Nội dung, giải pháp và cách thức thực hiện: 6 * Giải pháp 1: Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học qua công nghệ thông tin, qua đồ dùng đồ chơi 8 * Giải pháp 2: Làm quen với văn học qua
Trang 1MỤC LỤC
c Nguyên nhân đạt được và nguyên nhân hạn chế 5
2 Nội dung, giải pháp và cách thức thực hiện: 6
* Giải pháp 1: Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học qua công
nghệ thông tin, qua đồ dùng đồ chơi
8
* Giải pháp 2: Làm quen với văn học qua trò chơi đóng kịch,
lồng ghép tác phẩm văn học qua các môn học khác
11
* Giải pháp 3: Dùng phương pháp đọc, kể diễn cảm 13
* Giải pháp 4: Qua việc phối kết hợp với các bậc cha mẹ trẻ 13
Như chúng ta đã biết, giáo dục mầm non có vai trò quan trọng trong việc giúp
trẻ em phát triển toàn diện về mặt thể chất, ngôn ngữ, nhận thức thẩm mỹ và tìnhcảm-kĩ năng xã hội.Đó là những yếu tố đầu tiên cần thiết để hình thành nhân
Trang 2cách trẻ, phát triển ở trẻ em những đặc điểm tâm sinh lý, những kỹ năng sốngcần thiết nhằm để thích nghi với cuộc sống.
Việc làm quen với tác phẩm văn học ở giáo dục mầm non giúp trẻ say mê thíchthú với những câu chuyện cổ tích, những câu, từ của bài thơ Đặc biệt trẻ mẫugiáo 4-5 tuổi có những cái nhìn vô cùng phong phú Thông qua tác phẩm vănhọc khơi gợi ở trẻ sự hứng thú và cảm nhận về những sự vật hiện tượng xảy raxung quanh trẻ
Qua những bài thơ, câu truyện trẻ biết yêu cái đẹp của tự nhiên, của con người,biết được những hành vi ứng xử giữa người với người qua đó giúp trẻ phân biệtcái thiện, cái ác, cái tốt, cái xấu giúp trẻ hình thành được nhân cách và pháttriển vốn từ trong cuộc sống thường ngày
Nhận thức được tầm quan trọng ấy bản thân tôi đã mạnh dạng lựa chọn và
thực hiện đề tài nghiên cứu là “Biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi làm quen tác phẩm văn học”.
Trang 3với số lượng là 27 trẻ Đâù năm học, khi tiếp xúc với trẻ tôi thấy một số cháuphát âm chưa rõ ràng, khả năng diễn đạt câu còn hạn chế, một số cháu còn nhútnhát chưa mạnh dạn tự tin trả lời câu hỏi của cô Để thực hiện được mục tiêu
và xây dựng kế hoạch hợp lý nhất đầu năm tôi đã tiến hành khảo sát thực trạngcủa lớp mình và nhận được kết quả sau:
a/ Kết quả đạt được
- Được sự quan tâm giúp đỡ của bộ phận chuyên môn trường nói chung và
của giáo viên trong tổ nói riêng và đặt biệt sự chỉ đạo chặt chẽ của Ban giámhiệu nhà trường cùng với sự ủng hộ nhiệt tình của phụ huynh ở lớp
- Hai giáo viên trong lớp đều có trình độ chuyên môn đạt chuẩn, biết giúp đỡlẫn nhau trong lớp, yêu nghề, mến trẻ và nhiệt tình trong công việc
- 100% các cháu có cùng độ tuổi ( 4 – 5 tuổi )
* Vào đầu nămhọc tôi tiến hành khảo sát trên trẻ khi tham gia hoạt động
làm quen văn học ở lớp của mình cho kết quả như sau:
đạt
Tỉ lệ Nghe hiểu
Trang 410/27 37% 17/27 63%
b/ Những mặt còn hạn chế:
- Với lớp 4 – 5 tuổi đa phần các cháu chưa mạnh dạn tự tin , nề nếp học tập củatrẻ chưa ổn định, kiến thức chưa nhiều nên giáo viên gặp rất nhiều khó khăntrong công tác giảng dạy và tổ chức các hoạt động cho trẻ
- Một số trẻ chưa có sự tập trung và chú ý
- Một phần nhỏ các cháu phát âm chưa chuẩn vẫn còn cháu nói ngọng, nói lắp ,chậm nói đặt biệt trẻ chậm nói nên ảnh hưởng đến khả năng đọc thơ, diễn đạtcâu
- Một số phụ huynh chưa dành thời gian trò chuyện nhiều với con mình
c Nguyên nhân đạt được và nguyên nhân hạn chế:
* Nguyên nhân đạt được:
- Luôn nhận được sự quan tâm giúp đỡ của Ban Giám Hiệu nhà trường, của
tổ chuyên môn, sự hỗ trợ từ đồng nghiệp
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Hường 4 Năm học: 2023 - 2024
Trang 5- Bản thân nắm vững các phương pháp giáo dục, được dự giờ thường xuyênđược tham gia các buổi sinh hoạt chuyên môn, chuyên đề, sinh hoạt cụm để họchỏi và trau dồi nhiều kinh nghiệm nhiều cái hay, cái mới.
- Lớp được phân công 2 giáo viên đứng lớp nên thuận lợi cho việc chăm sócgiáo dục trẻ
* Nguyên nhân hạn chế:
- Một nữa số trẻ lần đầu ra lớp nên còn nhút nhát chưa mạnh dạn, tự tin
trong giao tiếp
- Hầu hết phụ huynh làm nghề nông, kinh tế còn khó khăn nên ít quan tâmđến việc học và chơi của con em mình, chưa tạo điều kiện nhiều để trẻ được tiếpxúc với tác phẩm văn học
- Điều kiện trang thiết bị của trường còn thiếu thốn nên việc sử dụng đồ dùngtrực quan, công nghệ thông tin còn hạn chế
- Trẻ chưa bắt chướt giọng nói ,điệu bộ của nhân vật trong truyện
- Môi trường lớp học chưa phong phú, hấp dẫn với trẻ
- Trẻ còn hạn chế về vốn từ, , kể chuyện chưa có mở đầu chưa có kết thúc ,ítthuộc thơ
PHẦN III – GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1 Căn cứ thực hiện:
- Căn cứ Thông tư số 51/2020/TT-BGDĐT ngày 31 tháng 12 năm 2020 của BộGiáo dục và Đào tạo sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Chương trình Giáodục Mầm non
Trang 6- Căn cứ kế hoạch Số: 39/KHCM-TrMN ngày 30 tháng 08 năm 2023 và kếhoạch số 41/KH-TrMN ngày 31 tháng 08 năm 2023 của Phó hiệu trưởng về kếhoạch chuyên môn năm học và về việc xây dựng kế hoạch chăm sóc nuôi dưỡngtrẻ năm học 2023 – 2024.
- Căn cứ chuyên đề lấy trẻ làm trung tâm giai đoạn 2021-2025
- Căn cứ chương trình bồi dưỡng thường xuyên hàng năm
- Tình hình thực tế lớp Mẫu giáo nhỡ C mà tôim
đang phụ trách, đặc biệt là những hạn chế và khó khăn của năm trước
2 Nội dung, giải pháp và cách thức thực hiện:
a Nội dung và phương pháp thực hiện:
* Nội dung:
- Là giáo viên dạy lớp nhận thấy được tầm quan trọng của việc tổ chức cho trẻ làm quen tác phẩm văn học tôi đã tìm ra một số giải pháp nhằm giúp trẻ lớp tôi tham gia tốt hoạt động này như sau:
+ Lên kế hoạch hoạt động cụ thể cho từng chủ đề
+ Bố trí sắp xếp hợp lí, khoa học
+ Hướng dẫn và giám sát trẻ hoạt động
+ Lựa chọn nội dung
+ Chuẩn bị đồ dùng dạy học, đồ chơi hoạt động cho trẻ
+ Phối hợp với phụ huynh
Trang 7- Lên kế hoạch năm cụ thể, đầy đủ, rõ ràng.
- Lập kế hoạch từng chủ đề, từng tuần: Có mục tiêu, đánh giá hàng ngày, bổsung và khắc phục những mặt còn hạn chế kịp thời
- Để đảm bảo kế hoạch tôi không ngừng tìm tòi, nghiên cứu và nâng cao chấtlượng giảng dạy, giáo dục trẻ:
+ Phân bố thời gian hợp lý, sử dụng đồ dùng khoa học, logic trong bài dạy
* Phương pháp:
- Phương pháp thực hành:
+Phương pháp trải nghiệm: Phương pháp thao tác với đồ vật, đồ chơi là chotrẻ phối hợp các giác quan, hành động với đồ vật, đồ chơi nhằm cung cấp cáckinh nghiệm cho trẻ và rèn luyện thao tác tư duy
+Phương pháp dùng trò chơi là sử dụng các trò chơi, yếu tố chơi phù hợp vớimục đích giáo dục nhằm kích thích trẻ tự nguyện, hứng thú tìm tòi học hỏi và sự
tư duy tích cực
- Phương pháp luyện tập: Là phương pháp cho trẻ thực hiện lặp lại nhiều lầncác động tác, cử chỉ, điệu bộ thông qua những yêu cầu cụ thể mà giáo viên đặt ra
để nâng cao vốn hiểu biết và kỷ năng thực hành trong công việc
- Phương pháp trực quan minh họa: Sử dụng các phương tiện trực quan, thựchiện các hành động mẫu, hình ảnh tự nhiên, mô hình, sơ đồ và phương tiện nghenhìn… Tạo điều kiện cho trẻ sử dụng các giác quan kết hợp với lời nói nhằmnâng cao vốn hiểu biết và sự tư duy của trẻ
Trang 8- Phương pháp dùng lời nói: Sử dụng các phương tiện nghe, nhìn để truyền đạtthông tin, kích thích trẻ suy nghĩ, chia sẽ ý tưởng, bộc lộ cảm xúc bằng lời nóivới mọi người xung quanh.
- Phương pháp dùng tình cảm và khích lệ: Khuyến khích và ủng hộ trẻ hoạtđộng, khơi gợi niềm tin sự quan tâm đến ba mẹ và mọi người xung quanh bộc lộqua những cử chỉ, lời nói
b Giải pháp thực hiện :
*Giải pháp 1: Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học qua công nghệ thông tin, qua đồ dùng đồ chơi
*Qua công nghệ thông tin :
- Để cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học dù là thơ hay truyện, muốn đạt kếtquả cao thì việc đầu tiên giáo viên phải chuẩn bị tốt giáo án điện tử hấp dẫn như:tạo hiệu ứng hình ảnh, âm thanh, sẽ thu hút sự chú ý tập trung của trẻ Vì vậyviệc tìm kiếm và sử dụng những hình ảnh, slide đẹp, hấp dẫn là rất quan trọng
Hình 1: Hình ảnh sử dụng slide trong hoạt động văn học
*Qua đồ dùng đồ chơi :
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Hường 8 Năm học: 2023 - 2024
Trang 9- Trẻ 4-5 tuổi tư duy của trẻ là tư duy trực quan hình tượng nên tôi đã sáng tạo
làm nhiều đồ dùng đồ chơi bằng các nguyên vật liệu khác nhau, hấp dẫn, màusắc, phong phú, từ đó trẻ có những ấn tượng về đồ dùng đồ chơi, kích thích hứngthú cho trẻ Như tôi làm các nhân vật trong câu chuyện bằng rối tay, hay môhình sân khấu, hoặc sa bàn để kể chuyện
-Rối tay:
+Ví dụ: Câu chuyện “Ba chú lợn nhỏ” tôi vẽ hình con lợn ra giấy trắng và cắt
ra sau đó đặt hình chú lợn vừa cắt lên mảnh vải nỉ, và cắt làm 2 mảnh vải giốngnhau theo đường viền, dùng bút dạ vẽ mũi, mắt và tai con lợn giống mô hìnhgiấy trắng và dùng kim chỉ khâu 2 mảnh vải nỉ hình chú lợn lại với nhau tạo nênrối 3 chú lợn để thu hút trẻ hơn
Hình 2 : Hình ảnh rối trong truyện “ Ba chú lớn nhỏ ”
- Mô hình sân khấu : cũng góp phần rất quan trọng thu hút hấp dẫn trẻ Tôi sử
dụng thùng cacton cắt và trang trí theo mô hình sân khấu Với sân khấu đẹp,
Trang 10màu sắc, đúng khung cảnh của câu chuyện sẽ tạo cho trẻ sự lôi cuốn vào câuchuyện 1 cách tích cực nhất.
Hình 3 : Hình ảnh sân khấu rối
Ngoài ra để làm quen với văn học tôi còn kể chuyện cho trẻ qua sa bàn trẻ
rất hứng thú cho trẻ:
Hình 4: Hình ảnh cô kể chuyện qua sa bàn
2 Giải pháp 2: Làm quen với văn học qua trò chơi đóng kịch, lồng ghép tác phẩm văn học qua các môn học khác:
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Hường 10 Năm học: 2023
-2024
Trang 11* Qua trò chơi đóng kịch :
- Đóng kịch là hoạt động giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tậpthể Qua hoạt động đóng kịch trẻ làm tái hiện mô phỏng lại nhân vật từ hànhđộng đến ngôn ngữ của các nhân vật trẻ dễ dàng nhập vai vào các nhân vật từ
đó trẻ sẽ nhớ nội dung , ý nghĩa của tác phẩm văn học
Ví dụ : Trong truyện “ Cáo, thỏ và gà trống ” cô sẽ làm người dẫn truyện các
trẻ khác: một trẻ đóng vai cáo, một trẻ đóng vai thỏ, một trẻ đóng vai gà trống,một trẻ đóng vai bác gấu
+ Đóng vai gà trống giọng dõng dạc tính cách dũng cảm đòi lại nhà cho Thỏ + Đóng vai cáo giọng hung dữ, xấu tính cướp nhà Thỏ
+ Đóng vai thỏ con giả giọng hiền lành ngoan ngoãn
Hình 5: Hình ảnh trẻ đang đóng kịch câu chuyện “Cáo, thỏ và gà trống”
- Qua đóng kịch trẻ dễ dàng nắm được nội dung, ý nghĩa của tác phẩm, nắm
được trình tự của câu truyện, điều này giúp trẻ phát triển tư duy, cảm thụ tác
phẩm một cách sâu sắc ở trẻ
Trang 12* Lồng ghép tác phẩm văn học qua các môn học khác:
- Qua hoạt động thể dục : Hoạt động thể dục là hoạt động trẻ ít hứng thú nên
khi tổ chức hoạt động này tôi thường tích hợp dẫn dắt bằng các câu chuyện, bàithơ để hoạt động này trở nên mềm dẻo hơn, trẻ hứng thú hơn
Ví dụ: Hoạt động thể dục với đề tài “Bật qua vật cản cao10-15cm” tôi đã lồngghép văn học dẫn dắt bằng câu chuyện “Tích Chu” xuyên suốt đề tài để gâyhứng thú cho trẻ
-Tôi giả làm Tích Chu chạy qua chạy lại và gọi: “Bà ơi bà ở lại với cháu, cháu
sẽ lấy nước về cho bà uống” rồi dẫn vào tiết dạy cho trẻ giúp Tích Chu đi lấynước cho bà uống…cứ thế tôi dẫn dắt truyện xuyên suốt đề tài
- Qua hoạt động Âm nhạc : Để hoạt động này thêm phong phú hơn tôi thường
dẫn dắt bằng bài thơ, câu chuyện
Ví dụ : Để dạy hát bài “Em yêu cây xanh ” tôi dẫn dắt bằng cách : cho trẻ đọc thơ “Cây bàng” và hỏi trẻ : Các con vừa đọc bài thơ nói về cây gì ? Cây bàng được trồng để làm gì? Từ đó tôi khái quát ích lợi của cây bàng và một số loại cây khác như: Cây cho bóng mát, cho hoa quả…để dẫn dắt vào bài hát: “Em yêu cây xanh”
- Qua hoạt động tạo hình : Để phát triển trí tưởng tượng sáng tạo tôi áp dụng
các tác phẩm văn học vào tiết dạy
Ví dụ : Với đề tài : “Vẽ vườn hoa mùa xuân” tôi sẽ kể cho trẻ nghe câu chuyện “Sự tích mùa xuân” để gợi cho trẻ nhớ được mùa xuân có những loại hoa gì, màu sắc như thế nào từ đó tôi sẽ dẫn dắt vào đề tài
- Qua hoạt động toán học: Để giúp trẻ phát triển tư duy một cách logic, khi tổ
chức hoạt động toán với đề tài số lượng, tôi dẫn dắt qua câu chuyện “Sự tích quảdưa hấu”, từ câu chuyện tôi tích hợp cho trẻ đếm số lượng quả dưa hấu và so sánh nhiều hơn , ít hơn
- Qua hoạt động KPKH: Để khơi gợi trí tò mò của trẻ, với đề tài khám phá một
số côn trùng, tôi sẽ kể cho trẻ nghe một đoạn chuyện “Sự tích con ong” rồi dẫndắt vào đề tài , cho trẻ khám phá 1 số côn trùng
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Hường 12 Năm học: 2023
-2024
Trang 13- Làm quen với văn học mọi lúc mọi nơi: Vào giờ đón trẻ, trả trẻ, giờ hoạt
động ngoài trời, hoạt động vui chơi tôi cũng có thể cho trẻ làm quen với văn họcmọi lúc mọi nơi
Ví dụ : Khi tổ chức hoạt động chơi ngoài trời với trò chơi “Cáo và thỏ ” trongquá trình chơi, cho trẻ giả làm thỏ giơ hai bàn tay trên đầu vẫy vẫy vừa đi chơivừa đọc bài thơ “Trên bãi cỏ … Tha đi mất ”
3.Giải pháp 3: Dùng phương pháp đọc, kể diễn cảm
Trẻ cảm thụ tác phẩm văn học bằng cách nghe, đọc kể là chính Do vậy tôi
sử dụng mọi sắc thái giọng kể của mình làm phương tiện để đọc, kể biểu cảm,diễn tả tính cách của các nhân vật khác nhau làm cho tác phẩm toát lên nội dung,
ý nghĩa của câu chuyện.Với nghệ thuật kể chuyện hay sẽ lôi cuốn trẻ đam mê,hứng thú, tích cực tham gia vào hoạt động kể chuyện Còn đối với tiết thơ tôidạy trẻ thuộc bằng cách tôi đọc trước trẻ đọc sau, đọc bằng nhiều hình thức khácnhau: nối đuôi, dạy mọi lúc mọi nơi nhờ vậy trẻ thuộc được nhiều thơ hơn
4 Giải pháp 4: Qua việc phối kết hợp với các bậc cha mẹ trẻ
- Qua cuộc họp đầu năm tôi tuyên truyền với phụ huynh tầm quan trọng củavăn học (phát triển vốn từ, yêu cái đẹp … ) nên nhờ phụ huynh hỗ trợ về đồdùng học liệu để bổ sung vào góc thư viện của lớp
- Qua giờ đón trả trẻ tôi tuyên truyền trao đổi với phụ huynh về khả năng củatrẻ (trẻ thích kể chuyện , đọc thơ ) để phụ huynh dành thời gian nhiều hơn để
kể hay đọc cho trẻ nghe những tác phẩm văn học, bồi dưỡng cảm xúc tích cựccho trẻ
Trang 14Hình 6: Hình ảnh trao đổi với phụ huynh trong giờ đón trả trẻ
- Qua bảng tuyên truyền gắn những nội dung giáo dục văn học và thay đổitheo từng chủ đề để phụ huynh nắm bắt và phối hợp kịp thời Ngoài ra trên bảngtuyên truyền tôi còn gắn những hình ảnh trẻ đang đóng kịch hay đọc thơ, kểchuyện ,…để phụ huynh thấy được sự tiến bộ rõ rệt của con em mình
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Hường 14 Năm học: 2023
-2024
Trang 15- Trẻ tự tin, tích cực và hăng say hứng thú trong giờ hoạt động văn học.
- Trẻ linh hoạt hơn đọc diễn cảm hơn , thể hiện lại được lời thoại trong tác phẩm,hiện được tính cách từng nhân vật
- Kết quả cụ thể như sau:
Chất lượng khảo sát trẻ 4 – 5 tuổi ( Mẫu giáo nhỡ C)
23/27 85% 4/27 15%
Sau khi áp dụng các giải pháp trên tôi thấy chất lượng giáo dục nâng lên rõ rệt Như vậy khẳng định các giải pháp đã được tổ chức thực hiện nêu trong đề tài nghiên cứu có hiệu quả khá tốt
Trang 16* Đối với bản thân:
- Nắm chắc nội dung, phương pháp , cách tổ chức một giờ hoạt động cho trẻ làmquen tác phẩm văn học hứng thú , thu hút trẻ
- Nâng cao tay nghề trong việc làm đồ dùng dạy học cho trẻ
- Các giải pháp trên đã giúp cho tôi rất nhiều trong việc bồi dưỡng chuyên môn,nhất là trong lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ Quan trọng hơn cả là các giảipháp có tính khả thi đã thúc đẩy để giáo dục văn học trong trường mầm non thực
sự là hoạt động giúp trẻ phát triển toàn diện nhất
* Đối với phụ huynh:
- Có sự thay đổi nhìn nhận về việc học và chơi của con mình, nhận thấy được
tầm quan trọng của các tác phẩm văn học đối với quá trình phát triển của trẻ
- Thường xuyên trò chuyện và sưu tầm các tác phẩm hay cho trẻ
- Cho trẻ tham gia vào các hoạt động nghệ thuật năng khiếu như đọc diễn cảm ,
3 Kiến nghị :
-Hằng năm, Ban giám hiệu nhà trường cần quan tâm nhiều hơn trong việc bổ sung thêm trang thiết bị đồ dùng theo hướng hiện đại cho hoạt động văn học nói riêng và các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ trong trường nói chung, bên cạnh
đó tu bổ cơ sở vật chất, phòng học tạo điều kiện thuận lợi cho việc chăm sóc, giáo dục trẻ
-Tạo điều kiện cho giáo viên được học hỏi, tập huấn, dự giờ tiết dạy để năng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân thường xuyên
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Hường 16 Năm học: 2023
-2024