- Phát triển bền vững: Là một chiến lược toàn cầu hướng tới sự phát triển kinh tế mà không làm tổn hại đến xung quanh như môi trường và xã hội, đảm bảo rằng là các thế
LỢI ÍCH, THÁCH THỨC, TẦM QUAN TRỌNG CỦA KINH TẾ TUẦN HOÀN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG LUẬT PHÁP KINH
Lợi ích và sự cần thiết của nền kinh tế tuần hoàn
- Giảm việc sử dụng các nguồn tài nguyên không thể tái tạo
Trong nhiều thập kỷ, các nhà khoa học đã cảnh báo về sự nguy hiểm của việc sử dụng quá mức các nguồn tài nguyên có hạn, như dầu mỏ và kim loại, dẫn đến nguy cơ cạn kiệt Thực trạng này không bền vững, vì vậy nền kinh tế tuần hoàn với các hoạt động tái sử dụng tài nguyên và sản phẩm cũ trở nên thiết yếu Điều này giúp chúng ta tiết kiệm tài nguyên hiệu quả hơn Một nền kinh tế tuần hoàn thực sự sẽ không lãng phí, là cách thông minh để sử dụng các tài nguyên hiện có.
- Giảm lượng khí thải CO₂
Theo Cơ quan Môi trường Châu Âu, quản lý nguyên liệu, bao gồm sản xuất và tiêu hủy vật liệu, đóng góp tới 2/3 lượng phát thải khí CO₂ gây hiệu ứng nhà kính Nền kinh tế tuần hoàn sẽ giúp giảm thiểu hiện tượng này bằng cách quản lý bền vững nguyên liệu thô Qua nền kinh tế tuần hoàn, nguyên liệu được quản lý hiệu quả hơn thông qua tái sử dụng sản phẩm, khuyến khích các nguồn tài nguyên tái tạo và duy trì các hoạt động bền vững.
- Mục tiêu không chất thải
Nền tảng của nền kinh tế tuần hoàn là tái sử dụng các nguồn lực và sản phẩm, hướng tới mô hình không rác thải Điều này đồng nghĩa với việc giảm thiểu nhu cầu khai thác tài nguyên hữu hạn và thay vào đó là tái sử dụng chúng Trong khi nhiều mô hình môi trường tập trung vào việc giảm thiểu lãng phí, kinh tế tuần hoàn thực sự khuyến khích sự tăng trưởng bền vững từ các nguồn lực Đây là mục tiêu lý tưởng cho các ngành sản xuất, cá nhân và chính phủ, đồng thời giúp đạt được những mục tiêu thiết yếu.
- Mang lại lợi ích cho người tiêu dùng
Nền kinh tế tuần hoàn không chỉ mang lại lợi ích về môi trường mà còn giúp tăng thu nhập khả dụng cho người tiêu dùng thông qua việc khuyến khích mua sắm hàng cũ và thuê thay vì sở hữu Hơn nữa, nền kinh tế này tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới, khi các ngành công nghiệp mới xuất hiện, đồng nghĩa với việc người lao động sẽ có nhiều lựa chọn nghề nghiệp hơn Quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn không chỉ thay thế các công việc cũ mà còn mở ra những cơ hội việc làm mới, góp phần vào sự phát triển bền vững.
- Mở ra cơ hội mới cho các doanh nghiệp
Doanh nghiệp có thể thu được nhiều lợi ích từ nền kinh tế tuần hoàn, bao gồm việc gia tăng cơ hội kinh doanh thông qua việc tân trang hàng hóa cũ và thu thập tài nguyên đã qua sử dụng Việc tái sử dụng tài nguyên hiện có giúp doanh nghiệp giảm chi phí nguyên vật liệu và hoạt động hiệu quả hơn Hơn nữa, điều này còn cải thiện sự nhiệt huyết của khách hàng, khi người tiêu dùng ngày càng ưu tiên hỗ trợ các doanh nghiệp có mục tiêu bảo vệ môi trường và tiêu dùng bền vững Áp dụng mô hình kinh doanh thân thiện với môi trường sẽ giúp doanh nghiệp mở rộng mạng lưới khách hàng.
Những vấn đề đặt ra trong pháp luật kinh doang Việt Nam
Việt Nam, với nền kinh tế còn nhiều hạn chế, đang đối mặt với thách thức lớn trong việc chuyển đổi từ nền kinh tế tuyến tính sang nền kinh tế tuần hoàn Sự chuyển đổi này không chỉ đòi hỏi thay đổi tư duy mà còn cần cải cách toàn diện trong các lĩnh vực sản xuất, tiêu dùng và quản lý tài nguyên.
* Khung pháp lý chưa hoàn chỉnh:
- Quy định pháp luật về kinh tế tuần hoàn còn phân tán, thiếu đồng bộ
Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã chính thức công nhận kinh tế tuần hoàn là một chính sách phát triển quan trọng, góp phần vào việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững tại Việt Nam Luật này bổ sung các quy định về công cụ kinh tế và chính sách ưu đãi của Nhà nước trong bảo vệ môi trường Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn gặp nhiều khó khăn và thách thức, đòi hỏi một hệ thống chính sách và công cụ đồng bộ, toàn diện với lộ trình và nhiệm vụ cụ thể Hiện tại, các quy định về kinh tế tuần hoàn vẫn chỉ dừng lại ở mức độ khung, thiếu sự liên kết với các văn bản pháp luật trước đó, dẫn đến việc chưa tạo ra hành lang pháp lý đầy đủ cho sự phát triển mô hình kinh tế này tại Việt Nam.
- Quy định pháp luật về kinh tế tuần hoàn còn chưa thống nhất và phù hợp, thiếu tính khả thi
Hệ thống chính sách và pháp luật môi trường Việt Nam hiện nay được chia thành hai mảng chính: pháp luật môi trường màu xanh và pháp luật môi trường màu nâu Mảng pháp luật màu xanh tập trung vào bảo tồn đa dạng sinh học và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, trong khi mảng màu nâu chú trọng vào quản lý chất thải và khắc phục ô nhiễm môi trường Tuy nhiên, các quy định hiện hành trong cả hai mảng vẫn tồn tại nhiều mâu thuẫn, bất cập và thiếu tính khả thi, dẫn đến hiệu quả áp dụng không cao trong thực tế.
Quy định về thuế bảo vệ môi trường (Luật Thuế Bảo vệ môi trường năm
Từ năm 2010, chưa có quy định rõ ràng xác định đối tượng chịu thuế đối với túi nilon không thân thiện với môi trường, dẫn đến mức thuế suất theo luật gần như không được áp dụng Trong bối cảnh túi nilon ngày càng phổ biến và gây ra nguy cơ ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, lượng túi nilon thải ra môi trường gia tăng, góp phần làm tăng chất thải, bao gồm cả chất thải nguy hại và chi phí quản lý chất thải.
Nguồn lực cho việc chuyển đổi sang phát triển kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam còn yếu, với ngành công nghiệp môi trường chưa được hình thành Kinh tế tuần hoàn cần gắn liền với đổi mới khoa học và tiếp cận công nghệ tiên tiến Trong bối cảnh Việt Nam là nước đang phát triển, phần lớn công nghệ còn lạc hậu và quy mô nhỏ lẻ, như lưới điện truyền tải chưa được phát triển đồng bộ với tốc độ phát triển nguồn năng lượng tái tạo Hệ thống dự phòng và tích trữ năng lượng hiện chưa đủ để tích hợp năng lượng tái tạo ở quy mô lớn Để thực hiện kinh tế tuần hoàn, cần có đội ngũ chuyên gia giỏi từ khâu thiết kế đến tái sử dụng và tái chế chất thải.
Phần lớn doanh nghiệp tại Việt Nam là nhỏ và vừa, gặp khó khăn về công nghệ, tài chính và thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao trong thiết kế và hoàn thiện quy trình sản xuất Điều này đã cản trở việc triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn Hơn nữa, hiện chưa có cơ chế hiệu quả để thu hút nguồn lực đầu tư, đặc biệt là đầu tư trực tiếp nước ngoài, cho phát triển kinh tế tuần hoàn.
* Nhận thức và trách nhiệm:
- Một vài ví dụ về ứng dụng nền kinh tế tuần hoàn hiện nay
Một số mô hình kinh tế tuần hoàn đã được áp dụng trong sản xuất kinh doanh tại Việt Nam, đặc biệt trong nông nghiệp Việc tận dụng phế phẩm và phụ phẩm nông nghiệp thông qua các mô hình như vườn ao chuồng (VAC) và vườn rừng ao chuồng (VRAC) đã trở nên phổ biến từ những năm 1970-1980.
Trong ngành công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, mô hình kinh tế tuần hoàn đang được áp dụng rộng rãi Nhiều doanh nghiệp đã chú trọng đến việc tái chế và tái sử dụng chất thải, ví dụ như các công ty bia sử dụng lại vỏ chai và tái chế nắp chai Ngoài ra, các công ty thuốc lá cũng bán cuộn thuốc lá để làm phân, cùng với mô hình tái chế bao bì của nhóm 9 công ty Việt Nam, trong đó có Coca Cola Việt Nam.
Trong tiêu dùng hiện nay, ngày càng nhiều người chọn lựa các sản phẩm thân thiện với môi trường, như ống hút hữu cơ và túi vải thay vì ống hút nhựa và túi ni lông Xu hướng thiết kế nhà ở xanh, tận dụng gió và ánh sáng tự nhiên cũng đang được ưa chuộng, nhằm tiết kiệm năng lượng và bảo vệ tài nguyên.
Kinh tế tuần hoàn đã được áp dụng sớm tại Việt Nam và mang lại hiệu quả nhất định Tuy nhiên, nhận thức về kinh tế tuần hoàn và sự cần thiết chuyển đổi sang phát triển mô hình này vẫn còn hạn chế.
Nhiều mô hình kinh tế tuần hoàn hiện nay chưa hoàn thiện và chưa được thiết kế khép kín từ giai đoạn lập kế hoạch đến đầu tư và xây dựng Doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn do áp lực chi phí và sự lỏng lẻo trong thực thi pháp luật Thói quen sản xuất và tiêu dùng của xã hội chưa thay đổi, người dân chưa ý thức trong việc phân loại rác thải và khắc phục ô nhiễm môi trường Một số cá nhân, tổ chức mặc dù nhận thức được lợi ích của kinh tế tuần hoàn nhưng vì lợi ích cá nhân đã không thực hiện hoặc vi phạm quy định pháp luật, gây ảnh hưởng đến tài nguyên và môi trường Việt Nam cũng thiếu các cơ chế chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn, như quy định trách nhiệm doanh nghiệp trong việc thu hồi và phục hồi tài nguyên từ sản phẩm đã qua sử dụng, cũng như các công cụ chính sách như thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường.
GIẢI PHÁP VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TUẦN HOÀN TẠI VIỆT NAM
Hoàn thiện chính sách và khung pháp lý
Ban hành các quy định cụ thể về kinh tế tuần hoàn (KTTH) là cần thiết, bao gồm tiêu chuẩn sản xuất xanh, yêu cầu tái chế và quy định xử lý rác thải tại các cơ sở, công ty, nhà trường và khu công cộng.
Xây dựng các cơ chế ưu đãi thuế và tài chính cho doanh nghiệp áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn là cần thiết để thúc đẩy ý thức và áp dụng mô hình này trong các doanh nghiệp.
Tăng cường hợp tác giữa các cơ quan chính phủ, tổ chức phi chính phủ (NGO) và cộng đồng là cần thiết để giảm thiểu tình trạng tiêu cực và hướng tới nền kinh tế phát triển tuần hoàn.
Khung pháp lý về kinh tế tuần hoàn (KTTH) tại Việt Nam hiện vẫn chưa rõ ràng và đồng bộ Việc hoàn thiện chính sách sẽ tạo ra hướng đi rõ ràng hơn cho doanh nghiệp và người dân Chẳng hạn, nếu có chính sách hỗ trợ tái chế rác thải nhựa, các doanh nghiệp sản xuất nhựa sẽ dễ dàng chuyển đổi sang mô hình KTTH hơn.
Thúc đẩy chuyển giao công nghệ và đổi mới sáng tạo
Hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận và ứng dụng các công nghệ tái chế tiên tiến là rất cần thiết, bao gồm việc cung cấp ưu đãi tài chính, xây dựng nền tảng chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân sự Những biện pháp này giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các giải pháp tái chế hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT).
Khuyến khích các viện nghiên cứu và trường đại học hợp tác với doanh nghiệp để phát triển công nghệ thân thiện với môi trường Việc tài trợ nghiên cứu chung và ứng dụng công nghệ từ viện/trường vào sản xuất thực tiễn sẽ thúc đẩy sự đổi mới Đồng thời, thử nghiệm các mô hình tái chế thân thiện với môi trường cũng là một bước quan trọng trong việc bảo vệ hệ sinh thái.
Xây dựng các trung tâm nghiên cứu nhằm kết nối doanh nghiệp với nhà khoa học, đồng thời hỗ trợ các startup phát triển sản phẩm tái chế và tiêu dùng bền vững.
Công nghệ là yếu tố quan trọng để hiện thực hóa kinh tế thị trường Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn sử dụng công nghệ lạc hậu, dẫn đến ô nhiễm môi trường và lãng phí tài nguyên Việc thúc đẩy chuyển giao công nghệ không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế.
Nâng cao nhận thức cộng đồng và thay đổi hành vi tiêu dùng
Triển khai các chiến dịch truyền thông về lợi ích của kinh tế tuần hoàn là cần thiết để nâng cao nhận thức cộng đồng Việc tiếp cận đa dạng kênh truyền thông như chương trình truyền hình, nội dung mạng xã hội và sự kiện công cộng sẽ giúp giải thích rõ ràng về lợi ích của kinh tế tuần hoàn đối với kinh tế, xã hội và môi trường Hơn nữa, việc sử dụng các ví dụ thực tế từ doanh nghiệp và cộng đồng đã áp dụng thành công kinh tế tuần hoàn sẽ tạo cảm hứng và thúc đẩy hành động.
Giáo dục về bảo vệ môi trường và sử dụng tài nguyên hiệu quả cần được tích hợp vào chương trình giảng dạy chính thức ở mọi cấp học Các hoạt động ngoại khóa như câu lạc bộ môi trường, cuộc thi sáng tạo về tái chế, và các buổi học ngoài trời sẽ giúp học sinh hiểu rõ và thực hành các phương pháp sử dụng tài nguyên hiệu quả từ khi còn nhỏ.
Khuyến khích người tiêu dùng ủng hộ sản phẩm tái chế và thân thiện với môi trường là cần thiết Để tạo điều kiện cho người tiêu dùng tiếp cận dễ dàng hơn, cần triển khai các chương trình khuyến mãi, giảm giá và cung cấp thông tin rõ ràng trên bao bì sản phẩm Đồng thời, tăng cường truyền thông về tác động tích cực của việc ủng hộ những sản phẩm này đến môi trường và sức khỏe con người.
Hiện nay, nhận thức của người dân Việt Nam về kinh tế tuần hoàn (KTTH) còn hạn chế Nếu cộng đồng hiểu rõ lợi ích của KTTH, họ sẽ sẵn sàng thay đổi hành vi tiêu dùng, như giảm sử dụng túi nilon và ưu tiên sản phẩm tái chế Điều này sẽ tạo động lực lớn cho doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi.
Phát triển các mô hình KTTH tại địa phương
Thực hiện các mô hình thử nghiệm tại khu công nghiệp hoặc làng nghề tiềm năng nhằm tái sử dụng phụ phẩm sản xuất, giảm ô nhiễm và tăng giá trị sản phẩm Các dự án cần được theo dõi và đánh giá để điều chỉnh và nhân rộng nếu thành công.
Hỗ trợ các địa phương phát triển mô hình quản lý rác thải thông minh và tái chế rác thải sinh hoạt thông qua việc xây dựng hệ thống phân loại rác tại nguồn, kết hợp công nghệ trong thu gom và tái chế Đồng thời, phát triển các cơ sở tái chế rác sinh hoạt thành phân bón hữu cơ hoặc vật liệu xây dựng nhằm giảm thiểu rác thải và tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên.
Tổng kết các mô hình hiệu quả hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho các địa phương để áp dụng, tổ chức hội thảo chia sẻ kinh nghiệm và tạo điều kiện nhân rộng mô hình Điều này góp phần phát triển kinh tế - xã hội trên phạm vi toàn quốc.
Mỗi địa phương ở Việt Nam có điều kiện kinh tế và nguồn tài nguyên khác nhau, do đó việc triển khai các mô hình kinh tế tuần hoàn (KTTH) phù hợp với từng khu vực sẽ giúp tận dụng tối đa nguồn lực sẵn có Chẳng hạn, tại các vùng nông thôn, mô hình tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp để sản xuất phân hữu cơ là một giải pháp rất hiệu quả.
Thu hút đầu tư và hợp tác quốc tế
Để thu hút doanh nghiệp nước ngoài tham gia vào các dự án kinh tế, cần đơn giản hóa thủ tục đầu tư, áp dụng các ưu đãi về thuế và tài chính, đồng thời phát triển các khu công nghiệp xanh.
Xây dựng mối quan hệ với các tổ chức quốc tế là bước quan trọng giúp Việt Nam tiếp nhận công nghệ tiên tiến và chia sẻ kinh nghiệm quản lý Điều này sẽ hỗ trợ Việt Nam áp dụng hiệu quả các mô hình kinh tế thị trường hiện đại.
Tham gia tích cực vào các diễn đàn và hiệp ước toàn cầu giúp cập nhật xu hướng, khai thác nguồn lực và cam kết quốc tế, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong nước.
Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia tiên tiến trong kinh tế tuần hoàn như Hà Lan, Đức và Nhật Bản Hợp tác quốc tế sẽ giúp Việt Nam tiếp cận các nguồn lực về tài chính, công nghệ và nhân lực, từ đó phát triển bền vững hơn.
Tạo động lực kinh tế cho doanh nghiệp
Nhà nước cần cung cấp các gói vay ưu đãi, miễn giảm thuế và hỗ trợ vốn đầu tư ban đầu để khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình sản xuất bền vững Các doanh nghiệp áp dụng công nghệ tái chế, sử dụng nguyên liệu tái tạo hoặc giảm phát thải sẽ được ưu tiên nhận hỗ trợ Điều này giúp giảm áp lực tài chính và rủi ro trong quá trình chuyển đổi, thúc đẩy họ tham gia vào kinh tế tuần hoàn.
Việc thiết lập chính sách mua sắm công tập trung vào các sản phẩm thân thiện với môi trường như giấy tái chế, nhựa sinh học và thiết bị tiết kiệm năng lượng là vô cùng cần thiết Điều này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững trong xã hội.
Cơ chế này không chỉ tạo ra một thị trường tiêu thụ bền vững mà còn khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất xanh Chẳng hạn, yêu cầu các dự án xây dựng công trình công cộng sử dụng vật liệu tái chế sẽ thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của ngành công nghiệp tái chế.
Xây dựng hệ thống khen thưởng cấp quốc gia nhằm ghi nhận và tôn vinh các doanh nghiệp có thành tích xuất sắc trong việc áp dụng kinh tế tuần hoàn (KTTH) sẽ nâng cao uy tín cho doanh nghiệp và khuyến khích các đơn vị khác tham gia Các giải thưởng, chứng nhận xanh, hay danh hiệu quốc gia không chỉ tạo động lực cho sự phát triển bền vững mà còn góp phần lan tỏa nhận thức về lợi ích của KTTH trong cộng đồng.
Doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện kinh tế thị trường Các cơ chế khuyến khích như ưu đãi thuế và hỗ trợ vay vốn sẽ tạo động lực cho họ thay đổi Chẳng hạn, nếu chính phủ ưu tiên mua sắm sản phẩm tái chế, doanh nghiệp sẽ tăng cường đầu tư vào tái chế và sản xuất xanh.
LIÊN HỆ THỰC TẾ KINH TẾ TUẦN HOÀN TẠI VIỆT NAM
Lịch sử hình thành và phát triển của Cocoon
Trong bối cảnh thị trường mỹ phẩm toàn cầu ngày càng chú trọng đến yếu tố bền vững và nhân đạo, Cocoon đã nhanh chóng trở thành thương hiệu tiên phong tại Việt Nam với các sản phẩm hoàn toàn từ thực vật nội địa Mục tiêu của Cocoon không chỉ là sản xuất mỹ phẩm, mà còn tạo ra những sản phẩm có giá trị bền vững cho môi trường và cộng đồng.
Cocoon hiện đang có mặt tại hơn 300 điểm bán lẻ trên toàn quốc, khẳng định vị thế vững chắc trong lòng người tiêu dùng Việt Nam và mở rộng sự hiện diện trên các diễn đàn làm đẹp.
Cam kết kinh tế tuần hoàn và bền vững
Cocoon áp dụng các nguyên tắc của kinh tế tuần hoàn để xây dựng một hệ thống sản xuất và tiêu thụ có trách nhiệm:
2.1 Nguồn nguyên liệu minh bạch và bền vững
Cocoon sử dụng 100% nguyên liệu từ thực vật, được thu hoạch từ các vùng nông nghiệp nổi tiếng tại Việt Nam như:
- Cà phê từ Đắk Lắk.
Việc này không chỉ đảm bảo chất lượng đầu vào mà còn góp phần phát triển kinh tế bền vững cho các cộng đồng địa phương.
2.2 Bao bì tái chế và thân thiện với môi trường
Cocoon chú trọng vào việc giảm thiểu rác thải nhựa và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên thông qua:
- Sử dụng bao bì giấy thân thiện với môi trường, không phủ lớp nhựa.
- Chai lọ đựng sản phẩm được thiết kế để có thể tái chế hoàn toàn
- Thực hiện chương trình “Đổi chai cũ lấy sản phẩm mới” nhằm khuyến khích khách hàng tham gia vào chu trình tái chế.
2.3 Không thử nghiệm trên động vật (Cruelty-Free)
Cocoon là thương hiệu mỹ phẩm Việt Nam đầu tiên được PETA cấp chứng nhận thuần chay (Vegan) và không thử nghiệm trên động vật (Cruelty-Free) Chứng nhận này không chỉ áp dụng cho sản phẩm mà còn cho tất cả các nhà cung cấp nguyên liệu của Cocoon.
Tầm nhìn và định hướng phát triển
Trong tương lai, Cocoon hướng tới việc mở rộng thị trường ra khu vực Đông Nam Á và toàn cầu, đồng thời tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu và phát triển để tạo ra các sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng hiện đại Với tầm nhìn dài hạn, Cocoon mong muốn trở thành biểu tượng của mỹ phẩm Việt Nam bền vững trên bản đồ thế giới Cocoon không chỉ là thương hiệu mỹ phẩm thuần chay mà còn đại diện cho lối sống xanh, bền vững và nhân văn Thông qua mô hình kinh tế tuần hoàn, Cocoon góp phần tạo ra một thế giới làm đẹp không chỉ phục vụ con người mà còn bảo vệ hành tinh.
Các hoạt động triển khai kinh tế tuần hoàn của Cocoon
Từ năm 2022, Cocoon đã hợp tác với Trường Đại học Sư phạm TPHCM triển khai dự án thu hồi pin cũ nhằm bảo vệ môi trường Trong năm đầu tiên, Cocoon đã thu gom và xử lý hơn 2,5 tấn pin cũ tại TPHCM, và con số này đã tăng lên gần 10 tấn vào năm 2023 tại TPHCM và Hà Nội Dự án vừa được phát động vào ngày 12-5-2024, với mục tiêu thu gom 15 tấn pin cũ tại 5 tỉnh thành của Việt Nam, bao gồm Hà Nội, TPHCM, Cần Thơ, Đà Nẵng và Huế.
Vào tháng 12 năm 2023, Cocoon đã hợp tác với chuỗi hệ thống Guardian để ra mắt “trạm refill thực hành sống xanh” Đến nay, hai thương hiệu đã triển khai thành công 20 trạm tại các cửa hàng Guardian ở TP.HCM.
Trong giai đoạn 2023-2024, đội ngũ tiếp tục thực hiện dự án "Đồng hành cùng người nông dân tại Đắk Lắk canh tác cà phê bền vững", nhằm hỗ trợ bà con nông dân tại xã Hòa Đông, huyện Krông Pắk Dự án tập trung vào việc tìm ra các giải pháp hiệu quả để cải tạo môi trường đất, khắc phục tình trạng suy giảm do dư lượng phân hóa học, đồng thời hạn chế sự lệ thuộc vào phân bón hóa học trong quá trình chăm sóc cây cà phê.
Dự án đã ghi nhận những kết quả tích cực từ 3 đợt sử dụng phân bón hữu cơ sinh học từ tháng 2 đến tháng 11-2023 Các khu vườn của hộ dân tham gia dự án trở nên xum xuê, xanh mướt và đầy quả Cây cà phê trong giai đoạn này cho năng suất cao, góp phần cải thiện đời sống của người nông dân và được đưa ra thị trường để tiêu thụ.
Quá trình mua bán và phân phối sẽ được tiến hành, trong đó Cocoon sẽ trực tiếp nhập nguyên liệu và thu gom bã cà phê đã sử dụng Điều này giúp Cocoon tiếp tục phát huy công dụng của cà phê trong lĩnh vực làm đẹp, bao gồm sản phẩm tẩy tế bào chết cho cơ thể và da mặt.
Các tác động của mô hình kinh tế tuần hoàn
Mô hình kinh tế tuần hoàn mà Cocoon áp dụng mang lại tác động tích cực rõ rệt trên nhiều lĩnh vực, bao gồm kinh tế, môi trường và xã hội Phân tích chi tiết cho thấy mô hình này không chỉ thúc đẩy sự phát triển bền vững mà còn tạo ra giá trị kinh tế mới, giảm thiểu lãng phí tài nguyên và bảo vệ môi trường Đồng thời, nó cũng góp phần cải thiện đời sống cộng đồng và nâng cao nhận thức về trách nhiệm xã hội.
5.1 Tác động kinh tế a Gia tăng giá trị cho nông sản Việt Nam
-Cocoon sử dụng nguyên liệu như bơ ca cao, bí đao, cà phê từ các vùng nông nghiệp Việt Nam Điều này:
+Tăng giá trị cho nông sản địa phương.
+Ổn định đầu ra cho nông dân, giúp cải thiện thu nhập.
+Tạo chuỗi cung ứng bền vững, thúc đẩy ngành nông nghiệp không hóa chất.
Hình 4.6 (Nguồn: internet) b Tối ưu hóa chi phí sản xuất
-Tận dụng phụ phẩm nông nghiệp (như bã cà phê) để sản xuất các sản phẩm tẩy tế bào chết, giảm chi phí mua nguyên liệu mới.
-Quy trình sản xuất tiết kiệm năng lượng và nước, tối ưu hóa chi phí vận hành. c Nâng cao khả năng cạnh tranh quốc tế
Sản phẩm thuần chay của Cocoon không chỉ thân thiện với môi trường mà còn giúp thương hiệu dễ dàng thâm nhập vào thị trường quốc tế, đặc biệt là tại các khu vực khó tính như châu Âu và Mỹ.
5.2 Tác động môi trường
Hình 4.7 (Nguồn: internet) a Giảm thiểu chất thải
-Tận dụng phụ phẩm: Hạn chế lãng phí tài nguyên nông nghiệp.
-Bao bì tái chế: Giảm lượng rác thải nhựa khó phân hủy. b Giảm phát thải carbon
-Nguyên liệu nội địa: Sử dụng nguyên liệu Việt Nam giúp giảm lượng khí thải từ vận chuyển so với nhập khẩu.
-Quy trình sản xuất tiết kiệm năng lượng: Giảm thiểu phát thải từ việc sử dụng năng lượng trong sản xuất. c Bảo vệ hệ sinh thái
-Không thử nghiệm trên động vật: Loại bỏ tác động tiêu cực đến động vật và môi trường sống của chúng.
-Canh tác bền vững: Khuyến khích nông dân không sử dụng hóa chất, giảm nguy cơ ô nhiễm đất và nguồn nước.
Hình 4.8 (Nguồn: internet) a Cải thiện đời sống cộng đồng
Hỗ trợ nông dân địa phương bằng cách mua trực tiếp nguyên liệu từ họ không chỉ giảm thiểu trung gian mà còn giúp tăng thu nhập và cải thiện sinh kế cho cộng đồng Đồng thời, việc này cũng nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về giá trị của sản phẩm địa phương và khuyến khích họ ủng hộ nông sản sạch, an toàn.
Các chiến dịch truyền thông của Cocoon không chỉ tập trung vào việc quảng bá sản phẩm mà còn nhằm giáo dục người tiêu dùng về lợi ích của lối sống xanh, tái chế và tiêu dùng bền vững Đồng thời, Cocoon cũng góp phần tạo ra việc làm, thúc đẩy sự phát triển kinh tế bền vững.
Mô hình này yêu cầu một chuỗi cung ứng khép kín, tạo ra cơ hội việc làm trong sản xuất cũng như trong các hoạt động thu gom, tái chế và vận hành hệ thống kinh tế tuần hoàn.
Hình 4.9 (Nguồn: internet) a Định hình mô hình kinh doanh bền vững tại Việt Nam
Cocoon là một hình mẫu tiêu biểu cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc áp dụng phát triển bền vững, từ quy trình sản xuất đến tiêu dùng Công ty này không chỉ tập trung vào lợi nhuận mà còn chú trọng đến các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), góp phần thúc đẩy sự tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường.
-Góp phần thực hiện các mục tiêu của Liên Hợp Quốc như bảo vệ môi trường (SDG
13), tiêu dùng và sản xuất bền vững (SDG 12), và xóa đói giảm nghèo (SDG 1) thông qua hỗ trợ cộng đồng nông dân
Hạn chế của Cocoon khi thực hiện kinh tế tuần hoàn liên quan đến pháp luật Việt Nam
6.1 Khung pháp lý chưa rõ ràng và đồng bộ
Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã thiết lập các nguyên tắc về kinh tế tuần hoàn, đặc biệt là trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) Tuy nhiên, hiện vẫn thiếu các hướng dẫn chi tiết về thu gom và tái chế bao bì mỹ phẩm cũng như xử lý chất thải Điều này gây khó khăn cho Cocoon trong việc xác định quy trình phù hợp, kéo dài thời gian và chi phí để đảm bảo tuân thủ.
6.2 Chi phí thực hiện và tuân thủ pháp luật cao
Chi phí đầu tư ban đầu cao là thách thức lớn đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ như Cocoon Để tuân thủ các yêu cầu pháp lý về phân loại, tái chế bao bì và giảm phát thải theo quy định tại Điều 54 và 71 của Luật Bảo vệ môi trường, Cocoon cần phải thực hiện đầu tư mạnh mẽ.
- Công nghệ tái chế: Các hệ thống xử lý hiện đại để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Xây dựng hệ thống thu hồi bao bì mỹ phẩm sau sử dụng từ khách hàng là một bước quan trọng trong việc bảo vệ môi trường Hiện nay, việc này chưa phổ biến tại Việt Nam, do đó cần thúc đẩy nhận thức và hành động từ cộng đồng để tăng cường hiệu quả thu hồi sản phẩm.
6.3 Thiếu tiêu chuẩn rõ ràng cho sản phẩm tái chế
Hiện nay, pháp luật Việt Nam thiếu các quy chuẩn kỹ thuật rõ ràng cho sản phẩm tái chế, đặc biệt trong ngành mỹ phẩm Thiếu sót này có thể gây khó khăn cho Cocoon trong việc chứng minh chất lượng và tính an toàn của sản phẩm, đồng thời làm giảm niềm tin từ khách hàng và đối tác kinh doanh.
6.4 Quản lý và xử lý chất thải đặc thù
Sản phẩm mỹ phẩm và bao bì nhựa từ quy trình sản xuất của Cocoon cần được xử lý theo đúng quy định tại Điều 72, Luật Bảo vệ môi trường Tuy nhiên, Việt Nam hiện đang thiếu hụt hạ tầng và công nghệ tái chế đạt tiêu chuẩn trên diện rộng, dẫn đến khó khăn cho Cocoon trong việc tối ưu hóa chuỗi cung ứng tuần hoàn.
6.5 Hạn chế trong quảng cáo sản phẩm xanh
Theo Luật Quảng cáo 2012, tất cả thông tin quảng cáo cần phải minh bạch và có chứng cứ xác thực Cocoon có thể đối mặt với rủi ro nếu sử dụng các thuật ngữ như “bền vững”, “thân thiện với môi trường” hoặc “tái chế” mà không có đủ bằng chứng rõ ràng Điều này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của thương hiệu mà còn có thể dẫn đến các vấn đề pháp lý hoặc xử phạt hành chính.
6.6 Nhận thức và thói quen của người tiêu dùng
Mặc dù mô hình kinh tế tuần hoàn mang lại nhiều lợi ích, người tiêu dùng tại Việt Nam vẫn chưa quen với việc tái chế hoặc trả lại bao bì sau khi sử dụng Sự thiếu thói quen này có thể gây trở ngại cho Cocoon trong việc triển khai hệ thống thu gom và tái sử dụng bao bì một cách hiệu quả.
6.7 Cạnh tranh không lành mạnh
Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, Cocoon phải đối mặt với nhiều doanh nghiệp lợi dụng thuật ngữ “xanh” hay “thân thiện môi trường” để quảng bá sản phẩm mà không thực hiện đúng cam kết Điều này có thể làm giảm lợi thế cạnh tranh của Cocoon, mặc dù thương hiệu đang đầu tư thực sự vào mô hình kinh tế tuần hoàn.
6.8 Kết luận và giải pháp Để vượt qua những hạn chế này, Cocoon cần:
1 Phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý để hiểu rõ và tuân thủ các quy định hiện hành.
2 Tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và công nghệ để tối ưu hóa quy trình sản xuất và tái chế.
3 Truyền thông minh bạch và giáo dục khách hàng, nâng cao nhận thức về lợi ích của kinh tế tuần hoàn.
4 Xây dựng hệ thống hợp tác chặt chẽ với các đối tác tái chế để đảm bảo tuân thủ và hiệu quả.
Với chiến lược rõ ràng và sự hỗ trợ từ chính sách, Cocoon đã vượt qua những thách thức pháp lý và khẳng định vị thế là thương hiệu tiên phong trong lĩnh vực mỹ phẩm xanh và bền vững tại Việt Nam.
Tổng kết
Mô hình kinh tế tuần hoàn của Cocoon không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn có tác động tích cực đến môi trường và xã hội Đây là minh chứng cho thấy doanh nghiệp có thể phát triển bền vững trong khi vẫn đảm bảo tăng trưởng Nếu nhân rộng mô hình này, kinh tế tuần hoàn có thể trở thành xu hướng phát triển thiết yếu, góp phần bảo vệ môi trường và thúc đẩy sự phát triển bền vững tại Việt Nam.
Kinh tế tuần hoàn là giải pháp thiết yếu trong bối cảnh tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt, giúp hình thành nền kinh tế hiệu quả và bền vững Việc tối ưu hóa sử dụng tài nguyên, giảm thiểu chất thải và tái sử dụng vật liệu không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn tạo ra giá trị bền vững lâu dài, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Bài viết đã chỉ ra những vấn đề pháp lý tồn tại trong luật pháp kinh doanh Việt Nam, bao gồm sự thiếu đồng bộ trong quy định và việc chưa có cơ chế hỗ trợ hiệu quả cho doanh nghiệp áp dụng kinh tế tuần hoàn Những thách thức này mang đến cơ hội cho Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua đổi mới sáng tạo và cải cách chính sách Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và xã hội; Nhà nước cần hoàn thiện hệ thống pháp luật, doanh nghiệp cần chủ động thay đổi mô hình kinh doanh, và người dân cần nâng cao nhận thức Đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để Việt Nam phát triển một nền kinh tế tự cường và hiệu quả hơn trong tương lai.