Khóa luận tốt nghiệp: Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người tiêu dùng chất kích thích gây ra theo quy định của pháp luật Việt Nam

Do đó hién nay nhằm bảo vệ quyền lợi của người bị thiệt hại và ngăn chan những hành vi sử dung chất kích thích.gây thiệt hại, pháp luật Việt Nam đã ban hành những văn bản điều chỉnh quá

HO MINH NGỌC

452713

TRACH NHIEM BOI THUONG THIET HAI DO

NGƯỜI DUNG CHAT KÍCH THÍCH GAY RA THEO QUY ĐỊNH CUA PHÁP LUẬT VIỆT NAM

Chnyén ngành: Luật dan sự và tô tung đâu se

KHÓA LUẬN TÓT NGHIỆP

HO MINH NGỌC

452713

TRÁCH NHIEM BOI THUONG THIET HAI DO

NGƯỜI DUNG CHAT KÍCH THÍCH GAY RA

THEO QUY DINH CUA PHAP LUAT VIET NAM

Chuyên ngành: Luật dan sự và Tố tung dan sự

KHÓA LUẬN TÓT NGHIỆP

NGƯỜI HUONG DẪN KHOA HOC

TS NGUYEN HOANG LONG

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin can doan đây là cổng trình nghiền

cứu của riêng tôi, các kết luận số liệu trong khóa

luận tốt nghiệp là trung thực, đâm bảo dé tincậy./

“Xác nhân của Tác giả khỏa luận tốt nghiệp

giảng viên hưởng dẫn (Ky và ghi 16 họ tên)

Téi xin cam đoan đây là công trình nghiên cửa của riêng tôi, các kết luận, sốliểu trong khóa luận tốt nghiệp là trung thực, dim báo độ tin cay /

1 Tính cấp thiết của đề tài

2 Tình hình nghiên cứu đề tài

2.1 Tinh hình ughién cứu ở tước ugodi

Dom mà

k

2.2 Tinh hình ughiéu cứu troug trớc

3 Mục đích va nhiệm vu nghiên cứu

3.1 Mục đích ughién cứm

5 Phương pháp nghiên cứu

6.Ý nghĩa khoa học và thực tien của đê tai

&1 nghĩa khoa học -c555e

6.2, Ýughĩa thực tiễn

NỌI DUNG

CHƯƠNG 1.

NHỮNG VAN ĐÈ LÝ LUẬN VE TRÁCH NHIỆM BOI THƯỜNG

THIET HAI DO CHAT KÍCH THÍCH GÂY RA

1.1 Khái niệm chất kích thích và tác hại của chất kích thích đối với người sử

1.1.1 Khái uiệm chất kích thích " _—— _—— 101.1.2 Tác hại cua chất kách thích đối với người đầug -1.2 Khái niệm và đặc điềm trách nhiệm boi thường thiệt hại do người dùng chất1.2.1 Khái uiệm trách nhiệm bôi thường thiệt hai do chất kích thích gây ra 16

® œ œ œ +! ¬Í Go CO B

mm mm sec

1.2.2 Đặc diém pháp lý của trách nhiệm bồi tường thiệt hai do người dimg chấtRach GRICE gũi TÄ-:-::-¡z:<cnniscgunsbipibtadranoiipuDeiedgstlisconcstaaitEsmsasigataasaibsaauaa2

13 Pháp luật của một so quốc gia trên thế giới về trách nhiệm bồi thường thiệthại do người đùng chất kích thích gây ra 2-2222ccecy 2111:1: PNĂG NGIING Đỗ secs gai bgdb kg gbuaocsessssabscnsasaaosssasDg

2.1.1 Có thiệt hại xảy ra 3ö tSt0xi1239600u5615316.85ã026 “cac

2.1.2 Có hành vỉ sít dung chất kich là hành vỉ gây thiệt hai trái pháp luật 30

2.13 Có mỗi liêu hệ whan qua gia hank vi trai ne Inat cha người ding chat

kách với thiệt hai thực KẾ xây ra i ei z : 33

.2 Chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người dùng chất kích thích

gây ra 36

2.3 Thiệt hại được bồi thường do người dùng chất kích thich 39

2.3.1 Thiệt hai do tai san bị xâm pham 39

2.3.2 Thiét hai do sức khoe bị xâm pham -40

2.3.3 Thiét hai do tinh mang bị xâm pham -42

2.3.4 Thiệt hai do danh dre, nhân phẩm, uy tin bị xâm phạm 442.4 Chủ thé được hưởng bồi thường thiệt hại đo chất kích thích gay ra 44

25 Các trường hẹp loại trừ trách nhiệm bồi thường thiệt hại và giim tráchnhiệm bôi thường thiệt hại do chat kích thích gây ra .46

2.5.1 Các trường hợp loại trừ trách uhiệu bôi thường thiệt hại 462.5.2 Các trường hợp giảm trừ trách nhiệm boi thường thiệt hai 30KET LUẬN CHƯƠNG 2 84

THỰC TIEN ÁP DỤNG PHÁP LUAT VÀ KIEN NGHỊ HOÀN THIỆN 5ŠPHÁP LUAT VIET NAM VỀ TRÁCH NHIEM BOI THƯỜNG THIET HAI DONGƯỜI DUNG CHAT KÍCH THÍCH GAY RA 1 553.1 Thực tien áp dung các quy định pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệthại do người dùng chất kích thích gây ra

3.1.2 Những bat cập, vướng miic 4 es : :

3.2 Kiến nghị hoàn thiện pháp luậtvà giàipháp nâng cao hiệu qua áp dụng phápluật Việt Nam về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người dùng chất kích thích

3.2.1 Kiểu nghị hoàn thiệu pháp luật Việt Nam về trách uhiệm bồi thường thiệt hai

do người đùng chất kích thích gây #a 5 52555222, OB3.2.2 Giai pháp nang cao hiện qua hoạt động áp dung pháp luật về trách nhiệm baithường thiệt hai do người dig chất kich thích gây ra 5 ' KET LUẬN CHƯƠNG 3 69KET LUẬN CHUNG 70DANH MỤC TAI LIEU THAM KHAO

DANH MỤC TỪ VIET TAT

Tuviet tat | Noidung

BLDS Bo luật dân sự

TNBTTH Trach nhiệm bồi thường thiệt hại

BITH Bai thường thiệt hại

VBPL Van ban pháp luật

MỞ ĐÀU

1 Tính cấp thiết của đề tài

Trong thời đại xã hội phát triển về đa dang các khía cạnh, lĩnh vực cuộc sóng

tùng bước mở ra các môi quan hệ khác nhau chịu sự điều chỉnh của pháp luật Đồi

với bat kì một mới quan hệ nao, người phải génh chịu những thiệt hại đều có

khuynh hướng yêu câu bôi thường dé dim bão quyên lợi của chính bản thân Xuất

phát từ đó bôi thường thiệt hại ngoài hợp đông được ra đời từ rất sớm nhằm giảiquyết những xung đột vệ lợi ích của con người khi có thiét hai xảy ra

Nhân loại ngày càng có nhiều bước tiên vượt bậc về khoa học kí thuật gopphân đa dạng hóa các phương tiện giao thông, song song với đó là sự gia tăng chóngmặt của tỷ lệ dân số khiến Việt Nam được đánh giá là quốc gia đứng dau ĐôngNam A về tỉ lệ người sử dung xe máy với mức cao nhất là 72,8% gap 30 lầnSingapore (với 2,4%) Điều đó trực tiếp dan đến tỉ lệ tai nan giao thông gia tăngnhanh chóng trong những năm gan đây Theo thống kê trong năm năm trở lại đây,trung bình mỗi năm ở Việt Nam có khoảng 9.000 người chết vì tai nạn giao thông

trong đó có hơn 40% các vụ tai nạn xảy ra do người điều khiển phương tiên giao

thông đang trong tình trang sử dụng rượu, bia hoặc chất kích thích khác Các trường

hop sử dung rượu bia chất kích thích dan dén thiệt hai không chỉ đối với lính vực

giao thông đường bộ, ma với các lĩnh vực khác niu gây rôi trật tự công cộng, hành

hung, xúc phạm người khác, thậm chí nguy hiểm hon là cướp của, giết người.

Nguyên nhân xuất phát do phân lớn những người nghiên rươu, bie thường bị thayđổi nhân cách kế cả đối với người hiền lành biết cách cư xử cũng có thể biên thành.cục can, thiêu kiêm chế, hay gây go với người xung quanh hoặc có biéu hién lú lẫn,

mê sing, hoang tưởng hành vi cực kỳ nguy hiểm như tân công người khác, ”?Theo do việc cá nhân sử dung rượu, bia nói riêng và các chất kích thích nói chungdẫn đến không có khả nang nhận thức và lam chủ hành vi gây thiệt hại cho chủ thékhác đang là tinh trạng đáng báo động tại Việt Nam hiện nay Từ tinh hinh do, đặt

ra yêu cau cập thiệt về việc nghiên cứu có hệ thông van dé sử dụng chất kích thích

và hêu quả pháp lý liên quan, góp phần nâng cao ý thức của người sử đụng rượu,

` Thnh Lith Người Vit Non ding oe miy nhều hít Đồng Nan Á Lik tray cip: ns Jhantre mbepoiiet nem.

dorgce may rhiewndut- dongs -2-20731319113844934 lạm,

} Theo đánh giá của bac si La Đức Cương giám đốc Bệnh viện Tâm thin Trung wong Ì

bia nói riêng, các chất kích thích noi chung một cách đúng din và có trách nhiệm.Qua đó, bảo vệ quyên lợi của những chủ thể xung quanh và đặc biệt là người bịthiệt hại do người ding chật kích thích gây ra.

Pháp luật Việt Nam cũng như pháp luật của các quốc gia khác trên thé giớiluôn có nhũng quy dinh điều chỉnh hành vi trái pháp luật gây ra thiệt hai Nhìnchung, pháp luật quốc gia nao cũng buộc mối ca nhân phải chịu trách nhiệm đối với

hành vi và hau quả của hành vi trái pháp luật gây ra Do đó hién nay nhằm bảo vệ

quyền lợi của người bị thiệt hại và ngăn chan những hành vi sử dung chất kích thích.gây thiệt hại, pháp luật Việt Nam đã ban hành những văn bản điều chỉnh quá trình:xác định trách nhiém bôi thường thiệt hại do người ding chất kích thích gây ra nh

Bộ luật Dân sự 2015; Luật phòng, chồng ma túy năm 2000 (sửa đổi bỗ sung năm

2008); Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và nhiéu nghị định khác của Chính.

phủ về vân đề sử đụng và xử phạt hành chính trong việc lạm dung chất kích thíchcủa một bô phân vi pham trong xã hội Viét Nam hiện nay.

Tuy nhiên, hệ thông các quy đính của pháp luật Việt Nam sẽ không thể baoquất toàn bô tình hình thực tiễn của xã hội nên van còn nhiéu van đề bất cập, phát

sinh mâu thuần, xung đột cần bd sung và hoan thiện Tử thực trạng nêu trên, việc

cần phải thực hiện nghiên cứu có hệ thông khoa học các quy đính của pháp luậthiện hành về chất kích thích, trách nhiém của người sử dụng chất kích thích gâythiệt hai là một công việc thực su cân thiết va cap bách

Xuất phát từ những lý do nêu trên, tác gid lựa chọn đề tài: “Trách nhiệm bôithường thiệt hai do người dùng chất kích gây ra theo quy định của pháp luật Việt

Nam” làm chủ đề nghiên cứu và hoàn thiện khóa luận tốt nghiệp của mình

2 Tình hình nghiên cứu đề tài

2.1 Tình hình ughién cứn ở wurde ngoài

Trong khoa học pháp lý nước ngoài, đã có nhiéu công trình nghiên cứu liêntrực tiếp din TNBTTH ngoài hợp đông nói chung Đây có thể nói là mét trongnhững đề tai được quan tâm nhiều nhật trong pháp luật dân sự, thu hút được nhiêunhà nghiên cứu sử đụng làm chất liệu xây dung những công trình khoa học, điểnhình như.

* Nhóm giáo trình

Mark Lunney and Ken Oliphant (2010), Tort law text and materials (Fourth

edition), Oxford Tiêu dé của quyền sách được dich là Giáo trình và tài liệu về Luậtbồi thường thiệt hại ngoài hop đồng Thông qua công trình này, tác giả MarkLunney và Ken Oliphant đã phân tích hau hét các van đề liên quan đến TNBTTH

hợp đồng, trong đó có những nội dung liên quan đến ly luận nên tang của học thuyết

trách nhiệm thay thé, những nội dung cu thé của TNBTTH tổn thất về tinh thn.Củng với đó, các tác giả đã dẫn chứng một số án lê đặc trưng ở Anh, Mỹ Sau đó,phân tích, bình luận và đồng thời cung cập thêm quan điểm của một số nha nghiên

cứu pháp luật khác về những án lệ do Đây là công trình có nhiêu giá tri học thuật

và có khá nhiều thông tin hữu ich dé tác giả nghiên cứu tham khảo trong quá trìnhthực biên dé tai

* Nhóm sách chuyên khảo

Emily Finch và Stefan Fafinski (2013), Law Express: Tort law, Pearson Tiêu

đề được dich là Hiểu nhanh về luật: Luật Bồi thường thiệt hại ngoài hop đồng

Cuốn sách tập trung khai thác các khía canh về luật BTTH, chính vì lẽ đó hầu nhưtoàn bô các quy định về BTTH ngoài hợp dong đều được tác gid đề cap và phân tíchtrong công trình nay Chẳng han như bat cần (negligence), vi pham ng]ấa vu do batcần, mai quan hệ nhan quả do hành vi bat can gay ra

Tuy nhiên, có thé thay các công trình nghiên cứu trên thé giới chủ yêu đề cậpđến TNBTTH ngoài hợp đông nói chung bằng việc phân tích các van đề lý luận,

điêu kiện cơ bản phát sinh TNBTTH ngoài hợp đông nhưng chưa có sự dao sâu chỉ

tiệt về các trường hợp cụ thé của ché định này điền hình là: BTTH trong trường hopvượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng, BTTH trong trường hợp vượt quá yêu cầucủa tình thé cap thiết, BTTH do làm ô nhiễm môi trường BTTH do nguồn nguyhiểm cao độ gây ra’, Và đặc biệt, đối với trường hợp BTTH do người dùng chatkích thích gây ra mới chỉ xuất hiện thông qua nghiên cứu về chế dinh BTTH ngoàihợp đồng chung, vẫn còn bị hen ché về số lương các công trình nghiên cứu khoahọc thực su dao sâu phân tích

} Các trường hợp boi thường thật hại trong một số trường hợp cụ thể quy dink tại Mục 3 chương XXBLDS

2015

2.2 Tình hình ughién cứm troug merece

Qua quá trình nghiên cứu và tim hiểu, tác giả nhân thay TNBTTH ngoài hopđông nhân được nhiều sự quan tâm không chỉ với các nhà nghiên cửu nước ngoài,

ma ở Việt Nam đã có rat nhiều công trình nghiên cứu về chế định nay và khai thác ở

nhiéu góc độ, khía canh khác nhau điển hình nhy các công trình nghiên cứu sau:

* Nhóm các công trình nghiên cứu khoa học, sách chuyên khảo

Van đề bôi thường thiệt hai ngoài hop đồng nói chung và bôi thường thiệt hai

do người dùng chất kích thích gây ra noi riêng, đã có nhiéu dé tai khoa học, luậnvăn, bài viết trên các tạp chí đề cap mét cách trực tiếp hoặc lông ghép trong nhữngnội dung liên quan Có thể ké dén một số công trình tiêu biểu:

Cuốn sách chuyên khảo “Trách nhiém bôi thường thiệt hại ngoài hợp đồng”của tác gid PGS.TS Phung Trung Tap, Nxb Công an Nhân dan, 2017 là một trong

những tập của Bộ sách khoa học mang tên Luật Dân sự Việt Nam (Bình giải và áp

dung) theo thứ tư các phân trong Bộ luật và theo những nội dung quy đính tại cácchế định của Bộ luật bao gém 4 phân chính việt về khái niém, điều kiện phát sinh.trách nhiệm, áp dung các quy định thực tiến cùng một số tỉnh huông và phong tụctập quán, luật tục về TNBTTH ngoài hợp đồng

Trong cuốn “Binh luận khoa học Bộ luật Dân sự năm 2015 của nước C ông hòa

xã hội chủ nghĩa Việt Nam” do PGS.TS Nguyễn V an Cừ và PGS.TS Trân Thi Huệđông chủ biên, Nxb Công an nhên dân, 2017; Trong cuồn sách này, các tác giả đãdành rất nhiéu thời lượng cho việc bình luận, đánh giá nội dung pháp luật dân sự nóichung BLDS năm 2015 nói riêng về điều kiện phát sinh TNBTTH, năng lực chịuTNBTTH, chủ thé chiu TNBTTH trong trường hợp người sử dụng chất kích thíchgây thiệt hại

Tại cuốn sách Luật bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng Liệt Nam bản án vàbình luận bản án (Tập 1) -NXB Hong Đức — Hội luật gia Việt Nam do tác giả ĐỗVăn Dai làm chủ biên (2016), các tác gia đã phân tích nhiêu khía cạnh của yêu tô lỗitrong trách nhiệm BTTHNHD, có thê ké đến chuyên đề: tồn tại lỗi của người gâythiệt hai; vai tro lỗi của người bị thiệt hai, V ới tùng chuyên đề, tác gid đã phân.tích từ quy đính của pháp luật, bình luận bản án dén việc so sánh với pháp luật nướcngoài Từ đó, đề xuất hướng hoàn thiện với những bắt cap

Một số giáo trình có tinh chất nhan dang và phân loai chất kích thích Đặc biệt,

về van đề nhận diện chất kích thích có “Giáo trình chất gây nghiên và xã hội” do

TS Bui Thị Xuân Mai chủ biên, Nxb Lao đông - Xã hôi, 2013 Trong do giáo trình

đề cập đến việc giới thiêu tông quan về chat gây nghiện, các lý thuyết về ma tủy,nghiện ma túy, môi quan hệ giữa ma túy và HIV, các chính sách và can thiệp vớivan đề sử dụng chat gây nghiên

* Nhóm các luận văn, luận án

Nguyễn Anh Tùng (2020), Bồi thường thiệt hai do người ding chất kích thích

gây ra theo pháp luật liệt Nam, Luận văn thạc sĩ, Đại học Quốc gia Hà Nội, Tiết

Nam Luận văn tập trung phân tích về các loại chat kích thích một cách chi tiết từ đóxây dung các khái niệm va đưa ra những tiêu chí cơ bản dé xác định chất kích thích,người dùng chất kích thích, TNBTTH do người dùng chất kích thích gây ra, mứcbôi thường thiệt hại, phân tích thực trang điều chỉnh pháp luật và chỉ ra những batcập, hướng hoàn thién pháp luật về van đề nay ở nước ta

Dang Thi Hang Tuyển (2016), Nghiên cứu so sảnh các guy định về bồi thườngthiệt hai ngoài hợp đồng trong pháp luật Anh, Đức và Nga, Đà tài khoa học cập

trường Trường Dai học Luật Hà Nội: Trong bài việt, các tác giả trình bay nhiéu

chuyên đề của chế dinh BTTHNHD, qua đó làm 16, phân tích những điểm tươngđồng và khác biệt trong pháp luật về BTTHNHĐ của ba nước: Anh, Đức và NgaĐây được xem là nguồn tư liệu tham khảo pháp luật nước ngoài tin cây khi tim hiểu

chế định BTTHNHĐ

* Nhóm bài tạp chí

Tran Thang Long, Lê Ngoc Ngân Linh (2022), Trách nhiệm bồi thường thiệthại do người ding chất kích thích gây ra Kiểm sát 2022 - Số 20 tr 28-33 Bàiviệt tập trung phân tích quy đính của pháp luật về TNBTTH do người dùng chấtkích thích gây ra con một số vướng mắc, bắt cập cần sớm được sửa đổi, bô sung,

hướng dan cụ thể dé thực hiện thông nhất, hiệu quả, bảo đảm quyên và lợi ích hợppháp của các bên.

Lê Văn Sua (2018), “Nguyên tắc bi thường thiết hại ngoài hợp đồng theo Bộ

luật Dân sự 2015", Tap chí Luật su Việt Nam, số 10: Trong bai viết, tác giả phân

tích kỹ các hình thức lỗi được xác định cụ thé nhu thé nào va tác đông đền việc xácđịnh trách nhiệm BTTHNHD ra sao Đặc biệt với dé tài “Trách nhiệm bôi thường

thiệt hại ngoài hợp dong do người sử dung chất kích thích gây 1a”, đây là cơ sở

phân tích hình thức lỗi, thông qua yêu t6 lỗ: có thể xác định được chủ thé gây thiệthai, thiệt hai xảy ra hay các trường hợp miễn, giảm mức bôi thường trong trườnghợp này không.

Vẫn đề BTTH do sử dung chất kích thích gây ra không còn là một đề tải quá mới

mé đối với pháp luật dân sự V iệt Nam Tuy nhiên, có thé thay việc tiếp cận, tim tiểu về

dé tai vẫn con hạn chế vệ số lương, chưa có sự dai dao và cơ sé tai liêu, nghiên cứu.Những công trình nghiên cửu trên da đề cập đến các van đề về BTTH và BTTH doding chất kích thích gây ra ở môt số các khía canh nlnư khái niém, đặc điểm, căn cửphát sinh TNBTTH, Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tai vấn đề BTTH do sử dụngchất kích thích theo pháp luật dên sư vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào nghiêncửu một cách khái quát, hệ thông chi tiết và toàn diện về gây ra đề từ đó có những đánh.giá về thực trang thực thi pháp luật và đưa ra giải pháp hoàn thiện cụ thể Vì vậy, trangbai nghiên cứu của minh, tác giả muốn đ sâu tìm hiểu, đánh giá và lựa chon đề tài vớimong muén bài viết thực su có cái nhìn tổng quan, giải quyết tron vẹn van đề vềTNBTTH do người sử dụng chất kích thích gây ra

3 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1 Mục đích nghiên cin

Mục dich của khóa luận là trên cơ sở phan tích lam sáng té những van đề lýluận và thực tiễn áp dụng BTTH ngoài hợp đông do người dùng chất kích thích

Nghiên cứu, so sánh đối chiêu giữa pháp luật Việt Nam với pháp luật nước ngoài,

đặt trong thực tiễn áp dung pháp luật con nhiều bat cập chưa thực sự phù hợp vớitình hình thực tế xã hội từ đó dé xuất những kiên nghị, giải pháp nhằm nang caonhững quy định pháp luật va thực tiễn áp dụng TNBTTH ngoài hợp đồng do chatkích thích gây ra ở Việt Nam hiện nay.

3.2 Nhiệm vụ ughién cin

Dé dat được những mục đích nghiên cứu đã dé ra, tác gid can phải giải quyếtnhững nluệm vụ cụ thể sau đây:

- Thứ nhất, về lý luận

Dựa trên các công trình nghiên cứu về đề tài trước đây, xác dinh những nộidung đã đạt được và những van đề cân tiếp tục nghiên cứu, làm cơ sở lý thuyết vàcác phương pháp nghiên cứu đề tài

Trinh bày chỉ tiết các khái niêm và lam rõ một số van đề lý luận về chất kích.thích và tác hai kèm theo, đặc điểm pháp lý của BTTH do người sử dụng chất kích.thích gây ra theo pháp luật Việt Nam quy đính Từ đó có sự so sánh đối chiêu vớiquy đính về van đề nay theo pháp luật của các quốc gia trên thé giới, rút ra nhữngđánh giá, nhận xét, kiên nghĩ phù hop.

- Thứ hai, về thực trang pháp luật

Dua trên việc nghiên cứu va phân tích quy định pháp luật về các điệu kiện phát

sinh TNBTTH do người sử dung chat kích thích gây ra tác giả đưa nhận xét, đánh.giá các quy định pháp luật về chất kích thích, chủ thé bôi thường chủ thé đượchưởng bôi thường và đối với một số trường hợp miễn trừ TNBTTH do người dùngchất kích thích gây ra

Tim hiéu thực tiễn áp dụng pháp luật, chỉ ra những vướng mắc còn tôn tại đối vớiTNBTTH do người sử dung chất kích thich gây trên thực tế Trên cơ sở đó, phân tíchnguyên nhân của thực trạng trên và đề xuất kiên nghi hoàn thiện pháp luật Viét Namcác giải pháp đêm bảo tốt việc thực biện quy dinh của pháp luật về van dé này

4 Phạm vi nghiên cứu

~ Pham vỉ về

về BTTH do người sử dụng chất kích thích gây ra Bên cạnh đó là việc phân tíchcác tình huông thực tế như một minh chúng cho những nhận định đã đưa ra

~ Pham vỉ về thời giam: Khoa luận tập trung chủ yêu vào hai mộc thời gian, cu

i dung Nôi dung khỏa luận tập trung nghiên cứu các quy định

thé: nghiên cứu quy định pháp luật trong Luật Phòng, chống ma túy năm 2000, sửađôi bô sung năm 2008; Bộ luật Dân sự năm 2015 Thực trang áp dung pháp luật đôi

với TNBTTH do người sử dung chât kích thích gây ra cũng được đánh giá dua trên

tình hình xét xử trong 5 năm gan đây (tính từ 2019 đến cuối năm 2023)

- Phạm vỉ về không gian: Khoa luận tập trung vào nghiên cứu các quy đính vềTNBTTH do chết kích thích gây ra trên lãnh thô Việt Nam Ngoài ra, cũng có suphân tích so sánh với các quy định từ pháp luật quốc tê dé làm rõ hơn về TNBTTH

do người sử dụng chất kích thích gây ra trong pháp luật dân sự

5 Phương pháp nghiên cứu

Trong quá trinh nghiên cứu và phân tích khóa luận, dé đạt được những mục tiêunghiên cứu đã dé ra như trên, tác giả sử dụng những phuong pháp cơ bản như sau:

Phương pháp luận nghiên cứu khoa hoc duy vật biên chúng và duy vật lịch sử

của chủ nghĩa Mác - Lénin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối quan điểm củaĐảng Công sản Việt Nam Theo đó, người việt dat các van đề về chat kích thích,người dùng thiệt hại và trách nhiệm bội thường trong môi liên hệ, quan hệ vớinhau, không nghiên cứu một cách riêng lẻ, đồng thời có sự so sánh quy định củapháp luật dan sự với quy dinh pháp luật về cùng van đề trên các lĩnh vực khác

Phương pháp phân tích và tong hợp: Phương pháp này được sử dung phdbiển trong bước đầu nhân điện van dé, sau đó tông hop lại những điểm chung vàđưa ra kết luận một cách khách: quan nhat Cụ thé là áp dung trong việc làm 16 cácquy đính của pháp luật vì TNBTTH ngoài hợp đồng nói chung BTTH do người

dùng chất kích thích nói riêng

Phương pháp đánh gi, phương pháp so sánh: Thông qua các phương pháp

này ta có cái nhìn đa dạng hơn vệ van dé nghiên cứu đất trong môi tương quan so với

quy đính liên quan hoặc pháp luật nước khác Từ đó đưa ra ý kiên nhận xét quy định

của pháp luật liên hành có hợp lý hay không, có phù hợp với thực tiễn hay không.

Phương pháp quy nạp, phương pháp diễn dich: Được vận dung dé triểnkhai có higu quả các vân dé

súc tích mà tác giả sử dung dé làm rõ nội dung của kiên nghị đó

6.Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

61 ¥ughia khoa học

Kết quả nghiên cứu đề tài của khóa luận góp phân lam sáng tỏ phương diện lý

luận trong khoa học pháp lý của van đề TNBTTH do người dùng chất kích nhằm

hoàn thiện hệ thông pháp lý của Viét Nam Thông qua việc xây dựng các khái niém

và dua ra tiêu chi cơ bản nhật dé xác định chat kích thích, những quy đính về chủthé hay nhũng trường hợp được miễn trừ trách nhiém, va phân tích thực áp dụngpháp luật về TNBTTH do người ding chất kích thích gây ra đề tai đã chỉ ra những

én quan, đặc biệt là các kiên nghị mang tính khái quát,

bat cập và hướng giải pháp hoàn thiện các quy định pháp luật, xây dựng cơ sở lý

luận hệ thông về TNBTH, nhằm tạo điều kiện cho việc nghiên cứu chi tiết hơn về

TNBTTH do người dùng chat kích thích gây ra

62 nghĩa thực tien

Những giải pháp hoàn thuận pháp luật được đề xuật trong khóa luận cũng mang

ý ngiữa quan trong đổi với các cơ quan chức nắng trong phạm vi, thêm quyên sửa

đổi, bỗ sung, hoàn thiện các quy định pháp luật về BTTH ngoài hợp đồng Bên cạnh.

đó, két quả nghiên cứu về TNBTTH do người dùng chất kích thích gây ra sẽ là

nguôn tài liệu tham khảo, hỗ trợ cho việc nghiên cửu trong dé tai tương tự

7 Bố cục của khóa luận

Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nôi dung chính của

khóa luận bao gồm 3 chương, cụ thé:

Chương 1: Những vân đề lý luân về trách nhiém bôi thường thuật hai do ngườidùng chất kích thích gây ra

Chương 2: Quy định của pháp luật Việt Nam về trách nhiệm béi thường thiệthại do người dùng chat kích thích gây ra

Chương 3: Thực tiền áp dung pháp luật và kién nghị hoàn thiện php luật ViétNam về trách nhiém bôi thường thiệt hại do người dùng chất kích thích gây ra

NỌI DUNG

CHƯƠNG 1

NHỮNG VAN DE LÝ LUẬN VE TRÁCH NHIEM BOI THƯỜNG

THIET HAI DO CHAT KÍCH THÍCH GÂY RA

1.1 Khái niệm chất kích thích và tác hại của chất kích thích đối với người

sử dụng

1.1.1 Khái uiệu chất kich thích

Theo Luật hóa chất ném 2007 định nghĩa về chat: “La đơn chat, hop chất ké cảtạp chất sinh ra trong quá trình chê biên, những phụ gia cần thiết dé bảo đảm đặctính lý, hoa ôn định, không bao gồm các dung mdi mà khi tách ra thi tinh chat củachat đó không thay đôi"t

Chat kích thích 1a một thuật ngữ mang tính tông hợp, bao gồm nhiéu loai hoạt

chat làm tăng hoạt động của hệ thân kinh Theo Wikipedia Chat kích thích (cũng

thường được gợi là chat kích thích tâm lý) là một thuật ngữ bao quát bao gồm nhiêuloại thuộc làm tăng hoạt động của hệ thông thân kinh trung ương và cơ thể, thuốctạo cảm giác dé mê và tăng sinh lực, hoặc các loại thuộc có tác dung lên thân kinh

giao cảm”

Trong “Psychoactive Substances Act 2016” (tạm dich Đạo luật về các chatkích thích tâm thân) của Anh, cũng đã đưa ra nhũng đính nghia, dau hiệu xác địnhcác loại chat kích thích -“(1) Chất kích thích có nghiia là bat ky chất nao có khả năng

tạo ra hiệu ung tâm sinh lý ở người tiêu thu nó, (2) một chất tao ra liệu ứng tâm

sinh lý ở một người néu bang cách kích thích hoặc ức chế hệ thân kinh trung ươngcủa người đó, nó ảnh hưởng đến chức năng tâm thần hoặc trang thái cảm xúc củangười do”! Theo dé quy định nay đã định nghia chất kích thích ở một hình thứckhái quát nhất, đó là đối với bat kì loai chất nào có khả năng tạo ra hiệu ứng tâm lynhư ức chế thân kinh hay chức năng tâm thân, trang thái cảm xúc thi cũng được coi

Còn theo Báo cáo thứ 16 của Ủy ban chuyên gia của Tổ chức Y tê Thé giới về

sự phụ thuộc thuốc, chất kích thích hay còn gọi là các chất kích thích thân kinh, là

loại chat sau khi hap thụ vào cơ thé của một sinh vật sông có khả năng làm thay đôi

chức nang bình thường của cơ thể”, Ví du như ca phê, thuốc lá, cocaine, rươu, bia,các chat có cén, các chất an thân, thuốc chồng trầm cảm, Hau hết, nhiing loại chấtkích thích này đều tạo ra cho người sử dụng mét cảm giác thư thái “ảo” cho một cơthé tinh táo Chúng lấp đây được sư thiểu hụt trong tâm hôn, có thể giảm bớt stressthậm chí còn giúp ho quên di thực tại đau khô và giải tỏa tâm lý tiêu cực của bảnthân Tác dụng về được lý của những chất kích thích này là gây thay đổi nhip tim,huyết áp, làm giấn dong tử của người sử dung N gười sử dụng chat kích thích có thé

bị nôn, di mia, hoạt động nhanh chóng, đặc biệt sẽ dé bị kích động Thông thườngviệc sử dung chất kích thích kéo dai, lạm dung hoặc liêu cao sẽ làm thay đổi hành vi

người sử dung theo hướng tiêu cực, người sử dung chat kích thích trở nên hung

hãng, liêu lĩnh, nóng giận

Chất kích thích còn được coi là một tác nhân kích thích hoạt đồng hitu co, tăngcường hoat đồng của tim, tăng sức sống và thúc đây cảm giác hạnh phúc; phân Ìoaitheo các phan mà họ chit yếu hành động: tim, hô hấp, da day, gan não, cốt sống

mach mat, bồ phẩn sinh đu ”° Theo do chất kích thích sẽ trực tiép tác động đến

hoạt đông của các cơ quan chủ yêu tăng sự hung phân về mat cảm xúc dé dẫn dén

sự kích thích hành động.

Trên thé giới đã có nhiều nghiên cửa về chất kích thích, nhưng tinh thời điểm

hiện tei, trong hệ thông pháp luật Viét Nam không có điều luật nào đính ngiấa chínhxác hay trực tiếp khái niệm chất kích thích là gì Pháp luật Viét Nam hiện hành chỉ cókhái niệm về một trong các chất kích thích cụ thé như rươu và ma tuy Theo đó:

“Rươu là đô uống có côn thực phim, được sản xuất trong quá trình lên men (có hoặckhông chung cất từ tinh bộ) của các loại ngũ cốc, dịch đường của cây và hoa quả

hoặc được pha chê từ côn thực phẩm (Ethanol) Rượu không bao gam: Bia các loại,

nước trái cây lên men các loại có độ côn dưới 5% theo thé tich® Ma túy theo góc HánViệt có ngiấa là "Làm mê mẫn”, trước đây thường dé chỉ các chất có nguồn gốc từ

d Work Heath Orguintion (1969) WHO Boat Conmste cn Drog Dependant, Siaverdhrepart.(Tednicalrepat

serits No 407)

* Medical Dictionary (2012), Farlex Partner:

-* Khoin 1, Điều 3, Ngu dinh số 105/2017/NĐ-CP ngày 14 tháng 09 năm 2017 về kinh doanh rượu.

cây thuốc phiên, giúp người sử dụng giảm đau, an thần Ngày nay, ding dé chi tat cảcác hợp chất tự nhiên và tông hop có kha néng gây nghién Chất gây nghiên được sử

dung theo các mục đích khác nhau, tùy theo mai con người cuthé sử dụng nó hoặc do

văn hóa khác nhau, do hệ thông pháp luật ở mỗi quốc gia khác nhau cũng dan dén

những khác biệt về cách nhìn nhận vé chất gây nghiện và người sử dụng những loại

thay đổi trạng thái thực thé và tâm lý của người sử dung những loại chất này TheoLuật phòng, chống ma tủy 2021: “Chat ma tuý là các chất gây nghiện, chất hướngthân được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành Chat hướng thân làchất kích thích, ức chế thân kinh hoặc gây do giác, nếu sử dung với tân suất nhiéu lần

có thé dẫn tới tinh trang nghiên đối với người sử dụng "19

Theo quy đính của pháp luật hiện hành, trực tiếp là Nghị dinh số

73/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 quy định về danh mục chất ma túy và tiền chất thi Nhà nước tachia các chất kích thích, ma tủy thành 4 loại sau:

M6t là, các chat ma túy tuyệt đối cam sử dụng trong y học và đời sông xã hội,

việc sử dụng các chất này trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, điều

tra tội phạm theo quy dinh đặc biệt của cơ quan có thâm quyền

Hai là, các chat ma tủy được ding han chế trong phân tích, kiểm nghiệm,

nghiên cứu khoa học, điều tra tội phạm hoặc trong lĩnh vực y tê theo quy dinh của

cơ quan có thâm quyên

Ba là, các chat ma tủy được dùng trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu

khoa học, điều tra tôi phạm hoặc trong lĩnh vực y tê, thú y theo quy đính của các cơ

quan có thâm quyên

Bon là, các tiền chat Các tiên chất sử dung vì mục đích quốc phòng, an ninh

do Bộ Công an quản ly và cap phép xuất khâu, nhập khẩu Các tiên chất sử dungtrong lĩnh vực thú y do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý và cấpphép xuất khẩu, nhập khâu

Trong thực tiến đời sông, mà phát hiện chất mới chưa có trong các danh mụcchất ma túy và tiền chất ban hành kèm theo Nghị định này liên quan đền việc sảnxuất, điều chế, sử dụng chất ma túy hoặc theo quy định tại 03 Công ước quốc củaLiên hợp quốc về phòng, chống ma túy thì Bô Công an có trách nhiém chủ trì, phối

°° Khoăn 1,khoin 2, khoin 3 Điều 2 Luật phòng chẳng ma tủy 2021

hợp với Bộ Y tê, Bé Công thương, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp vàPhát triển nông thôn và các cơ quan có liên quan xem xét, trình Chính phủ sửa đôi,

bổ sung va công bố các danh mục đó Cách phân loai trên van chưa được coi là

hoàn chỉnh ví đụ như can sa được sử dung bat hợp pháp tại Việt Nam lung lại là

hợp pháp ở Hà Lan Vi du: sử dung cân sa được sử dung với liều thập có tác dung

an thân thân, yên diu nhưng sử dung liêu cao lại có tác dung gây ảo giác; hay thuốc

lắc (estasy hay MDMA) có cả tác dung kích thích và gây ảo giác Hay một số chất

gây nghiên có nhiêu loai tác động lên hệ than kinh trung ương nhưng chưa đượcpháp luật điêu chỉnh cụ thé do chưa có khái niém tổng quát về chất kích thích trongkhoa học pháp ly Ví du: cỏ mỹ, keo chuột, cafein, nicotin có được coi là “Cac

chất kích thích khác” không? Do đó, pháp luật cần hoàn thiện các quy đính phápluật về việc định danh nhur thé nào được coi là chất kích thích

Tw những thông tin trong khoa học được học, y học và từ điển Hán Việt, vàphân tích về quan điểm lập pháp của các hệ thông pháp luật trên thé giới tác giả xâydụng khái niém chat kích thích nlyz sau: “Chất kích thích là vật thé tự nhiên hoặcnhân tạo tác đông một cách tích cực hoặc tiêu cực hoặc vừa có tích cực vừa tiêu cực

đến thé chat hay tinh thân hoặc cả thé chất và tinh than của chủ thể trong mdi quan

hệ trực tiếp với vật đỏ”

1.1.2 Tác hai cha chất kích thích doi với người dimg

Chất kích thích được phân ra làm nhiéu loai, mai loại lai mang một đặc tinh, phảnứng khác nhau cho người ding vi vậy sẽ đem đên những tác hại riêng biệt Cu thé:

Amphetamine và tuột số chất giỗng auphetamine là ma tủy có nguôn gộctổng hop và là chất gây nghiện dang kích thich Các loại ma tủy nay có câu trúc hóahọc tương tự giống nhau nhung có tác dung kích thích ở mức độ khác nhau trên hệ

thân kinh trung ương, Amphetamin thường sử dụng qua đường uống, hút, hít hay

tiêm chích Hình thức tiêm qua đường tính mạch (tiém ven) đang trở nên hết sứcphổ biến trên toàn thê giới Loại ma tủy này dang được nhiều người sử dung vì nódem lại cém giác hung phân manh mẽ, gây khoái cảm, phân khích, tinh thân man

tiệp, không con cảm giác đói mật, thiêu ngủ, tăng cường (đôi khi giả tao) sức lao

động chân tay và trí não Amphetamin được phô biên trong giới sinh viên, bình

lính, lái xe đường dài, công nhân ca đêm, vận động viên thể dục thể thao Khi sử

dụng liêu thập Amphetamine làm tăng nhịp tim, nhịp thở, tăng huyết áp và thén

nhiét, khô miệng, dé mô hôi, giãn đồng tử, tiêu chảy, ăn kém ngon Khi sử dungliêu cao Amphetamine lam các triệu chứng nói trên trở nên cường phát, người dùngtrở nên lắm lời, hiểu động, hung bạo, mật ngủ không còn khả năng suy xét, người

sử đụng Amphetamine tăng nhu câu tình đục nên quan hệ bừa bãi, hay chích chung

kim do đó rat dễ lây nhiễm các bệnh HIV, viêm gan siêu vi, ngoài ra do bị kích

động người sử dụng Amphetamine hay phóng xe, lạng lách gây tai nan giao thông.

Khi sử dung Amphetamine lâu ngày hoặc lam dung trong thời gian dai khiên người

dùng thay đối hành vi tâm tính, bên chôn, hiểu động, cảm giác khó chiu, hung bao;đôi khi dẫn đến hodng loạn, hoang tưởng Ngùng sử dung sau một thời gian daidùng thuộc hay sau khi ding liều cao sẽ xuất hiện hội chúng cai: ủ rũ, u uất, buôn

chán, mật mỗi, ngủ không ngon giậc và có những cơn mê sing

Công thúc hóa học của thuốc lắc (MDMA) là Methylenedioxymethaphetamine, MDMA là chât kích thích tổng hợp dòng Amphetamine Thuốcđược tổng hợp từ năm 1914 dé ding làm thuốc giảm ngon miệng nhưng không

được công nhận là thuộc chính thức MDMA được ding thử nghiệm trong điều trị

bệnh tâm thân Ecstasy là loại ma túy ăn chơi pho biến dau tiên ở Mỹ, sau đó là

Châu Âu và ngày càng lan rộng ra những nơi khác trên thé giới MDMA được liệt

kê vào các chất bi quốc tê kiểm soát MDMA được chế tạo đưới dạng bột hay viên

nén có nhiều mau sắc va hình ảnh khác nhau, cũng có khi làm thành viên nhéng

nhưng ít hon MDMA làm tăng huyết áp, ting nhịp tim, gây ao giác, tăng tự tin,cảm giác khỏe khoăn, thé lực cường tráng, ân cân sản sóc moi người, xúc độngmạnh mé, phân khích nhật là khi kèm âm thanh có cường đô lớn, thích giao tiép, trochuyên Sử dung MDMA liêu thap gây bên chôn, lo lắng, liêu cao gây ảo giác vềhình ảnh va âm thanh rất rõ, có hành vi lắc lu, quay cuông la hét, đập phá, quan hệtinh dục tập thé, thích cảm giác bay bông, lái xe toc độ cao Sử dung thường xuyênmột thời gian dai sẽ có các triệu chứng nguy hei như các chất kích thích tông hợpkhác nh ngô độc thân kinh, tốn thương não và gan Do quan hệ tình duc tập thểbừa bãi, thường chích chung kim nên người sử dụng MDMA dễ lây nhiệm HIV,Viêm gan siêu vi và do bi kích động, người sử dung ưa phóng xe tốc đô cao, lạnglách, gây ra tai nạn giao thông.

Cocaine được sử dung từ thé ky 19 làm thuộc tê trong nha khoa, nhãn khoa,ngoại khoa tai, mũi, họng do tác dung co mach tại chỗ, giảm xuất huyệt cục bộ Vì

Cocaine gây nhiều tác đụng phụ nguy hiểm nên hiện nay không được sử dung nữa.Cocain được bán dưới dạng tinh bột hay tinh thé mau trắng trong Cocaine được sửdung bằng đường hit, tác dung sau 1- 3 phút, cảm giác kéo dài khoảng 30 phút.Cocain là chất kích thích hệ than kinh mạnh Sử dung Cocaine liên tục người sử

dung bị kích thích dẫn đền hiện tượng suy sup: mat ngủ dẫn dén nghiên thuốc ngủ,

rôi loan hoang tưởng liên hệ, réi loan ảo giác, sa sút tâm thần Sử dụng Cocain gây

ra hội chứng ngô độc cấp với những biểu hiện như cơn mê sảng, hodng hột, huyết

ap cao, nghén mach và loạn nlup tim, có những biểu hiện bệnh tâm thân như hoang

tưởng ảo thanh, do giác, có cảm giác thay hình ảnh lập lánh như mat trời hay bông

tuyết Khi ngưng sử dung Cocaine sẽ gây hội chúng cai đem đến cém giác sơ hãi,tram uất, trì tré, buôn ngũ

Rrou bia, theo cách gọi dân gian ở Việt Nam, có tên hóa học là Ethanol

(C2H5OR), là đô uống có côn được sử dung phổ biên ở nhiêu nơi trên thé giới Ngày.17/9/2018 , các phương tiện thông tin đại chúng nước ta dan lời cựu Bộ trưởng Bộ Y

tế Nguyễn Thi Kim Tuyến trình bay tai phiên hop thứ 27 của Ủy ban Thường vụQuốc hội khóa XIV về Dự thảo Luật phòng chồng tác hai rượu bia, theo đó “Sử dụngrượu bia là nguyên nhân trực tiệp của ba loại bệnh, chân thương và là nguyên nhân.gián tiếp của ít nhất 2 loại bệnh tật ném trong danh mục phân loai bệnh tật quốc tế”Theo hệ thông phân loại, đây là hai loại đồ udng thuộc nhóm các chất gây nghiên anthân Do đó, khi được sử dung vào cơ thé sẽ làm ức chê hoạt động của não bô và hệthông thân kinh trung ương Các đô uống này khi sử đụng với liêu lượng nhẹ có thểlàm cho người dùng cảm thay thư giấn và thoải mới Tuy nhiên, nêu lạm dung và sửdung quá độ có thé gây ra van dé về sức khöe va tâm than

Một nghiên cứu của chính phủ Anh, rươu là thứ thuốc kích thích gây heinghiêm trọng tại quốc gia nay Theo đó rượu đứng đầu bing xếp hang với 72 điểm,tiếp theo là Heroin (55 điểm), Crack (54 điểm), ma túy đá (33 điểm), Cocain (27điểm), thuốc lá (26 điểm), Nhiều nghiên cứu khác cũng cho thay mối tương quanchat chế giữa việc sử dụng rượu bia và các van dé sức khỏe tâm thân như trâm cấm,

lo âu các van dé hành vi như bao lực, xâm hại, tinh đục nguy cơ, lái xe nguyhiểm, Nghiên cứu này khẳng định một mdi tương quan khả rõ giữa việc uốngrươu bia ở mức có hại và mức độ nghiêm trọng của bệnh tram cảm Mỗi tương quan

*! 2012, Bượu là chất kích thích nguy hiểm nhất

tương tự cũng cho thay đối với lo âu va căng thắng Bên cạnh do, các yêu tơ bảo vệnhw năng lực cá nhân, sự gắn kết với gia đình và mức độ hài lịng với cuộc sơng cĩ

liên quan đáng ké đến hành vi uống rượu Các tác giả di đến kết luận rang sử dung

rượu bia cĩ liên quan đền nhiing khĩ khăn về mặt tinh than và việc giải quyết hành

vi uống rượu bia cĩ thé tăng nguy cơ gây hai về mắt sức khỗe tâm thần Việc sửdụng thường xuyên hoặc quá mức cho phép cĩ thể khién ao giác, kích động thankinh, hộng loan, mat kiểm sốt, ngồi ra, nĩ gây ảnh hưởng đến nhiéu hoạt độngtình thường của cơ thé người sử dụng như

Anh lurởng tới giác ugit: Thơng thường muc dich sử dụng đơ uống chúa chatkích thích là để cĩ được sự tinh táo trong thời gian dài, tránh mệt mời, buơn ngủ, nhất

là về ban đêm Nhung trái lại, điều này cảng lam cho người ding bị mất ngủ hơn

Anh hưởng tâm lý: Người dùng dé kích đơng, hồng loạn, hung hãng, ảo giác

và cĩ khung hướng tư sát do tác dung phu của chất kích thích gây ra

Rối loan giác ngủ: Các nghiên cửa cho thay chất kích thích giúp người dingtinh táo và phan khích ngay lập tức Tuy nhién, nĩ cũng khién người sử dung sẽ mệtmdi và mat ngủ sau do

Buéu uơu và dan đầm: Nêu sử dung chất kích thích quá liêu hoặc khơng phùhop sẽ khién người dùng đau dau dik déi, buơn nên và kiệt sức Day là một trong

những tác dụng phụ thường gặp nhất trong các chất kích thích.

Van đề về ăn nỗng: V oi mat số thức uơng cĩ chứa chat kích thích Ít nhiều

kim nén cảm giác đĩi, ảnh hưởng dén sức khỏe khi hẻm lương dưỡng chat đưa vào

cơ thể bi thiéu hut

Anh hưởng đếu hệ tim mach, gan: Six dung nhiều chat kích thích sẽ dẫn đếnhiện tương tim đập hon bất thường cảm giác hồi hộp, mệt mỗi, ảnh hưởng dénhuyét áp, nhịp tim Bên canh đĩ, tăng sức ép dén gan, ton thương gan

1.2 Khái niệm và đặc diem trách nhiệm bồi thường thiệt hại do ngườidùng chất kích thích gây ra

1.2.1 Khái niệm trách nhiệm bơi thường thiệt hai do chất kích thích gây ra

Vé khái niệm, pháp luật hiện hành chưa cĩ quy pham quy định cụ thể vềTNBTTH do chất kích thích gây ra Trong các VBPL Việt Nam từ trước đến nayđều ghi nhận về TNBTTH nĩi chung, tuy nhiên chi cĩ một số it văn bản đề cập đềnTNBTTH do chất kích thích gây ra Theo đĩ TNBTTH do người sử dung chat kích

thích gây ra từ BLDS 1995, BLDS 2005, đến BLDS năm 2015 đều có ghi nhận, đặcbiệt được quy định riêng trong phân BTTH ngoài hợp đông và đã có những sửa đôi,

bổ sung nhất dinh qua ting năm Tuy nhiên, có thé thay trách nhiém này đã được

ghi nhận khá sớm từ Bộ luật Hồng Đức, theo đó quy định: “Những vị dai thân vàcác quan văn võ đối với các nhà không phải họ hàng anh em và người thuộc hạ củaminh, ma không có việc gi cân, lai cứ hay di lai dé hop đảng uống rươu và nhận củahôi 16 hay đùng tài vật dé kết giao, đuổi hết người nhà dé nói thêm, hoặc yêu mén

ma quyên luyén kẻ tội nhên, thi coi như có âm mưu phản nghịch, theo sự tinh ningnhe mà định tội”! Thậm chí cả hành động giả say rượu dé tạo cớ đánh chủi ngườikhác còn bi xử tôi năng hơn tôi đánh chủi thường như quy đính tại Điều 637: “Cácquan ty đam mê tửu sắc, đã phương hai đến việc quan, thủ xử tội biếm hay bai chức

Ké phàm dân giả say rượu mà đánh chin người, thì xử tội nặng hơn tội đánh chủi

thường mat bậc” TNBTTH do sử dung rươu bia, chat kích thích gây ra, ở phương

điện nhất định đã manh nha được đề cập trong Luật Hong Đức Dù vậy, van cankhẳng định những ghi nhận của Nhà nước phong kiên đưới triều Lê đã thé hiên tính

dự báo cáo về hậu quả của việc lạm dung rượu Từ đó, có những quy pham tiên bô

về việc trường hop, chủ thể, mục đích sử dung rượu đã phòng ngừa hau quả tiêu cực

do sử dụng rượu, say rượu thâm chí là giả say rượu ma lam trái lễ thường còn bị

trùng phat năng hon.

BTTH do chat kích thích gây ra lan đầu được quy đính tách biệt va chi tiệt tại

điều 619 BLDS 1995 — Bộ luật dân sự đầu tiên của nên kinh tê thi trường Đền Bộ

luật Dân su 2005, quy định về chế định BTTH do người dùng chất kích thích gây ra

cũng không bi thay đổi, người uéng rượu hoặc dùng chất kích thích khác mà gây

thiét hai cho người khác thì phải bôi thường), Kế thừa BLDS 1995 và BLDS 2005,BLDS 2015 hiện hành vẫn giữ nguyên quy đính về BTTH do người dùng chất kíchthích gây ra.

Sư hệ thông hóa quy đính về BTTH do người dùng chất kích thích gây ra đã

được ghi nhận trong các BLDS 1995, 2005, 2015 cho thay: Một thay đổi nhỏ từ “điều.khiến” thành “lam chủ” không làm mất di tính dn định nhất quán trong thức phápluật và thực thi pháp luật của Nhà nude đối với van dé nay Nhìn chung các nha làm

* Điều 204 Bộ Luật Hong Đức

`3 Điều 615 Bộ mat Din sự 2005

luật đã sớm có nhận thức về tâm quan trong của chế đính BTTH do người sử dungchất kích thích gây ra, biéu hiện rõ rang ở việc đã được đề cập từ những VBPL cô của

Việt Nam (Bộ luật Hong Đức) Sau này, nhằm phát triển thích ứng với điều kiên xã

hội thực tế, các BLDS luận dai đã có những quy dinh chi tiết hơn và nhận thức sâu

sắc về tâm quan trọng của chế đính nay Điều này mang ý ngliia vô cùng lớn, bởi chế

định bôi thường thi đã quá quen thuộc, tuy nhiên đối với chất kích thích — không xa la

nhung cũng chưa được phổ biến rộng rãi với nhân dân, chứa đựng vô sô những môi

nguy ngại tiêm an nêu không có cơ ché nay thi không chỉ đối với ý thức mà quyền lợicủa người dân cũng bị ảnh hưởng sâu sắc, họ không biểu biết về cơ chê của chất kíchthích nhw nào, hành vị ra sao sẽ khiến ho phải bôi thường, trong trường hợp nào thìđược mién giảm béi thường đồng thời điều này còn giúp đảm bảo về trật tự an toàn

xã hội giúp day manh phát triển dat nước toàn điện

Với cách tiếp cân về những căn cứ phát sinh TNBTTH ngoài hợp đồng của

BLDS 2015, hành vi gây thiệt hai là yêu tô được quan tâm hơn yêu tổ lỗi Nói cách.khác, đù người gây thiệt hại có nhận thức và làm chủ được hành vĩ của mình hay

không (có ý thúc được hành vi của minh phù hop với đời hoi của xã hội hay đi

ngược lại những đòi hỏi ây) vẫn phải bê: cho người bị thiệt hại (nêu có thiệt hại xảy,

ra) TNBTTH chi được loại trừ khi bên gây thiệt hại chúng minh được việc gây thiệt

hại là do sự kiện bat kha kháng hay hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại (theo

khoản 2 Điều 584 BLDS 2015) Theo tư duy đó, khi một người do uống rượu hoặc

do dùng các chết kích thích khác dẫn đến lâm vào tình trạng mat khả năng nhiên.thức va lam chủ hành vi gây thiệt hại cho chủ thé khác đương nhiên sẽ phát sinh

trách nhiém bôi thường (trừ trường hợp thuộc khoản 2 Điêu 584 nói trên)!t

Hiện nay pháp luật hiện hành không có quy phạm định ngiấa cụ thể vềTNBTTH do người dùng chat kích thích gây ra Nên dua vào khái tiệm và đặc điểmTNBTTH trong các tiêu mục của chương này, người viết đưa một khá: niệm hoàn

chính về TNBTTH do người dùng chat kích thích gây ra như sau

“Trách nhiễm bồi thường thiệt hai do người dimg chất kích thích gây ra là mộthậu quả pháp I bắt loi mà người do dimg chất kích thích gây thiét hai hoặc épbuộc người khác dimg chất kích thích khiến người ding chất kich thích lâm vào tình

`* Giáo trinh Luật Dân sự Việt Nam Tập 2 / Trường Đạt học Luật Ha Nội - Chủ biên: Phạm Văn Tết Tran

trạng mắt khả năng nhận thức và làm chủ hành vi, gây thiết hai cho chủ thé khácphái gánh chịu, trừ trường hợp các bén có thỏa thuận khác hoặc luật có quy đỉnh

1.2.2 Đặc điêm pháp lý của trách nhiệm bồi thường thiệt hai do người dingchất kích thách gây ra

Trách nhiệm bôi thường thiệt hại do người dùng chất kích thích gây ra cũng làmột loại trách nhiệm pháp lý, thudc dang trách nhiệm dân sự do vậy loại trách

nhiệm này hội tụ đây đủ những đặc điểm chung của trách nhiệm dân sự như (1) chỉphát sinh khi có hành vi vi phạm pháp luật, (2) là hậu quả pháp lý bất lợi ma chủ thé

có thể có hành vi vi phạm phải gánh chịu, (3) mang tính cưỡng chế Tuy nhién,trách nhiệm bôi thường thiệt hai do người dùng chất kích thích gây ra mang một sốđặc điểm riêng biệt nhu sau:

Thứ nhất, là một trong những trường hợp cụ thể của trách nhiệm BTTHngoài hợp đồng

Theo đó TNBTTH do người dùng chất kích thích gây ra duoc quy định cụ thétại Điều 596 Mục 3 chương XX BLDS 2015 Trong phân này quy định những trường

hop cu thé có liên quan đến một số luật chuyén ngành nhw Luật bảo vệ môi trường

(Điều 602 - BTTH do làm 6 nhiễm môi trường); Luật giao thông đường bộ 601 —

BTTH do nguồn nguy hiểm cao độ gây re); luật Bảo vệ quyên lợi người tiêu ding

(Điều 608 —BTTH do vi phạm quyền loi người của người tiêu dùng) Phần BTTHtrong các trường hep cụ thể nay được các nhà làm luật thiết kế dua trên nguyên nhângây ra thiét hai Nhìn chung, có hai nguyên dan đền thiệt hai trong các trường hợp cuthé nay là: thiệt hai gây ra do hành vi con người và thiệt hại gây ra do tai sản

Thi hai, thiệt hại gây ra do hành vi con người

TNBTTH ngoài hợp đồng nói chung phát sinh bởi rất nhiéu nguyên nhân khácnhau, vô cùng phong phú và đa dạng TNBTTH do người ding chat kích thích gây

ra là một trong những trường hợp thiệt hai xảy ra do hành vi con người Tại thờiđiểm gây thiệt hei, người gây thiệt hại tạm thời lâm vào tình trạng không có khanang nhận thức và lam chủ hành vi bởi cơ thé của họ đã tiếp nhận một lương lớnchất kích thích đủ dé gây ảo giác, xúc giác và các bô phân khác của cơ thé tác động

không theo sự điều khiển của mét hệ than kinh, não bô sáng suốt Trạng thái nay

của người gây thiệt hei không khác gi trạng thái của người mật năng lực hanh vi dân

sự thâm chí không có khả năng nhận thức và điều khiển được hành vi của minhNgười mat năng lực hành vi dân sự gây thiệt hại có thé không phải trực tiép chịu

trách nhiệm hình sự và cả trách nhiệm dân sự, những người dùng chất kích thích

gây thiệt hại như say rượu, ngáo đá van phải chịu trách nhiệm pháp ly ca về mặt

hình sự và dân sự, trừ trường hop tình trang của ho không do ho lựa chon ma bị chủ

thé khác de doa, ép buộc phải dùng chất kích thích đến mức mật khả năng nhận thức

quan, tổ chức quân lý chủ thể gây thiệt hại Nhưng trong trường hợp này, chủ thểchiu TNBTTH do người dùng chất kích thích gây ra có đặc điểm khác so với cácchủ thể khác trong các trường hop bôi thường thiệt hai ngoài hợp đồng

Cụ thể, phân lam hai loại chủ thé chịu trách nhiệm bôi thường thiệt hại:

Mot là chính người sử dung chất kích thích gây thiệt hại phải bôi thường,

Ti đụ: Ngày 2/7/2021, trong vụ tài xé 6 tô mang biển kiểm soát 30P-4286 do

POT điều khiển khí có nông độ côn đâm liên hoàn nhiều xe rồi bỗ chay dọc đường

Hoàng Hoa Thám từ quân Tây Hồ sang quên Ba Dinh!’ gây thiệt hai sẽ phai tự chịutrách nhiém bôi thường thiệt hại

Hai là người bôi thường thiệt hai là người cô ý ép buộc, de doa người khácdùng rượu hoặc chất kích thích khiến ho lâm vào tinh trạng mat khả năng nhận thức

và lam chủ hành vi gây ra thiệt hại cho chủ thê khác

Vi dụ: H bi N de doa buộc phải sử dung ma túy khién H lâm vào tình trạng áogiác không lam clu được nhận thúc cũng như hành vi của bản thân gây ra thiệt hại

choT, thì N phải bôi thường cho T

Thứ tư, về mức độ thiệt hại thường rất lớn và nguy hiểm

Thiét hại xảy ra trong TNBTTH ngoài hợp đồng nói chung là những thiệt hại

do tính mạng, sức khỏe, danh du, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyên, lợi ích hợp

`'1áixe gly tairan lên hoànzồi bé chay trờn đường Hoàng Hos Thêm, bftps:Íbagsgicgn/ini2xe-gpy-taizvvlen

homeroi-bo-duy-tren dương hoxng: hoa dươn-c30355402 epi

pháp khác bi xâm pham Những khách thé nay thông thường là những lợi ích vậtchất hoặc tính thân được pháp luật Việt Nam cũng như pháp luật của các quốc giatrên toàn thé giới bảo vệ một cách tuyệt đói.

Quyên được bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm, uy tín, tài sản,

quyên, lợi ích hợp pháp khác là mat quyên tuyệt đôi của mọi cá nhân, tổ chức Moi

người đều phải tôn trọng những quyên đó của chủ thé khác, không được thực hiệnbat cứ hènh vi nao “xâm pham” đến các quyền đó Bởi vậy, khi các quyên nay bịxâm phạm là đã xảy ra hành vi vi phạm pháp luật Việc pháp luật buộc người cóhành vi xâm phạm phéi bê: thường cũng chính là giúp khôi phục lại phần nào thiệthại để xây ra hoặc bu đắp lại tên that cho người bị thiệt hai Tuy nhiên, xét về pham

vi gây thiệt hại, mức độ gây thiệt hại, nguy cơ gây nguy hiểm cho con người và tàisẵn xung quanh của người sử dung chất kích thích là cao hon rat nhiều so với cáctrường hợp khác do hành vi của con người gây ra Vi trang thai tâm sinh lý tại thời

điểm gây thiệt hai không những không có kha năng nhân thức và làm chủ hành vi

ma còn rất hung han, liêu lĩnh, thâm chí đến mức man rợ

1.3 Pháp luật của một so quốc gia trên thé giới về trách nhiệm bồi thường

thiệt hại do người dùng chất kích thích gây ra

Trong lich sử pháp luật thé giới, BTTH ngoài hợp đồng là một trong nhữngchế định được xuất hiện hình thành sớm nhất của phép luật din sự Trải qua các thời

kỳ lich sử và ở những quốc gia khác nhau, quy dinh chung về TNBTTH ngoài hợp

đồng như về chủ thể phải béi thường nguyên tắc bồi thường, thiệt hại phải bai

thường cũng như mức bôi thường tương ứng, có những su khác nhau Vì vậy, đối

với van dé TNBTTH do người sử dụng chất kích thích cũng không ngoai lệ, mỗi

quốc gia mang truyền thông văn hóa, điều kiện phát triển và tình hành thực tiễn khácnhau sẽ có những quy định mang tính riêng biét.

1.3.1 Pháp luật của Đức

Trách nhiệm dân sự ngoài hợp đồng nói chung, trách nhiém dân sự do xâm

phạm tinh mạng, sức khỏe nói riêng trong pháp luật của Cộng hòa Liên bang Đức

được quy định ở các điệu từ Điều 823 dén Điều 853 BLDS Đức Khoản 1 Điệu 823

BLDS Đức quy định “Người nào, có lỗ: có ÿ' hoặc bắt cẩn mà gây thiệt hai chotính mạng cơ thé, sức khoẽ, tự do, tài sản hoặc quyển của người khác thì có trách

nhiệm béi thường cho người bị thiệt hại đỗi với thiệt hai phát sinh từ hành vi đó "1tĐiều này tương tự như khoản 1 Điều 584 BLDS năm 2015 của Việt Nam “Ngườinào có hành vi xâm pham tính mạng sức khỏe, danh đực nhân phẩm, uy tín tài sản.quyên, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gay thiệt hại thi phải bồi thườngtrừ trường hợp Bồ luật này, luật khác có liên quan quy dinh khác” Theo quy dinh

này, lỗi được coi là mét trong những điều kiện phát sinh TNBTTH, ngoài việcchứng minh thiệt hại xây ra, hành vi trái pháp luật, mối quan hệ nhân quả thì conphải chúng minh yêu tổ 16: của người thực luận hành vi Tiệp đó được khẳng định

cụ thể hơn tại Khoản 2 Điều 823 BLDS Đức: “Một vi phạm dao luật cing có théxảy ra mà không do lỗi thì nghĩa vụ bồi thường chỉ xảy ra trong trường hợp có lỗi”quy đính mét người phải chịu trách nhiệm bôi thường cho người khác trong trườnghop anh ta vi phạm ruột luật để bảo vệ môt người nào đó, vi đụ như vị phạm Bộ luậthình sự Ở Việt Nam trước khi BLDS năm 2015 được thông qua, theo BLDS 1995

và 2005 lỗi cũng được coi là một trong các điều kiện phát sinh TNBTTH ngoài hopdéng Tuy nhiên, hiện nay các “quy định về căn ctr phát sinh TNBTTH theo hướngkhông dua trên cơ sở lỗi như trong quy định của BLDS năm 2005”1?7 Mac đù BLDS

Việt Nam năm 2015 không trực tiếp coi lỗi là một trong các căn cứ phát sinh

TNBTTH ngoài hợp đông, song lỗ: van là yêu tó quan trong trong việc giải quyết

van dé bôi thường thiệt hại ngoài hợp đồng Điều này được thể hiện ở nhiều quy

định có liên quan như người gây thiét hại không phải bồi thường khi thiệt hại xảy

ra hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại (khoản 2 Điều 584) hoặc ghi nhận có lãi

cố ý mới phổi bôi thường theo khoản 2 Điều 596 quy định: “ Khi một người có ý

dùng rượu hoặc chất kích thích khác làm cho người khác lâm vào tinh trang mat khả

năng nhân thức va lam chủ hành vi ma gây thiệt hai thì phải bôi thường cho người

bị thiệt hại” Cụ thể, trong việc xem xét yêu tổ lỗi, phải xác đính người có hành vi

đó có nang lực không néu một người bị rơi vào tình trang vô thức có hành vi gâyhại cho người khác thi có nghĩa là họ đã không làm chủ được hành vi của minh nên.không có lỗi và không bị chịu trách nhiệm Tuy nhiên nêu người đó tự uống rượu,bia gây lỗi thì phải chịu trách nhiệm (Điều 596 BLDS Việt Nam quy đính có phânchat chế hon: bao gồm cả chat kích thích khác và gồm cả trường hợp một người có

`9 Tạp chí Luật học = Ruisprudenee jowmul, Số 9, 2021

ý dùng rượu hoặc chất kích thích làm cho người khác lâm vào tình trang mat khảnăng nhân thức,.) Theo quy định của Đức thì phải tự bản thân anh ta uống bia,

rươu mới phải chịu trách nhiệm.

Nhin chung các quy đính pháp luật Công hòa Liên bang Đức và pháp luật dân

sự Việt Nam về vên đề BTTH do sử dụng chất kích thích có nhiều điểm tươngđồng, có những điểm mà pháp luật Việt Nam quy đính chat chế hon, đảm bảo tốt

hơn quyên lợi của người bi thiệt hai

1.3.2 Pháp luật cia Pháp

Trách nhiệm bôi thường thiệt hại ngoài hợp đồng trong pháp luật Pháp con

được gọi là “responsabilité civile délictuelle” (nguyên nghia là Trách nhiệm dân sự

do gây thiệt hạ)}Š Từ năm 1985, ở Pháp có nhiều luật liên quan đến bôi thườngthiệt hai đã được thông qua, tạo nên những thay đôi lớn trong lĩnh vực trách nhiémdân sự trong đó co ba luật quan trọng có thê ké dén là: Luật bôi thường thiệt hại dotai nạn giao thông nam 1985; Luật bôi thường thiệt hại do sản phẩm có khuyết tậtnăm 1998 và Luật bôi thường thiệt hại do dich vụ y tế năm 2002 Có thé nói, đây là

ba luật bôi thường thiệt hại rat quan trong với các quy định đôi khi tách biệt với các

quy đính chung và nguyên tắc cơ bản về trách nhiệm dân sự.

BLDS Pháp năm 1804 quy định trách nhiệm dân sự dựa trên yêu tô lỗi là

nguyên tắc chủ dao néu không muốn nói là duy nhật Các nha làm luật đã xây dung

một cơ chế quy trách nhiém dan sự chủ quan, ngifa là môt cơ chế quy trách nhiémdân sự do có lỗi, tức là mat cá nhân được tư do thực hiện các hoạt đông, thậm chỉ làmao hiểm nhưng nêu gây ra thiệt hại khi thực hiện các hành đông đó, ho có thé phảichiu trách nhiệm dân sự với điều kiên là họ có lỗi Đần dau thé ky 20, sau khi xã hội

đã trải qua một thời ky phát triển với nhiều biên động khiến cho các quy định trongBLDS Pháp ném 1804 không còn phù hợp, chức năng trách nhiệm dân sự theo tinh

thân của các nha lam luật thời ky này là ngăn ngừa trước các thiệt hại và xử phạt

các hành vi gây thiệt hai Vé bản chat các quy định vệ trách nhiém dân sư là các quy

định về hành vi, các quy dinh nhằm ran de, trùng phạt và ngăn ngửa những hành vichống lại xã hồi, những hành vi gây thiệt hại Day là môt chức néng mang tínhtrùng phạt của pháp luật trách nhiệm dân sự, vi vậy, trọng tâm là người gây thiệt

*S Trần Ngọc Dương (2009), ` Trách rhúền bồi tường thiệt hai ngoài hợp đồng trong pháp bút din sự cia Công hóa

hip": Tap chỉ Lwét hoe, (1), tr 63-71

hai Những thay đổi về tư tưởng này dẫn đến kết quả là pháp luật trách nhiệm dân.

sự Pháp đã có những bước tiên quan trọng Pháp luật không trùng phat mà bôi

thường thiệt hại hoặc trùng phạt it hon là bôi thường thiệt hại Y êu tổ lỗi không còn

1a yêu tô mang tinh chủ dao dé xác đính trách nhiém dân sự

Ở Pháp giai đoạn này, đôi với các thâm phén, điều quan trọng là bồi thường

thuật hại, nguyên nhân của thiệt hại không con quan trong du đó là một sự việc có

lỗi hay không Vì vay, vào cuối thê kỹ 19, đã phát trién một cơ ché trách nhiệm

không cần lỗi do các thâm phán và Tòa Phá án xây dưng nên, cơ ché này ngày càngphát triển và trở thanh nguyên tắc chung trong bôi thường thiét hại ngoài hợp đồngnói chung, bôi thường thiét hại do xâm phạm tính mạng, sức khỏe của người khácnói riêng - nguyên tắc trách nhiém dan sự không cân lối

Quy định này tương đồng với BLDS nếm 2015 của nước ta về điêu kiện lam

phát sinh trách nhiém bôi thường thiệt hai, bao gam: Hanh vi trai pháp luật, có thiệt

hại thực tÊ và môi quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật Vé các thiệt hại

được bôi thường, quy đính trong pháp luật Pháp cũng khác so với quy đính trong

pháp luật dan sự của Việt Nam, pháp luật Pháp không quy định danh sách các thiét

hại được béi thường, các thiệt hại không được bôi thường mà tất cả các thiệt hại nều

chứng minh được thì đều được bôi thường thiét hại đó có thé vệ vật chat, tinh thân,

sức khỏe, kinh tế Căn cứ vào nguyên tắc chứng minh được, nên pháp luật Pháp

cũng rat khác với pháp luật Việt Nam về người được bôi thường và mức độ đượcbôi thường

Vi đụ BLDS Việt Nam quy định: “Người chịu trách nhiệm bôi thường trong

trường hợp tính mang của người khác bi xâm phạm phải bồi thường thiệt hei theo

quy định tại khoản 1 Điều này và mat khoản tiên khác dé bù dap tên that vệ tinhthân cho những người thân thích thuộc hang thừa ké thứ nhật của người bị thiệt hei,nêu không có những người nay thì người mà người bị thiệt hại để trực tiép nuôidưỡng, người đã trực tiếp nuôi dưỡng người bị thiệt hai được hưởng khoăn tiền này.Mức béi thường bu dap tôn thất v tinh thân do các bên thỏa thuận, nêu không thỏathuận được thi mức tối đa cho một người có tính mang bị xâm phạm không quá méttrăm lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định (khoản 2 Điều 591 BLDS 2015)

Điều do có nghiia là phép luật Việt Nam quy đính cu thể đối tượng được bai

thường, nhưng pháp luật Pháp lại không quy định cụ thé trong luật về đối tượng

được bôi thường ma điều đó được xác định dua trên thâm phản trong quá trình xét

xử và việc người yêu câu bởi thường chúng minh được

Trên thực tế, việc BTTH về tinh than nói chung, trong trường hợp xâm phạm

về tính mạng, sức khỏe nói riêng đều mang tính chủ quan Theo pháp luật Pháp,

BTTH về tinh than không thê làm hết néi đau của người bị xâm phạm về sức khỏe

và của những người thân của người bị xâm phạm về tính mang, Vi vậy, việc BTTH

về tinh thân không nhằm đến bù tổn thất về tinh than cho người chiu thiệt hại manhằm mục đích trùng phạt người gây ra thiệt hại Day là một quy định rat tiền bộ và

có ¥ ngiĩa nhân văn sâu sắc trong pháp luật về bôi thường thiệt hại của Pháp Một

điểm cần lưu ý nữa là trong pháp luật Pháp không ân đính cụ thể mức bồi thường,đổi với các thuật hai vé sức khỏe, thân thể có các định mức quy dinh cụ thê nhữngloại thiệt hei nào được bôi thường và mức bai thường đối với từng thiệt hai ma Toa

án có thể tham khảo, áp dung dé đưa ra mức bồi thường hợp lý nhưng không bitbuộc phải áp dụng định mức này Như vậy, để đánh giá mức đô thiệt hai, theo phápluật của Pháp, các Thẩm phán xét xử về nội dung vụ việc đó có toàn quyên đánh giánhưng họ phải nêu lý do về việc quyết dinh bôi thường thiệt hai hoặc không bôithường mot hoặc mat số thiệt hại nào đó Trong khi đó, pháp luật dân su của nước

ta quy đính tương đôi cụ thê về mức bôi thường trong các trường hợp cụ thé, khiên

cho việc giải quyét các vụ việc trên thực tế thiểu di tính linh động, hợp ly.

Có thé nói, so với các quy định của pháp luật dân sự Việt Nam về BTTH doxâm phạm tính mang, sức khỏe nói riêng về bởi thường thiệt hại ngoài hợp đôngnói chung thì pháp luật của Công hòa Pháp có rất nhiều điểm tiên bộ, tuy nhiên, cómột số quy định mang tính đặc thù, chi phù hợp để thực biên khi trình độ của Thamphần và cơ chế xét xử của Tòa án đã đạt đến một mức độ nhất đính

KÉT LUẬN CHƯƠNG 1

Ở chương mở đầu, tác giả đã lam 16 khái niém chất kích thích, từ đó chỉ ranhững tác hại của tùng nhóm chất kích thích đối với người dùng Bên cạnh đó,nghiên cứu phân tích khái niêm va đặc điểm pháp lý về TNBTTH do người dùngchất kích thích gây ra Thông qua phân tích chi tiết những điều kiên phát sinhTNBTTG do người dùng chất kích thích gây ra, tác giả cũng chỉ ra cơ sở phân biệtcác loại chủ thé chiu TNBTTH và ý ngiĩa của việc xác định 161 trong việc xác định.chủ thé bôi thường và mức bôi thường trong TNBTTH do người sử dụng chất kíchthích gây ra.

Cũng tại chương 1, tác giả nghiên cứu quy dinh TNBTTH do người dùng chatkích thích gây ra trong phép luật của các quốc gia trên thé giới dién hình là: Đức vàPháp về căn cứ phát sinh trách nhiệm, lỗi trong TNBTTH và mức BTTH ti đó có

sự so sánh đối chiêu theo Pháp luật Việt Nam nhằm rút ra những ưu điểm và cảnhững hạn ché can khắc phục

CHƯƠNG 2

QUY ĐỊNH CUA PHÁP LUAT VIỆT NAM VỀ TRÁCH NHIỆM BOI

THƯỜNG THIET HAI DO NGƯỜI DUNG CHAT KÍCH THÍCH GÂY RA

2.1 Điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người dùngchất kích thích gây ra

2.1.1 Cĩ thiệt hại xảy ra

Thiét hại xảy ra trên thực tê khơng chỉ là một trong bĩn căn cứ bất buộc làmphát sinh TNBTTH ngồi hợp đồng ma con được coi là điều kiện cĩ tâm quan trongquyét định Mục dich của TNBTTH ngồi hợp đơng là nhằm khơi phục lại tinhtrạng như ban đầu hoặc bù đắp những tổn thất về cơn người, các yêu tổ liên quanđến nhân thân và tải sản cho người bị thuật hai hoặc những người thân thích củangười bị thiệt hai nêu thiệt hai đĩ khơng thé khơi phục được Khi cĩ đây đủ các điệukiện khác ma pháp luật quy dinh nhúng lại thiêu di một điều kiện “cĩ thiệt hei xảyra” thi van đề bơi thường thiệt hại sẽ khơng thé nào được đặt ra!

Theo Nghị quyết số 02/2022/NQ-HĐTP, co thé hiểu “thiệt hai là những tơnthất mắt mát về mặt vật chất hoặc tỉnh thân mà một chit thé của quan hệ pháp luậtphải gảnh chịu” Căn cứ vào khách thé bi xm phạm, thiệt hại bao gồm thiệt hại vềvật chat và thiệt hei do tơn thất về tinh thân?? Trong đĩ thiệt hại về vật chất đượcphân loại theo bon nhĩm cu thé: (1) Thiét hai do tài sin bi xâm phạm; (2) Thiét hai

do sức khỏe bi xâm phạm; (3) Thiét hai do tinh mang bi xâm pham; (4) Thiét hai do

danh đự, nhân phẩm, uy tin bị xâm phạm Hay nĩi khải quát hon do là su mat mathoặc giảm sút về một lợi ích vat chat được pháp luật bảo vệ, doi với thiệt hại về taisan cĩ thé tính tốn được thành một số tiên nhất định Thiét hai về tinh thân là cácgiá tri phi vật chất được hiểu là những trường hợp tinh mang, sức khỏe, nhân phém,danh du, uy tin bị xâm phạm ma người bị thiệt hại phải chịu dung đau thương, buơn.phiên, mật mát về tình cảm, giảm sút hoặc mất uy tin, tin nhiệm, lịng tia, và cânphải được bê: thường một khoản tiền bu đấp tổn thất ma họ phải chịu

Dựa trên quan điểm thiệt hại được hiểu là “sự giồn bớt những lợi ích vật chatcha cá nhân, tổ chức và nhà nước về tài sdn, sức khỏe, tính mạng uy tin danh dur

nhân phẩm, mé mã thi thể được xác đình bằng một khoản tiền cu thể; và những

`? Căn aephit sith tráchriiệ2 bồi thường thiệt hại ngpài hợp đồng ~ Mớt số vin đề 3ý lận và thục tin : hận văn thạc

sĩ kêthọc /LưNgọc Lan : PGS TS Paing Trung Tip trơng din

2° Điễn bläộn | điều 2nghị dish số 03/2032/NQ-EĐTP,

chi phi hợp Ij, phù hop để nhằm khắc phục những tên thất về vat chất và tinh thầncủa chủ thé bị gây thiét hại "?! Có thé tiệp cận khái tiệm thiệt hại mét cách khái quát

hơn, không phân chia thành hai loại thiét hai cụ thể 1a thiệt hại về vật chất và thiệt hại

về tinh thén, thay vào đó chỉ ra rằng đó là sự giảm bớt về những lợi ích vật chat liên

quan được xác định bang một khoản tiền cụ thé và di kèm với những chi phí hợp ly

dé khắc phuc những tôn that về vật chất và tinh than của chủ thé bị thiệt hại

VỀ “thiệt hai thực té” được đề cập là thiệt hei đã xảy ra, được tính thành tiên

tại thời điểm giải quyết bôi thường Thiệt hại phat sinh sau thời điểm giải quyết bôithường lần đầu được xác đính tại thời điểm giải quyết béi thường lân tiếp theo nêu

có tranh chap Có rat nhiều loại thiệt hai, có những thiệt hai tại thời điểm xác địnhTNBTTH đã xảy ra (thiệt hai trực tiép), có những thiệt hai mai về sau mới lộ diện(thiệt hại gián tiếp), cũng có những thiệt hại chỉ do người bị thiệt hại hoặc người cóquyền yêu câu BTTH tưởng tượng (thiệt hại suy doar) Việc BTTH chỉ được áp

đụng khi có sự xác đính “thiệt hại”, vì thiệt hại được cơi là điều kiện tiên quyết cho

việc bôi thường, Bởi xét theo ý ngiữa của chế định bôi thường, mục đích chính là đểkhôi phục lại tình trạng trước khi xảy ra thiệt hai, do đó trách nhiém bôi thường gắn

liên với việc phục héi lai những tên that đã xây ra Thiệt hại đóng vai tro quan trong

trong việc xác định trách nhiệm dân sự và mức độ bôi thường phù hop

Vi du: H do say rượu lâm vào tình trang không tinh táo rôi hut thuốc ném tanthuốc làm cháy rụi vườn nhấn 1 ha sắp đến ngày thu hoạch của gia dinh ôngN Vìvậy, H sẽ phải bồi thường thiệt hại do gia dinh ông N dựa trên thuật hai giá trị câynhấn và số nhãn (hoa lợi) hoặc những lợi tức khác hình thành trong tương lai (sản

lượng nhấn sắp đền ngày thu hoạch) của vườn nhấn 1 ha

Trong trường hợp BTTH do người sử dụng chất kích thích gây ra, thiệt hai xảy

ra bao gồm cả thiệt hại về vật chét và thiệt hei do tôn thất về tinh thân, theo quyđịnh pháp luật dân sự Theo đó, thiét hại về vat chat 1a những tôn thất vật chất thực

tế, được quy đổi định lương bang một khoản tiên cụ thé theo quy đính cu thể tại các

điều luật liên quan đến trách nhiệm BTTH Còn thiệt hại do tôn thất tinh thân lànhững tổn thất mà người bị thiệt hai phéi chiu do hành vi của người gây thiệt heigây ra như những tôn hai về sức khỏe, danh du, uy tin hoặc thâm chí là tính mang bị

de dọa Các thiệt hei về tinh than này thường rat lớn, tuy nhiên khó có thể đính

lượng bằng mét giá trị cụ thể bởi đơi khi “cái” bị thiệt hại là vơ hình khơng thểnhin thay và xác định rõ ràng Do đĩ, việc bơi thường cho các thiệt hai này thường

dua trên mat tỷ lệ nhật định được quy định trong pháp luật, cụ thê như quy định về

xác đính thiệt hại tại BLDS 2015

Thiệt hai trong trường hop BTTH do người sử dụng chất kích thích là thiệt hai

về tài sản, sức khưe, tính mang dua trên căn cử phát sinh trách nhiém bơi thường

thiệt hại??, tuy nhiên khác với thiệt hai do hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe

thơng thường, thiệt hai đĩ phải bat nguồn từ hành vi của người uơng rượu, sử dungchất kích thích hoặc người cĩ ý đùng rượu, chất kích thích làm cho người khác mấtkhả năng nhận thức và làm chủ hành vị.

So sánh với pháp luật nước ngồi, các loại thiệt hai được bồi thường cĩ những

điểm giống và khác nhau so với pháp luật Viét Nam V ê thiệt hai, hầu hệt các quốcgia đều ghi nhận thiệt hại gồm thiệt hei về tính mạng, sức khỏe, tài sản

Pháp luật Liên bang Nga guy đình nguyên tắc chang trong bồi thường thiệthại như sau: “Thiệt hai gây ra đối với nhhân thân và tai sản của cơng dân, đối với tàisẵn của pháp nhân, phổi được bơi thường tồn bộ bởi chính người gây thiệt hai”

VỆ hành vi gây thiét hại, Pháp luật Liên bang Nga cĩ quy định mang tính nguyêntắc chung rằng người cĩ hành vi gây thiệt hai trái pháp luật thi phải boi thường Tuy

nhiên, Pháp luật Liên bang Nga cũng cĩ dự liêu trường hop thiệt hại gây ra bởi các

hành vi hợp pháp cũng cĩ thé được bơi thường trong những trường hợp pháp luậtquy đứnh Phép luật Liên bang Nga cĩ quy đính người gây thiệt hại cĩ thé từ chốiTNBTTH, nêu như thiệt hại được gây ra theo đề nghi hoặc với su đơng ý của chính

người bi thiệt hai, cịn hènh vị gây thiệt hai đĩ khơng trái đạo đức xã hội, Và cơ

bản, quy định về thiệt hại trong TNBTTH của Pháp luật Liên bang Nga cũng tương

tự với nội dung quy đính tại pháp luật dân sự Việt Nam Nhưng theo BLDS Nga

quy định các loại thiệt hại mét cách khái quát hơn đĩ 1a thiệt hại về quyền nhân

thân, trong đĩ đã bao gom quyén sơng, quyên được bảo dim an tồn về tính mạng,

sức khỏe, thân thé; quyên được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tin

* Khoin 1 điều $84 BLDS 2015

* khoăn 1 Ditu 1064 Bộ hật Din sự Lên bang Nga

È! &hộn 3 Điều 1064 Bộ init Dân sự Liên bang Nga)

Đôi với yêu tổ thiệt hại xảy ra trên thực tê, pháp luật các nước đều chấp nhân.việc thiệt hai về tinh thân có thé lam phát sinh TNBTTH Tuy nhién ở một số hệ

thông pháp luật như Đức và Anh chỉ chap nhận tôn thất về tinh thân trong một số it

các trường hợp và cũng coi đó là các trường hep ngoại lệ; còn nguyên tắc chung làchỉ những thiệt hai vật chất xảy ra trên thực tế mới được tính Khác với quy định tạiBLDS Việt Nam?’, về việc dé phát sinh trách nhiệm BTTH về tinh thân được xácđịnh khi đã chúng minh có thiệt hại xây ra trên thực tê

Dựa trên hệ thông pháp luật trong và ngoài nước, có thể thay mặc dù có nhiêu.loại thiệt hại khác nhau, được phát sinh dua trên nhiều yêu tổ khác nhau nhung điêukiện cân thiết để phát sinh TNBTTH là phải có thiệt hại thực tế Điều nay đâm bảo

rang TNBTTH là việc bôi thường cho thiệt hai thực tê ma người bí thiệt hai phải

gánh chiu trong trường hợp BTTH do người sử dung chất kích thích gây ra, đồng

thời bảo dam tính kịp thời, công bang và hợp lý trong luật bão vệ quyền lợi của ho

Tử những phân tích về lý luận va thực tiến, cho thay quy định về các loại thiệt haicòn chưa có tính thông nhất và thực tiễn chúng minh thiệt hai xảy ra còn gặp nhiềukhó khăn, bat cập

2.1.2 Có hành visit dung chất kích là hành vi gây thiệt hai trái pháp luật

Xét hành vi gây thiệt hai do người sử dung chất kích thích gây ra, hành vi nay

phải là những hành vi “cụ thể”, được thé hiện dưới dang hành động hoặc không

hành động và có khả năng làm biến đổi tình trang bình thường của đối tượng tácđộng Hành vi trái pháp luật được thê hiên đưới dang hènh đông thường dé dàng

nhận biết khi xảy ra trên thực tế ví dụ như gây tôi trật tự, đánh nhau, vi phạm giao

thông và các hành vi pham tội khác được quy đính 16 ràng trong pháp luật Tuy

nhién, việc xác định hành vi trái pháp luật đưới dạng không hành động thi plutc tap

và khó khén hơn Bởi điều đó liên quan đến việc không thực hién hành động mapháp luật yêu câu, hoặc không ngăn chăn, không can thiệp vào hành vi vi phạmpháp luật mặc đù có nghĩa vụ hoặc khả năng thực hiện.

Hanh vi trái pháp luật trong trách nhiệm dân sự, theo cách hiểu thông thường,

là những hành vi không tuân thủ các quy đính, quy tắc và nguyên tắc được quy

định bởi pháp luật Điều này không phụ thuộc vào việc người thực hiện hành vi cónhận biết hay không về tính phù hợp với pháp luật của hành vi do Vì vậy, khi một

cá nhân thực hiên hành vi trái pháp luật và gây ra thiệt hai cho người khác ho sé

phải chiu trách nhiém pháp lý và bôi thường cho thiệt hại do Hành vi trái pháp luật

là những xử sự cụ thê của chủ thể mang những đặc điểm sau đây:

M6ét là, những hành vi gây thuật hại trai pháp luật, nêu không trái pháp luật thikhông phải chịu trách nhiệm bôi thường, không phụ thuộc vào việc có hay không cóthiệt hại thực té xảy ra Hành vi trái pháp luật được hiểu là hành vi vi phạm các quy

định của pháp luật.

Hai là, hành thức biểu hiện ra bên ngoài của hành vi trái pháp luật có thê dướidạng hành động hoặc không Dù biểu hiện ra bên ngoài có bằng hình thức nảo thìhành vi đó có mét điểm chung là gây tôn thất về mat tinh thân do đã xâm phạm sứckhỏe, tính mạng, danh dự nhân phẩm và uy tin của người khác Tuy nhiên, hành vithé hiên dưới dạng hành đông gây thiệt hai thì việc xác định TNBTTH sẽ dễ danghon so với hành vi thé hiện đưới dang không hành đông

Ba là, hành vi gây thiệt hại trái pháp luật phải là hành vi có ý thức và y chí

Nếu chủ thể không làm chủ được hành vi và hành vi ay không được ý thức kiểmsoát thì không phát sinh trách nhiệm bôi thường Hành vi gây thiệt hai có thể cô ý

hoặc vô ý đối với hậu quả thì chủ thé thực hiện đều phải chịu trách nhiệm đối với

hậu quả do minh gây ra.

Tuy nhiên, đối với trường hợp BTTH do người dùng chất kích gây ra lai có sựđặc trưng riêng biệt Trạng thái không nhận thức và làm chủ được hành vị củangười dùng chat kích thích không thuộc vào căn cứ loại trừ TNBTTH bởi: ngườidùng chat kích thích đã có ý hoặc vô ý dat minh vào trang thái không có khả năngnhận thức và lam chủ hành vi Trang thái này hình thành do ý chi chủ quan, và ý chi

đó dẫn đến hành vi gây thiệt hại trái pháp luật Do đó, người sử dung chất kích thích.phải BTTH ngay cả khi thời điểm gây thiệt hại người này không có khả năng nhận.thức và lam chủ hành vị, trừ trường hợp người này không có lỗi trong việc sử dụngchất kích thích Day cũng chính là cơ sở phân biệt người ding chất kích thích dénmức mat khả năng nhân thức va làm chủ hành vi gây thiét hại cho người khác với

người có năng lực hành vi dân sự gây thiệt hai cho người khác; với người mat nang

lực hành vi dân sự gây thiệt hai cho người khác; với người khó khăn trong nhận.

thức, làm chủ hành vi gây thiét hai cho người khác; với người hạn chế năng lực

hành vi dân sự gây thiệt hại cho người khac.?! Va đó cũng là cơ sở xác định, phân

biệt chủ thé phải chịu TNBTTH trong trường hợp nhật định có liên quan đến thiệthại xây ra do người say rượu hoặc dùng chật kích thích gây ra

BLDS 2015 quy định về TNBTTH do người sử đụng chất kích thích gây ra:

“Một người do uéng rượu hoặc do ding chất kích thích khác mà lãm vào tinh trangmắt khả năng nhận thức và làm chủ hành vi, Hay một người cô j- đừng rượu hoặcchất kich trích khác làm cho người khác lâm vào tình trang mắt kha năng nhânthức và làm chủ hành vi trải pháp luật”, Hành vi trái pháp luật ờ đây cụ thé là

những xâm phạm tính mang sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền,

lợi ích hợp pháp của người khác gây ra bởi người sử dụng chất kích thích thì phảibôi thường cho cá nhân, pháp nhén bị xâm phạm

Theo quy đính của pháp luật Việt Nam, moi người đều có quyên được phápluật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhén phẩm và tai sản Hành vi xâmphạm dén nhũng quyền này được coi là hành vi trái pháp luật, di có tính chat vô ýhay có ý, và thậm chí ở trong một số trường hợp cá biệt không có lỗi Trong quá

trình hình thành, xây dung và phát triển của Hiên pháp nước ta từ năm 1946 dén

2013 quyền cơn người luôn được quan tâm và trở thành một hién định mang ý nghiaquan trọng: “Ở nước Công hòa xã hội chủ nghĩa Vit Nam, các quyển cơn ngườiđược tôn trong và thé hiện thông qua các quyền công dân được quy dinh trong Hiếnpháp và luật *Š Tiệp nội tinh than đó, BLDS cũng đề cao và khang định tâm quan

trọng của việc bảo vệ quyên và lợi ích hợp pháp của con người: “Wide xác lập và

thực hiện các quyền và ngliia vụ dân sự không được phép xâm phạm đến lợi ích củaNhà nước, lợi ích công cộng hoặc quyển và loi ích hop pháp của người khác “2°

Do đó, người nào xâm pham đến các quyên này và gây thiệt hại thì phải chịu tráchnhiệm theo quy định của pháp luật.

Ti du: Các hanh vi trái pháp luật do người sử dụng rượu bia va chất kích thích.ngày càng trở nên phô biên và gia tăng chóng mặt điển hình nhw thực trang uốngrượu van điêu khién phương tiện dẫn đến vi pham giao thông gây thiệt hại về sứckhỏe, tài sản người đ đường, hay sử dụng các chất kích thích gây mất nhận thức cóhành vi nhục ma, gây go đánh nhau với moi người, Tất cả các hành vi này đều là

`° Nguyễn, Anh Ting (2020), Bồi thường thit hai do người đừng chất kich thích gây ra theo pháp kật Vật Nun Luận vẫn thục si, Đại học Quốc ga Hi Nội, Vật Nam

” Xem điều 596 BLDS 2015 quy định vì TN BTTH do người sử dụng chất kích thích gây ra

Quốc hội nước Công hỏa số hội chũnghối Việt Nan (2013), Hain pháp, Ha Nội

hành vi trái pháp luật và gây ra hoặc có thé đẫn đến những thiệt hai về tài sản sứckhỏe và tính mạng của người bị thiệt hại.

2.1.3 Có môi liêu hệ hâm qua giữa hành vỉ trái pháp luật của người đìngchất kách với thiệt hai thực tế xảy ra

Mỗi quan hệ nhân quả trong phép luật dân sự được xây dung dựa trên cơ sở

cặp phạm trù nhân quả của clit nglĩa duy vật biện chứng của triệt học Mác- Lênin.Khi đề cập đến méi quan hệ nhân quả là nói dén sự liên hệ mật thiệt giữa hai hiệntượng trong thé giới khách quan có sự tác động chuyển hóa lẫn nhau, trong đó hiệntượng thứ nhất có trước đóng vai trò là nguyên nhân, hién tượng thứ hai có sau đóngvai trò là kết quả Trong trường hợp này thiệt hại xảy ra chính là kết quả tat yêu củahành vi trái pháp luật và ngược lại hành vi trái pháp luật là nguyên nhân gây ra thiệthại, Hành vi trái pháp luật sẽ là nguyên nhân của thiệt hại nêu giữa hành vi đó và

thiệt hai có mới quan hệ nguyên nhân va hậu quả chứ không phải do sự ngẫu nhiên.

Tuy nhiên, trong thực tệ mối quan hệ giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại xây ra

có biểu hiện phức tạp, khó xác định Mét hành vi trái pháp luật cũng có thể gây

nhiều thiệt hại vừa về vật chất, vừa về tinh thân Va một thiệt hại cũng có thể đonhiều nguyên nhân gây ra

Trong TNBTTH do người dùng chất kích thích gây ra, muối quan hệ nhén quảgiữa thiệt hai và hành vi trái pháp luật gây thiệt hại được biểu hiện cụ thé: Hành vitrái pháp luật của người sử dung chat kích thích phải là nguyên nhân gây ra thiệthại Thiét hai phải là kết quả tat yêu xuất phát từ sự tác đông bởi hành vị trái phápluật của người sử dung chất kích thích Hanh vi trái pháp luật của người sử dungchất kích thích phải co trước, thiệt hại xảy ra sau

Ti đụ: H say rượu lái xe đâm vào N khién N bị thương Trong lúc vận chuyên

N vào bệnh viện, xe cấp cứu chở N bị mat lái đâm vào xe tải khién N tử vong ngaytại chỗ Trong trường hợp này hành vi trái pháp luật gây thiệt hại của người sử dụng

chất kích thích chỉ đừng lại ở việc do say rượu không lam chủ được phương tiên nên

đâm vào N gây thiệt hại về sức khỏe cho N Con việc dan đền thiệt hại về tinh meng

của N là do xe cap cứu mat lái, vì vay, H không cân phải bôi thường thiệt hai do

tinh mạng bị xâm phạm cho N

Ban chất của BTTH là việc buộc một chủ thé phải có trách nhiệm với thiệt hạitrái pháp luật do minh gây ra cho người khác, và đây là sự bù đắp riêng cho chủ thé

bị thiệt hai theo lế công bằng Do vậy, nêu hành vi của ho, dù có trái pháp luật,