Luận văn xây dựng thị trấn cái rồng, huyện vân đồn, tỉnh quảng ninh đạt chuẩn đô thị văn minh

Để đạt được những tiêu chí “chuẩn đô thị văn minh” loại III, Đảng bộ và chính quyền thị trấn Cái Rồng đã và đang tập trung thực hiện nhiều nội dung chương trình hoạt động góp ph

NGUYỄN ĐĂNG KIẾM

XÂY DỰNG THỊ TRẤN CÁI RỒNG,

HUYỆN VÂN ĐỒN, TỈNH QUẢNG NINH

ĐẠT CHUẨN ĐÔ THỊ VĂN MINH

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA

Khóa 13 (2020 - 2022)

Hà Nội, 2022

Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Hữu Thức

Phản biện 1: PGS.TS Nguyễn Thị Lan Thanh

Phản biện 2: PGS.TS Nguyễn Văn Cần

Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận văn họp tại Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương vào lúc giờ ngày tháng 12 năm 2022

Có thể tìm hiểu luận văn tại:

- Thư viện Trường ĐHSP Nghệ thuật Trung ương

MỞ ĐẦU

1 Lý do chọn đề tài

Thị trấn Cái Rồng là trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội của huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh Thị trấn Cái Rồng đã và đang phấn đấu đến “đạt chuẩn đô thị văn minh” loại III trong năm 2025 Đây là chiến lược quan trọng trong định hướng phát triển của địa phương

Để đạt được những tiêu chí “chuẩn đô thị văn minh” loại III, Đảng bộ và chính quyền thị trấn Cái Rồng đã và đang tập trung thực hiện nhiều nội dung chương trình hoạt động góp phần làm cho bộ mặt

đô thị của địa phương ngày càng hiện đại, khang trang, sạch đẹp; đời sống của người dân ngày càng nâng cao Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được thì vẫn còn bộc lộ những hạn chế như: Quản lý kiến trúc, xây dựng đô thị theo quy hoạch chưa đồng bộ; đầu tư cho phát triển văn hóa…

Xuất phát từ thực tiễn trên, tôi chọn đề tài “Xây dựng thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh đạt chuẩn đô thị văn minh”

làm luận văn cao học chuyên ngành Quản lý văn hóa

2.2 Những nghiên cứu về xây dựng đô thị văn minh tại tỉnh Quảng Ninh và thị trấn Cái Rồng

Nghiên cứu xây dựng đô thị văn minh tại tỉnh Quảng Ninh nói

chung và thị trấn Cái Rồng nói riêng có một số công trình tiêu biểu: Xây dựng đời sống văn hóa ở thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh của Hoàng Văn Vinh; Xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở phường Hùng Thắng, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh của Trần Thị Thu Huyền; Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh với việc xây dựng đô thị văn minh hiện nay của Chu Minh; Lịch sử Đảng bộ thị trấn Cái Rồng của Đảng Ủy Thị trấn Cái Rồng…

3 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1 Mục đích nghiên cứu

Đánh giá đúng thực trạng hoạt động xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh, từ đó đề xuất một số nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh trong thời gian tới

3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu

Xác định các khái niệm công cụ; Cung cấp các cơ sở pháp lý liên quan đến hoạt động xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh Khái quát về địa bàn nghiên cứu và vai trò của xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh;

Chỉ ra các chủ thể Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh tại Cái Rồng hiện nay;

Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh Đề xuất 3 nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả của công tác xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh trong thời gian tới

4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1 Đối tượng nghiên cứu

Những hoạt động liên quan đến xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh

4.2 Phạm vi nghiên cứu

Không gian: Thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn

Thời gian: Từ năm 2015 đến nay

5 Phương pháp nghiên cứu

Luận văn tiếp cận theo hướng liên ngành Cùng với đó, học

viên sử dụng các phương pháp nghiên cứu: Phương pháp phân tích, tổng hợp; Phương pháp điền dã; Phương pháp đối chiếu, so sánh

6 Những đóng góp của luận văn

Là đề tài đầu tiên nghiên cứu chuyên sâu và có hệ thống về xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh tại thị trấn Cái Rồng

Đóng góp căn cứ từ thực tiễn để hoàn thiện những lý luận chung về xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh tại các đô thị vùng duyên hải, vùng biển

Một số nhóm giải pháp giúp địa phương nâng cao chất lượng xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh trong thời gian tới

Là nguồn tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu và học tập ngành khoa học xã hội nhân văn ở các cơ sở đào tạo đại học, sau đại học

7 Cấu trúc của luận văn

Chương 1: Một số vấn đề chung và khái quát thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn, Quảng Ninh

Chương 2: Thực trạng xây dựng thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn đạt chuẩn đô thị văn minh

Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh

Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VÀ KHÁI QUÁT

THỊ TRẤN CÁI RỒNG, HUYỆN VÂN ĐỒN, QUẢNG NINH 1.1 Khái niệm

1.1.1 Văn minh

Trong Đại Từ điển Tiếng Việt do Nguyễn Như Ý chủ biên thì

khái niệm “văn minh là nền văn hóa có đặc trưng riêng, tiêu biểu cho một xã hội rộng lớn, một thời đại hay cả nhân loại” Theo Trần Ngọc Thêm thì “Văn minh thể hiện một trình độ phát triển nhất định của nền văn hóa, đặc biệt là trình độ phát triển có liên quan đến các giá trị vật chất và cả những tiến bộ kỹ thuật mà chính những hành động sáng tạo văn hóa của cộng đồng người đã mang lại cho xã hội”

Tựu trung: văn minh hướng đến sự thay đổi tích cực, phản ánh

sự hiện đại, sự tiến bộ, sự hợp thời Văn minh thể hiện qua những cách thức thích ứng phù hợp các giá trị đương đại của con người

1.1.2 Văn minh đô thị

Theo Từ điển Tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên, đô thị là “Nơi

dân cư đông đúc, là trung tâm thương nghiệp và có thể cả công nghiệp, thành phố hoặc thị trấn” Nguyễn Đình cho rằng: “văn minh đô thị trước hết không là gì khác sự nền nếp, trật tự, kỷ cương, trong đó tất thảy phải răm rắp tuân thủ những quy định của pháp luật, không loại trừ bất cứ ai,

ở bất cứ đẳng cấp nào trong xã hội.”

Như vậy, theo chúng tôi: Văn minh đô thị là thái độ ứng xử của cộng đồng cư dân đô thị đối với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội Văn minh đô thị phản ánh sự hiện đại, tiến bộ của cuộc sống đô thị, được thể hiện qua những cách thức thích ứng phù hợp các giá trị đương đại của người dân đô thị Đó là lối sống hướng đến sự thay đổi tích cực trong sinh hoạt, đời sống ở đô thị

1.1.3 Đô thị văn minh

Đô thị văn minh là những hoạt động và thái độ trong giao tiếp, ứng xử của các cộng đồng chủ thể đối với môi trường đô thị, hướng đến

sự thay đổi tích cực, phản ánh sự hiện đại, tiến tiến và phù hợp với các giá trị đương đại của người dân đô thị

1.1.4 Thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh

Theo Từ điển Tiếng Việt, thị trấn là “khu vực tập trung dân cư,

sinh hoạt chủ yếu là sản xuất thủ công nghiệp, thương nghiệp, quy mô nhỏ hơn thị xã” Thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh là các hoạt động nhằm đạt được các tiêu chuẩn trong các quy định theo các văn bản của Nhà nước, qua đó bảo tồn và phát huy những phong tục, những nét đẹp bản sắc văn hóa truyền thống của quê hương, đất nước, hình thành và phát triển nếp sống văn minh tiến bộ trong quá trình đô thị hóa; tạo động lực thúc đẩy kinh tế xã hội của thị trấn phát triển bền vững; nâng cao hiệu quả Phong trào “TDĐKXDĐSVH” và Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”

1.2 Cơ sở pháp lý xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh

1.2.1 Văn bản định hướng của Đảng và Ủy ban MTTQ

Chỉ thị số 27 CT/TW ngày 12/01/1998 của Bộ Chính trị về

Thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội; Nghị quyết Trung ương 5 khoá VIII của Đảng ban hành năm 1998 về Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 09/06/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về Xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; Thông

tri số 10/TTr-MTTW-BTT ngày 08/7/2016 của Ban Thường trực Ủy

ban Trung ương MTTQ Việt Nam về Hướng dẫn thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”…

1.2.2 Văn bản quản lý của Nhà nước

Thông tư số 02/2013/TT-BVHTTDL ngày 24/01/2013 của Bộ

VHTT&DL về việc Quy định chi tiết, tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục xét và công nhận “Phường đạt chuẩn văn minh đô thị”; “Thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị”; Quyết định số 04/2022/QĐ-TTg ngày 18/02/2022 của Thủ tướng chính phủ về việc Ban hành Quy định tiêu chí, trình tự, thủ tục xét công nhận đạt chuẩn đô thị văn minh; Quyết định số 739/QĐ-UBND ngày 05/03/2020 của UBND tỉnh Quảng Ninh về việc Kiện toàn Ban Chỉ đạo Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tỉnh Quảng Ninh; Kế hoạch số 751/KH-BCĐ ngày 11 tháng 03 năm 2022

của Ban chỉ đạo Phong trào “TDĐKXDĐSVH” huyện Vân Đồn về

triển khai Chương trình thực hiện Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá giai đoạn 2022 - 2026”…

1.3 Nội dung xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh

Thực hiện chỉ đạo của huyện ủy - UBND huyện Vân Đồn, để thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh phải đạt các tiêu chuẩn dưới đây:

Tiêu chuẩn 1: Xây dựng thị trấn Cái Rồng giàu đẹp; Tiêu chuẩn 2: Xây

dựng thị trấn Cái Rồng đảm bảo an ninh, an toàn; Tiêu chuẩn 3: Xây dựng nếp sống văn minh, môi trường văn hóa

1.4 Khái quát về thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh

1.4.1 Điều kiện địa lý - tự nhiên

Thị trấn Cái Rồng thuộc huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh Là trung tâm văn hóa, kinh tế, xã hội và chính trị của huyện Vân Đồn, thị trấn Cái Rồng có những điều kiện thuận lợi để thị trấn phát triển kinh tế, xã hội theo hướng công nghiệp, du lịch, dịch vụ và giao lưu hàng hóa

1.4.2 Đặc điểm về kinh tế

Thị trấn Cái Rồng được chia thành 9 khu, từ khu 1 đến khu 9 Tính đến năm 2022, thị trấn có 2.672 hộ dân, tương đương 10.531 nhân

khẩu Với những thế mạnh trong phát triển ngành kinh tế công nghiệp, thương mại, du lịch, dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp, Cái Rồng đang có những bước phát triển đột phá để phát triển lên đô thị loại III của Khu kinh tế Vân Đồn

1.4.3 Đặc điểm về văn hóa - xã hội

Thị trấn Cái Rồng nằm trong khu vực vịnh Bái Tử Long, có nhiều hang động, cảnh quan, di tích

Trong lĩnh vực văn hóa, UBND thị trấn Cái Rồng triển khai thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và một số nghi lễ sinh hoạt trong cộng đồng khác trên địa bàn

1.4.4 Vai trò của việc xây dựng thị trấn chuẩn đô thị văn minh đối với phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương

1.4.4.1 Thúc đẩy sự phát triển kinh tế

Xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh mang đến những cơ hội để chính quyền, doanh nghiệp, người dân đổi mới mô hình phát triển kinh tế, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh đô thị

1.4.4.2 Góp phần phát triển nền văn hóa tiên tiến, ổn định xã hội

Xây dựng đô thị văn minh và thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh còn có vai trò thúc đẩy sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc và ổn định đời sống xã hội

Tiểu kết chương 1

Nghiên cứu cơ sở lý luận chung về đô thị văn minh và xây dựng

đô thị văn minh, từ đó có những tiền đề cơ sở để phân tích, đánh giá quá trình triển khai các hoạt động xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh tại thị trấn Cái Rồng là việc làm cần thiết

Chương 2 THỰC TRẠNG XÂY DỰNG THỊ TRẤN CÁI RỒNG, HUYỆN VÂN ĐỒN ĐẠT CHUẨN ĐÔ THỊ VĂN MINH 2.1 Chủ thể xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh

2.1.1 Chủ thể quản lý nhà nước

2.1.1.1 UBND tỉnh Quảng Ninh

Xây dựng đô thị văn minh là một phần quan trọng trong Phong trào TDĐKXDĐSVH” Bởi vậy, UBND tỉnh Quảng Ninh đã xây dựng kế hoạch, ban hành các quyết định để triển khai cuộc vận động xây dựng văn minh tại các thành phố, thị xã, huyện, phường, thị trấn

2.1.1.2 Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Vân Đồn

Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Vân Đồn có 6 cán bộ, trong đó theo dõi, thực hiện các hoạt động về lĩnh vực xây dựng đời sống văn hóa và văn minh đô thị có 2 cán bộ

2.1.1.3 Ban Chỉ đạo phong trào “TDĐKXDDSVH” huyện Vân Đồn

Ban Chỉ đạo phong trào “TDĐKXDĐSVH” huyện Vân Đồn được hợp nhất từ hai Ban là Ban Chỉ đạo Phong trào “TDĐKXDĐSVH”

và Ban Vận động “TDĐKXDĐSVH ở khu dân cư”, được UBND huyện Vân Đồn ban hành theo Quyết định số 98/QĐ-UBND ngày 20/7/2017 Đến năm 2019, do có sự thay đổi về nhân sự của huyện, UBND huyện đã ban

hành Quyết định số 3652/QĐ-UBND ngày 27/9/2019 về việc Kiện toàn Ban Chỉ đạo Phong trào “TDĐKXDĐSVH” huyện Vân Đồn

2.1.1.4 UBND thị trấn Cái Rồng

Phong trào “TDĐKXDĐSVH” tại thị trấn Cái Rồng luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của các cấp, các ngành; trong đó Đảng ủy, UBND thị trấn đóng vai trò chỉ đạo trực tiếp Ủy ban nhân thị trấn phối hợp với Uỷ ban MTTQ và đoàn thể, hội triển khai vận động “Xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh” đến toàn thể cán bộ, nhân dân

2.1.2 Chủ thể cộng đồng

Phong trào “Xây dựng thị trấn Cái Rồng chuẩn đô thị văn minh”

là khách thể Vậy chủ thể cộng đồng ở đây là nhóm xã hội của những con người sinh sống trên địa bàn thị trấn Cái Rồng cùng tham gia vào các hoạt động nhận thức và thực tiễn để thị trấn Cái Rồng đạt tiêu chuẩn đô thị văn minh theo những điều kiện đã quy định trong kế hoạch, quyết định của UBND thị trấn ban hành

2.1.3 Cơ chế phối hợp

Trong quá trình cùng phối hợp triển khai thực hiện, cơ quan quản lý nhà nước có vai trò là định hướng, quản lý chung; Ban Chỉ đạo các cấp sẽ triển khai thực hiện theo hình thức liên minh, phối hợp; Ban Vận động tại các Tổ khu phố sẽ thực hiện trực tiếp

2.2 Nguồn lực xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh

2.2.1 Nguồn nhân lực

2.2.1.1 Cán bộ trong hệ thống chính trị

Ủy ban nhân dân thị trấn được giao là 23 biên chế Tính đến năm 2021 đã bố trí, sử dụng 19 biên chế

2.2.1.2 Người dân thị trấn Cái Rồng

Vùng đất Cái Rồng là không gian tụ cư của 9 tộc người với tổng số 2672 hộ với 10.531 nhân khẩu

2.2.2 Nguồn lực cơ sở vật chất

2.2.2.1 Cơ sở vật chất của hệ thống chính trị

Cơ sở vật chất của hệ thống chính trị (Trụ sở UBND thị trấn, hội trường, trung tâm đào tạo…)

2.2.2.2 Cơ sở vật chất ngành văn hóa, thiết chế văn hóa

Cơ sở vật chất ngành văn hóa, thiết chế văn hóa truyền thống (Đền, miếu…); cơ sở thiết chế văn hóa đương đại (Nhà văn hóa, thư viện, công viên văn hóa, khu thể thao…)

2.2.3 Nguồn lực tài chính

Năm 2021, tổng ngân sách nhà nước đầu tư xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh giai đoạn 2020-2021 là: 35,2 tỷ đồng và đến nửa đầu năm 2022 là 5 tỉ đồng

2.2.4 Nhận xét các nguồn lực

2.2.4.1 Ưu điểm của các nguồn lực

- Thị trấn có đầy đủ nguồn nhân lực triển khai Phong trào xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh

- Các nguồn lực về cơ sở vật chất được triển khai xây dựng đồng bộ, đặc biệt trong hai năm gần đây

- Huy động tốt các nguồn lực tài chính, đảm bảo phần nào cho hoạt động xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh

2.2.4.2 Hạn chế của các nguồn lực

Mặc dù số lượng cán bộ chuyên trách và không chuyên trách đầy đủ nhưng trình độ chuyên môn không đồng đều Trình độ học vấn của các tộc người cũng không đồng nhất

Số lượng và chất lượng của một số công trình chưa đáp ứng nâng cao chất lượng làm việc của cán bộ, công chức

Nguồn lực tài chính vẫn phụ thuộc nhiều vào kinh phí của nhà nước Huy động nguồn lực xã hội hóa chưa cao

2.3 Hoạt động xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh

2.3.1 Triển khai các văn bản cấp trên và ban hành các văn bản hướng dẫn xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh

Thị trấn Cái Rồng tập trung chú trọng vào tuyên truyền đặc biệt

là việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ huyện Vân Đồn lần thứ XXIV nhiệm kỳ 2020 - 2025, bên cạnh đó là tuyên truyền thực hiện các nội dung Phong trào “Xây dựng đô thị văn minh”

góp phần quan trọng trong việc xây dựng thị trấn ngày càng văn minh, hiện đại và phát triển bền vững

Để đạt được mục tiêu này, Đảng bộ, UBND thị trấn đã ban hành hệ thống 9 các văn bản hướng dẫn xây dựng thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh

2.3.2 Hoạt động thông tin, tuyên truyền

UBND thị trấn đã ban hành các kế hoạch tuyên truyền xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh Các hoạt động tuyên truyền, vận động được tiến hành liên tục, lồng ghép thông qua các chương trình hoạt động của Ủy ban MTTQ và các ban, ngành, đoàn thể thành viên Ban Chỉ đạo thông qua các hội nghị, tập huấn, cuộc họp tổ nhân dân tự quản, các buổi sinh hoạt câu lạc bộ; hội thi, liên hoan văn hóa văn nghệ

Qua số liệu của bảng điều tra, công tác tuyên truyền xây dựng thị trấn Cái Rồng đạt chuẩn đô thị văn minh hiện nay được đa số người dân quan tâm và đánh giá là rất cần thiết Số người đánh giá “rất cần thiết” và

“cần thiết” phải tuyên truyền chiếm tỉ lệ 90% (62.7% và 27.3%) Chỉ có 8.7% người dân đánh giá là bình thường và 1.3% là không cần thiết

2.3.3 Quản lý kiến trúc, xây dựng đô thị theo quy hoạch

2.3.3.1 Công tác quản lý kiến trúc

Công tác quản lý quy hoạch, xây dựng cơ bản, quản lý đất đai, tài nguyên môi trường, giải phóng mặt bằng được đặc biệt quan tâm triển khai Các công trình công cộng được quản lý, khai thác, và sử dụng hiệu quả bảo gồm: Công trình giáo dục; công trình Y tế; công trình thể thao; công trình văn hoá; công trình Tôn giáo, tín ngưỡng; công trình thương mại, dịch vụ và trụ sở làm việc; công trình đường thuỷ và bến

xe ô tô; công trình trụ sở làm việc Các công trình công cộng phát huy được công năng trong việc phục vụ lợi ích cộng đồng tỷ lệ đạt 96%