Tiểu luận: "Quan điểm của Mác về sự phát triển cá nhân trong môi trường xã hội và những giải pháp chủ yếu để phát triển cá nhân trong điều kiện kinh tế nước ta hiện nay"

Trên thực tế đã có rất nhiều công trình khoa học nghiên cứu ở những góc độ khác nhau của con người như: bản chất của con người, vai trò của con người trong xã hội, xây dựng con người xã

TRƯỜNG ………

KHOA………

-[\ [\ -

TIỂU LUẬN

Đề tài:

Quan điểm của Mác về sự phát triển cá nhân

trong môi trường xã hội và những giải pháp

chủ yếu để phát triển cá nhân trong điều kiện

kinh tế nước ta hiện nay

Mục lục

Mở đầu 2

Chương 1 Khái quát chung về cá nhân và những đặc trưng 3

của cá nhân 3

1.1 Khái niệm về cá nhân 3

1.2 Những đặc trưng của cá nhân 4

Chương 2 Sự phát triển của cá nhân trong môi trường xã hội 5

2.1 Vai trò của cá nhân trong xã hội 5

2.1.1 Cá nhân là sản phẩm của xã hội 5

2.1.2 Cá nhân là chủ thể của xã hội 5

2.2 Sự phát triển của cá nhân trong môi trường xã hội 6

Chương 3..Giải pháp chủ yếu để phát triển cá nhân trong hoàn cảnh kinh tế nước ta hiện nay 8

3.1 Tại sao phải đẩy mạnh phát triển cá nhân? 8

3.2 Điều kiện để phát triển cá nhân một cách đích thực là chủ nghĩa xã hội 9

3.3 Giải pháp chủ yếu để phát triển cá nhân 10

3.3.1 Tạo lập những tiền đề vật chất để phát triển cá nhân 10

3.3.2 Quan tâm đến nhu cầu và lợi ích cá nhân 12

3.3.3 Đẩy mạnh sự nghiệp giáo dục và đào tạo 13

3.3.4 Phát triển nhân cách văn hóa cá nhân 14

3.3.5 Xây dựng cơ chế đánh giá cá nhân 15

3.3.6 Khắc phục chủ nghĩa cá nhân để phát triển cá nhân 16

Kết luận 18

TÀI LIỆU THAM KHẢO 19

Mở đầu

Từ xưa đến nay vấn đề con người luôn là chủ đề trung tâm của mọi ngành khoa học Mỗi ngành khoa học tìm hiểu những khía cạnh khác nhau của con người Đối với triết học, vấn đề con người là đề tài không mới nhưng luôn chứa đựng những nội dung mới Trên thực tế đã có rất nhiều công trình khoa học nghiên cứu ở những góc độ khác nhau của con người như: bản chất của con người, vai trò của con người trong xã hội, xây dựng con người xã hội chủ nghĩa…Tuy nhiên chưa có nhiều đề tài nghiên cứu một cách toàn diện và hệ thống sự phát triển của cá nhân với tư cách là một yếu tố quan trọng, đóng vai trò hạt nhân trong xã hội Đây là một khía cạnh rất hay trong nội dung triết học về con người

Đối với tình hình kinh tế nước ta hiện nay, vai trò của con người càng trở nên quan trọng Trong công cuộc đổi mới toàn diện đất nước do đảng khởi xướng và lãnh đạo thì con người là trung tâm của sự phát triển kinh tế - xã hội Vì vậy, muốn xã hội phát triển hơn thì phải phát triển cá nhân con người như thế nào để phù hợp với điều kiện kinh tế nước nhà? Để tìm đáp án cho câu hỏi này thì trước hết ta phải tìm hiểu quan điểm của Mac về sự phát triển cá nhân trong môi trường xã hội và từ đó chỉ ra con đường đi đúng đắn nhất để phát triển một cá nhân toàn diện phục vụ cho đất nước

Chương 1 Khái quát chung về cá nhân và những đặc trưng

1.1 Khái niệm về cá nhân

Cá nhân là một khái niệm cụ thể để chỉ một con người trong xã hội Cá nhân

là cá thể người có nhân cách phát triển đầy đủ và hoàn chỉnh Mỗi cá nhân có những đặc trưng riêng để phân biệt với những cá nhân khác Người ta gọi đó là tính đơn nhất và tính phổ biến của cá nhân Ví dụ: trong xã hội có người cao, người thấp; có người béo, người gầy; có người thế này, người thế kia… Chính sự khác nhau đó giúp chúng ta phân biệt người này với người nọ Bởi vậy có thể nói cá nhân chính là một con người “khác với những con người khác” Mỗi cá nhân có đời sống riêng, có quan

hệ xã hội riêng, có nhu cầu, nguyện vọng và lợi ích riêng Nhưng các cá nhân đều có tính chung là thành viên của xã hội và mang bản chất xã hội

Cá nhân tồn tại trong xã hội với những mối quan hệ khác nhau Những mối quan hệ đó được biểu hiện ở sự giao tiếp giữa các cá nhân với nhau Ví dụ: một cá nhân sống trong xã hội thì tồn tại mối quan hệ với gia đình, bạn bè, đối tác… và nhiều mối quan hệ khác Cá nhân là một hiện tượng có tính lịch sử Cá nhân chỉ hình thành và phát triển trong xã hội Xã hội do các cá nhân tạo nên Các cá nhân sống và hoạt động trong các nhóm, cộng đồng và tập đoàn xã hội khác nhau, mang tính lịch

sử xác định Theo tiến trình lịch sử, xã hội luôn có sự biến đổi, vì thế cá nhân cũng thay đổi theo Yếu tố xã hội là đặc trưng căn bản để hình thành cá nhân Một xã hội tiến bộ là một xã hội mà mỗi cá nhân phát triển nhân cách của mình theo hướng tích cực, phát huy vai trò động lực, chủ thể sáng tạo của mỗi cá nhân

Cá nhân khác với con gười Khái niệm con người dùng để chỉ tính phổ biến bản chất con người của tất cả các cá nhân Cá nhân là một con người cụ thể Một dẫn chứng là khi nhắc đến cụm từ “người Việt Nam” chúng ta đều hiểu đó là tất cả những

cá thể có nguồn gốc Việt Nam Còn khi nghiên cứu, đánh giá một con người cụ thể nào đó thì chính là nghiên cứu về một cá nhân trong xã hội Việt Nam

Tóm lại cá nhân là các cá thể người có nhân cách, là một chỉnh thể đơn nhất trong xã hội

1.2 Những đặc trưng của cá nhân

Cá nhân là phương thức tồn tại cụ thể của loài người một cách trực tiếp cảm tính Vì thế để xem xét toàn bộ xã hội loài người thì trước hết cần xem xét từng cá nhân “Không có con người nói chung, mà chỉ có con người cụ thể - cá nhân – của giống loài”

Cá nhân là cơ sở để hình thành xã hội Đặc điểm của xã hội do đặc điểm của toàn bộ cá nhân cấu thành Trình độ của xã hội do trình độ của cá nhân quyết định Trong mỗi giai đoạn lịch sử quyết định, sự phát triển của cá nhân là đặc trưng của cho sự phát triển của xã hội Cá nhân càng phát triển với trình độ cao thì xã hội càng hiện đại Thực tế trong xã hội, khi mỗi con người trong xã hội ấy văn minh thì cả xã hội sẽ văn minh, mỗi người giàu có về trí tuệ thì xã hội sẽ tiến bộ

Cá nhân là một chỉnh thể toàn vẹn có nhân cách, biểu hiện trong phẩm chất sinh lí và tâm lí riêng biệt của mỗi con người Nhân cách là đặc trưng cho mỗi cá nhân trong điều kiện nhất định, là khái niệm chỉ sự khác biệt giữa các cá nhân Bản chất của mỗi cá nhân được biểu hiện thông qua nhân cách Cá nhân này khác với cá nhân khác ở chính nhân cách của mình Cá nhân phát triển toàn diện là cá nhân có nhân cách hoàn thiện Vì vậy để phát triển cá nhân thì phải tác động vào chính nhân cách của mỗi cá nhân đó

Cá nhân là một hiện tượng lịch sử Cùng với sự vận động của xã hội, cá nhân cũng có những thay đổi phù hợp Trong bất cứ xã hội nào, cá nhân cũng không tách rời khỏi xã hội, mỗi thời đại sản sinh ra một kiểu cá nhân có tính đặc thù

Chương 2 Sự phát triển của cá nhân trong môi trường xã hội

2.1 Vai trò của cá nhân trong xã hội

Cá nhân tồn tại trong một xã hội cụ thể nên tất yếu nó có những mối liên hệ với xã hội đó Cá nhân có vai trò quan trọng nhất trong xã hội Quan hệ giữa cá nhân

và xã hội là vấn đề có ý nghĩa lớn được đề cập một cách toàn diện và sâu sắc trên cơ

sở của chủ nghĩa duy vật lịch sử

2.1.1 Cá nhân là sản phẩm của xã hội

Từ xa xưa, khi sự sống bắt đầu xuất hiện thì con người chưa có mặt trên trái đất Theo thời gian, cùng với sự vân j động phát triển của tự nhiên, con người đã ra đời Con người chính là sản phẩm của tự nhiên Xã hội loài người là một bộ phận của giới tự nhiên Vì vậy con người chính là một bộ phận của xã hội

Cá nhân – một con người cụ thể trong xã hội được sinh ra và tồn tại trong xã hội Cá nhân là sản phẩm của một xã hội cụ thể Bởi vậy xã hội đóng vai trò là môi trường, điều kiện và phương tiện để phát triển cá nhân “Hoàn cảnh xã hội càng có tính người bao nhiêu thì nhân cách cá nhân càng được phát triển và hoàn thiện bấy nhiêu” Hoàn cảnh xã hội khác nhau tạo nên những cá nhân khác nhau Như người Việt Nam ta có câu “gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” để chỉ vấn đề này

2.1.2 Cá nhân là chủ thể của xã hội

Cá nhân con người là sản phẩm của xã hội, nhưng dần dần con người khẳng định mình là chủ thể của xã hội Từ khi sinh ra, cá nhân bắt đầu chinh phục tự nhiên

để thoát khỏi sự lệ thuộc vào tự nhiên Với sức sáng tạo của tư duy trí tuệ và hành động thực tiễn, dần dần cá nhân tự khẳng định mình trước tự nhiên Cá nhân ngày

càng làm chủ xã hội nhiều hơn Mác đã từng nói “con người tạo ra hoàn cảnh đến mức nào thì hoàn cảnh cũng tạo ra con người đến mức ấy”

Ngày nay con người đã làm chủ xã hội ở tất cả các khía cạnh khác nhau của đời sống Con người đã tạo nên lịch sử phát triển của xã hội Con người thúc đẩy xã hội phát triển tiến bộ hơn để đáp ứng nhu cầu phát triến của mình Cá nhân thông qua hoạt động thực tiễn để làm phong phú thêm thế giới tự nhiên, cải tọ tự nhiên theo ý muốn “Không có hoạt động của con người thì cũng không tồn tại quy luật xã hội, và

do đó, không có sự tồn tại của toàn bộ lịch sử xã hội loài người Sự phát triển sáng tạo, tự do cá nhân là điều kiện, là thước đo trình độ phát triển của xã hội

2.2 Sự phát triển của cá nhân trong môi trường xã hội

Để thúc đẩy xã hội phát triển tiến bộ hơn thì cá nhân phải phát triển toàn diện Nhân tố xã hội đóng vai trò quan trọng quyết định đến sự phát triển của con người

Sự phát triển cá nhân thực chất là khẳng định bản chất xã hội của con người

Sự phát triến của cá nhân chỉ có thể đạt được trong quan hệ xã hội và điều kiện xã hội xác định Ví dụ như trong tình hình đất nước bị xâm lược thì phải phát triển cá nhân theo hướng chiến đấu tốt và sản xuất tốt Khi đất nước thanh bình thì con người được phát triển toàn diện về mọi mặt, đặc biệt là có nhiều kiến thức khoa học để phục vụ cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Phát triển cá nhân như thế nào cho phù hợp với từng đất nước, từng thời điểm là cực kì quan trọng Cá nhân và xã hội có mối quan hệ thống nhất chặt chẽ với nhau Sự phát triển của cá nhân thúc đẩy xã hội tiến lên Mối quan hệ giữa xã hội và cá nhân là mối quan

hệ giữa lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội Vì vậy để nâng cao lợi ích cá nhân phải tổ chức xã hội hợp lí, tạo môi trường thuận lợi để cá nhân phát triển tốt hơn

Phát triển cá nhân trong xã hội gắn liền với hoàn thiện nhân cách Cá nhân tác động đến xã hội tùy thuộc ở trình độ phát triển của nhân cách Nhân cách là khái niệm chỉ bản sắc độc đáo, riêng biệt của mỗi cá nhân, là nội dung và tính chất bên trong của mỗi cá nhân Bởi vậy, nếu cá nhân là khái niệm chỉ sự khác biệt giữa cá thể với giống loài thì nhân cách là khái niệm chỉ sự khác biệt giữa các cá nhân Cá nhân