Lí luận dạy học tiểu học nhóm 8

Dự kiến khả năng của học sinh Ở các khẩu khác nhau chuẩn bị, thực hiện thí nghiệm, rút ra kết luận, kĩ năng của các Em liên quan việc sử dụng các đồ dùng, dụng cụ thí nghiệm.. - Phương á

LÍ LuẬN DẠY HỌC TIỂU HỌC NHÓM 8

Mã môn học: SG418Giảng viên hướng dẫn: Thầy Dương Hữu Tòng

Ngọc Trâm Khánh Ngọc

0 4THÍ NGHIỆM

Thí nghiệm là phương pháp tổ

chức tái hiện các sự vật, hiện

tượng tự nhiên theo kịch bản

sư phạm của giáo viên nhằm

hình thành cho học sinh tri thức khoa học tương ứng

3.1 Khái niệm

* Phương pháp thí nghiệm có ý nghĩa quan trọng trong dạy học

tiểu học:

Giúp HS nắm được tri thức khoa học một cách vững chắc

Rèn cho HS tiểu học tư duy khoa học, nhìn nhận các vấn đề một cách khách quan khoa học

Hình thành ở HS tiểu học một số kĩ năngRèn luyện cho các em những thói quen tốtGiáo dục cho HS những nét phẩm chất tốt

Ví dụ như sự phát triển của thực vật, động vật, hoạt động sống của con người Những hiện tượng tự nhiên này có thể học sinh quan sát được trong cuộc sống của minh hoặc cảm nhận được

mà chưa hiểu bản chất của chúng

 Có mối quan hệ gắn bó với nhau, cho nên, cần bảo đảm

sự

thống nhất giữa chúng. 

3.2.1 Bước chuẩn bị: GV cần xác định, dự kiến những mặt sau:  

a Lựa chọn nội dung thí nghiệm: 

Căn cứ vào nội dung bài học, khả năng của HS, điều kiện thực hiện (đồ dùng, dụng cụ thí nghiệm, thời gian ) , GV xác định nội dung thí nghiệm sao cho phù hợp 

b Dự kiến và chuẩn bị những đồ dùng, dụng cụ thí nghiệm cần thiết 

GV cần xác định những đồ dùng, dụng cụ thí nghiệm cần thiết

Những phương tiện này nên là những đồ vật, nguyên vật liệu, dụng

cụ thí nghiệm, có sẵn (ở trường, ở gia đình HS), dễ kiếm, dễ làm  Các đồ dùng, dụng cụ thí nghiệm, GV chuẩn bị hoặc giao cho HS tự chuẩn bị và mang đến lớp.  

c Dự kiến diễn biến của thí nghiệm, làm thử

Theo các giai đoạn khác nhau trong đó, lường trước những yếu tố chi phối ảnh hưởng đến thí nghiệm 

Sau đó, giáo viên nên làm thử thí nghiệm cho chắc  

d Dự kiến khả năng của học sinh  

Ở các khẩu khác nhau (chuẩn bị, thực hiện thí nghiệm, rút ra kết luận), kĩ năng của các Em liên quan việc sử dụng các đồ dùng,

dụng cụ thí nghiệm Bên cạnh đó, giáo viên cần đặc biệt

chú ý đến những yếu tố khác nhau có thể gây mất an toàn nguy hiểm đối với học sinh tiểu học. 

e Lựa chọn phương án về mức độ tham gia của giáo viên

và học sinh tiểu học 

 Trong thực tiễn dạy học tiểu học, có thể đưa ra các phương án làm thí nghiệm như sau, trong đó, sự tham gia của giáo viên và học sinh là khác nhau, trong đó, mức độ tham gia của các em tăng dần

từ phương án 1 đến phương án 4 

Phương án   Giáo viên   Học sinh 

  Ngoài ra, giáo viên còn dự kiến thời gian dành cho thí

nghiệm, hình thức tổ chức (nhóm, cá nhân,…)

m Nêu những

nội dung mà HS cần quan sát khi thí nghiệm diễn

ra

- Phương án 2: Giáo viên làm thí nghiệm; học sinh quan sát và rút

ra kết luận

+ Giới thiệu thí nghiệm: GV thực hiện như phương án 1

+ Thực hiện thí nghiệm: GV thực hiện giống phương án 1

+ Rút ra kết luận:

Sau khi thí nghiệm kết thúc, giáo viên nêu những câu hỏi cần thiết

để học sinh tiểu học giải thích hiện tượng thí nghiệm và rút ra kết luận khoa học

- Phương án 3: Học sinh làm thí nghiệm và rút ra kết luận theo

hướng dẫn gợi ý của giáo viên

+ Giới thiệu thí nghiệm:

Khi giới thiệu thí nghiệm, GV:

Nêu rõ nội dung của thí nghiệm

Giới thiệu cho học sinh các đồ dùng, dụng cụ thí nghiệm.Cấp cho học sinh những đồ dùng, dụng cụ cần thiết

Giới thiệu các bước thực hiện thí nghiệm

Nêu những nội dung mà học sinh cần quan sát khi thí

nghiệm diễn ra

Yêu cầu học sinh thực hiện và chăm chú theo dõi thí nghiệm

+ Thực hiện thí nghiệm:

Học sinh thực hiện thí nghiệm theo yêu cầu, hướng dẫn của giáo viên Giáo viên theo dõi học sinh làm thí nghiệm theo yêu cầu, đồng thời cũng bảo đảm học sinh trong lớp tập trung làm thí

nghiệm

+ Rút ra kết luận:

Giáo viên yêu cầu học sinh làm thí nghiệm hoặc học sinh khác giải thích hiện tượng thí nghiệm và nêu kết luận khoa học được rút ra

- Phương án 4: Giáo viên nêu yêu cầu giao nhiệm vụ thí nghiệm,

học sinh tự làm thí nghiệm và rút ra kết luận

+ Giới thiệu thí nghiệm và nêu yêu cầu, giao nhiệm vụ cho học sinh:

Khi giới thiệu thí nghiệm, giáo viên:

YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁC NHÓM HỌC SINH

Nhiệm vụ 3:

Giải thích hiện tượng thí nghiệm và rút

ra kết luận từ thí nghiệm

+ Thực hiện thí nghiệm

 HS thảo luận nhóm để thực hiện nhóm 1 Khi đó, các em cần đề xuất các phương án thí nghiệm sao cho đạt được yêu cầu đề ra, sau đó lần lượt thử các phương án đề xuất

 HS thảo luận nhóm để thực hiện nhiệm vụ 2

 HS thảo luận nhóm để thực hiện nhiệm vụ 3

+ Trình bày thí nghiệm và rút ra kết luận

Một nhóm học sinh làm lại thí nghiệm của mình trước lớp Khi đó,

HS trong lớp theo dõi thí nghiệm của bạn, đặt ra câu hỏi cho bạn nếu thấy điều bất hợp lí hoặc chưa rõ

3.2.3 Bước nhận xét thí nghiệm:

Giáo viên nêu nhận xét của mình về:

+ Quá trình thực hiện thí nghiệm

+ Thái độ và kĩ năng của học sinh tiểu học khi thí nghiệm diễn ra.+ Khẳng định những thí nghiệm thành công và kết luận

Ví dụ: Vận dụng phương pháp thí nghiệm để dạy bài “Không khí cần cho sự cháy" (Khoa học 4).

(1) Bước chuẩn bị

Trong quá trình chuẩn bị, giáo viên cần xác định, dự kiến những mặt sau:

- Lựa chọn nội dung thí nghiệm: 

Không khí cần cho sự cháy, nếu không có không khi sự

cháy sẽ không diễn ra

- Dự kiến và chuẩn bị những đồ dùng, dụng cụ thí nghiệm cần

thiết:

+ Ngọn nến

+ Chiếc cốc thuỷ tỉnh trong suốt và cao hơn ngọn nến

+ Diêm

- Dự kiến diễn biến của thí

nghiệm:

Dự kiến diễn biến theo các giai đoạn khác nhau (khi mới úp cốc vào ngọn nến, ngọn nến

cháy trong thời gian nhất định, rồi

* Chú ý: những yếu tố khác

nhau

có thể gây mất an toàn, nguy hiểm đối với học sinh tiểu học

- Lựa chọn phương án về mức độ tham gia của giáo viên và học sinh:

- Dự kiến thời gian dành cho thí nghiệm.

Phương án 1: Giáo viên làm thí nghiệm, rút ra kết luận, học sinh quan sát

Phương án 2: Giáo viên làm thí nghiệm; học sinh quan sát và rút ra kết luận

Phương án 3: Học sinh làm thí nghiệm và rút ra kết luận theo hướng dẫn gợi ý của giáo viên

Phương án 4: Giáo viên nêu yêu cầu, giao nhiệm vụ thí nghiệm, học sinh tự làm thí nghiệm và rút ra kết luận

(2) Bước tổ chức thí nghiệm 

* Phương án 1: Giáo viên làm thí nghiệm, rút ra kết luận, học sinh quan sát.

- Giới thiệu thí nghiệm

+ Nêu rõ nội dung của thí nghiệm (sự cháy của ngọn nến)

+ Giới thiệu cho học sinh dụng cụ thí nghiệm (ngọn nến, cốc thuỷ tinh, diêm, )

+ Nêu những nội dung mà học sinh cần quan sát khi thí nghiệm diễn ra

+ Yêu cầu học sinh chăm chú theo dõi thí nghiệm

Giáo viên giải thích hiện tượng thí nghiệm. 

Từ đó, rút ra kết luận khoa học – không khí cần cho sự cháy

* Phương án 2: GV làm thí nghiệm, HS quan sát và rút ra kết luận:

- Giới thiệu thí nghiệm:

Thực hiện như ở phương án 1

- Thực hiện thí nghiệm:

Trước khi làm thí nghiệm, giáo viên nêu các câu hỏi: các em hãy

theo dõi thí nghiệm và cho biết, sự cháy của ngọn nến thay đổi như thế nào?

Giáo viên thực hiện thí nghiệm như ở phương án 1 (nhưng không

mô tả diễn biến thí nghiệm bằng lời của mình)

- Rút ra kết luận:

 Sau khi thí nghiệm kết thúc, giáo viên nêu những câu hỏi sau:

1 Sự cháy của ngọn nến diễn ra như thế nào?

2 Tại sao lúc đầu ngọn nến cháy bình thường?

3 Tại sao sau đó ngọn nên nhỏ dần?

4 Tại sao cuối cùng ngọn nến tắt hắn?

5 Qua thí nghiệm này, chúng ta có thể rút ra kết luận gì?

Phương án 3: Học sinh làm thí nghiệm và rút ra kết luận theo hướng dẫn theo gợi ý của giáo viên.

- Giới thiệu thí nghiệm:

Khi giới thiệu thí nghiệm, giáo viên:

+ Nêu rõ nội dung của thí nghiệm

+ Giới thiệu cho học sinh dụng cụ thí nghiệm. 

+ Cấp cho mỗi nhóm học sinh những dụng cụ thí nghiệm cần thiết nêu trên

+ Giới thiệu các bước thực hiện thí nghiệm

• Châm lửa vào ngọn nến

Phương án 4: Giáo viên nêu yêu cầu, giao nhiệm vụ thí nghiệm học sinh từ làm thí nghiệm và rút ra kết luận.

- Giới thiệu thí nghiệm và nêu yêu cầu đối với học sinh:

Khi giới thiệu thí nghiệm, giáo viên:

+ Chia lớp thành các nhóm vuông (4 em)

+ Giới thiệu cho học sinh dụng cụ thí nghiệm

+ Nêu ra yêu cầu đối với các nhóm học sinh:

Nhiệm vụ 3:

Giải thích hiện tượng thí nghiệm

và rút ra kết luận

- Thực hiện thí nghiệm:

+ Học sinh thảo luận nhóm để thực hiện nhiệm vụ 1

+ Học sinh thảo luận nhóm để thực hiện nhiệm vụ 2

+ Học sinh thảo luận nhóm để thực hiện nhiệm vụ 3

- Trình bày thí nghiệm và rút ra kết luận

(3) Bước nhận xét thí nghiệm:

- Giáo viên nêu nhận xét về quá trình thực hiện thí nghiệm

- Khẳng định thí nghiệm thành công và kết luận về tri thức khoa học rút ra từ thí nghiệm

Cảm ơn thầy và các

bạn đã lắng nghe