Tiểu luận môn nhập môn tâm lý học

Lý đo chọn đề tài Việc lựa chọn một chủ đề nghiên cứu kết hợp giữa giác quan và nhận thức với việc điêu chỉnh hành vị cá nhân một cách tích cực và đúng đăn trong môi trường hoc tap va x

DAI HOC KINH TE TP HO CHI MINH TRUONG KINH DOANH

KHOA KE TOAN

UEH

UNIVERSITY

TIỂU LUẬN MÔN NHẬP MÔN TÂM LÝ HỌC

TEN DE TAI: GIAC QUAN VA NHAN THUC KET HỢP

VOI VIEC DIEU CHINH TICH CUC VA DUNG DAN HANH

VI CA NHAN TRONG MOI TRUONG HOC TAP VA XA HOI

Giảng viên hướng dan : Truong Minh Tuan

Nhóm sinh viên thực hiện : Phạm Nguyên Hoàng

Lâm Quốc Huy Trân Ngô Luật

Triệu Thị Hải Yến

Nguyễn Ngọc Vân Thi Nguyễn Thị Khánh Ngọc Lương Quốc Thành

TP HCM ngay 10 thang 3 nam 2024

9800571080008 4

1 Lý do chọn đề tài 0 nh nh nn HH HH HH ng n ng nong n2 ng ng ng 4

2 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - - - 1 211 11111111121 1011111111111 0111110111 X1 k tk ki 4

2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu L- L Q11 1011121111 1101101211111 111 01101111515 H1 HH HH cha 5

4 Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài ST nh HH HH2 H2 HH ng re rẻ 5 4.1 Ý nghĩa lý luận - 1 ST HH HH HH TH nh ng HH1 ng ng 1n ng ng gu 5

4.2 Ý nghĩa thực tiễn ST ng HH Ha HH nu n0 tt n1 ng ng n2 gu 5 NỘI DUỰNG 220012 111111 1 c1 HH H12 re 7

1 Nhận thức - Q1 LH n1 1 11111111 511511015 1111111011 11 11H kg HH HH HH HH HH kh 7 1.1 Nhận thức là gi? - c ctn nh HH HH nà TH Hà Hà HH TH HH HH HH TH HH hàn 7 1.2 Các giai đoạn nhận thức LH 1212212911 01101212111 011 1111115 HH HH hiện 7 IV) )0).0.`1.08:.).W ă ăăă Ố 7 1.2.2 Nhận thức lý tính S St nh HH HH HH Hà HH TH KH TH HH hkn 8

1.3 Bản chất của nhận thức - 5T n H Hnn HH2 tt n0 ng 2121 ng ng 8

1.4 Vai trò của nhận thức 1 112121291101 121111 1111201115111 111 11 H1 HE HH ng nh HH KH kế, 8

2.1 Gide quan 1a gi? 9

2.2 Vai trò của các giác quan

2.2.1 — Thị Giác LH HH HH HH Hà HH KH Hà HH hà Hy

2.2.3 — VỊ BIÁC LH Hoà Hà Hà TH TH HH HH KH TH HH TH TH hy 9 2.2.4 — Khứu giác c nh HH Ha HH HH Hà HH HH 9

K9 nan ốx ằằ.ằ 10 3.2 Phân loại hành vi Q0 1211 111211011111 111 1111111111111 H1 H1 1 1x HH TH HH vàn ha 10

3.3.1 Kỹ thuật điều chỉnh hành vi dựa trên quan điểm học tập hành vi s5 5ó: 11

3.3.2 Kỹ thuật điều chỉnh hành vi dựa trên quan điểm nhận thức hành vi 12

4 Tác động của giác quan và nhận thức đến việc điều chỉnh hành vi 5 Si 12

4.1 Trong môi trường học tập - 021121121221 10112121111 011011111 H1 11111111111 HH hkg 12 4.1.1 Tác động của giác quan 2.1 211 n1 1111112111101 115 1111 011 11111 1x Hà Hàn HHưu 12 4.1.2 Tác động của nhận thức (11 12211211221 111112110121112 11 11 1111151 011111111111 tk hưện 13

Coe

4.2 Trong xã hội

4.2.1 Tác động của giác quan

4.2.2 Tác động của nhận thức

LOI MO DAU

1 Lý đo chọn đề tài

Việc lựa chọn một chủ đề nghiên cứu kết hợp giữa giác quan và nhận thức với việc điêu chỉnh hành vị cá nhân một cách tích cực và đúng đăn trong môi trường hoc tap va

xã hội có thê là một chủ đề hâp dẫn và có tác động lớn

1.1 Sự phù hợp với xã hội hiện đại: Chủ đề này rất phù hợp với xã hội hiện đại, vì nó

đề cập đên tâm quan trọng của hành vị cá nhân và khả năng thích ửng với môi trường xung quanh đề thành công trong nhiều bôi cảnh khác nhau

1.2 Ứng dụng thực tế: Những hiểu biết sâu sắc thu được từ đề tài nghiên cứu này có thê bô trợ trong các lĩnh vực như giáo dục, kinh doanh và phát triên cá nhân Điêu này

có thê dẫn đến tác động trong thế giới thực và tiềm năng cải thiện kết quả cho các cá nhân và tô chức

1.3 Cách tiếp cận đa ngành: Chủ đề này áp dụng cách tiếp cận đa ngành, liên quan đến các quan điểm từ tâm lý học, giáo dục, khoa học thần kinh và các lĩnh vực liên quan khác Sự tương tác của các nguyên tắc này có thê đẫn đến sự hiểu biết toàn diện hơn về chủ đề và những hiểu biết sâu sắc tiềm năng mới

1.4 Độ phức tạp và chiều sâu: Chủ đề này có độ phức tạp và chiều sâu lớn, cho phép khám phá kỹ lưỡng nhiều khía cạnh liên quan đến cách các giác quan, nhận thức và hành vi cá nhân tương tác trong môi trường học tập và xã hội

1.5 Tiềm năng thúc đây lĩnh vực này: Nghiên cứu trong lĩnh vực nảy có tiềm năng thúc đây lĩnh vực nghiên cứu và đóng góp vào sự hiệu biết của chúng ta về trải nghiệm của con người Bằng cách khám phá chủ đề này sâu hơn, các nhà nghiên cứu có thê tạo

ra những khám phá có tác động đến nhiều lĩnh vực khác nhau và cải thiện cuộc sống của các cá nhân

Nghiên cứu này nhằm mục đích tìm hiểu về giác quan và nhận thức kết hợp với việc điều chỉnh hành vi cá nhân tích cực và đúng đắn trong môi trường học tập và xã hội là một chủ đề phù hợp, thực tế, đa ngành, phức tạp và có khả năng tác động mạnh

mẽ với tiềm năng phát triển lĩnh vực này Những lý đo này khiến nó trở thành một lĩnh

vực nghiên cứu hấp dẫn và có thê dẫn đến những hiểu biết sâu sắc và tiến bộ có giá trị trong hiểu biết của chúng ta về hành vi và trải nghiệm của con người

2 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

2.1 Mục dích

Nhắm đề hiệu rõ hơn về cách các giác quan và nhận thức đóng góp vào sức khỏe

và năng suât tông thê của chúng ta, cả trong môi trường học tập và xã hội nói chung

4

oe

[ae

Nghiên cứu này có thế có những ứng dụng thực tế trong các lĩnh vực như giáo dục, chăm sóc sức khỏe và phát triển cá nhân, giúp các cá nhân hiểu rõ hơn về bản thân và đưa ra những quyết định sáng suốt hỗ trợ sức khỏe tông thế của họ Ngoài ra, bằng cách phát triển các chiến lược để điều chỉnh hành vi cá nhân một cách tích cực vả chính xác, các cá nhân có thể sống một cuộc sống trọn vẹn hơn và đóng góp tích cực cho xã hội, khiến lĩnh vực nghiên cứu này có tác động đến xã hội và cá nhân

2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu

Đê nghiên cứu đê tài nảy, cân phải năm rõ các khái niệm nhận thức, giác quan và hành vị Hiểu rõ bản chất, vai trò, các giai đoạn, phân loại hành vị và điều chỉnh hành

vi Va cuôi cùng Kỹ thuật điệu chỉnh hành vị dựa trên quan điểm học tập và nhận thức của hành vi

3 Tóm tắt

Đề tài nghiên cứu kết hợp giữa giác quan và nhận thức với việc điều chỉnh hành

vi cá nhân một cách tích cực và đúng đắn trong môi trường học tập và xã hội cho chúng ta hiểu được tầm quan trọng của nhận thức, giác quan và hành vi Hiểu được cơ chế đăng sau quá trình xử lý cảm giác của chúng ta có thê giúp chúng ta hiểu rõ hơn về hành vi của mình và đưa ra những lựa chọn sáng suốt Hiểu cách các yếu tô bên ngoài này có thể ảnh hưởng đến giác quan và nhận thức của chúng ta cũng như cách chúng ta

có thể điều chỉnh hành vi của mình để phù hợp với các chuẩn mực văn hóa có thể là một khía cạnh quan trọng của việc điều chỉnh tích cực hành vi cá nhân trong môi trường học tập và xã hội

4 Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài

4.1 Ý nghĩa lý luận

Chủ đề này có khả năng cung cấp những hiểu biết sâu sắc về hoạt động của não cũng như cách các quá trỉnh cảm giác và nhận thức hỗ trợ hoạt động tối ưu của chúng

ta Nó cũng nêu bật những lợi ích của chánh niệm và tự nhận thức trong việc thúc đây hạnh phúc, cũng như vai trò quan trọng của môi trường xã hội và bối cảnh văn hóa trong việc hình thành các giác quan và nhận thức của chúng ta

4.2 Ý nghĩa thực tiễn

Băng cách hiệu cách các giác quan và nhận thức của chúng ta phôi hợp với nhau, chúng ta có thê phát triên các chiên lược hiệu quả hơn đề cải thiện cuộc sông hàng ngay cua minh, ca ca nhân và tập thê Kiên thức này có thê được áp dụng trong nhiêu

5

oe

lĩnh vực

khác nhau, chăng hạn như giáo dục, chăm sóc sức khỏe và dịch vụ sức khỏe tâm thần, đồng thời theo những cách thúc đây tính hòa nhập Ý nghĩa thực tiễn của chủ đề này là

nó cung cấp những hiểu biết sâu sắc có giá trị về cách sống hạnh phúc hơn, trọn vẹn hơn và cách tạo ra một thế giới công bằng, bình đăng và nhân ái hơn

Coe

| NOI DUNG

1 Nhận thức

1.1, Nhận thức là gì?

Nhận thức (Cogmition) là một khái niệm khá đa dạng bởi tùy vào mỗi một lĩnh vực, ngành học sẽ có một cách định nghĩa khác nhau

Nhận thức theo định nghĩa của triết hoc Mac-Lénin là một phạm trủ được quyết

định bởi phạm trù vật chất, theo đó nhận thức là sự phản ánh thế ĐIỚI vật chất khách

quan vào bộ óc con người và có sự cải biên, sáng tạo Hiểu theo cách đơn giản thì đây

chính là hành động hoặc quá trình nhằm trau dồi những kiến thức, thông tin, kinh

nghiệm thông qua các giác quan, suy nghĩ, sự tích lũy lâu dài

Còn theo tâm lý học, nhà tâm lý học người Đức lại cho rằng: “Nhận thức là sự

phan anh hiện thực khách quan trong ý thức của con người ” Đây là một khái niệm

phản ánh tương đối đầy đủ bản chất của nhận thức nên chúng ta sử dụng khái niệm

nay

Nhận thức là nền tảng, điều kiện đề con người tiến hành các hoạt động vì khi muốn tiến hành bất cứ loại hoạt động nào thì con người trước tiên phải nhận thức được hoạt

động đó Hoạt động nhận thức chính là một loại hoạt động tâm lý của con người (nhận thức, tình cảm và hành động)

1.2 Các giai đoạn nhận thức

1.2.1 Nhận thức cảm tính

Giai đoạn nhận thức cảm tính là giai đoạn nhận thức đầu tiên, thấp nhất của con

người, còn gọi là giai đoạn trực quan sinh động, phản ánh đặc điệm bên ngoài của hiện thực khách quan đang tác động trực tiếp vào các giác quan CHai đoạn nảy nhận thức

được thực hiện qua hai hình thức cơ bản:

- Cảm giác: Ta nhờ bạn học sinh nhắm mắt lại rồi xòe ngửa bản tay ra, đặt

vào lòng bàn tay bạn một trái chanh và không cho phép nắm tay lại để sờ mó thì

chắc chắn bạn sẽ không biết chính xác đó là vật gi ma chỉ có thê biết được vật

đó khối lượng như nảo, nhiệt độ ra sao tức là mới có cảm giác về từng đặc điểm bên ngoài Có thê nói, cảm giác là nguồn gốc của mọi sự hiểu biết, là kết quả của sự chuyên hóa những năng lượng kích thích từ bên ngoài thành yếu tố nhận thức

- Tri gidc: Cùng vi dụ trên, sau khi đặt lên lòng bản tay bạn học sinh ay một trái

chanh, ta cho phép bạn nắm tay lại, sờ mó nó, thì lúc này bạn mới có thé 201 tên đồ vật ấy là trái chanh, hình đạng hơi tròn, kích thước vừa một lòng bản tay Điều này chứng minh răng khi tiếp xúc với nhiều đặc điểm của đồ vật, con

|

nguoi c6 thé phản ánh được một cách day đủ, trọn vẹn hơn các đặc điểm của

đỗ vật ấy Tri giác là một hình thức nhận thức cao hơn của cảm giác khi tổng hợp nhiều cảm giác khác nhau thành một hệ thống nhận thức khá trọn vẹn và day du

1.2.2 Nhận thức lý tính

Nhận thức lý tính là giai đoạn tiếp theo, tiến bộ hơn so với nhận thức cảm tính

Giúp con người hiệu rõ được bản chât của sự vật hiện tượng, các môi quan hệ, liên

hệ bên trong của sự vật hiện tượng Nhận thức lý tính bao gồm:

- Twduy: Thé hién những thuộc tinh ban chat, những mối liên hệ và quan hệ có

tính quy luật của sự vật hiện tượng khách quan màả trước đó ta chưa biết Ví

dụ như khi thay một người bị ho, hắt hơi, sốt, ta chưa thê biết được người

đó bị đị ứng thời tiết hay cảm cúm nếu không khám bệnh

- Tưởng tượng: Là một quá trình nhận thức phan ánh những cái chưa từng có

trong kinh nghiệm của cá nhân bằng cách xây đựng những hình ảnh mới trên cơ

sở những biểu tượng đã có

1.3 Bản chất của nhận thức

- Nguyên tắc I: Nhận thức chấp nhận sự hiện diện và khăng định tính độc lập với thế gidi vat chat bén ngoải

- _ Nguyên tắc 2: Không thứ gì là không thể biết chỉ có thứ chưa biết

- _ Nguyên tắc 3: Tuy răng nhận thức xuất phat tir thé giới vật chất nhưng cơ sở

trực tiếp và bản nhất của nó chính là thực tiễn Chủ thể chính của nhận thức là con người bởi con người chính là chủ thê trong tất cả các hoạt động của minh

- _ Nguyên tắc 4: Nhận thức là một quá trình phát triển cụ thể từ thấp đến cao,

từ giản đơn đến phức tạp chứ không phải là một hành động diễn ra nhất thời

1.4 Vai trò của nhận thức

Thông qua nhận thức con người hiểu được cái riêng, cái chung, hiểu được đúng

đắn, day đủ và chính xác bản chất của sự vật, sự việc, hiện tượng Ngoài ra, nhận thức còn cung cấp cho con người một lượng lớn trí thức cũng như tích lũy được rất nhiều

kinh nghiệm trong cuộc sống Con người dần hiểu được các nguyên lý, định nghĩa và

khái niệm trong thế giới quan của mình Từ những điều này cùng khái niệm nhận thức

là gì ta hiểu được nhận thức đóng vai trò cực kỳ quan trong trong sự tồn tại của mỗi

người, nhờ đó mà hình thành nên những hành vị, thái độ phù hợp với từng hoàn cảnh

khác nhau

|

2 Giác quan

2,1 Giác quan là øi?

Giác quan là những năng lực sinh lý của các sinh vật nhằm cung cấp thông tin nhận thức về thế giới Hệ thần kinh có hệ giác quan hoặc các cơ quan chuyên biệt để cảm nhận từng giác quan như: nhìn, nghe, nếm, ngửi, tiếp xúc, sự thăng

bằng, sự chuyên động, nhiệt độ, đau, phương hướng

Tổng là có 5 loại giác quan là thính giác, vị giác, khứu giác, xúc giác và thị giác

2.2 Vai trò của các giác quan

2.2.1 Thị Giác

Thị giác là khả năng tiếp nhận và diễn giải thông tin từ môi trường có ánh sáng đi

vào mắt Việc tri giac nay còn được gọi là thị lực, tâm nhìn Vì thê giác quan này giúp con người cảm thây được sự hiện diện của các vật thé

2.2.2 Thính giác

Thính giác là một trong năm giác quan Đây là khả năng tiếp thu âm thanh bằng cách phát hiện các dao động qua một cơ quan ví dụ như tai Vỉ thê giác quan này g1úp con người nghe được các âm thanh phát ra

2.2.3 VỊ giác

VỊ giác là một hình thức cảm nhận hóa học trực tiếp Khái niệm vị giác đề cập đến khả năng phát hiện mùi vị của các chât như thực phâm, một sô khoáng chất và các chât độc (độc tố) Vì thế giác quan này giúp con người cảm nhận được vị của các loại thực phẩm, thức ăn

2.2.4 Khứu giác

Khứu giác là một trong năm giác quan của con người và động vật Giác quan này có

tác dụng cảm nhận mùi Ở người, cơ quan này là mũi

2.2.5 Xúc giác

Xúc giác là những cảm giác có được khi đụng chạm, tiếp xúc bằng da (qua tay, chân ) CGIác quan này cảm nhận được cảm giác khi tiếp xúc

Coe