Báo cáo nghiên cứu lễ hội dân gian lễ hội Đền hùng

Ngoài ra còn có nhiều trò chơi như đi cầu tre, ném còn, đấu vật, chơi đu, chọi gà, gói bánh thi, bắt vịt… 6: Ý NGHĨA VÀ GIÁ TRỊ LỊCH SỬ Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng còn là dịp để

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐẠO VÀ ĐÀO TẠO

TỈNH KIÊN GIANG TRƯỜNG THCS&THPT KIÊN HẢI

BÁO CÁO NGHIÊN CỨU

LỄ HỘI DÂN GIAN

LỄ HỘI ĐỀN HÙNG

Giáo viên hướng dẫn:CHU THỊ MINH HỢI Nhóm thực hiện: Nhóm 2

Học sinh,gồm:

- LƯU TRƯƠNG THANH NGUYỆN

- NGUYỄN THỊ QUỲNH HƯƠNG

- NGUYỄN HOÀNG MẠNH

- TRẦN ANH KIM

- ĐINH HẢI THY

Kiên Hải , ngày 19 tháng 10 năm 2024 MỤC LỤC

MỞ ĐẦU I.Lí do chọn đề tài 3

II Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 1 Mục tiêu 3

2 Nhiệm vụ 3

III.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1 Đối tượng 3

2 Phạm vi 3

IV.Phương pháp nghiên cứu 4

NỘI DUNG I Lễ hội 1 Lễ hội là gì ? 4

2 Lễ hội Đền Hùng là gì ? 4

3 Thời gian ra đời ? .4

II Lễ hội Đền Hùng 1 Nguồn gốc, xuất xứ? 5

2 Cách thực hiện? 5

3 Địa điểm diễn ra? 5

4 Ngày,giờ diễn ra? 5

5 Các hoạt động diễn ra? 6

6 Ý nghĩa và thế hệ trẻ đã gìn giữ phát huy như thế nào? 6

III Qúa trình phát triển của Lễ hội Đền Hùng 1 Giai đoạn hình thành 7

2 Các giai đoạn phát triển của Lễ hội Đền Hùng 7-9 3 Cơ quan/cá nhân tổ chức? 9

IV Tổng kết

1.Nghệ thuật 9

1.1 Lí do bố trí các hoạt động tín ngưỡng và vui chơi 9-10 1.2 Trình bày dấu ấn của Lễ hội Đền Hùng 10-11 1.3 Chiều sâu văn hóa-lịch sử của Lễ hội 11-12 2.Nội dung 12

2.1 Ý nghĩa của việc chọn thời gian và địa điểm 12-13

2.2 Các giá trị sống của người Việt Nam được thể hiện qua Lễ hội Đền Hùng 13-14

2.3 Nêu những khuyến nghị đối với việc tổ chức Lễ hội Đền Hùng 14-15

2.4 Thế hệ trẻ cần gìn giữ và phát huy như thế nào?

MỞ ĐẦU

I LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Lễ hội Đền Hùng còn gọi là Giỗ tổ Hùng Vương, là một lễ hộilớn nhằm tưởng nhớ và tỏ lòng biết ơn công lao lập nước củacác vua Hùng, những vị vua đầu tiên của dân tộc

II MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

di sản văn hóa lễ hội

IV PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Thực hiện đề tài này chúng tôi chủ yếu sử dụng các phươngpháp khảo sát văn bản , phương pháp phân tích và phương phápnghiên cứu

sự tôn kính của con người với thần linh, phản ánh những ước

mơ chính đáng của con người trước cuộc sống mà bản thân họchưa có khả năng thực hiện

2: LỄ HỘI ĐỀN HÙNG LÀ GÌ

Đây là ngày hội truyền thống của Người Việt tưởng nhớ cônglao dựng nước của Hùng Vương Được người dân Việt Nam trêntoàn thế giới kỷ niệm và tôn kính Tín ngưỡng thờ cúng HùngVương đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam ghidanh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vàUNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể

3: THỜI GIAN RA ĐỜI

Trải qua 18 đời, Hùng Vương thứ 18 đã nhường ngôi cho ThụcPhán - An Dương Vương

Để ghi nhớ công ơn của các Vua Hùng có công khai thiên, lậpđịa, vua Lê Thánh Tông năm 1470 và đời vua Lê Kính Tôngnăm 1601 sao chép đóng dấu kiềm để tại Đền Hùng, chọn ngày

11 và 12 tháng 3 âm lịch làm ngày giỗ Tổ Hùng Vương

II LỄ HỘI ĐỀN HÙNG

1: NGUỒN GỐC,XUẤT XỨ

Nguồn gốc: Theo truyền thuyết, Lạc Long Quân và Âu Cơ làcha mẹ của các vua Hùng Họ sinh ra bọc trăm trứng, nở ra mộttrăm người con Các con lớn lên, mỗi người một phương, lậpnên nước Văn Lang

2: CÁCH THỨC THỰC HIỆN

Lễ hội Đền Hùng, sẽ có hai phần chính, phần lễ và phần hội Phần lễ được tổ chức một cách trang trọng, với sự tham gia của nhiều vị chức sắc trong làng Lễ vật dâng lễ gồm bánh chưng, bánh dầy, lợn, bò, dê Lễ rước và dâng hương tại Đền Thượng sẽđược diễn ra như sau: Lễ rước kiệu: Đoàn rước kiệu sẽ đi từ dưới chân núi, rồi qua các đền để đến Đền Thượng Lễ rước kiệubao gồm có cờ, lọng, hoa, kiệu, trang phục truyền thống Lễ dânghương tại Đền Thượng: Đón nhân dân khắp cả nước lên dâng hương để tỏ lòng thành kính với các vị Vua Hùng Đoàn kiệu cờhoa, ô lọng rực rỡ, bởi các nam thanh nữ tú của làng các cỗ kiệu được sơn son thiếp vàng Các cụ cao niên mặc lễ phục giống kiểu quan triều đình thời phong kiến, chân đi hài cao, áo quan và

mũ cánh chuồn khăn xếp Không khí của lễ rước kiệu vô cùng nghiêm trang và tấp nập người đến dự

3: ĐỊA ĐIỂM DIỄN RA

Thôn Cổ Tích, Phường Hy Cương, TP.Việt Trì, Tỉnh Phú Thọ,Việt Nam

4:NGÀY,GIỜ DIỄN RA

Lễ hội Đền Hùng diễn ra vào ngày 10 tháng 3 âm lịch hàng năm Đây là dịp để tưởng nhớ các Vua Hùng, những người đượccoi là tổ tiên của dân tộc Việt Nam Lễ hội thường kéo dài từ ngày 8 đến 11 tháng 3 âm lịch, với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao và tín ngưỡng diễn ra

5:CÁC HOẠT ĐỘNG DIỄN RA

Lễ hội có rất nhiều trò chơi dân gian được tổ chức như thi vật, bơi trải, kéo co

bạn sẽ được tham gia vào những hoạt động náo nhiệt, đậm chất văn hóa dân gian Trong ngày hội sẽ có thi hát Xoan – loại âm nhạc cổ của người Phú Thọ, hát ca Trù tại đền Hạ Ngoài ra còn

có nhiều trò chơi như đi cầu tre, ném còn, đấu vật, chơi đu, chọi

gà, gói bánh thi, bắt vịt…

6: Ý NGHĨA VÀ GIÁ TRỊ LỊCH SỬ

Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng còn là dịp để giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, lòng biết ơn sâu sắc các Vua Hùng đã có công dựng nước và các bậc tiền nhân kiên

cường chống giặc ngoại xâm giữ nước, đồng thời còn là dịp quantrọng để chúng ta quảng bá ra thế giới về một Di sản vô cùng giá trị, độc đáo, đã tồn tại hàng nghìn năm, ăn sâu vào tâm hồn, tình cảm, trở thành đạo lý truyền thống của đồng bào cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài, là ngày để toàn Đảng, toàn quân, toàn dân tacùng nguyện một lòng mãi mãi khắc ghi lời căn dặn của Chủ tịch

Hồ Chí Minh: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước - Bác cháu

ta phải cùng nhau giữ lấy nước”

Giá trị lịch sử của Đền Hùng Vương rất quan trọng đối với văn hóa và bản sắc dân tộc Việt Nam Dưới đây là một số ý nghĩa chính: Tôn vinh tổ tiên: Đền Hùng được xây dựng để tưởng nhớ các Vua Hùng, những người sáng lập và lãnh đạo đầu tiên của đất nước, thể hiện lòng tri ân và tôn kính đối với tổ tiên Biểu tượng văn hóa: Đền Hùng là biểu tượng của văn hóa Việt Nam, thể hiện tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước và tự hào dân tộc Di sản văn hóa: Lễ hội Đền Hùng không chỉ là hoạt động tín

ngưỡng mà còn là dịp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, nghệ thuật dân gian và phong tục tập quán của người Việt Gắn kết cộng đồng: Lễ hội thu hút hàng triệu người tham gia, tạo cơ hội giao lưu, kết nối giữa các thế hệ và cộng đồng, góp phần xây dựng tình đoàn kết trong xã hội Giá trị giáodục: Qua lễ hội, thế hệ trẻ được giáo dục về lịch sử, văn hóa và truyền thống dân tộc, từ đó khơi dậy lòng tự hào và ý thức trách nhiệm với quê hương Đền Hùng không chỉ là di tích lịch sử mà còn là nơi gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa Việt Nam

III: QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA

LỄ HỘI ĐỀN HÙNG

1: GIAI ĐOẠN HÌNH THÀNH

1.1 Lễ hội bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ cúng các Vua Hùng,những người đã có công dựng nước, thể hiện lòng tri ân của concháu đối với tổ tiên

1.2 Thời kỳ đầu: Nguyên thủy, lễ hội có thể chỉ là các nghi lễnhỏ, diễn ra trong cộng đồng, gắn liền với mùa vụ và đời sốngcủa người dân

1.3 Phát triển: Qua thời gian, lễ hội dần được tổ chức quy môhơn, không chỉ tại địa phương mà còn thu hút người dân từnhiều nơi Đây là dịp để cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màngbội thu

1.4 Thế kỷ 20: Lễ hội Đền Hùng chính thức được công nhận vàtrở thành một phần của văn hóa dân tộc, có sự tham gia củachính quyền và các tổ chức văn hóa

1.5 Hiện nay: Lễ hội đã trở thành một sự kiện văn hóa quantrọng, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước, thể hiệnbản sắc văn hóa và tinh thần đoàn kết của dân tộc Lễ hội khôngchỉ là dịp tưởng nhớ tổ tiên mà còn là nơi giao lưu văn hóa,khẳng định niềm tự hào dân tộc

2: CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA LỄ HỘI ĐỀN HÙNG

: * Thời kỳ Hùng Vương: Lễ tế thần linh và tổ tiên được xem lànền tảng của lễ hội sau này Người dân đã thực hiện các nghi lễđơn giản để bày tỏ lòng thành kính với các vị thần và tổ tiên.Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên gắn liền với quan niệm về nguồngốc dân tộc, khẳng định sự liên kết giữa con người với đất nước

* Thời kỳ Bắc thuộc: Dù bị đô hộ, người Việt vẫn âm thầm duytrì tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương Việc duy trì lễ hội trongđiều kiện khó khăn thể hiện ý chí độc lập và tinh thần dân tộcbất khuất

* Thời kỳ độc lập: Lễ hội được phục hồi và trở thành một nghithức quan trọng của nhà nước Các triều đại tự chủ đã ban hànhcác sắc lệnh về việc tổ chức lễ hội, khẳng định vị thế của lễ hộitrong đời sống tinh thần của người dân Giai đoạn phát triểndưới thời phong kiến: * Các triều đại Lý, Trần, Lê: Lễ hội được

nâng tầm lên thành lễ hội quốc gia, quy mô và nghi thức trở nêntrang trọng hơn Các vua quan thường xuyên về Đền Hùng để tế

lễ, thể hiện sự tôn kính đối với các vua Hùng Xuất hiện nhiềunghi lễ độc đáo như rước kiệu, tế lễ, múa hát,

* Thời kỳ Nguyễn: Lễ hội vẫn được duy trì nhưng quy mô cóphần thu hẹp Nhà Nguyễn tập trung vào việc củng cố chế độphong kiến nên các hoạt động văn hóa, trong đó có lễ hội, khôngđược quan tâm như trước Giai đoạn hiện đại: Thế kỷ 20: Lễhội trải qua nhiều biến động do chiến tranh và các sự kiện lịch

sử Nhiều di tích bị hư hại, lễ hội bị gián đoạn Sau năm 1975:

Lễ hội được phục hồi và phát triển mạnh mẽ Nhà nước đầu tưxây dựng lại các công trình, tổ chức các hoạt động văn hóa,nghệ thuật phục vụ lễ hội Hiện nay: Lễ hội Đền Hùng đượccông nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại Lễ hộithu hút hàng triệu lượt khách tham quan mỗi năm, trở thành một

sự kiện văn hóa lớn của cả nước Các hoạt động văn hóa, nghệthuật diễn ra đa dạng, phong phú, đáp ứng nhu cầu của dukhách Những thay đổi đáng chú ý: Từ lễ tế đơn giản đến lễ hộilớn: Lễ hội đã phát triển từ những nghi lễ đơn giản ban đầu trởthành một lễ hội lớn với nhiều nghi thức, hoạt động phong phú

* Thời kỳ Hùng Vương: Lễ tế thần linh và tổ tiên được xem là nền tảng của lễ hội sau này Người dân đã thực hiện các nghi lễ đơn giản để bày tỏ lòng thành kính với các vị thần và tổ tiên Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên gắn liền với quan niệm về nguồn gốc dân tộc, khẳng định sự liên kết giữa con người với đất nước

* Thời kỳ Bắc thuộc: Dù bị đô hộ, người Việt vẫn âm thầm duy trì tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương Việc duy trì lễ hội trong điều kiện khó khăn thể hiện ý chí độc lập và tinh thần dân tộc bất khuất

* Thời kỳ độc lập: Lễ hội được phục hồi và trở thành một nghi thức quan trọng của nhà nước Các triều đại tự chủ đã ban hành các sắc lệnh về việc tổ chức lễ hội, khẳng định vị thế của lễ hội trong đời sống tinh thần của người dân Giai đoạn phát triển dưới thời phong kiến: Các triều đại Lý, Trần, Lê: Lễ hội được nâng tầm lên thành lễ hội quốc gia, quy mô và nghi thức trở nên trang trọng hơn Các vua quan thường xuyên về Đền Hùng để tế

lễ, thể hiện sự tôn kính đối với các vua Hùng Xuất hiện nhiều nghi lễ độc đáo như rước kiệu, tế lễ, múa hát,

* Thời kỳ Nguyễn: Lễ hội vẫn được duy trì nhưng quy mô có phần thu hẹp Nhà Nguyễn tập trung vào việc củng cố chế độ phong kiến nên các hoạt động văn hóa, trong đó có lễ hội, không

được quan tâm như trước Giai đoạn hiện đại: Thế kỷ 20: Lễ hội trải qua nhiều biến động do chiến tranh và các sự kiện lịch

sử Nhiều di tích bị hư hại, lễ hội bị gián đoạn Sau năm 1975:

Lễ hội được phục hồi và phát triển mạnh mẽ Nhà nước đầu tư xây dựng lại các công trình, tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật phục vụ lễ hội

* Hiện nay: Lễ hội Đền Hùng được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại Lễ hội thu hút hàng triệu lượt khách tham quan mỗi năm, trở thành một sự kiện văn hóa lớn của cả nước Các hoạt động văn hóa, nghệ thuật diễn ra đa dạng, phong phú, đáp ứng nhu cầu của du khách Những thay đổi đáng chú ý: Từ lễ tế đơn giản đến lễ hội lớn: Lễ hội đã phát triển từ những nghi lễ đơn giản ban đầu trở thành một lễ hội lớn với nhiều nghi thức, hoạt động phong phú

3: CƠ QUAN/CÁ NHÂN TỔ CHỨC

Lễ hội Đền Hùng được tổ chức với sự phối hợp của nhiều cơquan và tổ chức khác nhau, bao gồm: Ủy ban Nhân dân tỉnh PhúThọ: Đây là cơ quan chủ trì, tổ chức lễ hội và quản lý các hoạtđộng diễn ra tại khu di tích Đền Hùng Sở Văn hóa, Thể thao và

Du lịch tỉnh Phú Thọ: Chịu trách nhiệm về kế hoạch, chươngtrình lễ hội và các hoạt động văn hóa liên quan Các đơn vị chứcnăng khác: Các sở, ban, ngành địa phương tham gia hỗ trợ về anninh, y tế, giao thông và quản lý dịch vụ Các tổ chức đoàn thể:Các hội, đoàn thể như Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên,Hội Phụ nữ thường tham gia tổ chức các hoạt động trong lễhội Cộng đồng địa phương: Người dân tại địa phương cũngđóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị, tham gia và gópphần tạo nên không khí lễ hội Lễ hội Đền Hùng không chỉ là sựkiện văn hóa lớn mà còn thể hiện sự kết hợp giữa các cơ quannhà nước, tổ chức và cộng đồng, góp phần tôn vinh truyền thốngvăn hóa dân tộc

IV: TỔNG KẾT

1 Nghệ thuật:

1.1 Lí do bố trí các hoạt động tính ngưỡng và vui chơi

Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương là hình thức thể hiện niềmtin của người dân vào sự hiện diện của các Vua Hùng; là tínngưỡng cơ bản, phổ biến, đáp ứng nhu cầu tâm linh của ngườiViệt Nam trong nước và Việt kiều ở nước ngoài Trong đời sốngđương đại hiện nay, mạch nguồn tín ngưỡng của người dân ViệtNam ấy vẫn luôn là “sống về mồ mả, không ai sống về cả bátcơm” Câu thành ngữ dân gian mang đầy tính hình tượng, tínhbiểu cảm cao nhằm giáo dục cũng như đề cao vấn đề phúc đức

tổ tiên (cách nói khác là nhờ phúc ấm tổ tiên) là rất quan trọng.Chính vì vậy, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã trở thànhloại hình tín ngưỡng văn hóa tôn giáo đặc sắc trong đời sống vănhóa tinh thần/tâm linh của các thế hệ người dân Việt Nam; làđiểm tựa tinh thần tạo nên sức mạnh dân tộc Việt Đây cũng làbiểu tượng khơi nguồn và tạo sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, làniềm tự hào của dân tộc Việt Nam trong suốt những chặngđường lịch sử của mình Các nhà khoa học về cơ bản đều nhấttrí khi cho rằng tín ngưỡng thờ cúng Vua Hùng có sức sống lâubền, sự lan tỏa rộng khắp trong cộng đồng người Việt trongnước và ở nước ngoài

1.2 Trình bày dấu ấn của Lễ hội Đền Hùng

Dấu ấn của Lễ hội Đền Hùng Lễ hội Đền Hùng không chỉ là một

sự kiện văn hóa truyền thống mà còn để lại những dấu ấn sâusắc trong tâm thức người Việt và đóng góp quan trọng vào đờisống xã hội Dưới đây là một số dấu ấn tiêu biểu:

1 Biểu tượng tinh thần dân tộc: Tôn vinh nguồn cội: Lễ hội làdịp để người dân thể hiện lòng biết ơn đối với các vua Hùng,những người có công dựng nước và giữ nước Đại đoàn kết dântộc: Lễ hội góp phần tăng cường tình đoàn kết, gắn bó giữa cácthành viên trong cộng đồng Tinh thần yêu nước: Lễ hội khơidậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc trong mỗi người dân

2 Giá trị văn hóa phi vật thể: Di sản văn hóa thế giới: ĐượcUNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại,

lễ hội đã khẳng định giá trị độc đáo và tầm quan trọng của mình.Bảo tồn bản sắc văn hóa: Lễ hội là nơi lưu giữ và truyền bánhững giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Phát triển du

lịch: Lễ hội thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước, gópphần phát triển kinh tế - xã hội địa phương

3 Ảnh hưởng đến đời sống xã hội: Tín ngưỡng dân gian: Lễhội gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, góp phần duy trì vàphát triển tín ngưỡng này Hoạt động văn hóa cộng đồng: Lễhội tạo ra không gian để mọi người giao lưu, học hỏi và thamgia các hoạt động văn hóa Phát triển kinh tế: Lễ hội tạo ranhiều cơ hội việc làm, thúc đẩy kinh tế địa phương

4 Những hình ảnh đặc trưng: Rước kiệu: Đây là nghi lễ trọngtâm của lễ hội, thể hiện sự tôn kính đối với các vua Hùng Lễ tế:Các nghi lễ tế thần linh, tổ tiên được thực hiện trang trọng, thểhiện lòng thành kính Múa hát dân gian: Các điệu múa, bài hátdân gian truyền thống tạo nên không khí vui tươi, sôi động Cáctrò chơi dân gian: Các trò chơi như đánh đu, kéo co, chọi gà, mang lại niềm vui cho mọi người

5 Ý nghĩa sâu sắc: Uống nước nhớ nguồn: Lễ hội nhắc nhởcon cháu luôn ghi nhớ công ơn của các thế hệ đi trước Tôntrọng truyền thống: Lễ hội là biểu hiện của sự tôn trọng đối vớitruyền thống văn hóa dân tộc Đoàn kết cộng đồng: Lễ hội gópphần tăng cường tình đoàn kết, gắn bó giữa các thành viên trongcộng đồng

Tóm lại, Lễ hội Đền Hùng không chỉ là một sự kiện văn hóatruyền thống mà còn là biểu tượng tinh thần của dân tộc ViệtNam Lễ hội đã và đang đóng góp tích cực vào việc gìn giữ vàphát huy bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời góp phần thúc đẩyphát triển kinh tế - xã hội

1.3 Chiều sâu văn hóa – lịch sử của Lễ hội

Chiều sâu văn hóa của lễ hội này bao gồm:

1 Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên: Lễ hội thể hiện lòng biết ơn đốivới các vua Hùng, người đã có công dựng nước Đây là cách đểngười Việt kết nối với nguồn cội, giữ gìn truyền thống văn hóa

2 Phong tục tập quán: Các nghi thức trong lễ hội, như lễ rướckiệu, dâng lễ vật, cầu bình an, thể hiện những giá trị văn hóa dângian và tính cộng đồng mạnh mẽ