đề tài tìm hiểu về chi quản lý sự nghiệp bảo hiểm xã hội

Chi bảo hiểm xã hội là quá trình phân phối, sử dụng quỹ BHXH để chi trả chocác chế độ BHXH nhằm ổn định cuộc sống của người tham gia BHXH và đảm bảocác hoạt động của hệ thống BHXH.Chi qu

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

MÔN HỌC: QUẢN LÝ BẢO HIỂM XÃ HỘI 02

Đề tài: Tìm hiểu về chi quản lý sự nghiệp Bảo hiểm xã hội

Giảng viên: Ths Bùi Quỳnh Anh

Lớp: (222)_02 - Quản lý bảo hiểm xã hội 2

Nhóm 2: Nguyễn Quỳnh Chi – 11200609

Nguyễn Thùy Dương – 11200979 Mai Thị Hằng – 11201307 Đinh Thủy Hương – 11205425 Nguyễn Hải Nam – 11202675

Đỗ Thị Anh Thư - 11203828

Hà Nội – 2022

M c l c ụ ụ

I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHI QUẢN LÝ SỰ NGHIỆP BHXH 3

1 Khái niệm chi BHXH, chi quản lý BHXH 3

2 Mục đích, vai trò của chi quản lý BHXH 3

3 Cơ cấu tổ chức, quản lý của BHXH VN 5

3.1 Cơ cấu tổ chức của BHXH VN: 5

3.2 Cơ cấu quản lý BHXH Việt Nam: 5

4 Các nhân tố tác động tới chi quản lý BHXH 6

II CÁC QUY PHẠM PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH 7

III NỘI DUNG CHI QUẢN LÝ BHXH 8

1 Chi thường xuyên 8

1.1 Chi quản lý ho愃⌀t đ"ng b" m愃Āy 8

1.2 Nh'ng h愃⌀n ch Ā trong c漃Ȁng t愃Āc chi cho ho愃⌀t đ"ng quản lý 11

2.Chi không thường xuyên 12

2.1 Chi cho ho愃⌀t đ"ng đ+u t, qu- BHXH 12

2.2 Chi ph椃Ā đ+u tư x愃Ȁy d4ng cơ bản, cơ s7 v9t chất của ng:nh 12

2.3 Chi cho ho愃⌀t đ"ng nghi攃Ȁn cứu khoa h漃⌀c 14

2.4 Chi cho ho愃⌀t đ"ng v愃؀n ho愃Ā, th@ d甃⌀c, th@ thao, v愃؀n nghệ, c愃Āc phong tr:o thi đua, c愃Āc ph tr:o qu+n ch甃Āng của ng:nh 14

IV CHI QUẢN LÝ BHXH QUA CÁC GIAI ĐOẠN 14

V GIẢI PHÁP CHO CÔNG TÁC CHI QUẢN LÝ 16

1.Giải pháp tổng thể: 16

2.Giải pháp công tác chi quản lý cụ thể 17

2

I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHI QUẢN LÝ SỰ NGHIỆP BHXH.

1 Khái niệm chi BHXH, chi quản lý BHXH

Chi bảo hiểm xã hội là quá trình phân phối, sử dụng quỹ BHXH để chi trả cho các chế độ BHXH nhằm ổn định cuộc sống của người tham gia BHXH và đảm bảo các hoạt động của hệ thống BHXH

Chi quản lý có thể hiểu đơn giản là khoản chi cho bộ máy tức là trả lương cho cán bộ, chi cho đầu tư xây dựng cơ bản, chi mua sắm thiết bị và những tài sản cố định nhằm duy trì hoạt động của tổ chức BHXH Mức chi này có thể được quy định trương điều lệ BHXH hoặc cũng có thể được lập trương NSNN Khoản chi này cần được quản lý tránh những lãng phí không cần thiết Một số nước khoản chi này được NSNN chi trả, một số nước lại do quỹ BHXH đảm bảo Song nhìn chung thì chi phí quản lý

là phải phù hợp tránh những lãng phí không cần thiết, sơng chi phí quản lý cũng phải

đủ lớn để đảm bảo cơ sở cho hoạt động quản lý của BHXH được thực hiện dễ dàng Hơn nữa lương cho cán bộ nhân viên của ngành BHXH phải cân bằng với các ngành khác

2 Mục đích, vai trò của chi quản lý BHXH

Mục đích của chi quản lý BHXH là thực hiện các chính sách và quy định của pháp luật về BHXH, đảm bảo quyền lợi cho người lao động và các chính sách xã hội được triển khai hiệu quả Cụ thể, chi quản lý BHXH có các nhiệm vụ chính sau đây: Quản lý và giám sát hoạt động đóng góp và thanh toán tiền BHXH của người lao động và các doanh nghiệp

Tổ chức, quản lý và giám sát việc cấp các loại thẻ BHXH và các vấn đề liên quan đến việc sử dụng các dịch vụ y tế

Tư vấn và hướng dẫn người lao động, các doanh nghiệp và cộng đồng về các quy định, chính sách và thủ tục liên quan đến BHXH

Tổ chức các chương trình tuyên truyền, giáo dục và nâng cao nhận thức về BHXH cho người lao động và cộng đồng

Thực hiện các biện pháp phòng chống gian lận, trốn đóng BHXH và xử lý các

vi phạm về BHXH

Chi quản lý bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong việc quản

lý hệ thống BHXH của một quốc gia Các vai trò chính của chi quản lý BHXH bao gồm:

Quản lý và giám sát hoạt động BHXH: Chi quản lý BHXH có trách nhiệm quản lý và giám sát hoạt động BHXH trên toàn quốc, bao gồm việc thực hiện

các chính sách, quy định về BHXH, kiểm soát và đánh giá hoạt động của các

cơ quan BHXH trên địa bàn

Điều hành và phát triển hệ thống BHXH: Chi quản lý BHXH phải xây dựng và điều hành hệ thống BHXH trương cả nước, bao gồm việc quy định về việc đóng góp và hưởng các quyền lợi BHXH của người lao động, xây dựng và phát triển cơ sở dữ liệu quản lý BHXH, quản lý các khoản tiền đóng góp và trả lương BHXH cho người lao động

Đảm bảo tính bền vững của hệ thống BHXH: Chi quản lý BHXH cần đảm bảo tính bền vững của hệ thống BHXH bằng cách quản lý và phân bổ các nguồn lực đúng cách, đảm bảo quỹ BHXH không bị thiếu hụt và đảm bảo sự ổn định

và phát triển của hệ thống BHXH trương tương lai

Đảm bảo quyền lợi của người lao động: Chi quản lý BHXH phải đảm bảo quyền lợi của người lao động được hưởng đầy đủ và đúng thời hạn Điều này bao gồm việc đảm bảo người lao động được đóng góp và hưởng các quyền lợi BHXH đúng cách, giải quyết các khiếu nại và tranh chấp liên quan đến BHXH,

và cung cấp các thông tin và hướng dẫn cho người lao động về các quyền lợi BHXH của họ

Đối tác của các tổ chức liên quan: Chi quản lý BHXH cũng đóng vai trò là một đối tác của các tổ chức liên quan như các cơ quan chức năng, các đơn vị tài chính

Tham gia vào việc định hướng chính sách BHXH: Chi quản lý BHXH cần tham gia vào quá trình định hướng chính sách BHXH của chính phủ và đưa ra

đề xuất về các chính sách mới hoặc cải tiến chính sách hiện có nhằm cải thiện tính hiệu quả của hệ thống BHXH

Nghiên cứu và phát triển BHXH: Chi quản lý BHXH cần thường xuyên nghiên cứu và phát triển các chính sách, quy định mới nhằm tăng cường tính hiệu quả

và tính bền vững của hệ thống BHXH Điều này bao gồm việc nghiên cứu các

xu hướng mới trong lĩnh vực BHXH, đưa ra các giải pháp mới để cải tiến hoạt động BHXH và tăng cường sự hiểu biết của người lao động về các quyền lợi BHXH của mình

Đào tạo và phát triển nhân lực: Chi quản lý BHXH cần tham gia vào quá trình đào tạo và phát triển nhân lực để đảm bảo cán bộ, công chức và nhân viên làm việc trương hệ thống BHXH có đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực hiện tốt các nhiệm vụ quản lý và giám sát hoạt động BHXH

Xây dựng mối quan hệ hợp tác với các nước khác: Chi quản lý BHXH cũng có trách nhiệm xây dựng mối quan hệ hợp tác với các nước khác trương lĩnh vực BHXH, nhằm tăng cường trao đổi kinh nghiệm và học hỏi các phương pháp tốt nhất từ các quốc gia khác để phát triển hệ thống BHXH của mình

4

3 Cơ cấu tổ chức, quản lý của BHXH VN

3.1 Cơ cấu tổ chức của BHXH VN:

1 Ban Giám đốc: Đây là cơ quan chủ quản của BHXH, trực tiếp quản lý

và điều hành hoạt động của toàn bộ BHXH Việt Nam

2 Các phòng ban chức năng:

● Phòng Đăng ký, khai thác và quản lý hồ sơ bảo hiểm xã hội

● Phòng Chăm sóc khách hàng, giải quyết khiếu nại và kiến nghị của người tham gia bảo hiểm xã hội

● Phòng Thanh tra và Pháp chế: chịu trách nhiệm kiểm tra và đánh giá việc thực hiện các quy định pháp luật trong lĩnh vực bảo hiểm

xã hội

● Phòng Kế toán và tài chính: phụ trách việc quản lý ngân sách, tài sản và chi phí của BHXH

● Phòng Hợp tác quốc tế: phụ trách việc hợp tác với các đối tác quốc tế trương lĩnh vực bảo hiểm xã hội

3 Các phòng ban chuyên môn:

● Phòng Bảo hiểm y tế: quản lý và thực hiện chế độ bảo hiểm y tế cho người tham gia

● Phòng Bảo hiểm xã hội hưu trí: quản lý và thực hiện chế độ bảo hiểm xã hội hưu trí cho người tham gia

● Phòng Bảo hiểm xã hội tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp: quản lý và thực hiện chế độ bảo hiểm xã hội cho người lao động

bị tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp

Ngoài ra, BHXH Việt Nam còn có các đơn vị trực thuộc như Trung tâm Dịch vụ Bảo hiểm xã hội và các Chi cục Bảo hiểm xã hội tại các địa phương trên toàn quốc để thực hiện công tác quản lý và giải quyết các vấn đề liên quan đến bảo hiểm xã hội

3.2 Cơ cấu quản lý BHXH Việt Nam:

● Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (Bộ LĐ-TB&XH): Đây là

cơ quan trung ương có chức năng quy định và chỉ đạo hoạt động

về bảo hiểm xã hội ở cả quy mô quốc gia

● Tổng cục Bảo hiểm xã hội (Tổng cục BHXH): Đây là cơ quan trực thuộc Bộ LĐ-TB&XH có chức năng thực hiện quản lý toàn

diện và đồng bộ hóa hoạt động bảo hiểm xã hội trên toàn quốc, đồng thời cũng thực hiện nhiều chức năng khác như tư vấn, hướng dẫn và giám sát hoạt động của các đơn vị bảo hiểm xã hội

● Các đơn vị bảo hiểm xã hội (BHXH) tại các địa phương: Bao gồm các chi cục BHXH trực thuộc Tổng cục BHXH, Trung tâm Dịch vụ BHXH, cũng như các tổ chức và doanh nghiệp tham gia bảo hiểm xã hội Các đơn vị này có chức năng thực hiện việc quản lý, thu, chi và thanh toán các khoản tiền bảo hiểm xã hội cho người tham gia bảo hiểm xã hội, đồng thời cũng thực hiện nhiều chức năng khác như khai thác hồ sơ, giải quyết các thủ tục liên quan đến bảo hiểm xã hội

Ngoài ra, trương quản lý bảo hiểm xã hội Việt Nam còn có sự tham gia của các bên liên quan khác như Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, các tổ chức, đơn vị và cá nhân tham gia bảo hiểm xã hội

4.Các nhân tố tác động tới chi quản lý BHXH

Chi phí quản lý bảo hiểm xã hội phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

- Số lượng lao động tham gia bảo hiểm xã hội: Số lượng người tham gia bảo hiểm xã hội ảnh hưởng đến chi phí quản lý, vì càng nhiều người tham gia thì càng phải có nhiều nhân viên để quản lý, tính toán và xử lý các khoản thanh toán

- Mức độ phức tạp của các quy định pháp lý: Nếu quy định pháp lý về bảo hiểm

xã hội phức tạp, thì sẽ cần có nhiều nhân viên hơn để hiểu và áp dụng các quy định này Điều này dẫn đến tăng chi phí quản lý

- Công nghệ và hệ thống quản lý: Sử dụng công nghệ và hệ thống quản lý hiện đại có thể giúp giảm chi phí quản lý bảo hiểm xã hội Các công nghệ mới có thể giúp tự động hóa một số công việc, giảm thiểu thủ công và làm giảm chi phí lao động

- Quy mô và tầm ảnh hưởng của tổ chức bảo hiểm xã hội: Những tổ chức bảo hiểm xã hội lớn và có tầm ảnh hưởng lớn có thể có lợi thế trong việc đàm phán các hợp đồng với các nhà cung cấp dịch vụ Điều này có thể giảm chi phí cho các dịch vụ cần thiết để quản lý bảo hiểm xã hội

- Tính chất của các chương trình bảo hiểm xã hội: Các chương trình bảo hiểm xã hội khác nhau có các yêu cầu khác nhau về quản lý và tính toán các khoản thanh toán Vì vậy, chi phí quản lý có thể khác nhau tùy thuộc vào tính chất của các chương trình này

6

- Mức độ rủi ro: Tùy thuộc vào mức độ rủi ro của các khoản thanh toán và quản

lý bảo hiểm xã hội, chi phí quản lý có thể tăng hoặc giảm Các rủi ro này bao gồm việc quản lý các khoản thanh toán sai hoặc vi phạm pháp luật về bảo hiểm

xã hội

- Đàm phán với các nhà cung cấp dịch vụ: Tổ chức bảo hiểm xã hội cần phải đàm phán và thương lượng với các nhà cung cấp dịch vụ để giảm thiểu chi phí quản lý Các nhà cung cấp dịch vụ này bao gồm các nhà cung cấp công nghệ,

tư vấn và các dịch vụ hỗ trợ khác

- Đội ngũ nhân viên và đào tạo: Đội ngũ nhân viên của tổ chức bảo hiểm xã hội cần phải có đầy đủ kinh nghiệm và kiến thức để quản lý các khoản thanh toán

và các chương trình bảo hiểm xã hội Điều này yêu cầu tổ chức đầu tư vào đào tạo và phát triển nhân viên, làm tăng chi phí quản lý

II CÁC QUY PHẠM PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH

Trước sự đổi mới kinh tế - xã hội mạnh mẽ về nhiều mặt, một thực tế khách quan được đặt ra là công tác BHXH cũng cần có được sự đổi mới, điều chỉnh cho phù hợp với những yêu cầu của giai đoạn mới Do đó, trong thời gian từ năm 1995 trở lại đây, Nhà nước đã ban hành các văn bản về BHXH, bao gồm:

- Nghị định số 12/CP ngày 26/01/1995 của Chính phủ ban hành Điều lệ BHXH áp dụng đối với công nhân, viên chức Nhà nước và mọi người lao động theo loại hình BHXH bắt buộc để thực hiện thống nhất trong cả nước Các chế độ BHXH được quy định trong Nghị định 12/CP bao gồm: chế độ trợ cấp ốm đau, thai sản, hưu trí, tử tuất, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp; như vậy, so với chính sách BHXH cũ, Điều lệ BHXH mới này chỉ còn thực hiện năm chế độ thay vì sáu chế độ, việc bỏ chế độ trợ cấp mất sức lao động được cả người sử dụng lao động và người lao động đều đồng tình ủng hộ

- Nghị định 19/CP ngày 16/02/1995 của Chính phủ về việc thành lập cơ quan BHXH Việt Nam Từ ngày 1/10/1995, hệ thống BHXH Việt Nam bước vào hoạt động trên phạm vi toàn quốc, sự ra đời và hình thành của BHXH Việt Nam là một bước ngoặt lớn, quan trọng trong quá trình phát triển của BHXH Việt Nam trong giai đoạn mới

- Nghị định số 45/CP ngày 15/07/1995 của Chính phủ ban hành Điều lệ BHXH đối với sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sỹ quan, binh sỹ quân đội nhân dân và công

an nhân dân Các chế độ trương Điều lệ BHXH áp dụng cho lực lượng vũ trang này gồm có: chế độ trợ cấp ốm đau, chế độ thai sản, chế độ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, chế độ hưu trí và chế độ tử tuất

- Nghị định số 09/1998/NĐ-CP ngày 23/01/1998 của Chính phủ ban hành sửa đổi, bổ sung Nghị định 50/CP ngày 26/07/1995 của Chính phủ về chế độ sinh hoạt phí đối với cán bộ xã, phờng, thị trấn

- Nghị định số 73/1998/NĐ-CP ngày 19/08/1999 của Chính phủ về chính sách khuyến khích xã hội hoá đối với các hoạt động trương lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hoá, thể thao Quy định người lao động làm việc trong các cơ sở ngoài công lập trong các lĩnh vực kể trên được tham gia và hưởng mọi quyền lợi như người lao động trong các đơn

vị công lập

- Nghị định 52/1999/NĐ-CP của Chính phủ quy định người lao động và chuyên gia Việt Nam đi làm việc có thời hạn ở nớc ngoài phải tham gia BHXH bắt buộc và được hưởng các chế độ hưu trí và tử tuất

- Quyết định số 37/2001/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc nghỉ dưwng sức, phục hồi sức khoẻ cho người lao động tham gia BHXH; quy định thực hiện chế độ nghỉ dưwng sức, phục hồi sức khoẻ đối với người lao động tham gia BHXH có từ đủ 3 năm trở lên tại cơ quan, đơn vị mà bị suy giảm sức khoẻ; sau khi điều trị do ốm đau, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp mà chưa phục hồi sức khoẻ hoặc lao động nữ yếu sức khoẻ sau khi nghỉ thai sản

Trong giai đoạn này, sự thay đổi quan trương nhất trong quản lý BHXH là việc quỹ BHXH được quản lý tập trung thống nhất với một ngành quản lý và thực hiện các chính sách về BHXH của Nhà nước Việc tập trung quản lý tạo ra sự thống nhất trong các hoạt động BHXH, việc chỉ đạo, phối hợp, kết hợp các hoạt động BHXH được chính xác nhịp nhàng, tránh được sự phân tán trong hoạt động BHXH như ở giai đoạn trước năm 1995

III NỘI DUNG CHI QUẢN LÝ BHXH

1.Chi thường xuyên

1.1 Chi quản lý ho愃⌀t đ"ng b" m愃Āy

Hoạt động BHXH có những tính chất đặc thù, khác biệt với những hoạt động sản xuất kinh doanh khác trong nền kinh tế, do đó thủ tướng chính phủ đã giao cho BHXH Việt Nam những nhiệm vụ, đó là: vừa tham gia quản lý như một đơn vị hành chính của Nhà nước, vừa tổ chức thực hiện các chính sách BHXH, giải quyết các chế

độ chính sách, thực hiện công tác thu chi cân đối quỹ BHXH, thực hiện công tác đầu

tư bảo toàn và tăng trưởng nguồn quỹ (đây là nhiệm vụ mang tính chất “kinh doanh” duy nhất mà BHXH thực hiện) Chính vì vậy, chi phí cho hoạt động quản lý bộ máy của hệ thống BHXH cũng có những điểm đặc thù của nó, cụ thể: ngoài những nội

8

dung chi như đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp khác của Nhà nước, BHXH Việt Nam còn được ph攃Āp chi hỗ trợ đời sống của cán bộ công nhân viên chức hàng tháng (150.000 đồng/ người/ tháng)

- Trong các năm 1995 và 1996, nguồn kinh phí chi trả cho hoạt động quản lý bộ máy do Ngân sách Nhà nước cấp

- Từ năm 1997 cho tới nay, nguồn kinh phí cho hoạt động quản lý bộ máy được trích từ nguồn quỹ BHXH

- Trong thời gian từ năm 1995 đến 2000, nội dung chi và và định mức chi và chế

độ quản lý chi cho hoạt động quản lý bộ máy của BHXH Việt Nam được thực hiện như đối với các cơ quan hành chính sự nghiệp khác của Nhà nước Hàng năm, căn cứ vào sổ biên chế lao động được ban tổ chức cán bộ chính phủ giao nhiệm vụ và khối lợng công việc đảm nhận, BHXH Việt Nam lập dự toán chi cho hoạt động quản lý bộ máy trình hội đồng quản lý thông qua để gửi Bộ tài chính phê duyệt Căn cứ vào dự toán được giao, BHXH Việt Nam tiến hành phân bổ và giao dự toán cho các đơn vị trong ngành được Khi kết thúc năm, các đơn vị dự toán làm báo cáo quyết toán chi theo quy định, Bộ tài chính kiểm tra và thông qua quyết toán cho BHXH Việt Nam

Chi quản lý bộ máy và hoạt động chi thường xuyên của ngành BHXH, nó đảm bảo cho hoạt động BHXH diễn ra được ổn định và tránh được những xáo động lớn trương việc thực hiện các chính sách, chế độ BHXH Tình hình thực hiện chi quản lý bộ máy được thể hiện thông qua bảng sau đây:

- Từ năm 1995 trở lại đây, tình hình chi cho hoạt động quản lý bộ máy là tương đối ổn định qua các năm, tổng số tiền chi cho hoạt động quản lý từ năm 1996 tới năm 2000 có tăng nhưng số tăng dần với lượng tăng tương đối thấp và ổn định, từ năm 1997 tăng hơn so với năm 1996 khoảng gần 600 triệu đồng trong toàn ngành, những năm tiếp sau cũng tăng nhưng nói chung là tăng tương đối

ổn định, với mức tăng số lượng đối tợng tham gia, số tiền thu BHXH thì việc tăng chi phí quản lý trong ngành là tất nhiên, mặt khác do hoạt động BHXH đang được mở rộng nên chi phí cho hoạt động quản lý bộ máy gia tăng để có thể đáp ứng được các yêu cầu của công tác quản lý hệ thống BHXH

Có thể thấy trong cơ cấu chi cho hoạt động quản lý bộ máy, chi cho hoạt động thường xuyên là chiếm t{ trọng lớn nhất, nhằm duy trì tốt mọi hoạt động BHXH, nó chiếm khoảng trên dưới 50% tổng nguồn chi cho hoạt động quản lý, chi cho hoạt động mua sắm tài sản chiếm khoảng 35% tổng nguồn chi cho hoạt động quản lý, trong khi

đó chi cho lương và các khoản có tính chất của cán bộ, công nhân viên trong ngành tăng dần qua các năm nhưng chiếm t{ trọng không lớn trong cơ cấu nguồn chi cho

10