HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ TUYẾT NHƯ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ PHÂN CẤP, PHÂN QUYỀN TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI ĐỊA BÀN HUYỆN BẮC TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤN
LÝ DO XÂY DỰNG ĐỀ ÁN
Ngày nay, tất cả các quốc gia phát triển trên thế giới đều áp dụng hình thức PCPQ trong hoạt động QLNN với nhiều cấp độ khác nhau Vấn đề PCPQ ở Việt Nam từ lâu đã được quy định tại nhiều sắc lệnh, và được cụ thể hóa trong các bản Hiến pháp từ năm 1946 đến Hiến pháp năm 2013 Hiện nay, Việt Nam đang thực hiện PCPQ mạnh mẽ trong QLNN cho chính quyền địa phương Những nỗ lực này đã mang lại nhiều thành tựu quan trọng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế và cải cách hành chính nhà nước Đặc biệt, trong bối cảnh xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, vấn đề phân quyền, phân cấp ngày càng được chú trọng Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã khẳng định: “Đẩy mạnh PCPQ, xác định rõ trách nhiệm giữa Chính phủ với các bộ, ngành; giữa Chính phủ, các bộ, ngành với chính quyền địa phương; khắc phục triệt để chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn; bảo đảm QLNN thống nhất; đồng thời, phát huy vai trò chủ động, sáng tạo, tinh thần trách nhiệm của từng cấp, từng ngành” [13]
Việc thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai đã tạo ra được những kết quả và chuyển biến tích cực trong hoạt động của Trung ương và Chính quyền địa phương như: Việc phân quyền cho chính quyền địa phương thực hiện các thủ tục hành chính của Trung ương giúp giảm bớt được thời gian thực hiện thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian, chi phí của người dân, doanh nghiệp liên hệ thực hiện, góp phần nâng cao sự hài lòng của người dân đối với việc thực hiện các thủ tục hành chính về đất đai Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, việc thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập như việc phối hợp giữa các cơ quan tại địa phương vẫn còn chưa chặt chẽ do hạn chế trong các quy định pháp luật về thẩm quyền thực hiện còn chồng chéo dẫn đến tình trạng một số thủ tục hành chính về đất đai chưa quy định cụ thể cơ quan thực hiện và chịu trách nhiệm; việc thực hiện các quy định về PCPQ trong lĩnh vực đất đai còn mang tính hình thức, hầu hết các thủ tục về đất đai ở địa phương khi được phân quyền thực hiện trường hợp có vướng mắc phải xin ý kiến chỉ đạo các cơ quan cấp trên rất mất thời gian, Từ việc đánh giá những ưu điểm và hạn chế trong thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai, từ đó đưa ra những giải pháp hoàn thiện việc thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai có ý nghĩa rất lớn trong tình hình hiện nay Đề án thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên tuy không mới, nhưng việc quy định thực hiện tại các văn bản pháp luật như Luật Đất đai, Luật Tổ chức Chính quyền địa phương, Luật Kinh doanh Bất động sản, Luật Nhà ở, Bộ Luật Dân sự, các Nghị định, Thông tư hướng dẫn, và các văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương vẫn còn nhiều hạn chế Điều này dẫn đến việc thực hiện quy định pháp luật về PCPQ trong quản lý đất đai vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc Đề án này nhằm làm sáng tỏ vấn đề PCPQ trong quản lý đất đai hiện nay dưới góc độ lý luận, quy định pháp luật, cũng như thực trạng thực hiện pháp luật Thực tiễn tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, một huyện của tỉnh Bình Dương có diện tích đất lớn, dân cư đông đúc, với tốc độ đô thị hóa, xây dựng và công nghiệp phát triển mạnh mẽ, cho thấy nhu cầu cấp thiết phải hoàn thiện và thực thi hiệu quả các quy định pháp luật về PCPQ trong quản lý đất đai Sự phát triển nhanh chóng của địa phương này đòi hỏi một hệ thống pháp luật rõ ràng, minh bạch và linh hoạt, nhằm đảm bảo quản lý đất đai hiệu quả và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội bền vững Vì vậy, đề án nghiên cứu “Pháp luật về PCPQ trong quản lý đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương” là hoàn toàn mới, phù hợp với thực tiễn và nhu cầu hiện nay
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
Trong thời gian vừa qua, ở Việt Nam có một số công trình nghiên cứu khoa học, sách, báo, các luận án, đề án của thạc sĩ, tiến sĩ nghiên cứu về thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai Qua đó, các tác giả đề ra một số thực trạng, đánh giá việc thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai làm cơ sở cho việc việc sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến lĩnh vực đất đai nói chung và việc thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai nói riêng
- Sách “QLNN về đất đai” do Tiến sĩ Nguyễn Khắc Thái Sơn chủ biên, được Nhà xuất bản Nông Nghiệp Bắc Tân Uyên xuất bản năm 2007, là một công trình quan trọng cung cấp các vấn đề lý luận và pháp lý liên quan đến QLNN về đất đai Cuốn sách này không chỉ đề cập đến các nội dung cụ thể về quản lý đất đai mà còn giải thích chi tiết về các quy định và nguyên tắc pháp lý cần thiết trong lĩnh vực này [23]
- Trong cuốn “Giải quyết tranh chấp hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai: phát hiện vi phạm và xử lý vướng mắc” của Nguyễn Quang Đạo, do Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự Thật xuất bản năm 2021, là một tài liệu quan trọng khác Cuốn sách này tập trung vào việc giải quyết các tranh chấp hành chính trong quản lý đất đai, phát hiện các vi phạm và đề xuất các phương pháp xử lý các vướng mắc Cả hai công trình đều đóng góp quan trọng vào việc nâng cao hiểu biết và năng lực QLNN về đất đai, hỗ trợ các nhà quản lý và nhà nghiên cứu trong việc phát triển và thực thi hiệu quả các chính sách liên quan đến đất đai [14]
Ngoài ra còn có một số bài viết là luận văn, luận án của các Thạc sỹ, Tiến sỹ như:
- Luận văn thạc sĩ “Phân quyền giữa cơ quan nhà nước ở trung ương với chính quyền địa phương từ thực tiễn tỉnh Bình Phước” (2018) của tác giả Lê Anh
Tuấn đã tập trung phân tích về sự phân quyền giữa các cơ quan nhà nước tại cấp trung ương và chính quyền địa phương, từ góc độ thực tiễn ở tỉnh Bình Phước Tác giả đã tiếp cận với nhiều phương pháp nghiên cứu, từ việc phân tích các văn bản pháp luật, quy định của nhà nước, đến việc thực địa điều tra, phỏng vấn các cán bộ, nhà quản lý và cư dân tại Bình Phước Qua đó, nghiên cứu đã trình bày một cái nhìn tổng quan và sâu sắc về hiện trạng phân quyền ở cấp trung ương và địa phương, cũng như những thách thức và cơ hội trong việc cải thiện hệ thống này Ngoài ra, luận văn cũng có thể đã đề xuất những giải pháp cụ thể để cải thiện việc phân quyền và tăng cường hiệu quả hoạt động của cả hai cấp bậc này, từ việc điều chỉnh chính sách, tạo ra các cơ chế mới, đến việc đào tạo và nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý [25]
- Luận văn thạc sĩ “QLNN về đất đai tại địa bàn huyện Sa Thầy, tỉnh Kon
Tum” (2021) của tác giả Nguyễn Văn Sơn Tác giả đã tiến hành nghiên cứu bằng cách sử dụng phương pháp phân tích các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý đất đai, cũng như các chính sách, quy định của cơ quan nhà nước Đồng thời, việc tiếp cận trực tiếp thông qua các cuộc phỏng vấn, khảo sát tại địa phương giúp tác giả hiểu rõ hơn về thực tế, những vấn đề cụ thể và ý kiến của cộng đồng địa phương về quản lý đất đai Từ những phân tích và thực địa này, tác giả đã đưa ra những nhận định sâu sắc về hiện trạng quản lý đất đai tại huyện Sa Thầy, từ các mặt tích cực đến những hạn chế, thách thức đang tồn tại Các đề xuất và giải pháp có thể được đề ra để cải thiện tình hình quản lý đất đai, từ việc điều chỉnh chính sách đến việc tăng cường năng lực quản lý và giáo dục cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ và sử dụng bền vững nguồn đất [24]
- Luận án tiến sĩ “Hệ thống đăng ký đất đai theo pháp luật đất đai Việt Nam và Thụy Điển” (2011) của tác giả Đặng Anh Quân Tác giả đã tập trung phân tích cách mà hai quốc gia này tiếp cận, quản lý và sử dụng nguồn đất đai thông qua hệ thống pháp luật và đăng ký đất đai Với sự so sánh này, tác giả đã thực hiện nghiên cứu từ nhiều góc độ khác nhau Điều này có thể bao gồm việc phân tích các văn bản pháp luật, quy định về đất đai của cả hai quốc gia, từ luật đất đai đến các hướng dẫn thực thi và quy định cụ thể về đăng ký đất đai Đồng thời, việc tiếp cận thông qua thực địa ở cả hai quốc gia, thông qua cuộc phỏng vấn các chuyên gia, nhà quản lý và những người làm việc trong lĩnh vực đất đai, cũng như việc tìm hiểu về ý kiến của cộng đồng Từ những nghiên cứu này, tác giả đã phân tích và so sánh các điểm tương đồng và khác biệt giữa hệ thống đăng ký đất đai của Việt Nam và Thụy Điển Các ưu điểm và hạn chế của mỗi hệ thống có thể đã được đưa ra, cũng như những giải pháp và hướng đi để cải thiện hệ thống đăng ký đất đai ở cả hai quốc gia [19]
- Luận án tiến sĩ "Tặng cho quyền sử dụng đất ở theo pháp luật Việt Nam hiện nay" của Trần Thị Minh (2023) là một công trình nghiên cứu đáng chú ý, tập trung vào việc phân tích và làm rõ các tiền đề lý luận về tặng cho tài sản, tặng cho QSDĐ và tặng cho QSDĐ ở Trong quá trình nghiên cứu, Trần Thị Minh đã đặc biệt chú trọng vào tính đặc biệt của loại đất này, nhận diện sự cần thiết và yêu cầu khách quan của việc điều chỉnh bằng pháp luật đối với tặng cho QSDĐ ở Luận án đã phân tích và nhận diện cơ cấu điều chỉnh pháp luật cùng các yếu tố tác động, chi phối tới pháp luật về tặng cho QSDĐ Dựa trên nhận định này, Trần Thị Minh đã đề xuất một loạt các giải pháp tổng thể như sửa đổi, bổ sung và điều chỉnh của pháp luật hiện hành Mục tiêu của những giải pháp này là đảm bảo tính phù hợp, thống nhất, công bằng và dễ tiếp cận, từ đó giúp hoàn thiện khung pháp lý về tặng cho QSDĐ ở [17]
Các nghiên cứu trước đó đã đề cập đến nhiều khía cạnh và góc nhìn khác nhau về chính sách và quy định pháp luật trong PCPQ quản lý đất đai trên các địa phương khác nhau Tuy nhiên, đề án nghiên cứu về vấn đề này tại huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, mang tính đột phá và độc đáo Với sự mới mẻ và phù hợp với thực tiễn cùng nhu cầu hiện nay của địa phương, đề án này hứa hẹn sẽ đem lại những đóng góp quý báu và giải pháp hiệu quả trong việc cải thiện quản lý đất đai tại địa phương Bằng cách tiếp cận một cách toàn diện và chi tiết về các vấn đề liên quan đến phân cấp và phân quyền quản lý đất đai, đề án này có thể giúp tạo ra những cơ chế quản lý linh hoạt và hiệu quả, phản ánh đúng nhu cầu và điều kiện cụ thể của huyện Bắc Tân Uyên.
MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ ÁN
4.1 Mục tiêu nghiên cứu của đề án
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng thực hiện các quy định pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai, Đề án đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả triển khai thực hiện pháp luật về PCPQ trong quản lý đất đai, góp phần nâng cao hiệu quả QLNN chuyên ngành về đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương
4.2 Nhiệm vụ nghiên cứu của đề án Để đạt được mục tiêu trên, đề án tâ ̣p trung nghiên cứu một số nhiệm vụ như sau:
- Nghiên cứu các vấn đề lý luận và quy định pháp luật về PCPQ trong quản lý đất đai cụ thể là thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai
- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên Từ đó đánh giá được những ưu điểm, hạn chế và đề ra những giải pháp nhằm đẩy mạnh việc thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên nói riêng và hoàn thiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai trên cả nước nói chung.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Để thực hiện đề án này, tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau đây:
- Phương pháp thu thập số liệu: Thu thập các thông tin có liên quan đến thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai của huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương từ UBND huyện và VPĐKĐĐ chi nhánh huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương
- Phương pháp thống kê: từ số liệu thu thập được về các chỉ tiêu thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai của huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương sau đó tiến hành thống kê thành các bảng biểu, biểu đồ
- Phương pháp phân tích: Trên cơ sở những tài liệu, số liệu thu thập tiến hành phân tích những số liệu đã thu thập được thành những chương trong đề án Từ đó, triển khai thành các tiểu mục trong các chương để hoàn thiện đề án
- Phương pháp đánh giá: Đánh giá tình hình thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai của huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương trên những mặt đạt được, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế đó.
HIỆU QUẢ/LỢI ÍCH CỦA ĐỀ ÁN ỨNG DỤNG TRONG THỰC TIỄN
Đề án nghiên cứu sẽ góp phần hệ thống hóa và làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận, pháp lý cơ bản về thực hiện pháp luật PCPQ trong quản lý đất đai Nghiên cứu này sẽ phân tích và đánh giá thực trạng PCPQ QLNN về đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương từ khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực Mục tiêu là làm rõ những tồn tại, hạn chế, tìm ra nguyên nhân và đề xuất các giải pháp khắc phục khả thi, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong việc thực hiện thủ tục hành chính về đất đai, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong huyện Bắc Tân Uyên cũng như các địa phương khác trong tỉnh Đề án này cũng có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các tổ chức, cá nhân nghiên cứu, vận dụng và đề xuất các cơ quan thẩm quyền xem xét, ban hành những chính sách, quy định pháp luật, và điều chỉnh cơ chế trong công tác QLNN về đất đai.
KẾT CẤU ĐỀ ÁN
Đề án gồm 3 chương chính và các phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo cụ thể như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về PCPQ trong lĩnh vực đất đai
Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện pháp luật về PCPQ trong quản lý đất đai
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ PCPQ TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ PCPQ
Theo Nguyễn Đặng Phương Truyền (2022), “Phân quyền có thể được hiểu là đơn vị tập thể cấp trên phân cho tập thể hay một địa phương có tư cách pháp nhân và quyền hạn nhất định chịu sự kiểm tra, giám sát của cấp trên và chịu trách nhiệm với những công việc mình thực hiện” Về lý luâ ̣n, phân quyền được chia thành phân quyền ngang và phân quyền dọc [26]
- Phân quyền gồm 2 loại: Phân quyền ngang và phân quyền dọc, cụ thể như sau:
+ Phân quyền ngang là sự phân chia quyền lực của các cơ quan nhà nước theo chiều ngang như tam quyền phân lập bao gồm 3 nhánh quyền lập pháp, hành pháp, và tư pháp được chia cho nhóm 3 cơ quan độc lập nắm giữ
+ Phân quyền dọc là việc chính quyền trung ương và chính quyền địa phương: chính quyền trung ương giao, phân một phần quyền hạn, nhiệm vụ, bằng văn bản quy phạm pháp luật cho các cấp chính quyền địa phương thực hiện Địa phương có thể tự quyết định các vấn đề của mình trên cơ sở các văn bản đó và chịu trách nhiệm trước chính quyền trung ương thông qua pháp luật
Tóm lại, phân quyền là sự phân chia quyền lực nhà nước giữa chính quyền trung ương cho chính quyền địa phương thực hiện các chức năng QLNN đảm bảo sự QLNN được thống nhất và hiệu quả Việc phân quyền giữa các cấp phải được quy định tại các văn bản pháp luật của nhà nước như: Hiến pháp, các Luật, Nghị định, Các cơ quan địa phương thực hiện đảm bảo những chức năng, nhiệm vụ do chính quyền Trung ương phân quyền đồng thời chịu sự kiểm tra, giám sát, chịu trách nhiệm trước Chính quyền Trung ương trong việc thực hiện công việc được phân quyền
Theo Dương Bạch Long (2022), “Phân cấp trong QLNN được hiểu là phân chia ra thành các cấp, giao bớt một phần quyền quản lý của cấp trên cho cơ quan quản lý cấp dưới được thực hiện theo pháp luật và mang tính lâu dài, ổn định Phân cấp trong QLNN là sự phân chia thẩm quyền cho các cấp hành chính phù hợp, chính quyền trung ương giao nhiệm vụ cho chính quyền địa phương phù hợp chức năng, nhiệm vụ, điều kiện thực hiện của chính quyền địa phương nâng cao hiệu quản QLNN”[16]
1.1.3 Pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai
Hiện nay, trong các văn bản pháp luật và các tài liệu, sách báo pháp lý, thuật ngữ “pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai” được sử dụng theo nghĩa rộng
“pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai chỉ tổng thể các quy định pháp luật liên quan đến việc phân cấp và phân quyền quản lý, sử dụng đất đai từ cấp trung ương đến cấp địa phương Điều này bao gồm cả các luật về quy hoạch, sử dụng đất, chính sách thuế đất, quy định về quyền sở hữu và quản lý đất đai, cũng như các văn bản hướng dẫn và quy định chi tiết khác” và nghĩa hẹp “ pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai chỉ đến các quy định cụ thể trong pháp luật liên quan đến việc phân chia quyền hạn và trách nhiệm giữa các cấp quản lý đất đai Điều này có thể bao gồm việc quy định rõ ràng về phân phối quyền quản lý đất giữa các cấp quản lý, quyền quyết định về quy hoạch đất, cấp phép sử dụng đất, và các vấn đề liên quan đến giải quyết tranh chấp về đất đai giữa các cấp quản lý khác nhau”
Như vậy, theo quan niệm của tác giả “pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai là hệ thống các quy tắc xử sự do cơ quan có thẩm quyền ban hành điều chỉnh quan hệ xã hội phát sinh trong hoạt động quản lý đất đai nhằm làm cho những quy định của pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai đi vào cuộc sống, trở thành những hành vi hợp pháp của cá nhân, tổ chức khi tham gia vào các quan hệ xã hội do pháp luật điều chỉnh”
1.1.4 Khái niệm thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai
- Pháp luật được nhà nước ban hành để thực hiện quyền lực nhà nước, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân và nó chỉ thực sự có ý nghĩa khi được tổ chức thực hiện nghiêm minh và chỉ khi các quy đinhn của pháp luật trở thành hành vi, hoạt động của chủ thể pháp luật Việc xây dựng pháp luật phải đảm bảo cho các cá nhân tổ chức thực hiện tốt, không ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của cá nhân Trong khi thực hiện pháp luật, có phát sinh những bất cập, hạn chế sẽ có kiến nghị đề xuất sửa đổi, bổ sung, xây dựng lại pháp luật
Theo Vũ Ngọc Hà (2018) “Thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai là quá trình hoạt động có ý thức, có mục đích của các chủ thể có thẩm quyền tổ chức, thực hiện các quy định của pháp luật nhằm bảo đảm các quy định của pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai được thực hiện” [15]
1.1.5 Nội dung thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai
- Nội dung thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai bao gồm các khía cạnh sau:
+ PCPQ trong việc lập và quản lý hồ sơ địa giới hành chính, lập bản đồ hành chính
+ PCPQ trong khảo sát, đo đạc, lập bản đồ địa chính, bản đồ hiện trạng sử dụng đất và bản đồ QHSDĐ
+ PCPQ trong công tác thống kê, kiểm kê đất đai
+ PCPQ trong xây dựng hệ thống thông tin đất đai
+ PCPQ trong ban hành văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai và tổ chức thực hiện văn bản
+ PCPQ trong tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai
+ PCPQ trong Thanh tra, kiểm tra, giám sát, theo dõi, đánh giá việc chấp hành quy định của pháp luật về đất đai và xử lý vi phạm pháp luật về đất đai
1.1.6 Ý nghĩa của thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai
- Việc thực hiện tốt pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả QLNN về đất đai nói riêng và QLNN nói chung Tạo cơ sở để nhân dân tham gia vào hoạt động QLNN thông qua giám sát, kiểm tra việc thực hiện pháp luật của các cơ quan nhà nước
- Việc thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống, xã hội, cụ thể như sau:
+ Thông qua việc thực hiện pháp luật PCPQ trong lĩnh vực đất đai thì những quy định về PCPQ trong lĩnh vực đất đai được hiện thực hóa, không còn chỉ là những con chữ trên văn bản mà phát huy thành những hành vi, hành động cụ thể của các cơ quan, tổ chức, cá nhan thực hiện pháp luật Từ đó, ý chí, mục tiêu của pháp luật trở thành hiện thực, góp phần phát huy được vai trò của nhà nước trong việc quản lý lĩnh vực đất đai
+ Việc thực hiện pháp luật PCPQ trong lĩnh vực đất đai làm cho nội dung quản lý đất đai của địa phương, cũng như Trung ương trở nên ổn định, dễ quản lý, những cơ quan được PCPQ thực hiện có trách nhiệm với hành vi, quyết định của mình tạo điều kiện cho đất nước phát triển bền vững
+ Thông qua quá trình thực hiện pháp luật PCPQ trong lĩnh vực đất đai, các quyền, lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức trong hoạt động sử dụng đất được đảm bảo
CHỦ THỂ, PHƯƠNG THỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ PCPQ
- Việc PCPQ trong hệ thống các cơ quan QLNN được xác định như sau:
+ Chủ thể PCPQ là: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ ngành và UBND cấp tỉnh, huyện
+ Chủ thể nhận PCPQ là: Bộ, cơ quan ngang Bộ, UBND các cấp
- Trong quản lý đất đai, phân cấp và phân quyền là hai khái niệm quan trọng giúp tổ chức và quản lý các nguồn lực đất đai một cách hiệu quả Dưới đây là cách mà phân cấp và phân quyền được áp dụng trong lĩnh vực quản lý đất đai:
Bảng 1.1 Phân cấp và phân quyền được áp dụng trong lĩnh vực quản lý đất đai Tiêu chí Chính quyền Trung ương Chính quyền địa phương
Chính phủ có thể định rõ chính sách, quy định và kế hoạch quản lý đất đai ở cấp trung ương Các quy hoạch quốc gia, luật lệ liên quan đến sử dụng đất đai thường được quyết định ở cấp này
Chính quyền địa phương thường chịu trách nhiệm thực hiện chính sách và quản lý đất đai theo hướng dẫn từ cấp trung ương Họ có thể xây dựng quy hoạch đô thị, quản lý sử dụng đất cụ thể trong phạm vi địa phương Chính sách và hướng dẫn:
Chính phủ có thể xây dựng các chính sách và hướng dẫn quản lý đất đai trên cấp quốc gia, như việc quy định việc sử dụng đất, bảo vệ môi trường và đảm bảo bền vững
Các chính quyền địa phương có thể đưa ra các quy định chi tiết và kế hoạch thi hành chính sách tại địa bàn họ, đảm bảo rằng nó phản ánh đúng điều kiện và nhu cầu đặc thù của địa phương
Thực hiện và Giám sát
Có cơ quan giám sát và kiểm tra từ cấp trung ương có thể theo dõi và đánh giá quy trình thực hiện,
Chịu sự giám sát của cơ quan cấp trên và trách nhiệm giải trình việc thực
Tiêu chí Chính quyền Trung ương Chính quyền địa phương giúp đảm bảo tuân thủ và minh bạch trong quản lý đất đai hiện pháp luật về PCPQ trong quản lý đất đai
Ban hành Văn bản hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện
Chính phủ, Bộ Tài nguyên Môi trường có thể xây dựng các Luật, Nghị định, Thông tư, chính sách phân quyền cho Chính quyền địa phương cấp tỉnh thực hiện các nội dung quản lý đất đai
STNMT ban hành các quyết định phân quyền cho PTNMT, VPĐKĐĐ cấp tỉnh/huyện thực hiện nhiệm vụ
Chính phủ, Bộ Tài nguyên môi trường tổ chức tuyên truyền các Luật, gửi góp ý dự thảo Luật, Nghị định liên quan đến công tác quản lý đất đai
Ví dụ: Trước khi ban hành Luật Đất đai 2023, BTNMT gửi các cơ quan ngành dọc góp ý Luật Đất đai, các nghị định hướng dẫn thi hành
Xữ lý vi phạm hành chính
Quốc hội ban hành Luật xữ phạt vi phạm hành chính, Luật đất đai Chính phủ ban hành các Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai làm căn cứ cho các cấp thực hiện
Sở Tài nguyên môi trường, UBND huyện ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai
Ví dụ: UBND huyện Bắc Tân Uyên ban hành Quyết định số 1245/QĐ-UBND về việc xử phạt vi phạm hành chính trong chuyển
Tiêu chí Chính quyền Trung ương Chính quyền địa phương mục đích sử dụng đất của ông Nguyễn Văn A Đánh giá kết quả thực hiện
Chính phủ, Bộ Tài nguyên Môi trường đánh giá kết quả thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai của chính quyền địa phương cấp tỉnh Từ đó đề ra những phương hướng, điều chỉnh pháp luật thích hợp
STNMT đánh giá kết quả thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai của chính quyền địa phương cấp huyện và cấp xã Từ đó, đề xuất giải pháp xử lý, hoàn thiện pháp luật cho Chính quyền Trung ương.
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ PCPQ TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI
1.3.1 Sự phát triển kinh tế xã hội
- Nền kinh tế - xã hội phát triển tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai như: việc người dân có trình độ, học vấn điều kiện kinh tế ổn định sẽ có tinh thần, nhận thức và hiểu biết, thực hiện tốt pháp luật Ngược lại nền kinh tế - xã hội phát triển chậm ảnh hưởng nhiều tới việc thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai
- Kinh tế có phát triển, đời sống người dân được cải thiện về vật chất, lẫn tinh thần thì người dân sẽ tin tưởng vào chính sách pháp luật, những quy định của nhà nước Đặc biệt yếu tố đất đai gắn liền với sự phát triển kinh tế Đất đai có ổn định thì kinh tế mới phát triển và ngược lại Vì vậy các chính sách, pháp luật về đất đai được tầng lớp nhân dân cực kì quan tâm
- Chính trị là yếu tố hết sức quan trọng có ảnh hưởng trực tiếp đến việc xây dựng, ban hành pháp luật, đặc biệt là việc thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai Chính trị ảnh hưởng các cá nhân, cơ quan tổ chức, đặc biệt là cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc thực hiện pháp luật
- Chính trị ổn định, đất nước hòa bình tạo sự thuận lợi đối với việc thực pháp luật của nhà nước nói chung và pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai nói riêng, vì nó tạo sự tin tưởng của nhân dân vào pháp luật của nhà nước, con đường chính trị mà nhà nước đang đi theo từ đó việc tuân thủ pháp luật được thực hiện một cách chủ động và tích cực Ngược lại, nếu chính trị không ổn định dẫn đến sự hoang mang của tầng lớp nhân dân, khiến cho nhân dân không chắc chắn được rằng con đường chính trị mà nhà nước mình đang hướng tới là đúng hay sai, pháp luật mà nhà nước ban hành có thực chất bảo vệ lợi ích cho người dân hay không Từ đó dẫn đến những suy nghĩ sai lệch, những hành vi chống đối, biểu tình vi phạm pháp luật nhà nước ảnh hưởng sâu sắc đến việc thực hiện pháp luật
1.3.3 Yếu tố văn hóa – đời sống
- Các phong tục và tập quán trong cộng đồng xã hội có ảnh hưởng sâu rộng tới hoạt động thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai, đặc biệt là ở các vùng nông thôn Những phong tục này thường phản ánh những đặc điểm văn hóa, truyền thống của mỗi vùng, đồng thời cũng tiếp tục tồn tại và ảnh hưởng đến quá trình thực hiện pháp luật Tại các khu vực nông thôn, các phong tục tập quán thường mang tính cộng đồng mạnh mẽ và kéo dài qua nhiều thế hệ Mặc dù một số trong số chúng có thể không phản ánh đúng các quy định pháp luật hiện hành, nhưng vẫn được duy trì và lan truyền từ đời này sang đời khác
- Lối sống đô thị và lối sống nông thôn có ảnh hưởng khác nhau tới hoạt động thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai Đặc trưng nổi bật của lối sống đô thị là tích cực chính trị – xã hội ở đô thị cao Người dân ở đô thị có điều kiện tiếp xúc với nhiều phương tiện thông tin hiện đại, trình độ học vấn cao vì vậy phát huy tích cực sự chấp hành nghiêm minh đối với pháp luật Ngược lại, tại vùng nông thôn điều kiện còn rất khó khăn, trình độ học vấn còn kém, xuất hiện nhiều phong tục tạp quán khó khắc phục vì thế ảnh hưởng ít nhiều đến sự thực hiện pháp luật
- Sự tồn tại lâu dài của hệ thống pháp luật thường mang theo dấu ấn của các chế độ trước đó, ảnh hưởng sâu rộng đến việc thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai Một số người hiểu lầm rằng pháp luật chỉ là công cụ trừng phạt, dẫn đến tâm lý sợ hãi và lo lắng Tâm lý này khiến hành vi của con người trở nên không ổn định, gây khó khăn trong việc thúc đẩy hành vi tuân thủ pháp luật
- Ngoài ra, tình trạng thờ ơ hoặc coi thường pháp luật ở một số người cũng tạo ra ảnh hưởng tiêu cực Ý thức và niềm tin vào pháp luật đóng vai trò quan trọng đối với việc thực hiện pháp luật về đất đai Thiếu sự tin tưởng và hiểu biết về quy định pháp luật có thể khiến người dân mất niềm tin vào hệ thống pháp luật, từ đó gây khó khăn trong việc thực hiện pháp luật một cách chặt chẽ và đồng nhất
Qua Chương 1 - Cơ sở lý luận và pháp lý của thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai, Đề án đã xây dựng được các khái niệm liên quan đến thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai, cũng như cung cấp cơ sở pháp lý để thực hiện
Ngoài ra tại Chương 1, Đề án còn đưa ra được các đặc điểm, ý nghĩa cũng như các yếu tố ảnh hưởng thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai như:
Sự phát triển kinh tế xã hội, yếu tố chính trị, yếu tố văn hóa đời sống, yếu tố pháp luật Từ đó làm cơ sở để thực hiện các chương còn lại của đề án.
THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ PCPQ TRONG QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI HUYỆN BẮC TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG
KHÁI QUÁT VỀ HUYỆN BẮC TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ PCPQ
- Huyện Bắc Tân Uyên được thành lập trên cơ sở chia tách huyện Tân Uyên để thành lập thị xã Tân Uyên và huyện Bắc Tân Uyên Huyện Bắc Tân Uyên nằm ở phía Đông của tỉnh Bình Dương, ranh giới hành chính được xác định như sau:
+ Phía Đông giáp huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai
+ Phía Tây giáp thị xã Tân Uyên và huyện Bàu Bàng
+ Phía Nam giáp thị xã Tân Uyên
+ Phía Bắc giáp huyện Phú Giáo
- Huyện Bắc Tân Uyên có DTTN là 40.030,75ha, được chia thành 10 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm: Tân Thành, Tân Bình, Bình Mỹ, Tân Lập, Tân Định, Lạc An, Hiếu Liêm, Đất Cuốc, Thường Tân và Tân Mỹ
- Địa hình: Với đặc điểm địa hình từ Bắc xuống Nam, vùng này thể hiện sự đa dạng về cao trình và độ địa hình Ở phía Bắc, cao trình dao động từ 40 đến 50m, có một số đồi cao độc lập có thể lên đến 70-80m Trong khi đó, ở phía Nam, cao trình thấp hơn, khoảng 20-30m, với đất đai bằng phẳng, ít bị chia cắt Dải đất nghiêng chạy dọc theo sông Đồng Nai và sông Bé là điểm nổi bật, cung cấp nhiều cảnh quan đẹp để khai thác và phát triển du lịch
- Về khí hậu: vùng này ít gặp thiên tai, nhưng có biến động thời tiết đáng kể, đặc biệt là tình trạng hạn cục bộ trong mùa mưa Một số năm, mùa mưa đến muộn hoặc kết thúc sớm, có các đợt hạn trong mùa mưa, ảnh hưởng đến sản xuất cây hàng năm Để khắc phục những hạn chế này, việc xây dựng các hồ giữ nước cho mùa khô là giải pháp quan trọng Điều này giúp tận dụng những ảnh hưởng tích cực của thời tiết và giảm thiểu rủi ro cho sản xuất nông nghiệp và đời sống của cộng đồng trong khu vực
2.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội của huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương
Thực hiện Nghị quyết của Huyện Ủy và HĐND huyện, UBND huyện đã tập trung chỉ đạo, điều hành và triển khai thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh đến cuối năm 2022 đạt được những kết quả như sau:
- Về công nghiệp: Giá trị sản xuất ngành công nghiệp thực hiện được 3.436 tỷ đồng, tăng 7,85% so với cùng kỳ và đạt 72,15% Nghị quyết HĐND huyện
- Về nông nghiệp: Giá trị sản xuất nông nghiệp thực hiện được 1.771 tỷ đồng, tăng 3,33% so với cùng kỳ và đạt 67,31% Nghị quyết HĐND huyện
- Về thương mại - dịch vụ: Tổng mức bán lẻ hàng hoá và dịch vụ là 3.044 tỷ đồng, tăng 8,87% so với cùng kỳ và đạt 72,65% Nghị quyết HĐND huyện
Hệ thống đường giao thông liên xã, giao thông nông thôn chủ yếu là sỏi đỏ và đường đất Trước tình hình đó, Huyện xác định để thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển nhanh, đòi hỏi phải tập trung đầu tư phát triển hạ tầng giao thông một cách đồng bộ, hiện đại bằng nhiều nguồn vốn và phương thức đầu tư khác nhau
Công trình Nâng cấp, mở rộng đường ĐT.746 đoạn từ ngã ba Tân Thành đi ngã ba Hội Nghĩa: UBND tỉnh đã phê duyệt Kế hoạch lựa chọn nhà thầu; hiện đã phê duyệt kết quả đấu thầu tư vấn thiết kế khảo sát và lập hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công dự toán, đơn vị tư vấn đang khảo sát địa hình, địa chất thực địa Bên cạnh đó, đang đấu thầu cắm cột mốc giải phóng mặt bằng
- Các tuyến đường do huyện đầu tư, gồm: 19 công trình chuyển tiếp (đang thi công: 02, đang quyết toán: 10, đã quyết toán: 07 ), 02 công trình chuẩn bị đầu tư (đang thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu: 01, đang thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi: 01), 24 công trình khởi công mới (đang thi công: 23, chuẩn bị thi công:
01) Nhìn chung, tiến độ thực hiện các công trình bảo đảm theo Kế hoạch
2.1.3 Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế của huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương
+ Vị trí địa lý: huyện Bắc Tân Uyên nằm trong khu vực các đô thị vệ tinh của tỉnh Bình Dương, thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam Trong tương lai, đường Vành đai 4 đi qua địa bàn Huyện sẽ được xây dựng, kết nối với tỉnh Đồng Nai qua cầu Thủ Biên, đồng thời kết nối với Tp.HCM và các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long Huyện có điều kiện tự nhiên rất thuận lợi để phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đặc biệt là việc phát triển vùng chuyên canh cây ăn trái có múi kết hợp với du lịch sinh thái và tham quan các di tích văn hóa lịch sử
+ Khí hậu, thổ nhưỡng: Huyện Bắc Tân Uyên có điều kiện khí hậu ôn hoà; tài nguyên đất đai phù hợp với phát triển cây lâu năm cho hiệu quả kinh tế cao
+ Địa hình: Huyện Bắc Tân Uyên có địa hình cao, thích hợp cho phát triển công nghiệp, xây dựng các khu dân cư Địa hình cao tạo cho huyện có nhiều lợi thế trong điều kiện biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp
+ Trên lĩnh vực kinh tế: Giá trị sản xuất trên từng lĩnh vực kinh tế đều duy trì được mức tăng trưởng ổn định so với cùng kỳ năm trước Chất lượng thực hiện tiêu chí nông thôn mới ở các địa phương ngày càng được nâng cao Công tác phòng chống dịch bệnh trên cây trồng thực hiện có hiệu quả; trên gia súc xuất hiện một số điểm dịch nhưng đều được xử lý kịp thời và không để lây lan; công tác quản lý, bảo vệ rừng, phòng chống cháy rừng được triển khai có hiệu quả Thị trường hàng hóa cơ bản đáp ứng nhu cầu mua sắm và tiêu dùng của nhân dân Tổng thu ngân sách có giảm so với cùng kỳ nhưng vẫn đạt chỉ tiêu theo Kế hoạch đề ra Công tác thanh tra, kiểm tra về đất đai, xây dựng, tài nguyên môi trường, khoáng sản được triển khai ngày càng chặt chẽ Tiến độ tổng điều tra kinh tế và điều tra cơ sở hành chính bảo đảm theo Kế hoạch đề ra
+ Trên lĩnh vực văn hóa – xã hội: Các chính sách hỗ trợ an sinh xã hội đều được triển khai kịp thời, có hiệu quả Công tác đền ơn đáp nghĩa, chăm lo cho các đối tượng chính sách, đối tượng xã hội được quan tâm thực hiện chu đáo, kịp thời và đúng quy định; huy động được nhiều nguồn lực đồng hành cùng với cả hệ thống chính trị trong việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội Lĩnh vực giáo dục – đào tạo và giải quyết việc làm luôn được quan tâm thực hiện tốt Công tác kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và chăm sóc sức khỏe nhân dân được thực hiện có hiệu quả Nhiệm vụ phòng chống dịch bệnh Covid-19 đã được cả hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở cùng với mọi tầng lớp nhân dân tập trung phối hợp triển khai kịp thời, đồng bộ và hiệu quả; đến nay Huyện đã cơ bản khống chế, kiểm soát được dịch bệnh để chuyển sang trạng thái “bình thường mới” và từng bước khôi phục lại các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội
Bên cạnh những mặt tích cực đã làm được, vẫn còn một số hạn chế như sau:
- Giá trị sản xuất trên các lĩnh vực kinh tế tăng so với cùng kỳ năm trước, tuy nhiên mức tăng không cao và nhìn chung vẫn chưa đạt yêu cầu về tiến độ theo Kế hoạch năm Bên cạnh đó, tình hình thu hút đầu tư trong các khu, cụm công nghiệp gặp rất nhiều khó khăn và giảm mạnh so với cùng kỳ, tiến độ thực hiện các dự án bồi thường giải phóng mặt bằng, các công trình đầu tư công chưa bảo đảm theo Kế hoạch đề ra Các khó khăn, hạn chế nêu trên phần lớn đều xuất phát từ nguyên nhân khách quan do ảnh hưởng tiêu cực của tình hình dịch bệnh Covid-19 bùng phát trở lại và diễn biến hết sức phức tạp từ đầu quý III đến nay, đã làm suy giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế của cả nước nói chung và huyện Bắc Tân Uyên nói riêng, đồng thời ảnh hưởng đến mọi hoạt động điều hành của UBND huyện trên các lĩnh vực, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các thành phần kinh tế và làm xáo trộn toàn bộ đời sống sinh hoạt của nhân dân
- Tổng thu ngân sách của Huyện thực hiện đạt được nhiều kết quả khả quan Tuy nhiên, tình hình thu mới ngân sách vẫn còn gặp nhiều khó khăn (giảm 40% so với cùng kỳ, đạt 64% Nghị quyết HĐND), đặc biệt là các nguồn thu về tiền sử dụng đất và thu ngoài quốc doanh Nguyên nhân chủ yếu do tình hình dịch bệnh nên hầu hết các hoạt động giao dịch về đất đai và các hoạt động sản xuất kinh doanh đều phải tạm dừng, bên cạnh đó tình hình thu hút đầu tư cũng giảm mạnh so với những năm trước đây và nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn đã phải giải thể
Hình 2.1: Bản đồ vị trí huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương
(Nguồn: UBND huyện Bắc Tân Uyên)
THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ PCPQ TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI ĐỊA BÀN HUYỆN BẮC TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG
2.2.1 Thực hiện pháp luật về PCPQ trong chuyển mục đích sử dụng đất tại UBND huyện Bắc Tân Uyên, Bình Dương
- Thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất là một quyền hành của Nhà nước, được quy định rõ trong Luật Đất đai năm 2013 Theo quy định này, có hai chủ thể được ủy quyền có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, đó là UBND cấp tỉnh và UBND cấp huyện Để xác định rõ chủ thể có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, cần dựa vào mục đích sử dụng đất của từng chủ thể
UBND tỉnh, huyện trực thuộc Trung ương (UBND cấp tỉnh) có thẩm quyền cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với tổ chức trong nước, tổ chức nước ngoài và cá nhân nước ngoài Trong trường hợp người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức nước ngoài hoặc cá nhân nước ngoài sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư mà phải chuyển mục đích sử dụng đất do điều chỉnh dự án đầu tư được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xét duyệt, UBND cấp tỉnh, huyện trực thuộc Trung ương sẽ có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất Điều này nhằm đảm bảo tính chặt chẽ và minh bạch trong quản lý và sử dụng đất đai, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan
+ UBND cấp huyện, quận, thị xã, huyện trực thuộc tỉnh có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình và cá nhân
+ Các cơ quan có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nêu trên không được ủy quyền cho các cơ quan hoặc cá nhân khác thực hiện Điều này nhằm đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong quá trình quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng đất
Thực hiện Quyết định số 3705/QĐ-UBND về việc công bố thủ tục hành chính chuẩn hóa lĩnh vực đất đai thuộc thẩm quyền giải quyết của STNMT /UBND cấp huyện/UBND cấp xã tỉnh Bình Dương, Phòng Tài Nguyên Môi trường huyện Bắc Tân Uyên phối hợp với Văn phòng HĐND-UBND, Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện, Chi cục thuế đã ban hành quy chế phối hợp, có sự phân công cụ thể nhiệm vụ của từng cơ quan như sau:
Bước 1 Người sử dụng đất nộp hồ sơ tại Trung tâm phục vụ hành chính công
Trung tâm phục vụ hành chính công có trách nhiệm kiểm tra thành phần hồ sơ, trường hợp thành phần hồ sơ đầy đủ, hợp lệ thì chuyển PTNMT trong 01 ngày làm việc
Bước 2 PTNMT có trách nhiệm kiểm tra hồ sơ
- Trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ, chưa hợp lệ thì trong thời gian không quá 03 ngày làm việc, PTNMT phải thông báo và hướng dẫn người nộp hồ sơ bổ sung, hoàn chỉnh hồ sơ theo quy định
Trường hợp hồ sơ đầy đủ, hợp lệ thì trong thời gian không quá 03 ngày làm việc, PTNMT có trách nhiệm thẩm tra hồ sơ, lập Tờ trình, dự thảo Quyết định của UBND huyện và chuyển toàn bộ hồ sơ cho Văn phòng HĐND-UBND huyện
Bước 3 Văn phòng HĐND-UBND huyện có trách nhiệm kiểm tra hồ sơ trình
Lãnh đạo UBND huyện Quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trong thời gian 05 ngày làm việc
Bước 4 Trường hợp UBND huyện không thống nhất cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, Văn phòng HĐND-UBND huyện có trách nhiệm chuyển trả hồ sơ về PTNMT bằng văn bản trong thời gian không quá 01 ngày làm việc PTNMT chuyển hồ sơ cho Trung tâm phục vụ hành chính công
Trường hợp UBND huyện thống nhất và Quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, Văn phòng HĐND-UBND huyện chuyển toàn bộ hồ sơ đến Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện trong thời gian không quá 01 ngày làm việc
Bước 5 Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện cập nhật cơ sở dữ liệu đất đai hồ sơ địa chính và lập phiếu chuyển thông tin địa chính đến Chi cục Thuế Khu vực Tân Uyên trong thời gian không quá 02 ngày làm việc
Bước 6 Chi cục Thuế khu vực Tân Uyên có trách nhiệm xác định nghĩa vụ tài chính theo quy định và chuyển kết quả đến Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện trong thời gian không quá 02 ngày làm việc
Bước 7 Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện có trách nhiệm chỉnh lý cơ sở dữ liệu đất đai hồ sơ địa chính và chuyển hồ sơ cho Trung tâm phục vụ hành chính công trong thời gian không quá 01 ngày làm việc.”
2.2.2 Thực hiện pháp luật về PCPQ trong quy hoạch – kế hoạch sử dụng đất tại UBND huyện Bắc Tân Uyên, Bình Dương
- Về QHSDĐ đến năm 2023, huyện Bắc Tân Uyên đã tiến hành các điều chỉnh và phê duyệt kế hoạch sử dụng đất theo các giai đoạn và năm cụ thể Kế hoạch sử dụng đất trong 5 năm kỳ đầu (2011-2015) đã được UBND tỉnh Bình Dương phê duyệt tại Quyết định số 678/QĐ-UBND ngày 27/03/2014 Sau đó, điều chỉnh QHSDĐ đến năm 2023 cũng đã được UBND tỉnh Bình Dương phê duyệt tại Quyết định số 3819/QĐ-UBND ngày 28/12/2018 Trên cơ sở này, để tạo ra cơ sở pháp lý cho việc thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất và giao đất theo quy định của Luật Đất đai, UBND huyện Bắc Tân Uyên đã xây dựng và UBND tỉnh Bình Dương đã phê duyệt Kế hoạch sử dụng đất hàng năm Cụ thể, các quyết định sau đã được ban hành: Quyết định số 4469/QĐ-UBND ngày 30/12/2014 về việc phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2015; Quyết định số 3599/QĐ-UBND ngày 31/12/2015 về việc phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2016; Quyết định số 3782/QĐ-UBND ngày 30/12/2016 về việc phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2017 và bổ sung tại Quyết định số 2310/QĐ-UBND ngày 28/8/2017; Quyết định số 3828/QĐ-UBND ngày 29/12/2017 về việc phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2018 và bổ sung tại các Quyết định số 2074/QĐ-UBND ngày 27/7/2018 và số 2625/QĐ-UBND ngày 21/9/2018; Quyết định số 3852/QĐ-UBND ngày 28/12/2018 về việc phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2019 và các Quyết định bổ sung số 1997/QĐ-UBND ngày 10/07/2019 và số 2749/QĐ-UBND ngày 23/9/2019; Quyết định số 4088/QĐ-UBND ngày 31/12/2019 về việc phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2023 và bổ sung tại Quyết định số 2947/QĐ-UBND ngày 02/10/2023
Trong việc quản lý và sử dụng đất đai, việc công bố và công khai thông tin về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hàng năm đóng vai trò quan trọng để tạo ra sự minh bạch và minh bạch trong hoạt động của cơ quan chức năng UBND huyện Bắc Tân Uyên đã thực hiện việc này bằng cách niêm yết tại trụ sở của Ủy ban, trên cổng thông tin điện tử của huyện, và tại trụ sở các xã, thị trấn để đảm bảo mọi người dân đều có thể tiếp cận thông tin này dễ dàng Tuy nhiên, điều đáng chú ý là từ năm 2015 đến nay, UBND huyện Bắc Tân Uyên không nhận được bất kỳ khiếu nại nào trong thời gian công bố và công khai các công trình, dự án thực hiện trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm Điều này cho thấy mức độ minh bạch và sự tín nhiệm từ phía người dân đối với quá trình quản lý và sử dụng đất đai của huyện
2.2.3 Về tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai tại UBND huyện Bắc Tân Uyên Để đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật và thực hiện pháp luật một cách hiệu quả tại địa bàn, huyện Bắc Tân Uyên đã triển khai một loạt các giải pháp và hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú Huyện đã thực hiện tuyên truyền miệng thông qua các cuộc họp, gặp gỡ trực tiếp với cộng đồng dân cư, giúp truyền đạt thông tin một cách nhanh chóng và trực tiếp Hệ thống truyền thanh cơ sở cũng được sử dụng để lan tỏa thông điệp pháp luật đến mọi người dân tại địa bàn Thông qua các phương tiện truyền thông như báo in, báo hình, huyện đã đưa thông điệp pháp luật đến gần với người dân hơn thông qua việc biên soạn và phát hành tài liệu pháp luật Hoạt động giáo dục pháp luật trong nhà trường cũng được tổ chức để tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên tiếp cận và hiểu biết về pháp luật từ khi còn trẻ Ngoài ra, huyện cũng tạo điều kiện cho người dân tiếp cận thông tin pháp luật thông qua tủ sách pháp luật và các sinh hoạt của câu lạc bộ pháp luật Cuộc thi tìm hiểu pháp luật cũng là một hoạt động hữu ích để khuyến khích mọi người tham gia và nắm vững kiến thức về pháp luật Tổ chức các buổi tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý cũng giúp người dân có cơ hội thảo luận, tìm hiểu và giải quyết các vấn đề pháp lý một cách đúng đắn và hiệu quả Thông qua tổ chức các buổi họp khu phố, tổ dân phố, huyện tạo điều kiện cho cộng đồng thảo luận, trao đổi thông tin và kiến thức pháp luật, từ đó nâng cao nhận thức và tuân thủ pháp luật của mọi người dân tại địa bàn Để đảm bảo việc thực hiện đúng quy định và hiệu quả trong quản lý, sử dụng đất đai tại địa phương, UBND huyện Bắc Tân Uyên đã ban hành Kế hoạch số 14/KH- UBND về tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành liên quan Kế hoạch này đã xác định cụ thể nội dung công việc, thời hạn, tiến độ hoàn thành và trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức có liên quan Qua đó, mục tiêu của Kế hoạch là nâng cao nhận thức cho cả người sử dụng đất và đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về đất đai tại địa bàn Tuyên truyền, phổ biến và tập huấn về Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành giúp người dân nắm bắt được quy định cơ bản của pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai, cũng như quyền và nghĩa vụ của họ trong việc quản lý, sử dụng đất đai Đồng thời, việc này cũng nhằm nâng cao trách nhiệm của các cấp các ngành, tổ chức và mỗi cá nhân đối với việc thực hiện Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành Qua việc triển khai Kế hoạch này, UBND huyện Bắc Tân Uyên đã tạo ra sự thống nhất và chặt chẽ trong quản lý, sử dụng đất đai tại địa phương, từ đó đảm bảo phát triển bền vững và hài hòa với môi trường tự nhiên cũng như quyền lợi của cộng đồng Cụ thể như sau: Ở huyện, vào đầu tháng 4 hàng năm, Phòng Tư pháp tổ chức tuyên truyền, phổ biến, quán triệt Luật Đất đai, và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai cho đại diện lãnh đạo Huyện ủy, HĐND, UBND huyện, lãnh đạo các cơ quan đơn vị, ban, ngành, Mặt trận, đoàn thể và các doanh nghiệp nhà nước tại địa bàn huyện, Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch HĐND, UBND cấp xã và công chức Tư pháp - Hộ tịch, Địa chính
GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ PCPQ TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI ĐỊA BÀN HUYỆN BẮC TÂN UYÊN, BÌNH DƯƠNG
NHỮNG GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ PCPQ CHO CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG TRONG QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI Ở VIỆT
- Thứ nhất, PCPQ phải bảo đảm phát huy tính chủ động, trách nhiệm, tinh thần sáng tạo của chính quyền địa phương, bảo đảm sự quản lý thống nhất của Nhà nước cấp trung ương về đất đai:
+ Theo Luật Đất đai năm 2013, UBND cấp huyện có hầu hết những thẩm quyền mà UBND cấp tỉnh được giao, từ xây dựng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đến giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đến thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư Ngoài ra, một số thẩm quyền còn thuộc cá nhân chủ tịch UBND Những quyền hạn này thể hiện sự phân cấp quản lý và trách nhiệm rõ ràng giữa các cấp hành chính, nhằm đảm bảo hiệu quả trong việc thực thi các chính sách liên quan đến quản lý và sử dụng đất đai
+ Việc phân định thẩm quyền như hiện nay vẫn tồn tại nguy cơ tham nhũng cao do thẩm quyền được phân cho hai cấp, một số thẩm quyền thuộc cá nhân, thậm chí phức tạp hơn do một phần thẩm quyền quyết định cụ thể thuộc trung ương Việc phân cho hai cấp đang tạo nên sự chia cắt trong quản lý, hồ sơ địa chính không thống nhất Mặt khác, số lượng chính quyền cấp tỉnh, huyện ở Việt Nam là quá lớn, với 63 đầu mối cấp tỉnh, hơn 700 đầu mối cấp huyện đang tạo ra sự cát cứ địa phương Với nguy cơ cát cứ, chủ nghĩa địa phương cục bộ và thiếu trách nhiệm giải trình rõ ràng, PCPQ quản lý đất đai manh mún có thể dẫn tới nhiều bất cập trong phát triển, gây khó khăn cho trung ương trong quản lý, điều hành và kiểm soát, là nguyên nhân gây lãng phí, tham nhũng về đất đai, là điểm nóng có nguy cơ bất ổn về xã hội, mất lòng tin của nhân dân Vì vậy, cần phân định rõ ràng thẩm quyền giữa trung ương và địa phương Yêu cầu đầu tiên để nâng cao trách nhiệm là sự phân công trách nhiệm rõ ràng PCPQ không có nghĩa là mọi quyền hạn, trách nhiệm đều giao cho địa phương
- Thứ hai, PCPQ trong ban hành văn bản hướng dẫn thi hành luật:
Thực trạng ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện pháp luật đất đai thời gian qua cho thấy, do thẩm quyền ban hành văn bản thuộc nhiều cơ quan khác nhau nên hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực đất đai trở nên khổng lồ Với việc phân cấp tới 27 nội dung ban hành và việc thiếu kỷ luật chặt chẽ và thiếu cơ chế kiểm soát, giải quyết tranh chấp thẩm quyền một cách ổn thỏa giữa Trung ương và địa phương đã dẫn tới thực trạng nhiều địa phương chậm ban hành văn bản hoặc ban hành những chính sách có dấu hiệu “vượt rào, lách luật” Để tránh phân tán nguồn tài nguyên và bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý đất đai, chính quyền trung ương, mà cụ thể là Chính phủ, phải là chủ thể có quyền, đồng thời chịu trách nhiệm chính trong việc hướng dẫn thi hành Luật Những quy định chung của Chính phủ chỉ nên ban hành các tiêu chí, điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức, quy trình để cấp dưới thực hiện, tránh can thiệp bằng cách xin phép và cho phép hoặc bằng hình thức chấp thuận, cho ý kiến đối với những vấn đề đã được phân cấp quản lý Chính phủ cần thực hiện kiểm soát, bảo đảm tính thống nhất về chất lượng, hiệu quả trong quản lý và tránh thất thoát lãng phí tài nguyên
- Thứ ba, PCPQ trong QHSDĐ:
QHSDĐ phải bảo đảm sự thống nhất và hợp lý trong nhu cầu sử dụng đất giữa các cấp hành chính Vì vậy, cần phải có cơ chế phối hợp để gắn kết công tác quy hoạch và kế hoạch của các tỉnh và huyện Hướng đi của quá trình xây dựng quy hoạch nên đi từ dưới lên nhưng việc quyết định quy hoạch lại phải đi theo hướng từ trên xuống để đưa ra một mặt bằng phân vùng sử dụng đất thỏa mãn cao nhất nhu cầu của tất cả các cấp, dễ dàng thực hiện vì có sự tham gia từ cấp dưới, phản ánh chính xác nhu cầu của xã hội mà vẫn đảm bảo sự thống nhất Nếu năng lực quy hoạch bị phân tán, khả năng thực thi các chính sách mang tính quốc gia sẽ suy giảm, quyền lực được phân dần cho các tỉnh đã bị chia nhỏ, không đủ quy mô hợp lý cho quy hoạch và quản lý nguồn tài nguyên quốc gia
- Thứ tư, PCPQ trong định giá đất đai:
+ Việc trao cho UBND cấp tỉnh vừa có thẩm quyền ban hành bảng giá đất, vừa có thẩm quyền quyết định giá đất cụ thể, đồng thời có thẩm quyền rất lớn trong giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất và không có chế tài cho việc xây dựng, quyết định giá đất không đúng tạo ra khả năng tập trung quá nhiều quyền lực vào tay một nhóm người, dễ lợi dụng quyền lực nhà nước, “thỏa thuận không chính thức” với đối tượng quản lý để chia chác lợi ích trong quá trình quản lý, rất khó kiểm soát Về nguyên tắc, quyền quyết định độc quyền của một cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với đất đai luôn gắn với nguy cơ tham nhũng, sự độc quyền thường gắn liền với sự tuỳ tiện Thực tiễn cho thấy, tham nhũng trong quản lý đất đai là rất lớn nhất và là một vấn đề bức xúc trong xã hội hiện nay “Luật pháp và chính sách cần được thay đổi để hạn chế mâu thuẫn lợi ích của chính quyền, chẳng hạn như trong trường hợp của Phú Mỹ Hưng, khi mà chính quyền địa phương vừa có trách nhiệm ra phí đất, vừa có phần lợi kinh tế trong công ty phát triển đất tư nhân” Một nghiên cứu về kinh nghiệm của nước ngoài trong quản lý đất đai cho thấy, trong tổng số 27 nước có quy định về định giá đất, có 12 nước không có quy định về cơ quan, tổ chức định giá đất; 9 nước có quy định nhà nước có vai trò trong định giá đất; 4 nước quy định cơ quan định giá độc lập và 1 nước quy định cả nhà nước và cơ quan độc lập có vai trò trong định giá đất là Úc
+ Với điều kiện ở Việt Nam hiện nay, thẩm quyền quyết định giá đất nên giao cho một hệ thống cơ quan định giá đất quốc gia được tổ chức theo ngành dọc từ trung ương nhằm giảm độc quyền quyết định, phòng ngừa tham nhũng, ngăn ngừa nguy cơ gia tăng sự bất bình đẳng giữa các khu vực, gây ra những mâu thuẫn giữa các địa phương với nhau, kích thích những sự cạnh tranh tiềm tàng giữa các địa phương Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định giá đất có thể thuê các tổ chức định giá đất độc lập, chuyên nghiệp (các thành viên phải được Chính phủ cấp chứng chỉ hành nghề) trong một số khâu nhất định để đảm bảo tính khách quan, chính xác Ngân hàng Thế giới cũng cho rằng giao quyền cho một ủy ban độc lập xét duyệt giá giao đất, cho thuê đất là những bước đi triển vọng để giảm bớt những đặc lợi to lớn - động cơ cho hành vi tham nhũng Bên cạnh đó, phải quy định cụ thể về trình tự, thủ tục bắt buộc đối với việc Nhà nước quyết định giá đất, bảo đảm tính khách quan trong quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về giá đất, định giá đất trong mọi trường hợp phải phù hợp với giá đất trên thị trường Ngoài thẩm quyền quyết định giá đất trong các trường hợp cụ thể, cơ quan định giá đất quốc gia có trách nhiệm giải quyết các tranh chấp về giá đất, khiếu nại về giá đất do Nhà nước quy định và quyết định
- Thứ năm, PCPQ trong giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, đăng ký, cấp GCN, thu hồi, bồi thường, tái định cư:
+ Để bảo đảm định hướng phân cấp của Chính phủ trong Nghị quyết số 21/NQ -CP ngày 21/3/2016, thẩm quyền quyết định cụ thể về đất đai bao gồm quyền quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất nên được giao cho chính quyền địa phương thực hiện nhưng không nên giao cho nhiều cấp mà chỉ giao cho UBND cấp tỉnh và cấp tỉnh có hệ thống quản lý theo ngành dọc xuống tới các địa phương cấp dưới Những vấn đề cụ thể đến từng thửa đất, từng chủ thể sử dụng được giao cho chính quyền địa phương sẽ đảm bảo cho các quyết định đó phù hợp với thực tế, đảm bảo tính kịp thời, khả thi hơn do được cấp gần dân quyết định Cơ chế thực hiện một cấp địa phương có thẩm quyền quyết định về đất đai phù hợp với đặc điểm đất đai là một loại tài nguyên thiên nhiên thống nhất và liên tục, đồng thời là giải pháp tránh tạo ra những khoảng hở trong thực hiện thẩm quyền gây nên nguy cơ tham nhũng cao; có cơ hội để cải cách hành chính có hiệu quả trên cơ sở áp dụng hệ thống thông tin đất đai vào quản lý thống nhất, đồng thời có thể kiểm soát tốt việc thực hiện thẩm quyền nếu bảo đảm công khai, minh bạch và gắn với hệ thống kiểm tra, giám sát hiệu quả, giảm nguy cơ tham nhũng trong thực hiện thẩm quyền của Nhà nước về đất đai do chỉ có một đầu mối thực hiện thẩm quyền Cơ quan quản lý đất đai ở trung ương tập trung vào nhiệm vụ kiểm soát việc thực hiện thẩm quyền của cấp tỉnh thông qua hệ thống giám sát - đánh giá
+ Việc quyết định về các dự án liên quan đến vùng đất thuộc nhiều địa phương đòi hỏi sự phối hợp và thống nhất giữa các cấp chính quyền để đảm bảo hiệu quả và công bằng Tuy nhiên, hiện tại Luật Đất đai năm 2013 vẫn còn nhiều điều khoản định hướng cấp trên quyết định trong những tình huống liên quan đến đất đai thuộc nhiều cấp chính quyền Theo đó, việc quyết định sử dụng đất đai, đặc biệt là đối với các hồ, đầm, có thể dẫn đến tranh chấp về giá đất giữa các địa phương Để giải quyết vấn đề này, có thể học tập từ kinh nghiệm của Canada, nơi mà kế hoạch chỉ được phê duyệt sau khi nhận được sự đồng thuận từ các cơ quan chính quyền khác Trong trường hợp các địa phương không tuân thủ nguyên tắc và quy định của luật, họ phải chịu trách nhiệm pháp lý tương ứng với việc vi phạm Điều này là cần thiết để duy trì tính công bằng và trật tự pháp lý trong xã hội Để tối ưu hóa quản lý đất đai và giảm thiểu xung đột, cần có sự rõ ràng và minh bạch về phân quyền và trách nhiệm của các cấp chính quyền Loại bỏ sự chồng lấn thẩm quyền giữa các cơ quan công quyền sẽ giúp tăng tính minh bạch và tránh được việc trốn tránh trách nhiệm
- Thứ sáu, PCPQ phải bảo đảm tính đồng bộ giữa các yếu tố thẩm quyền, trách nhiệm và các nguồn lực bảo đảm:
+ Việc trao thẩm quyền cho cơ quan nhà nước hoặc cấp chính quyền địa phương là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự cân nhắc và đảm bảo các điều kiện về nguồn lực và cơ chế trách nhiệm Thiếu bất kỳ yếu tố nào có thể dẫn đến sự mất hiệu quả và gây ra những tác động tiêu cực không mong muốn Khi phân cấp và phân quyền không đi kèm với phân bổ nguồn lực đúng mức, có thể xảy ra hiện tượng một số nhiệm vụ không được thực hiện hoặc thực hiện không đạt hiệu quả do thiếu nguồn lực và quản lý không hiệu quả Điều này cũng có thể dẫn đến quá tải cho các cấp chính quyền địa phương, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ công và giảm tính sáng tạo trong quản lý Hơn nữa, khi chính quyền địa phương thiếu nguồn lực và khả năng tự kiểm soát các hoạt động của mình, các chủ thể kiểm soát khác cũng gặp khó khăn trong việc đánh giá công bằng về hoạt động của chính quyền địa phương Điều này có thể làm suy yếu tính minh bạch và trách nhiệm của cơ quan chính phủ địa phương, đồng thời ảnh hưởng đến sự tin cậy của người dân vào hệ thống chính trị và quản lý công Do đó, việc đảm bảo rằng cơ quan nhà nước và cấp chính quyền địa phương được trang bị đầy đủ nguồn lực và có cơ chế trách nhiệm rõ ràng là cực kỳ quan trọng để đảm bảo tính hiệu quả và công bằng trong quản lý và cung cấp dịch vụ cho cộng đồng
+ Quyền luôn phải gắn liền với trách nhiệm
- Thứ bảy, PCPQ cần phải phù hợp với đặc điểm, tính chất của mỗi loại hình chính quyền địa phương:
+ Sự khác biệt giữa đô thị và nông thôn, cũng như các đặc điểm đặc thù của mỗi loại địa bàn, ảnh hưởng đến việc phân cấp và phân quyền trong quản lý sử dụng tài nguyên đất đai Đô thị và nông thôn không chỉ khác biệt về mật độ dân cư, mục đích sử dụng đất, mà còn về trình độ, văn hóa, lối sống của người dân cũng như tính chất đặc biệt của mô hình đơn vị hành chính-kinh tế Trong đô thị,
NHỮNG GIẢI PHÁP THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ PCPQ TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI ĐỊA BÀN HUYỆN BẮC TÂN UYÊN
3.2.1 Giải pháp thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực chuyển mục đích tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên
- Để đảm bảo tính khả thi cho quá trình chuyển đổi mục đích sử dụng đất, việc hoàn thiện quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất là vô cùng quan trọng Đặc biệt, cần phải xử lý tình trạng quy hoạch "treo" một cách quyết liệt để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của các dự án đầu tư và quy hoạch Theo chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, việc tăng cường quản lý sử dụng đất yêu cầu các tỉnh, huyện phải tiến hành xử lý dứt điểm tình trạng quy hoạch "treo" Đồng thời, cần phải thiết lập các biện pháp cụ thể và lộ trình rõ ràng để thực hiện việc xử lý tình trạng "treo" này Việc xử lý tình trạng quy hoạch "treo" không chỉ là nhiệm vụ của cấp quản lý địa phương mà còn đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và sự tham gia tích cực của các địa phương và cộng đồng Chỉ khi có sự hợp tác đồng lòng và các biện pháp thực hiện cụ thể, việc xử lý tình trạng "treo" mới có thể được thực hiện một cách hiệu quả và bền vững
- Việc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất là quyết định có ảnh hưởng lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội của một địa phương Do đó, các cơ quan có thẩm quyền cần phải tuân thủ chặt chẽ vào quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất của địa phương để đảm bảo tính hợp lý và hiệu quả của việc sử dụng đất sau khi chuyển đổi mục đích Một trong những vấn đề cần được quan tâm là tránh tình trạng đất bị hoang hóa sau khi chuyển đổi mục đích sử dụng Để đảm bảo điều này, cần xem xét và đánh giá kỹ lưỡng hiệu quả của việc sử dụng đất sau khi chuyển đổi mục đích, đồng thời áp dụng các biện pháp phù hợp để đảm bảo rằng đất được sử dụng một cách bền vững và có ích cho cộng đồng Ngoài ra, vấn đề về nghĩa vụ tài chính khi chuyển mục đích sử dụng đất cũng cần được xem xét một cách cẩn thận Việc áp đặt nghĩa vụ tài chính quá cao có thể dẫn đến tình trạng người dân sử dụng đất không đúng mục đích và xây dựng nhà trái phép Điều này đặc biệt đúng đối với những hộ có thu nhập thấp Do đó, cần có các quy định cụ thể và hợp lý về nghĩa vụ tài chính khi chuyển mục đích sử dụng đất, nhằm đảm bảo tính công bằng và phát triển bền vững của địa phương
- Để đảm bảo việc sử dụng đất diễn ra một cách công bằng và hiệu quả, cần tiến hành đánh giá chính xác các đối tượng sử dụng đất, đặc biệt là các đối tượng thuê đất Việc công khai thông tin về các dự án đầu tư giúp người dân có thể tham gia vào việc kiểm tra và giám sát quá trình triển khai dự án, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong việc quản lý đất đai Ngoài ra, cần tiếp tục rà soát và tăng cường quản lý về đất đai đối với các tổ chức, cá nhân thuê đất nhằm tránh thất thu và tăng nguồn thu ngân sách Đồng thời, cần kêu gọi vốn đầu tư từ các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội liên quan đến việc sử dụng đất, từ đó tạo ra nguồn vốn đầu tư cho sản xuất và xây dựng cơ sở hạ tầng
- Về vấn đề bồi thường đất đai, cần thực hiện công khai và đúng trình tự theo quy định pháp luật, xác định chính xác nguồn gốc chủ sử dụng đất, kiểm đếm chính xác và chi trả đúng đối tượng theo quy định của nhà nước Điều này giúp đảm bảo rằng các đối tượng tham gia vào thị trường bất động sản, kể cả những người thu nhập thấp và đối tượng chính sách, đều được hưởng lợi và tạo ra nguồn thu ngân sách quan trọng
- Để nâng cao ý thức của người dân về vấn đề chuyển mục đích sử dụng đất và đưa việc quản lý đất đai vào thực hiện nghiêm túc, cần phải có kế hoạch tuyên truyền và phổ biến pháp luật về đất đai cũng như các quy định liên quan cho người dân
- Sau khi kế hoạch sử dụng đất được UBND Huyện phê duyệt, các tổ chức chuyên môn và các tổ chức chính trị, đoàn thể cần phải tổ chức thông báo công khai kế hoạch tại UBND các phường, UBND Quận và trên các phương tiện thông tin đại chúng như pano, để mọi tổ chức, hộ gia đình và cá nhân đều biết về kế hoạch và thực hiện đúng theo kế hoạch đã được duyệt
- Đồng thời, cần tiếp tục tuyên truyền các quy định mới theo Luật Đất đai năm
2013 về công tác quy hoạch, kế hoạch liên quan đến quyền lợi và trách nhiệm của các đơn vị, tổ chức cũng như hộ gia đình và cá nhân trong việc sử dụng đất đai Điều này giúp tránh tình trạng quy hoạch treo và chuyển mục đích sử dụng đất không theo quy hoạch, đồng thời nâng cao ý thức của người dân về vấn đề này
3.2.2 Những giải pháp hoàn thiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên
- Thứ nhất, Loại bỏ quy định về QHSDĐ cấp xã Để khắc phục những tồn tại bất cập trong công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hiện nay, luật đất đai năm
2013 đã loại bỏ quy định về QHSDĐ cấp xã Mà chỉ quy định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp huyện Đây chính là điểm mới nổi bật trong nội dung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
- Thứ hai, Luật Đất đai đã quy định các căn cứ cần thiết để xác lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất ở mỗi cấp, từ cấp Trung ương đến cấp địa phương Điều này bao gồm việc xem xét các nguyên tắc, mục tiêu, chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển đô thị và nông thôn, quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực, địa bàn, vùng lãnh thổ; các kế hoạch chi tiết và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội; các yếu tố ảnh hưởng như tình hình, nhu cầu sử dụng đất, mục tiêu và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương
- Thứ ba, Tăng cường công tác giám sát việc tổ chức lập, điều chỉnh và thực hiện quy hoạch tỉnh, kế hoạch sử dụng đất 5 năm cấp tỉnh, QHSDĐ và kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cần thực hiện theo đúng quy trình QHSDĐ quốc gia phải thể hiện nội dung, phân bổ chỉ tiêu sử dụng đất cho quy hoạch tỉnh, quy hoạch tỉnh phải thể hiện nội dung, phân bổ chỉ tiêu sử dụng đất cho QHSDĐ cấp huyện
- Thứ tư, Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý dứt điểm các trường hợp dự án treo, quy hoạch treo, bỏ hoang, chậm đưa đất vào sử dụng, lấn chiếm đất trái phép, chuyển mục đích sử dụng đất không theo quy hoạch Các đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, huyện trực thuộc Trung ương, HĐND các cấp tăng cường công tác giám sát việc tổ chức lập, thẩm định và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tại địa phương; giám sát quá trình chuyển mục đích sử dụng từ đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng; việc sử dụng đất để thực hiện dự án theo đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt, đảm bảo đúng quy định của pháp luật, nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý, sử dụng đất đai
- Thứ năm, Việc lập quy hoạch đất cấp huyện là một quá trình quan trọng và phức tạp, đòi hỏi sự cân nhắc và đánh giá kỹ lưỡng các yếu tố địa phương
- Thứ năm, quy hoạch phải dựa trên nền tảng của quy hoạch tỉnh, bao gồm cả điều kiện kinh tế - xã hội cụ thể tại địa phương, hiện trạng đất, kết quả thực hiện quy hoạch trước đó và định hướng về khoa học - công nghệ Cần phải tập trung vào nhu cầu sử dụng đất của địa phương để đảm bảo tính hợp lý và hiệu quả của quy hoạch
- Thứ sáu, nội dung quy hoạch cần phải đặc biệt chú trọng vào việc đưa ra hướng sử dụng đất trong tương lai, xác định rõ chỉ tiêu và chức năng sử dụng đất của từng khu vực Đồng thời, cần phải xem xét và đánh giá tiềm năng đầu tư và huy động nguồn vốn để phát triển kinh tế - xã hội QHSDĐ cấp huyện phải căn cứ vào quy hoạch đã có, kết hợp với nhu cầu và tiềm năng địa phương, nhằm tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên đất và đảm bảo phát triển bền vững
NHỮNG GIẢI PHÁP THỰC HIỆN TỐT CÔNG TÁC PCPQ TRONG QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI THEO LUẬT ĐẤT ĐAI 2024
3.3.1 Tích hợp chuyển đổi số trong công tác quản lý đất đai
Trong thời gian tới, việc quản lý đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên nói riêng, tại tỉnh Bình Dương và cả nước nói chung cần được tổ chức theo mô hình quản lý đất đai thống nhất từ Trung ương tới địa phương, dựa trên các ứng dụng chuyển đổi số trong thu thập và xử lý dữ liệu về đất đai và tích hợp vào xây dựng hệ thống thông tin đất đai và cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia thống nhất với ba nội dung chính của công tác quản lý về đất đai là quản lý là cấp GCNQSDĐ, quy định về giá đất và QHSDĐ Huyện Bắc Tân Uyên cần tăng cường các ứng dụng công nghệ của hệ thống định vị GPS (Global Positioning System), và dựa trên cơ sở dữ liệu lớn (Big data) về bản đồ chuyên đề nhiều lớp, ứng dụng công nghệ đám mây, chuỗi khối trong việc: thiết lập hệ thống mã hóa, đăng ký và số hóa đất đai; thống kê chi tiết về đất đai, xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất để cung cấp dữ liệu của từng địa phương; các quy trình lập, thẩm định, phê duyệt dự án, thực hiện dự án và kiểm tra, giám sát việc các giai đoạn thực hiện quy hoạch sử dụng đất đều là các dữ liệu thống có thể được thu thập từ các địa phương và cập nhật vào hệ thống quản lý đất đai chung của quốc gia; các bản đồ tích hợp về xây dựng QHSDĐ từng địa phương với hệ thống quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu và đảm bảo an ninh, quốc phòng một cách tổng thể và chi tiết từ địa phương đến trung ương; tăng cường các loại hình dịch vụ và sử dụng các công cụ về quản lý kinh tế, tài chính về đất đai để khai thác hiệu quả nguồn lực này
Trong thời gian sắp tới, cơ quan định giá đất của Nhà nước theo định hướng của Nghị quyết số 19-NQ/TW là cần thiết phải được xây dựng trên cơ sở dữ liệu tập trung tại Cơ quan Thẩm định giá đất quốc gia và cần xây dựng mạng lưới các cơ quan định giá đất trực thuộc các VPĐKĐĐ ở các địa phương quận, huyện đảm nhiệm vai trò xây dựng quy trình, tiêu chuẩn kỹ thuật và thủ tục tuân thủ cũng như sử dụng dữ liệu quốc gia chung
Chính quyền địa phương huyện Bắc Tân Uyên cần xây dựng mô hình tổ chức bộ máy quản lý về địa chính, phân công nhiệm vụ về việc quy hoạch, kế hoạch sử dụng, xác định giá đất một cách rõ ràng và có cơ sở dữ liệu đầy đủ và gắn kết với hệ thống cơ sở dữ liệu đất đai chung của quốc gia nhằm quản lý đồng bộ, thống nhất, xuyên suốt và có tính bảo mật cao, đồng thời cung cấp đầy đủ thông tin một cách kịp thời, chính xác, đúng thời điểm từ hệ thống chung của quốc gia tới huyện Bắc Tân Uyên là cơ sở để đổi mới phương thức và có được hệ thống quản lý đất đai quốc gia và địa phương chung, từng bước chuyển đổi số trong việc quy hoạch, giao và sử dụng đất tại huyện cũng như thực hiện kiểm soát tài chính liên quan đến việc giao và chuyển nhượng đất, sử dụng tài nguyên đất, cũng như việc thu thuế đầy đủ, thể hiện tính công khai, minh bạch trong công tác QLNN về đất đai
3.3.2 Tăng cường kiểm tra, giám sát bộ máy QLNN về đất đai
Chất lượng công việc của bộ máy QLNN về đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên còn yếu Đội ngũ công chức chuyên trách về lĩnh vực đất đai của huyện Bắc Tân Uyên hiện nay yếu về chuyên môn nghiệp vụ, chưa nắm bắt tốt các quy định về giao đất, chuyển nhượng và đo đạc cũng như xác định giá trị đất.Do đó, UBND huyện Bắc Tân Uyên cần có những biện pháp đào tạo về nghiệp vụ và pháp luật cho công chức khi thực hiện QLNN về đất đai
Về nghiệp vụ quản lý đất đai: UBND huyện cần lập kế hoạch và xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ quản lý đất đai cho các bộ phận chuyên môn của bộ máy quản lý đất đai của chính quyền huyện như PTNMT, Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Bắc Tân Uyên Bản thân các phòng ban chuyên môn này rà soát chức năng, nhiệm vụ theo hướng dẫn của các nghị định, thông tư của Trung ương, các quy định về đất đai của UBND tỉnh Bình Dương và STNMT tỉnh,
Sở Nội vụ và các quy định và quy trình thực hiện của UBND huyện Bắc Tân Uyên cùng với các nhiệm vụ được giao thực hiện theo yêu cầu về cải cách thủ tục hành chính tại huyện; ban hành các chính sách nhằm thể hiện rõ trách trách nhiệm và tự chịu trách nhiệm đối với công chức đảm nhận các vị trí công việc trong bộ máy QLNN về đất đai tại huyện
Cùng với việc xây dựng phân công chức năng, vị trí công việc tại các phòng ban quản lý đất tại địa bàn, huyện Bắc Tân Uyên cần thiết phải xây dựng các tiêu chuẩn đánh giá kết quả thực hiện công việc cho từng vị trí chức danh, có chính sách về khen thưởng khi hoàn thành tốt, kỷ luật rõ ràng khi vi phạm các quy định và quy trình xử lý công việc Việc đánh giá phải mang tính khoa học, tránh khen thưởng hoặc kỷ luật chỉ mang tính hình thức hoặc nể nang Từ kết quả đánh giá công việc hàng năm, UBND huyện cần ban hành các hình thức kỷ luật và kiên quyết loại khỏi bộ máy quản lý đất đai tại địa bàn huyện những công chức không đủ phẩm chất đạo đức, thiếu trách nhiệm, không nắm bắt được công việc, xử lý công việc một cách chủ quan, buông lỏng việc kiểm tra giám sát công việc được giao, hoặc bị kỷ luật do cố ý làm sai để chia chác hưởng lợi, có biểu hiện tham ô, tham nhũng Đồng thời, UBND huyện cũng cần chú trọng công tác đào tạo và bồi dưỡng cho công chức đảm nhận các vị trí trong bộ máy quản lý đất đai của huyện, đặc biệt là những công chức có chuyên môn tốt, có đạo đức tốt, trung thực, nhiều kinh nghiệm trong xử lý các vấn đề liên quan đết quản lý đất đai, những công chức
3.3.3 Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính về quản lý đất đai
UBND huyện Bắc Tân Uyên cần tổ chức đánh giá việc thực hiện mô hình “một cửa” hiện tại, từ đó rút ra những vướng mắc, những nguyên nhân gây chậm trễ và chồng chéo trong quy trình thực hiện; UBND huyện Bắc Tân Uyên cần từng bước thực hiện và hoàn thiện đúng theo quan niệm “một cửa” như sau: tất cả các công việc liên quan đến công tác quản lý đất đai tại địa bàn đều tập trung về một đầu mối duy nhất là tại Văn phòng Chi nhánh đăng ký đất đai huyện Bắc Tân Uyên (tại tổ tiếp nhận, xử lý và trả kết quả) Các phòng ban có liên quan khác tại UBND sẽ có trách nhiệm phối hợp để giải quyết các thủ tục hành chính theo đúng quy trình và đáp ứng yêu cầu của người dân tại địa bàn huyện Người tiếp nhận, loại hồ sơ tiếp nhận, thời gian giải quyết, thời gian trả kết quả và những yêu cầu bổ sung đối với từng loại hồ sơ nên được thông báo qua công cụ điện tử để tăng tốc độ giải quyết và cập nhật cho người dân kiểm tra, giám sát.
LỘ TRÌNH VÀ NGUỒN LỰC THỰC HIỆN
- Giai đoạn 2024-2024: Tập trung hoàn thiện thể chế về PCPQ trong QLĐĐ, trong đó trọng tâm là việc sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai
+ Hướng dẫn và tổ chức THPL về QLĐĐ; định kỳ tổ chức sơ kết, tổng kết để đánh giá kết quả THPL về QLĐĐ
+ Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc THPL về QLĐĐ
- Nguồn ngân sách nhà nước: Ngân sách nhà nước đầu tư cho quá trình hoàn thiện thể chế về QLĐĐ theo Vị trí việc làm; tuyên truyền, phổ biến pháp luật; tổ chức thanh tra, kiểm tra THPL về QLĐĐ
- Nguồn nhân lực: Đầu tư nhân lực thực hiện công tác phổ biến pháp luật về QLĐĐ theo vị trí việc làm; đào tạo bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về QLĐĐ
Qua chương 3, Đề án đã xây dựng được 04 nhóm giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, Bình Dương
Các giải pháp gồm: Những giải pháp hoàn thiện pháp luật về PCPQ cho chính quyền địa phương trong quản lý đất đai ở Việt Nam hiện nay; Giải pháp về tổ chức thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai; Những giải pháp tổ chức thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên; Những giải pháp bảo đảm hoạt động công tác quản lý đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương
Các giải pháp này được hoàn thiện dựa trên thực trạng thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, Bình Dương và các đánh giá về tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại hạn chế được tác giả nêu tại Chương 2 Qua đó, tác giả mong rằng những giải pháp này góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về PCPQ trong lĩnh vực đất đai tại địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, Bình Dương nói riêng và tại địa bàn cả nước nói chung và đáp ứng được sự hài lòng của người dân đối với pháp luật nhà nước Việt Nam
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Phân quyền và phân cấp trong QLNN đóng vai trò quan trọng trong việc phân định nhiệm vụ, quyền hạn cho từng cấp, từng đơn vị Trong bối cảnh xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, vấn đề này ngày càng được chú trọng Văn kiện của Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã nhấn mạnh về việc đẩy mạnh PCPQ, xác định rõ trách nhiệm giữa các cấp, giữa Chính phủ với các bộ, ngành, và giữa Chính phủ, các bộ, ngành với chính quyền địa phương
Trong lĩnh vực quản lý đất đai, với sự quan tâm của toàn xã hội, việc tổng kết phải được thực hiện bám sát chủ trương, đường lối của Đảng và Hiến pháp năm 2013, cũng như Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng Điều này là cực kỳ cần thiết để giải quyết các vấn đề cụ thể, ngắn hạn trong từng giai đoạn.Yêu cầu là giải phóng tối đa, khai thác và phát huy cao nhất nguồn lực đất đai để phục vụ cho sự phát triển của đất nước, đồng thời giữ vững độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ Qua đó, cống hiến cho sự xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ của đất nước
Phân cấp và phân quyền mạnh cho địa phương mang lại nhiều quyền lực hơn cho các cơ quan cầm quyền ở địa phương Tuy nhiên, việc này cũng có thể dẫn đến các hậu quả tiêu cực cho nền dân chủ xã hội và gia tăng nguy cơ tham nhũng trong hệ thống nhà nước ở các địa phương Việc cấp UBND quyền hạn quyết định giá đất mà không có sự kiểm tra và giám sát đúng mực có thể tạo điều kiện cho việc tham nhũng phát sinh Theo một khảo sát, khoảng 25% số người dân cho rằng quyền hạn quá lớn của UBND trong việc cấp đất mà không có minh bạch và công khai gây ra nhiều vấn đề Hoạt động giám sát không hiệu quả cũng là một yếu tố dẫn đến tham nhũng trong quyết định cấp đất Ngoài ra, việc PCPQ mạnh mẽ mà thiếu sự kiểm soát có nguy cơ làm suy yếu hoạt động quản lý của quốc gia Sự kiểm soát của trung ương đối với chính quyền địa phương là cần thiết để bảo đảm quản lý địa phương được thực hiện hiệu quả, ngăn chặn các hành vi lạm dụng quyền hạn và hỗ trợ thực hiện các chính sách quốc gia đồng nhất trong lĩnh vực đất đai Từ góc độ thống nhất quyền lực nhà nước, vai trò kiểm soát của trung ương đối với chính quyền địa phương giúp điều chỉnh sự sáng tạo không cần thiết và đảm bảo tính tuân thủ pháp luật trong các hoạt động của cơ sở Đồng thời, nó cũng nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia trong mối tương quan với lợi ích cộng đồng ở cơ sở Cách thức kiểm soát này thường xây dựng trên mối quan hệ tương tác phụ thuộc lẫn nhau giữa chính quyền trung ương và địa phương Tuy nhiên, Việt Nam có những đặc thù riêng, cần phải phân biệt rõ những dịch vụ được cung cấp bởi chính quyền địa phương và những dịch vụ do chính quyền trung ương cung cấp, từ đó xác định trách nhiệm hành chính Từ góc độ pháp luật, cần bổ sung các quy định pháp luật để phân công quyền lực rạch ròi và thiết lập cơ chế kiểm soát giữa chính quyền trung ương và địa phương Quy trình thực hiện cần được thực hiện một cách minh bạch, trách nhiệm phải được giải trình rõ ràng, và có sự tham gia thực sự của người dân Đồng thời, cần thiết lập và vận hành một hệ thống giám sát - đánh giá phù hợp để đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả trong quản lý địa phương
Kiến nghị Sở Tài nguyên và Môi trường Tham khảo các kiến nghị mà đề tài đề xuất ở Giải pháp 1, 2, 3 để có cơ sở nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung vào Luật Đất đai, các Nghị định của Chính phủ quy định PCPQ trong lĩnh vực đất đai Kiến nghị Ủy ban nhân dân huyện Bắc Tân Uyên xây dựng kế hoạch kiểm tra thường xuyên hoạt động PCPQ trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn của mình
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1 Bộ Tài nguyên và Môi trường (2012), Báo cáo tổng hợp kinh nghiệm nước ngoài về quản lý và pháp luật đất đai
2 Bộ Tài nguyên và Môi trường (2012), Báo cáo tổng hợp kinh nghiệm nước ngoài về quản lý và pháp luật đất đai
3 Bộ Tài nguyên và Môi trường (2014), Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT ngày 19/5/2014 của BTNMT; có hiệu lực từ ngày 05/7/2014
4 Bộ Tài nguyên và Môi trường (2015), Báo cáo về những vấn đề đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân quan tâm phục vụ trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII
5 Bộ Tài nguyên và Môi trường (2015), Báo cáo về những vấn đề đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân quan tâm phục vụ trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII
6 Bộ Tài nguyên và Môi trường (2023), Thông tư số 02/2023/TT-BTNMT ngày 15/5/2023 của Bộ Tài nguyên Môi trường Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 23/2014/TT-BTNMT ngày 19 tháng 5 năm 2014 của Bộ trưởng BTNMT quy định về GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất và sửa đổi, bổ sung một số điều Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT ngày 19 tháng 5 năm
2014 của Bộ trưởng BTNMT quy định về hồ sơ địa chính
7 Công ty Tư vấn T&C & Giáo sư John GiLLespie (2014), Tranh chấp đất đai tại
Việt Nam: Phân tích đa vai năm trường hợp nghiên cứu và so sánh với các nước Đông Á, Báo cáo tổng quan, Bắc Tân Uyên
8 Chính phủ (2014), Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ; có hiệu lực từ ngày 01/7/2014
9 Chính phủ (2017), Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 06 tháng 01 năm 2017 của
Chính phủ Quy định sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai
10 Chính phủ (2022), Nghị quyết số 04/NQ-CP ngày 10 tháng 01 năm 2022 của Chính phủ về đẩy mạnh PCPQ trong quản lý nhà nước
11 Chính phủ (2023), Nghị định số 10/2023/NĐ-CP ngày 03/4/2023 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định hướng dẫn thi hành Luật đất đai
12 Chính phủ (2023), Nghị định số 148/2023/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai
13 Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội lần thứ XIII
14 Nguyễn Quang Đạo (2021), “Giải quyết tranh chấp hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai: phát hiện vi phạm và xử lý vướng mắc”, NXB Chính trị Quốc gia
15 Vũ Ngọc Hà (2018), “PCPQ trong quản lý đất đai ở Việt Nam hiện nay”, Tạp chí điện tử Luật sư Việt Nam
16 Dương Bạch Long (2022), “Phân quyền, phân cấp trong QLNN - Một số vấn đề đặt ra trong quản lý ngành Tư pháp” Cổng thông tin điện tử Sở Tư pháp tỉnh Bắc
17 Trần Thị Minh (2023), “Tặng cho quyền sử dụng đất ở theo pháp luật Việt Nam hiện nay”, Luận án tiến sĩ.
