Môn học kinh tế chính trị mác lênin Đề tài cạnh tranh nội bộ ngành và cạnh tranh giữa các ngành trong chủ nghĩa tư bản

Cạnh tranh nội bộ ngành 1.1 Khái niệm cạnh tranh nội bộ ngành - Khái niệm cạnh tranh Cạnh tranh là sự ganh đua về kinh tế giữa những chủ thể trong nền sản xuất hàng hóa nhằm giành giật n

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG

KHOA KINH TẾ



MÔN HỌC:

KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

ĐỀ TÀI:

CẠNH TRANH NỘI BỘ NGÀNH VÀ CẠNH TRANH GIỮA CÁC

NGÀNH TRONG CHỦ NGHĨA TƯ BẢN

GVHD: ThS Ngô Thị Thu Trang Lớp: 22NH1

SVTH: Mai Thị Việt Hà

Phạm Thị Thanh Hằng Nguyễn Anh Khoa

Lê Hà Như Hoàng Thị Phương Thảo

Trần Thị Yến

MỤC LỤC

1 Cạnh tranh nội bộ ngành 2

1.1 Khái niệm cạnh tranh nội bộ ngành 2

1.2 Biện pháp cạnh tranh 3

1.3 Kết quả của cạnh tranh nội bộ ngành 5

2 Khái niệm cạnh tranh giữa các ngành: 11

2.1 Khái niệm: 11

2.2 Biện pháp cạnh tranh giữa các ngành 14

2.3 Kết quả cạnh tranh giữa các ngành 17

TRÌNH BÀY CẠNH TRANH NỘI BỘ NGÀNH VÀ CẠNH TRANH

GIỮA CÁC NGÀNH TRONG CHỦ NGHĨA TƯ BẢN

1 Cạnh tranh nội bộ ngành

1.1 Khái niệm cạnh tranh nội bộ ngành

- Khái niệm cạnh tranh

Cạnh tranh là sự ganh đua về kinh tế giữa những chủ thể trong

nền sản xuất hàng hóa nhằm giành giật những điều kiện thuận lợi trong sản xuất, tiêu thụ hoặc tiêu dùng hàng hóa để từ đó thu

được nhiều lợi ích nhất cho mình

Cạnh tranh có thể diễn ra giữa người sản xuất với người tiêu

dùng Ví dụ: người sản xuất thì muốn bán được hàng hóa với giá cao, người tiêu dùng lại muốn mua được hàng hóa với giá rẻ; hoặc giữa người tiêu dùng với người tiêu dùng để mua được

hàng hóa với giá rẻ hơn, chất lượng hơn; hoặc giữa người sản xuất với người sản xuất nhằm giành giật những điều kiện thuận

lợi trong sản xuất và tiêu thụ hàng hóa, như điều kiện về vốn, lao động, nguồn nguyên liệu, thị trường, giành nơi đầu tư có lợi để thu được nhiều lợi ích nhất cho mình Trong cuộc cạnh tranh này

người ta có thể dùng nhiều biện pháp khác nhau Chẳng hạn, để giành giật thị trường tiêu thụ, họ có thể dùng biện pháp cạnh

tranh giá cả như giảm giá cả hàng hóa để đánh bại đối thủ, hoặc cạnh tranh phi giá cả như dùng thông tin, quảng cáo sản phẩm, quảng cáo dây chuyền sản xuất để kích thích người tiêu dùng.

- Khái niệm cạnh tranh nội bộ ngành

Cạnh tranh trong nội bộ ngành: Là cạnh tranh giữa các chủ thể kinh doanh trong cùng một ngành hàng hóa Đây là một trong những phương thức để thực hiện lợi ích của doanh nghiệp trong cùng một ngành sản xuất

Trong cuộc cạnh tranh này có sự thôn tính lẫn nhau Những doanh nghiệp chiến thắng sẽ mở rộng phạm vi hoạt động của mình trên thị trường Những doanh nghiệp thua cuộc sẽ phải thu hẹp kinh doanh thậm chí phá sản

Ví dụ: Coca cola và Pepsi được coi là cạnh tranh trong nội bộ

ngành nước giải khát có gas

1.2 Biện pháp cạnh tranh

 Biện pháp cạnh tranh giá cả như giảm giá cả hàng hóa để đánh bại đối thủ:

- Giảm giá trực tiếp:

Đây là hình thức giảm giá thông thường, đơn giản nhất Doanh nghiệp sẽ giảm giá bán một sản phẩm hoặc dịch vụ nhằm thu hút khách hàng và tạo ra sự cạnh tranh với đối thủ Mức giảm giá có thể

là một tỷ lệ phần trăm hoặc một số tiền cố định

Ví dụ: Một siêu thị có thể giảm giá 20% cho tất cả các mặt hàng

trong dịp lễ, hoặc một cửa hàng quần áo có thể giảm giá 50% cho các mẫu mã cũ để giải phóng hàng tồn kho

- Khuyến mãi, giảm giá theo gói:

Doanh nghiệp có thể tạo ra các gói sản phẩm với giá ưu đãi Khi khách hàng mua nhiều sản phẩm hoặc dịch vụ cùng lúc, họ sẽ nhận được một mức giảm giá hấp dẫn

Ví dụ: Các cửa hàng điện thoại di động thường xuyên khuyến mãi

như "Mua 1 tặng 1", hoặc "Mua điện thoại, tặng tai nghe", giúp kích thích người mua lựa chọn sản phẩm của mình thay vì đối thủ

 Sử dụng thông tin (Marketing thông tin):

Biện pháp: Cung cấp thông tin chi tiết về sản phẩm, quy trình sản

xuất, lợi ích sử dụng, và các tính năng đặc biệt của sản phẩm để khách hàng có cái nhìn rõ ràng và đầy đủ về sản phẩm hoặc dịch vụ

Việc cung cấp thông tin giúp tạo dựng lòng tin với khách hàng và giúp họ đưa ra quyết định mua sắm thông minh hơn

Ví dụ: Các công ty như Apple sử dụng chiến lược cung cấp thông

tin chi tiết về các sản phẩm mới (như iPhone, iPad) thông qua các buổi ra mắt sản phẩm Apple thường xuyên cung cấp thông tin về các tính năng vượt trội, chất lượng vượt trội và các cải tiến công nghệ nhằm thu hút khách hàng mà không cần giảm giá

  Quảng cáo sản phẩm (Advertising):

Biện pháp: Quảng cáo là một công cụ quan trọng trong chiến lược

cạnh tranh phi giá cả Quảng cáo không chỉ giúp giới thiệu sản phẩm

mà còn xây dựng hình ảnh thương hiệu mạnh mẽ Quảng cáo có thể được thực hiện qua các kênh truyền thống (TV, radio) hoặc kênh trực tuyến (social media, Google Ads, v.v.)

Ví dụ: Coca-Cola là một ví dụ điển hình Họ không chỉ tập trung

vào việc quảng bá sản phẩm mà còn xây dựng một câu chuyện thương hiệu cảm xúc qua các chiến dịch quảng cáo như “Share a Coke” (Chia sẻ một chai Coca) Các chiến dịch này không chỉ tập trung vào sản phẩm mà còn khơi gợi cảm xúc, sự kết nối xã hội, từ

đó thu hút người tiêu dùng

 Quảng cáo dây chuyền sản xuất (Marketing về quy trình sản xuất):

Biện pháp: Doanh nghiệp có thể quảng cáo về quy trình sản xuất,

chất lượng nguyên liệu đầu vào, công nghệ sản xuất tiên tiến mà họ

sử dụng Điều này giúp tạo dựng uy tín về chất lượng sản phẩm và làm nổi bật sự khác biệt của sản phẩm so với đối thủ

Ví dụ: Nike thường xuyên quảng bá về quy trình sản xuất và công

nghệ tiên tiến mà họ sử dụng trong việc sản xuất giày thể thao, chẳng hạn như công nghệ Nike Air Họ cũng làm nổi bật các cam

kết về sản xuất bền vững và trách nhiệm xã hội, giúp khách hàng cảm thấy yên tâm khi mua sản phẩm

 Xây dựng thương hiệu (Branding):

Biện pháp: Một trong những chiến lược quan trọng trong cạnh

tranh phi giá cả là xây dựng và duy trì một thương hiệu mạnh mẽ Thương hiệu mạnh giúp doanh nghiệp tạo sự khác biệt, thu hút khách hàng và duy trì lòng trung thành mà không cần phải cạnh tranh về giá

Ví dụ: Tesla đã tạo dựng một thương hiệu mạnh mẽ với cam kết về

công nghệ xanh và xe điện thông minh Họ không chỉ bán sản phẩm

mà còn bán một phong cách sống, một cam kết về tương lai bền vững Mặc dù giá xe của Tesla cao hơn so với nhiều đối thủ, nhưng khách hàng vẫn sẵn sàng chi trả vì giá trị mà thương hiệu mang lại

 Chất lượng sản phẩm và sự đổi mới (Product quality and

innovation):

Biện pháp: Doanh nghiệp có thể cạnh tranh bằng cách cải tiến chất

lượng sản phẩm, cung cấp sản phẩm có tính năng vượt trội, hoặc giới thiệu các sản phẩm mới có công nghệ tiên tiến, đáp ứng nhu cầu của khách hàng

Ví dụ: Dyson chuyên sản xuất các thiết bị gia dụng cao cấp như

máy hút bụi và quạt thông minh Họ luôn cải tiến và đổi mới sản phẩm của mình với công nghệ tiên tiến, và đó chính là yếu tố giúp

họ vượt trội so với các đối thủ trong ngành

1.3 Kết quả của cạnh tranh nội bộ ngành

- Cạnh tranh trong nội bộ ngành được thực hiện thông qua các biện pháp: cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, nâng cao chất lượng hàng hóa, cải tiến mẫu mã làm cho giá trị cá biệt của hàng hóa do

xí nghiệp sản xuất ra thấp hơn giá trị xã hội để thu được lợi nhuận siêu ngạch

- Kết quả của cạnh tranh nội bộ ngành là hình thành nên giá trị xã hội (giá trị thị trường) của từng loại hàng hoá Chúng ta biết rằng, trong các đơn vị sản xuất khác nhau, do điều kiện sản xuất (điều kiện kỹ thuật, tổ chức sản xuất, trình độ tay nghề công nhân ) khác nhau, cho nên hàng hoá có giá trị cá biệt khác nhau, nhưng trên thị trường các hàng hoá phải bán theo giá trị xã hội - giá trị thị trường

- Giá trị thị trường không chỉ chịu sự tác động của giá trị xã hội, mà còn chịu tác động của giá trị cá biệt của nhà sản xuất cung ứng đại

bộ phận một loại hàng hoá cho thị trường Theo C.Mac: “một mặt phải coi giá trị thị trường là giá trị trung bình của những hàng hoá được sản xuất ra trong một khu vực sản xuất nào đó, mặt khác phải coi giá trị thị trường là giá trị cá biệt của những hàng hoá được sản xuất ra trong những điều kiện trung bình của khu vực đó và chiếm một khối lượng lớn trong tổng số những sản phẩm của khu vực này” Như vậy, giá trị thị trường là giá trị trung bình của những hàng hoá được sản xuất ra trong một khu vực sản xuất nào đó Hay là giá trị cá biệt của những hàng hoá được sản xuất và chiếm đại bộ phận hàng hoá đó trên thị trường

- Kết quả của cạnh tranh nội bộ ngành trong chủ nghĩa tư bản có thể được hiểu qua một số khía cạnh quan trọng như:

 Tối ưu hóa sản xuất và chi phí: Cạnh tranh nội bộ buộc các doanh

nghiệp phải không ngừng cải tiến quy trình sản xuất và quản lý để giảm thiểu chi phí và tối đa hóa hiệu quả Điều này dẫn đến việc sử dụng nguồn lực một cách tối ưu và nâng cao chất lượng sản phẩm

 Đổi mới và sáng tạo: Để giữ vững và phát triển vị thế trên thị

trường, các doanh nghiệp phải liên tục đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), từ đó thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới Các sản

phẩm và dịch vụ mới được ra đời, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng

 Tạo ra sự khác biệt và giá trị độc đáo: Cạnh tranh buộc các doanh

nghiệp phải tạo ra giá trị độc đáo và sự khác biệt để thu hút khách hàng Điều này có thể bao gồm việc cải thiện chất lượng sản phẩm, dịch vụ khách hàng, và xây dựng thương hiệu mạnh

 Tăng cường quyền lực của người tiêu dùng: Trong môi trường

cạnh tranh, người tiêu dùng có nhiều lựa chọn hơn và có thể tận dụng điều này để đòi hỏi những sản phẩm và dịch vụ tốt hơn với giá

cả hợp lý hơn Sự cạnh tranh giúp đảm bảo rằng các doanh nghiệp không thể tự do tăng giá hoặc cung cấp sản phẩm kém chất lượng

mà không bị mất khách hàng

 Đào thải các doanh nghiệp yếu kém: Các doanh nghiệp không thể

cạnh tranh hiệu quả sẽ dần bị loại bỏ khỏi thị trường Điều này dẫn đến việc tăng cường sức mạnh của các doanh nghiệp tồn tại và phát triển, góp phần vào sự ổn định và phát triển của ngành

 Những kết quả này cho thấy cạnh tranh nội bộ ngành trong chủ nghĩa tư bản không chỉ mang lại lợi ích cho người tiêu dùng mà còn thúc đẩy sự phát triển và tiến bộ của ngành Tuy nhiên, cũng cần lưu

ý rằng cạnh tranh quá mức có thể dẫn đến các hệ quả tiêu cực như độc quyền và bóp nghẹt sự sáng tạo nếu không được quản lý tốt

- Đối với doanh nghiệp:

Cạnh tranh sẽ quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, vì hiệu quả bán hàng của doanh nghiệp phụ thuộc vào năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, do đó quyết định có nền sản xuất hay không và các quyết định khác Thêm hoặc dừng mục Cạnh tranh còn là động lực thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp, thúc đẩy doanh nghiệp phải có

những biện pháp nâng cao hiệu quả sản xuất, hoạt động để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng

Cạnh tranh buộc các công ty phải tối ưu hóa các yếu tố đầu vào trong quá trình sản xuất và vận hành sản phẩm và dịch vụ, không ngừng sáng tạo và học hỏi những điều mới

Ứng dụng công nghệ vào sản xuất theo kịp xu thế Đồng thời doanh nghiệp có được nhiều lợi thế hơn so với các đối thủ cùng ngành Cạnh tranh cũng là một yếu tố làm tăng hoặc giảm uy tín của doanh nghiệp trên thị trường kinh tế

- Đối với người tiêu dùng:

Do cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, người tiêu dùng có cơ hội sử dụng các sản phẩm, dịch vụ đa dạng, phong phú với giá cả hợp lý

Cạnh tranh giúp đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ đáp ứng nhu cầu khách hàng, giá cả hợp lý, mẫu mã đa dạng, người tiêu dùng có thể thoải mái lựa chọn phù hợp với nhu cầu của mình

- Đối với nền kinh tế:

Đối với nền kinh tế quốc dân, cạnh tranh là môi trường thúc đẩy sự phát triển của các thành phần kinh tế trên bình đẳng Đây cũng là điều kiện quan trọng để phát triển lực lượng sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, hiện đại hóa kinh tế, xã hội, hội nhập quốc tế ngày càng tốt hơn

Ngoài ra, cạnh tranh còn giúp xóa bỏ các lĩnh vực độc quyền phi lý của nền kinh tế và xóa bỏ các bất bình đẳng trong kinh doanh hiện có Đặt nền móng cho việc phân phối thu nhập đầu tiên, điều chỉnh linh hoạt và

phân bổ hợp lý các nguồn lực xã hội và kinh tế, thực hiện một cách tối

ưu nhất

Tuy nhiên, không phải lúc nào cạnh tranh cũng có tác động tích cực đến những người chơi trong nền kinh tế Bản thân cạnh tranh cũng có thể tạo ra những vấn đề tiêu cực khi nó không công bằng và không được nhà nước quản lý Tiêu cực có thể nói là:

phần kinh tế cố gắng giảm chi phí vì lợi nhuận, bỏ qua các vấn đề môi trường, chất thải trong quá trình sản xuất không được thực hiện trước khi thải ra môi trường thích hợp xử lý Từ đó gây ô nhiễm và thiệt hại cho người tiêu dùng Ngoài ra, để tối đa hóa lợi nhuận, nhiều chủ doanh nghiệp phát triển bừa bãi, làm cạn kiệt nguồn tài nguyên, gây mất cân bằng hệ sinh thái và dẫn đến lợi ích kinh tế không được bao lâu

cạnh tranh không lành mạnh: Chẳng hạn như sử dụng hành vi

cạnh tranh không lành mạnh để gây hại cho đối thủ cạnh tranh và người tiêu dùng, nhằm tối đa hóa lợi nhuận cho đơn vị của họ Trong

số đó, có những hành vi đáng trách như: Sản xuất hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, trốn thuế, buôn lậu … Những hành vi này đã gây thiệt hại lớn cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính và quyền lợi của người tiêu dùng, xã hội

điều kiện cạnh tranh thuận lợi, công nghệ tiên tiến, trình độ tay nghề cao, sản xuất hợp lý, năng suất cao, hao phí lao động cá nhân ít hơn hao phí lao động xã hội cần thiết nên các doanh nghiệp này sẽ tiếp tục phát triển và giàu lên nhanh chóng Ngược lại, những doanh

nghiệp không có điều kiện cạnh tranh tốt, công nghệ lạc hậu, năng suất lao động thấp, hao phí lao động cá nhân cao thì dễ bị phá sản, thua lỗ, dân nghèo hơn

Ví dụ: điển hình là sự cạnh tranh giữa Coca-Cola và Pepsi hoặc

Milo và Oval trong ngành nước giải khát Hay KFC và Lotto trong ngành thức ăn nhanh …

Ví dụ: Cạnh tranh trong nội bộ ngành ví dụ như: Hoa Kỳ sản xuất

và xuất khẩu ô tô và nhập khẩu ô tô Hoa Kỳ vừa là nhà xuất khẩu đáng kể vừa là nhà nhập khẩu đáng kể hàng hóa từ cùng một ngành Năm 2014, theo Cục Phân tích Kinh tế, Hoa Kỳ đã xuất khẩu ô tô trị giá 146 tỷ đô la và nhập khẩu ô tô trị giá 327 tỷ đô la Khoảng 60% thương mại của Hoa Kỳ và 60% thương mại của châu Âu là thương mại nội ngành Do đó hai nền kinh tế này có sự cạnh tranh nhất định trên thị trường ô tô

Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về kết quả của cạnh tranh nội bộ ngành trong chủ nghĩa tư bản:

- Ngành công nghiệp ô tô:

Tesla và General Motors: Cuộc cạnh tranh giữa Tesla và

General Motors trong phát triển xe điện đã thúc đẩy cải tiến công nghệ pin, tự động hóa và hệ thống lái tự động Kết quả là, người tiêu dùng có thể tiếp cận với các mẫu xe điện hiện đại, tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường như Tesla Model S và Chevrolet Bolt

- Ngành công nghệ thông tin :

Apple và Microsoft: Apple và Microsoft liên tục cạnh tranh

trong việc phát triển hệ điều hành và phần mềm văn phòng Kết quả là sự ra đời của các sản phẩm như macOS và Windows, cùng với các bộ ứng dụng văn phòng như Microsoft Office và iWork, mang lại trải nghiệm người dùng phong phú và đa dạng

- Ngành bán lẻ :

Amazon và Walmart: Cuộc đua giữa Amazon và Walmart trong

thị trường bán lẻ trực tuyến đã dẫn đến sự cải thiện dịch vụ giao hàng, giảm giá sản phẩm và nâng cao trải nghiệm khách hàng Người tiêu dùng hiện nay có thể mua sắm trực tuyến với nhiều

ưu đãi hấp dẫn và dịch vụ giao hàng nhanh chóng

- Ngành hàng không :

AirAsia và Vietnam Airlines: Cạnh tranh giữa AirAsia và

Vietnam Airlines trong lĩnh vực hàng không giá rẻ đã làm tăng chất lượng dịch vụ và giảm giá vé Hành khách có thể chọn lựa các chuyến bay với giá cả hợp lý và dịch vụ tốt, từ đó thúc đẩy

du lịch và di chuyển

- Ngành dược phẩm :

Pfizer và Moderna: Trong cuộc đua phát triển vaccine

COVID-19, cả Pfizer và Moderna đã nhanh chóng nghiên cứu và sản xuất các loại vaccine hiệu quả cao Kết quả là vaccine Pfizer-BioNTech và Moderna đã được phê duyệt và phân phối rộng rãi, góp phần quan trọng trong việc kiểm soát đại dịch

2 Khái niệm cạnh tranh giữa các ngành: