Thực trạng kiến thức về phòng bệnh còi xương do thiếu vitamin d của bà mẹ có con từ 2 12 tháng tuổi tại bệnh viện nhi tỉnh nam định năm 2023

Đây là bệnh tồnthân xảy ra trên cơ thể mà hệ xương còn đang trong giai đoạn phát triển mạnhliên quan đến chuyển hóa Canxi và Phospho do thiếu vitamin D [1],[5].Còi xương là vấn đề sức kh

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

Cơ sở lý luận

Còi xương là bệnh loãng xương do thiếu vitamin D Thiếu Canxi và Vitamin

D dẫn tới trẻ bị còi xương, ảnh hưởng xấu đến sự phát triển thể lực và sức khỏe của trẻ Quá trình hấp thụ cũng như chuyển hóa 2 loại chất quan trọng ở xương giúp xương phát triển là Canxi và Phospho Bệnh thường xảy ra ở trẻ bụ bẫm, dưới 2 tuổi vì cơ thể của trẻ phát triển mạnh, xương dài ra nhanh, nhu cầu về Canxi và Phosphocao, nên khi không có sự lắng đọng Canxi và Phosphothì xương sẽ bị loãng Vì vậy việc phòng chống bệnh còi xương là một vấn đề ưu tiên của sức khỏe cộng đồng [1].

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên cấu trúc xương thông qua cơ chế phân phối Canxi và Phospho Sự gia tăng chiều cao của con người bắt nguồn từ 2 năm đầu tiên của cuộc đời Vitamin D là chất giúp điều hoà cân bằng nội môi của Canxi và Phospho trong cơ thể giúp xương phát triển Lượng Vitamin D đầy đủ trong cơ thể là điều kiện thiết yếu để Canxi và Phospho được gắn trong mô xương [1].

- Ở thành ruột: Dưới tác dụng của vitamin D 40% Canxi từ nguồn thức ăn đưa đến ruột và được hấp thu vào máu Tạo thuận lợi cho việc hấp thu Canxi và Phospho nhờ sự tổng hợp một Protein mang Canxi.

- Ở xương: Kích thích chuyển hóa Canxi gắn vào xương nhờ có hormon cận giáp.

- Ở thận: Tăng tái hấp thu Canxi dưới ảnh hưởng của hormon cận giáp Tình trạng cường cận giáp trạng sẽ dẫn đến hai hậu quả: Giảm tái hấp thu P ở ống thận làm giảm P máu gây ra các dấu hiệu rối loạn chức năng của hệ thần kinh như kích thích, vã mồ hôi Cơ thể phải huy động Canxi ở xương vào máu gây rối loạn quá trình khoáng hoá xương làm loãng xương [14] Khi thiếu

Vitamin D sẽ làm giảm hấp thụ Canxi ở ruột, Canxi máu giảm làm tăng tiết hormon cận giáp trạng.

Thiếu vitamin D sẽ dẫn đến bệnh lý loãng xương hay còn gọi là còi xương,một trong những nguyên nhân làm hạn chế sự phát triển chiều cao của trẻ nhỏ[8] Ngoài ra vitamin D có các chức năng khác: Điều hòa chức năng một số gen, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, phát triển hệ sinh sản và da ở nữ giới Sự thiếu hụt vitamin D ảnh hưởng đến chuyển hóa Canxi trong cơ thể, ảnh hưởng đến sự phát triển hệ xương của trẻ nhỏ Hàm lượng Canxi và Phospho trong cơ thể đủ hay thiếu đều phụ thuộc vào vitamin D.

SƠ ĐỒ CHUYỂN HÓA VITAMIN D

Dự trữ men Hydrolase 25 OH-D

THẬN Chuyển hóa 1,25 (OH) 2 -D (Dạng hoạt động)

- Ngoại sinh: Lượng vitamin D và Canxi được cung cấp qua thức ăn thường là không đủ [5] Vitamin D được hấp thu ở hỗng tràng và hồi tràng nhờ có vai trò của mật Các thức ăn chỉ cung cấp rất ít vitamin D khoảng từ 20-40 đv/ngày (10 đv/lít sữa bò,