Tiểu Luận - Lịch Sử Văn Minh Thời Cận Đại - Sự Xuất Hiện Của Văn Minh Công Nghiệp

ĐIỀU KIỆN RA ĐỜI CỦA VĂN MINH CÔNG NGHIỆP1... Ông gọi những người thổ dân ở đây là Indians... Lịch sử văn minh nhân loại bước sang một giai đoạn văn minh mới... Các p

LỊCH SỬ VĂN

MINH THỜI CẬN

ĐẠI

SỰ XUẤT HIỆN CỦA VĂN MINH CÔNG NGHIỆP

I ĐIỀU KIỆN RA ĐỜI CỦA VĂN MINH CÔNG NGHIỆP

1 Phong trào phát kiến địa lý thế kỉ XV-XVI

a.Nguyên nhân

- Thế kỉ XV,kinh tế hàng hóa ở Tây Âu đã khá phát

triển,nhu cầu về thị trường tăng cao Giai cấp

tư sản Tây Âu muốn mở rộng thị trường sang

các nước Phương Đông,mơ ước tới những nguồn hàng vàng bạc từ các nước Phương Đông Tại Tây Âu,tầng lớp giàu có cũng tăng lên do đó

nhu cầu về các mặt hàng đặc sản,cao cấp có

nguồn gốc từ Phương Đông như: tiêu,quế,trầm hương,lụa tơ tằm,ngà voi…tăng vọt lên Do khai thác,buôn bán và cướp bóc, vàng chảy về Châu

Âu ngày càng nhiều đã gây nên cuộc “cách

mạng giá cả”

Có 3 công cuộc phát kiến

địa lý lớn

 Cuộc hành trình của Vaxcodo Gama men theo bờ biển Châu Phi đén cực điểm cực Nam Phi(Mũi hy vọng) rồi lần lượt qua Ấn Độ Dương,cập bến Ấn Độ,đi về phía đông đã đến các quần đảo Đông

Nam Á rồ đi vào Biển Đông,tới các cảng Trung

Hoa và Nhật Bản

 Những chuyến vượt Đại Tây Dương của Crixtop và Vêxpuxo Amêrigo đã phát hiện ra lục địa Châu Mĩ,khi đó gọi Tân Thế Giowis hoặc nhầm lẫn là Tây Ấn Độ

 Cuộc hành trình thám hiểm của Magienlan chẳng những đã đến Châu Mĩ̃ mà còn được vượt qua

Thái Bình Dươg để tới quần đảo vùng Đông Nam Á,được đặt tên là Philippin

Ở châu Mỹ xuất hiện nền văn minh “Tiền Cô-lông”

Tiền Cô-lông gồm 3 tộc người chính là Maya,Azect và Inca

+ Maya và Azect là chủ nhan của lành thổ Mê-hi-cô ngày nay,có nền vưn

minh lâu đời ở trình độ cao

+ Người Inca là chủ nhân của lãnh thổ Pêru ngày nay

c Hệ quả của công cuộc

phát kiến

 Kết quả tất nhiên của những cuộc di dân

cư là sự tăng cường giao lưu văn hóa giữa

cư dân các châu lục,giữa các dân tộc với các dân tộc: trao đổi về các giống cây

trồng (ca cao,thốc lá,cà phê,…), kĩ thuật sản xuất(nông nghiệp,thủ công

nghiệp),các hình thức sinh hoạt văn hóa (lễ hội,phong tục,tập quán,các điệu

múa,nhạc,…)

 Các tôn giáo được truyền bá rộng rãi trên nhiều quốc gia,đặc biệt là sự lan truyền của đạo kito và Tin lành

 Ngôn ngữ Châu Âu được sử dụng trong

các thuộc địa như tiếng Tây Ban

Nha,Tiếng Bồ Đào Nha,tiếng Anh,…

Hoạt động thương mại nhộn nhịp,các thành thị

trở nên sầm uất Việc buôn bán được mở rộng

trên phạm vi thế giới

Nhiều công ty thương mại lớn được thành lập(công

ty Đông Ấn,công ty Tây

Ấn,của Pháp,của Hà Lan,

…)

d Tác dụng của những công

cuộc phát kiến địa lý

 Các nhà thám hiểm bằng những chuyến đi thực tế đầy dũng cảm,kiên trì của mình để giả thuyết về trái đất hình cầu Họ còn

cung cấp cho các nhà khoa học rất nhiều hiều biết về thiên văn,địa lí,hàng hải,snh vật học….

 Sau những cuộc phát kiến địa lý,một sự

tiếp xúc giữa các nền văn hóa trên thế

giới diễn ra do các cá nhân có nguồn gốc văn hóa khác nhau như các giáo sĩ,nhà

buôn bán,những quân nhân,…

 Làm nảy sinh buôn bán nô lệ da đen và

chế độ thực dân tàn bạo,nạn cướp bóc

thuộc địa

2 Thắng lợi của phong trào

cách mạng tư sản(thế kỉ

XVI-XVIII)

a. Phong trào tư sản

 Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha là hai

nước đi đầu trong phong trào phát kiến địa lý

 Năm 1415,một trường hàng hải do

hoàng tử Henri của Bồ Đào Nha

sáng lập và bảo trợ Từ đó,hàng

năm người Bồ Đào Nha tổ chức

những cuộc thám hiểm men theo

bờ biển phía Tây Châu Phi

Năm 1486,Đoàn thám

hiểm Bồ Đào Nha do

B.Dias chỉ huy đã tới cực nam Châu Phi,họ đặt tên

mũi đất này là Mũi hi

vọng

Năm 1497,Vácodo Gama đã cầm đầu đoàn thám hiểm tới Bồ Đào Nha tới được Ấn Độ Người Tây Ban Nha lại tìm được Ấn Độ theo hướng mặt trời

nặn

Năm 1492,một đoàn

thám hiểm do C.Cô-lông (Columbus) chỉ huy đã

tới được quần đảo miền trung Châu Mỹ,nhưng

ông lại tưởng là đã tới Ấn Độ Ông gọi những người thổ dân ở đây là Indians.

Từ năm 1522,F,Magienlan đã cầm đầu đoàn thám hiểm Tây Ban Nha lần đầu tiên đ vòng quanh thế giới Một

1519-hạn đội gồm 5 tàu với

265 người đã vượt Đại

Tây Dương tới bờ biển

phía Đông của Nam Mĩ.

Họ đã đi theo một eo biển hẹp gần cực Châu Mĩ và

sang được một đại dương mênh mông nữa bên kia Suốt quá trình vượt đại

dương mênh mông đó,đoàn tàu của ông hầu như không gặp phải một cơn bão đáng

kể nào Ông đặt tên đại

dương đó là Thái Bình

Dương F.Magienlan đã bỏ mạng ở Philippin do trúng

tên độc của thổ dân

b Thằng lợi của phong trào

cách mạng tư sản(thế kỉ

XVI-XVIII)

 Sự hình thành thị trươgf trên quy mô toàn thế giới đã tác động tới sự phát triển kinh tế-xã hội của nhiều quốc gia,trước hết là các nước hai bờ Đại Tây Dương,dẫn đến

phong trào cách mạng tư sản ở Châu Âu

và Bắc Mĩ

 Sự thay đổi về chế độ xã hội sẽ diễn ra là điều tất yếu Giai cấp tư sản ngày càng

lớn mạnh về mặt kinh tế nhưng học chưa có địa vị chính trị đương thời ngày càng

cản trở cách làm ăn của họ

Bước chuyển bến ấy được

thực hiện qua những

cuộc cách mạng tư sản: cách mạng tư sản Hà

Lan(1566-1572),cách

mạng tư sản

Anh(1640-1689),chiến tranh giành đọc lập ở Bắc Mĩ(1775-

1783),cách mạng tư sản

Pháp(1789-1799)…

Tóm lại: sự ra đời của các quốc gia tư bản chủ nghĩa và cuộc chạy đua giành giật thị trường thế giới đã thúc

đẩy việc sản xuất tăng

nhanh về năng suất và nâng cao chất lượng Với thắng

lợi của cách mạng tư sản,công thương nghiệp đã có điều kiện để phát trển mạnh mẽ Lịch sử văn minh nhân loại bước sang một

giai đoạn văn minh mới

3 Những thành tựu về cải tiến kĩ thuật trong ngành

dệt ở Anh

 Năm 1773,Jośeph Priestley(Gion

Cây)-một công nhân người Anh đã phát minh ra thoi bay để làm tăng năng suất,tăng mức sản xuất sợi

Năm 1764,người thợ dệt

Giêm Hacgrivo phát minh

ra máy sới

 Máy sợi mang tên con gái ông là

Jenny,có thể kéo 1 lúc 16-18 cọc suốt

do một công nhân điều khiển

Máy kéo sợi chạy bằng sức nước do Risơt Accraito phát

minh

 Năm 1769

Năm 1785,kỹ sư Etmown Cacraitow sáng chế ra máy

dệt

 Đưa năng suất lên 39 lần

Năm 1769,Giêm Oat đã sáng chế ra máy nước

 Đến năm 1784 thì hoàn thiện trở

thành động cơ nhiệt vạn năng chạy bằng than và nước

II Cuộc cách mạng công

nghiệp

1. Bước khởi đầu của cách mạng công

nghiệp(giữa thế kỉ XVIII-giữa XIX

 Đối với ngành luyện kim:

 - Năm 1784,Henry Cort đã tìm ra

cách luyện sắt “puddling” Mặc dù phương phapq của Henry Cort đã

luyện sắt có chất lượng hơn nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu về độ

bền của máy móc

- Năm 1885,Henry Besemer đã phát minh ra lò cao có khả năng luyện gang lỏng thành thép Phát minh này

đã đáp ứng được về số

lượng và chât lượng thép

hồi đó

* Đối với ngành giao thông

vận tải

 Năm 1814,chiếc đầu máy xe lửa đầu tiên chạy bằng hơi nước ra đời

 Năm 1820,vận tốc xe lửa đã lên tới

14 dặm/giờ Thành công này đã làm bùng nổ hệ thống đường sắt ở Châu

Âu và Châu Mĩ

 Năm 1807,Robert Fulton đã chế ra

tàu thủy chạy bằng hơi nước thay thế cho mhuwngx mái chèo hay những

cánh buomf

2 Những quy tắc cơ bản của nền sản xuất công

nghiệp

 Tiêu chuẩn hóa là quy tắc thứ nhất: từ trình độ và năng lực của thợ đến thiết bị máy móc của quy trình sản xuất cho tới nhứng sản phẩm của nó

 Chuyên môn hóa là quy tắc thứ hai: những người lao động có trình độ kĩ thuật cao thích ứng với nền công

nghiệp hiện đại và những người lao động giản đơn,kĩ thuật thấp rất dễ rơi vào nguy cơ bị loại khỏi nhà máy

- Đồng bộ hóa là quy tắc thứ 3: mỗi ngươì tham gia đều phải thi hành

đúng chức năng và

nhiệm vụ của mình,tạo nên sự phân phối hợp chặt chẽ giữa các cá

nhân,các phân xưởng để làm ra sản phẩm đúng

quy cách

- Tập trung hóa là quy tắc thứ 4 của nền sản xuất công nghiệp: dần dần hình thành

các công ty lớn và trung

tâm công nghiệp có quy mô

lớn

3 Hệ quả xã hội của sự ra đời văn minh công nghiệp

 Trước hêt,là khả năng lao động và sáng tạo của con người được phát huy cao độ,đã làm ra một khối lượng vật phẩm vô cùng phong phú về số lượng và chất lượng mà trước đó,người ta không thể hình dubg nổi

 Hai là,những quy tắc của sản xuất công nghiệp chi phối tất cả các mặt hoạt động của kinh tế-xã hội,tất cả đều phải được tiêu chuẩn hóa Nền

giáo dục phải được tổ chức thành hệ thốn theo chương trình thống nhất để tạo nên nguồn nhân lực đủ khả năng đáp ứng những đòi hỏi của xã hội công nghiệp Các phương tiện giao

thông,thông tin liên lạc,bưu điện…phải được xây dựng theo những tiêu chuẩn chung để tạo nên mạng lưới nối liền các thành thị,các trung tâm kinh tế trên quy mô quốc gia và quốc tế

- Ba là,sự thay đổi về dân

số Dân số tăng quá

nhanh

- Bốn là,trong nền kinh tế nông nghiệp,do năng lực lao động có hạn chế nên hầu hết thành viên gia đình phải cùng nhau

canh tác trên đồng

ruộng

- Năm là,yếu tố thị

trường không chi phối chỉ trong lĩnh vực tác động đến toàn xã hội

III Phát minh khoa học-kĩ thuật và những học thuyết

chính trị thời cận đại

1. Những thành tuuỷj khoa học và

trào lưu triết học khai sáng thế kỉ

XVIII

 Về vật lý: Vônta và Ganvani nghiên

cứu những hiện tượng về đện,tìm ra điện dương và điện dương Franklin giải thích hiện tượng sấm sét và

phát minh cột thu lôi Anh em

Môgoofie chế tạo khinh khí cầu

- Về hóa học: Lavoisier phân tích thahf phần của không khí,nước và tìm ra phương pháp nghiên cứu

tổng hợp

- Về sinh học: Linne đưa ra

cách phân loại thực vật,BuyPhông xây dựng

vườn bách thảo thành trung

tâm nghiên cứu thực vật

học và viết nhiều sách về

ngành khoa học này

Môngtexkito(1689-1755) là

một nhà luật học trong

lĩnh vực tư pháp rất nổi

tiếng

- Vônte(1694-1778) là một bậc thiên tài với khả năng hiểu biết toàn diện và đã thành công trên các lĩnh vực nghiên cứu,triết học,sử

học,vật lý học,văn học

Rutxo (1712-1778) xuất

thân từ gia đình nghèo

khổ,phải trải qua nhiều

nghề để kiếm sống,đi nhiều nước Châu Âu nên có thể thấy rõ tình cảnh cùng cực của người dân thường,đề

xuất nhiều ý tưởng cấp tiến

Tác phẩm tiêu biểu: Khế

ước xã hội,Emilo…

2 Những phát minh khoa học và tiến bộ kĩ thuật thế

kỉ XIX

 Về sinh học: Đacuyn(1809-1882),ông đưa ra học thuyết về sinh học và viết

ra cuốn về “nguồn gốc các giống

loài” là quy luật tự nhiên cạnh tanh để sinh tồn và khả năng sinh tồn của mỗi loài,kể cả con người

 Menden (1822-1884) được coi là cha đẻ của môn di truyền học

 Nhà hóa học Mendeleep đã lập ra

bảng tuần hoàn hóa hoc

- Nhà vạt lí học Faraddy nêu lên nguyên lý cảm

ứng điện từ

- Đầu thế kỉ XX,phát

minh của Beccoren về

tính phóng xạ của uranium và sau đó ông bà Quyri tìm ra chất

phóng xạ thiên nhiên,đặt cơ sở đầu tiên

cho lý thuyết về hạt

nhân

- E đi xơn về bóng đèn điện và xây dựng nhà máy điện

3 Những học thuyết xã

hôi

 Học thuyết về quyền tự do cá nhân và quốc gia dân tộc

 + Giôn Min-người Anh: trong

cuốn :luận về tự do” đã nêu lên

nguyên tắc là cá nhân có thể làm bất cứ điều gì không hại đến người

khác,không vi phạm quyền tự do của người khác

Tôc-cơ-vin cho rằng:trào lưu dân chủ thế kỉ XĨ là

khôg thể nào dập tắt được Trong tác phẩm “nền dân chủ Hoa Kì” ông ca ngợi tinh thần dân chủ,sức

mạnh,vật chất và thành

công của nước Mĩ nhưng ông cũng phê phán tính

cách thiếu tế nhị,ngạo mạn và thực dụng của người Mĩ

Học thuyết về chủ nghĩa xã

hội không tưởng

 Xanh xi mông(1760-1825-Pháp) nhận thức được cuộc đấu tranh giai cấp

trong xã hội giữa những kẻ ăn bám

là quý tộc với những “nhà công

nghiệp” bao gồm tư sản và công

nhân

 Phuari-ê(1772-1837) phê phán sự

bất công của xã hội tư bản,nêu lên

“sự nghèo khổ sinh ra từ chính bản

thân sự thừa thãi,sự hung hăng của một số ít người này gây ra sự đau

khổ cho số đông những người khác

- Ô oen(1771-1858-Anh) xây dựng một xưởng thợ

thí nghiệm theo kiểu

công xã,tài sản được coi là của chung,mọi người đều phải lao động,ngày làm việc 10 giờ,bãi bỏ

chế độ cúp phạt,đặt ra chế độ khen thưởng,lập nhà trẻ cho con em công

nhân

Học thuyết về chủ nghĩa xã

hội khoa học

 C.Mác(1818-1883) và

F.Enghen(1820-1895) đã xây dựng học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học Tác phẩm “tuyên ngôn

của Đảng Cộng sản”(1948) là văn kiện có tính chất cương lĩnh của giai cấp công

nhân trong cuộc đấu tranh chống chủ

nghĩa tư bản

 Nội dung bản tuyên ngôn: hai ông khẳng định quy luật đấu tranh giai cấp là động lực phát triển của xã hội,trong xã hội hiện đại là sự đối kháng giữa vô sản và tư sản

Đầu thế kỉ XX,Lê nin vận

dụng học thuyết của

C.Mác và F.Enghen vào

hoàn cảnh nước

Nga(1917)

IV Thành tựu văn học và

nghệ thuật

1 Văn học: những biến động của Châu Âu

thế kỉ XVIII-XIX được phản ánh khá rõ nét vào văn học Pháp từ sau năm 1815

- Victor Huy Gô(1802-1885) là nhà văn và

nhà thơ,đại diện cho trào lưu lãng mạn tiến bộ Tác phẩm tiêu biểu: Những

người khốn khổ,Nhà thờ Đức bà Paris… nói lên niềm khao khát của con người muốn vươn tới một cuộc sống tươi

đẹp,lương thiện và công bằng,thấm

đượm tinh thần nhân đạo

Bandac(1799-1850)_nhà

văn tiêu biểu cho trào lưu văn học hiện thực-phơi bày thực trạng bát công qua các

nhân vật tiêu biểu của

nhiều tiểu thuyết như bộ

“tấn trò đời”,”lão Gô-ri-ô

Nửa sau thế kỉ XIX,Emin Dô la-nhà văn Pháp có các tác phẩm như: gia đình Ru-

gông Macca,bài báo

“tôikeets tội”-tố cáo tội ác trong xã hội tư bản đầy đọa con người và hi vọng cuộc sống tươi đepi mai sau của người công nhân,người lao

động

Văn học Nga thế kỉ XIX,có tác phẩm “chiến tranh và hòa bình”-lep-tônx-tôi là một bản anh hùng ca về

cuộc kháng chiến của nhân dân Nga,chống sự xâm lược của Napoleon,được liệt vào hàng tiểu thuyết hay nhât

thế giói