Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm Đề tài tiêu chí Để Đánh giá một bài thuyết trình

Đồng thời, bài thuyết trình đó cũng phải sử dụng các phương tiện thuyết trình một cách hiệu quả, tạo điều kiện tốt nhất cho người nghe và để có thể giúp họ hiểu được tất cả những gì mà n

LỚP NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM

BÀI TẬP LỚN HỌC PHẦN : RÈN LUYỆN NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM

Đề tài: Tiêu chí để đánh giá một bài thuyết trình

K1.2024 THCS Hóa-TC

Họ và tên : Thái Thị Đông

Ngày sinh : 05 - 03 - 1996

Nơi Sinh : Quảng Nam

SBD : 03

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU 3

I KHÁI QUÁT CHUNG 4

1 Khái niệm 4

1.1 Thuyết trình là gì? 4

1.2 Kỹ năng thuyết trình là gì? 4

2 Tầm quan trọng của việc đánh giá bài thuyết trình 4

II TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ BÀI THUYẾT TRÌNH 5

1 Phương diện đánh giá 5

1.1 Chuẩn bị bài thuyết trình 5

1.2 Trình bày bài thuyết trình 6

2 Tiêu chí cụ thể đánh giá thuyết trình 7

2.1 Nội dung thuyết trình 7

2.2 Kỹ thuật thuyết trình 7

2.3 Hình thức 8

3 Mẫu đánh giá thuyết trình 8

3.1 Thông tin chung 8

3.2 Phần đánh giá, chấm điểm 9

KẾT LUẬN 11

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 12

2

LỜI MỞ ĐẦU

Thuyết trình là dạng hoạt động rất phổ biến trong cuộc sống Từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường cho đến khi đi làm, thuyết trình là một kỹ năng không thể thiếu Thậm chí trong cuộc sống hàng ngày, bạn cũng dễ dàng tiếp xúc thường xuyên với việc thuyết trình

Kỹ năng thuyết trình đóng vai trò rất quan trọng trong cuộc sống nói chung và trong công việc nói riêng Theo các khảo sát, có hơn 70% người đi làm đồng ý về tầm quan trọng của kỹ năng thuyết trình đối với sự thành công trong công việc Nếu bạn có một kỹ năng thuyết trình tốt đồng nghĩa với việc công việc của bạn sẽ được thuận lợi và suôn sẻ,

cơ hội thăng tiến cao Ngược lại, nếu bạn không có kỹ năng thuyết trình hoặc rụt rè khi xuất hiện trước đám đông thì cho dù trình độ của bạn giỏi nhưng bạn không có kỹ năng mềm thì cũng rất khó có thể đạt được thành công.Theo như nhà tỷ phú Warren Buffett đã từng nói: “Hãy rèn luyện thuyết trình cho mình mỗi ngày để rút ngắn con đường đến thành công của bạn”

Như vậy, một bài thuyết trình tốt không chỉ gửi đến một thông điệp rõ ràng nó còn

có ý nghĩa thuyết phục lớn Đồng thời, bài thuyết trình đó cũng phải sử dụng các phương tiện thuyết trình một cách hiệu quả, tạo điều kiện tốt nhất cho người nghe và để có thể giúp họ hiểu được tất cả những gì mà người thuyết trình trình bày Vậy nên bài tiểu luận này tập trung vào việc trình bày các tiêu chí để đánh giá bài thuyết trình Việc nắm vững những tiêu chí đánh giá này sẽ giúp cải thiện kỹ năng thuyết trình của giáo viên, nhà đào tạo để từ đó, nâng cao hiệu quả trong việc truyền đạt thông tin và giao tiếp trong một buổi thuyết trình Vì những lý do trên, tôi chọn đề tài “Đánh giá tiêu chí một bài thuyết trình”

để thực hiện bài tiểu luận của mình

3

I KHÁI QUÁT CHUNG

1 Khái niệm

1.1 Thuyết trình là gì?

Có nhiều khái niệm khác nhau về thuyết trình: Trong từ điển, cụm từ “thuyết trình”

có rất nhiều nghĩa nhưng chúng ta hiểu từ “thuyết trình” theo nghĩa xuất phát từ “trình bày”, có nghĩa là trình bày một vấn đề trước nhiều người

 Vài khái niệm về thuyết trình:

“Thuyết trình là trình bày rõ ràng một vấn đề trước nhiều người Thuyết trình là một nghệ thuật, người thuyết trình được ví như là một nghệ sĩ hay diễn viên đứng trước công chúng, thuyết trình là một kỹ năng được phát triển thông qua kinh nghiệm và đào tạo.”

Hay

“Thuyết trình là sử dụng ngôn ngữ nói (có thể kết hợp với các phương tiện hỗ trợ như hình ảnh, âm thanh, video,…) nhằm trình bày một vấn đề một cách bài bản, hệ thống trước một nhóm người hay nhiều người nhằm cung cấp thông tin, tri thức cần thiết cho người nghe.”

1.2 Kỹ năng thuyết trình là gì?

Kỹ năng thuyết trình thực chất là khả năng vận dụng những kiến thức, kỹ năng cần thiết vào quá trình trình bày, để diễn đạt vấn đề, giúp người khác dễ dàng hiểu được nội dung muốn trình bày

Trong hầu hết các ngành nghề, lĩnh vực, công việc, sẽ có nhiều lúc cần trình bày các ý kiến, quan điểm trước nhiều người Khi đó, kỹ năng thuyết trình là vấn đề “mấu chốt” giúp thuyết phục, tạo động lực cho những người xung quanh

2 Tầm quan trọng của việc đánh giá bài thuyết trình

Việc đánh giá bài thuyết trình là hoạt động quan trọng không thể thiếu khi kết thúc một bài trình bày Khán giả hoặc người nghe sẽ đưa ra những luận điểm, dẫn chứng để nhận xét kết quả tốt hay không tốt Hoạt động này nhằm kiểm tra và cải thiện kỹ năng thuyết trình của người trình bày

Trong giảng dạy việc trình bày thông tin và diễn đạt ý kiến ngày càng trở nên quan trọng và phần đánh giá bài thuyết trình giúp giảng viên nhận biết được ưu, nhược điểm của bài thuyết trình, từ đó có thể khắc phục và hoàn thiện hơn

Những phản hồi và đánh giá xây dựng từ giảng viên, bạn bè hoặc đồng nghiệp là cẩm nang quý giá để khám phá những góc nhìn mới, phương pháp trình bày hiệu quả hơn

và áp dụng những kỹ thuật tốt nhất vào các bài thuyết trình sau này Qua việc nhận được phản hồi từ người nghe, người trình bày có thể đánh giá được mức độ hiệu quả, thuyết phục và hấp dẫn của bài thuyết trình Điều này giúp cải thiện khả năng truyền đạt thông điệp và tương tác với khán giả

4

II TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ BÀI THUYẾT TRÌNH

1 Phương diện đánh giá

1.1 Chuẩn bị bài thuyết trình

Để có bài thuyết trình và tự tin trình bày sản phẩm đó, chúng ta cần phải có sự chuẩn

bị chu đáo và cẩn thận Chuẩn bị càng kỹ, tỉ lệ rủi ro càng nhỏ và cơ hội thành công của ta càng lớn Ở giai đoạn này chúng ta cần tập trung vào các nội dung chính như sau:

 Thứ nhất: Xác định mục tiêu thuyết trình

Trước mỗi bài thuyết trình, hãy tự đặt cho mình câu hỏi, mục đích của bài thuyết trình là gì? Muốn thuyết trình hay thì trước tiên bạn cần phải biết mình cần đạt được những

gì qua bài thuyết trình

Một bài thuyết trình được coi là tốt nếu đạt được các mục tiêu cơ bản sau:

 Buổi thuyết trình có một cấu trúc rõ ràng, mỗi phần trong nội dung được liên kết một cách mạch lạc và logic

 Chứa những nội dung đáng chú ý và hữu ích, người trình bày phải nắm vững kiến thức về chủ đề, đồng thời truyền đạt một cách chính xác và thú vị

 Hình ảnh, biểu đồ, video, được kết hợp sử dụng linh hoạt để minh họa ý tưởng và giúp khán giả hiểu rõ hơn

 Người thuyết trình diễn đạt rõ ràng, lưu loát và tự tin Sử dụng giọng điệu, cử chỉ và ngôn ngữ cơ thể tạo sự tương tác tích cực với khán giả

 Quản lý thời gian hiệu quả, không quá chậm trễ hoặc phải vội vàng kết thúc buổi thuyết trình vì hết giờ

 Tạo được ảnh hưởng và ghi nhớ sâu sắc cho khán giả Người trình bày có thể sử dụng câu chuyện, ví dụ, trích dẫn hay các kỹ thuật thu hút sự chú ý

 Thứ hai: L ựa chọn và đặt tên đề tài

Lựa chọn chủ đề thuyết trình là vấn đề chúng ta cần chú ý để lựa chọn chủ đề phù hợp vs đối tượng nghe cũng như phù hợp với khả nặng của người thuyết trình Khi lựa chọn chủ đề thuyết trình, chúng ta phải tìm hiểu, nghiên cứu dựa trên sở thích, năng lực, sở trường,… hay những đề tài gắn liền với thực tế

Một đề tài thuyết trình cần phải: Có ý nghĩa khoa học, có giá trị thực tiễn, có tính khả thi và phù hợp với sở thích, sở trường của người thuyết trình

 Thứ ba: Chuẩn bị cá nhân

- Về bản thân: Nhiều người thường bảo: “Linh hồn của bài thuyết trình nằm ở người nói và cách họ nói” Người thuyết trình cần chuẩn bị một tinh thần thoải mái, tự tin, không lo lắng, hồi hộp, giọng nói rõ ràng, rành mạch,… để không ảnh hưởng đên quá trình thuyết trình của bản thân

- Về kiến thức: Người thuyết trình phải nắm thật chắc nội dung bài thuyết trình

Việc tìm hiểu chủ đề thuyết trình và có sự nghiên cứu kỹ lưỡng giúp mỗi cá nhân trở nên tự tin và chuyên nghiệp hơn trong việc thuyết trình Bạn có thể sử dụng công cụ tìm kiếm trực tuyến( Google Scholar, Wikipedia, các website chuyên ngành), đọc sách, tài liệu liên quan đến chủ đề thuyết trình, ghi chú lại những thông tin hữu ích, bắt kịp những xu hướng mới nhất, tìm hiểu về thị trường hiện tại nếu chủ đề liên quan đến sản phẩm/ dịch vụ, nhằm hiểu

5

rõ hơn về nhu cầu khách hàng mục tiêu và đưa ra những thông tin hữu ích Điều này sẽ giúp

ta tự tin hơn và trả lời linh hoạt các câu hỏi của thính giả khi thuyết trình và xử lý được những tình huống bất ngờ trong quá trình thuyết trình

 Thứ tư: Phân tích thính giã và diễn giã

Thành công của một bài thuyết trình không chỉ phụ thuộc vào yếu tố chủ quan của diễn giả mà cả của thính giả Phân tích diễn giả và thính giả giúp chúng ta có những giải

pháp hữu hiệu cho bài thuyết trình của mình “Biết mình, biết người, trăm trận, trăm thắng”.

Để có một buổi thuyết trình hiệu quả, bạn cần biết được đối tượng người nghe của mình là ai và họ đang quan tâm đến vấn đề gì Điều này giúp bạn xác định được chủ đề, nội dung, cách trình bày phù hợp cũng như cách tương tác hiệu quả với người nghe Trong nhiều trường hợp, việc tìm hiểu về đối tượng người nghe cũng giúp làm giảm bớt sự căng thẳng, lo lắng trước buổi thuyết trình

 Thứ năm: Chuẩn bị bài thuyết trình

Trước tiên, chúng ta phải xác định nội dung trọng tâm của bài thuyết trình để tránh đưa quá nhiều thông tin gây dài dòng, lan man

Nhìn chung, một bài thuyết trình thường được chia làm 3 phần: Mở đầu, nội dung

và kết thúc Cấu trúc này mang lại cho người nghe cảm giác có sự phân tích, luận cứ, có cảm giác của sự chuyển động tiến lên phía trước và dễ nhớ

Phần mở đầu: phải ngắn gọn, sắc sảo, bao hàm được chủ để thuyết trình để thu hút

người nghe ngay từ khi bắt đầu thuyết trình; tạo bầu không khí ban đầu; giúp người nghe chuyển từ trạng thái thiếu tập trung sang trạng thái lắng nghe

Phần nội dung : bài thuyết trình cần được thiết kế phù hợp với trình độ và kinh

nghiệm của người nghe, thời gian và bối cảnh của hội trường Ở mỗi ý trọng tâm, chúng ta cần đưa ra các ví dụ cụ thể, hình ảnh minh hoạ hoặc sử dụng ngôn ngữ hình thể cho thính giả dễ hiểu Bạn có thể đặt câu hỏi tương tác cùng người nghe để tạo không khí hào hứng, thu hút người nghe vào bài thuyết trình Tuy nhiên bài thuyết trình không chỉ có nội dung phù hợp với trình độ và kinh nghiệm của người nghe mà nó còn phải hoàn thành trong khoảng thời gian nhất định

Phần kết: Sau khi trình bài xong, người thuyết trình có thể nhìn bao quát mọi

người và hỏi: Còn có ai muốn hỏi điều gì không? Sau đó bạn có thể tổng kết lại nội dung bài thuyết trình cũng như đưa ra ý kiến hay điều cần lưu ý đối với vấn đề mà bạn đang trình bày

1.2 Trình bày bài thuyết trình

Để có bài thuyết trình hiệu quả lôi cuốn sự chú ý của người nghe, người thuyết trình cũng cần phải tuân thủ theo một quy tắc nhất định khi thuyết trình: Trình bày khái quát những gì sẽ trình bày (Mở bài) Trình bày những trọng tâm chính cần trình bày (Phần thân) Trình bày tóm tắt lại nội dung toàn bài và đưa ra giải pháp/ bài học cụ thể (Kết luận)

1.2.1.Thuyết trình phần mở bài rất quan trọng, người nghe sẽ tập trung vào người

nói ngay từ ban đầu, nếu chúng ta mở đầu không tốt, khó gây ấn tượng tốt cho người nghe, ảnh hưởng ngay đến mong đợi của họ Vì vậy, thuyết trình phần mở đầu phải thật sự ngắn gọn, tạo sự chú ý và thiện cảm cho người nghe Phần này cần thể hiện được những nội dung chính sau:

6

 Tạo không khí tiếp xúc :

Theo nghiên cứu của các nhà xã hội học thì chúng ta chỉ có 20 giây để gây ấn tượng ban đầu cho thính giả bằng các cử chỉ phi ngôn ngữ và chỉ có 4 phút đầu tiên để gây ấn tượng với người nghe (thính giả) bằng những nội dung chúng ta nói

Để thu hút sự chú ý của người nghe ngay từ ban đầu, người thuyết trình có thể sử dụng nhiều cách khác nhau Một số cách phổ biến là lấy một ví dụ, minh họa, kể một mẩu chuyện ngắn có liên quan đến chủ đề, số liệu thống kê, hoặc dẫn chứng, mở đầu bằng cách đặt câu hỏi hay bằng một câu châm ngôn, bằng một trò chơi, …

 Nêu tầm quan trọng của buổi thuyết trình: Người nghe cần biết được tại sao lại có

buổi thuyết trình, nhằm khẳng định tầm quan trọng của nội dung thuyết trình đối với thính giả Như vậy, thu hút được sự quan tâm của người nghe vào chủ để mà chúng ta sắp trình bày

 Giới thiệu những nội dung chính của bài thuyết trình:

Giới thiệu khái quát những nội dung chính sẽ trình bày giúp cho người nghe có định hình được những nội dung họ sẽ được nghe, nếu thấy không phù hợp thì có thể không tiếp tục nghe nữa để không lãng phí thời gian, hoặc trong những nội dung sẽ trình bày, nội dung nào họ thấy hay và hữu ích họ có thể tập trung cao hơn

Đặt ra mục tiêu sau thuyết trình như yêu cầu của diễn giả đối với thính giả sau khi nghe bài thuyết trình cần nắm được vấn đề gì hoặc sau khi nghe xong người nghe có thể làm được gì

1.2.2.Thuyết trình phần thân bài:

Triển khai bài thuyết trình, người nói nên diễn đạt theo dàn ý đã lập sẵn từ trước để đảm bảo sự logic, không bị thiếu hoặc trùng ý

Tập trung thời gian của bài nói vào những vấn đề trọng tâm để giải quyết mục đích của bài cũng như tránh sự lan man, mở rộng vấn đề làm cho bài nói bị “loãng

Những nội dung chính nên chia từ 2 đến 5 phần, sắp xếp với nhau theo một trật tự logic nhất định giúp người nghe dễ hiểu, dễ nhớ

1.2.3.Kết thúc bài thuyết trình:

Tóm lại ý chính, kết luận vấn đề thuyết trình Mỗi khi kết thúc một vấn đề nào đó thì việc đơn giản nên làm là cần tóm tắt lại những vấn đề trọng tâm hay những điểm cần lưu ý

để người nghe nắm được ý chính

Thông báo việc kết thúc có thể thể hiện bằng những cụm từ như: tóm lại ; để kết thúc, tôi tóm tắt lại ; Ví dụ “Trước khi kết thúc, tôi xin tóm tắt lại những gì đã trình bày ” Việc thông báo này còn giúp thính giả chuẩn bị tinh thần để tiếp thu những thông tin cốt lõi nhất Phần này cần cảm ơn sự lắng nghe của mọi người và nên có phần kêu gọi, thúc đẩy người nghe đi đến hành động

2 Tiêu chí cụ thể đánh giá thuyết trình

2.1 Nội dung thuyết trình

Nội dung thuyết trình là tiêu chí vô cùng quan trọng để đánh giá chất lượng và hiệu quả của bài thuyết trình Nội dung thuyết trình phải đáp ứng được mục tiêu đề ra ban đầu Nội dung phải được sắp xếp rõ ràng, mạch lạc, có logic, từ cụ thể đến chung Sử dụng các hình ảnh, video, ví dụ điển hình,… để thuyết phục người nghe (những thông tin

7

được lấy từ nhưng nguồn uy tin, chính xác) Nội dung thuyết trình cung cấp những thông tin bổ ích cho thính giả, khuyến khích sự tư duy, sáng tạo để mở rộng kiến thức

2.2 Kỹ thuật thuyết trình

2.2.1 Kỹ năng giao tiếp

Khi thuyết trình, người nói phải diễn đạt một cách mạch lạc, rõ ràng, tự tin, tốc độ vừa phải, có điểm nhấn ở những vấn đề quan trọng cần chú ý.Tương tác mắt và dùng ngôn ngữ cơ thể để thuyết phục và tạo hứng thú trong quá trình thuyết trình Người thuyết trình phải thể hiện được phong thái tự tin chuyên nghiệp

2.2.2 Kỹ năng tổ chức

Sắp xếp và phân bổ thời gian hợp lý cho từng nội dung để đảm bảo hoàn thành tất cả các nội dung trong thời gian nhất định

Chuẩn bị các công cụ và thiết bị hỗ trợ (slide, máy chiếu, hình ảnh, biểu đồ,

…)

2.2.3 Kỹ năng trình bày

Slide trình bày đẹp mắt, bố cục hợp lý, ít chữ, font chữ và cỡ chữ dễ nhìn

Sử dụng hình ảnh, biểu đồ, video minh hoạ hiệu quả

2.2.4 Kỹ năng trả lời câu hỏi

Lắng nghe và làm rõ những câu hỏi người nghe đặt ra

Khuôn mặt và cử chỉ có thể truyền tải thông tin và cảm xúc một cách mạnh mẽ

2.3 Hình thức

Người thuyết trình lựa chọn cho mình trang phục phải chỉnh tề, gọn gàng phù hợp với vóc dáng cơ thể, màu da, khuôn mặt và không những vậy phải phù hợp với hoàn cảnh và đặc điểm của nơi mình thuyết trình

3 Mẫu đánh giá thuyết trình

3.1 Thông tin chung

Người thuyết trình: Chủ đề thuyết trình: Thời điểm thuyết trình: Tiết……… ngày……….tháng………năm …… Tổng thời gian thuyết trình cho phép: Mục đích:

8

3.2 Phần đánh giá, chấm điểm

Điểm

Nội

dung

thuyết

trình

1 Bài thuyết trình có bố cục rõ ràng

(giới thiệu, các nội dung chính, kết luận

vấn đề)

…/40

2 Bảo đảm đầy đủ những kiến thức cơ

bản về vấn đề cần trình bày

3 Thông tin đưa ra chính xác, khoa học

4 Trình bày trọng tâm, làm nổi bật vấn

đề, không lan man

5 Mở rộng thêm thông tin, dẫn chứng

ngoài SGK

6 Biết chọn lọc nội dung làm điểm

nhấn trong bài thuyết trình

7 Cập nhật các vấn đề mới mẻ, thời sự

liên quan đến vấn đề

8 Trả lời tốt những câu hỏi thảo luận

thêm (do giáo viên hoặc các học sinh

khác đặt ra)

Hình

thức

thuyết

trình

9 Có sử dụng các công cụ, thiết bị hỗ

trợ bài trình chiếu (powerpoint, prezi

hoặc tranh ảnh, sơ đồ…)

…/30

10 Các công cụ hỗ trợ có hình thức tốt

(hình ảnh sắc nét, kích thước không quá

nhỏ, cỡ chữ trình chiếu hợp lý, dễ nhìn,

phông nền làm nổi bật chữ viết…)

11 Sử dụng công cụ hỗ trợ phù hợp nội

dung thuyết trình (hình ảnh phù hợp nội

9

dung, các sơ đồ bảng biểu thiết kế hợp

lý…)

12 Ăn mặc lịch sự, phù hợp với hoàn

cảnh

13 Có sự sáng tạo, ấn tượng trong việc

sử dụng các công cụ, thiết bị hỗ trợ

Phong

cách

thuyết

trình

14 Phong thái tự tin (đứng thẳng, nét

mặt vui tươi), có sử dụng ngôn ngữ cơ

thể (tay chỉ, giao lưu bằng ánh mắt với

người nghe…)

…/20

15 Nói trôi chảy, mạch lạc, không bị

ngắt quãng, ề à hoặc có những từ ngữ

thừa (à, ờ, thì, mà, là…)

16 Tốc độ nói vừa phải, nhấn giọng ở

những điểm quan trọng

17 Giọng nói truyền cảm, lên xuống

giọng hợp lý

Thời

gian

thuyết

trình

18 Nộp bài thuyết trình trước thời

điểm thuyết trình ít nhất 01 ngày

…/10

19 Thời gian thuyết trình vừa đủ,

không vi phạm thời gian /10 tối thiểu

hoặc tối đa cho phép

10