như vậy là không cần thiết Bởi vì với sự thay thế của máy móc và các công cụ quản lý mới, con người có thể được phân công theo năng lực, đánh giá hiệu quả công việc rất rõ ràng Dẫn đến người lãnh đạo chỉ cần quan tâm đến hiệu quả mỗi cá nhân làm được mà không cần phải lo lắng các khâu trung gian Nếu như doanh nghiệp vẫn giữ cách thức quản lí áp đặt như trên thì chỉ thể hiện sự lạc hậu của mình, hơn nữa cũng không tạo được hiệu quả cho công việc mà chỉ gây thêm áp lực cho nhân viên

Đặt trong hoàn cảnh của các doanh nghiệp Việt Nam lúc bấy giờ, ta thấy rằng, thay đổi văn hóa là cần thiết khi các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với sự thay đổi to lớn của môi trường xung quanh, đây không còn là sự thay đổi nhất thời mà là một cuộc cải tạo của thời đại, một sự thay đổi có thể làm mới

cả nhân loại – cách mạng công nghiệp 4.0 Đã đến lúc các doanh nghiệp Việt Nam cần có sự đầu tư và thay đổi nền tảng văn hóa của tổ chức mình Doanh nghiệp có cạnh tranh thành công trong thời kỳ 4.0 hay không sẽ không chỉ dựa trên sự đầu tư vào công nghệ, mà còn phải dựa trên sự thay đổi, cập nhật những giá trị mới vào văn hóa doanh nghiệp Điều đó sẽ trở thành xu thế mới mà các doanh nghiệp cần thực sự chú trọng cho chiến lược đầu tư của mình

Và hơn lúc nào hết, các doanh nghiệp cần nhận thức văn hóa doanh nghiệp là yếu tố vô cùng quan trọng trong quản trị công ty, là tinh thần cốt lõi, dẫn dắt doanh nghiệp phát triển bền vững trong thời Cách mạng công nghiệp 4.0

7

III VĂN HÓA DOANH NGHIỆP VIỆT NAM THỜI 4.0

Ở Việt Nam cũng như trên thế giới, nguồn nhân lực của doanh nghiệp là con người mà văn hóa doanh nghiệp là sự liên kết và nhân lên nhiều lần các giá trị của từng nguồn nhân lực riêng lẻ tổng hợp lại Không những thế, văn hóa doanh nghiệp còn được thể hiện qua phong cách của người lãnh đạo đứng đầu các vị trí của doanh nghiệp và tác phong làm việc của mọi nhân viên Bởi vậy, đối tác khi quan

hệ thì ngoài việc quan tâm tới lợi nhuận của công ty họ còn đánh giá doanh nghiệp qua văn hóa của doanh nghiệp đó Cụ thể qua các khía cạnh:

1 Con người/ Lãnh đạo

Những nhà sáng lập, founder, hay lãnh đạo cấp cao của tổ chức là người có tầm ảnh hưởng lớn nhất đến văn hóa của tổ chức đó Chính những thói quen và hành vi của họ quyết định cách mà thành viên trong tổ chức sẽ cư xử, hành động ra sao vì

đó là điều chấp nhận được trong tổ chức

Trong một thời đại công nghệ số dẫn đầu như ngày này, mỗi doanh nghiệp phải

có trong mình tư duy lãnh đạo 4.0 và con người 4.0, nghĩa là các nhà lãnh đạo tự lãnh đạo chính mình và trợ giúp người lao động tự lãnh đạo mình

Đối với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam thời 4.0, họ luôn phải sẵn sàng đối mặt với những sự đổi mới Họ có thể bỏ ra các khoản đầu tư cho việc đổi mới sáng tạo để tăng tính cạnh tranh sản phẩm của doanh nghiệp trên thị trường

Vì vậy, một nhà lãnh đạo luôn biết cập nhật xu thế của thời đại sẽ giúp doanh nghiệp của mình được xây dựng vững chắc trên nền tảng công nghệ vừa chuẩn bị sẵn sàng cho những thay đổi liên tục trong nền công nghiệp 4.0 Bên cạnh đó, doanh nghiệp dưới sự quản lý của nhóm lãnh đạo này cũng có những quy trình rõ ràng cho các hoạt động phòng ban và sẽ dựa vào nguồn dữ liệu từ các nhóm liên quan để đưa ra quyết định quan trọng

Trong cách mạng 4.0, văn hóa quản lý bằng hiệu quả thay thế cho cách quản lí

áp đặt Những nhà lãnh đạo 4.0 luôn biết cách khuyến khích nhân viên để tạo nền tảng tinh thần tốt, phân công công việc theo đúng trình độ của họ và quản lý áp dụng trên những thành tựu của cuộc cách mạng 4.0 mang lại Mặt khác, họ không chuyên quyền mà chú trọng nhân tài Đây là nhóm lãnh đạo xem trọng những cống hiến của nhân viên Họ sẵn sàng trang bị cho nhân viên kiến thức cần thiết, cũng như đào tạo lại những kĩ năng mềm liên quan đến công việc để nhân viên sẵn sàng cho quá trình chuyển đổi kĩ thuật số của doanh nghiệp Thêm vào đó, nhà lãnh đạo trọng nhân tài cũng cam kết thực hiện các hoạt động đổi mới sáng tạo giải quyết các vấn đề tồn tại của xã hội

Ngoài ra, với những người lãnh đạo thời 4.0, họ luôn biết cách dẫn dắt doanh nghiệp của mình tận dụng các cơ hội mà nền công nghiệp 4.0 mang lại, đặc biệt là

hệ thống các dữ liệu được phân tích, dự báo,… giúp doanh nghiệp đưa ra các chiến lược hiệu quả hơn

8

Đối với yếu tố con người – nhân viên, người ta có câu “Nhập gia tùy tục” Mỗi nhân viên khi bước vào một tổ chức thì họ sẽ sống và làm theo cách mà những con người nơi đó đã và đang vận hành Tuy nói rằng thời đại công nghệ 4.0 là thời đại của máy móc công nghệ cao tuy nhiên đối với văn hóa doanh nghiệp thời 4.0: con người vẫn là yếu tố quyết định Trình độ và tính kỉ luật là những yếu tố quyết định con người 4.0 Thế giới ngày càng phát triển, tốc độ thay đổi càng nhanh đòi hỏi tất

cả nhân viên trong doanh nghiệp phải kịp thời nắm bắt và vận dụng Để có thể tận dụng một cách hiệu quả thành quả của cuộc cách mạng 4.0 đòi hỏi nhân viên phải

có đủ trình độ, sáng tạo, linh hoạt trong công việc Hiện tại, nhân viên không chỉ làm việc với con người mà còn tương tác với máy móc, robot, hay các tính năng công nghệ khác, vì thế mà nếu nhân viên không đủ trình độ, họ sẽ không đạt được hiệu quả trong công việc và nhanh chóng bị đào thải

2 Tầm nhìn

Peter Senge từng nói rằng: “Tầm nhìn là bức tranh trong tương lai mà bạn muốn tạo ra” Một nền văn hóa vĩ đại luôn bắt đầu với một tầm nhìn đa diện Từ tầm nhìn

đó có thể bao quát ra những mục tiêu xa hơn, rồi từ mục tiêu ấy lại giúp định hướng bước đi rõ ràng hơn Một doanh nghiệp khi xác định được hướng đi, họ sẽ tiến hành thực hiện từng bước một

Cách mạng 4.0 không đơn thuần chỉ cần nỗ lực đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin mà là cần một công cuộc cải biến toàn diện và sâu sắc nhằm khai thác tối

đa sức mạnh thời đại và tiến bộ công nghệ để nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh và kiến tạo nền tảng căn bản cho hành trình phát triển lâu dài Vì vậy, mỗi doanh nghiệp Việt Nam xác định rõ tầm nhìn và định vị chiến lược cho doanh nghiệp trong hành trình phát triển phía trước Khả năng cạnh tranh và phát triển của một doanh nghiệp phụ thuộc không chỉ vào nguồn lực hiện có, mà quan trọng hơn là vào tầm nhìn và định vị chiến lược của mình Sức mạnh này có thể tăng lên gấp bội

và bền vững hơn nhiều nếu tầm nhìn có sức hút cao và định vị chiến lược có sự kết hợp thông tuệ giữa năng lực cốt lõi với xu thế thời đại

Với một thời đại phát triển như ngày nay, một tầm nhìn rộng và bao quát, hướng về con người cũng những thành tựu của cách mạng công nghệ số là phù hợp với doanh nghiệp Như tầm nhìn của FPT: “Cùng với sự phát triển của xã hội và thị trường công nghệ, Công ty Cổ hần Bán lẻ Kỹ thuật số FPT đã, đang và nỗ lực không ngừng để trở thành đối tác uy tin đối với các nhà sản suất kỹ thuật số hàng đầu thế giới, đồng thời là điểm đến tin cậy của khách hàng Việt Nam”

Đôi khi một tuyên bố tầm nhìn tuy là yếu tố đơn giản nhưng lại là nền tảng của

cả một văn hóa Tầm nhìn như là một kim chỉ nam cho mọi quyết định và hành động

3 Giá trị cốt lõi

9

Có thể thấy, cách mạng công nghiệp 4.0 có thể làm suy giảm tính đoàn kết, tính tập thể, suy giảm nhu cầu sáng tạo và tạo ra tâm lý sợ rủi ro Tuy nhiên, trong cách mạng công nghiệp 4.0, khi công nghệ phát triển nhảy vọt, robot và trí tuệ nhân tạo

có thể thay thế con người từ những công việc chân tay tới khả năng đánh giá tổng thể hay kỹ năng quản lý thì robot vẫn không thể thay thế con người bởi những giá trị đặc trưng của con người là niềm tin, đạo đức, sự tương tác và kết nối… Và đây cũng chính là những giá trị cốt lõi mà doanh nghiệp Việt Nam cần xây dựng Tính minh bạch, trung thực và lòng tin xã hội: Mỗi doanh nghiệp cần gìn giữ và nâng cao tính minh bạch, sự trung thực và lòng tin của xã hội Các tài sản vô hình này về lâu dài có giá trị hơn mọi loại tài sản khác vì khi mất nó, doanh nghiệp sẽ bị

sa sút cho dù có các nguồn lực khác dồi dào đến đâu Các doanh nghiệp Việt Nam coi đây là một lợi thế cạnh tranh đặc trưng cần được đặc biệt chăm lo, phát triển trong làm chủ thị trường nội địa cũng như thâm nhập thị trường khu vực và thế giới Trong bối cảnh cách mạng 4.0 bùng nổ, Việt Nam cần chú trọng xây dựng nền văn hóa doanh nghiệp đặt chữ tín làm tôn chỉ, giữ gìn uy tín, thương hiệu của mình, tôn trọng và ứng xử có trách nhiệm với khách hàng, góp phần xây dựng cộng đồng phát triển bền vững Thực tế, trên thế giới đã xuất hiện nhiều doanh nghiệp đề cao những tiêu chí như vậy Điển hình như hãng Samsung Hàn Quốc cũng cho thu hồi tất cả sản phẩm thuộc dòng điện thoại di động Samsung Galaxy Note 7 trên toàn cầu vì lỗi gây nguy hiểm cho người sử dụng… Họ đã coi phát triển bền vững, ứng xử văn minh với người tiêu dùng không chỉ là nguyên tắc hành động, triết lý kinh doanh mà còn là yếu tố quyết định thành bại trên thương trường, tất cả đều xuất phát từ một nền văn hóa doanh nghiệp lành mạnh, vì lợi ích nhân sinh xã hội, tạo thành một bản sắc văn hóa đặc thù không những khiến khách hàng tin tưởng mà còn tự làm mình nổi bật hơn so với các doanh nghiệp khác

Tính tập thể: Quan niệm tiêu chuẩn đạo đức của doanh nghiệp là do toàn thể thành viên doanh nghiệp tích luỹ lâu dài cùng nhau hoàn thành, có tính tập thể Trước thời đại 4.0, tính tập thể là điều kiện cần cho mỗi doanh nghiệp duy trì được

sự ổn định trong vận hành tổ chức cũng như thực hiện các chiến lược kinh doanh

Sự đoàn kết, coi trọng học hỏi và tương tác giữa các nhân viên sẽ là lợi thế cho mỗi doanh nghiệp, đóng góp không nhỏ vào thành công lâu dài của doanh nghiệp Tính đổi mới, sáng tạo: Nếu là thành quả của cuộc cách mạng 4.0 thì doanh nghiệp nào cũng có thể tận dụng được, tuy nhiên yếu tố tạo nên sự khác biệt giữa

họ là tính độc đáo trong mỗi doanh nghiệp Là một nước đi sau với các nguồn lực

vô cùng hạn hẹp, Việt Nam cũng như các doanh nghiệp Việt cần dựa vào đổi mới sáng tạo như một lợi thế cạnh tranh quốc gia để thúc đẩy tốc độ và chất lượng tăng trưởng Hơn nữa, doanh nghiệp cần hướng tới sự bồi đắp nguồn vốn con người có

10