MỞ ĐẦU Xây dựng Văn hóa Doanh nghiệp: Một Yếu tố Quan trọng cho Sự Thành công Đối mặt với môi trường kinh doanh ngày nay, xây dựng và duy trì một văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ đã trở thàn
Văn hóa an toàn trong doanh nghiệp
Văn hóa tổ chức
1.1.1 Văn hóa tổ chức bao hàm một số đặc tính sau:
Văn hóa tổ chức giải thích theo bản chất các mối quan hệ giữa người với người Trong đó, mỗi cá nhân như một phần của tổ chức và tổ chức là một phần của xã hội Văn hóa tổ chức liên quan đến kiểm soát hành vi, gồm các chuẩn mực, kinh nghiệm, quy tắc ngầm định buộc các thành viên phải tuân theo Đồng thời là hệ thống các giá trị, niềm tin,cách nhận thức và phương pháp tư duy được thừa hưởng theo chiều dài lịch sử và đã được tổ chức thừa nhận Văn hóa tổ chức là nét đặc trưng của một tổ chức
Văn hóa tổ chức là yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động và giúp tổ chức thích nghi với môi trường
1.1.2 Tầm quan trọng của văn hóa tổ chức đối với doanh nghiệp:
Tăng sự trung thành của nhân viên: Một tổ chức có văn hóa công ty tích cực sẽ nuôi dưỡng ý thức về lòng trung thành của nhân viên Nhân viên có nhiều khả năng ở lại với doanh nghiệp hơn khi họ được tôn trọng, đối xử công bằng, dẫn đến tạo động lực đi làm mỗi ngày
Cải thiện mức độ hài lòng với công việc: Mức độ hài lòng của nhân viên trong công việc sẽ cao hơn ở các công ty có văn hóa doanh nghiệp tích cực, chủ động Nhà lãnh đạo đầu tư xây dựng môi trường làm việc năng động, tích cực sẽ khiến nhân viên vui vẻ, tận tâm hơn
Thúc đẩy tuyển dụng hiệu quả: Văn hóa công ty mạnh mẽ là một trong những cách hiệu quả nhất để thu hút những ứng viên tiềm năng Điều này sẽ mang lại cho tổ chức lợi thế cạnh tranh vì các ứng viên đều tìm kiếm những công ty có danh tiếng tốt không chỉ do chất lượng sản phẩm/dịch vụ mà còn là do cách nhà lãnh đạo đối xử với nhân viên
Hiệu suất công việc tăng: Văn hóa công ty mạnh mẽ có liên quan đến hiệu suất công việc Điều này là do nhân viên có xu hướng cống hiến nhiều hơn cho công ty khi những nhà lãnh đạo biệt đầu tư vào môi trường làm việc và phúc lợi của họ
Cải thiện tinh thần nhân viên: Củng cố nền văn hóa công ty tích cực, chủ động là một cách đảm bảo thúc đẩy tinh thần nhân viên Mỗi ngày đi làm, nhân viên sẽ không mang cảm giác như một cực hình và mong cho 8 tiếng sẽ trôi qua nhanh chóng Nền văn hoá tích cực ảnh hưởng tốt đến thể chất lẫn sức khoẻ tinh thần của nhân viên
1.1.3 Cách xây dựng văn hóa tổ chức:
1.1.3.1 Đảm bảo nhân viên nắm rõ giá trị cốt lõi và mục tiêu của doanh nghiệp:
Bước đầu tiên để doanh nghiệp có thể xây dựng văn hóa trong công ty là hãy đảm bảo rằng các nhân viên hiện tại nắm rõ được mục tiêu cũng như kỳ vọng của nhà lãnh đạo đối với hiệu suất công việc Nhà quản lý cần có một buổi truyền đạt về mục tiêu cũng như giá trị cốt lõi của tổ chức
Tiếp đến, nhà quản lý cần áp dụng những điều đã truyền đạt vào trong công việc Ví dụ nếu văn hóa công ty hướng tới đội ngũ minh bạch, các nhân viên có thể phải báo cáo rõ ràng về tiến độ công việc, các bước thực hiện, những khó khăn, thách thức và đôi khi là cả những sai lầm Về phía nhà lãnh đạo thì nên minh bạch trong các đãi ngộ, phúc lợi cho nhân viên
1.1.3.2 Hoàn thiện khung tiêu chí cho nhân viên: Đây là điều cần thiết để phát triển nhân sự toàn diện Nhà quản lý cần xác định rõ từng vị trí công việc sẽ cần có những kỹ năng như thế nào, từ kỹ năng mềm, nghiệp vụ chuyên môn, kiến thức chuyên ngành,… và mỗi vị trí sẽ có những yêu cầu như thế nào để thăng tiến lên vị trí cao hơn
Và theo đó, doanh nghiệp sẽ lập nên một khung tiêu chuẩn cho từng đối tượng để nhân viên có thể dựa vào đánh giá, mình đang thiếu thứ gì và cần cải thiện điều gì Có thể thực hiện điều này định kỳ theo tháng hoặc theo quý để có sự đánh giá chính xác nhất
1.1.3.3 Coi trọng việc công nhận, khen thưởng nhân viên:
Sự công nhận thành tích nhân viên là một trong những yếu tố then chốt giúp phát triển văn hoá công ty Doanh nghiệp đưa ra những mức thưởng phạt công minh sẽ tạo động lực cho nhân viên phát huy được hết khả năng của họ Doanh nghiệp có thể công nhận nhân viên qua các hình thức như: Thăng chưc, tặng quà thưởng, khích lệ bằng tài chính,… Đây cũng sẽ tạo nên hiệu ứng lan truyền Khi các nhân viên còn lại thấy những đạt thành tích tốt được khen thưởng xứng đáng, họ cũng sẽ cố gắng để đạt được như vậy
1.1.3.4 Tổ chức các hoạt động teambuilding định kỳ:
Tổ chức các sự kiện teambuilding để khuyến khích bầu không khí tích cực đang diễn ra tại nơi làm việc Đây cũng chính là đãi ngộ hấp dẫn mà mọi người tìm kiếm ở một tổ chức Những hoạt động này là một cách hiệu quả giúp gắn kết nội bộ Doanh nghiệp có thể tổ chức các trò chơi vui nhộn giúp nhân viên giải toả căng thẳng, hoặc tổ chức chuyến đi nghỉ dưỡng cuối năm cho nhân viên Thông qua những hoạt động trong teambuilding, nhân viên có thể mở lòng mình để đón nhận những giá trị văn hóa mà doanh nghiệp muốn gửi gắm
1.1.3.5 Đào tạo nội bộ giúp thúc đẩy sự phát triển của nhân viên: Đào tạo nội bộ không chỉ là giải pháp xây dựng văn hoá doanh nghiệp tích cực mà còn là giải pháp kinh doanh hiệu quả cho tổ chức Những nhân viên tham gia khóa đào tạo nội bộ sẽ xây dựng kỹ năng, cập nhật những thay đổi của ngành, từ đó giúp họ làm việc hiệu quả hơn Vì thế, doanh nghiệp nên xây dựng kế hoạch đào tạo nội bộ cho nhân viên một cách cụ thể và thích hợp Tìm hiểu xem mỗi bộ phận cần thêm những kỹ năng và kiến thức chuyên môn nào, từ đó xây dựng các bài học thích hợp cho từng phòng ban
Hiện nay, với sự phát triển vượt bật của công nghệ, doanh nghiệp có thể tận dụng các phần mềm nhân sự, nền tảng đào tạo trực tuyến sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí HappyTime – Nền tảng nhân sự uy tín cũng là một gợi ý hoàn hảo dành cho bạn và doanh nghiệp, giúp tối ưu hoá quá trình quản lý và đào tạo nhân sự
1.1.2.1.Văn hóa ứng xử trong doanh nghiệp được hiểu như thế nào?
Văn hóa ứng xử trong doanh nghiệp là khái niệm dùng để chỉ các mối quan hệ ứng xử giữa cấp trên và cấp dưới, giữa các đồng nghiệp với nhau, giữa cá nhân với công việc
Sự khác biệt giữa văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp và văn hóa tổ chức về lĩnh vực
về lĩnh vực an toàn lao động
1.2.1.Văn Hóa An Toàn Lao Động trong Doanh Nghiệp:
1.2.1.1.Tính Cụ Thể và Đặc Điểm của Doanh Nghiệp:
Văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp tập trung vào việc áp dụng các quy tắc và biện pháp an toàn phù hợp với hoạt động cụ thể của doanh nghiệp
Nó phản ánh sự quan tâm và nỗ lực của doanh nghiệp trong việc đảm bảo an toàn cho nhân viên làm việc trong môi trường công nghiệp hoặc văn phòng của họ
1.2.1.2.Quản Lý và Thúc Đẩy:
Văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp thường được quản lý và thúc đẩy thông qua các chính sách, quy trình và hoạt động đào tạo cụ thể dành cho nhân viên
Các hoạt động kiểm tra, đánh giá rủi ro và cải tiến liên tục cũng là một phần của việc quản lý văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp
1.2.1.3.Thích Ứng với Bản Sắc và Môi Trường Cụ Thể:
Văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp thích ứng với bản sắc và môi trường làm việc cụ thể của doanh nghiệp đó
Ví dụ, một doanh nghiệp trong ngành xây dựng có thể tập trung vào việc đảm bảo an toàn khi làm việc trên cao, trong khi một doanh nghiệp trong ngành sản xuất có thể chú trọng vào việc đảm bảo an toàn khi làm việc với máy móc và thiết bị
1.2.2.Văn Hóa Tổ Chức về Lĩnh Vực An Toàn Lao Động:
1.2.2.1.Định Hình Bởi Giá Trị và Niềm Tin Chung:
Văn hóa tổ chức về lĩnh vực an toàn lao động phản ánh những giá trị và niềm tin chung về an toàn lao động mà có thể áp dụng cho nhiều doanh nghiệp trong cùng một ngành hoặc lĩnh vực
Nó không chỉ giới hạn trong một doanh nghiệp cụ thể mà còn phản ánh quan tâm của cả ngành hoặc cộng đồng nghề nghiệp
1.2.2.2.Cơ Sở Cho Hành Vi An Toàn:
Văn hóa tổ chức về lĩnh vực an toàn lao động cung cấp một cơ sở chung cho hành vi an toàn, bao gồm việc tôn trọng quy trình, chia sẻ thông tin và hợp tác để đảm bảo môi trường làm việc an toàn
Nó thường được hỗ trợ bởi các cơ quan quản lý, các tổ chức nghề nghiệp và các tiêu chuẩn ngành liên quan đến an toàn lao động
1.2.2.3.Phản Ánh Sự Thúc Đẩy và Tổng Thể:
Văn hóa tổ chức về lĩnh vực an toàn lao động phản ánh sự thúc đẩy và quan tâm đến an toàn lao động từ cộng đồng và các tổ chức nghề nghiệp chung, không chỉ từ một doanh nghiệp cụ thể
Nó có thể được thúc đẩy thông qua các chương trình đào tạo, các chiến dịch thông tin và các hoạt động xã hội nhằm tăng cường nhận thức và thực hiện các biện pháp an toàn lao động
Tóm lại, văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp và văn hóa tổ chức về lĩnh vực an toàn lao động là hai khía cạnh khác nhau của cùng một tập hợp giá trị, niềm tin và hành vi liên quan đến an toàn lao động, mỗi cái đề cập đến mức độ cụ thể và tổng thể của việc thực hiện an toàn lao động trong một tổ chức hoặc ngành công nghiệp.
Vai trò của Văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp
Văn hóa an toàn lao động đóng một vai trò quan trọng và không thể phủ nhận trong sự phát triển và hoạt động của một doanh nghiệp Dưới đây là một số vai trò chính của văn hóa an toàn lao động đối với doanh nghiệp:
1.3.1.1.Tăng Cường Sự An Toàn và Bảo Vệ Nhân Viên:
Văn hóa an toàn lao động giúp đảm bảo môi trường làm việc an toàn và bảo vệ sức khỏe của nhân viên Nó tạo ra một tinh thần tự giác và chấp hành quy tắc an toàn, giảm nguy cơ tai nạn lao động và chấn thương cho nhân viên
1.3.1.2.Giảm Chi Phí và Tăng Hiệu Quả Sản Xuất:
Bằng cách đầu tư vào văn hóa an toàn lao động, doanh nghiệp có thể giảm thiểu chi phí phát sinh từ tai nạn lao động, bảo hiểm và thất thoát sản xuất do thời gian nghỉ việc Đồng thời, một môi trường làm việc an toàn cũng tăng cường hiệu suất lao động và sự tập trung của nhân viên
1.3.1.3.Xây Dựng Hình Ảnh và Uy Tín Tốt:
Doanh nghiệp có văn hóa an toàn lao động tích cực thường được đánh giá cao trong cộng đồng kinh doanh và xã hội Họ tạo ra một hình ảnh uy tín và là một địa điểm làm việc hấp dẫn cho nhân viên tiềm năng
1.3.1.4.Thu Hút và Giữ Chân Nhân Tài:
Một môi trường làm việc an toàn và lành mạnh thường thu hút và giữ chân nhân viên tài năng Văn hóa an toàn lao động là một yếu tố quan trọng khi nhân viên đánh giá một doanh nghiệp và quyết định liệu họ sẽ ở lại hay rời bỏ tổ chức
1.3.1.5.Tuân Thủ Pháp Luật và Tiêu Chuẩn Ngành:
Văn hóa an toàn lao động giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp luật và tiêu chuẩn ngành về an toàn lao động Điều này giảm nguy cơ phạt và kiện tụng, đồng thời tạo ra một môi trường làm việc mà nhân viên cảm thấy an tâm và đảm bảo
1.3.1.6.Tạo Lập Mối Quan Hệ Tốt Đẹp với Công Ty Bảo Hiểm và Cơ Quan Quản Lý:
Văn hóa an toàn lao động tạo điều kiện cho sự hợp tác tích cực với các công ty bảo hiểm và cơ quan quản lý, giúp doanh nghiệp tận dụng các dịch vụ và hỗ trợ có sẵn để cải thiện an toàn lao động và tuân thủ quy định
1.3.2 Đối với người lao động
Văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp không chỉ ảnh hưởng đến sự an toàn và bảo vệ của người lao động mà còn có vai trò quan trọng trong việc cung cấp một môi trường làm việc tích cực và khuyến khích sự tham gia và cam kết của họ Một số vai trò chính của văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp đối với người lao động:
1.3.2.1.Bảo Vệ Sức Khỏe và An Toàn:
Văn hóa an toàn lao động cung cấp một môi trường làm việc an toàn và lành mạnh, giúp bảo vệ sức khỏe và đảm bảo an toàn cho người lao động Nó giảm nguy cơ tai nạn lao động và các vấn đề sức khỏe liên quan đến công việc, tạo điều kiện cho cuộc sống lành mạnh và hạnh phúc hơn cho họ
1.3.2.2.Tăng Cường Ý Thức và Tự Giác:
Văn hóa an toàn lao động khuyến khích ý thức và sự tự giác trong việc thực hiện các biện pháp an toàn Người lao động được khuyến khích tuân thủ các quy tắc an toàn, sử dụng thiết bị bảo hộ và báo cáo những tình huống nguy hiểm để đảm bảo an toàn cho bản thân và đồng nghiệp
1.3.2.3.Tạo Ra Môi Trường Làm Việc Tích Cực:
Văn hóa an toàn lao động giúp tạo ra một môi trường làm việc tích cực và động viên, nơi mà người lao động cảm thấy được tôn trọng, được quan tâm và được bảo vệ Điều này thúc đẩy sự hài lòng và cam kết của họ đối với công việc và tổ chức
1.3.2.4.Tăng Cường Hiệu Suất Lao Động:
Một môi trường làm việc an toàn và tích cực thường đi đôi với sự tăng cường hiệu suất lao động Khi người lao động cảm thấy an tâm và yên tâm về an toàn của mình, họ có thể tập trung vào công việc một cách hiệu quả hơn, giảm thiểu lỗi phát sinh và tăng cường sản xuất
1.3.2.5.Tạo Điều Kiện Cho Phát Triển Nghề Nghiệp:
Văn hóa an toàn lao động thúc đẩy sự phát triển nghề nghiệp bằng cách cung cấp các cơ hội đào tạo và phát triển kỹ năng liên quan đến an toàn lao động Người lao động được khuyến khích và hỗ trợ để nâng cao kiến thức và kỹ năng của họ trong lĩnh vực này, giúp họ trở thành nhân viên có hiệu suất cao và có khả năng quản lý rủi ro tốt hơn
Tóm lại, văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp không chỉ mang lại lợi ích về sức khỏe và an toàn cho người lao động mà còn tạo ra một môi trường làm việc tích cực, thúc đẩy sự tham gia và cam kết của họ đối với tổ chức
Văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp không chỉ ảnh hưởng đến nội bộ của tổ chức mà còn có vai trò quan trọng đối với xã hội xung quanh
1.3.3.1.Bảo vệ Cộng Đồng và Môi Trường:
Mức độ phát triển của văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp
Mức độ phát triển của văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp có thể được đánh giá thông qua một số yếu tố khác nhau Dưới đây là một số chỉ mục để đánh giá mức độ phát triển của văn hóa an toàn lao động trong một doanh nghiệp:
1.4.1.Tính Tích Cực của Lãnh Đạo:
Mức độ cam kết và tích cực của lãnh đạo đối với an toàn lao động thường là một chỉ mục quan trọng Lãnh đạo không chỉ cần phải nắm vững các quy tắc và quy trình an toàn mà còn cần phải thể hiện tinh thần lãnh đạo và tạo điều kiện cho sự thúc đẩy và phát triển văn hóa an toàn
1.4.2.Tính Rộng Rãi của Cam Kết:
Mức độ cam kết của tất cả các cấp bậc và phòng ban trong tổ chức đối với an toàn lao động cũng là một chỉ mục quan trọng Nếu mọi người trong tổ chức đều cam kết và tham gia vào việc thúc đẩy an toàn lao động, văn hóa an toàn sẽ phát triển mạnh mẽ hơn
1.4.3.Chính Sách và Quy Trình An Toàn:
Mức độ phát triển của các chính sách và quy trình an toàn trong doanh nghiệp có thể là một chỉ mục quan trọng Nó bao gồm việc có các quy định và hướng dẫn rõ ràng về an toàn lao động, đảm bảo rằng tất cả nhân viên đều được đào tạo và tuân thủ các quy tắc an toàn
1.4.4.Thực Tiễn và Ứng Dụng:
Mức độ thực tiễn và ứng dụng của các biện pháp an toàn trong môi trường làm việc cũng là một chỉ mục quan trọng Nếu các biện pháp an toàn chỉ là lý thuyết mà không được thực hiện trong thực tế, văn hóa an toàn sẽ không phát triển được
1.4.5.Tương Tác và Giao Tiếp:
Mức độ tương tác và giao tiếp giữa các phòng ban và cấp bậc trong tổ chức cũng ảnh hưởng đến phát triển của văn hóa an toàn lao động Sự mở cửa và sẵn lòng chia sẻ thông tin về an toàn lao động là quan trọng để tạo ra một môi trường làm việc an toàn
1.4.6.Đánh Giá và Cải Tiến Liên Tục:
Mức độ đánh giá và cải tiến liên tục về an toàn lao động cũng là một chỉ mục quan trọng Doanh nghiệp cần liên tục đánh giá hiệu quả của các biện pháp an toàn và thực hiện các biện pháp cải tiến để nâng cao mức độ an toàn và phát triển văn hóa an toàn lao động.
Các yếu tố cấu thành văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp
1.5.1 Các giá trị an toàn lao động trong doanh nghiệp
Các giá trị an toàn lao động trong doanh nghiệp là những nguyên tắc cơ bản và định hướng mà tổ chức cam kết và tuân thủ để đảm bảo an toàn và bảo vệ sức khỏe của nhân viên Dưới đây là một số giá trị an toàn lao động quan trọng trong doanh nghiệp:
Sự tự giác là một giá trị cốt lõi trong an toàn lao động, đòi hỏi mỗi cá nhân tự nhận thức và chấp nhận trách nhiệm của mình đối với việc duy trì an toàn và bảo vệ sức khỏe của bản thân và người khác
Trách nhiệm cá nhân và tập thể là một giá trị quan trọng trong an toàn lao động Mỗi người trong tổ chức phải hiểu rõ trách nhiệm của mình đối với việc tuân thủ các quy định an toàn và bảo vệ sức khỏe của mình cũng như của đồng nghiệp
1.5.1.3.Tôn Trọng và Chăm Sóc:
Tôn trọng và chăm sóc đồng nghiệp là một giá trị quan trọng trong môi trường làm việc an toàn Đây là việc không chỉ đảm bảo sự an toàn cho bản thân mà còn chú trọng đến sự an toàn và sức khỏe của những người khác trong tổ chức
Sự hợp tác là chìa khóa để thành công trong an toàn lao động Sự hợp tác giữa các phòng ban, nhóm làm việc và các cá nhân trong tổ chức giúp tăng cường nhận thức và thực thi các biện pháp an toàn hiệu quả
Giá trị cải tiến liên tục khuyến khích việc tìm kiếm cách cải thiện và nâng cao môi trường làm việc an toàn Việc liên tục học hỏi và áp dụng các phương pháp mới giúp người lao động và tổ chức không ngừng tiến bộ trong lĩnh vực an toàn lao động
Chia sẻ thông tin về nguy cơ và tình trạng an toàn lao động là một giá trị quan trọng Việc mở cửa và minh bạch trong việc chia sẻ thông tin giúp tăng cường nhận thức và sự hiểu biết về nguy cơ cũng như các biện pháp an toàn
Những giá trị này cùng nhau tạo nên một nền tảng vững chắc cho văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo một môi trường làm việc an toàn và lành mạnh cho tất cả các thành viên của tổ chức
1.5.2 Các biểu trưng trong doanh nghiệp
Trong một doanh nghiệp, các biểu tượng (hoặc biểu trưng) thường được sử dụng để truyền đạt thông điệp, giá trị, và nhận diện thương hiệu của tổ chức Dưới đây là một số biểu trưng phổ biến mà bạn có thể thấy trong các doanh nghiệp:
Logo là biểu trưng được thiết kế đặc biệt để đại diện cho thương hiệu và danh tiếng của doanh nghiệp Logo thường được in trên các sản phẩm, tài liệu, trang web và các vật dụng quảng cáo khác
Các biểu tượng an toàn là những hình ảnh hoặc biểu tượng được sử dụng để chỉ ra các nguy cơ và biểu hiện an toàn trong môi trường làm việc Ví dụ bao gồm biểu tượng mũ bảo hiểm, biểu tượng chấm dứt, biểu tượng cảnh báo chất độc hại, vv
1.5.2.3.Biểu tượng Năng Lượng và Môi Trường: Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong ngành năng lượng và môi trường, các biểu tượng như biểu tượng năng lượng tái tạo, biểu tượng hoa màu xanh, biểu tượng hạt giống, vv., thường được sử dụng để đại diện cho cam kết của họ với bảo vệ môi trường
1.5.2.4.Biểu tượng Kỹ Thuật Số:
Trong thời đại kỹ thuật số, các biểu tượng như biểu tượng wifi, biểu tượng cloud, biểu tượng mạng xã hội, vv., thường được sử dụng để đại diện cho sự hiện đại, sự tiện lợi và sự kết nối
1.5.2.5.Biểu tượng Phong Cách và Thời Trang:
Trong ngành thời trang và phong cách, các biểu tượng như biểu tượng logo của các nhãn hàng thời trang, biểu tượng cửa hàng, biểu tượng phong cách, vv., thường được sử dụng để xác định và quảng bá thương hiệu
Các biểu tượng như biểu tượng máy quay phim, biểu tượng microphone, biểu tượng giấy báo, vv., thường được sử dụng để đại diện cho lĩnh vực truyền thông và truyền thông đại chúng
Các dạng văn hóa doanh nghiệp
Phân theo sự phân cấp quyền lực
Văn hóa nguyên tắc sẽ định hướng doanh nghiệp quản lý dựa vào công việc hơn là phẩm chất cá nhân Các quyết định đưa ra dựa trên cơ sở quy trình và hệ thống
Các nhà lãnh đạo điều khiển dựa trên sự phối hợp và tổ chức dựa trên hiệu quả công việc Đối với họ, giữ cho tổ chức hoạt động trơn tru là quan trọng nhất Được thành lập vào năm 1892, GE nổi tiếng với các hoạt động quản lý chặt chẽ và khô khan Tuy nhiên, gần đây, họ đã loại bỏ đánh giá hiệu suất truyền thống để ủng hộ các hoạt động trao đổi thường xuyên giữa quản lý và nhân viên và thậm chí còn tung ra một ứng dụng để giúp nhân viên tạo điều kiện phản hồi Đó là ví dụ hoàn hảo về một công ty thuộc dạng văn hóa phân cấp nắm lấy công nghệ và thay đổi
2.1.2.Văn hoá quyền hạn Đây là dạng quản lý dựa trên cơ sở quyền lực cá nhân lãnh đạo Các quyết định được đưa ra dựa trên những gì lãnh đạo sẽ làm trong các tình huống tương tự
Tập đoàn Viettel xuất phát từ quân đội nên được thừa hưởng nhiều đức tính của người lính cũng như những giá trị truyền thống của quân đội trong đó nổi bật lên văn hóa quyền hạn Tại Viettel, các quyết định sẽ do lãnh đạo đưa ra và hầu hết phụ thuộc vào lãnh đạo
2.1.3.Văn hóa đồng đội là một trong các dạng văn hoá doanh nghiệp Đây là dạng văn hóa doanh nghiệp coi trọng sự hỗ trợ và hợp tác lẫn nhau trong nội bộ Vai trò của quản lý, lãnh đạo không còn quá quan trọng bởi vì các quyết định sẽ được ban hành trên cơ sở hợp tác lẫn nhau
Nhân viên của Twitter luôn là những người không ngừng ca ngợi về văn hóa tuyệt vời của công ty họ Những cuộc họp tổ chức trên tầng thượng, đồng nghiệp thân thiện, môi trường giúp đỡ nhau, đặc biệt mỗi cá nhân trong công ty đều cảm thấy mình là một phần của tầm nhìn phát triển chung Và điều tuyệt vời nhất ở Twitter là các nhân viên cảm giác rằng họ đang làm việc với những người thông minh
2.1.4.Văn hoá sáng tạo Đây là một trong các dạng văn hóa doanh nghiệp giúp nhân viên tự sáng tạo, thành công và hăng hái trong công việc Các nhân viên sẽ làm việc liên tục với ý thức tự giác cao, sẵn sàng hy sinh nhu cầu cá nhân cho tổ chức SquareSpace thường xuyên nằm trong danh sách những nơi đáng để làm việc nhất tại thành phố New York Văn hóa của công ty chính là
“phẳng, mở và sáng tạo” Phẳng ở đây là hầu như không có hoặc rất ít các tầng chỉ đạo giữa nhân viên và quản lý Cách tiếp cận này khá phổ biến ở trong giới start - up
SquareSpace cũng cung cấp nhiều lợi ích lớn cho nhân viên của họ, 100% bảo hiểm sức khỏe loại tốt, các kì nghỉ trong năm, văn phòng làm việc đẹp, các bữa ăn khác nhau, nhà bếp, bữa tiệc hàng tháng, khu vực nghỉ ngơi, và các giảng viên đào tạo Những lợi ích thiết thực như vậy chính là văn hóa mà SquareSpace nhắm tới, đảm bảo cho nhân viên có thể làm việc hiệu quả, sáng tạo nhất.
Phân theo cơ cấu và định hướng của con người và nhiệm vụ
Văn hóa doanh nghiệp phân loại theo định hướng về con người và nhiệm vụ, tập trung vào nhân viên và mục tiêu bao gồm các dạng sau:
Văn hóa doanh nghiệp dạng gia đình hướng đến phát triển doanh nghiệp theo chủ trương quyền lực phân cấp theo thứ bậc từ trên xuống dưới Người có kinh nghiệm, người lớn tuổi, người nắm vị trí cấp cao sẽ có quyền quyết định lớn hơn và đóng vai trò cốt lõi trong doanh nghiệp
Kết quả là sự hình thành văn hóa hướng quyền lực, trong đó người lãnh đạo đóng vai trò như
“người cha” biết nên làm gì và biết điều gì tốt cho “con cái”
Nhiều tập đoàn theo mô hình văn hóa gia đình như ở Ai Cập, Italia, Singapore, Bắc Triều Tiên, Tây Ban Nha và điển hình là Nhật Bản Người Nhật xây dựng doanh nghiệp như một gia đình truyền thống Những nhân viên của các công ty Nhật Bản thường làm việc theo kiểu gắn bó trọn đời Họ chỉ làm ở một công ty và coi đó là gia đình thứ hai bởi sự dẫn dắt chuẩn mực của lãnh đạo, chế độ đãi ngộ và sự quan tâm tận tình như những người thân trong gia đình
2.2.2 Văn hoá Eiffel là một trong các dạng văn hoá doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệp Eiffel định hướng theo nguyên tắc, chú trọng đặc biệt vào thứ tự cấp bậc và nhiệm vụ Hình dạng tháp nói lên vai trò của mỗi bộ phận, mỗi nấc thang trên tháp tương ứng với chức vụ khác nhau trong một doanh nghiệp đảm nhiệm vai trò công việc riêng
Theo loại hình văn hóa này, công việc được định hướng rõ ràng, nhân viên biết rõ mình cần làm gì, mọi thứ sẽ được sắp xếp từ trên xuống Tất cả quyền hành đều xuất phát ở năng lực tập thể Nếu 1 cá nhân không đủ năng lực, sẽ có người khác thay thế ngay lập tức
2.2.3.Văn hoá theo kiểu tên lửa được định hướng
Khi một doanh nghiệp có văn hóa hoạt động theo dạng này nghĩa là mỗi nhân viên trong dự án đã nhận nhiệm vụ phải làm việc để hoàn thành nhiệm vụ một cách hiệu quả nhất
Trong các dạng văn hoá doanh nghiệp thì văn hoá này được mọi nhiệm vụ đều tập trung vào một mục tiêu, giữ vững ý định đầu tiên và hoàn thành nó xuất sắc Các kết quả công việc, mức độ hoàn thành sẽ được trả thu nhập tương xứng Dạng văn hóa doanh nghiệp này phù hợp với các công ty có nhân viên được điều phối dự án liên tục
SpaceX là công ty đang làm những việc lớn trong sản xuất hàng không vũ trụ và vận chuyển không gian Nhân viên ở đây luôn tập trung vào các dự án khác nhau với mục tiêu có thể phóng tên lửa vào vũ trụ với thời gian làm việc lên tới 60, 70 giờ trong tuần Tuy nhiên, biết rằng việc họ đang làm có ý nghĩa và công việc tạo ra lịch sử cho nên hầu hết nhân viên có động lực phấn đấu
2.2.4.Văn hoá lò ấp trứng Đặc trưng riêng biệt văn hóa doanh nghiệp theo dạng này là dựa trên quan điểm: cơ cấu tổ chức của một doanh nghiệp không có ý nghĩa bằng sự tự hoàn thiện cá nhân Nhân viên được thỏa sức sáng tạo, không bị gò bó, ép buộc theo bất kỳ lề lối nào, phát huy khả năng tự học hỏi, tự nghiên cứu, tự hoàn thiện bản thân hơn
Doanh nghiệp lý tưởng là nơi để các nhân viên tiềm năng có thể phát huy khả năng của bản thân
Những doanh nghiệp theo nền tảng này mang đậm bản chất của dân chủ, ưu tiên phát triển và tự thể hiện cá nhân Doanh nghiệp dạng lò ấp trứng đóng vai trò là một sân chơi lành mạnh để phát huy những ý tưởng và đáp lại một cách thông minh những sáng kiến mới Ở thung lũng Silicon, California, những người làm việc ở đây không bị ràng buộc bởi lòng trung thành đối với công ty và có thể tự phát triển bản thân.
Phân theo mối quan tâm đến nhân tố con người và mới quan tâm đến thành tích
Văn hóa doanh nghiệp tạo ra rất ít mối quan tâm cả về con người lẫn thành tích Các cá thể trong công ty chỉ chú trọng riêng đến lợi ích của mình Tuy nhiên, văn hóa doanh nghiệp này chỉ tồn tại trong thời kỳ kinh doanh trước, các doanh nghiệp đã chuyển dịch sang văn hóa doanh nghiệp lấy con người làm trung tâm trong thời đại kinh tế 4.0 như hiện nay
2.3.2.Văn hoá kiểu chăm sóc
Văn hóa doanh nghiệp kiểu chăm sóc được coi là một loại văn hóa lý tưởng xét trên phương diện đạo đức Bởi vì văn hóa quan tâm cao độ đến con người mà ít quan tâm đến thành tích Văn hóa doanh nghiệp kiểu chăm sóc được coi là một loại văn hóa lý tưởng
Hầu hết văn hóa kiểu chăm sóc chỉ ở trên lý thuyết vì doanh nghiệp nào cũng phải hoạt động dựa trên hiệu quả, thành tích để đảm bảo duy trì hoạt động vậy nên sẽ rất hiếm nếu chỉ quan tâm đến con người mà bỏ qua chất lượng công việc
2.3.3.Văn hoá kiểu đòi hỏi nhiều
Trong các dạng văn hoá doanh nghiệp thì loại hình văn hóa này ít quan tâm đến con người mà quan tâm chủ yếu đến thành tích Văn hóa kiểu đòi hỏi nhiều sẽ quan tâm đến lợi ích lớn của cả tổ chức trước khi tính đến lợi ích của nhân viên
2.3.4.Văn hoá hợp nhất Đây là sự tổng hòa của 2 loại văn hóa trên khi nó kết hợp giữa sự quan tâm con người và thành tích Nhà quản lý nhận ra rằng, nhân viên đóng vai trò quan trọng có thể nói là tiên quyết trong sự phát triển của công ty và việc đầu tư vào nhân viên sẽ gia tăng rất lớn lợi ích của công ty
Bắt đầu từ chính những buổi phỏng vấn đầu tiên, tiêu chí phù hợp với văn hóa công ty là tiêu chí quan trọng, chiếm tới hơn 50% số điểm của ứng viên Nhân viên sẽ vượt qua những bài kiểm tra kỹ năng và thể hiện năng lực để thăng tiến trong sự nghiệp Môi trường làm việc tốt, đem lại nhiều lợi ích cho nhân viên, luôn làm họ thỏa mãn và hạnh phúc là cách tiếp cận của
Zappos trong quá trình xây dựng văn hóa công ty Khi bạn có văn hóa công ty tốt, dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt và thương hiệu tốt sẽ tự đến.
Phân theo vai trò nhà lãnh đạo
Nhà lãnh đạo đóng vai trò định hướng văn hóa doanh nghiệp trong tổ chức Nếu đứng trên vai trò của nhà lãnh đạo, văn hóa doanh nghiệp có thể phân theo các dạng sau:
2.4.1.Văn hoá quyền lực Đối với văn hóa này, lãnh đạo sẽ nắm vai trò gần như tuyệt đối Lúc này các cá nhân trong doanh nghiệp sẽ có tham vọng quyền lực cao, thâm trí hy sinh cả lợi ích kinh tế để có được quyền lực cao hơn trong doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệp ở đây đề cao vai trò của lãnh đạo, họ sẽ làm gương cho cấp dưới noi theo Các nhân viên trong công ty sẽ rất chú trọng đến quy tắc, chuẩn mực, nề nếp trong công việc
Nhân viên sẽ hoạt động dựa trên nhiệm vụ được giao hơn là dựa trên hệ thống phân bổ quyền lực Các nhân viên được phân bổ làm việc trong những nhóm xuyên chức năng tùy theo dự án cho nên ý thức quyền lực không cao
2.4.4.Văn hoá chấp nhận rủi ro
Vai trò của lãnh đạo ở trong loại văn hóa này là khuyến khích cá nhân làm việc với tinh thần sáng tạo, dám lãnh trách nhiệm, dám mạnh dạn xử lý một vấn đề theo định hướng phù hợp với quyền lợi chung của cả tổ chức khi chưa nhận được chỉ thị trực tiếp từ cấp trên
2.4.5.Văn hoá đề cao vai trò cá nhân
Trong mô hình văn hóa này, vai trò của từng cá nhân tương đối có tính tự trị cao Người lãnh đạo khéo léo hướng dẫn những cá nhân có đầu óc sáng tạo cao vào mục tiêu chung của tổ chức và không có thái độ phô trương quyền uy đối với họ
Adobe là công ty có văn hóa tạo ra những thách thức cho nhân viên của họ bằng các dự án khó, sau đó cung cấp những hỗ trợ cần thiết để giúp nhân viên hoàn thành chúng Cung cấp cả những lợi ích lớn như đa số các công ty khác, Adobe còn tập trung vào việc tránh phương pháp quản lý nhỏ lẻ, chi tiết để giúp nhân viên có niềm tin rằng họ sẽ làm tốt nhất khả năng của mình
Adobe không sử dụng các thang điểm để đánh giá năng lực của nhân viên Người quản lý sẽ đóng vai trò làm người hỗ trợ, cho phép nhân viên đặt ra các mục tiêu và đảm bảo rằng họ sẽ đạt được các mục tiêu đó
2.4.6.Văn hoá đề cao vai trò tập thể
Trong các dạng văn hoá doanh nghiệp,vai trò của lãnh đạo ở trong loại văn hóa này sẽ được hòa tan và chia sẻ tới các nhân viên Khi biết sử dụng sức mạnh tập thể để hoàn thành mục tiêu của mình nhà lãnh đạo trở thành “nhà độc tài” trong mô hình văn hóa quyền lực.
Xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động
Khái niệm
Xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động là một quá trình vô cùng quan trọng trong môi trường lao động, nơi mà các giá trị và tiêu chuẩn về an toàn được hình thành và thúc đẩy ở mọi cấp độ: từ cá nhân lao động, tổ chức doanh nghiệp đến cả xã hội Điều này không chỉ là một nhiệm vụ cơ bản và dài hạn, mà còn là một ưu tiên cấp bách để thúc đẩy một chiến lược toàn diện về an toàn và vệ sinh lao động Để đạt được mục tiêu này, cần có sự đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục và tăng cường nhận thức về an toàn lao động, không chỉ dành cho lao động mà còn cho mọi thành viên trong cộng đồng lao động, nhằm tạo ra một nền văn hóa mà an toàn là một phần không thể thiếu
Mỗi doanh nghiệp cần xây dựng một kế hoạch cụ thể và hiệu quả về văn hóa an toàn, kèm theo các hoạt động và biện pháp thích hợp Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là sự nhận thức của từng cá nhân trong tổ chức về tầm quan trọng của việc xây dựng và củng cố văn hóa an toàn Đây là một quá trình đổi mới căn bản trong quản lý an toàn - vệ sinh lao động, phù hợp với yêu cầu và xu hướng của xã hội hiện đại
Mặc dù không có một công thức cụ thể cho việc xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động, nhưng có những nguyên tắc và thực tiễn mà các tổ chức có thể áp dụng Điều quan trọng là mỗi doanh nghiệp cần tiếp tục nỗ lực phát triển và hoàn thiện mình, dù đã hoạt động tốt nhưng vẫn cần luôn tìm cách cải thiện
Tóm lại, xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động là quá trình quan trọng nhằm thúc đẩy các giá trị và tiêu chuẩn an toàn ở mọi cấp độ trong tổ chức, từ người lao động đến lãnh đạo quản lý Mục tiêu là biến an toàn lao động trở thành một phần không thể thiếu của tổ chức, nơi mà tất cả mọi người đều tôn trọng và thực hiện từ nhận thức đến hành động.
Nội dung xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động
Văn hoá an toàn lao động là một phần không thể thiếu của văn hoá tổ chức, đại diện cho tất cả các giá trị và tiêu chuẩn hành vi về an toàn trong môi trường lao động Đảm bảo an toàn trở thành trách nhiệm và ý thức tự giác hàng ngày của mọi người, trở thành một phần của phong cách làm việc tại doanh nghiệp Khi đó, mọi hành động của mỗi cá nhân tại nơi làm việc không chỉ là việc tuân thủ theo quy định mà còn phản ánh sự tự điều chỉnh, tự giác Mục tiêu của văn hoá an toàn lao động là tạo ra một môi trường làm việc an toàn nhất có thể, phòng tránh và ngăn chặn các tai nạn và rủi ro trong lao động Đặc biệt, nó trở nên quan trọng hơn khi người lao động hoạt động trong những môi trường có nguy cơ cao do đặc tính công việc và các yếu tố kỹ thuật
Mặc dù mỗi tổ chức có văn hoá an toàn lao động và giá trị riêng của mình, nhưng thường không có ý thức rõ ràng về việc tạo ra một văn hoá an toàn riêng cho mình Thường xuyên, nó được hình thành một cách tự nhiên, dựa trên tiêu chuẩn và mục tiêu từ lãnh đạo hoặc từ các nhân viên Để xây dựng văn hoá an toàn lao động, việc xác định giá trị của nó trong tổ chức là bước quan trọng nhất, từ đó phát triển những chính sách và hoạt động cụ thể để thúc đẩy và duy trì văn hoá này tại doanh nghiệp
3.2.1 Xây dựng hệ giá trị của văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp: Để xác định các giá trị cốt lõi của văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp, trước hết cần tiến hành nghiên cứu về môi trường hoạt động và phân tích kỹ lưỡng các yếu tố thuận lợi và khó khăn trong việc xây dựng văn hóa an toàn lao động Dựa trên sứ mệnh và chiến lược phát triển của tổ chức, chúng ta có thể xác định những giá trị cốt lõi mà cần đặc biệt chú trọng Đồng thời, cần tiến hành đánh giá lại tình hình hiện tại của văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp để xác định những giá trị đã tồn tại và tìm cách thu hẹp khoảng cách giữa chúng và những giá trị mà doanh nghiệp mong muốn
3.2.2 Xác định và tích hợp các giá trị vào biểu trưng văn hóa doanh nghiệp:
Cần phải định rõ các biểu trưng của văn hóa an toàn lao động tại doanh nghiệp, như biểu trưng vật thể và biểu trưng phi vật thể
Xác định biểu trưng vật thể là bước quan trọng trong việc xây dựng văn hóa an toàn lao động Đối với biểu trưng vật thể, chúng ta cần xác định các yếu tố dễ nhận biết thông qua giác quan như biểu tượng (như áp phích, biển báo, logo ) để thể hiện mọi hoạt động an toàn lao động trong doanh nghiệp Sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu như khẩu hiệu và khẩu hiểu về an toàn lao động cũng là một phần không thể thiếu Ngoài ra, trang phục cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện văn hóa an toàn lao động, ví dụ như việc sử dụng trang phục bảo hộ lao động và mũ bảo hiểm
Xác định biểu trưng phi vật thể là một phần không thể thiếu của văn hóa an toàn lao động Đây là việc xác định những lý tưởng, niềm tin và giá trị chủ đạo của các thành viên trong doanh nghiệp Điều này bao gồm cả ý thức bảo vệ bản thân và người khác, và việc đặt câu hỏi cho bản thân như "Hành động của tôi có mang lại lợi ích hay gây hại cho bản thân và người khác không?"
Thứ nhất là "Slogan" của công ty, mỗi công ty đều có một slogan riêng, thể hiện những giá trị và phương hướng phát triển của doanh nghiệp Slogan có thể được coi là kim chỉ nam cho mục tiêu và lý tưởng của doanh nghiệp
Biểu trưng phi vật thể thứ hai có thể là những thủ tục hành chính Việc thực hiện thủ tục hành chính đúng cách và thuận lợi không chỉ giúp tăng cường hiệu quả làm việc mà còn phản ánh văn hóa tổ chức
Thứ ba, đào tạo là một phần quan trọng của văn hóa an toàn lao động Qua việc đào tạo, nhân viên không chỉ nâng cao năng lực chuyên môn mà còn hình thành nhận thức và suy nghĩ về an toàn lao động, từ đó thúc đẩy hành vi an toàn trong mọi hoạt động
Xây dựng và thực hiện các biện pháp tích hợp các giá trị vào trong biểu trưng là bước cuối cùng nhưng cũng là bước quan trọng nhất Bằng cách thiết lập các chính sách và hành động cụ thể, chúng ta có thể đảm bảo rằng giá trị của văn hóa an toàn lao động được thể hiện trong mọi hoạt động của doanh nghiệp Điều này bao gồm việc quản lý và giám sát, thúc đẩy sự tham gia của nhân viên và thúc đẩy việc đào tạo và phát triển
Trong tất cả các bước này, việc đánh giá và cải thiện liên tục văn hóa an toàn lao động là rất quan trọng Chỉ khi làm điều này, chúng ta mới có thể đảm bảo sự phù hợp với thời đại và mục tiêu của doanh nghiệp
3.2.3 Đánh giá, bổ sung, điều chỉnh nhằm củng cố duy trì các giá trị văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp:
Khi văn hóa an toàn lao động đã hình thành, các hoạt động thực tế của tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và củng cố nền văn hóa này Doanh nghiệp thường xuyên đánh giá văn hóa an toàn lao động thông qua các kết quả về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, và tình hình thực hiện an toàn lao động tại các bộ phận, đơn vị Dựa trên các kết quả này, lãnh đạo cấp cao có thể xem xét việc bổ sung hoặc điều chỉnh các hoạt động cụ thể để cải thiện văn hóa an toàn lao động
Ba yếu tố quan trọng đóng vai trò quyết định trong việc duy trì và củng cố văn hóa an toàn lao động là thái độ, môi trường và hệ thống
Thứ nhất, thái độ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì văn hóa an toàn lao động bền vững Mọi thành viên trong tổ chức, từ quản lý đến nhân viên, cần có thái độ tích cực và sẵn lòng nhận những thông tin xấu để cải thiện Sự đồng thuận và cam kết của tất cả mọi người là điều cần thiết để đạt được một văn hóa an toàn lao động hiệu quả
Thứ hai, môi trường làm việc cần được tạo ra để thúc đẩy văn hóa an toàn lao động Các thông tin về an toàn lao động nên được tích hợp vào mọi khía cạnh của quá trình làm việc, từ cuộc họp của lãnh đạo đến các cuộc gặp gỡ hàng ngày giữa các cá nhân Các biện pháp như chính sách, biển báo, áp phích cũng cần được sử dụng để nhắc nhở mọi người về an toàn lao động
Cuối cùng, hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe là yếu tố quan trọng trong việc duy trì văn hóa an toàn lao động Hệ thống này bao gồm các biện pháp như phân tích môi trường làm việc, phòng ngừa và kiểm soát nguy hiểm, báo cáo tai nạn và nguy hiểm, cũng như việc công nhận và khuyến khích những hành vi an toàn
Các điều kiện để xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động
Quá trình xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động là một hành trình dài và phức tạp, phụ thuộc vào nhiều yếu tố nền tảng cơ bản, hay được gọi là các yếu tố chính ảnh hưởng đến văn hóa an toàn lao động trong một tổ chức Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện thuận lợi hoặc khó khăn cho quá trình xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động Các yếu tố nền tảng chính bao gồm:
Thứ nhất, khuôn khổ chính sách pháp luật của Nhà nước: Luật pháp và các quy định của Nhà nước về an toàn lao động đóng vai trò quan trọng trong việc xác định các tiêu chuẩn và yêu cầu mà các doanh nghiệp phải tuân thủ Việc thúc đẩy tuân thủ luật pháp về an toàn lao động là bước quan trọng trong quá trình xây dựng văn hóa an toàn lao động
Thứ hai, quan điểm lãnh đạo và bộ máy quản lý: Sự cam kết và hỗ trợ từ phía lãnh đạo cùng với hiệu quả của bộ máy quản lý trong việc thúc đẩy an toàn lao động là yếu tố quan trọng Lãnh đạo cần thể hiện cam kết và tạo điều kiện cho việc thúc đẩy văn hóa an toàn lao động thông qua các chính sách và hành động cụ thể
Thứ ba, thái độ, kỹ năng, trình độ của người lao động: Sự hiểu biết và thái độ tích cực của người lao động đối với an toàn lao động cũng quan trọng không kém Các chương trình đào tạo và nâng cao nhận thức về an toàn lao động có thể giúp nâng cao kỹ năng và trình độ của nhân viên trong việc áp dụng các biện pháp an toàn
Thứ tư, hệ thống chính sách quản lý của doanh nghiệp: Các chính sách và quy trình quản lý về an toàn lao động cần được thiết lập và thực thi một cách hiệu quả Việc có một hệ thống quản lý rõ ràng và linh hoạt giúp đảm bảo rằng các biện pháp an toàn được thực thi và duy trì một cách liên tục Để xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động trong một tổ chức, việc hiểu rõ và nghiên cứu kỹ những yếu tố nền tảng này là bước quan trọng và cần thiết
An toàn lao động trong doanh nghiệp phụ thuộc vào việc tuân thủ khuôn khổ pháp luật của Nhà nước Điều này đòi hỏi việc phát triển và thúc đẩy văn hóa an toàn lao động trong các doanh nghiệp phải linh hoạt để phản ánh các điều kiện cụ thể của từng tổ chức, song vẫn tuân thủ các quy định và nguyên tắc của pháp luật về an toàn lao động Khi có các thay đổi trong pháp luật về an toàn lao động từ Nhà nước, các doanh nghiệp cần điều chỉnh văn hóa an toàn lao động của mình để tuân thủ các quy định mới Để thích nghi với các thay đổi trong pháp luật, bộ phận chuyên trách về an toàn lao động cần thường xuyên cập nhật và điều chỉnh các chính sách và quy trình của doanh nghiệp theo các quy định mới Điều này giúp đảm bảo rằng văn hóa an toàn lao động luôn tuân thủ pháp luật và được duy trì phát triển một cách pháp lý
Không những thế, các cơ quan và ban ngành cần phát triển và ban hành các thông tư và chính sách pháp luật phản ánh đúng điều kiện hoạt động cụ thể của từng doanh nghiệp Điều này giúp cho các doanh nghiệp có thể xây dựng và thúc đẩy văn hóa an toàn lao động một cách chính xác và thực tế hơn Ngược lại, nếu pháp luật không tập trung vào an toàn lao động tại từng doanh nghiệp, sẽ gây khó khăn cho việc phát triển và thúc đẩy văn hóa an toàn lao động trong các tổ chức
3.3.2 Nhận thức, thái độ của lãnh đạo doanh nghiệp trong việc xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động
Lãnh đạo đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một văn hóa hỗ trợ và thúc đẩy hiệu suất làm việc và an toàn lao động của tổ chức Các quan điểm, tập quán, cách thức giải quyết công việc của doanh nghiệp thường được duy trì qua các thế hệ và phần nào được ảnh hưởng bởi quan điểm của lãnh đạo cấp cao
Vai trò của lãnh đạo cấp cao bao gồm:
• Định hướng tổ chức bằng tầm nhìn và mục tiêu cụ thể
• Dẫn dắt tổ chức vượt qua những thách thức và khó khăn
• Giao cho cấp dưới nhiệm vụ rõ ràng dưới các công việc cụ thể
• Tạo dựng môi trường làm việc thuận lợi
Văn hóa của lãnh đạo cấp cao ảnh hưởng đến toàn bộ doanh nghiệp, vì lãnh đạo thường dẫn dắt doanh nghiệp theo hướng họ muốn và theo quan điểm của họ Phong cách lãnh đạo của họ định hình các chuẩn mực và giá trị chung Văn hóa an toàn lao động của một tổ chức phụ thuộc lớn vào quan điểm và sự quan tâm của lãnh đạo cấp cao Nếu họ không chú trọng đến an toàn lao động, văn hóa an toàn sẽ không được hình thành hoặc sẽ không rõ ràng Ngược lại, nếu họ quan tâm đến an toàn lao động, tổ chức sẽ có một văn hóa an toàn lao động rõ ràng và mạnh mẽ
Chiến lược phát triển của doanh nghiệp cũng ảnh hưởng đến việc xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động Nếu an toàn lao động là một trong những mục tiêu hàng đầu của doanh nghiệp, mọi hoạt động sẽ được thực hiện với sự ưu tiên và chăm sóc đặc biệt để đảm bảo an toàn cho tất cả nhân viên
3.3.3 Trình độ, năng lực của bộ máy quản lý về xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động
Xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp đòi hỏi việc đảm bảo năng lực của bộ phận nhân sự nói chung và bộ phận chuyên trách về an toàn lao động nói riêng
Cán bộ nhân sự cần phải có chuyên môn, kỹ năng, và kinh nghiệm cơ bản trong lĩnh vực an toàn lao động, đồng thời hiểu và nắm vững các kiến thức cơ bản về an toàn lao động Các cán bộ chuyên trách về an toàn lao động cần có kiến thức sâu rộng và kỹ năng thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn lao động, cũng như chứng chỉ về an toàn lao động
Trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý ảnh hưởng trực tiếp đến việc xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp Một đội ngũ cán bộ nhân sự có chuyên môn, kinh nghiệm, và kỹ năng trong lĩnh vực an toàn lao động sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng được một văn hóa an toàn lao động hiệu quả và phù hợp
Cơ cấu tổ chức cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình này Cơ cấu tổ chức gọn nhẹ, hợp lý sẽ giúp cho việc thực hiện các nhiệm vụ một cách nhanh chóng và hiệu quả Do đó, tình hình xây dựng và hoạt động của ban chuyên trách về an toàn lao động sẽ ảnh hưởng đến quá trình xây dựng và củng cố văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp
Một ban an toàn lao động hoạt động hiệu quả sẽ làm cơ sở cho các hoạt động đảm bảo an toàn lao động trong doanh nghiệp được thực hiện tốt Ngược lại, đối với doanh nghiệp chưa có ban an toàn lao động, việc xây dựng một ban này trở thành một yếu tố quan trọng để bắt đầu các hoạt động đảm bảo an toàn lao động
3.3.4 Trình độ, nhận thức, thái độ của người lao động về văn hóa an toàn lao động
Trong mỗi doanh nghiệp, nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững
Ảnh hưởng của văn hóa doanh nghiệp đến hoạt động doanh nghiệp (AN)
Ảnh hưởng tích cực
Văn hóa doanh nghiệp là yếu tố quyết định tạo nên đặc trưng riêng của mỗi tổ chức, kết hợp sức mạnh toàn diện và thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo:
Tạo nét đặc trưng riêng của doanh nghiệp: Mỗi doanh nghiệp sở hữu một đặc điểm riêng biệt, và văn hóa doanh nghiệp chính là yếu tố quyết định sự khác biệt đó Từ các giá trị cốt lõi, các thói quen, lễ nghi, cho đến cách tổ chức họp mặt, đào tạo, thậm chí là đồng phục và giao tiếp, tất cả đã tạo nên phong cách độc đáo của doanh nghiệp, phân biệt nó với các đối thủ cạnh tranh
Quy tụ sức mạnh toàn diện của doanh nghiệp: Một văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ giúp thu hút và giữ chân nhân tài, đồng thời khích lệ lòng trung thành của nhân viên Sự trung thành không chỉ đến từ mức lương cao, mà còn từ một môi trường làm việc tích cực, khuyến khích sự phát triển cá nhân
Khích lệ sự đổi mới và sáng tạo: Trong một môi trường văn hóa làm việc tích cực, mọi nhân viên đều được khuyến khích thể hiện ý tưởng và sáng kiến của mình Điều này thúc đẩy sự năng động và sáng tạo, cũng như tăng cường tinh thần cam kết của nhân viên đối với doanh nghiệp.
Ảnh hưởng tiêu cực
Một nền văn hóa yếu kém có thể gây ra những tổn thất đáng kể cho doanh nghiệp Ví dụ, trong một tổ chức, cơ chế quản lý cứng nhắc, độc đoán có thể tạo ra một môi trường làm việc đầy áp lực và không khí không lành mạnh Khi nhân viên cảm thấy sợ hãi, bị đè nén hoặc không được tôn trọng, họ có thể trở nên thụ động hoặc thậm chí chống đối lãnh đạo Điều này có thể dẫn đến việc nhân viên rời bỏ doanh nghiệp mà họ làm việc mọi lúc mọi nơi.
MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ VĂN HÓA AN TOÀN LAO ĐỘNG
Từ khi công cuộc đổi mới được bắt đầu đến nay, ở nước ta đã dần dần hình thành mục đích kinh doanh mới, đó là kinh doanh vì lợi ích của mỗi doanh nghiệp và lợi ích của cả dân tộc Khác với doanh nhân các nước kinh tế phát triển, doanh nhân nước ta ngày nay cũng có nỗi nhục của một dân tộc kiên cường, thông minh mà vẫn phải chịu cảnh lạc hậu, kém phát triển Mỗi doanh nghiệp phát triển không chỉ vì bản thân doanh nhân, mà còn vì sự phát triển của quê hương; động cơ đó thúc đẩy mỗi doanh nhân vươn lên
Trình độ nhân lực của ta hiện nay đang còn thấp so với yêu cầu (kể cả trình độ của người lao động cũng như của người quản lý doanh nghiệp) Người lao động chưa thực sự say mê, sáng tạo trong công việc để cống hiến hết sức mình cho sự phát triển của doanh nghiệp
Nhiều doanh nghiệp kinh doanh theo chủ nghĩa thực dụng, dùng mọi thủ đoạn để đạt lợi nhuận cao, bất kể việc làm đó vi phạm pháp luật, hay ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng Trong thời gian quá các phương tiện truyền thông cũng đã đưa tin về một số công ty đã sản xuất trong một thời gian dài, với những quy trình xử lý chất thải gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên, đe dọa đời sống của nhiều dân cư trong khu vực, tạo ra các hậu quả đặc biệt nghiêm trọng về ô nhiễm nguồn nước, không khi hay sản phẩm của một các nhà sản xuất có chứa hóa chất độc hại gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng
Hiện nay các doanh nghiệp phát triển nhanh chóng nhưng hậu quả của sự phát triển ấy cũng hết sức nặng nề là ô nhiễm môi trường và lãng phí tài nguyên thiên nhiên
Nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa coi trọng vai trò tập thể, truyền thống đoàn kết dân tộc trong kinh doanh dẫn đến thực trạng yếu thế của doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh cạnh tranh về chất lượng và giá cả hàng hoá trên thế giới diễn ra gay gắt
Do đó để xây dựng được một môi trường văn hóa doanh nghiệp vững mạnh cần thiết phải có những giải pháp thích hợp
Nhận thức: thay đổi nhận thức của người lao động về an toàn sẽ không thể thay đổi hành vi của họ Nhưng nếu có sự nhất quán và xuyên suốt thì nó có thể tạo nên tiền đề thay đổi thái độ của con người lao động Biện pháp để thay đổi nhận thức bao gồm: tuyên truyền, tổ chức các cuộc họp an toàn định kỳ, nói về chủ đề an toàn tại mỗi cuộc họp,…
Thái độ: thái độ về an toàn có thể thay đổi khi có sự nhất quán ở mọi cấp độ trong tổ chức phản ánh mức độ ưu tiên của công ty đối với an toàn Thái độ có thể thay đổi khi: công ty không xem nhẹ vấn đề an toàn ngay cả khi chịu sức ép của tiến độ hoàn thành công việc, lãnh đạo lắng nghe những nỗi bận tâm và đề xuất, người lao động được ghi nhận hay khen thưởng khi có những đề xuất hay phát hiện về an toàn,…
Niềm tin: niềm tin thay đổi thông qua hành vi khi có sự tham gia của người lao động Khi người lao động đóng vai trò tích cực trong nỗ lực an toàn, họ là một phần của thành công Nếu có sự tham gia của người lao động, niềm tin của họ có thể được thay đổi, tạo ra nền tảng cho sự thay đổi về giá trị Người lao động có thể trở thành thành viên tích cực bằng cách: là thành viên của hội đồng bảo hộ, thực hiện việc kiểm tra, trực tiếp giảng dạy, đánh giá và kiểm soát các mối nguy
Giá trị: thay đổi giá trị đòi hỏi sự cam kết bền vững để thu hút sự tham gia của người lao động và chia sẻ thành công Mọi người phải thấy được sự cam kết qua một vài năm trước khi nó trở thành một phần giá trị của công ty và người lao động Một công ty có thể có một chương trình an toàn tốt nếu như công ty đó có các điều kiện an toàn và sự tuân thủ tốt nhưng vẫn chưa thể có được một văn hóa an toàn tốt Bởi vì để tạo ra một môi trường làm việc an toàn không thể thiếu được sự tham gia của người lao động
Trong giai đoạn hội nhập kinh tế thế giới hiện nay, VHDN Việt Nam có 4 đặc điểm nổi bật:
Thứ nhất, tính tập thể: Quan niệm tiêu chuẩn đạo đức của doanh nghiệp là do toàn thể thành viên trong doanh nghiệp tích lũy lâu dài, cùng nhau hoàn thành, có tính tập thể
Thứ hai, tính quy phạm: VHDN có khả năng điều chỉnh kết hợp: trong trường hợp lợi ích cá nhân và doanh nghiệp xảy ra xung đột thì công nhân viên phải phục tùng các quy phạm, quy định của văn hóa mà doanh nghiệp đã đề ra, đồng thời doanh nghiệp cũng phải biết lắng nghe và cố gắng giải quyết hài hòa để xóa bỏ xung đột
Thứ ba, tính độc đáo: Doanh nghiệp ở các quốc gia khác nhau, doanh nghiệp khác nhau ở cùng một quốc gia đều cố gắng xây dựng văn hóa doanh nghiệp độc đáo trên cơ sở văn hóa của vùng đất mà doanh nghiệp đang tồn tại VHDN phải bảo đảm tính thống nhất trong nội bộ từng doanh nghiệp, nhưng giữa các doanh nghiệp khác nhau cần phải tạo nên tính độc đáo của mình
Thứ tư, tính thực tiễn: Chỉ có thông qua thực tiễn, các quy định của VHDN mới được kiểm chứng để hoàn thiện hơn Chỉ khi nào VHDN phát huy được vai trò của nó trong thực tiễn thì lúc đó mới thực sự có ý nghĩa Để phát huy ưu thế của các doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh cạnh tranh kinh tế toàn cầu, khi đối mặt với các doanh nghiệp nước ngoài, các doanh nghiệp Việt Nam cần phải xem xét và kiện toàn hơn nữa vấn đề VHDN VHDN khi được xây dựng hoàn thiện không những kích thích sức sản xuất mà còn có ý nghĩa quan trọng để xây dựng uy tín và thương hiệu của doanh nghiệp Hiện nay, việc xây dựng VHDN ở nước ta cần chú ý đồng bộ 5 phương diện sau:
Một là, xây dựng quan niệm "lấy con người làm gốc"
VHDN lấy việc nâng cao tố chất toàn diện của con người làm trung tâm để nâng cao trình độ quản lý doanh nghiệp, làm cho quan niệm giá trị của doanh nghiệp thấm sâu vào các chính sách, từng bước phát triển doanh nghiệp Điều đó bao gồm các nội dung cơ bản:
Bồi dưỡng tinh thần trách nhiệm của công nhân viên để phát huy tính tích cực, tính chủ động của họ
Bồi dưỡng quan điểm giá trị doanh nghiệp và tinh thần doanh nghiệp để nó trở thành nhận thức chung của đông đảo công nhân viên và trở thành động lực nội tại khích lệ tất cả mọi người phấn đấu