Báo Cáo Tiểu Luận Học Phần- Nhập Môn Tâm Lý Học.pdf

Tâm lý học là ngành khoa học có tính ứng dụng rộng rãi, ở đâu có mối quan hệ giữa người với người, giữa người và tự nhiên, giữa người và máy móc là ở đó có tâm lý học,đặc biệt giáodục là

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÀ RỊA VŨNG TÀU KHOA NGOẠI NGỮ - KHOA HỌC XÃ HỘI

BÁO CÁO TIỂU LUẬN HỌC PHẦN: NHẬP MÔN TÂM LÝ HỌC

Họ Và Tên SV : Nguyễn Minh Tuấn

do vốn kiến thức còn nhiều hạn chế và khả năng tiếp thu thực tế còn nhiều bỡ ngỡ Mặc dù em đã không ngừng nỗ lực và dành hết tâm huyết cho bài tiểu luận của mình, nhưng chắc chắn rằng bài tiểu luận của em sẽ có đôi chỗ còn rời rạc và thiếu tính logic Rất mong quý thầy cô sẽ góp ý cho bài tiểu luận này để em có thể rút kinh nghiệm và hoàn thiện hơn Tiểu luận của em không thể tránh khỏi những sai sót vì

lý do này em mong sẽ nhận được những nhận xét và góp ý quý báu từ quý thầy cô để giúp bài luận của em hoàn chỉnh hơn.

Em xin chân thành cảm ơn!

1

MỤC LỤC

A LỜI MỞ ĐẦU Trang 3

B NỘI DUNG Trang 4

I KHÁI QUÁT VỀ TÂM LÝ HỌC Trang 41.Tâm lý học là ngành khoa học Trang 4

2 Những tư tưởng tâm lý học thời cổ đại Trang 4

3 Những tư tưởng tâm lý học từ nửa đầu thế kỉ XIX trở về trước Trang 5

4 Tâm lý học là một ngành khoa học độc lập Trang 6

5 Kĩ Năng Trang 7

6 Tự chủ và tự chịu trách nhiệm Trang 9II.VAI TRÒ CỦA TÂM LÝ HỌC Trang 11

1 Tìm hiểu vai trò của ngành tâm học Trang 11

2 Tại sao Tâm lý học quan trọng Trang 123.Sự ứng dụng của Tâm lý học trong các lĩnh vực đời sống Trang 13III.SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA TÂM LÝ HỌC TRONG CÁC MẶT ĐỜI SỐNG XÃ HỘI Năm Vị Trí Tuyển Dụng Cho Ngành Tâm Lý Học Trang 14

1 Nhà Tâm Lý Học Đường Trang 14

2 Nhà Trị Liệu Tâm Lý Trang 15

3 Chuyên Viên Tham Vấn Trang 18

Tâm lý học là ngành khoa học có tính ứng dụng rộng rãi, ở đâu có mối quan hệ giữa người với người, giữa người và tự nhiên, giữa người và máy móc là ở đó có tâm lý học,đặc biệt giáodục là một lĩnh vực mà tâm lý học quan tâm nghiên cứu.Nghiên cứu những ảnh hưởng tâm lý học liên quan đến giáo dục gia đình là đề tài được nhiều nhà nghiên cứu đặt ra trong từng hình thái xã hội, từng môi trường, hoàn cảnh, bối cảnh lịch sử phù hợp với thể chế chính trị, với điều kiện dân sinh, điều kiện kinh tế,văn hóa-xã hội.

Xã hội càng phát triển, giáo dục càng được quan tâm nhiều hơn, trong đó giáo dục gia đình có vai trò quan trọng, quyết định đến sự hình thành nhân cách con người Trong xã hội

Xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay, vai trò và chức năng gia đình đã được quy định và thể chế nhiều trong các văn bản quy phạm pháp luật

Gia đình có vị trí đặc biệt quan trọng và là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học, những chủ đề nghiên cứu về gia đình luôn thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học Gia đình là thiết chế xã hội, là trường học đầu tiên có mối quan hệ biện chứng với tổng thể

xã hội, cha mẹ có trách nhiệm nuôi dạy con thành những công dân tốt có đạo đức, học vấn, nghề nghiệp, văn hóa và tạo dựng cuộc sống gia đình no ấm, hòa thuận, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, bền vững Con cháu có bổn phận kính trọng và chăm sóc ông bà, cha mẹ.Trường học đầu tiên của con người chính là gia đình V.A.Xu-khôm-lin-xki đã nokis: “Ý nghĩa cơ bản và mục đích của cuộc sống gia đình – đó là giáo dục con cái” “Gia đình cùng với những mối quan hệ giữa con cái và bố mẹ là trường học đầu tiên giáo dục đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ và thể chất Bố và mẹ, các anh chị, ông và bà là những người giáo dục đầu tiêncủa trẻ ở lứa tuổi trước khi đến trường và họ vẫn là những người tiếp tục giáo dục khi con cháu họ đã đi học”

Trong phạm vi tiểu luận hết môn Nhập môn ngành Tâm lý học, do điều kiện nghiên cứu, năng lực nghiên cứu còn hạn chế, chúng tôi mạnh dạn chọn đề tài “Ảnh hưởng của Tâm lý học trong đời sống Xã Hội ” là đề tài nghiên cứu.Vì là nghiên cứu mang tính bước đầu nên tiểu luận chỉ mang tính giới thiệu mà đi quá chi tiết vào các vấn đề mang học thuật Tiểu luận cũng mang tính tiên đề cho những nghiên cứu có liên quan tiếp theo, do đó rất mong được sự góp ý, bổ sung của các Thầy cô để quá trình nghiên cứu

được xuyên suốt và hoàn thiện hơn

B NỘI DUNG

3

I KHÁI QUÁT VỀ TÂM LÝ HỌC.

1.Tâm lý học là ngành khoa học.

Tâm lý học là ngành khoa học nghiên cứu hoạt động, tinh thần và tư tưởng của con người (cụ thể đó là những cảm xúc, ý chí và hành động) Tâm lý học cũng chú tâm đến sự ảnh hưởng của hoạt động thể chất, trạng thái tâm lý và các yếu tố bên ngoài lên hành vi và tinh thần của con người

Tâm lý là tất cả các hiện tượng tinh thần xảy ra trong đầu óc con người, nó gắn liền và điều hành mọi hành vi, hoạt động của con người

Hiện nay, Tâm lý học được định nghĩa như một khoa học nhân văn có mục đích diễngiải các hành vi và ứng xử của con người trên cơ sở tâm trí bình thường hoặc bệnh lý.Nói cách khác, mục tiêu nghiên cứu của Tâm lý học là sự phối hợp của tư tưởng, cảmxúc và hành động ở con người

Tâm lý học chủ đạo ngày nay đa phần đặt nền tảng trên thuyết thực chứng, thông quanhững phân tích định lượng và sử dụng những phương pháp khoa học để thử và bác bỏnhững giả thuyết Tâm lý học có khuynh hướng sử dụng và tiếp thu kiến thức thu thậpđược từ nhiều ngành khoa học khác để hiểu và lý giải hành vi của con người

2 Vài nét về lịch sử hình thành và phát triển tâm lý học.

1 Những tư tưởng tâm lý học thời cổ đại

Loài người ra đời trên Trái Đất được khoảng mười vạn năm – con người trí khôn có một cuộc sống có lí trí, tuy buổi đầu còn rất sơ khai, đơn giản Trong các di chỉ của người nguyên thuỷ, người ta thấy những bằng cứ chứng tỏ đã có quan niệm về cuộc sống của

“hồn”, “phách” sau cái chết của thể xác Trong các bản văn đầu tiên từ thời cổ đại, trong các kinh điển ấn Độ đã có những tính chất về “hồn”, đó là những ý tưởng đầu tiên về về tâm

lý học

Nếu triết học Đông phương, Khổng Tử (551 – 479 TCN) nói đến chữ “tâm” của conngười là “nhân, trí, dũng”, về sau học trò của Khổng Tử nêu thành “nhân, lễ, nghĩa, trí,tín”; Thì tại Hi Lạp, nhà hiền triết cổ đại là Xôcrát (469 – 399 TCN) đã tuyên bố: “Hãy

tự biết mình” Đây là một định hướng có giá trị to lớn cho tâm lý học: con người cầnphải tự hiểu biết mình, tự nhận thức, tự ý thức về cái tôi của chính mình, từ đó suy racái ta của cộng đồng xã hội

Về khái niệm tâm hồn, Arixtốt (384 – 322 TCN) ông là một trong những người có quan điểm duy vật về tâm hồn con người Arixtốt cho rằng, tâm hồn gắn liền với thể xác tâm hồn

có ba loại:

+ Tâm hồn thực vật có chung ở người và động vật làm chức năng dinh dưỡng (còn gọi

là “tâm hồn dinh dưỡng”)

+ Tâm hồn động vật có chung ở người và động vật làm chức năng cảm giác, vận

4

động (còn gọi là “tâm hồn cảm giác”).

+ Tâm hồn trí tuệ chỉ có ở người (còn gọi là “tâm hồn suy nghĩ”)

Arixtốt đã đối lập với quan điểm của nhà triết học duy tâm cô đại Phlatong (428 – 348TCN) Phlatongcho rằng, tâm hồn là cái có trước, thực tại có sau, tâm hồn do Thượng

đế sinh ra Tâm hồn trí tuệ nằm ở trong đầu, và giai cấp chủ nô chiếm hữu nó; ngượclại, tâm hồn khát vọng nằm ở bụng và nó thuộc về tầng lớp nô lệ

Các nhà triết học duy vật như: Thalet (thế kỉ thứ VII -V TCN); Anaximen (thế kỉ VTCN); Hêrachlít (thế kỉ VI – V TCN); có quan điểm đối lập với các nhà triết học duytâm và cho rằng tâm lý, tâm hồn cũng như vạn vật đều được cấu tạo từ vật chất như:nước, lửa, không khí, đất Còn Đêmôcrít (460 -370 TCN) cho rằng tâm hồn do nguyên

tử cấu tạo thành, trong đó “nguyên tử lửa” là nhân tố tạo nên tâm lý Thuyết ngũ hànhcoi kim, mộc, thuỷ, hoả, thổ tạo nên vạn vật trong đó có cả tâm hồn

Các quan 1 điểm duy vật và duy tâm luôn đấu tranh mãnh liệt xung quanh mối quan hệ vật chất và tinh thần, tâm lý và vật chất

3 Những tư tưởng tâm lý học từ nửa đầu thế kỉ XIX trở về trước

Trong suốt thời kì trung cổ, tâm lý học mang tính chất thần bí – bản thể huyền bí Nghiên cứu về cuộc sống tâm hồn bị quy định bởi các nhiệm vụ thần học, do vậy mọi kết quả nghiên cứu chỉ nhằm xem tâm hồn người sẽ phải đưa tới xứ sở của sự hưng thịnh như thế nào?

Thuyết nhị nguyên: R Đềcác (1596 – 1650) đại diện cho phái nhị nguyên luận” chorằng vật chất và tâm hồn là hai thực thể song song tồn tại Đề các coi cơ thể con ngườiphản xạ như một chiếc máy Còn bản thể tinh thần, tâm lý của con người thì không thểbiết được Song Đề các cũng đã đặt cơ sở đầu tiên cho việc tìm ra cơ chế phản xạ tronghoạt động tâm lý

Sang thế kỉ XVIII, tâm lý học bắt đầu có tên gọi Nhà triết học Đức Vôn Phơ đã chianhân chủng học (nhân học) ra thành hai thứ khoa học, một là khoa học về cơ thể, hai làtâm lý học Năm 1732, ông xuất bản cuốn “Tâm lý học kinh nghiệm” Sau đó 2 năm(1734) ra đời cuốn “Tâm lý học lí trí” Thế là tâm lý học” ra đời từ đó

Các thế kỉ XVII – XVIII − XIX cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa duy tâm và duy vật xung quanh mối quan hệ giữa tâm và vật

Các nhà triết học duy tâm chủ quan như Béccoli (1685 – 1753), E Makhơ (1838–1916) cho rằng thế giới không có thực, thế giới chỉ là “phức hợp các cảm giác chủ quan” của con người Còn D Hium (1711 – 1776) coi thế giới chỉ là những “kinh nghiệm chủ quan” Nguồn gốc của kinh nghiệm là do đâu? Hium cho rằng con người không thể biết Vì thế, người ta vẫn coi Hium thuộc vào phái bất khả tri

Học thuyết duy tâm phát triển tới m ức độ cao thể hiện ở “ý niệm tuyệt đối” của Hêghen

5

Thế kỉ XVII − XVIII – XIX, các nhà triết học và tâm lý học phương Tây đã phát triển chủ nghĩa duy vật lên một bước cao hơn: Spinôda (1632 – 1667) coi tất cả các vật chất đều có tưduy, Lametri (1709 – 1751) một trong các nhà sáng lập ra chủ nghĩa duy vật Pháp thừa nhậnchỉ có cơ thể mới có cảm giác; còn Canbanic (1757 – 1808) cho rằng não tiết ra tư tưởng, giống như gan tiết ra mật.

L Phơbách (1804 – 1872) nhà duy vật lỗi lạc bậc nhất trước khi chủ nghĩa Mác ra đời,khẳng định: Tinh thần, tâm lý không thể tách rời khỏi não người, nó là sản vật của thứ vật chất phát triển tới mức độ cao là bộ não

Đến nửa đầu thế kỉ XIX có rất nhiều điều kiện để tâm lý học trưởng thành, tự tách rakhỏi mối quan hệ phụ thuộc chặt chẽ vào triết học với tư cách là một bộ phận, một chuyên ngành của triết học

4 Tâm lý học là một ngành khoa học độc lập

Từ đầu thế kỉ XIX trở đi, nền sản xuất thế giới đã phát triển mạnh, thúc đẩy sự tiến

bộ không ngừng của nhiều lĩnh vực khoa học, kĩ thuật, tạo điều kiện cho tâm lý học trởthành một khoa học độc lập Trong đó phải kể tới thành tựu của các ngành khoa học cóliên quan như: thuyết tiến hoá của S Đácuyn (1809 – 1882) nhà duy vật Anh, thuyếttâm sinh lí học giác quan của Hemhôn (1821 – 1894) người Đức, thuyết tâm – vật lí họccủa Phécne (1801 – 1887) và Vebe (1795 – 1878), tâm lý học phát sinh của Gantôn(1822–1911) người Anh, và các công trình nghiên cứu về tâm thần học của bác sĩ ngườiPháp Sáccô (1875 - 1893)

Những thành tựu chính của khoa học tâm lý lúc bấy giờ là điều kiện cần thiết giúp chotâm lý học trở thành khoa học độc lập Đặc biệt trong lịch sử tâm lý học, một sự kiệnkhông thể không nhắc tới là vào năm 1879, nhà tâm lý học Đức Vuntơ (1832 -1920) đãsáng lập ra phòng thí nghiệm tâm lý học đầu tiên trên thế giới tại thành phố Laixic Vàmột năm sau đó trở thành Viện Tâm lý học đầu tiên của thế giới, xuất bản các tạp chí tâm lýhọc

Đầu thế kỉ XX, các trường phái tâm lý học khách quan ra đời, đó là: tâm lý học hành vi,tâm lý học Gestalt, phân tâm học Trong thế kỉ XX còn có những trường phái tâm lý họckhác có vai trò nhất định trong lịch sử phát triển khoa học tâm lý hiện đại như trườngphái tâm lý học nhân văn, tâm lý học nhận thức Đặc biệt sau Cách mạng tháng Mườinăm 1917 ở Nga, trường phái tâm lý học hoạt động do các nhà tâm lý học Xô viết sánglập đã đem lại những bước ngoặt lịch sử đáng kể trong tâm lý học

6

5 Kỹ Năng

Tâm lý học là một chuyên ngành nghiên cứu về thế giới nội tâm của con người Mục tiêu chính của một nhà tâm lý học là giải thích, kiểm soát và dự đoán các quá trình và hành vi tinh thần của một người Đây là một ngành khoa học rộng lớn với các cơ hội nghề nghiệp trong nhiều lĩnh vực khác nhau bao gồm giáo dục, y tế, kinh doanh, tiếp thị, bán hàng, quản lý, an ninh…

Với những nhà tâm lý học chuyên nghiệp, họ có thể tiếp tục làm việc ở những viện nghiên cứu để tìm tòi sâu hơn về thế giới nội tâm của con người

Trở thành một nhà tâm lý học thực sự thú vị nhưng cũng đầy thách thức Một nhà tâm

lý học đòi hỏi rất nhiều tố chất và kỹ năng đa dạng để thành công trong công việc và giúp đỡ được nhiều người Dưới đây là những kỹ năng quan trọng mà mọi nhà tâm lý học nên có

1.1 Sự thấu hiểu và đồng cảm

Khả năng hiểu và chia sẻ cảm xúc của người khác có thể là kỹ năng quan trọng nhất mà bất kỳ nhà tâm lý học nào trong bất kỳ lĩnh vực nào đều cần phải có Nếu không có khả năng đặt mình vào vị trí của người khác, bạn sẽ gặp khó khăn trong việc kết nối, phân tích hành vi, suy nghĩ của họ

1.2 Kỹ năng thích ứng linh hoạt

Một trong những điều tuyệt vời về tâm lý học đó là sự đa dạng Ngay cả khi bạn chuyên

về một lĩnh vực cụ thể, bạn sẽ nhận ra rằng mọi trường hợp bạn gặp phải đều khác nhau Điều đó có nghĩa là bạn cần trau dồi kỹ năng tiếp cận đa chiều Dù là nghiên cứu hay điều trị cho thân chủ ở lĩnh vực nào bạn đều phải có sự thích ứng linh hoạt

1.3 Tư duy phản biện

Tư duy phản biện giúp các nhà tâm lý học đánh giá nghiên cứu và phân tích tình trạng của bệnh nhân kỹ lưỡng hơn Một nhà tâm lý học giỏi sẽ biết cách xác định, liệu một phương pháp điều trị có phải là lựa chọn thích hợp nhất hay không Ngay cả khi nó có hiệu quả đối với người này, nhưng với người khác dù ở trường hợp tương tự, nhưng có thể cần một giải pháp khác

1.4 Kỹ năng giao tiếp

Kỹ năng này rất quan trọng đối với một nhà tâm lý học vì đây chính là nền móng giúp bạn giao tiếp với mọi người, có thể khéo léo xử lý các tình huống, giao tiếp với thân chủ và hiểu được tâm lý của họ

1.5 Kỹ năng giải quyết vấn đề

Thân chủ tìm kiếm các nhà tâm lý học để được giúp đỡ giải quyết các vấn đề về tinh thần hoặc hành vi cảm xúc Do đó, nhà tâm lý học có thể kết hợp một số kỹ năng như tưduy phản biện và kỹ năng phân tích để đưa ra cách tiếp cận tốt nhất, từ đó giải quyết vấn đề Cụ thể hơn, họ có thể cần sử dụng kiến thức tâm lý và các quan điểm khác nhau

để lập kế hoạch điều trị thích hợp

7

6 Tự Chủ Và Tự Chịu Trách Nhiệm

Thuyết tự quyết cho rằng con người được thúc đẩy để phát triển và thay đổi bởi ba nhucầu tâm lý bẩm sinh (quyền tự chủ, năng lực và sự gắn kết) Khái niệm về động cơ nội tại,hoặc sự gắn kết trong các hoạt động bởi phần thưởng vốn có của bản thân hành vi đó,đóng một vai trò quan trọng trong lý thuyết này Và theo đó, lý thuyết tự quyết cho rằngmọi người có thể tự quyết khi các nhu cầu về năng lực, sự gắn kết và quyền tự chủ của họđược đáp ứng

Lý thuyết này lần đầu tiên được nhắc đến trong từ công trình nghiên cứu của các nhàtâm lý học Edward Deci và Richard Ryan, thông qua cuốn sách Self-Determination andIntrinsic Motivation in Human Behavior năm 1985 Hai nhà tâm lý học đã phát triểnmột lý thuyết về động lực cho thấy mọi người có xu hướng bị thúc đẩy bởi nhu cầu pháttriển và đạt được sự trọn vẹn

Các Giả Định Về Sự Tự Quyết

Lý thuyết tự quyết đưa ra hai giả định chính:

Nhu Cầu Phát Triển Thúc Đẩy Hành Vi

Giả thiết đầu tiên của lý thuyết về quyền tự quyết là mọi người tích cực hướng tới sựphát triển Làm chủ được các thách thức trong cuộc sống và trải nghiệm những yếu tốmới là những điều cần thiết để phát triển ý thức gắn kết về bản thân

Động Lực Tự Chủ Là Yếu Tố Quan Trọng

Trong khi mọi người thường bị thúc đẩy hành động bởi những phần thưởng bên ngoàinhư tiền bạc, giải thưởng và sự tán dương, thì lý thuyết tự quyết tập trung chủ yếu vàocác động lực bên trong như nhu cầu đạt được kiến thức hoặc sự độc lập

Các Thành Phần Của Sự Tự Quyết

 Quyền tự chủ: Mọi người cần cảm thấy kiểm soát được hành vi và mục tiêucủa chính mình Cảm giác có thể thực hiện một hành động trực tiếp dẫn đến một thayđổi nào đó là một cảm giác quan trọng trong việc giúp mọi người cảm thấy tự quyếtđịnh

 Năng lực: Mọi người cần phải thông thạo các nhiệm vụ và học các kỹ năng khácnhau Khi mọi người cảm thấy rằng họ có các kỹ năng cần thiết để thành công, họ cónhiều khả năng thực hiện các hành động giúp họ đạt được mục tiêu của mình

 Kết nối hoặc gắn kết: Mọi người cần trải nghiệm cảm giác thân thuộc và gắn bóvới người khác

Cách Thức Hoạt Động

Điều quan trọng là phải nhận ra rằng sự phát triển tâm lý được mô tả bởi lý thuyết tựquyết không xảy ra một cách bị động Mặc dù mọi người có thể được định hướng pháttriển quyền tự quyết theo hướng như vậy, nhưng nó đòi hỏi sự chủ động - việc nó cầnphải được duy trì liên tục

Ryan và Deci đã gợi ý rằng xu hướng chủ động hay thụ động trong phát triển quyền tựquyết phần lớn chịu ảnh hưởng bởi các điều kiện xã hội gắn với việc chúng ta trưởngthành

8

Hỗ trợ xã hội chính là chìa khóa Thông qua các mối quan hệ và tương tác với nhữngngười khác, chúng ta có thể thúc đẩy hoặc ngăn cản sự phát triển của bản thân cũng nhưhạnh phúc Các yếu tố khác góp mặt trong việc hỗ trợ hoặc cản trở “ba yếu tố cần thiết”cho sự phát triển bao gồm:

 Những động lực bên ngoài: Đôi khi có thể hạ thấp quyền tự quyết của bản thân.Theo Deci, việc trao cho mọi người phần thưởng bên ngoài cho một hành vi có động cơthực chất có thể làm suy yếu quyền tự chủ Khi hành vi ngày càng bị kiểm soát bởi phầnthưởng bên ngoài, mọi người bắt đầu cảm thấy ít kiểm soát hành vi của mình hơn vàđộng lực nội tại bị giảm đi

 Phản hồi tích cực: Có thể thúc đẩy quyền tự quyết Deci cũng gợi ý rằng đưa ranhững lời động viên và phản hồi tích cực bất ngờ về việc thực hiện nhiệm vụ của mộtngười có thể làm tăng động lực nội tại Loại phản hồi này giúp mọi người cảm thấy cónăng lực hơn, đó là nhu cầu chính để phát triển cá nhân

Tác Động

Khái niệm về quyền tự quyết đã được áp dụng cho nhiều lĩnh vực bao gồm giáo dục,công việc, nuôi dạy con cái, thể thao và sức khỏe Nghiên cứu cho thấy rằng người cótính tự quyết cao có thể thúc đẩy thành công trong nhiều lĩnh vực khác nhau của cuộcsống

Tại Nơi Làm Việc

Những người có quyền tự quyết cảm thấy hài lòng hơn trong công việc đồng thời đóngvai trò quan trọng trong sự thành công của tổ chức đó Làm thế nào người sử dụng laođộng có thể xây dựng quyền tự quyết ở người lao động của họ?

 Bằng cách cho phép các thành viên trong nhóm đóng vai trò tích cực

 Không lạm dụng phần thưởng bên ngoài vì điều này có thể làm giảm động lực bêntrong, một hiện tượng được gọi là hiệu ứng quá mức

 Trao cho nhân viên những trách nhiệm lớn hơn

 Cung cấp hỗ trợ và khuyến khích

 Cung cấp cho nhân viên những phản hồi có ý nghĩa

Trong Môi Trường Cạnh Tranh

Trong môi trường cạnh tranh, chẳng hạn như thể thao, việc nuôi dưỡng ý thức tự quyết

có thể thúc đẩy một người thể hiện sự xuất sắc cá nhân Một số người cho rằng nó phầnnào tăng mức độ dẻo dai về mặt tinh thần của con người

Quyền tự quyết giúp các vận động viên cảm thấy rằng họ có khả năng đạt được mụctiêu và vượt qua thử thách, do đó họ được thúc đẩy để thực hiện tốt hơn

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những người có ý thức kiểm soát nội tại cónhiều khả năng tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh và chế độ tập thể dục thường xuyên.Trong Bối Cảnh Xã Hội

Quyền tự quyết cũng có thể đóng một vai trò quan trọng trong các mối quan hệ xã hội

Ví dụ, khi mọi người mới tham gia vào một nhóm chat online, nếu nhu cầu về quyền tựchủ, sự gắn kết và năng lực (ba thành phần của quyền tự quyết) được đáp ứng, thì điều

đó sẽ tác động đến sự thể hiện của cá nhân, từ đó ảnh hưởng đến hành vi của họ trong

xã hội

9

Tạo mối quan hệ thân thiết với những người khác có thể giúp cải thiện khả năng tựquyết:

 Tìm kiếm mối quan hệ tích cực với những người sẽ hỗ trợ bạn theo đuổi mục tiêucủa mình

 Hỗ trợ và tương tác với những người là một phần trong vòng kết nối xã hội củabạn

Trong Bối Cảnh Trường Học

Học sinh có tính tự quyết có nhiều khả năng có động lực để đạt được thành tích hơn.Học sinh cũng có xu hướng cảm nhận về mức độ năng lực và sự hài lòng cao hơn Cácnhà giáo dục có thể giúp sinh viên nuôi dưỡng ý thức tự quyết định và động lực nội tạibằng cách:

 Phản hồi tích cực một cách bất ngờ khi học sinh thực hiện tốt để giúp cải thiện cảmgiác về năng lực của họ

 Tránh phần thưởng bên ngoài quá mức cho những hành động mà học sinh đã thích,điều này giúp cải thiện động lực bên trong

Quyền tự quyết có thể đóng một vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực khác nhau theocách mà mỗi người thực hiện hành vi Cảm giác được kiểm soát và có động cơ thựcchất có thể giúp mọi người cảm thấy cam kết, đam mê, hứng thú và hài lòng hơn vớinhững việc họ làm

Đặc Điểm Của Người Có Sự Tự Quyết

Những người có khả năng tự quyết cao có xu hướng:

 Họ tin rằng họ có quyền kiểm soát cuộc sống của chính mình Những người có sự

tự quyết thường có quyền kiểm soát nội tại và tin rằng hành vi của họ sẽ luôn có ảnhhưởng đến kết quả Khi đối mặt với thử thách, họ cảm thấy rằng họ có thể vượt quachúng nhờ sự nỗ lực với những lựa chọn đúng đắn và làm việc chăm chỉ

 Có động lực tự thân cao Người có lòng tự quyết cao không dựa vào những phầnthưởng hay hình phạt bên ngoài để thúc đẩy họ hành động Thay vào đó, họ tham giavào các hành vi bởi vì thực tế là họ được thúc đẩy bởi chính hành vi đó Họ có mongmuốn nội tại trong việc thiết lập các mục tiêu và làm việc hướng tới chúng

 Hành động của họ dựa trên mục tiêu và hành vi của chính họ Nói cách khác,những người có động lực tự thân sẽ tham gia vào những hành động mà họ biết rằng sẽđưa họ đến gần hơn với mục tiêu của mình

 Chịu trách nhiệm về các hành vi của mình Những người có tính tự quyết cao nhậncông lao về thành công của bản thân nhưng cũng chấp nhận nhìn nhận những lỗi lầm,thất bại của mình Họ biết rằng họ phải chịu trách nhiệm về hành động cá nhân vàkhông đổ lỗi cho người khác

Tự Điều Chỉnh

Phát triển mức độ tự quyết cao hơn cũng bao gồm việc rèn luyện các kỹ năng tự điềuchỉnh của chính mình Các chiến lược có thể giúp bạn điều chỉnh bản thân tốt hơn baogồm chú ý hơn đến cảm giác của bạn về tinh thần và thể chất, cùng với việc luyện tậpđiều chỉnh lại nhận thức để điều khiển các phản ứng cảm xúc tốt hơn

10

Tìm Kiếm Hỗ Trợ Xã Hội

Các mối quan hệ xã hội bền chặt có thể thúc đẩy động lực và hạnh phúc Hãy tìm kiếmnhững người khiến bạn cảm thấy được chào đón và quan tâm Đó có thể là một thànhviên trong gia đình hoặc bạn bè, hoặc là một người bạn thường xuyên gặp mặt trongmột câu lạc bộ, một cố vấn hoặc bất kỳ ai khác mang lại cảm giác được hỗ trợ và đượcthuộc về

Tạo Ra Sự Thành Thạo

Hãy thành thạo trong các lĩnh vực quan trọng bởi điều đó giúp xây dựng ý thức tự quyếtcủa bản thân Nếu bạn có niềm yêu thích với một sở thích, thể thao, chủ đề học thuậthay một lĩnh vực bất kỳ, hãy học càng nhiều, càng sâu về nó cũng như cải thiện kỹ năngcủa bạn, điều này có thể giúp bạn cảm thấy có năng lực hơn Càng học hỏi và thựchành, bạn sẽ càng cảm thấy có kỹ năng và khả năng tự quyết cao hơn

II.VAI TRÒ CỦA NGHÀNH TÂM LÝ HỌC.

1.Tìm hiểu vai trò của ngành tâm lý học(A)

Tâm lý học là khoa học nghiên cứu sự xử lý thông tin và biểu hiện hành vi ở con người.Trong lúc làm rõ bản chất của con người, tâm lý học đi sâu vào mọi ngõ ngách của đờisống Từ kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa giáo dục, y học, triết học không đâu là tâm

lý học không luồn lách tới Rõ ràng, khoa học tâm lý đóng vai trò quan trọng trong việchướng dẫn và phục vụ đời sống con người

Tâm lý học ngày nay được phát triển và ứng dụng rộng rãi, ở đâu có mối quan hệ giữangười với người, giữa người và tự nhiên, giữa người và máy móc là ở đó có tâm lý học Giáo dục và y tế có lẽ là hai ngành liên quan mật thiết nhất với tâm lý học Con ngườiphát triển như thế nào? Cần dạy dỗ ra sao? Trẻ em trước tiên cần phải học cái gì? Đó lànhững vấn đề tâm lý học sư phạm quan tâm Con người có thể mắc các bệnh, nhữngchứng bệnh về mặt tư tưởng thường làm chúng ta sợ hãi Tâm lý những người bệnh đó

có gì lệch lạc? Làm thế nào uốn nắn những sai lạc ấy? Ở đây tâm lý học có trách nhiệmgóp phần vào phạm vi rộng lớn của y học

Ngoài ra, tâm lý học còn có thể ứng dụng trong quản lý và sản xuất công thương nghiệp,tìm hiểu tâm lý khách hàng, người tiêu dùng Khoa tâm lý đào tạo những chuyên viên

tư vấn cho các doanh nghiệp về khả năng ứng dụng, cải tiến công nghệ để phù hợp vớitâm lý người tiêu dùng và trong quảng cáo

Tư vấn tâm lý là một nghề mới xuất hiện ở Việt Nam, để trở thành người tư vấn tâm lýbạn phải học các chuyên ngành về tâm lý học hoặc những ngành gần với tâm lý học nhưtâm lý học sư phạm và xã hội học

Nghề tư vấn tâm lý ngoài chuyên môn, còn cần phải: Có khả năng lắng nghe và độngviên người khác bộc bạch tâm sự Có khả năng cảm nhận và phán đoán tình huống Có

11

khả năng diễn đạt vừa tình cảm vừa thuyết phục (A)

Tuy là ngành khoa học ra đời muộn song tâm lý học ngày càng khẳng định vai trò quantrọng trong đời sống xã hội Một số tin tức khảo sát cho thấy, xã hội hiện đại ngày càngphát triển, đi kèm với nó là tỷ lệ stress tăng cao và con người thường xuyên phải đối mặt với những vấn đề rối loạn tâm lý cũng như nguy cơ trầm cảm

Theo nhận định của những chuyên gia trong ngành, những năm gần đây, vai trò củanhững chuyên gia tâm lý ngày càng được khẳng định trong đời sống xã hội Đây cũng làngành thu hút nguồn nhân lực lớn Có thể thấy, ngành tâm lý học ở Việt Nam đang pháttriển nhanh Một số thống kê cho thấy, mỗi năm, nhu cầu tuyển dụng của ngành là hơn

1000 người

Thực tế, mọi người thường xuyên sử dụng kiến thức của ngành tâm lý học dù họ có nhận ra hay không Việc hiểu cách thức hoạt động của tâm trí giúp bạn gắn kết các mối quan hệ trong đời sống hàng ngày

Cụ thể, tâm lý học giúp bạn xây dựng những mối quan hệ Thông qua hành vi ứng xử,tâm lý học là một công cụ giúp bạn dễ dàng thiết lập mối quan hệ và tương tác Nó cũng

là công cụ giúp bạn cải thiện hoạt động giao tiếp Việc nắm bắt suy nghĩ và hành động là cách hiệu quả để tăng khả năng tương tác

Bên cạnh đó, nó còn giúp bạn nâng cao sự tự tin và hoàn thiện bản thân một cách tốtnhất Bạn có thể hiểu rõ hơn tính cách và điểm mạnh, điểm yếu của bản thân để có sựđiều chỉnh hành vi phù hợp (B)

2.Tại sao Tâm lý học quan trọng?

Tâm lý học là ngành khoa học nghiên cứu về hành vi và hoạt động tinh thần của conngười Kiến thức của ngành có thể được vận dụng để điều trị các vấn đề sức khỏe tâmthần, cải thiện giáo dục, nghề nghiệp và các mối

quan hệ

Tâm lý học có tầm quan trọng như thế nào?

Tâm lý học cho phép con người tìm hiểu về cách cơ thể và trí não làm việc cùng nhau.Điều này có thể giúp cho việc đưa ra các quyết định đúng đắn và và tránh các tình huốngcăng thẳng, giúp con người quản lý thời gian, thiết lập được các mục tiêu và sống hiệu quả Mọi người sử dụng kiến thức của ngành tâm lý học hàng ngày dù họ có nhận ra haykhông Đó là khi trò chuyện cùng bạn bè, tranh luận với đối tác hay dạy dỗ con cái Việchiểu được cách thức hoạt động của tâm trí giúp bạn trong cuộc sống hàng ngày thôngqua việc gắn kết các mối quan hệ một cách chặt chẽ và đưa ra những quyết định tốt nhất.Xây dựng các mối quan hệ: Kiến thức tâm lý học giúp bạn dễ dàng thiết lập mối quan

hệ và tương tác với người khác bằng cách hiểu họ hơn thông qua hành vi của họ

Cải thiện giao tiếp: Hiểu rõ về cách người khác suy nghĩ và hành xử sẽ giúp bạn giao

12

tiếp tốt hơn “Giải mã” được cử chỉ, hành động của người đối diện là một cách vô cùnghiệu quả để cải thiện hiệu quả tương tác.

Xây dựng sự tự tin: Bằng cách hiểu rõ hơn về tính cách bản thân, bạn có thể trở nên tựtin hơn Ngoài ra, biết được điểm yếu của bản thân để cải thiện nó cũng là một cáchhoàn thiện rất tốt

Phát triển sự nghiệp: Nắm bắt tâm lý tốt giúp bạn hiểu đồng nghiệp của mình nhiều hơn

và có cơ hội tốt hơn để xây dựng tình bạn nơi làm việc Điều này cũng áp dụng với nắmbắt tâm lý khách hàng hoặc đối tác

3.Sự ứng dụng của Tâm lý học trong các lĩnh vực đời sống

Hẳn là sai lầm nếu nghĩ rằng sinh viên tốt nghiệp ngành Tâm lý học chỉ có thể trở thànhnhà nghiên cứu tâm lý, mặc dù đây cũng là một lựa chọn thú vị Tâm lý học có tính ứngdụng rộng rãi trên nhiều phương diện khác nhau của đời sống hiện đại, theo đó, bạncũng dễ dàng tìm được công việc phù hợp với khả năng và sở thích của bản thân

Tâm lý học nhà trường: Việc nắm bắt tâm lý học sinh giúp các thầy cô truyền tải kiếnthức một cách dễ dàng và hiệu quả hơn Ngoài ra, thầy cô, nhà trường cũng kết hợp vớigia đình đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng nhân cách của trẻ vì vậy, việc trang

bị kiến thức tâm lý học là cần thiết Bên cạnh đó, có những chuyên gia được đào tạo bàibản để hoạt động trong lĩnh vực này là các nhà tư vấn tâm lý học đường, công việc nàyngày càng được coi trọng vì tính cần thiết của nó Ở một khía cạnh khác, các nhà giáodục cũng cần trang bị kiến thức ngành này để định hướng nghề nghiệp đúng đắn chohọc sinh, điều này sẽ giảm bớt tỉ lệ thất nghiệp cho xã hội

Tâm lý học trong các lĩnh vực nghề nghiệp: Kiến thức tâm lý học là vô cùng quan trọngvới những người đảm nhiệm các vị trí quản lý hoặc tuyển dụng Việc thấu hiểu tâm lýnhân viên và sử dụng nhân sự với những vị trí công việc thích hợp đóng vai trò quyếtđịnh cho sự thành công của doanh nghiệp Kiến thức của ngành đóng vai trò hỗ trợxuyên suốt từ khâu tuyển dụng, giải quyết bế tắc tâm lý cho nhân viên trong quá trìnhlàm việc, tăng năng suất lao động và những vấn đề khác nảy sinh Nắm bắt tâm lý kháchhàng và đối tác cũng là điều vô cùng cần thiết để tăng hiệu quả kinh doanh

Tâm lý học trong chính trị: Các chính phủ sử dụng kiến thức tâm lý học trong một loạtcác vị trí trong những tổ chức, các khóa đào tạo Trong quân đội, bác sĩ tâm lý là vôcùng cần thiết bởi đây là cũng là nhóm đối tượng dễ gặp các tổn thương về tâm lý Thậm chí, người thân của người lính cũng cần điều trị và tư vấn tâm lý

Tâm lý học trong y học: Nhà tư vấn tâm lý và bác sĩ tâm thần học là những nghề nghiệp

dễ nhận thấy nhất cũng như đòi hỏi được đào tạo bài bản nhất Để đảm nhiệm các vị trícông việc này, bạn phải trải qua thời gian học tập, nghiên cứu và thực hành dài và nghiêm túc, dược đánh giá bởi các tổ chức chuyên môn trước khi có giấy phép hành nghề Xã hội

13

hiện đại với tác động tiêu cực của nó là gây nên các vấn đề tâm lý phức tạp, tăng tỉ lệ trầm cảm và tự tử đặc biệt là ở người trẻ khiến cho nhu cầu nhân sự của công việc này tăng không ngừng.

III.SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA TÂM LÝ HỌC TRONG CÁC MẶT ĐỜI SỐNG XÃ HỘI

Vị trí tuyển dụng thực tế ngành tâm lý học

Các chuyên ngành tâm lý học thường phát triển sự hiểu biết sâu sắc về hành vi, động cơ, cảmxúc và kiểu suy nghĩ của con người Hầu hết các chuyên ngành tâm lý học đều có kỹ năng nói,viết và trình bày tốt Họ có khả năng đọc người và tương tác theo những cách hiệu quả vàchiến lược

Hầu hết các trường đại học hiện nay đều có cách tiếp cận khoa học đối với tâm lý học, vì vậycác chuyên ngành học cách áp dụng phương pháp khoa học để đánh giá các biến số Họ có thể

sử dụng các kỹ năng định lượng và phần mềm để phân tích dữ liệu

Kỹ năng, sở thích và giá trị cá nhân của bạn phải là yếu tố quyết định cuối cùng về công việcnào phù hợp với bạn, nhưng dưới đây là một số lựa chọn để xem xét dựa trên chuyên ngànhtâm lý học

Lựa chọn Công việc cho Chuyên ngành Tâm lý học

1 Nhà Tâm Lý Học Đường - School Psychology

Làm việc tại các trường hc với vị trí phụ trách tâm lý học đường, hỗ trợ giáo viên, làm cha mẹhọc sinh trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện

Công việc chính tham gia vào việc giúp cho những hoc sinh có thể giải toả được những áp lực,khúc mắc trong học tập, cuộc sống, hay trong tình yêu từ đó có thể chuyên tâm vào việc họctập đạt thành tích tốt

Những nhà tham vấn học đường làm việc trong các trường học ở các cấp từ tiểu học đếnTHPT Nhiệm vụ của họ là quan sát những học sinh và đưa ra những hỗ trợ mà học sinh cần

để tối ưu những trải nghiệm của học sinh ở trường Những nhà tham vấn tâm lý có rất nhiềutrách nhiệm và chúng dựa trên độ tuổi của học sinh mà họ làm việc cùng Ví dụ, một nhà thamvấn làm việc trong các trường THPT sẽ hướng dẫn học sinh những thông tin cơ bản của cấpĐại học và các kế hoạch nghề nghiệp, trong khi những nhà tham vấn làm việc với những lứatrẻ nhỏ tuổi hơn sẽ tập trung vào việc phát triển các kỹ năng xã hội và thói quen học tập Tuynhiên, tham vấn học đường có thể được ứng dụng rộng ở nhiều khía cạnh trong mọi độ tuổinhư các vấn đề về mối quan hệ, gia đình, Tất cả các nhà tham vấn học đường đều cố gắnggiúp học sinh nhận diện và đối mặt với những thách thức của bản thân, hòa nhập với môitrường xung quanh và lên kế hoạch để đạt được những cột mốc trong học tập

Bài Học Rút Ra Cho Bản Thân: giúp cho học sinh giảm bớt Stress và giảm căng thẳng

+ Thấu hiểu được mỗi học sinh khi có những thắc mắt cần giải toả và giảm đi những áp lực

14