MỞ ĐẦULịch sử nghệ thuật quân sự Việt Nam có những nét đặc trưng riêng biệt, phản ánh tinh thần chiến đấu, sự kiên trì và sự đoàn kết của quân đội và nhân dân Việt Nam trong việc bảo vệ
Trang 1BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI TP HỒ CHÍ MINH
*****
TIỂU LUẬN MÔN: GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH
(Học phần I)
Chủ đề:
QUAN ĐIỂM VỀ LỊCH SỬ NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ VIỆT NAM
Giảng viên thứ 1
(Ký, ghi rõ họ tên)
Giảng viên thứ 2
(Ký, ghi rõ họ tên)
…………► ………
TP HỒ CHÍ MINH, THÁNG 01 NĂM 2024
Số phách
(STT)
Giáo viên hướng dẫn: Th.S Trần Đình Thúy
Nhóm sinh viên thực hiện:
1 Phạm Như Thuần MSSV 2151040058 Lớp DV21
2 Trần Ngọc Vương MSSV 2151040066 Lớp DV21
3 Phạm Thanh Thư MSSV 2151040057 Lớp DV21
4 Phan Minh Trung MSSV 2151040062 Lớp DV21
5 Lê Viết Tuấn MSSV 2151040063 Lớp DV21 Tiểu đội: Đại đội: 2
Ngày thực hiện: 16/01/ 2024
Trang 2PHÂN CÔNG CÁC THÀNH VIÊN THỰC HIỆN
TT Họ và tên Nội dung thực hiện Thái độ, trách nhiệm
làm việc nhóm Tốt Khá TB Kém
Trang 3MỤC LỤC
Phần A Quan điểm về lịch sử nghệ thuật quân sự Việt
Nam
I Truyền Thống và nghệ thuật đánh giặc của ông cha ta
II Quan điểm vể nghệ thuật quân sự việt nam
5 5 8 Phần B Trách nhiệm của sinh viên đối với lịch sử nghệ
thuật quân sự của nước nhà
10
Trang 4MỞ ĐẦU
Lịch sử nghệ thuật quân sự Việt Nam có những nét đặc trưng riêng biệt, phản ánh tinh thần chiến đấu, sự kiên trì và sự đoàn kết của quân đội và nhân dân Việt Nam trong việc bảo vệ độc lập, chủ quyền và an ninh quốc gia Dưới đây là một khái quát về lịch sử nghệ thuật quân sự Việt Nam:
1 Chiến tranh chống xâm lược:
Lịch sử nghệ thuật quân sự Việt Nam bắt đầu từ thời kỳ kháng chiến chống lại xâm lược của các đế quốc lớn như Trung Quốc, Pháp và Mỹ
Trong các cuộc chiến tranh, quân đội Việt Nam đã phát triển các chiến thuật
và kỹ thuật quân sự phù hợp với điều kiện địa hình và tình hình chiến tranh, đặc biệt là trong cuộc chiến tranh chống Mỹ
2 Nghệ thuật quân sự truyền thống:
Nghệ thuật quân sự Việt Nam thường kết hợp giữa chiến thuật truyền thống
và sự linh hoạt, sáng tạo
Quân đội Việt Nam đã áp dụng các chiến thuật đôi lúc và tinh nhuệ để chống lại quân địch mạnh mẽ, nhấn mạnh vào vai trò của dân tộc, sự đoàn kết và tinh thần chiến đấu cao độ
3 Phát triển hiện đại:
Hiện nay, quân đội Việt Nam đang phát triển và hiện đại hóa nghệ thuật quân sự, áp dụng các công nghệ quân sự tiên tiến và tập trung vào việc nâng cao năng lực chiến đấu
Quân đội Việt Nam cũng chú trọng vào việc phát triển nghệ thuật quân sự không chỉ trong việc chiến đấu mà còn trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc gia
Tóm lại, lịch sử nghệ thuật quân sự Việt Nam phản ánh sự kiên trì, sáng tạo và tinh thần đoàn kết của quân đội và nhân dân Việt Nam trong việc bảo vệ độc lập, chủ quyền và an ninh quốc gia
Trang 5NỘI DUNG Phần A: QUAN ĐIỂM VỀ LỊCH SỬ NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ VIỆT NAM
I Truyền Thống và nghệ thuật đánh giặc của ông cha ta
Đất nước trong buổi đầu lịch sử: Nhà nước Văn Lang là nhà nước đầu tiên trong lịch sử dân tộc Việt Nam, có lãnh thổ khá rộng và vị trí địa lí quan trọng, cùng với nền văn minh sông Hồng với niềm tự hào là văn hoá Đông Sơn rực rỡ
Do có vị trí địa lí thuận lợi, đất đai tài nguyên màu mỡ, phì nhiêu nước ta luôn bị các thế lực ngoại xâm nhòm ngó, đe doạ
Những yếu tố tác động đến việc hình thành nghệ thuật đánh giặc:
Về địa lí: Nước ta có vị trí chiến lược quan trọng ở khu vực ĐNA và biển
Đông Có hệ thống giao thông đường bộ, đường biển, đường sông phát triển Địa hình 3⁄4 là đồi núi, nhiều sông ngòi Ông cha ta đã phát huy tối đa ưu thế của địy hình đề bày trận địa đánh giặc
Về kinh tế: Sản xuất nông nghiệp, trồng trọt, chăn nuôi là chủ yếu
Nghề thủ công và luyện kim sớm phát triển
Ông cha đã kết hợp chặt chẽ tư tưởng dựng nước đi đôi với cảnh nước, thực hiện nhiều kế sách như " 'phú quốc, binh cường", "ngụ binh ư nông” Tích cực phát triển sản xuất, chăn nuôi để ôn định, nâng cao đời sóng Đồng thời phát huy tính sáng tạo, tự tạo ra vũ khĩ để chống giặc ngoại xâm, bảo vệ lãnh thổ
Về chính trị, văn hóa — xã hội:
Nước ta có 54 dân tộc anh em cùng chung sống đoàn kết, đồng lòng tham gia dựng nước và giữ nước
Sớm xây dựng được nhà nước, xác định chủ quyền lãnh thỏ, tổ chức ra quân đội để cùng toàn dân đánh giặc
Xây dựng được nền văn hoá mang đậm bản sắc Việt Nam Đất nước bao gồm làng, xã, thôn, bản và có nhiều dân tộc cùng chung sống Trong đó mỗi dân tộc, làng, xã có phong tục, tập quán riêng, tạo nên nét đặc sắc văn hoá dân tộc Việt Nam
Dân tộc ta đã xây dựng được nền văn hoá truyền thống : Đoàn kết, yêu nước, thương nòi, sống hoà thuận, thuỷ chung; lao động cần cù sáng tạo, đấu tranh anh dũng kiên cường bắt khuất
Các cuộc khởi nghĩa và chiến tranh chống giặc ngoại xâm:
Những cuộc chiến tranh giữ nước đầu tiên:
Cuộc kháng chiến chống quân Tần từ năm 214 - 208 TCN dưới sự lãnh đạo của vua Hùng và Thục Phán Kháng chiến do An Dương Vương lãnh đạo chống quân xâm lược Triệu Đà, 184- 179 TCN thất bại Từ đây đất nước rơi vào thời kì Bắc thuộc hơn một nghìn năm
Trang 6Những cuộc khởi nghĩa chống giặc xâm lược:
- Khởi nghĩa Hai Bà Trưng
- Khởi nghĩa Bà Triệu
- Khởi nghĩa Lý Bôn (Lý Nam Đề)
- Khởi nghĩa Mai Thúc Loan (Mai Hắc Đề)
- Khởi nghĩa Phùng Hưng (Bồ Cái Đại Vương)
- Khởi nghĩa Dương Đình Nghệ
- Khởi nghĩa Ngô Quyền
Những cuộc kháng chiếng chống quân xâm lược:
- Kháng chiến chống quân Tống lần 1 do Lê Hoàn lãnh đạo
- Cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ 2 1075 - 1077 của nhà Lý
- Ba lần kháng chiến chống quân Nguyên Mông của nhà Trần
- Kháng chiến chống Minh do Hồ Quý Ly lãnh đạo 1406 - 1007
- Khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi, Nguyễn Trãi lãnh đạo 1418 — 1427
- Khởi nghĩa Tây Sơn do Nguyễn Huệ lãnh đạo Nghệ thuật đánh giặc của ông cha:
Chính từ thực tiễn chống ngoại xâm cha ông ta đã hình thành nghệ thuật toàn dân đánh giặc, lây nhỏ thăng lớn, lây ít địch nhiêu, lây chât lượng cao thăng sô lượng đông
Về tư tướng chỉ đạo tác chiến:
Luôn nắm vững tư tưởng tiến công, tiến công liên tục, mọi lúc mọi nơi, từ cục
bộ đến toàn bộ, coi đó như là một qui luật để giành thắng lợi Đây được xem như là sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong quá trình chuẩn bị và tiến hành chiến tranh giữ nước
Tư tưởng đó thê hiện rất rõ trong đánh giá đúng kẻ thù, chủ động đề ra kế sách, khẩn trương chuẩn bị lực lượng kháng chiến, tạo ra thế và thời cơ có lợi để tiến hành phản công, tiến công
Về mưu kế đánh giặc:
Mưu, kế đánh giặc của ông cha ta sáng tạo, mềm dẻo, khôn khéo, biết tiến thoái, công- thủ, biết kết hợp chặt chẽ giữa tiên công QS với binh vận, ngoại giao thế mạnh cho ta, phá thế mạnh của giặc, trong đó tiến công quân sự luôn _ vai trò quyết định
Ông cha ta đã phát triển mưu, kế đánh giặc, biến cả nước thành chiến trường, toàn dân là chiến sỹ, khoét sâu điểm yếu của địch là tác chiến ở xa, tiếp tế khó khăn, nên tập trung triệt phá lương thảo hậu cân của địch, làm cho “địch đông mà hoá ít, địch mạnh mà hoá yếu”, đi đến đâu cũng bị đánh, luôn bị tập kích, phục kích, lực lượng bị tiêu hao, tiêu diệt, rơi vào trạng thái “tiến thoái lưỡng nan”, tạo
ra tâm lý hoang mang, tinh thần căng thắng, ăn không ngon, ngủ không yên Nghệ thuật chiến tranh nhân dân, toàn dân đánh giặc: Đây là nét độc đáo trong nghệ thuật quân sự của tổ tiên ta Thực hiện thành công các kế sách “phú
Trang 7quốc, binh cường, ngụ binh ư nông, tính vi dân, động vỉ quân ” Hễ kẻ thù đến thì vua tôi đồng lòng, không kẻ địa vị chức vụ giàu sang, anh em hòa thuận cả nước chung sức, trăm họ là binh bảo vệ đất nước
Nghệ thuật lấy nhỏ đánh lớn nấy ít địch nhiều,lấy yếu chống mạnh:
Nghệ thuật lấy nhỏ đánh lớn,lấy địch nhiều,lấy yêu chống mạnh chính là sản phẩm của lấy “thế” thắng “lực”
Quy luật của chiến tranh là mạnh được yếu thua, nhưng từ trong thực tiễn chống giặc ngoại xâm, cha ông ta đã sớm xác định đúng về sức mạnh trong chiến tranh đó là: Sức mạnh tổng hợp của nhiều yếu tố, chứ không thuần túy là sự so sánh hơn kém về quân số ,vũ khí của mỗi bên tham chiến
Nghệ thuật kết hợp đấu tranh giữa các mặt trận quân sự,chính trị, ngoại giao và binh vận:
Mặt trận chính trị là cổ vũ tỉnh thần của nhân đân,quy định sức mạnh đại đoàn kết dân tộc
Mặt trận quân sự là mặt trận khốc liệt nhất, thực hiện tiêu diệt sinh lực địch, phá hủy phương tiện chiến tranh của địch,quyết định thắng lợi trực tiếp trong chiến tranh,tạo đả,tạo thế cho các mặt trận khác phát triền Mặt trận ngoại giao là đề cao tính chính nghĩa của nhân dân ta,phản hóa,cô lập kẻ thù,tạo thế có lợi cho cuộc chiến để kết thúc chiến tranh càng sớm càng tốt trận binh vận để vận động làm tan
rã hàng ngũ của giặc,góp phần hạn chế thấp nhất tồn thất của nhân dân ta trong chiến tranh
Nghệ thuật tổ chức và thực hành các trận đánh lớn:
Các cuộc khởi nghĩa trong lịch sử như Tây Sơn, Bạch Đăng,Lam Sơn thắng lợi, là kết quả của nhiều yếu tó, trong đó nghệ thuật tổ chức và tiến hành các trận đánh quyêt định giữ một vai trò rât quan trọng
Nghệ Thuật Quân Sư Việt Nam Từ Khi Có Đảng Lãnh Đạo
Nghệ thuật quân sự Việt Nam bao gồm ba bộ phận hợp thành : Chiến lược quân sự, nghệ thuật chiến địch và chiến thuật Ba bộ phận của nghệ thuật quân sự
là một thể thống nhất có quan hệ biện chứng chặt chẽ, thúc đây nhau phát triển, trong đó chiến lược đóng vai trò chủ đạo
Cơ sở hình thành nghệ thuật quân sự:
Cơ sở hình thành nghệ thuật quân sự ở Việt Nam bao gồm:
Truyền thống đánh giặc của tô tiên:
Trải qua mây nghìn năm chống giặc ngoại xâm, nghệ thuật quân sự của tổ tiên
đã hình thành và không ngừng phát triên, trở thành những bài học quí giá cho các thế hệ sau Những kinh nghiệm đó là cơ sở để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta
kế thừa, vận dụng và phát triên trong cuộc kháng chiên chống Pháp, chống Mĩ và trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc - xã hội chủ nghĩa
Chủ nghĩa Mác - Lênin về chiến tranh, quân đội và bảo vệ Tổ quốc:
Trang 8Đảng cộng sản Việt Nam lấy chủ nghĩa Mác — Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nên tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động Học thuyết chiếntranh, quân đội, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa và kinh nghiệm nghệ thuật quân sự được đúc rút qua các cuộc chiến tranh do C.Mác, Ph Ăngghen, V.I Lênin tổng kết, là cơ sở để Đảng ta vận dụng, định ra đường lối quân sự trong khởi nghĩa vũ trang, chiến tranh giải phóng ở Việt Nam
Tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh:
Tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh là sự tiếp thu, kế thừa truyền thống đánh giặc của tô tiên, vận dụng lí luận Mác — Lênin về quân sự, kinh nghiệm của các nước trên thế giới vào thực tiễn cách mạng Việt Nam, là cơ sở cho sự hình thành và phát triển nghệ thuật quân sự Việt Nam Hồ Chí Minh và Đảng đã đề ra phương châm chỉ đạo chiên tranh, phương thức tác chiên chiên lược, năm băt đúng thời cơ, đưa chiến tranh Việt Nam kết thúc thắng lợi
Nội dung nghệ thuật quân sự Việt Nam từ khi có Đảng lãnh đạo:
Về chiến lược quân sự:
Chiến lược quân sự là tổng thể phương châm,chính sách và mưu lược được hoạch định để ngăn ngừa và sẵn sàng chiến tranh thắng lợi; bộ phận hợp thành quan trọng nhất có tác dụng chủ đạo trong nghệ thuật quân sự Trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ chiến lược quân sự Việt Nam đã thể hiện các nội dung chủ yếu sau: Xác định đúng kẻ thù, đúng đối tượng tác chiến: đây là vấn đề quan trọng của chiến tranh cách mạng, nhiệm vụ của chiến lược quân sự phải xác định chính xác đề từ đó có đối sách và phương thức đối phó hiệu quả nhất
II QUAN ĐIỂM VỂ NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ VIỆT NAM
1 Nguồn gốc cổ xưa và ảnh hưởng của Trung Quốc: Nghệ thuật quân sự Việt
Nam có nguồn gốc cổ xưa, bắt đầu từ các văn minh sớm của đất nước như văn hóa Đông Sơn Tuy nhiên, ảnh hưởng của Trung Quốc đã đóng vai trò quan trọng trong hình thành các chiến thuật và chiến lược quân sự của Việt Nam Các cố vấn và học giả quân sự Trung Quốc đã có ảnh hưởng sâu sắc, giới thiệu các khái niệm như chiến thuật hình thành, kĩ thuật xây dựng pháo đài và phương pháp huấn luyện
2 Phòng thủ chống Trung Quốc xâm lược: Suốt lịch sử Việt Nam, đất nước
đã phải đối mặt với nhiều cuộc xâm lược từ Trung Quốc Do đó, nghệ thuật quân
sự Việt Nam thường tập trung vào các chiến lược phòng ngự và chiến tranh không đối đầu Các chiến thuật như chiến tranh du kích, hỏa lực và sử dụng các chướng ngại tự nhiên thường được sử dụng bởi quân đội Việt Nam để chống lại các đội quân Trung Quốc lớn hơn
Trang 93 Ảnh hưởng của chị em Trưng: Trong thế kỷ thứ nhất, chị em Trưng đã dẫn đầu một cuộc nổi loạn thành công chống lại sự chiếm đóng Trung Quốc Chiến thuật kháng chiến của họ, bao gồm tổ chức một đội quân lớn gồm cả nam và nữ, đã
có tác động sâu sắc đến chiến lược quân sự Việt Nam Cuộc nổi loạn của chị em Trưng trở thành biểu tượng kháng chiến, nhấn mạnh sự quan trọng của đoàn kết dân tộc và lòng can đảm
4 Thời kỳ Đại Việt và sự mở rộng: Trong thời kỳ Đại Việt (từ thế kỷ 10 đến thế kỷ 15), Việt Nam đã mở rộng lãnh thổ và nâng cao sức mạnh quân sự Nghệ thuật quân sự của đất nước trong giai đoạn này tập trung vào tổ chức quân đội, sử dụng các loại vũ khí khác nhau và thiết lập hệ thống quản lý để bảo vệ quốc gia Các tướng quân tài ba như Lý Thường Kiệt và Trần Hưng Đạo đã đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn đầu các chiến dịch quân sự thành công chống lại những
đe dọa từ bên ngoài
5 Thực dân Pháp và quá trình hiện đại hóa: Vào cuối thế kỷ 19, Việt Nam trở thành thuộc địa của thực dân Pháp Pháp đã đưa vào sử dụng huấn luyện quân sự hiện đại, công nghệ và cơ cấu tổ chức Phong trào kháng chiến của người Việt chống lại sự chiếm đóng Pháp, do các nhân vật như Hồ Chí Minh dẫn đầu, dựa nhiều vào chiến thuật du kích và tập hợp dân địa phương Giai đoạn này chứng kiến sự kết hợp giữa nghệ thuật quân sự truyền thống Việt Nam với các chiến thuật
và chiến lược hiện đại
6 Chiến tranh Việt Nam và ảnh hưởng của Mỹ: Trong suốt cuộc chiến tranh Việt Nam, nghệ thuật quân sự của Việt Nam đã trải qua các biến đổi đáng kể Lực lượng cộng sản Việt Nam, còn được gọi là Việt Cộng, đã phát triển các chiến thuật sáng tạo như hệ thống đường hầm, sự cài trap và chiến tranh du kích để đối phó với sức mạnh vũ trang vượt trội của lực lượng Mỹ Cuộc chiến tranh đã làm nổi bật tính thích ứng và sự thông minh của nghệ thuật quân sự Việt Nam trong mặt đối đầu với đối thủ ưu việt về công nghệ
Các quan điểm này mang đến cái nhìn hài hòa về tổng thể và sự phát triển đa dạng của nghệ thuật quân sự Việt Nam qua lịch sử Chiến lược và chiến thuật quân
sự của đất nước đã được hình thành bởi những yếu tố nội tại và ảnh hưởng từ các cường quốc bên ngoài, tạo nên một phong cách độc đáo và bền vững
Trang 10Phần B: TRÁCH NHIỆM CỦA SINH VIÊN ĐỐI VỚI LỊCH SỬ NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ CỦA NƯỚC NHÀ
Sinh viên có trách nhiệm nắm vững và hiểu biết về lịch sử nghệ thuật quân sự
ở Việt Nam trong việc nghiên cứu và nắm bắt văn hóa, truyền thống và di sản quốc gia của đất nước Dưới đây là một số trách nhiệm của sinh viên đối với lịch sử nghệ thuật quân sự ở Việt Nam:
1 Nghiên cứu và tìm hiểu: Sinh viên cần tiếp cận và tìm hiểu về lịch sử nghệ thuật quân sự ở Việt Nam thông qua các nguồn tài liệu, tư liệu học tập và nghiên cứu Họ nên đọc sách, bài viết và tài liệu chính thức để có cái nhìn rõ ràng và đúng đắn về quá trình phát triển và diễn biến của nghệ thuật quân sự ở Việt Nam
2 Hiểu và trân trọng giá trị văn hóa: Quá trình phát triển nghệ thuật quân sự ở Việt Nam đã tạo nên một di sản văn hóa đặc biệt Sinh viên cần hiểu và trân trọng giá trị văn hóa của lịch sử nghệ thuật quân sự ở Việt Nam, từ văn hóa Đông Sơn, kiến trúc đền đài, tranh tường đến các di tích chiến tranh và tác phẩm nghệ thuật hiện đại liên quan đến quân sự
3 Xây dựng nhận thức về sự hy vọng và đau khổ: Lịch sử nghệ thuật quân sự
ở Việt Nam thường liên quan đến những cuộc chiến đấu và khủng hoảng của dân tộc Sinh viên cần xây dựng nhận thức sâu sắc về sự hy vọng và đau khổ của nhân dân Việt Nam trong quá trình đấu tranh cho độc lập, tự do và tiến bộ
4 Khám phá và bảo tồn di sản: Sinh viên có trách nhiệm tham gia vào các hoạt động và dự án liên quan đến bảo tồn và phát triển di sản văn hóa và nghệ thuật quân sự ở Việt Nam Họ có thể tham gia vào việc tìm hiểu, bảo tồn và quảng bá di tích lịch sử, triển lãm và trưng bày tác phẩm nghệ thuật, hoặc tham gia các hoạt động giáo dục văn hóa liên quan đến lịch sử quân sự
5 Đóng góp ý kiến và truyền cảm hứng: Sinh viên có thể đóng góp ý kiến của mình về lịch sử nghệ thuật quân sự ở Việt Nam thông qua các cách như viết bài, tham gia cuộc thi văn nghệ hoặc thảo luận trong các diễn đàn và nhóm nghiên cứu
Họ cũng có thể truyền cảm hứng cho nhau bằng cách chia sẻ kiến thức và thông tin liên quan đến lịch sử nghệ thuật quân sự, đồng thời khơi dậy sự quan tâm của công chúng đến di sản văn hóa của Việt Nam
Tổng quan, sinh viên có trách nhiệm nắm bắt và bảo tồn lịch sử nghệ thuật quân sự ở Việt Nam, đồng thời truyền cảm hứng và chia sẻ kiến thức của mình với