Quản lý dạy học chủ đề môn khoa học tự nhiên ở các trường trung học cơ sở huyện mường chà, tỉnh điện biên

Nguyễn Dục Quang Trang 3 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu “Quản lý dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở các trường trung học cơ sở huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên” là

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN LÊ CÔNG

QUẢN LÝ DẠY HỌC CHỦ ĐỀ MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN Ở CÁC TRƯỜNG THCS

HUYỆN MƯỜNG CHÀ, TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2023

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN LÊ CÔNG

QUẢN LÝ DẠY HỌC CHỦ ĐỀ MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN Ở CÁC TRƯỜNG THCS

HUYỆN MƯỜNG CHÀ, TỈNH ĐIỆN BIÊN

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Dục Quang

THÁI NGUYÊN - 2023

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu “Quản lý dạy học chủ đề môn Khoa học

tự nhiên ở các trường trung học cơ sở huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên” là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi Các số liệu trích dẫn chính xác, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, chưa từng được công bố trong bất cứ nghiên cứu nào khác

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2023

Tác giả

Trần Lê Công

LỜI CẢM ƠN

Xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, Khoa Tâm lý giáo dục cùng các Thầy/Cô giáo giảng dạy các chuyên đề dành cho học viên cao học chuyên ngành Quản lý giáo dục đã tạo điều kiện và tận tình giảng dạy cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu

Xin được cảm ơn cán bộ hướng dẫn PGS.TS Nguyễn Dục Quang đã luôn động viên, hướng dẫn cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu luận văn

Xin được cảm ơn Lãnh đạo Phòng GD&ĐT huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên, Ban Giám hiệu, cán bộ quản lý, giáo viên các trường trung học cơ sở đã hỗ trợ cho tôi trong quá trình thực hiện khảo sát, thu thập số liệu và khảo nghiệm

Xin gửi lời cảm ơn đến các thành viên trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn đồng hành, ủng hộ, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua

Tác giả

Trần Lê Công

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

LỜI CẢM ƠN ii

MỤC LỤC iii

NHỮNG CỤM TỪ VIẾT TẮT iv

DANH MỤC CÁC BẢNG v

MỞ ĐẦU 1

1 Tính cấp thiết của vẫn đề 1

2 Mục đích nghiên cứu 2

3 Khách thể và đối tượng nghiên cứu 2

4 Giả thuyết khoa học 3

5 Nhiệm vụ nghiên cứu 3

6 Giới hạn phạm vi nghiên cứu 3

7 Phương pháp nghiên cứu 4

8 Cấu trúc luận văn 5

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC CHỦ ĐỀ MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 6

1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề 6

1.1.1 Những nghiên cứu về dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên 6

1.1.2 Những nghiên cứu về quản lý dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên 8

1.2 Một số khái niệm cơ bản của đề tài 9

1.2.1 Chủ đề 9

1.2.2 Dạy học chủ đề 9

1.2.3 Dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên 12

1.2.4 Quản lý hoạt động dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên 12

1.3 Những vấn đề cơ bản về dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở 13

1.3.1 Chương trình môn Khoa học tự nhiên và yêu cầu đối với dạy học chủ đề ở trường THCS 13

1.3.3 Nội dung dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học

cơ sở 15

1.3.4 Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên 15

1.3.5 Đánh giá kết quả dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên 18

1.4 Nội dung quản lý hoạt động dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở 19

1.4.1 Lập kế hoạch dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở 19

1.4.2 Tổ chức dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở 20

1.4.3 Chỉ đạo dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở 23

1.4.4 Kiểm trá, đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở 24

1.5 Các yếu tố tác động đến quản lý dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở 25

1.5.1 Nhận thức và năng lực của cán bộ quản lý nhà trường THCS 25

1.5.2 Nhận thức và năng lực dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên của giáo viên ở trường THCS 26

1.5.3 Chương trình dạy học môn Khoa học tự nhiên 26

1.5.4 Hệ thống các văn bản hướng dẫn của cấp trên 26

1.5.5 Điều kiện thực tế của nhà trường 26

1.5.6 Sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục 27

Kết luận chương 1 28

Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY CHỦ ĐỀ MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN MƯỜNG CHÀ, TỈNH ĐIỆN BIÊN 29

2.1 Khái quát về các trường khảo sát và tổ chức khảo sát 29

2.1.1 Khái quát về các trường khảo sát 29

2.1.2 Tổ chức khảo sát thực trạng 31

2.2 Thực trạng dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 32

2.2.1 Thực trạng thực hiện mục tiêu của DHCĐ môn KHTN ở các trường

THCS huyện Mường Chà 32

2.2.2 Thực trạng thực hiện nội dung dạy học chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà 34

2.2.3 Thực trạng phương pháp dạy học chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà 38

2.2.4 Thực trạng hình thức dạy chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà 40

2.2.5 Thực trạng đánh giá kết quả học tập chủ đề dạy học môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà 43

2.3 Thực trạng quản lý dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 47

2.3.1 Thực trạng lập kế hoạch dạy học chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà 47

2.3.2 Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà 50

2.3.3 Chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy học chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà 53

2.3.4 Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch dạy học chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà 56

2.4 Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 59

2.5 Đánh giá chung về thực trạng 61

2.5.1 Những kết quả đạt được và ưu điểm 61

2.5.2 Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân 62

Kết luận chương 2 65

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY CHỦ ĐỀ MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN MƯỜNG CHÀ, TỈNH ĐIỆN BIÊN 66

3.1 Nguyên tắc đề xuất biện pháp 66

3.1.1 Đảm bảo tính mục tiêu 66

3.1.2 Đảm bảo tính kế hoạch dạy học 66

3.1.3 Đảm bảo tính tích hợp 66

3.1.4 Đảm bảo tính thực tiễn 67

3.1.5 Đảm bảo tính hiệu quả 67

3.2 Biện pháp quản lý dạy chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 68

3.2.1 Tổ chức xây dựng kế hoạch dạy học chủ đề môn Khoa học Tự nhiên theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực cần đạt 68

3.2.2 Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học chủ đề cho giáo viên Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở 73

3.2.3 Chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên theo hướng phát triển năng lực học sinh 77

3.2.4 Tổ chức giám sát thực hiện kế hoạch dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở các trường trung học cơ sở huyện Mường Chà 79

3.2.5 Đảm bảo các điều kiện dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở 82

3.3 Mối quan hệ giữa các biện pháp 84

3.4 Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 85

3.4.1 Mục đích khảo nghiệm 85

3.4.2 Đối tượng khảo nghiệm 85

3.4.3 Nội dung khảo nghiệm 85

3.4.4 Phương pháp khảo nghiệm 85

3.4.5 Kết quả khảo nghiệm 85

Kết luận chương 3 88

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 89

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 92

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Thực trạng thực hiện mục tiêu DHCĐ môn KHTN ở các

trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 32 Bảng 2.2: Thực trạng thực hiện nội dung DHCĐ môn KHTN ở các

trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 35 Bảng 2.3: Thực trạng phương pháp DHCĐ môn KHTN ở các trường

THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 38 Bảng 2.4: Thực trạng hình thức DHCĐ môn KHTN ở các trường THCS

huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 41 Bảng 2.5: Thực trạng ĐGKQHT chủ đề môn KHTN ở các trường THCS

huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 44 Bảng 2.6: Thực trạng lập kế hoạch DHCĐ môn KHTN ở các trường

THCS Mường Chà 48 Bảng 2.7: Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch DHCĐ môn KHTN ở

các trường THCS Mường Chà 51 Bảng 2.8: Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch DHCĐ môn KHTN ở

các trường THCS Mường Chà 54 Bảng 2.9: Thực trạng đánh giá KQ thực hiện kế hoạch DHCĐ môn

KHTN ở các trường THCS Mường Chà 57 Bảng 2.10: Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý DHCĐ môn

KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 59 Bảng 3.1: Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý DHCĐ môn

KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 86 Bảng 3.2: Tính khả thi của các biện pháp quản lý DHCĐ môn KHTN ở

các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên 87

MỞ ĐẦU

1 Tính cấp thiết của vẫn đề

Môn Khoa học tự nhiên (KHTN) là môn học phù hợp, gắn với đời sống thực tiễn của các em, giúp các em có cái nhìn tổng quan về thế giới Dạy học Khoa học tự nhiên cần truyền thụ cho học sinh kiến thức cơ bản về sinh học, hóa học, vật lý một cách vững chắc Ðồng thời, làm rõ khả năng vận dụng những kiến thức này trong đời sống; Học sinh phải được làm quen với các phương pháp và biện pháp kỹ thuật khoa học tự nhiên Kiến thức đạt được là cơ

sở cho hoạt động hướng nghiệp cũng như khả năng hình thành, phát triển toàn diện nhân cách cho học sinh

Môn Khoa học tự nhiên là môn học bắt buộc trong chương trình giáo dục cấp THCS, giúp học sinh phát triển các phẩm chất, năng lực chung và năng lực “khoa học đã được hình thành và phát triển ở cấp tiểu học, hoàn thiện tri thức, kĩ năng nền tảng và phương pháp học tập để tiếp tục học lên trung học phổ thông, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động

Chuyển đổi chương trình dạy học từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực và tích hợp liên môn nên giáo viên dạy môn KHTN gặp nhiều khó khăn trong triển khai tổ chức thực hiện các chủ đề dạy học tích hợp liên môn bởi GV được đào tạo từ các giáo viên đơn ngành Vật lý; Hóa học; Sinh học nay phải dạy tích hợp KHTN Vì vậy để tổ chức giảng dạy môn KHTN ở trường THCS một cách hiệu quả, đòi hỏi quản lý hoạt động dạy học môn KHTN cũng cần phải có những đổi mới nhằm nâng cao chất lượng dạy học

Chương trình môn KHTN ở cấp THCS được triển khai sang năm thứ 2 tuy nhiên trong quá trình thực hiện các chủ đề dạy học môn KHTN của giáo viên còn bộc lộ nhiều điểm bất cập, công tác tổ chức, chỉ đạo và quản lý hoạt động dạy học môn KHTN nói chung và tổ chức quản lý dạy học các chủ đề tích hợp môn KHTN nói riêng ở các trường THCS còn lúng túng và thể hiện những tồn tại về phía quản lý nhà trường và về phía giáo viên thực hiện dẫn tới chất lượng dạy học chủ đề môn KHTN chưa cao

Huyện Mường Chà, là một trong những huyện của tỉnh Điện Biên đã có những thay đổi về nội dung, phương pháp quản lý giáo dục trong những năm gần đây đã đem lại hiệu quả nhất định, tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế như việc dạy học của các trường THCS trong toàn huyện vẫn còn nặng về truyền thụ kiến thức, bắt học sinh ghi nhớ máy móc, chưa chú

ý nhiều tới việc rèn luyện kỹ năng vận dụng, hoạt động trải nghiệm; Việc kiểm tra đánh giá chủ yếu tái hiện kiến thức chú trọng đánh giá giữa kì và cuối kỳ, chưa chú trọng đến đánh giá quá trình nhận thức của học sinh Với phương pháp dạy học đó dẫn tới học sinh chưa chủ động, còn lúng túng trong việc giải quyết các tình huống trong thực tiễn Hoạt động dạy học môn KHTN theo chủ

đề tích hợp đã được triển khai thực hiện chính thức từ năm học 2021 - 2022 tuy nhiên trong quá trình thực hiện giáo viên còn hạn chế về năng lực thực hiện, cán bộ quản lý nhà trường còn lúng túng trong quản lý hoạt động dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn KHTN

Từ những lí do trên tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở các trường trung học cơ sở huyện Mường

Chà, tỉnh Điện Biên” làm đề tài luận văn của mình

2 Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động dạy học chủ đề môn KHTN, đề tài đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn KHTN và góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên

3 Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1 Khách thể nghiên cứu

Hoạt động dạy học môn Khoa học tự nhiên ở trường THCS

3.2 Đối tượng nghiên cứu

Quản lý hoạt động dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên

4 Giả thuyết khoa học

Thực trạng dạy học chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên trong những năm qua còn hạn chế về cách thức tổ chức dạy học và các phương thức triển khai dạy học chủ đề Một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng này là do công tác quản lý còn nhiều bất cập Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động dạy chủ đề môn Khoa học tự nhiên một cách đồng bộ, khoa học, phù hợp với điều kiện thực tế nhà trường sẽ phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, nâng cao chất lượng dạy học môn KHTN, góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên

5 Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1 Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý dạy chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường THCS

5.2 Khảo sát thực trạng quản lý dạy chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên

5.3 Đề xuất biện pháp quản lý dạy chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên

6 Giới hạn phạm vi nghiên cứu

6.1 Giới hạn nội dung nghiên cứu

Nghiên cứu quản lý dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên lớp 6, lớp 7 của Hiệu trưởng các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên theo tiếp cận chức năng quản lý dạy học chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên

6.2 Giới hạn địa bàn nghiên cứu

Nghiên cứu này được tiến hành tại 12 trường THCS, TH-THCS tại huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên, gồm các trường:

6.3 Giới hạn về khách thể nghiên cứu

- Khảo sát trên 39 CBQL gồm: 3 cán bộ quản lý cấp Phòng Giáo dục - Đào tạo gồm trưởng, phó phòng và chuyên viên phụ trách; 36 CBQL là Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn của các trường THCS

- Giáo viên dạy môn Khoa học tự nhiên khối 6, 7 ở 12 trường THCS trên địa bàn huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên gồm 36 giáo viên

- Học sinh khối 6, 7 là 120 em học sinh ở 6 trường THCS

7 Phương pháp nghiên cứu

7.1 Phương pháp nghiên cứu lý luận

Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa các vấn đề lý luận từ các công trình có liên quan; nghiên cứu các văn bản, tài liệu, Nghị quyết của Đảng, Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục

và Đào tạo, Phòng Giáo dục và Đào tạo, từ đó xây dựng cơ sở lý luận cho vấn

đề nghiên cứu

7.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Sử dụng phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi trên CBQL và GV, HS để đánh giá thực trạng dạy học chủ đề môn KHTN và thực trạng quản lý dạy học chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên

- Phương pháp phỏng vấn sâu trên CBQL, GV để làm rõ thực trạng dạy học chủ đề môn KHTN và thực trạng quản lý dạy học chủ đề môn KHTN ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên

- Phương pháp quan sát: Dự giờ, quan sát hoạt động dạy học của giáo viên

và hoạt động học môn Khoa học tự nhiên của học sinh Thu thập thông tin về thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Khoa học tự nhiên theo chủ đề ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên

- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm dạy học môn KHTN và sản phẩm quản lý dạy học chủ đề môn KHTN thông qua nghiên cứu hồ sơ dạy học và hồ

sơ quản lý dạy học môn KHTN

- Phương pháp khảo nghiệm: để khẳng định tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất

7.3 Phương pháp xử lý số liệu

Sử dụng phương pháp thống kê toán học để phân tích định lượng và định tính kết quả nghiên cứu Sử dụng bảng tính Excel để xử lý, tính toán số liệu thu được của đề tài

8 Cấu trúc luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, phụ lục, tài liệu tham khảo, luận văn có 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý dạy chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường THCS

Chương 2 Thực trạng quản lý dạy chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên

Chương 3: Biện pháp quản lý dạy chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở các trường THCS huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC CHỦ ĐỀ

MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.1.1 Những nghiên cứu về dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên

Dạy học chủ đề môn”KHTN được quan tâm nghiên cứu ở “nhiều nước trên thế giới, các nghiên cứu này đã được tiếp cận theo những cách khác nhau: Nhiều nhà khoa học tự nhiên ở Nhật Bản, Hòa Kỳ; Hàn Quốc vv đã nghiên cứu về DHCĐ môn KHTN theo tiếp cận tích hợp nội dung liên môn các khoa học Vật Lý; Hóa Học và Sinh học [Dẫn theo 17];

Cũng nhiều nhà khoa học thuộc lĩnh vực Vật Lý, Hóa Học; Sinh Học ở

Úc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc lại có những nghiên cứu về DHCĐ môn KHTN theo tiếp cận tích hợp mở rộng hơn ngoài các môn KHTN kế trên còn có các môn Toán học và Công nghệ thành chủ đề DH theo hướng GDTSEM [Dẫn theo 14] Tập thể tác giả do Bộ GD&ĐT (2015) đặt hàng nghiên cứu về DHCĐ và biên soạn tài liệu bồi dưỡng GV về DHCĐ môn KHTN“theo tiếp cận DHTH ở trường THCS, THPT, nội dung tài liệu đã giúp GV bồi dưỡng và tự bồi dưỡng để nâng cao

NL về DHCĐ theo các cách tiếp cận GDSTEM; tiếp cận trải nghiệm và tiếp cận liên môn [2]

Hoàng Thị Tuyết (2012) nghiên cứu về xây dựng và phát triển CTGDPT của các nước phát triển trên thế giới và khu vực, vận dụng lý thuyết về tích hợp trong xây dựng và phát triển CTGDPT của Việt Nam [19]

Lê Đình Trung - Nguyễn Thị Minh Nguyệt (2017), nghiên cứu về DHCĐ môn Sinh Học theo quan điểm THLM trong DH Sinh học ở trường THCS theo quy trình và các biện pháp tổ chức thực hiện QTDH kèm theo là các điều kiện

để thực hiện hiệu quả của cách tiếp cận này [16]

Cao Thị Thặng(2010) nghiên cứu về xây dựng CTGDPT Việt Nam sau

2015 theo quan điểm TH các môn học và DHCĐ, tác giả đã tổng kết được

kinh nghiệm phát triển CTGDPT của các nước trên thế giới và khu vực trên quan điểm TCTH và DHCĐ từ đó đề xuất những giải pháp vận dụng trong xây dựng và phát triển CTGDPT của Việt Nam sau 2015 [11]

Đỗ Hương Trà (2015), cùng tập thể tác giả nghiên cứu về DHTH phát triển NLHS môn KHTN và DHTH phát triển NLHS môn KHXH đã chỉ rõ cơ

sở LL của DHCĐ hay DHTH theo hướng PTNLHS và các hình thức tổ chức DHCĐ trong hai môn học KHTN và KHXH ở trường phổ thông; tài liệu đã xây dựng một số kịch bản DHCĐ thuộc hai môn học trên ở trường phổ thông nhằm hướng dẫn GV cách thức thực hiện DHCĐ [14]

Nguyễn Thị Mỵ (2014) nghiên cứu “các định luật bảo toàn - Vật Lí 10 THPT với sự hỗ trợ của một số PPDH hiện đại” theo tiếp cận DHTH và DHCĐ

có lồng ghép tích hợp nội dung Hóa, Sinh và Công nghệ, Toán học để phát triển NL giải quyết vấn đề thực tiễn cho HS lớp 10 ở trường THPT [9]

Lê Đình Trung, Nguyễn Văn Luận (2019) nghiên cứu về DH Sinh học lớp

11 thông qua DHCĐ nhằm phát triển NLHS theo tiếp cận tích hợp liên môn Vật

Lý, Hóa Học và Sinh Học, trong đó nòng cốt chính là kiến thức về sinh học [15]

Về DHTH; Dạy học chủ đề các môn KHTN ở cấp THCS cũng đã được thực hiện ở nhiều nước trên thế giới Ở mỗi cấp học, mỗi nước khác nhau thì có cách tiếp cận khác nhau như ở các quốc gia áp dụng chương trình trường học mới VNEN, các môn KHTN cũng đã được tích hợp theo chủ đề Ở Phần Lan, việc dạy học chủ đề được áp dụng mạnh mẽ, thay thế hoàn toàn cách dạy học truyền thống

Xu hướng nghiên cứu về DHTCĐ đã đặt ra yêu cầu cải tiến về PPDH, phương tiện, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra, đánh giá KQHT của HS,

và đưa ra những khuyến cáo đối với GV: “Việc dạy học sẽ chú ý nhiều đến việc tạo cơ hội cho HS tích cực tham gia hoạt động học tập, quá trình học tập

sẽ được tiến hành bằng các hoạt động và thông qua các hoạt động và tăng cường thực hành, trải nghiệm thực tế của HS”

Như vậy, DHCĐ không còn là vấn đề mới mà đã được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm triển khai dưới nhiều cách tiếp cận khác nhau như: xây dựng, phát triển CTGDPT; Đổi mới mô hình và cách thức DH theo hình thức THLM; DHTN; Dạy học theo hướng GD STEM vv…

1.1.2 Những nghiên cứu về quản lý dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên

Nguyễn Thị Thịnh (2016) nghiên cứu về DHCĐ ở trường THCS và đánh giá thực trạng về DHCĐ ở các trường THCS quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội, chỉ rõ những hạn chế trong thực hiện DHCĐ và hạn chế trong quản lý DHCĐ ở các trường THCS quận Bắc Từ Liêm Hà Nội, đề xuất biện pháp khắc phục [12] Nguyễn Thị Hằng (2020) Nghiên cứu xây dựng cơ sở lý luận của quản lý dạy học tích hợp môn KHTN dựa trên quan điểm trường học VNEN ở trường THCS và đánh giá thực trạng dạy học, thực trạng quản lý DH tích hợp môn KHTN ở các trường THCS huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp quản lý DHTH môn KHTN ở các trường THCS huyện Điện Biên nhằm nâng cao CLDH các môn KHTN đáp ứng yêu cầu đổi mới TCGDPT 2018 [18]

Nguyễn Văn Dân (2022) Nghiên cứu về quản lý DH môn KHTN ở trường THCS theo tiếp cận bồi dưỡng nâng cao NLDH cho GV dạy môn KHTN để qua đó nâng cao CLDH môn KHTN đáp ứng yêu cầu CTGDPT 2018 [17] Như vậy trên thế giới cũng như ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu về DHCĐ theo các cách tiếp cận khác nhau ở cả hai lĩnh vực KHXH và KHTN… Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu DHCĐ chủ yếu tiếp cận dạy học tích hợp môn KHTN; Trong điều kiện triển khai CTGDPT 2018 việc nghiên cứu quản lý DHCĐ ở một huyện miền núi vùng khó khăn để tìm ra những biện pháp quản lý hiệu quả là vấn đề chưa có nhiều công trình nghiên cứu là vấn đề cần thiết của đề tài

1.2 Một số khái niệm cơ bản của đề tài

1.2.1 Chủ đề

Khi bàn về khái niệm chủ đề trong DH có nhiều cách tiếp cận khác nhau như tiếp cận gắn lý thuyết với thực tiễn; Tiếp cận gắn dạy học theo TH liên môn; Hoặc sử dụng cách tiếp cận lồng ghép, thông qua nhau để thực hiện các mục tiêu DH phát triển NLHS

Lê Đình Trung và Nguyễn Thị Minh Nguyệt, nghiên cứu về DHCĐ theo cách tiếp cận gắn nội dung kiến thức với vấn đề cần giải quyết trong thực tiễn

định nghĩa về chủ đề như sau: “Chủ đề là một đơn vị kiến thức tương đối trọn

vẹn và khi kết thúc xong một chủ đề, người học có được kiến thức và kỹ năng giải quyết được các vấn đề thực tiễn liên quan hoặc giải quyết được các vấn đề trong bối cảnh mới” [16]

Nguyễn Phương Chi - Nguyễn Thị Hồng Phương, tiếp cận chủ đề dưới góc độ DHTH liên môn liên quan đến các vấn đề cần giải quyết của cuộc sống

để phát triển NL giải quyết vấn đề cho HS định nghĩa về chủ đề như sau:

“Chủ đề là những NDHT có nội dung kiến thức liên quan đến hai hay nhiều môn học hoặc lĩnh vực khác nhau; những NDGD này có mối liên hệ với các vấn đề thời sự của địa phương, những bài học gắn với thực tiễn, thể hiện được sự ứng dụng tổng hợp kiến thức của các môn học hay lĩnh vực trên trong việc giải quyết các vấn đề của cuộc sống” [3]

Theo tác giả luận văn: “Chủ đề là nội dung học tập có liên quan đến hai

hay nhiều môn học hoặc lĩnh vực khác nhau gắn với thực tiễn mà khi kết thúc tìm hiểu bản chất của chủ đề đó, người học có được một lượng kiến thức để hiểu đối tượng một cách khách quan, sử dụng chúng một cách tổng hợp để giải quyết vấn đề cuộc sống”

1.2.2 Dạy học chủ đề

Để hiểu về khái niệm dạy học chủ đề trước tiên cần tìm hiểu khái niệm dạy học, khi bàn về dạy học có nhiều cách tiếp cận khác nhau:

Đặng Thành Hưng nghiên cứu về DH hiện đại đã quan niệm về DH như sau: “Dạy học chính là cơ cấu và quy trình tác động đến người học và quá trình học Chủ thể dạy học là nhà giáo, thầy giáo, và bất kỳ người nào tiến hành bảo ban người khác học tập Vì thế, dạy học tức là dạy, bảo, chỉ dẫn người khác

học Khi mới dạy trẻ học, điều đó có nghĩa là: Dạy trẻ muốn học (có nhu cầu học tập); Dạy trẻ biết học (có kĩ năng và biện pháp học tập); Dạy trẻ học lành

mạnh (có động cơ đúng đắn); Dạy trẻ học bền bỉ (có ý chí học tập); Dạy trẻ học thành công (có kết quả và chất lượng); Dạy trẻ học chủ động và độc lập (có khát

vọng và ý thức tự giác học tập)”[10]

Nhóm tác giả Nguyễn Thị Tính, Nguyễn Thị Thanh Huyền cùng tập thể tác giả tiếp cận các thành tố trung tâm của QTDH với 3 thành tố cơ bản đó là người dạy; Người học và mục tiêu dạy học đã định nghĩ về dạy học như sau:

“Quá trình dạy học là quá trình xã hội được tổ chức có mục đích, có kế hoạch Trong đó, dưới vai trò chủ đạo của giáo viên, học sinh tự giác, tích cực, chủ động tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức nhằm thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ dạy học, đạt mục đích dạy học đề ra”[20]

Đáp ứng yêu cầu CTGDPT 2018, dạy học được thiết kế theo hướng phát triển NLHS, dạy học không chỉ đơn thuần là tổ chức nhận thức mà còn là quá trình tổ chức người học khám phá, trải nghiệm; thực hành luyện tập và vận dụng tri thức giải quyết vấn đề để phát triển phẩm chât, NL vì vậy tác giả hiểu:

“Dạy học là một quá trình trong đó dưới vai trò chủ đạo của người GV, HS tự

giác, tích cực chủ động tiến hành các hành động khám phá, trải nghiệm, thực hành, luyện tập, vận dụng tri thức giải quyết vấn đề đáp ứng yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực mà môn học và chương trình giáo dục đề ra”

Lã Phương Thúy quan niệm “DHCĐ là sự kết hợp giữa mô hình dạy học truyền thống và hiện đại, ở đó GV hướng dẫn HS tự lực tìm kiếm thông tin,

sử dụng kiến thức vào giải quyết các nhiệm vụ có ý nghĩa thực tiễn” Theo tác giả trong DHCĐ, GV sẽ liên kết nội dung kiến thức của nhiều môn học thành

một chủ đề nhất định, có kết cấu chặt chẽ Để giải quyết những vấn đề mà chủ

đề học tập đặt ra, HS phải chủ động, tích cực tìm tòi những kiến thức thực tế có liên quan, chứ không chỉ tìm ở những bài học, môn học riêng lẻ [13]

Từ những quan niệm trên, có thể hiểu DHCĐ không phải là một PPDH mà

là một hình thức tổ chức dạy học thực hiện quan điểm lấy người học làm trung tâm; dạy học hướng vào người học; dạy học thông qua hoạt động, tích hợp được lựa chọn và thực hiện dựa trên mối quan hệ giữa người dạy - người học - nội dung dạy học, trong đó nội dung dạy học được liên kết từ nội dung kiến thức của nhiều môn học thành một chủ đề nhất định, có kết cấu chặt chẽ

Những nét đặc trưng cơ bản của DHCĐ

- DHCĐ mang tính tích hợp: Nội dung chủ đề có sự kết hợp tri thức

của nhiều thành phần kiến thức khác nhau của môn học, hoặc vận dụng kiến thức của các môn học khác, các lĩnh vực khác nhằm giải quyết một vấn đề mang tính phức hợp DHTCĐ còn tích hợp các vấn đề của đời sống xã hội và các kỹ năng thực hành bên ngoài

- DHCĐ mang tính cộng tác làm việc: Các nhiệm vụ học tập được

phân công theo các nhóm HS nên giữa các HS phải có sự trao đổi và thảo luận kiến thức với nhau để cùng hoàn thành nhiệm vụ của nhóm mình Vì vậy, tính hợp tác giữa các HS được thể hiện rất rõ

- DHCĐ nhấn mạnh được các đặc trưng học tập mới: Những đặc

trưng học tập mới như tổ chức hoạt động học tập của HS, HS là trung tâm của hoạt động dạy học (GV tổ chức một chương trình xung quanh một chủ đề và

HS được giao nhiệm vụ là người chịu trách nhiệm chính), tích hợp các vấn đề của đời sống đều được thể hiện khá rõ ràng trong DHCĐ

- DHCĐ định hướng thực tiễn: Nội dung mà các chủ đề đề cập đến thường

gắn liền với thực tiễn cuộc sống, liên quan đến các hiện tượng xảy ra trong cuộc sống mà đa số người học quan tâm và muốn tìm hiểu DHTCĐ sẽ tránh được lớp học với ít tiết thực hành, tách biệt với cuộc sống bên ngoài và hình thức dạy học mà GV là trung tâm

- DHCĐ định hướng hành động, tự học: Trong DHCĐ, GV tổ chức một

chương trình xung quanh một chủ đề và HS được giao nhiệm vụ như là người chịu trách nhiệm chính, cho phép HS tự xây dựng kiến thức thông qua việc hoàn thành những sản phẩm cụ thể Việc không phải chờ đợi sự cung cấp kiến thức từ GV cũng làm tăng tính tự lực học tập của người học Điều này sẽ tạo điều kiện để HS rèn luyện được các kỹ năng tư duy báo cáo (phân tích, tổng hợp, đánh giá)

Tác giả chọn khái niệm cơ bản sau đây là khái niệm công cụ:

“Dạy học chủ đề là QTDH giáo viên sử dụng mô hình DH nhằm tổ chức hướng dẫn HS tự lực tìm kiếm thông tin, sử dụng kiến thức vào giải quyết các nhiệm vụ học tập có liên quan đến hai hay nhiều môn học hoặc lĩnh vực khác nhau có ý nghĩa thực tiễn thông qua mối quan hệ hợp tác cộng tác giữa người dạy - người học; người học - người học và môi trường học tập để hình thành phẩm chất, năng lực theo yêu cầu cần đạt”

1.2.3 Dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên

Từ những khái niệm trên, tác giả lựa chọn khái niệm sau làm khái niệm cơ bản của đề tài:

“Dạy học chủ đề môn KHTN là giáo viên sử dụng mô hình DH nhằm tổ chức hướng dẫn HS tự lực tìm kiếm thông tin, sử dụng kiến thức vào giải quyết các nhiệm vụ học tập có liên quan đến môn KHTN và một số môn học khác có ý nghĩa thực tiễn thông qua mối quan hệ hợp tác cộng tác giữa người dạy - người học; người học - người học và môi trường học tập để hình thành phẩm chất, năng lực chung và NL KHTN theo yêu cầu cần đạt”

1.2.4 Quản lý hoạt động dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên

Có thể hiểu quản lý là sự tác động có định hướng, có mục đích của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý thông qua các chức năng lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra nhằm huy động các nguồn lực của tổ chức, làm cho tổ chức vận hành và đạt được những mục tiêu đã đề ra của tổ chức Tác giả chọn khái niệm sau làm khái niệm cơ bản của đề tài:

“Quản lý hoạt động DHCĐ môn KHTN ở trường THCS là quá trình tác động của Hiệu trưởng đến QTDH, GV, HS, các lực lượng liên đới thông qua thực hiện đồng bộ các chức năng quản lý nhằm hình thành PC, NL chung và NLKH cho HS theo định hướng phát triển năng lực”

1.3 Những vấn đề cơ bản về dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở

1.3.1 Chương trình môn Khoa học tự nhiên và yêu cầu đối với dạy học chủ

đề ở trường THCS

1.3.1.1 Chương trình dạy học môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở

Môn KHTN trong CTGDPT 2018 là môn học bắt buộc được tích hợp từ 3 phân môn: Vật lý, Hóa học và Sinh học và một số nội dung thuộc địa lý tự nhiên Mục tiêu của môn Khoa học tự nhiên: Hình thành và phát triển ở HS các phẩm chất yêu nước, yêu quê hương, trung thực và trách nhiệm; nhân ái và chăm chỉ vv… đồng thời hình thành phát triển ở HS các năng lực tự chủ, tự học; Giao tiếp và hợp tác; Giải quyết vấn đề, sáng tạo

1.3.1.2 Những yêu cầu đối với dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở

Yêu cầu về nội dung dạy học cần được sắp xếp và thiết kế theo các chủ đề dạy học tích hợp liên môn;

Các phương pháp dạy học chủ đề DH môn KHTN cần được lựa chọn, vận dụng các PPDH theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của HS:

Khoa học tự nhiên là lĩnh vực khoa học gắn với đời sống lai động sản xuất thực tế của con người vì vậy PPDH môn KHTN đòi hỏi PPDH phair gắn với thực hành, thí nghiệm, gắn với thực tế và trải nghiệm của HS để phát huy tính

tự chủ, tự học của HS qua đó hình thành PTNL cho HS

Phương pháp DH phải tăng cường sử dụng các PPDH dự án, thực hành, thí nghiệm, trải nghiệm; giải quyết vấn đề: Giáo viên KHTN căn cứ vào chủ đề

DH môn KHTN thiết kế dự án, tình huống có vấn đề; hoạt động thực hành, trải nghiệm, tổ chức hoạt động học tập để HS làm việc theo nhóm tổ chức nghiên

cứu các nội dung kiến thức theo chủ đề và ý nghĩa thực tiễn của nội dung chủ

đề và những ứng dụng của nội dung đó trong lao động sản xuất và trong hoạt động thực tiễn cuộc sống hiện nay

Phương pháp DH phải được tiến hành thông qua sử dụng tình huống trong thực tiễn đời sống, thực tế hoạt động lao động sản xuất để giúp HS lĩnh hội tri thức, rèn luyện và phát triển kỹ năng hiệu quả

Hình thức tổ chức dạy học môn KHTH cần được kết hợp giữa mô hình dạy học truyền thống với mô hình dạy học hiện đại theo lý thuyết phát triển năng lực HS:

Đánh giá kết quả dạy học các chủ đề dạy học phải theo hướng đánh giá phẩm chất, năng lực đạt được ở HS

1.3.2 Mục tiêu của dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên

Mục tiêu của dạy học chủ đề môn KHTN hướng tới các mục tiêu sau đây: Hình thành phát triển ở HS các năng lực và phẩm chất chung và các năng lực đặc thù của môn KHTN:

Môn Khoa học tự nhiên hình thành và phát triển cho học sinh các năng lực chuyên môn về tìm hiểu tự nhiên:

Hình thành và phát triển ở học sinh năng lực hiểu biết và vận dụng kiến thức, kỹ năng KHTN về các chất và sự biến đổi của chất, vật sống, năng lượng

và sự biến đổi vật lí, Trái Đất và bầu trời; vai trò và cách ứng xử phù hợp của con người với môi trường tự nhiên

Phát triển ở HS năng lực tìm tòi và khám phá thế giới tự nhiên cho học sinh ở trường THCS

Hình thành và phát triển ở HS năng lực vận dụng kiến thức, kỹ năng KHTN được tiếp nhận trong các chủ đề học tập để giải quyết các vấn đề thực tiễn lao động sản xuất đặt ra qua đó hình thành phát triển năng lực phát hiện, giải quyết vấn đề trong thực tiễn cuộc sống

1.3.3 Nội dung dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học

cơ sở

Nội dung DH môn KHTN là nội dung học tập mà người học cần phải chiếm lĩnh để hình thành phát triển phẩm chất, phát triển năng lực chung và năng lực đặc thù môn KHTN, là nội dung phối hợp thống nhất giữa GV và HS trong quá trình DH môn KHTN để phát triển NL học sinh ở trường THCS

Nội dung dạy học môn KHTN được tiến hành theo các mạch nội dung kiến thức được quy định trong chương trình môn học theo các chủ đề: “(1) Chất và sự biến đổi của chất: Chất có ở xung quanh ta, cấu trúc của chất; Chuyển hoá hoá học các chất; (2) Vật sống: Sự đa dạng trong tổ chức và cấu trúc của vật sống; các hoạt động sống; con người và sức khoẻ; sinh vật và môi trường; di truyền, biến dị và tiến hoá; (3) Năng lượng và sự biến đổi: năng lượng, các quá trình vật

lí, lực và sự chuyển động; (4) Trái Đất và bầu trời…”[Thông tư 32]

Nội dung dạy học môn KHTN ở trường THCS là hệ thống những tri thức

về các chủ đề nêu trên và hệ thống những kỹ năng và kinh nghiệm hoạt động KHTN tương ứng trong lao động sản xuất và hoạt động thực tiễn; hệ thống những thái độ, chuẩn mực cần tập luyện, rèn luyện trong quá trình vận dụng nội dung của lĩnh vực khoa học này vào đời sống thực tế lao động sản xuất

1.3.4 Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên

1.3.4.1 Phương pháp dạy học chủ đề môn Khoa học Tự nhiên ở trường Trung học cơ sở

Phương pháp dạy học chủ đề môn KHTN là cách thức làm việc, phối hợp thống nhất giữa GV và HS trong quá trình tổ chức DH môn KHTN nhằm giúp

HS chiếm lĩnh nội dung của các CĐ DH môn KHTN theo những mục tiêu và yêu cầu cần đạt được xác định Để DHCĐ môn KHTN hiệu quả, GV có thể sử dụng vận dụng phối hợp các PPDH sau đây:

(1) Phương pháp DH giải quyết vấn đề: GV căn cứ vào nội dung CĐ DH môn KHTN, căn cứ vào đặc điểm nhận thức của HS và điều kiện DH của nhà trường và thực tiễn lao động sản xuất ở địa phương, xây dựng các tình huống dạy học CĐ môn KHTN và tổ chức dẫn dắt học sinh giải quyết các vấn đề học tập môn KHTN theo các chủ đề để thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ DH môn KHTN đề ra

(2) Phương pháp DH dự án: GV căn cứ vào nội dung CĐ DH môn KHTN, căn cứ vào đặc điểm nhận thức của HS và điều kiện DH của nhà trường và thực tiễn lao động sản xuất ở địa phương, xây dựng các dự án học tập chủ đề KHTN theo các nhiệm vụ nghiên cứu, trải nghiệm thực tiễn và tổ chức cho các nhóm

HS triển khai thực hiện và bảo các kết quả sản phẩm của dự án thu được qua đó hình thành phát triển năng lực nghiên cứu, năng lực tự học, giải quyết vấn đề cho HS và nhiều năng lực khác

(3) Phương pháp bàn tay nặn bột:

Sử dụng PP bàn tay nặn bột giáo viên tổ chức cho HS tìm tòi khám phá để tìm kiếm tri thức, luyện tập thực hành và vận dụng tri thức giải quyết vấn đề KHTN trong cuộc sống

(4) Phương pháp dạy học bằng tình huống: GV căn cứ vào nội dung CĐ

DH môn KHTN, căn cứ vào đặc điểm nhận thức của HS và điều kiện DH của nhà trường và thực tiễn lao động sản xuất ở địa phương, xây dựng các tính huống có thực hay tình huống mang tính giả định đòi hỏi HS vận dụng những kiến thức, KN về KHTN để giải quyết tình huống đặt ra qua đó phát triển phẩm chất, NL cho HS

(5) Phương pháp DH thực hành trong phòng thí nghiệm, ngoài thực địa hay còn gọi là dạy học trải nghiệm: Là phương pháp GV căn cứ vào nội dung

CĐ DH môn KHTN, căn cứ vào đặc điểm nhận thức của HS và điều kiện DH của nhà trường và thực tiễn lao động sản xuất ở địa phương, lựa chọn các phương tiện thực hành, thí nghiệm như là nguồn tri thức để nhận thức nội dung

DH chủ đề môn KHTN cho HS qua đó phát triển NL học sinh

(6) Phương pháp DH thí nghiệm ảo: GV căn cứ vào nội dung CĐ DH môn KHTN, căn cứ vào đặc điểm nhận thức của HS và điều kiện DH của nhà trường, khai thác các phần mềm DH, sử dụng các thí nghiệm ảo thông qua mạng xã hội để tổ chức hoạt động học tập cho HS

(7) Phương DH trực quna: GV căn cứ vào nội dung CĐ DH môn KHTN, căn cứ vào đặc điểm nhận thức của HS và điều kiện DH của nhà trường và thực tiễn lao động sản xuất ở địa phương; giáo viên có thể sử dụng đồ dùng trực quan phù hợp với mục tiêu, nội dung chủ đề nhằm giúp HS lĩnh hội tri thức, thông qua quan sát mẫu vật thật trong phòng thí nghiệm/ngoài thiên nhiên được

sử dụng như là nguồn nhận thức giúp HS phát triển NL

(8) Phương pháp tham quan các cơ sở khoa học, cơ sở sản xuất

(9) Pháp dạy học truyền thống: Phương pháp thuyết trình; Phương pháp hỏi đáp, GV căn cứ nội dung chủ đề và mục tiêu DH môn Khoa học Tự nhiên, GV sử dụng các phương pháp trên để khái quát hóa tri thức, giải thích, minh họa nhằm hình thành khái niệm, hình thành tri thức mới cho học sinh trong dạy học CĐ môn KHTN

(10) Sử dụng các kỹ thuật DH hiện đại: Kỹ thuật khăn trải bàn; Kỹ thuật mảnh ghép; Kỹ thuật bản đồ tư duy; Kỹ thuật 3 lần 3; Kỹ thuật 5W 1H; Kỹ thuật thu thông tin phản hồi; vv…

1.3.4.2 Hình thức tổ chức dạy học chủ đề môn Khoa học Tự nhiên ở trường Trung học cơ sở

Dạy học chủ đề môn KHTN ở trường THCS có thể được thực hiện dưới các hình thức sau:

- Dạy học theo hình thức trải nghiệm tại hiện trường: GV căn cứ vào mục tiêu, nội dung CĐ dạy học môn KHTN thiết kế bài dạy CĐ môn KHTN theo hình thức học tập tại phòng thí nghiệm, thực hành; DH theo hình thức GD STEM; DH tại cơ sở sản xuất, kinh doanh vv

- Dạy học theo nhóm: GV căn cứ vào mục tiêu, nội dung CĐ dạy học môn KHTN thiết kế nội dung học tập theo từng nhóm năng lực trong bài dạy CĐ

môn KHTN để tổ chức học tập cho HS theo các nhóm NL để phát triển NL cho

HS ở trường THCS

- Hình thức DH cá nhân: Là hình thức GV căn cứ vào yêu cầu cần đạt và

NL học tập của HS, giáo viên có những biện pháp giúp đỡ riêng cho HS trong

HĐ dạy môn KHTN nhằm giúp HS phát triển NL học sinh theo hướng phân hóa

- Hình thức tự học của học sinh: Là hình thức GV căn cứ vào yêu cầu cần đạt và NL học tập của HS, giáo viên có những biện pháp hướng dẫn HS tự học,

tự nghiên cứu để thực hiện mục tiêu dạy học

- Hình thức dạy học trực tuyến: là hình thức dạy học từ xa dựa trên việc sử dụng sự hỗ trợ của mạng xã hội, công nghệ và máy tính để tổ chức DH chủ đề môn KHTN

- Hình thức nghiên cứu khoa học kỹ thuật môn KHTN: GV tổ chức, hướng dẫn HS đề xuất và triển khai các đề tài nghiên cứu về nội dung thuộc chủ đề môn KHTN nhằm giúp HS gắn lý luận vào thực tiễn đời sống thực tiễn

Các hình thức tổ chức DHCĐ môn KHTN nên được thực hiện linh hoạt và

đa dạng, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy học KHTN, khai thác triệt để các nguồn tư liệu ngoài sách giáo khoa và hệ thống các thiết bị dạy học được trang bị; tăng cường sử dụng các học liệu điện

tử (như video về các thí nghiệm, thí nghiệm ảo, thí nghiệm mô phỏng,

1.3.5 Đánh giá kết quả dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên

Đánh giá KQHT của học sinh trong DHCĐ môn KHTN là quá trình GV tổ chức thu thông tin phản hồi về KQHT của HS trên cơ sở đó phân tích, đánh giá xác định những kết quả đạt được và những kết quả chưa đạt được từ đó điều chỉnh quá trình DHCĐ môn KHTN và điều khiển quá trình học tập của HS để nâng cao CLDH các chủ đề DH môn KHTN ở trường THCS

Mục tiêu đánh giá kết quả DHCĐ môn KHTN là thu thông tin phản hồi về phẩm chất, NL đạt được ở HS, sự tiến bộ của từng HS trong quá trình học tập

CĐ môn KHTN và nâng cao CLDH môn KHTN

Nội dung đánh giá gồm: Đánh giá kiến thức, kỹ năng về các chủ đề môn KHTN và những yêu cầu cần đạt về phẩm chất, NL chung và NL đặc thù gắn với nội dung học tập của các chủ đề dạy học môn KHTN; Đánh giá sự tiến bộ của HS trong tiến trình học tập môn KHTN nói chung và các chủ đề học tập môn KHTN nói riêng

Hình thức ĐG: GV có thể sư dụng các hình thức ĐG như: Trắc nghiệm khách quan; tự luận; kết hợp giữa TNKQ với tự luận; ĐG sản phẩm kết quả của nghiên cứu khoa học; dự án học tập; kết quả thực hành, thí nghiệm; bài thuyết trình của HS về sản phẩm nghiên cứu vv

Các lực lượng tham gia ĐG: GV đánh giá; Học sinh tự ĐG; giáo viên tổ chức ĐG đồng đẳng; Cha mẹ HS tham gia ĐG;

GV có nhiệm vụ lưu hồ sơ đánh giá và theo dõi sự tiến bộ của HS và sử dụng KQ đánh giá để đổi mới quá trình DHCĐ môn KHTN và phát triển kế hoạch giáo dục nhà trường

1.4 Nội dung quản lý hoạt động dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở

1.4.1 Lập kế hoạch dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở

Hiệu trưởng chỉ đạo TCM xây dựng kế hoạch DHCĐ môn KHTN dựa trên kết quả tổ chức hoạt động nghiên cứu bài học để thống nhất chung trong toàn tổ

về các chủ đề DH môn KHTN sẽ được triển khai

Hiệu trưởng chỉ đạo các tổ trưởng chuyên môn xây dựng kế hoạch DHCĐ môn KHTN theo quy trình xác định và phù hợp với mục tiêu DH và các mạch nội dung của chủ đề đáp ứng yêu cầu thực tiễn DH và có tác dụng thu hút HS tích cực tham gia

Kế hoạch DHCĐ môn KHTN của tổ chuyên môn phải được hiệu trưởng duyệt, và trở thành văn bản pháp lý để hiệu trưởng chỉ đạo hoạt động của tổ chuyên môn

Để lập kế hoạch DHCĐ môn KHTN, Hiệu trưởng cần chỉ đạo cán bộ, GV

Tổ trưởng tổ BM thực hiện các yêu cầu sau:

Bối cảnh của TCM: Đánh giá được thực trạng của nhà trường liên quan đến hoạt động dạy học theo chủ đề, làm rõ điều kiện nguồn lực đáp ứng cho hoạt động DHCĐ Thực trạng HĐ của TCM, điểm mạnh, điểm hạn chế vv Mục tiêu giáo dục của TCM (Phấn đấu đạt các mức chất lượng DH, GD

HS các môn học và HĐGD do TCM phụ trách); Đặc biệt là mục tiêu dạy học của các môn học và mục tiêu dạy học môn KHTN và mục tiêu của các chủ đề dạy học môn KHTN

Phân phối CT và tiến độ thực hiện CT môn học và hoạt động GD nói chung và phân phối chương trình DHCĐ môn KHTN theo từng khối, lớp: Dựa theo khung kế hoạch thời gian thực hiện CTGD của nhà trường và chương trình

DH môn KHTN ở trường THCS, xác lập tiến độ thực hiện CTGD môn học, hoạt động DHCĐ cụ thể theo đặc điểm của trường, địa phương

Xác định thời điểm tổ chức các cuộc thi, các hoạt động CLB học tập, NCKH, KT môn KHTN…, các mốc đánh giá giữa kỳ, cuối kỳ môn học;

Dự kiến phân công giáo viên phụ trách giảng dạy các khối theo CTGDPT

1.4.2 Tổ chức dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở

Tổ chức thực hiện DHCĐ môn KHTN là sự sắp xếp một cách khoa học, hợp lý, phối hợp những hoạt động, những con người, những bộ phận để tạo ra tác động tích hợp Tổ chức thực hiện DHCĐ môn KHTN ở trường THCS gồm: Xây dựng cơ cấu tổ chức trong việc DHCĐ môn KHTN; Xác định nhiệm

vụ của từng bộ phận, cá nhân tham gia dạy học chủ đề môn KHTN; Thiết lập

cơ chế làm việc giữa các bộ phận và giữa các cá nhân tham gia DHCĐ môn KHTN Tổ chức thực hiện DHCĐ môn KHTN gồm các nội dung sau:

- Xây dựng cơ cấu tổ chức quản lý HĐ DH môn KHTN ở trường THCS từ cấp trường tới TBM và GV trong quá trình triển khai thực hiện

Phân công giáo viên phụ trách chủ đề, phân công GV thiết kế nội dung

KH bài dạy của DHCĐ môn KHTN

Tổ chức cho TCM sinh hoạt chuyên môn nghiên cứu bài học theo các CĐ dạy học trong chương trình môn KHTN và các DHCĐ do bộ môn đề xuất thực hiện Chỉ đạo TCM dạy minh họa theo các chủ đề, dự giờ hỗ trợ đồng nghiệp tư vấn, hỗ trợ GV hoàn thiện kế hoạch bài dạy môn KHTN

- Bồi dưỡng nâng cao năng lực DHCĐ môn KHTN cho GV trường THCS: Năng lực lập KHDH Chủ đề liên môn, phát triển chủ đề dạy học KHTN; Năng lực dạy học CĐ Theo hướng trải nghiệm; theo giáo dục STEM; Phương pháp dạy học tích hợp; phương pháp kiểm tra, ĐGKQ dạy học CĐ môn KHTN

- Hiệu trưởng ban hành văn bản hướng dẫn tổ chuyên môn KHTN triển khai thực hiện dạy học chủ đề môn KHTN theo hướng tăng cường vai trò của

tổ chuyên môn trong nghiên cứu bài học và dự giờ tư vấn, hỗ trợ đồng nghiệp dạy học tích hợp môn KHTN

- Hiêu trưởng hướng dẫn tổ chuyên môn lựa chọn chủ đề DH mới, khó triển khai dạy minh họa bài học chủ đề môn KHTN theo CTGDPT 2018 với các loại bài cụ thể để giáo viên cùng nhau thảo luận, trao đổi rút kinh nghiệm với từng loại bài theo các chủ đề đã xây dựng kế hoạch

- Hướng dẫn tổ chuyên môn tổ chức cho GV dự giờ quan sát hoạt động học của học sinh, quan sát mối quan hệ hợp tác giữa GV với HS và HS với HS trong giờ DHCĐ môn KHTN để định hướng cho việc dạy hiệu quả

- Huy động các nguồn lực để tổ chức DHCĐ môn KHTN theo hướng tăng cường vật dụng thí nghiệm thực hành Các nguồn lực bao gồm: Nguồn nhân lực; Vật lực; Tài lực; Nguồn lực thông tin để xây dựng chủ đề dạy học tích hợp môn KHTN

Muốn phát huy được tiềm năng của các lực lượng cần phải:

+ Xác định đúng vai trò của các bộ phận khi tham gia vào hoạt động + Đánh giá được mặt mạnh, mặt yếu của từng bộ phận để có thể huy động tất cả lực lượng tham gia vào hoạt động

+ Nguồn nhân lực ngoài nhà trường là cha mẹ HS, các đoàn thể, các tổ chức xã hội, các cơ sở sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp mà người quản lý biết sử dụng vào việc tổ chức dạy học chủ đề môn KHTN

- Tổ chức phối hợp lực lượng trong và ngoài nhà trường và xây dựng cơ chế phối hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường nhằm khai thác và phát huy các tiềm năng, các điều kiện cả về con người, và sự hỗ trợ vật chất, tinh thần tham gia vào việc tổ chức DHCĐ môn KHTN Việc phối hợp với cơ sở sản xuất, doanh nghiệp và các lực lượng giáo dục để tổ chức dạy học chủ đềvà dạy trải nghiệm, dạy theo hướng tìm tòi thí nghiệm giúp học sinh gắn kết giữa lý thuyết với thực hành, với thực tiễn đời sống xã hội Nguồn vật lực cơ sở vật chất và tài chính để tổ chức dạy học chủ đề môn KHTN ở trường THCS có thể huy động từ trong nhà trường và có thể huy động từ ngoài nhà trường đó là các nguồn lực do cha mẹ HS đóng góp, hoặc do các doanh nghiệp tài trợ, hoặc các tổ chức cá nhân trong nước, địa phương tài trợ

- Hiệu trưởng trường THCS chỉ đạo các bộ phận và GV chuẩn bị các điều kiện để DHCĐ môn KHTN: Phòng học, tài liệu học tập; Đồ dùng thí nghiệm thực hành môn KHTN theo các chủ đề; Xây dựng kế hoạch DHCĐ môn học theo từng bài học; kiểm tra lại điều kiện sử dụng của phòng thí nghiệm, trang thiết bị thí nghiệm thực hành và mức độ đáp ứng yêu cầu sử dụng DHCĐ môn KHTN, xác định các đơn vị, lực lượng xã hội và cá nhân cần phối hợp để dạy học trải nghiệm và giáo dục STEM

- Tổ chức xác định mục tiêu, nội dung, tiêu chí ĐG kết quả DHCĐ môn KHTN theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh: Hướng dẫn GV lập ma trận năng lực cần đạt và thiết kế công cụ đánh giá, lựa chọn PP; HTĐG cho từng nội dung chủ đề môn KHTN

- Tổ chức giám sát việc thực hiện DHCĐ môn KHTN

1.4.3 Chỉ đạo dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở

Chất lượng DHCĐ môn KHTN ở trường THCS phụ thuộc một phần vào công tác chỉ đạo của Hiệu trưởng trường THCS Để chỉ đạo thực hiện DHCĐ môn KHTN, Hiệu trưởng phải tiến hành các nội dung sau:

- Chỉ đạo xây dựng KH dạy học môn KHTN theo các chủ đề dạy học cho từng khối lớp ở trường THCS phù hợp với KHGD nhà trường, địa phương

- Chỉ đạo TCM triển khai sinh hoạt CM theo các chủ đề nhằm xác định các nội dung sau đây: Mục tiêu, nội dung DHCĐ môn KHTN; Kế hoạch bài dạy cho từng chủ đề môn KHTN; Thảo luận thống nhất về quy trình DHCĐ môn KHTN; Lựa chọn vận dụng phối hợp các PPDH và đổi mới PP, hình thức DHCĐ môn KHTN; Xác định mức độ đáp ứng NLDH chủ đề của GV và bồi dưỡng NLDH cho GV theo nhu cầu thự tế của GV ở trường THCS

- Chỉ đạo tổ chuyên môn KHTN lựa chọn những chủ đề dạy học môn KHTN để triển khai nghiên cứu bài học để GV cùng nhau thảo luận, chia sẻ và suy ngẫm để hỗ trợ GV cùng nhau thực hiện Chỉ đạo TCM phối hợp với các TCM của cụm trường để tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu chủ đề dạy học và hỗ trợ GV thực hiện DHCĐ hiệu quả

Chỉ đạo đổi mới hoạt động kiểm tra, ĐGKQHT môn KHTN theo tiếp cận năng lực HS

- Chỉ đạo đánh giá về mức độ đáp ứng yêu cầu về các điều kiện dạy học và

bổ sung cơ sở vật chất, phương tiện DH, đồ dùng thí nghiệm, tài liệu giảng dạy, học tập phục vụ cho DHCĐ môn KHTN nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động DHCĐ môn KHTN

- Chỉ đạo GV có những nội dung, biện pháp phối hợp giữa nhà trường, gia đình và các cơ sở sản xuất trong xây dựng kế hoạch bài dạy và tổ chức DH để thực hiện DHCĐ môn KHTN ở trường THCS

Hiệu trưởng cần có những biện pháp tạo động lực và khuyến khích GV sáng tạo trong thiết kế bài học; tổ chức bài học và đổi mới ĐGKQHT của HS trong DHCĐ môn KHTN ở trường THCS để hình thành PC, NLHS theo kết quả mong đợi và yêu cầu cần đạt

1.4.4 Kiểm trá, đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở

Kiểm tra, ĐGKQ thực hiện kế hoạch DHCĐ môn KHTN là quá trình Hiệu trưởng tổ chức thu thông tin về các nội dung quản lý DHCĐ môn KHTN so sánh đối chiếu với mục tiêu và yêu cầu đề ra để có những biện pháp tổ chức, chỉ đạo hoạt động DHCĐ môn KHTN của GV theo mục tiêu và yêu cầu cần đạt mà chương trình môn KHTN ở trường THCS đề ra

Mục tiêu kiểm tra nhằm giúp cho HĐ DHCĐ môn KHTN đạt được kết quả mong đợi và yêu cầu cần đạt; nâng cao hiệu quả quản lý DHCĐ môn KHTN ở trường THCS

Nội dung kiểm tra, đánh giá thực hiện KHDH chủ đề môn KHTN:

(1)Kiểm tra việc xây dựng KHDH chủ đề của TCM và của GV dạy KHTN ; Kiểm tra việc thiết kế bài dạy theo chủ đề dạy học môn KHTN của giáo viên theo cấu trúc trải nghiệm, khám phá; Thực hành, luyện tập; Vận dụng và giải quyết vấn

đề thực tiễn đặt ra dựa trên vận dụng kiến thức KHTN

(2) Kiểm tra tổ chức thực hiện KHDH chủ đề môn KHTN:

- Kiểm tra, đánh giá nề nếp DHCĐ môn KHTN: Vấn đề chấp hành quy chế chuyên môn của GV; vấn đề thực hiện nội quy học tập của HS trong học tập CĐ môn KHTN; vấn đề chấp hành quy chế kiểm tra, ĐG của HS

-Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện mục tiêu, nội dung DHCĐ môn KHTN và mức độ đáp ứng các yêu cầu cần đạt của HĐ DH chủ đề môn KHTN;

- Kiểm tra việc đổi mới phương pháp, hình thức TCDH và tinh thần thái độ tích cực tham gia của GV, học sinh; đánh giá kết quả đạt được ở HS

(3) Kiểm tra công tác chỉ đạo thực hiện KHDH chủ đề môn KHTN

Kiểm tra việc nắm quyền chỉ huy của Hiệu trưởng và tổ trường CM trong hướng dẫn GV thực hiện DHCĐ môn KHTN

(4) Xây dựng lực lượng

- Lực lượng đánh giá phải được lựa chọn từ đội ngũ CBQL, GV có chuyên môn, năng lực tốt, có uy tín, trách nhiệm

(5) Vận dụng phối hợp các PP và HT kiểm tra

Hiệu trưởng chỉ đạo tổ kiểm tra tùy theo nội dung KT lựa chọn PP và HT kiểm tra phù hợp và vận dụng phối hợp các PP và hình thức KT thực hiện kế hoạch DHCĐ môn KHTN ở trường THCS nhằm nâng cao hiệu quả của kiểm tra thực hiện KHDH chủ đề môn KHTN

Hiệu trưởng chỉ đạo kết hợp các hình thức kiểm tra như dự giờ giáo viên;

dự giờ sinh hoạt CM của tổ; nghiên cứu hồ sơ DH của GV; Nghiên cứu biên bản họp của TCM để thu thông tin phản hồi về thực trạng thực hiện KHDH chủ

đề môn KHTN ở trường THCS

Hiệu trưởng chỉ đạo sử dụng kết quả kiểm tra DHCĐ môn KHTN để có biện pháp phát triển kế hoạch DHCĐ môn KHTN nhằm nâng cao chất lượng dạy học các chủ đề DH môn KHTN

1.5 Các yếu tố tác động đến quản lý dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên ở trường trung học cơ sở

1.5.1 Nhận thức và năng lực của cán bộ quản lý nhà trường THCS

Nhận thức của CBQL trường THCS về sự cần thiết phải DHCĐ môn KHTN và tầm quan trọng của DHCĐ môn KHTN ở trường THCS là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả quản lý DHCĐ môn KHTN ở trường THCS

Năng lực quản lý DHCĐ môn KHTN của Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và

tổ trưởng chuyên môn đóng vai trò là nhân tố tác động trực tiếp tới chất lượng DHCĐ môn KHTN Nếu CBQL có NL tổ chức DHCĐ môn KHTN và am hiểu sâu về các chủ đề DH môn KHTN sẽ có những biện pháp chỉ đạo GV và TCM thực hiện hiệu quả các chủ đề DH môn KHTN đã được phê duyệt

1.5.2 Nhận thức và năng lực dạy học chủ đề môn Khoa học tự nhiên của giáo viên ở trường THCS

Nhận thức của GV về tầm quan trọng của DHCĐ; ý nghĩa của DHCĐ môn KHTN đối với việc phát triển phẩm chất, NLHS ở trường THCS sẽ giúp cho GV quan tâm hơn đến việc thiết kế bài dạy, tổ chức bài học và ĐGKQHT các chủ đề DH môn KHTN

Giáo viên phải nhận thức được tầm quan trọng của DHCĐ môn KHTN và vai trò của nó đối với việc phát triển PC, NL HS GV phải có NL thiết kế bài dạy theo chủ đề, NL tổ chức DHCĐ và NL đánh giá KQHT của HS, NL phát triển các CĐ dạy học môn KHTN

Thái độ và NL học tập của HS là yếu tố có vai trò quyết định chất lượng

DH chủ đề môn KHTN

1.5.3 Chương trình dạy học môn Khoa học tự nhiên

Mạch nội dung của CTDH môn KHTN là yếu tố ảnh hưởng tới việc xác định các chủ đề DH môn KHTN ở trường THCS và hiệu quả của DHCĐ

1.5.4 Hệ thống các văn bản hướng dẫn của cấp trên

Hệ thống văn bản hướng dẫn của Bộ GD&ĐT; Sở và Phòng về DHCĐ môn KHTN sẽ giúp cho các trường THCS và GV triển khai thực hiện DHCĐ môn KHTN hiệu quả và đúng hướng

1.5.5 Điều kiện thực tế của nhà trường

Dạy học chủ đề môn KHTN cần có điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện dạy học phù hợp như đồ dùng dạy học, các phòng chức năng phụ trợ, thư viện, phòng dạy chuyên đề, kinh phí tổ chức dạy học CĐ môn KHTN

Lớp học được thiết kế thoáng mát, phù hợp với việc di chuyên của HS, bàn ghế được thiết kế đúng quy định sẽ là điều kiện thuận lợi để HS học tập hiệu quả chủ đề môn KHTN

Nhà trường có đủ phương tiện DH, nguồn tài chính hỗ trợ để thực hiện các chủ đề DH theo hướng trải nghiệm, GDSTEM sẽ giúp cho việc nâng cao CLDH các chủ đề DH môn KHTN ở trường THCS

1.5.6 Sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục

Nhà trường cần phối hợp các cá nhân và tổ chức trong và ngoài nhà trường như chính quyền ở địa phương, các đoàn thể xã hội, Hội khuyến học, Hội Cha mẹ học sinh, các cơ sở sản xuất, kinh doanh,… để phối hợp cùng thực hiện tốt việc dạy học chủ đề môn KHTN

Kết luận chương 1

Dạy học chủ đề môn KHTN ở trường THCS là mô hình dạy học giúp học sinh phát triển năng lực huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng, thuộc các lĩnh vực Vật lý, Hóa học; Sinh học; Khoa học trái đất được thực hiện trong quá trình lĩnh hội tri thức và rèn luyện kĩ năng nhằm giải quyết có hiệu quả các vấn

đề trong học tập và trong cuộc sống qua đó hình thành, phát triển phẩm chất,

NL theo yêu cầu cần đạt Quá trình DHCĐ môn KHTN được thực hiện theo mục tiêu, nội dung, PP và HTDH phát triển PCNL học sinh

Nội dung quản lý hoạt động DHCĐ môn KHTN ở trường THCS bao gồm: Lập kế hoạch DHCĐ môn KHTN, tổ chức DHCĐ môn KHTN, chỉ đạo dạy học chủ đề môn KHTN ở trường THCS và ĐGKQ thực hiện kế hoạch DHCĐ môn KHTN ở trường THCS

Quản lý dạy học chủ đề môn KHTN ở trường THCS chịu sự ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan và yếu tố khách quan

Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY CHỦ ĐỀ MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN

Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN MƯỜNG CHÀ, TỈNH ĐIỆN BIÊN 2.1 Khái quát về các trường khảo sát và tổ chức khảo sát

2.1.1 Khái quát về các trường khảo sát

Nghiên cứu này được tiến hành tại 12 trường THCS, TH-THCS tại huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên, gồm các trường:

Trường PTDTBT THCS Ma Thì Hồ: Trường được đặt trên địa phận bản

Hô Chim I, xã Ma Thì Hồ, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên Năm học

2022-2023 nhà trường có tổng số 36 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, có 12 lớp với 448 học sinh; trường đạt trường chuẩn Quốc gia mức độ I, năm học 2021-

2022 được UBND tỉnh tặng bằng khen

Trường PTDTBT THCS Mường Mươn: Trường được đặt trên địa phận bản Huổi Vang, xã Mường Mươn, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên; năm học 2022-2023 nhà trường có tổng số 35 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, với

436 học sinh; trường đạt trường chuẩn Quốc gia mức độ I, năm học 2021-2022 được UBND tỉnh tặng bằng khen

Trường PTDTBT THCS Na Sang: Trường được đặt trên địa phận bản Hin

II, xã Na Sang, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên; năm học 2022-2023 nhà trường có tổng số 36 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, với 413 học sinh; trường đạt trường chuẩn Quốc gia mức độ I, được nhận cờ thi đua của Thủ Tướng chính phủ

Trường PTDTBT THCS Hừa Ngài: Trường được đặt trên địa phận bản Hã

Là Chủ A, xã Hừa Ngài, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên; năm học

2022-2023 nhà trường có tổng số 29 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, với 400 học sinh; trường đạt trường chuẩn Quốc gia mức độ I, năm học 2021-2022 trường được nhận Bằng khen của Thủ Tướng chính phủ

Trường PTDTBT THCS Huổi Mí: Trường được đặt trên địa phận bản Huổi Mí I, xã Huổi Mí, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên; năm học 2022-

2023 nhà trường có tổng số 28 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, với 307 học sinh

Trường PTDTBT THCS Sa Lông: Trường được đặt trên địa phận bản Sa Lông I, xã Sa Lông, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên; năm học 2022-2023 nhà trường có tổng số 24 cán bộ quản lý, giáo viên, với 291 học sinh; trường đạt trường chuẩn Quốc gia mức độ I, Năm học 2021-2022 trường được nhận Bằng khen của Thủ Tướng chính phủ

Trường PTDTBT THCS Huổi Lèng: Trường được đặt trên địa phận bản Huổi Tóng I, xã Huổi Lèng, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên; năm học 2022-

2023 nhà trường có tổng số 28 cán bộ quản lý, giáo viên, với 301 học sinh; trường đạt trường chuẩn Quốc gia mức độ I, năm học 2021-2022 trường được nhận cờ Thi đua của UBND tỉnh

Trường THCS Nậm Nèn: Trường được đặt trên địa phận bản Nậm Nèn II,

xã Nậm Nèn, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên; năm học 2022-2023 nhà trường có tổng số 26 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên với 235 học sinh; trường đạt trường chuẩn Quốc gia mức độ I, năm học 2021-2022 trường được nhận Bằng khen của UBND tỉnh

Trường THCS Mường Anh: Trường được đặt trên địa phận bản Mường Anh I, xã Pa Ham, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên; năm học 2022-2023 nhà trường có tổng số 24 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên với 269 học sinh; trường đạt trường chuẩn Quốc gia mức độ I, năm học 2020-2021 trường được nhận Bằng khen của UBND tỉnh

Trường THCS Thị Trấn: Trường được đặt trên địa phận tổ dân phố số 9, thị trấn Mường Chà, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên; năm học 2022-2023 nhà trường có tổng số 35 cán bộ quản lý, giáo viên, với 436 học sinh; trường đạt trường chuẩn Quốc gia mức độ II